Aargau Kantonu'nda yaşanan bir olay, İsviçre’deki self-checkout (kendi kendine ödeme) sistemlerine dair tartışmaları yeniden alevlendirdi. 

Küçük bir ihmalin büyük sonuçları

Olay, Baden'deki bir Aldi şubesinde yaşandı. Kadın alışverişini yaptıktan sonra bir mağaza dedektifi tarafından durduruldu. Kontrolde, çöreğin fişte yer almadığı görüldü. Kadın, ürünü taradığını ancak sistemin muhtemelen bir hata verdiğini söyleyerek hemen ödemesini yaptı. Fakat Aldi bu açıklamayı yeterli bulmadı.

Kadın, mağazada yazılı ifade vermeye zorlandı, kendisine Aldi mağazalarına giriş yasağı, 200 frank işlem ücreti, 100 frank para cezası ve 300 franklık mahkeme masrafı çıkarıldı. Toplam ceza: 600 frank.

Tüketici hakları uzmanı: “Orantısız ceza”

Tüketici hakları savunucusu Sarah Stalder, bu gibi cezaların orantısız olduğunu vurguluyor: “Eğer bir ürünü kasıtlı olarak taramıyorsanız, bu hırsızlık değildir. Unutmak ya da dikkatsizlik, suç teşkil etmez.” Stalder, kontrol durumlarında iş birliği yapmak zorunlu değil diyor: “Polis çağrılmasını talep edebilir ve verilen cezalara itiraz edebilirsiniz.”

Sorun teknolojide mi?

Stalder'e göre İsviçre’deki self-checkout sistemleri “çok ilkel”. “Tüm sorumluluk tüketiciye yükleniyor. Oysa bazı ülkelerde kullanılan sistemler, alışverişin ağırlığını ölçerek hatalı işlemleri anında tespit edebiliyor.”

Self-Checkout sistemi güven mi sarsıyor?

Benzer olaylar son dönemde sık sık gündeme geliyor. Örneğin Cenevre’de bir müşteri, 40 rappenlik bir alışveriş çantasını taramayı unuttuğu için 200 frank ceza aldı. Birçok müşteri, marketlerde sürekli denetlenmekten rahatsız olduğunu dile getiriyor.

Günlük hırsızlık vakası 70’in üzerinde

İsviçre Federal İstatistik Ofisi’ne göre ülkede her gün ortalama 70’in üzerinde hırsızlık vakası kayıtlara geçiyor. Ancak “klaufen” olarak bilinen, alışveriş ile hırsızlık arasındaki bulanık alanlar da bu tür olaylarla tartışma konusu oluyor.