Özgür

İsviçre’nin bayrak taşıyıcı havayolu şirketi Swiss International Air Lines (SWISS) ile pilot sendikası Aeropers arasında imzalanan mevcut toplu iş sözleşmesi tehlikede. Sendika, çalışma koşullarını iyileştirmek amacıyla sözleşmeyi 2025 sonunda feshetmeyi planlıyor.

Pilotlar, aile-iş dengesi kurmakta zorlanıyor

Aeropers sözcüsü Thomas Steffen, İsviçre basınına yaptığı açıklamada, "Muhtemelen anlaşmayı 2025 sonunda sonlandıracağız. Bu durumda sözleşme 2026 boyunca geçerliliğini sürdürecek" dedi. Sözleşmenin feshedilme gerekçeleri arasında, pilotların mesleki sorumlulukları ile aile hayatını dengelemekte yaşadığı zorluklar öne çıkıyor.Toplu iş sözleşmeleri genellikle belirsiz süreli olarak yapılmakla birlikte en az dört yıl boyunca geçerli oluyor. Steffen, “Bir sözleşmenin sona erdirilmesi yaygın bir adımdır ve bir çatışma yaşandığı anlamına gelmez” diyerek bu sürecin rutin bir müzakere yöntemi olduğuna dikkat çekti.<h3>Pilotlardan Geniş Destek</h3>Aeropers henüz resmi oylama sürecini başlatmamış olsa da, yapılan son üye anketinde çoğunluğun fesih kararını desteklediği ortaya çıktı. SWISS yönetiminin de bu sonuçlardan haberdar olduğu bildirildi.Steffen ayrıca, mevcut sözleşme yürürlükteyken yeni bir müzakere sürecine girmenin oldukça düşük bir ihtimalolduğunu söyledi. "Bu sözleşmeyle personel adına iyileştirme elde etmek neredeyse imkânsızdı" diyerek yeni bir çerçeve anlaşma için daha açık ve etkili müzakerelere ihtiyaç olduğunu vurguladı.

SWISS pilotları çalışma koşulları nedeniyle toplu iş sözleşmesini sonlandırmak istiyor

Avrupa'da, tilki şeridi paraziti (Echinococcus multilocularis) kaynaklı hastalıklar artış gösteriyor. Özellikle insanlarda nadir görülen ancak ölümcül olabilen alveoler ekinokokkoz adlı hastalık, yeni bir bilimsel araştırmaya göre son yıllarda yaygınlaşmakta.

Tilki dışkısından bulaşıyor

İsviçre ise, bu parazitten en çok etkilenen ülkelerden biri konumundaThe Lancet Infectious Diseases dergisinde yayımlanan ve Viyana Tıp Üniversitesi’nin de katkı sunduğu kapsamlı araştırmada, Avrupa'daki tilki şeridi vakaları ilk kez bütüncül olarak değerlendirildi. 1997–2023 yılları arasındaki veriler bilimsel yayınlar, hastalık kayıtları ve resmi istatistiklerle 40 ülkede analiz edildi.İsviçre’de yılda ortalama 70 vaka1990’lı yıllarda İsviçre'de yılda sadece birkaç vaka görülürken, bugün bu sayı ortalama 70’e kadar yükseldi. Ülkede bu hastalık için zorunlu bildirim sistemi bulunmaması nedeniyle gerçek vaka sayısının daha da yüksek olabileceği düşünülüyor.Litvanya ve İsviçre başı çekiyorAraştırmaya göre nüfusa oranla en fazla vaka Litvanya’da, ardından ise İsviçre geliyor. Bilim insanları, artan tilki popülasyonu, evcil ve vahşi hayvanlar ile insanların daha sık temas etmesi gibi etkenlerin bulaş riskini artırdığını belirtiyor. Öte yandan, doktorlar arasında farkındalığın artması da tanı sayılarındaki yükselişte rol oynamış olabilir.Bulaş yolları ve belirtilerTilki şeridi paraziti, genellikle tilkilerin bağırsaklarında yaşar. Parazitin yumurtaları, tilki dışkısıyla doğaya yayılır ve kirli orman meyveleri aracılığıyla insan vücuduna girebilir. Enfeksiyon yıllarca belirti vermeden ilerleyebilir. Genellikle karaciğerde tümör benzeri yapılar oluşturarak fark edilir.Araştırmacılar uyarıyor: Yaygın olmasa da ciddi bir tehditAraştırma ekibi şu sonuca varıyor: “Alveoler ekinokokkoz vakaları nadir olsa da, bu hastalık Avrupa’da giderek artan bir halk sağlığı sorunu haline gelmektedir.”

İsviçre, Tilki şeridi parazitinin yayılmasından etkilenen ülkeler arasında

İsviçre merkezli çikolata üreticisi Lindt & Sprüngli, 2025 yılının ilk yarısında geçen yıla kıyasla satış gelirini artırmayı başardı. Özellikle Lindor topları, Dubai çikolatası ve altın tavşanlarıyla tanınan şirket, yılın başından bu yana 2 milyar İsviçre frangının üzerinde ciro elde etti.

Kâr azaldı, satış arttı

Şirketin bugün yaptığı açıklamaya göre, 2025'in ilk altı ayında 2.35 milyar franklık çikolata satışı gerçekleştirildi. Satın almalar hariç tutulduğunda, Lindt &amp; Sprüngli’nin organik büyümesi %11.2 olarak gerçekleşti.Yüksek fiyatlar, düşen kârSatışlardaki artışta en büyük etken, fiyatlara yapılan yaklaşık %16’lık zam oldu. Şirket, bu fiyat artışıyla son dönemde yükselen kakao maliyetlerini telafi etmeyi hedefledi. Ayrıca, geçtiğimiz sonbaharda büyük tanıtımlarla piyasaya sürülen Dubai çikolatası da satışları destekledi.Buna karşın, satılan ürün miktarı hafifçe düştü. Özellikle Kuzey Amerika’da tüketici güveninin zayıf kalması, satış hacmini olumsuz etkiledi.Kâr beklentilerin altında kaldıGeçen yıl bir dava sürecinden elde edilen 30 milyon franklık özel gelir ve düşük maliyetli kakao stokları sayesinde şirket daha yüksek kâr elde etmişti. Ancak bu yıl bu avantajlar bulunmadığı için net kâr %13.3 azalarak 189 milyon franka geriledi.Lindt, ciro ve büyüme beklentilerini aşsa da, kâr hedeflerinde analist tahminlerinin gerisinde kaldı.2025 hedefi yukarı çekildiŞirket, 2025 yılı için büyüme hedefini revize etti. Önceden %7–9 arasında olan organik büyüme tahmini, şimdi %9–11 aralığına çıkarıldı. Bu hedef güncellemesi, fiyat artışlarının etkisinin devam edeceği beklentisine dayanıyor.

Lindt & Sprüngli’den yüksek fiyatla rekor ciro

Yeni bir uluslararası araştırmaya göre, ilaçlar çoğu zaman yalnızca belirli hasta grupları üzerinde test edilmesine rağmen, çok daha geniş nüfus grupları için onaylanıyor. Özellikle yaş, hastalık şiddeti, önceki tedaviler veya genel hasta sağlığı gibi kriterlerde önemli farklar olduğu tespit edildi.

Yeni araştırma

Araştırmanın DetaylarıZürih Üniversitesi ve ETH Zürih’ten hukuk ve tıp profesörü Kerstin Noëlle Vokinger öncülüğünde yürütülen çalışmada, 2012–2023 yılları arasında İsviçre (Swissmedic), Avrupa Birliği (EMA) ve ABD (FDA) tarafından onaylanan toplam 278 ilaç incelendi. Amaç, klinik çalışmalarda test edilen gruplarla ruhsat verilen hasta grupları arasındaki farkı ortaya koymaktı. Sonuçlara göre ilaçların neredeyse tamamı, başlangıçta test edilmediği hasta gruplarında da kullanılmak üzere onaylanmış.Örneğin, cilt kanseri tedavisinde kullanılan bir ilaç, klinik deneylerde kalp-damar hastalığı veya organ hasarı olan kişiler üzerinde test edilmemişti. Ancak bu ilaç, daha sonra bu tür hastalıklara sahip kişiler için de ruhsat aldı.Veri Eksikliği Riski TaşıyorProfesör Vokinger, bu durumun büyük risk taşıdığını belirtiyor: “Bu hasta grupları üzerinde ilaç test edilmediği için, etkinliği ve yan etkileri konusunda kesin bilgiye sahip olamıyoruz.” Bu da bazı hastalarda ilacın beklenenden az etkili olmasına ya da daha önce gözlenmemiş yan etkilerin ortaya çıkmasına yol açabiliyor.En Belirgin Fark: Hastanın Genel Sağlık DurumuAraştırmaya göre, test edilen bireylerle onay verilen hasta grupları arasındaki en büyük fark, hastaların genel sağlık durumu (fitness) alanında ortaya çıktı. Pek çok ilaç, test aşamasında yalnızca genel sağlık durumu iyi olan bireylerde denenmişken, piyasaya çıktıktan sonra bu ilaçlar sağlık durumu daha kötü olan kişilere de uygulanıyor.Swissmedic: Farkındayız, Bilgi Sağlıyoruzİsviçre'nin ilaç ruhsat kurumu Swissmedic, bu farklılığın farkında olduklarını belirtiyor. Ancak aynı zamanda ilaçların mümkün olduğunca çok hastaya ulaşmasının önemli olduğunu vurguluyor. Swissmedic Ruhsatlandırma Bölümü Başkanı Eveline Trachsel, “İlgili veriler ilaç prospektüslerinde detaylı biçimde yer alıyor. Bu sayede doktor, hasta ile birlikte daha bilinçli kararlar verebiliyor” dedi.Swissmedic ve diğer Avrupa kurumları, ilaç endüstrisini klinik araştırmaları daha çeşitli hasta gruplarını kapsayacak şekilde planlamaya çağırdı.

Klinik testlerde yer almayan hastalar için de ilaç ruhsatı veriliyor

İsviçre'nin Bern kantonunda yer alan Mühleberg’deki Teuftal çöp depolama sahasında alışılmadık bir manzara göze çarpıyor: Hayvan yemi balyalarını andıran, beyaz plastikle sarılmış 6000’den fazla büyük balya, aslında yakılabilir atıklarla dolu.

EWB’nin balyalı kış stratejisi

Bu balyalar, Bern Enerji Şirketi EWB (Energie Wasser Bern) tarafından kış aylarında enerji üretmek amacıyla şimdiden hazırlanıp stoklanıyor. Kışın ısınma ve sıcak su ihtiyacının artması, ancak aynı dönemde yakılabilir çöp miktarının azalması nedeniyle EWB farklı bir strateji izliyor.Yazın çöp birikiyor, kışın enerjiye dönüşüyorEWB’nin enerji üretim sorumlusu Thomas Bücherer, “Ekonomik olarak enerji üretimini kışın yapmak daha mantıklı,” diyor. Yaz aylarında güneş enerjisi gibi yenilenebilir kaynaklardan zaten yüksek miktarda enerji elde edildiği için yazın enerji fiyatları düşüyor. Bu nedenle, enerji ihtiyacının arttığı kış dönemine yazın toplanan atıkların taşınması akıllı bir çözüm olarak görülüyor.Atıklar nasıl hazırlanıyor?Sanayi, inşaat ve ticaret sektörlerinden toplanan yakılabilir atıklar kamyonlarla Mühleberg’e taşınıyor, burada preslenip plastikle sarılıyor. Her biri yaklaşık 1 ton olan balyalar daha sonra kış aylarında Bern’deki çöp yakma tesisine gönderiliyor.Thomas Bücherer’in verdiği bilgiye göre, bir ton atık yaklaşık 3.5 megawatt-saat enerji içeriyor. Bu da, bir tonun yaklaşık 318 haneye bir günlük enerji sağlayabileceği anlamına geliyor. Balyaların taşınması ve sarılması ise bu enerjinin yalnızca %1’inden azını tüketiyor.Başlangıçta şüpheyle yaklaşıldı, şimdi örnek projeTeuftal Depolama Tesisi Genel Müdürü Renato Künzi, bu yöntemin ilk etapta bazı şüphelerle karşılandığını belirtiyor. Ancak geçen yılki pilot projeden sonra bu yöntemin hem mantıklı hem de sürdürülebilir bir çözüm sunduğu görüşünde birleşilmiş. “Yazın elde edilen enerji potansiyelini kışa taşımak, sistemin verimli çalışması açısından çok anlamlı,” diyor Bücherer.Çevre dostu ve kokusuz bir çözümBalyaların kokmamasının nedeni ise içlerindeki atıkların yalnızca kuru ve brülör uyumlu maddelerden oluşması. Bu da hem çevreye zararı azaltıyor hem de depolama sürecini kolaylaştırıyor.

Çöp enerjiye dönüşüyor: Bern’de kış için 6000 atık balyası depolandı

İsviçre İşkenceyi Önleme Komisyonu (Antifolterkommission), 13 kantonda yer alan 16 yaşlı bakım evini ziyaret ederek yaptığı incelemelerde, birçok demans hastasının yetkili makam kararı olmaksızın kilitli bölümlerde tutulduğunu, yataklara bağlandığını ve tekerlekli sandalyelere sabitlendiğini tespit etti.

Antişiddet komisyonu uyarıyor

Komisyonun eleştirisi açık: Bu tür uygulamalar gereksiz ve orantısız kısıtlamalar olarak değerlendiriliyor ve insan haklarına aykırı bulunuyor. Komisyon Başkan Yardımcısı ve psikiyatrist Urs Hepp, “Bir kişi demans hastası olduğu için mutlaka kilit altına alınması gerektiği anlamına gelmez” diyerek mevcut uygulamaların sorgulanması gerektiğini vurguladı. Komisyona göre bu tür durumlarda daha insani alternatifler mümkün.Alternatif çözümler mevcutDemans hastaları çoğu zaman güçlü bir hareket etme ihtiyacı hissediyor. Bu nedenle güvenli bahçeler, GPS ile konum takibi, yere yakın yataklar ve çevresine yerleştirilen minderlerle düşme riskini azaltma gibi çözümler öneriliyor. Bu tür uygulamalar hem güvenliği sağlıyor hem de hastaların özgürlüğünü kısıtlamıyor.Uzmanlar ne diyor?Alzheimer İsviçre St. Gallen ve Appenzell şube başkanı Angela Schnelli, aynı zamanda evde bakım hizmetleri geliştirme uzmanı. Schnelli, "Kapalı yaşam alanları genellikle dış dünyayı hastadan korumak için değil, hastayı dış dünyadan korumak içindir" diyor. Ancak bu tür sınırlamaların yalnızca kişinin kendisine veya başkalarına zarar verme riski taşıdığı durumlarda uygulanması gerektiğinin altını çiziyor.Ailelerin ve personelin ikilemiAile üyeleri, yakınlarının güvenliğini sağlamak isterken, demans hastalarının hareket etme arzusu ile çatışma yaşanabiliyor. Bu noktada hem duygusal hem de fiziksel olarak tükenmiş olan bakım personeli ciddi bir yük altında kalıyor. Personel eksikliği ise bazı bakım merkezlerinde hastaların yatağa veya sandalyeye bağlanmasına neden olabiliyor. Ancak bu durum, hem etik hem de insan hakları açısından ciddi bir ihlali temsil ediyor.Çözüm: Nitelikli personel ve insani yaklaşımSchnelli ve Hepp, çözümün daha fazla eğitimli bakım personelinden geçtiği konusunda hemfikir. Hepp, “Yalnızca personel yetersiz diye bir insanı yatağa bağlamak kabul edilemez” derken, Schnelli ise acilen daha fazla diplomalı hemşireye ihtiyaç olduğunu belirtiyor.

İsviçre’de bakım evlerinde insan hakları ihlali iddiası

İsviçre ordusu, yıllar önce hizmet dışı bırakılan eski havan sığınaklarını yeniden kullanıma kazandırmak istiyor. Federal Silahlanma Dairesi (armasuisse) tarafından yayımlanan bir ön bildirime göre, amaç bu yapıları zor saldırılabilir, dayanıklı savunma merkezlerine dönüştürmek.

Kullanımdan kaldırılan havan mevzileri

Simap ihale platformunda yer alan bilgiye göre, değişen tehdit ortamı dikkate alınarak bu yapıların modern savunma ihtiyaçlarına göre yeniden değerlendirilmesi planlanıyor. İhalenin hedefi, mevcut altyapıyı büyük ölçüde koruyarak, modern silah sistemleriyle donatılmış ve birkaç saat içinde faaliyete geçebilecek savunma üniteleri oluşturmak.<h3>Yeni fikirler aranıyor</h3>Söz konusu çağrı, özellikle güvenlik teknolojileri üzerinde çalışan girişimcilere, özel şirketlere ve üniversitelereyönelik. Çözüm önerilerinin, hem zırhlı hem de zırhsız kara hedeflerini vurabilecek ve alçak irtifa hava tehditlerine karşı da etkili olması gerekiyor.Bu kapsamda, İsviçre Teknoloji ve Silahlı Kuvvetler Derneği (STA) tarafından Eylül ortasında düzenlenecek bir "inovasyon günü" etkinliğiyle detaylı bilgi paylaşımı yapılacak. Dernek, yalnızca savunma sektörü değil, tüm sektörlerden yaratıcı fikirlerin beklendiğini belirtiyor.<h3>Ukrayna savaşı sonrası politika değişti</h3>İsviçre ordusu, Ukrayna savaşının ardından 2023 yılında sığınak satışlarını durdurmuştu. Ordu Komutanı Thomas Süssli, o dönemde yaptığı açıklamada, mevcut komuta ve muharebe tesislerinin yeniden gözden geçirildiğini ve "eldeki altyapının değerlendirileceğini" belirtmişti.Yeni proje, personel ihtiyacını minimumda tutan, maliyet açısından verimli ve hızlı devreye alınabilir çözümler arıyor. İsviçre'nin uzun yıllara dayanan sığınak deneyimi, bu yeni dönemde güvenlik odaklı teknolojilerle birleşerek yeniden sahneye çıkabilir.

İsviçre Ordusu eski sığınakları yeniden değerlendirmeye hazırlanıyor

İsviçre’de bitki bazlı et ürünlerine yönelik talep hızla artıyor. Statista veri platformunun son tahminlerine göre, bu yıl ülke genelindeki bitki bazlı et pazarı yaklaşık 242 milyon İsviçre frankı değerinde olacak.

Et alternatifleri

Tahminler, bu pazarın 2030 yılına kadar %10’luk yıllık büyümeyle 361 milyon franka ulaşabileceğini gösteriyor. Artan çevre bilinci, sağlıklı beslenme eğilimleri ve etik nedenlerle daha fazla kişinin et tüketimini bırakması, bu büyümenin başlıca nedenleri arasında yer alıyor.<h3>Et pazarıyla kıyaslandığında hâlâ küçük</h3>Ancak, vejetaryen ve vegan sosis, köfte ve biftek gibi ürünler henüz niş bir alan olarak değerlendiriliyor. İsviçre’de genel gıda satışları yaklaşık 39 milyar İsviçre frangı düzeyinde. Bunun içinde et ürünleri, yaklaşık 7.5 milyar frank ile en büyük kategori konumunda.Uzmanlar, bitki bazlı ürünlerin pazardaki payının artmasının zaman alacağını ancak özellikle genç tüketiciler arasında daha sürdürülebilir gıda tercihlerine yönelik ilgide kayda değer bir artış olduğunu belirtiyor.

Bitki bazlı et pazarı 2030'a kadar 361 milyon frankı aşacak

İsviçre Federal İstatistik Ofisi (BFS) tarafından yayımlanan geçici verilere göre, 2024 yılında İsviçre’deki inşaat yatırımları nominal olarak yüzde 0,7 oranında azaldı. 

Bakım harcamaları yükseldi

Özellikle yeni bina projelerine yapılan harcamalar yüzde 2,7 azalırken, tadilat projelerine yapılan yatırımlarda yüzde 2,3’lük bir artış gözlemlendi. Bu durum, ülkede yeni yapı inşasına olan ilginin gerilediğini, mevcut yapıların ise daha fazla dönüştürülmeye başlandığını ortaya koyuyor.Toplam inşaat harcamaları ise, inşaat yatırımları ve kamu bakım giderlerinin birleşimi olarak 2024 yılında nominal yüzde 0,6 (gerçek anlamda yüzde –1,4) azaldı. Kamu bakım harcamaları yüzde 0,4 oranında artış gösterdi.<h4>Yüksek yapı yatırımları geriledi, alt yapı yatırımları yükseldi</h4>2024’te yüksek yapı projelerine yapılan yatırımlar bir önceki yıla göre yüzde 1,1 oranında düşerken, alt yapı projelerine yapılan yatırımlar yüzde 1,3 oranında arttı. Özellikle özel sektör, yüksek yapı yatırımlarını yüzde 2,5 oranında azaltırken, alt yapıya yönelik harcamalarını yüzde 7,2 oranında artırdı. Kamu sektörü ise hem yüksek yapıya (+%6) hem de alt yapıya (+%0,1) yatırımlarını artırdı.<h4>Yeni yapı yatırımları düşerken, tadilat yatırımları yükseldi</h4>Yeni inşaat projelerine yapılan yatırımlar yüzde 2,7 oranında azalırken, tadilat projelerine yüzde 2,3 oranında daha fazla yatırım yapıldı. Özel sektörün yeni yapıya ilgisi azalırken (–%3,9), kamu sektörü yeni yapıya (+%1,6) ve tadilata (+%3,7) daha fazla kaynak ayırdı.<h4>2025 için olumlu beklentiler</h4>31 Aralık 2024 itibarıyla inşaatı süren projelerin yatırım tutarlarında bir önceki yıla kıyasla yüzde 1,2’lik bir artış kaydedildi. Ayrıca kamu bakım çalışmalarına ayrılan bütçenin yüzde 2,6 oranında artırılması planlanıyor.<h3>&nbsp;</h3>

İsviçre’de inşaat yatırımları 2024’te geriledi

İsviçre’de 28 Eylül’de yapılacak halk oylamasında, seçmenler için kafa karıştırıcı bir durum söz konusu: Oylama pusulasında “sahipli konutta varsayılan kira geliri vergisi” olarak bilinen “Eigenmietwert” terimi yer almıyor. 

Oylanan konu, oy pusulasında yazmıyor

Oysa kamuoyunda tartışılan tam olarak bu uygulamanın kaldırılması. Pusulada ise yalnızca “federal karar”, “kantonal taşınmaz vergileri” ve “ikinci konutlar” gibi ifadeler yer alıyor.Hedef: Eigenmietwert’in KaldırılmasıEv sahipleri derneği HEV ve merkez sağ partiler, uzun süredir tartışmalı olan Eigenmietwert uygulamasının kaldırılmasını talep ediyor. Bu sistemde, ev sahipleri kendi oturdukları konutları sanki kiraya vermişler gibi varsayılan bir gelir üzerinden vergi ödemek zorunda kalıyor.Ancak yapılacak oylamada bu uygulamanın ismi doğrudan geçmiyor. Onun yerine, seçmenlerden ikinci konutlara uygulanacak yeni bir “nesnel vergi” sistemini kabul edip etmemeleri isteniyor. Bu iki konu birbirine bağlandığı için, ikinci konutlara vergi getirilmesi kabul edilirse, Eigenmietwert otomatik olarak kaldırılacak.Karmaşık İfade, Belirsiz BaşlıkHem savunucular hem de karşı çıkanlar, halkın oylamanın gerçek içeriğini anlamakta zorlandığını kabul ediyor. HEV Direktörü Markus Meier bu durumu "iletişimsel bir bilmece" olarak nitelendiriyor. SP Ulusal Meclis Üyesi Linda De Ventura ise “Oylama başlığından neye karar vereceğimizi açıkça anlayabilsek iyi olurdu” diyor.İki Farklı Kampanya StratejisiHer iki taraf da seçmenlere daha açık bir mesaj verebilmek için kampanyalarında farklı sloganlara yöneldi. HEV, kampanyasını “Adil vergilere evet” teması üzerine kurarken, SP ve kiracı dernekleri “Taşınmaz vergilerinde sistem değişikliğine hayır” sloganıyla süreci yönetiyor.Vergi İndirimi Kalkıyor, Anlayış KarışıyorOlası bir “evet” oyu ile Eigenmietwert kalkacak ama bu kez de evin bakım masrafları ve ipotek faizleri gibi vergi indirimleri ortadan kalkacak. Bu da ev sahipleri için ayrı bir mali yük anlamına geliyor. Ancak asıl sorun, seçmenin karmaşık oylama başlıkları altında neye karar verdiğini net olarak bilmemesi.

Ev sahipliği vergisi kalkıyor mu? 28 Eylül oylamasında belirsizlik hakim

İsviçre Federal Hükümeti (Bundesrat), umutsuz şekilde borçlanan bireylere yeni bir başlangıç fırsatı sunmak istiyor. Önerilen yasa değişikliğiyle birlikte iki yeni prosedür aracılığıyla borçların kısmen veya tamamen silinmesi mümkün olabilecek. 

Borçlar silinecek mi?

Ancak sağ partiler, özellikle borçların tamamen silinmesine olanak tanıyan ikinci yönteme karşı çıkıyor.Ağır borç yükü altındaki bireyler için umut ışığı doğuyor. İsviçre Federal Hükümeti’nin sunduğu tasarıya göre, düzenli gelir sahibi borçlular alacaklılarla anlaşma yoluna gidebilecek. Bu anlaşma sayesinde borçlunun ödeme gücüne uygun bir miktar belirlenerek, çoğunluğun onayıyla borcun bir kısmı silinebilecek. Bu yöntem, parlamentoda geniş bir destek bulmuş durumda.Ancak tartışma yaratan ikinci yöntemde, hiç geliri olmayan ve ‘umutsuz borçlu’ kabul edilen bireyler üç yıl boyunca ödeyebildikleri kadar ödeme yapacak; ardından ise kalan borçları tamamen silinecek. Bu yöntem, toplumsal dayanışmayı savunanlarca desteklense de, SVP (İsviçre Halk Partisi), FDP (Hür Demokratlar) ve Merkez Parti tarafından eleştiriliyor.SVP’den Barbara Steinemann, borçların silinmesinin sonuçta kamuya ve şirketlere yük getireceğini, ürün fiyatlarının artabileceğini ve sağlık sigortası borçlarının da benzer risk taşıdığını savundu.Muhalefet, bu yöntemin sadece bir kez uygulanmasını ve üç yıl yerine beş yıl boyunca ödeme yapılmasını şart koşuyor.Öte yandan İsviçre Borç Danışmanlığı Derneği, üç yıllık sürenin borçlular için daha gerçekçi olduğunu, beş yıl sürecek bir programın ise yarıda bırakılma ihtimalinin daha yüksek olduğunu vurguluyor.Kararın sonbahar oturumunda verilmesi bekleniyor. İlk işaretler, parlamentonun daha katı koşulları tercih edeceği yönünde. Bu da, borç içinde kıvranan binlerce kişi için yasal borç silme imkanının daha zor ulaşılır hale gelmesi anlamına gelebilir.

Borç batağındaki binlerce kişi için umut: Federal Hükümetten yeni adım

İsviçre’nin Wallis kantonundaki Fiesch köyünde 17. yüzyıldan bu yana her yıl yapılan dini tören, iklim değişikliği karşısında yeni bir anlam kazandı. Eskiden büyüyen Aletsch Buzulu’na karşı dua edilirdi; bugünse buzulların yok olmasını engellemek için aynı dualar okunuyor.

Papa onaylı Pro-Gletscher ritüeli

Fiesch kasabasında yüzyıllardır süren dini yürüyüş, artık buzulların korunması için yapılıyor.<h3>Papa onaylı geleneksel dönüşüm</h3>Aletsch Buzulu, 14. ile 19. yüzyıl arasındaki “küçük buzul çağı” döneminde sürekli büyüyerek köylüler için ciddi bir tehdit oluşturmuştu. Evleri, otlakları tehdit eden bu doğal güçten korunmak için halk, 1678 yılında Papa XIII. Innocenzus’a başvurdu. Papa, her yıl 31 Temmuz’da Aziz Ignatius Günü’nde düzenlenecek özel bir **“anti-buzul duası”**na onay verdi. Bu geleneğin öncüsü rahip Johann Josef Volken’di.Ironik biçimde, onun torunlarından biri olan 76 yaşındaki dağ rehberi Herbert Volken, bu duayı tersine çevirdi. Artık halk, buzulların yok oluşunu durdurmak için dua ediyor. 2009 yılında Papa XVI. Benediktus'tan alınan özel izinle, törenin amacı resmen değiştirildi. "Buzullar çok önemli. Buz demek su demek, su ise yaşamdır. Bu yaşam kaynağı olmadan yaşayamayız," diyor Herbert Volken.<h3>Dini inanç ve çevre bilinci buluşuyor</h3>Fiesch’teki bu dini yürüyüşe bugün çok sayıda turist ve gazeteci de katılıyor. Ancak bu durum, törene tamamen ibadet amacıyla katılan bazı kişileri ve yerel papazı rahatsız edebiliyor.Münih Üniversitesi'nden din tarihçisi Prof. Daria Pezzoli-Olgiati, dini geleneklerin değişime açık olduğunu vurguluyor: “Dinlerin hep aynı kaldığına dair algı doğru değil. Tıpkı her neslin çevresine uyum sağlaması gibi, din de insanlara uyar ve aslında oldukça yenilikçidir.”<h3>Dağlar, inanç ve değişen dünya</h3>Pezzoli-Olgiati’ye göre dağlar, hem hayranlık uyandıran hem de yaşamı zorlaştıran coğrafi yapılar oldukları için daima dini ve kültürel sembollerle ilişkilendirilmiş durumda. Fiesch’teki bu güncellenmiş dini tören ise, insanın doğaya ve Tanrı’ya olan yaklaşımının nasıl evrildiğine dair etkileyici bir örnek sunuyor.

İsviçre’de buzullar için dua: Yüzyıllardır süren dini yürüyüş devam ediyor

İsviçre'de askerlik yerine sivil hizmet yapmak isteyenlerin sayısının artması, “vicdan testi” uygulamasının yeniden gündeme gelmesine yol açtı. Bu test, bireylerin askerliği reddetmelerinin arkasında gerçekten ciddi vicdani nedenler olup olmadığını değerlendirmeyi amaçlıyor. 

Vicdan testi geri mi geliyor?

Uygulama, 2009 yılında kaldırılmıştı. Şimdi ise İsviçre Ulusal Meclisi, bu uygulamayı yeniden getirmeyi tartışıyor.<h3>Vicdan testi nedir?</h3>Vicdan testi, sivil hizmete geçmek isteyenlerin bir komisyon karşısında neden askerlik yapamayacaklarını açıklamalarını zorunlu kılan bir süreçti. Komisyon, başvurucuların dini, pasifist ya da etik nedenlerle askerliği reddetmelerini değerlendiriyordu. Ancak eleştirmenler bu süreci “küçültücü” ve “haksız” bulduğu için test kaldırılmıştı.<h3>Komisyon üyeleri ne diyor?</h3>1990’lı yıllardan itibaren komisyon üyeliği yapan Sibylle Feucht, testin aslında bir “sınav” olmadığını, doğru ya da yanlış cevaplar yerine başvurucuların duygusal ve etik çatışmalarını anlamaya çalıştıklarını söylüyor. Bir başka eski üye Peter Schwarz ise askerlik yapmış biri olarak, 150'den fazla kişiyle yaptığı görüşmelerde çoğunun gerçekten vicdani nedenlerle askerliği reddettiğini belirtiyor.<h3>Eğitim seviyesi bir avantaj mıydı?</h3>Bazı eleştirmenler, vicdan testinin üniversite eğitimi almış kişilere avantaj sağladığını ileri sürse de Feucht ve Schwarz bu görüşe katılmıyor. Hatta Schwarz’a göre, el becerisine dayalı mesleklerde çalışanlar genellikle daha doğrudan ve etkileyici ifadelerle düşüncelerini ortaya koyuyordu.<h3>Uygulama geri mi geliyor?</h3>Ulusal Meclis'in talebiyle Federal Hükümet, vicdan testinin geri getirilip getirilmeyeceğini değerlendiren bir rapor hazırlayacak. Ancak eski komisyon üyeleri bu fikre temkinli yaklaşıyor. Peter Schwarz, ordunun kendi sorunlarını çözmeden sivil hizmete geçişi zorlaştırmasının yanlış olduğunu belirtiyor. Sibylle Feucht ise daha kapsamlı ve çağdaş bir çözüm öneriyor: “Eskileri tekrar gündeme getirmek yerine, İsveç modelinde olduğu gibi herkes için genel bir hizmet yükümlülüğü düşünülmeli.”

Zorunlu Askerlik yerine sivil hizmet: Eski komisyon üyeleri uyardı

İsviçre'nin F-35 savaş uçakları alımında yaşanan milyarlık ek maliyetler, Federal Mali Denetim Kurumu (EFK)'nun yetki sınırlarını yeniden gündeme taşıdı. EFK, bu riskler konusunda 2022 yılında uyarıda bulunmuş, ancak Savunma Bakanlığı (VBS) bu uyarıları dikkate almamıştı.

F-35 uyarısı göz ardı edildi

EFK raporunda, F-35A alımında sabit fiyat güvencesi olmadığı, yani sözleşmedeki fiyatların hukuken bağlayıcı bir üst sınır oluşturmadığı belirtilmişti. Ancak Federal Hükümet, bu yıl haziran ayında yaptığı açıklamada, ABD ile yapılan sabit fiyat anlaşmasının aslında bir yanlış anlamaya dayandığını kabul etti.<h3>EFK: “Yaptırıma değil, ikna gücüne inanıyoruz”</h3>EFK Direktörü Pascal Stirnimann, kurumlarının herhangi bir yaptırım gücü olmadığını ve bunu gerekli de görmediklerini belirtti. "Amacımız, önerilerimizle ikna etmek. Ve çoğu zaman bu öneriler kabul ediliyor." dedi.<h3>Siyaset Ne Diyor?</h3>SVP’li (sağ) milletvekili Lars Guggisberg ise EFK’nın görev tanımının dışına çıkmaması gerektiğini savunarak, “Yaptırım yetkisi yok, olmamalı da. Çünkü yürütmenin görevini üstlenemez.” yorumunu yaptı.SP’li (sol) David Roth da benzer şekilde EFK'nın görev alanının siyasi kararlarla karıştırılmaması gerektiğini savundu. Roth, “Halk hizmetlerini maliyet azaltma gerekçesiyle kesip kesmeme kararı siyasetin sorumluluğundadır, EFK'nın değil.” dedi.<h3>Sonuç: Etki büyük, yetki sınırlı</h3>Hem sol hem sağ kanat, EFK’nın önemli bir denetim kurumu olduğunu kabul ediyor; ancak siyasi karar süreçlerine müdahil olacak kadar yetkilendirilmesine karşı çıkıyor. Bu da, F-35 örneğinde olduğu gibi, gelecekte de EFK’nın uyarılarının dikkate alınmaması riskini sürdürüyor.<h3>&nbsp;</h3>&nbsp;&nbsp;&nbsp;

İsviçre Federal Mali Denetim Kurumu'nun sınırlı gücü tartışma yaratıyor

İsviçre'de organize suç örgütleri giderek daha fazla alan kazanıyor. Bu gruplar, görünüşte yasal işletmeler kurarak hem kamuoyunun dikkatinden kaçıyor hem de karanlık faaliyetlerini sürdürüyor 

Örgütlü suçlar

Federal Polis Dairesi’ne (fedpol) göre, bu yapıların amacı yalnızca para kazanmak değil, aynı zamanda siyasi ve ekonomik etki alanı oluşturmak.<h3>Kiosk görünümlü kara para aklama merkezi</h3>Zürih’te küçük bir büfe işleten genç bir adam, şekerleme ve gazete satarak masum bir görüntü çiziyordu. Ancak yapılan soruşturmalar, bu kişinin dört yıl boyunca yüzbinlerce franklık kara para akladığını ortaya çıkardı. Mart 2025’te hüküm giydi. Federal Polis, bu örneğin yalnızca buzdağının görünen kısmı olduğunu belirtiyor.<h3>Kara para aklama ihbarlarında rekor artış</h3><ul><li>2024 yılında 15.000’in üzerinde kara para aklama şüphesi bildirildi.</li><li>Bu, günde yaklaşık 60 ihbar anlamına geliyor.</li><li>En çok kullanılan sektörler: berber salonları, güzellik stüdyoları, büfeler gibi küçük işletmeler.</li></ul>Fedpol sözcüsü Patrick Jean, bu işletmelerin görünüşte sıradan olduğunu ancak arka planda organize suç ağlarına hizmet ettiğini vurguladı.<h3>Amaç: Siyasete ve ekonomiye nüfuz etmek</h3>Siyaset bilimi uzmanı Stephanie Oesch, bu yapıların siyaset ve iş dünyasındaki etkili kişilerle bağlantı kurma çabasında olduğunu ifade ediyor. Amaçları, kendi çıkarlarına uygun ortamlar oluşturmak.Fedpol, devlet kademelerinde bazı kişilerin organize suç şüphelileriyle bağlantısı olduğuna dair kanıtlar bulunduğunu doğruladı. Bu kişiler aracılığıyla belirli kurumlarda karar süreçlerine müdahale edildiği belirtiliyor.<h3>Yeni strateji yolda</h3>Organize suçlardaki artış nedeniyle İsviçre Federal Konseyi, fedpol’e yeni bir ulusal mücadele stratejisi geliştirme görevi verdi. Stratejinin ilk uygulamaları 2026 sonu itibarıyla devreye girecek.

Kara para aklama ihbarlarında rekor artış

St. Gallen kantonuna bağlı Eschenbach’taki Goldingen okulunda yaz tatilinden sonra birinci sınıfı devralacak yeni bir öğretmen görevlendirilecekti. Ancak öğretmenin başörtüsü takıyor olması, bazı velilerden sert tepkiler almasına yol açtı. 

İsviçre’de başörtüsü tartışması

Gelen tepkiler üzerine okul yönetimi öğretmenin görevlendirilmesinden vazgeçti. Bu gelişmenin ardından bir veli, kamuoyuna "ırkçılık" suçlamalarına karşı kendilerini savundu: “Biz ırkçı değiliz, sadece güven istiyoruz.”Velilerden okul yönetimine tepkiOkulun gönderdiği tanıtım mektubunda, öğretmenin başörtülü bir fotoğrafı da yer aldı. Bazı veliler bu durumu “şok edici” olarak nitelendirerek okul yönetimine itirazlarını bildirdi. Veliler, çocuklarının tarafsız ve dini etkilerden uzak bir eğitim alma hakkı olduğunu savunarak, “Kültürel farklar var ve çocuğumuzu emanet ettiğimiz kişiye tam güven duymalıyız” görüşünü dile getirdi.Okul kararından geri adım attıGelen baskılar üzerine okul yönetimi, öğretmenin görevlendirilmesinden vazgeçtiğini duyurdu. Veli grubu, okul yönetimini yeterli şeffaflığı sağlamamak ve velileri “ya kabul edin ya da sınıf kapatılır” yaklaşımıyla tehdit etmekle suçladı. “Bu neredeyse bir tür şantajdır,” diyen bir veli, konunun başlangıcından itibaren yüz yüze bir görüşme talep ettiklerini, ancak bu görüşmenin ancak atama iptal edildikten sonra teklif edildiğini belirtti.Toplum ikiye bölündüOlay, yerel halk arasında da görüş ayrılığına yol açtı. Bazı veliler öğretmene açık destek verirken, diğerleri başörtüsünün okulda “tarafsızlık ilkesine” aykırı olduğunu savundu. Okul yönetimi ise, öğretmenin dini inancına rağmen tüm öğrenciler için eşit ve kapsayıcı bir eğitim sunma yükümlülüğünü yerine getireceğini vurguladı.&nbsp;&nbsp;&nbsp;

Başörtülü öğretmen krizi: Eschenbach’ta görevlendirme iptal edildi

İsviçre'de Aargau ve Zürih kantonları, üç farklı noktada kanton sınırlarını yeniden düzenleyerek karşılıklı alan takası yaptı. Aargau Ekonomi ve İçişleri Dairesi’nin (DVI) bildirdiğine göre bu değişiklikler, her iki kantonun yüzölçümünü etkilemedi; yani her iki kanton da aynı büyüklükte kaldı.

Topraklar Eşit Değiştirildi

Üç bölgede sınır değişikliği yapıldıDeğişiklikler şu belediyeler arasında gerçekleşti:<ul><li>Oberwil-Lieli AG – Birmensdorf ZH</li><li>Würenlos AG – Oetwil an der Limmat ZH</li><li>Schneisingen AG – Niederweningen ZH</li></ul>Her iki kantonun hükümetleri ile ilgili belediye meclisleri, bu sınır değişikliklerine oybirliğiyle onay verdi.Oberwil-Lieli’deki değişimin nedeni: Yol güzergâhıZürih Hükümeti’nin Mayıs 2024 tarihli protokolüne göre, özellikle Oberwil-Lieli ile Birmensdorf arasındaki sınır değişikliği, bölgede inşa edilen yeni çevre yolundan kaynaklandı. Bu yeni yol yapımıyla birlikte parsel sınırları değişmiş ve buna bağlı olarak idari sınırların da yeniden düzenlenmesi zorunlu hale gelmişti.Protokolde şu ifadeye yer verildi: “Eski parsel sınırlarıyla çakışan kanton ve belediye sınırları, güncel arazi yapısına uygun şekilde yeniden tanımlanmalıdır.”

Aargau ve Zürih Kantonları arasında sınır düzenlemesi

Bilim insanları, antibiyotiklere direnç kazanan süper böceklerin 2050 yılına kadar milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden olabileceği ve bu durumun küresel ekonomide yaklaşık 2 trilyon dolarlık bir zarara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.

Gelecek tehlikede

The Guardian’da yer alan habere göre, İngiltere hükümetinin desteklediği bir araştırmada, antimikrobiyal direnç (AMR) oranlarında artışın, küresel ölçekte her yıl yaklaşık 1,7 trilyon dolarlık gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) kaybına sebep olabileceği ortaya kondu. Bu senaryo, ortak bir müdahale planı oluşturulmadığı takdirde geçerli olacak.Ölümler %60 artabilirSağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü'nün (IHME) verilerine göre, antibiyotik direncine bağlı ölümlerin 2050’ye kadar yüzde 60 oranında artması bekleniyor. Yalnızca ABD'de her yıl 1,34 milyon kişinin, İngiltere’de ise 184 bin kişinin bu nedenle yaşamını yitireceği tahmin ediliyor. Ayrıca, ilaca dirençli enfeksiyonlar yüzünden ciddi hastalık vakalarının da artacağı öngörülüyor.Hastanede kalış süreleri uzuyorDirençli mikroorganizmalar, hastaneye yatışların hem süresini hem de maliyetini artırıyor. Bu enfeksiyonlar, daha pahalı ve karmaşık tedavi süreçlerini zorunlu kılıyor. Araştırmalar, bu tür enfeksiyonların tedavi masraflarının, klasik antibiyotiklerle tedavi edilenlere kıyasla yaklaşık iki kat daha yüksek olduğunu gösteriyor.En fazla etkilevecek bölgelerAraştırmaya göre, AMR kaynaklı sağlık harcamaları dünya genelinde yılda 176 milyar dolar civarında artabilir. Örneğin İngiltere’de bu maliyetlerin 900 milyon dolardan 3,7 milyar dolara, ABD’de ise 15,5 milyar dolardan 57 milyar dolara yükselmesi bekleniyor.Center for Global Development tarafından yapılan çalışma, özellikle ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği ülkelerinin bu krizden en fazla etkilenecek bölgeler olacağını belirtiyor. Aynı zamanda bu ülkelerdeki yardım bütçelerindeki kesintiler eleştirilere yol açmış durumda.Araştırmanın başyazarı ve Küresel Kalkınma Merkezi politika analistlerinden Anthony McDonnell, AMR ile mücadelede ilerleme kaydeden ülkelerin dahi rehavete kapılmaması gerektiğini vurguladı. Yardım programlarının bu alanda korunmaması halinde, direnç oranlarının dünya genelinde ciddi artış göstereceğini ifade etti.McDonnell, “G7 ülkeleri dahil, bu tehdit kontrol altına alınmazsa milyonlarca insan hayatını kaybedecek. Bakteriyel enfeksiyonlara karşı bugün yapılacak yatırımlar hem hayat kurtarır hem de uzun vadede ekonomik anlamda büyük faydalar sağlar” dedi.İş gücünde azalma bekleniyorAraştırma, 122 ülkenin antibiyotik direncine bağlı sağlık ve ekonomik yükünü değerlendirdi. En kötü senaryoya göre 2050 itibarıyla Çin yılda 722 milyar dolar, ABD 295,7 milyar dolar, AB 187 milyar dolar, Japonya 65,7 milyar dolar ve İngiltere 58,6 milyar dolar GSYİH kaybı yaşayabilir.Buna ek olarak, dirençli bakterilerin yaygınlaşması nedeniyle İngiltere, Avrupa Birliği ve ABD’de iş gücü sırasıyla yüzde 0,8, yüzde 0,6 ve yüzde 0,4 oranında azalabilir.Ancak, ülkeler süper böceklerle mücadeleye ciddi yatırımlar yaparsa, yeni antibiyotiklerin geliştirilmesi ve tedaviye erişimin artırılmasıyla 2050’ye kadar ABD ekonomisi yılda 156,2 milyar dolar, İngiltere ise 12 milyar dolar ekonomik büyüme sağlayabilir.

Süper böcekler milyonlarca insanı öldürebilir

İngiltere Sağlık Bakanı Wes Streeting, Ulusal Sağlık Sistemi’nde (NHS) hem çalışanlar hem de hastalar arasında ırkçılığın yaygın olduğunu açıkladı.

Ağrı kesici engeli

Bakan, özellikle doğum servislerinde siyah kadınların ayrımcılığa uğradığını belirtti.The Times gazetesinin haberine göre, NHS’e bağlı bazı hastanelerde siyah kadınlara karşı ırkçı muamele yapıldığı ortaya çıktı. Streeting’in paylaştığına göre, bazı siyah kadınlara “güçlü siyah kadınlar” oldukları söylenerek epidural gibi ağrıyı hafifletici müdahaleler uygulanmıyor.2019 yılında iki annenin kurduğu “Fivexmore” adlı kuruluşun hazırladığı rapora göre, siyah kadınların doğumda ölüm riski beyaz kadınlara kıyasla 2,3 kat daha fazla. Bu oran her 3 bin 500 doğumda bir siyah kadının, her 8 bin 200 doğumda ise bir beyaz kadının hayatını kaybettiği anlamına geliyor.Streeting, Londra’da düzenlenen annelik güvenliği zirvesinde NHS’de hem hastalar hem de sağlık çalışanları arasında ciddi bir ırkçılık problemi bulunduğunu ifade etti.Zirvede paylaşılan bilgilerde, siyah kadınların ağrı kesici talep ettiklerinde, bazı sağlık çalışanlarının “Sen güçlü bir siyah kadınsın” diyerek müdahaleden kaçındıkları, ayrıca Asyalı bir annenin ise “diva” olarak nitelendirildiği belirtildi.Bir başka anne ise doğum sırasında ağrı kesici istediğinde kendisine gaz veya hava verilmediğini, sadece parasetamol verildiğini, 10 dakika sonra ise doğum yaptığını anlattı.Araştırmaya göre, Temmuz 2021 ile Mart 2025 arasında 845 kadının yaklaşık dörtte biri doğum sürecinde ayrımcılığa uğradığını belirtti. Katılımcıların yüzde 23’ü talep ettikleri ağrı giderici müdahalenin sağlanmadığını, yüzde 40’ı ise bu durum hakkında hiçbir açıklama yapılmadığını söyledi.

İngiltere doğum servislerinde siyah kadınlara ırkçı muamele

İsviçre, Amerika Birleşik Devletleri'nden sipariş ettiği Patriot hava savunma sistemlerini daha geç teslim alacak. Gecikmenin nedeni, ABD’nin Ukrayna’ya askeri destek kapsamında bu sistemlere öncelik vermesi. 

ABD önceliği Ukrayna’ya verdi

Bu gelişme, İsviçre'de siyasi çevrelerde hem tepki hem de anlayışla karşılandı.İsviçre, Patriot sistemleri için yaklaşık 650 milyon İsviçre Frangı ön ödeme yaptı. Ancak teslimat tarihi konusunda herhangi bir garanti bulunmuyor. ABD, sözleşme şartlarına göre teslimat önceliklerini değiştirme hakkına sahip. Beş sistemin 2028 yılına kadar teslim edilmesi planlanıyordu, fakat bu takvim şu an belirsizliğe büründü.SVP Ständerat Üyesi Werner Salzmann, durumun ciddi olduğunu ve sistemlerin hava saldırılarına karşı kritik öneme sahip olduğunu belirtti. Öte yandan, SP’li Franziska Roth, ABD’nin önceliği Ukrayna’ya vermesini doğru bulduğunu ifade etti: “Ukrayna’nın savunması, aynı zamanda Avrupa’nın ve dolayısıyla bizim de savunmamızdır.”Roth ayrıca, İsviçre’nin Patriot sözleşmesinden çıkmayı düşünmesi gerektiğini, bu kaynakların ülke içindeki dron ve hava savunma sistemlerine yönlendirilmesinin daha mantıklı olacağını savundu. Ancak Orta Parti’den Marianne Binder-Keller ise İsviçre’nin savunma ihtiyaçları için bu sistemlerin gerekli olduğunu vurguladı.

İsviçre’nin beklediği Patriot hava savunma sistemlerinde gecikme

Haziran 2023’te İsviçre’deki çeşitli federal kurumların internet sitelerine düzenlenen DDoS saldırılarının ardından, İsviçre Federal Savcılığı (BA) “bilinmeyen faile karşı” bir ceza soruşturması başlatmıştı. Saldırıları, Rusya yanlısı "NoName057(16)" adlı grup üstlendi.

Rusya yanlısı grup mercek altında

BA ve İsviçre Federal Polisi (fedpol) tarafından yürütülen uluslararası soruşturma sonucunda 2025 ilkbaharında grubun birkaç üyesi tespit edildi. BA, bu üyelerden üçünü ana şüpheli olarak belirleyerek haklarında yakalama kararı çıkardı.Toplamda 200'den fazla İsviçreli internet sitesine yapılan saldırılardan etkilenen işletmelere, İsviçre Siber Güvenlik Dairesi (BACS) tarafından mümkün olan durumlarda önceden bilgi verilerek destek sağlandı.<h4>Geçmişteki Önemli Hedefler</h4>7-19 Haziran 2023 tarihleri arasında İsviçre Parlamentosu'nun internet sitesi dahil olmak üzere birçok domain saldırıya uğradı. Şu olaylar sırasında da saldırılar yaşandı:<ul><li>15 Haziran 2023: Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin İsviçre Federal Meclisi’ne video konuşması</li><li>25 Kasım 2023: Eski Federal Konsey Üyesi Alain Berset’in Ukrayna ziyareti</li><li>Ocak 2024 ve Ocak 2025 Davos Dünya Ekonomik Forumu</li><li>15-16 Haziran 2024: Bürgenstock’ta Barış Konferansı</li><li>16 Mayıs 2025: Eurovision Şarkı Yarışması</li></ul>Saldırılar, Batılı ülkelerin Ukrayna yanlısı tutumuna tepki olarak gerçekleştirildi.<h4>Uluslararası İş Birliği Önemli Rol Oynadı</h4>Europol koordinasyonundaki soruşturma kapsamında çeşitli ülkelerde ev aramaları, bilgisayar ele geçirmeler ve tutuklamalar gerçekleşti. İsviçre’de şu ana kadar yerel bir fail tespit edilmedi.Federal Savcılık, soruşturmanın geçici olarak durdurulacağını ancak üç şüphelinin tutuklanmasıyla sürecin yeniden aktif hale geleceğini bildirdi.Bu başarılı operasyon, sınır ötesi siber suçlarla mücadelede uluslararası iş birliğinin ne kadar kritik olduğunu bir kez daha ortaya koydu. BA ve fedpol, tüm ortak kurumlara iş birliği için teşekkür etti.<h3>&nbsp;</h3>

İsviçre’ye yönelik siber saldırılarda üç şüpheli belirlendi

Ukrayna’daki savaşın ardından güvenlik dinamikleri değişen Avrupa, doğu sınırlarını yeni tehditlere karşı koruma altına almak için önlemler geliştiriyor.

Avrupa sınır güvenliği

Bu önlemler arasında, insansız hava araçlarına karşı bir “İHA duvarı” oluşturulması dikkat çekiyor.NATO sınırları hâlâ savunmasız mı?NATO'nun doğu hattında yer alan ülkelerin, insansız hava aracı saldırılarına karşı yeterli savunmaya sahip olup olmadığı hâlâ netlik kazanmış değil. Avrupa Komisyonu'nun savunma ve uzaydan sorumlu yetkilisi, bu yeni tehlike karşısında Avrupa'nın nasıl bir strateji izlemesi gerektiği konusunda uyarılarda bulundu.İHA Duvarı yeniden tartışma konusu olduLitvanya’nın eski Başbakanı Andrius Kubilius, Rusya ile sınırı olan bölgelerde komşu ülkelerle birlikte bir "İHA duvarı" kurulması gerektiğini dile getirdi. LRT televizyonuna verdiği röportajda, bu sistemin yalnızca insansız hava araçlarının üretimiyle sınırlı kalmaması gerektiğini, eğitimli insan kaynağının da şart olduğunu söyledi. Ona göre, ihtiyaca uygun sayıda ve hızda İHA üretebilecek donanıma ve personele sahip olmak hayati önem taşıyor.İHA'ların savaş rolü değiştiUkrayna’daki savaş, insansız hava araçlarının modern çatışmalardaki etkisini önemli ölçüde artırdı. Artık bu araçları etkin şekilde kullanabilmek, ordu yapılarının temel gereksinimleri arasında yer alıyor. Üstelik bu tehdit yalnızca hava yoluyla değil, kara ve deniz yönünden de gerçekleşebiliyor. Bu da Avrupa'nın mevcut savunma stratejilerini yeniden şekillendirmesini zorunlu kılıyor.Litvanya, Letonya ve Estonya ortak hareketteDaha önce de gündeme gelen "İHA duvarı" fikri, Litvanya İçişleri Bakanı Agne Bilotaite tarafından Belarus sınırında uygulanacak bir önlem olarak açıklanmıştı. Letonya ve Estonya'nın da yer aldığı bu plan, düşman ülkelerden gelebilecek provokasyonları engellemeyi amaçlıyor.Kubilius, yalnızca teknolojik yatırımların yeterli olmadığını, aynı zamanda personel eğitimi ve üretim altyapısının da güçlendirilmesi gerektiğini savundu. Ona göre, NATO’nun doğu sınırında yer alan ülkelerin, bu tür tehditlere karşı çok yönlü hazırlık içinde olması gerekiyor.

Avrupa'da yeni güvenlik hattı: Sınırları 'İHA Duvarı' koruyacak

İsviçre'deki mesleki emeklilik fonlarının (Pensionskassen) mali durumu 2025 yılının ilk yarısında olumlu bir seyir izledi. Mesleki Emeklilik Üst Denetim Komisyonu (OAK BV) tarafından yapılan hesaplamalara göre, emeklilik kurumları ortalama %2,0’lık bir getiri sağladı. 

Yılın ilk yarısında %2 getiri

Bu gelişmeyle birlikte, sermaye ağırlıklı ortalama fon karşılama oranı (Deckungsgrad) 2024 sonundaki %114,7’den 30 Haziran 2025 itibarıyla %116,4’e yükseldi.OAK BV, aylık olarak mesleki emeklilik sisteminin finansal durumunu izleyerek, emeklilik kurumlarının yatırımlarındaki gelişmeleri ve piyasa eğilimlerini baz alarak öngörülerde bulunuyor. Bu analizler, 907 milyar İsviçre Frangı tutarında varlığı yöneten 1.237 emeklilik kurumunu kapsıyor (tam sigorta çözümleri ve devlet garantili kurumlar hariç).<h3>Olumlu Piyasa Performansı Karşılama Oranlarını Yükseltti</h3>Finans piyasalarındaki olumlu gelişmeler, emeklilik fonlarının karşılama oranlarını büyük ölçüde olumlu etkiledi. Yetersiz karşılama (undercoverage) durumundaki fonların oranı düşük seviyelerde kaldı. 2025 yılının ilk yarısında İsviçre Frangı’nın %7’nin üzerinde değer kazanması, döviz koruması olmayan yabancı yatırımların getirilerini olumsuz etkiledi. En güçlü artış ise %6,5 ile hisse senetlerinde görüldü. Bunu emlak yatırımları (%2,6), alternatif yatırımlar (%2,1) ve tahviller (%0,3) izledi.Ancak bu olumlu görünüm, yılın ikinci yarısı için bir garanti anlamına gelmiyor. OAK BV, zaten Mayıs ayında piyasaların zorlu ve belirsiz yapısına dikkat çekmişti. Özellikle jeopolitik gerilimlerin ve ticari belirsizliklerin yılın geri kalanını da etkilemesi bekleniyor.<h3>Tahminlerin Metodolojisi</h3>OAK BV, tahminlerinde kurumların yıllık bildirimlerinde beyan ettikleri yatırım stratejilerine ve likit piyasa endekslerinden elde edilen getiriler üzerinden hareket ediyor. Strateji değişiklikleri ve yönetim giderleri dikkate alınmıyor. Bu durum, gayrimenkul ve özel piyasa yatırımlarının ağırlıklı olduğu fonlarda tahminlerin sapmasına neden olabiliyor. Ancak uzun vadede OAK BV tahminlerinin, gerçek getirilerle yakınsadığı belirtiliyor.<h3>&nbsp;</h3>

İsviçre’de emeklilik fonları güç kazanıyor

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), 2024 yılına ilişkin Avrupa Birliği ülkelerinde 15 yaş ve üzeri bireylerin öngörülen ortalama çalışma sürelerini içeren verileri kamuoyuyla paylaştı.

Türkiye listenin neresinde?

Açıklanan istatistiklere göre, AB genelinde bir kişinin ortalama çalışma süresi son 10 yılda 2,4 yıl artarak 37,2 yıla ulaştı.Çalışma süresinde lider HollandaVeriler, Avrupa ülkeleri arasında çalışma süresi bakımından ciddi farklar olduğunu gösteriyor. En uzun süreli çalışma hayatı Hollanda'da görülüyor. Hollanda’da bireyler ortalama 43,8 yıl çalışıyor. Bu ülkeyi 43 yıl ile İsveç, 42,5 yıl ile Danimarka, 41,4 yıl ile Estonya, 40,4 yıl ile İrlanda, 40 yıl ile Almanya ve 39,8 yıl ile Finlandiya izliyor.Öte yandan, ortalama çalışma süresinin en düşük olduğu ülkeler arasında Romanya 32,7 yıl ile ilk sırada yer alıyor. Onu 32,8 yıl ile İtalya, 34,8 yıl ile Hırvatistan, Yunanistan ve Bulgaristan, 35 yıl ile Belçika takip ediyor.Kadın-erkek arasındaki fark dikkat çekiyorAB'de erkekler için ortalama çalışma süresi 39,2 yıl olarak hesaplanıyor. Erkeklerin en uzun süre çalıştığı ülke 45,7 yıl ile Hollanda olurken, Danimarka 44,2 yıl ve İsveç 40 yıl ile öne çıkıyor. Erkeklerin en kısa süre çalıştığı ülkeler arasında ise Romanya (35,9 yıl), Hırvatistan ve Bulgaristan (36 yıl) yer alıyor.Kadınların ortalama çalışma süresi ise AB genelinde 35 yıl olarak belirlendi. Estonya'da kadınlar ortalama 42,2 yıl, İsveç’te 42 yıl, Hollanda’da ise 41,8 yıl çalışıyor.Kadınlar için en kısa ortalama çalışma süresi ise 28,2 yıl ile İtalya’da. Romanya’da bu süre 29,2 yıl, Yunanistan’da ise 31,1 yıl.Türkiye AB ortalamasının gerisindeAynı dönem için Türkiye'ye ait veriler de dikkat çekici. Eurostat verilerine göre Türkiye'de ortalama çalışma süresi 30,2 yıl. Bu oran, AB ortalamasının oldukça altında kalıyor.Türkiye’de erkeklerin ortalama çalışma süresi 39,3 yıl olurken, kadınların ise yalnızca 20,7 yıl. Bu fark, Türkiye'de toplumsal cinsiyet temelli işgücü katılımında ciddi eşitsizliklerin varlığını gösteriyor.

Avrupa'da çalışma süreleri belli oldu

Dünyaca ünlü Avusturyalı ekstrem sporcu Felix Baumgartner, İtalya'nın Porto Sant'Elpidio kasabasında geçirdiği yamaç paraşütü kazasında hayatını kaybetti.

Stratosfer kahramanı öldü

Stratosferden gerçekleştirdiği atlayışla hafızalara kazınan ve büyük ün kazanan Baumgartner’ın kazası, İtalyan itfaiyesi ile Avusturya Dışişleri Bakanlığı tarafından doğrulandı.56 yaşındaki sporcu, Adriyatik kıyılarında bulunan Fermo kentinden yamaç paraşütüyle havalandıktan sonra henüz nedeni belirlenemeyen bir şekilde paraşütün kontrolünü kaybetti. Parçalanan paraşüt yere düştü.Olayı gören bir turist, hemen acil yardım ekiplerine haber verdi. Paraşütüyle birlikte bir kamp alanındaki yüzme havuzuna düşen Baumgartner, orada bulunan bir kadının üzerine çarptı. Kadının hafif şekilde yaralandığı bildirildi.Kazayla ilgili ilk değerlendirmelere göre, Baumgartner'ın havadayken kalp krizi geçirmiş olabileceği öne sürüldü.Kazadan birkaç saat önce, sporcu kişisel Instagram hesabından “Çok fazla rüzgar” notuyla bir fotoğraf paylaşmıştı.Felix Baumgartner, özellikle 2012 yılında yaptığı stratosfer atlayışıyla tanınıyordu. Yaklaşık 39 kilometre yükseklikten Dünya'ya serbest düşüşle atlayan Baumgartner, saatte 1342,8 kilometre hıza ulaşarak ses duvarını aşan ilk insan olmuştu. Cesur gösterileriyle akıllarda kalan sporcu, ekstrem spor dünyasında adını altın harflerle yazdırmıştı.

Felix Baumgartner yamaç paraşütü kazasında yaşamını yitirdi

İsviçre Parlamentosu, Ukrayna’dan gelen mülteciler için 2022’de hızla uygulamaya konulan “S koruma statüsünde” değişikliğe gidilmesini öngören bir önergeyi kabul etti. Kabul edilen düzenlemeye göre, Ukrayna, güvenli ve güvensiz bölgeler olarak ikiye ayrılacak.

Parlamento'dan tartışmalı karar

Güvenli olduğu tespit edilen bölgelere dönebilecek durumda olan kişilerin İsviçre’deki koruma statüleri iptal edilebilecek.Bu adım, özellikle istismarların önlenmesi gerekçesiyle savunulurken; insan hakları uzmanları, uygulamanın hayata geçirilmesinin hem hukuki hem de teknik açıdan büyük zorluklar barındırdığı görüşünde.<h3>Tartışmanın Odağında: Güvenli Bölge Var Mı?</h3>İsviçre Adalet Bakanı Beat Jans, Ukrayna'nın hiçbir bölgesinin “tam anlamıyla güvenli” olmadığını vurgulayarak, cephe hattından uzak bölgelerde bile hava saldırılarının sürdüğüne dikkat çekti. Jans, “Ukrayna’da güvenli bir yer yok” sözleriyle uygulamanın temelini sorgularken, parlamentodaki sağ partiler bu yönde adım atılmasını sağladı. Önerge, SVP'nin öncülüğünde, FDP ve merkez partilerin oylarıyla 96’ya 87 oyla kabul edildi.SVP’li Ulusal Konsey üyesi Pascal Schmid ise, Ukrayna’dan gelen her bireyin savaş mültecisi olmadığını savundu. “S statüsü fiilen Ukrayna ile serbest dolaşım hakkı sağlıyor, bu da İsviçre’nin sosyal sistemine doğrudan bir giriş anlamına geliyor. Bu halkımıza karşı adil değil,” dedi.<h3>Değişiklik Büyük İş Yükü Getirebilir</h3>Yasayı uygulamakla yükümlü olan İsviçre Göç Sekreterliği (SEM), her bireysel başvuruyu tek tek değerlendirmeye devam edeceklerini ve kişinin son ikamet ettiği bölgenin güvenliği temelinde karar verileceğini açıkladı. SEM, bu sürecin oldukça yüksek bir idari yük oluşturacağını da kabul etti.Göç hukuku uzmanı Prof. Alberto Achermann ise, güvenli ve güvensiz bölgeleri belirlemenin teknik olarak çok zor olduğunu belirterek, önergenin pratikte ciddi sorunlara yol açabileceğini ifade etti. “Dron saldırılarının yoğunluğu nasıl ölçülecek? ‘Çatışma’ tanımı nasıl yapılacak?” sorularıyla uygulamanın belirsizliklerine dikkat çekti.<h3>Norveç Modeli Tartışılıyor</h3>Önergeyi savunanlar arasında yer alan Pascal Schmid, Norveç’in bir yıldır benzer bir uygulama yürüttüğünü hatırlatarak, İsviçre’nin de bunu yapabileceğini savundu. Ancak Achermann’a göre, Norveç'teki uygulama, daha fazla sığınma başvurusu ve daha karmaşık süreçler doğurdu. Ayrıca Ukrayna'ya geri göndermelerin insani açıdan da ciddi tartışmalara yol açtığını belirtti.<h3>Avrupa'dan Ayrışma</h3>Avrupa genelinde, savaş nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan 5 milyon Ukraynalıya S statüsü tanınmışken, Norveç ve İsviçre bu çizgiden ayrılarak yeni bir yön izlemeye başladı. SVP bu yaklaşımın “caydırıcı” olmasını umut ederken, uzmanlar bu adımın İsviçre'yi uluslararası dayanışma çerçevesinde yalnızlaştırabileceği uyarısında bulunuyor.Yeni düzenleme için nihai karar süreci henüz tamamlanmış değil. Parlamentodaki değerlendirme süreci devam ederken, uygulanabilirliğin zorluğu nedeniyle önergenin geri çekilmesi de olasılıklar arasında. Ancak parlamentoda bu konuda yeni girişimlerin hazırlanmakta olduğu biliniyor.

İsviçre’de Ukraynalı sığınmacılar için yeni dönem

Prens Harry ile babası Kral Charles arasındaki soğukluk sürerken, tarafların yeniden yakınlaşabileceğine dair umut verici gelişmeler yaşanıyor. Ancak uzmanlar, sürecin hassas olduğunu ve dikkatle yürütülmesi gerektiğini vurguluyor.

Prens Harry geri mi dönüyor?

Prens Harry, yılın başlarında güvenlik gerekçesiyle açtığı davayı kaybetmesinin ardından babasıyla iletişim kurmadığını açıklamıştı. Bu açıklama ilişkilerdeki krizi derinleştirirken, Mirror gazetesine konuşan bazı kaynaklar, Kral Charles’ın oğluyla yüz yüze görüşmeye sıcak baktığını öne sürdü. Ancak bu görüşmenin ilk şartı, Harry’nin ailesi hakkında kamuoyuna yönelik eleştirilerini sınırlandırması.İletişim direktörleri buluştuGeçtiğimiz hafta Londra’daki Royal Over-Seas League kulübünde dikkat çeken bir buluşma gerçekleşti. Prens Harry’nin iletişim direktörü Meredith Maines ile Kral Charles’ın iletişim sekreteri Tobyn Andreae’nin yüz yüze görüştüğü öğrenildi. Bu buluşma, barış görüşmeleri için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.Kraliyet tarihçisi Dr. Tessa Dunlop, Meghan Markle’ın kendi profesyonel yaşamına odaklandığını ve artık kraliyet ailesine yönelik sert eleştirilerden uzak durduğunu belirtti. Dunlop’a göre bu durum, Harry’nin ailesiyle yeniden bağ kurma isteğini güçlendirdi.“Meghan artık onu mutlu eden yolu buldu. Bu süreçte Windsor ailesiyle çatışma niyeti taşımıyor. Bu şartlarda geriye tek bir seçenek kalıyor: uzlaşma. Tam olarak ne zaman olacağını bilemesek de barış çok uzakta değil,” diye konuştu."Spare" kitabının etkileri sürüyorPrens Harry, çok ses getiren anı kitabı Spare’da, ağabeyi Prens William’ın kendisine fiziksel şiddet uyguladığını, babası Kral Charles’ın ise her zaman kendi çıkarlarını ön planda tuttuğunu ileri sürmüştü.Bu açıklamalar, kraliyet ailesi içinde derin çatlaklara yol açtı. Son söylentilere göre, Prens William hâlâ kardeşini affetmeye hazır değil ve Meghan Markle’a karşı güven duymadığı iddiaları gündemdeki yerini koruyor.

Kral Charles ile Prens Harry arasında uzlaşma sinyalleri

Avrupa Birliği İstatistik Ofisi Eurostat'ın 2024 yılına dair güncel verilerine göre, AB vatandaşlarının yüzde 20’sinden fazlası yoksulluk ya da sosyal dışlanma tehdidiyle karşı karşıya.

En yoksul ülkeler

Son üç yılda, en az 11 AB ülkesinde yoksulluk oranlarında artış gözlendi. İlk sırada yüzde 30,3 oranıyla Bulgaristan yer alırken, onu yüzde 27,9 ile Romanya ve yüzde 26,9 ile Yunanistan takip etti.Fransa da alarm veren ülkeler arasında yer aldı. Ülkede 1996’dan bu yana kaydedilen en yüksek yoksulluk seviyesine ulaşıldı. INSEE verilerine göre, Fransa'da yoksulluk oranı 2022'de %14,4 iken 2023'te %15,4'e yükseldi. Bu artıştan en fazla tek ebeveynli aileler ve çocukların etkilendiği, emeklilerin ise nispeten daha az etkilendiği belirtildi.İtalya'da 2023 yılına ilişkin veriler de dikkat çekici. Ailesinde en az bir yabancı uyruklu birey bulunan hanelerin %30,4’ü yoksulluk riski altındayken, yalnızca İtalyan vatandaşlarından oluşan ailelerde bu oran %6,3’e kadar düşüyor.Kimler daha fazla risk altında? 2024 yılı itibarıyla, Avrupa genelinde kadınlar, 18-24 yaş aralığındaki genç yetişkinler, düşük eğitim düzeyine sahip bireyler ve işsizlerin; toplumun diğer kesimlerine göre daha yüksek oranda yoksulluk ya da sosyal dışlanma riskiyle karşı karşıya kaldığı vurgulandı.

Eurostat Raporu: AB’de yoksulluk hızla artıyor

İsviçre’de 2021 yılında motosiklet kullanma yaşı 18’den 16’ya düşürüldü. O tarihten bu yana 125cc motor hacmine sahip motosikletleri kullanan gençlerin karıştığı ciddi kazalarda büyük artış gözlendi. 

Kaza sayıları endişe yaratıyor

Federal Karayolu Ofisi (Astra) ve çeşitli güvenlik kurumları bu gelişmeden endişeli; politikacılar ve uzmanlar şimdi yaş sınırının yeniden yükseltilmesini ve temel eğitimlerin sıkılaştırılmasını talep ediyor.<h3>Gençler trafikte tehlikede</h3>Yasal düzenlemeye göre, 16 yaşındaki gençler sadece teorik sınavı geçerek 125cc motosiklet kullanmaya başlayabiliyor. Ancak zorunlu pratik eğitim kursu, sadece dört ay sonra devreye giriyor. Bu süre zarfında genç sürücüler yetersiz eğitimle trafiğe çıkmış oluyor.Kurs eğitmeni Andrea Bilotta’ya göre, gençlerin trafik ortamında karşılaşabileceği durumlar pratikte öğretilmeli. 19 yaşındaki kursiyer Maurice Jegge, “Teoride öğrendiğimiz birçok şeyi burada gerçek koşullarda deneyimleyerek öğrendik,” diyor. 31 yaşındaki katılımcı Orlando Frehner ise, “Özellikle ani fren gibi nadir durumlar, kurs sırasında etkili bir şekilde öğretildi,” diyerek eğitimlerin önemine dikkat çekiyor.<h3>Kazalarda çarpıcı artış</h3>Federal Karayolu Ofisi’nin verilerine göre, 2020’ye kadar yılda ortalama 66 genç ciddi şekilde motosiklet kazası geçirirken, yaş sınırının 16’ya çekilmesiyle bu sayı 2023’te 162’ye çıktı. Yani kazalar iki katından fazla arttı.Astra sözcüsü Jérôme Jacky, kazaların çoğunun aşırı hız ve dikkat dağınıklığından kaynaklandığını belirtti. Ayrıca, kazaların büyük kısmının yerleşim yeri dışındaki bölgelerde meydana geldiğine dikkat çekti.<h3>Siyasetçiler ve uzmanlardan ortak çağrı</h3>Durumu değerlendiren Astra, temel eğitim içeriğini ve zamanlamasını gözden geçirmeyi planlıyor. Artan kontroller ve önleyici kampanyalar da gündemde. Ayrıca, yaş sınırının yeniden 18’e çıkarılması yönünde artan siyasi baskı var. Bu çağrı, sadece sol ya da sağ partilerden değil, tüm yelpazedeki politikacılardan geliyor. İsviçre Sürücü Kursları Federasyonu ile Kaza Önleme Danışma Merkezi (BfU) de bu yönde düzenleme yapılmasını destekliyor.

İsviçre'de 16 yaşındaki gençlerde motosiklet kazaları ikiye katlandı

2017’de dünya çapında yankı uyandıran MeToo hareketi ve 2019’daki geniş katılımlı kadın greviyle ivme kazanan feminist hareket, İsviçre'de de ciddi kazanımlar elde etmişti. 

Eşitlik talepleri duraklama döneminde

2019 seçimlerinde İsviçre Parlamentosu’na tarihte ilk kez bu kadar çok kadın girmişti. Ancak uzmanlara göre bu rüzgâr artık tersine dönmüş durumda.<h3>Politik destek zayıflıyor</h3>Siyasi bilimci Cloé Jans, feminist ve genel olarak ilerici politikaların giderek daha zor kabul gördüğünü vurguluyor. Jans, özellikle kreş finansmanı ve bireysel vergilendirme sistemi gibi kadınların eşitliğiyle bağlantılı konularda parlamentoda güçlü bir direniş olduğunu belirtiyor.Yeşiller Partisi milletvekili Manuela Weichelt ise sağlık alanındaki kesintilerin kadınları doğrudan etkilediğini söylüyor: "Kadınların erkeklerle aynı şekilde tedavi edilmesi hem anlamsız hem de tehlikeli – hatta ölümcül olabilir."<h3>Feminizme karşı tepki mi büyüyor?</h3>2025 yılının ilk yarısında İsviçre'de 18 kadın ve kız çocuğu öldürüldü. Bu sayı son yılların aynı dönemlerine kıyasla çok daha yüksek. Weichelt, artan kadın cinayetlerini feminist kazanımlara karşı bir "geri tepme" olarak yorumluyor.<h3>Ekonomide de geri adım</h3>FDP milletvekili Bettina Balmer, özellikle büyük uluslararası şirketlerin ABD’deki politik atmosfer nedeniyle eşitlik programlarını geri çektiklerine dikkat çekiyor. "Bu durumu son derece üzücü buluyorum," diyen Balmer, parlamentodaki bütçe baskısı ve dağıtım savaşları nedeniyle eşitlik politikalarının geri planda kaldığını belirtiyor.<h3>Toplumda da kutuplaşma</h3>Cloé Jans, toplumda da eşitlik taleplerine karşı bir durgunluk yaşandığını vurguluyor. Dünya genelindeki savaşlar ve ekonomik zorluklar nedeniyle halkın öncelikleri değişti. Ayrıca, kadınlar ve erkekler arasında derinleşen bir kutuplaşma olduğunu ve bunun özellikle genç nesillerde daha da belirgin hale geldiğini söylüyor. "Bu, toplumsal uyumu ve siyasi süreçleri uzun vadede olumsuz etkileyecek derin bir uçurum."<h3>“Artık daha da kararlıyız” ruh hali</h3>Balmer, kadın parlamenterler arasında bir "şimdi daha da çok mücadele etme" ruh halinin olduğunu ve eşitlik taleplerinin, ekonomik zorluklara rağmen göz ardı edilmemesi gerektiğini savunuyor.

İsviçre'de Feminizm dönüm noktasında mı?

İsviçre’de karavan tatiline olan ilgi her geçen yıl artıyor. 2020 yılında kurulan "Wohnmobilland Schweiz" adlı dernek sayesinde, ülkedeki resmi karavan konaklama noktalarının sayısı son beş yılda neredeyse dörde katlandı.

Karavan tatiline ilgi arttı

<h3>Resmi park alanları artarken vahşi kampçılık azalıyor</h3>Dernek Başkanı Rolf Järmann, "Bundan birkaç yıl önce İsviçre’deki karavan sahipleri konaklamak için çoğunlukla yurtdışına gitmek zorunda kalıyordu" diyor. Ancak artık İsviçre içinde de hafta sonu kısa kaçamaklar yapmak mümkün. Ülke genelinde karavanla konaklamaya uygun 450’den fazla nokta mevcut. 2019’da bu sayı sadece 112 idi.Bu gelişme sadece yeni alanların açılmasıyla değil, mevcut otopark alanlarının daha verimli kullanılmasıyla da sağlandı. Örneğin kışın kullanılmayan plaj otoparkları ya da yazın boş kalan kayak merkezi otoparkları karavanlar için tahsis ediliyor. Böylece çevreye zarar verilmeden, altyapıdan maksimum fayda sağlanıyor.<h3>Karavancılar artık restoranlara da katkı sunuyor</h3>Karavan konaklama noktalarının otel ya da kamp alanlarına zarar vereceği endişesi bazı yerel yönetimlerde tereddüt yaratmış olsa da, uygulamanın başarılı sonuçları bu çekinceleri azalttı. Järmann, "Birçok karavancı dışarıda yemek yemeyi tercih ediyor, bu da yerel restoranlar için ek gelir anlamına geliyor" diyor.<h3>Eksikler hâlâ var</h3>Her ne kadar alan sayısı artmış olsa da Järmann, altyapının hâlâ yetersiz olduğunu belirtiyor: "En büyük eksiğimiz atık boşaltma istasyonları. Çünkü bu noktalar gelir getirmediği için yeterince yatırım yapılmıyor."<h3>İsviçre hâlâ geride</h3>Karavan turizmi açısından İsviçre, Almanya ve Fransa gibi ülkelerin gerisinde kalmış durumda. Bu durumun nedenlerinden biri, ülkenin coğrafi koşullarının daha sınırlı olması. Ayrıca bazı turistik bölgelerde otellerin ucuz karavan alanlarıyla rekabete girmek istememesi de gelişimi yavaşlatıyor.<h3>TCS: “Tamamlayıcı bir hizmettir”</h3>İsviçre’nin en büyük kamp hizmeti sağlayıcısı olan Touring Club Schweiz (TCS) ise bu gelişmeden rahatsız değil. TCS yetkilisi Vanessa Flack, "Karavan konaklama noktaları, özellikle yolculuk sırasında kısa molalar için çok mantıklı. Bu tür alanlar ağımıza destek sağlıyor" dedi.<h3>&nbsp;</h3>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

İsviçre’de Karavanlar için konaklama noktaları dörde katlandı

Cenevre Kantonu’nda 25 yaş altı gençlere ücretsiz, emeklilik ve malulen emeklilik (AVS/AI) alanlara ise indirimli toplu taşıma hizmeti sunan uygulama, beklenenden çok daha pahalıya mal olabilir. 

Bütçe yetersiz kaldı

Edinilen bilgiye göre, 2025 yılı için ayrılan 32 milyon franklık bütçe, yıl ortasında tükenmek üzere.<h3>Talep Patladı, Ancak Kullanım Sınırlı Kaldı</h3>Uygulamanın başladığı 1 Ocak 2025’ten bu yana yaklaşık 73.000 yeni abonelik verildi; bunların büyük kısmı daha önce hiç toplu taşıma kullanmayan kişilerden oluşuyor. Ancak ağ kullanımında sadece sınırlı bir artış gözlemlendi. Bu da “bedava abonelik”lerin, ulaşım yerine “fırsat kaçmasın” motivasyonuyla alınmış olabileceği ihtimalini gündeme getiriyor.<h3>Sonbaharda Yeniden Artış Bekleniyor</h3>Yetkililer, Eylül ayındaki okul açılışıyla birlikte abonelik sayısında yeni bir sıçrama daha yaşanacağını öngörüyor. Bu da yıllık maliyetin, başlangıçta öngörülenin neredeyse iki katına, yani 60 milyon franka ulaşabileceği anlamına geliyor.<h3>Siyasi Tepkiler Karışık</h3>Geçtiğimiz yıl bütçeyi onaylayan Cenevre Parlamentosu’nun bazı üyeleri, bu gelişmeye tepki gösterdi. PLR Partisi milletvekili Yvan Zweifel, “Bu para boşa harcanıyor. Sosyal fayda gözetilmeksizin herkese aynı şekilde dağıtılıyor. Üstelik bu parayla başka hizmetleri finanse edebilirdik,” diyerek sert eleştirilerde bulundu.Buna karşın Libertés et justice sociale hareketinden milletvekili Laurent Seydoux, daha temkinli bir yaklaşım benimsiyor: “Eğer 32 milyonla kalacak olsaydık, bu uygulamanın etkisiz olduğunu kabul ederdik. Maliyet artıyorsa, bu aslında kullanımın da arttığını gösterir,” diyerek durumu olumlu yönden değerlendirdi.<h3>Devam Eden Belirsizlik</h3>Toplu taşıma hizmetlerinden sorumlu TPG (Transports Publics Genevois) ve denetleyici kurum DSM, şu an için resmi bir açıklama yapmadı. Yaz sonunda tüm operatörlerin dahil olduğu bir koordinasyon çalışması ile detaylı veriler hazırlanacak ve Cenevre Devlet Konseyi’ne sunulacak.

Cenevre’de ücretsiz toplu taşıma bütçeyi zorluyor

Londra'nın güneyindeki Wakehurst bahçelerinde yer alan Millennium Seed Bank, tam 25 yıldır dünya üzerindeki yaban bitkilerinin tohumlarını koruyor. Bugün 40.000’den fazla türün tohumunu barındıran bu yer altı tesis, dünyanın en büyük yaban tohumu bankası konumunda.

Gezegenin biyolojik çeşitliliği 

Küresel iklim değişikliği, hastalıklar ve toprak bozulmaları, tarımsal üretimi tehdit ediyor. Özellikle genetik çeşitliliği düşük olan ürünler — örneğin Cavendish muzları, Fusarium adlı mantar nedeniyle yok olma tehlikesi altında. İşte tam bu noktada yaban bitkileri devreye giriyor: Doğal ortamlarında evrim geçirmiş bu bitkiler, tarımda kullanılan türlerin güçlendirilmesi için gereken genetik materyali sağlayabiliyor.<h3>Bomba ve Radyasyona Dayanıklı Yeraltı Kalesi</h3>Millennium Seed Bank, Gatwick Havalimanı'na yakınlığı sebebiyle uçak çarpmasına, bombaya ve radyasyona dayanıklı olarak inşa edilmiş. Yer altındaki bu devasa beton yapı, adeta bir biyolojik çeşitlilik kasası gibi çalışıyor.Tohumların büyük kısmı kurutularak soğuk hava depolarında saklanıyor. Ancak bazı tropikal ağaç türlerinin tohumları kurutulmaya uygun değil. Bu gibi türler için bilim insanları, -196°C’de sıvı azotla dondurarak saklama (cryoconservation) gibi alternatif yöntemler geliştiriyor.<h3>Uzay Koşullarına Dayanıklılık Testi</h3>Bankada tutulan yaklaşık 2,5 milyar tohum, sadece korunmakla kalmıyor; aynı zamanda farklı stres koşullarına maruz bırakılarak test ediliyor. Sıcaklık, radyasyon ve yerçekimsiz ortam gibi faktörlere karşı dayanıklılık araştırmaları yapılıyor. Bu da gelecekte olası gıda krizlerine karşı daha hazırlıklı olunmasını sağlıyor.

Dünyanın en büyük yaban tohumu bankası 25 yaşında

Lozan’daki Vidy Plajı, İsviçre’de bir ilke imza attı. Plaja kurulan SEATRAC Mover adlı özel sistem sayesinde, hareket kısıtlılığı olan bireyler, kimseye ihtiyaç duymadan bağımsız şekilde göle girebiliyor.

İsviçre’de bir ilk

Bu sistem, kum üzerine serilen bir erişim matı ve motorlu raylı bir koltuktan oluşuyor.<h3>Göl Erişiminde Önemli Bir Adım</h3>Üç aydır aktif olan bu sistem, engelli bireylere göle girme özgürlüğü tanıyor. SEATRAC’ın sunduğu en büyük avantajlardan biri, çevreye hiçbir yapısal zarar vermemesi ve geçici olarak kurulup sökülebilmesi. Bu yönüyle, İsviçre'nin diğer kıyı kentleri için de örnek bir çözüm olabileceği düşünülüyor.<h3>Yasal Zorluklara Karşın Çözüm Umudu</h3>Engelliler için uygun altyapı projeleri, İsviçre’de pek çok yasal ve teknik engelle karşı karşıya kalıyor. Göl kıyılarında yapılacak her müdahale, özel izin süreçlerine tabi tutuluyor ve genellikle “orantısız” bulunarak reddediliyor.Ancak SEATRAC Mover, bu süreci kolaylaştırabilecek nitelikte. Lozan’daki uygulama başarılı olursa, benzer sistemlerin Leman Gölü çevresindeki diğer plajlara yayılması umut ediliyor.Frank Henry, Engelliler İçin Uyumlu Yapılaşma Derneği'nin teknik temsilcisi olarak, bu sistemin düşük maliyetli, kolay kurulumlu ve çevreye duyarlı bir alternatif sunduğuna dikkat çekiyor.<blockquote>"Bu çözüm beklentileri karşılarsa, ileride böyle sistemlerin engellenmesi çok daha zor olacak. Çünkü doğal alanlara hiçbir zarar vermiyor," diyor Henry.</blockquote>

Engelli bireyler için bağımsız göl erişimi

Cenevre Üniversite Hastaneleri (HUG), yaz tatili nedeniyle kan bağışlarının %25 oranında azalması üzerine alarm verdi. Halen kanton genelinde 1000’den az kan ünitesi kaldığı belirtilirken, durumun sürdürülebilir olmadığı vurgulanıyor.

Cenevre’de kan alarmı

HUG’ye göre, günde sadece 10 ek bağışçı ile bu kriz önlenebilir.<h3>Bağışta bulunmak isteyenler için kurallar</h3>Kan bağışı yapmak isteyenlerin 18-60 yaşları arasında, 50 kg üzerinde ve sağlıklı olması gerekiyor. Düzenli bağışçılar, sağlık durumları elverdiği sürece 75 yaşına kadar kan verebiliyor.Ancak bazı durumlar bağışa engel teşkil ediyor:<ul><li>HIV, hepatit B-C ya da frengi (sifiliz) testi pozitif olanlar,</li><li>Riskli cinsel temas geçmişi olanlar,</li><li>Uyuşturucu enjeksiyonu yapmış olanlar.</li></ul><h3>Seyahat edenler dikkat!</h3>Doktor Sophie Waldvogel’e göre, egzotik bölgelere yapılan seyahatler de geçici bağış yasağına neden olabiliyor. Özellikle Asya, Güney Amerika ve Afrika’da bulunan tigre sivrisineği kaynaklı viral enfeksiyonlar, belirti göstermese bile alıcı için riskli olabilir.Bu nedenle, bağışçıların seyahat geçmişlerine göre bağışa uygunlukları değerlendiriliyor. Travelcheck isimli resmi platform, seyahat edilen bölgelere göre bir sonraki bağış tarihinin ne zaman olacağını gösteriyor.Her bağış öncesinde, medikal anket, gizli mülakat ve biyolojik testler ile bağışçının uygunluğu kontrol ediliyor.

Tatilde düşen bağışlar, stokları kritik seviyeye çekti

İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nde yer alan Deir el-Balah kentine yönelik kara harekâtının ilk kez başlatılacağını duyurarak, daha önce girilmeyen bölgelere ilerlediklerini açıkladı.

Gazze’de ölümler durmuyor

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Sözcüsü Avichay Adraee, Deir el-Balah’ta belirli bölgeler için tahliye çağrısında bulundu. Bu çağrı, 130, 132-134, 136-139 ve 2351 numaralı blokları ile çadır alanlarını kapsıyor.Adraee yaptığı açıklamada, “IDF, daha önce girmediği alanlara doğru ilerliyor. Düşman altyapısını büyük bir güçle yok etmeye devam ediyoruz. Güvenliğiniz için bu bölgeden derhal ayrılın ve güneydeki El-Mawasi bölgesine gidin” ifadelerini kullandı.İsrail’in Deir el-Balah bölgesine saldırmaktan şimdiye kadar kaçınmasının nedeni, Hamas’ın rehineleri bu bölgede tuttuğuna yönelik şüphelerdi.İsrail'in Haaretz gazetesi, IDF’nin bu bölgeye yönelik kara harekâtının, Filistinlileri Gazze'nin güneyine sürme planının bir parçası olabileceğine dikkat çekti. Gazeteye göre, bölgedeki askeri hamlenin nasıl ilerleyeceği henüz net değil.İnsani yardım bekleyenlere saldırı: 30 Ölüİsrail ordusu, Gazze’nin kuzeybatısındaki Sudaniye bölgesinde insani yardım bekleyen sivillere yönelik saldırılar düzenledi. Zırhlı araçlardan açılan ateş ve topçu atışları sonucunda 30 kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 100 kişi de yaralandı.Hastane kaynakları, saldırı sonrasında aynı anda onlarca yaralıyı tedavi etmeye çalışan sağlık kuruluşlarının büyük sıkıntı yaşadığını bildirdi. Uzun süredir abluka altında olan Gazze’de tıbbi malzeme temininde ciddi sorunlar yaşanıyor. Hastanelerdeki durumun “felaket düzeyinde” olduğu ifade edildi.Gazze'deki hükümetin medya ofisi tarafından yapılan açıklamada, bölgede yaşanan insani kriz "ciddi ve acil" olarak tanımlandı.Açıklamada, İsrail’in 140 günü aşkın süredir sınır kapılarını kapalı tutması nedeniyle Gazze’nin toplu ölümlerle karşı karşıya olduğu belirtildi. Gıda, ilaç, bebek maması ve yakıt girişinin sistematik şekilde engellendiği, bunun da temel ihtiyaçların tamamen tükenmesine yol açtığı vurgulandı.Aynı açıklamada, Gazze’de 1,1 milyonu çocuk olmak üzere toplam 2,4 milyon kişinin “soykırım, katliam ve yaygın açlıkla” baş başa bırakıldığı ve modern tarihin en büyük kitlesel katliamlarından birinin yaşanmakta olduğu uyarısı yapıldı.Can kaybı 59 bine yaklaştıGazze’deki Sağlık Bakanlığı tarafından paylaşılan verilere göre, 7 Ekim 2023’ten bu yana süren İsrail saldırılarında ölenlerin sayısı 58 bin 895’e ulaştı.Son 24 saat içerisinde 130 kişi hayatını kaybederken, 495 kişi de yaralandı.Öte yandan, 18 Mart’tan bu yana ateşkesin bozulmasının ardından düzenlenen saldırılarda ölenlerin sayısı 8 bin 66’ya, yaralananların sayısı ise 28 bin 939’a çıktı.

İsrail, Gazze’de yeni sürgün planını devreye soktu

Avrupa Birliği’nin 2028-2034 dönemini kapsayan yeni bütçe önerisi, uyum politikasını diğer büyük harcama kalemleriyle bir araya getirerek ciddi bir rekabet ortamı yaratma riski taşıyor.

AB’de fon rekabeti

Bu durum, yerel yönetimlerin etkisinin azalabileceği ve dezavantajlı bölgelerin yeterince desteklenmeyebileceği yönündeki endişeleri artırıyor.AB uyum fonları bugüne kadar yol yapımı, hastane modernizasyonu, işsizlikle mücadele, eğitim projeleri ve çevreci girişimler gibi birçok alanda katkı sağlayarak bölgesel eşitsizliklerin giderilmesinde önemli rol oynadı.Ancak bu tablo, Avrupa Komisyonu’nun bu hafta sunduğu 2028-2034 Çok Yıllı Mali Çerçeve (MFF) ile değişebilir. Komisyon, uyum politikasını köklü bir şekilde dönüştürmeyi hedefleyen bu bütçe taslağında, mevcut sistemi tek bir dev fona dönüştürmeyi teklif ediyor.Yeni plan doğrultusunda uyum politikası, tarım, kırsal kalkınma, göç ve sınır güvenliği gibi diğer önemli bütçe alanlarıyla birleştirilecek. Gerekçe ise süreci sadeleştirmek. Ancak eleştirmenler bu yaklaşımın, çeşitli sektörler ve bölgesel aktörler arasında kaynak paylaşımı konusunda ciddi bir rekabet başlatabileceğini savunuyor.Avrupa Bölgeler Komitesi Başkanı Kata Tütto, Euronews’e yaptığı açıklamada bu yeni yapının yerel aktörleri ve çiftçileri karşı karşıya getirebileceğini belirterek, “Tarım, göç, sınır kontrolü ve uyum politikalarını aynı sepete koymak, bu süreci bir ‘Açlık Oyunları’na çevirecektir,” ifadelerini kullandı.Yeni fon yapısı eleştiri topluyorToplam 2 trilyon euroluk bütçe teklifinin 865 milyar eurosu, uzun süredir uygulanan Ortak Tarım Politikası (CAP), Avrupa Sosyal Fonu ve uyum fonlarını kapsayan tek bir fon içinde toplanacak. Bu konsolide yapı, bölgesel kalkınmanın önceliğini kaybetmesi ihtimaliyle eleştiriliyor.Komisyon’un teklifine göre, bu birleşik fondan 450 milyar euro balıkçılık, kırsal kalkınma ve bölgesel gelişmeye ayrılacak. Ayrıca en az 218 milyar euroluk bir bölüm, AB’nin en az gelişmiş bölgeleri için özel olarak tahsis edilecek. Ancak gelişmekte olan ve gelişmiş bölgeler için bu tür bir garanti bulunmadığı için destek oranları değişkenlik gösterebilir.Merkezileşme ve katılım sorunuSadece kaynak paylaşımı değil, karar alma süreçlerinde yerel yönetimlerin dışlanması riski de gündemde. Eleştirmenler, yeni yapının AB’nin yerel ortaklarla birlikte politika üretme geleneğini zedeleyeceğini savunuyor.Tütto bu durumu açık bir merkezileşme adımı olarak nitelendirerek, “Politikanın tasarımı ve yönetiminde söz sahibi olamayacağız. Sadece fonlar için yarışan uygulayıcılara dönüşeceğiz,” dedi.Henüz birçok ayrıntısı netleşmemiş olan bütçe teklifiyle ilgili önümüzdeki aylar kritik olacak. AB genelindeki yerel yönetimler, süreç tamamlanmadan önce teklifin gözden geçirilmesini ve kendilerinin daha fazla sürece dahil edilmesini talep ediyor.Uyumdan sorumlu AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Raffaele Fitto, bütçeyi tanıtırken bunun bir son değil, başlangıç noktası olduğunu vurguladı. Ayrıca Komisyon’un, değişen koşullara yanıt verebilecek daha esnek bir bütçe yapısına ihtiyaç duyduğunu da sözlerine ekledi.

Yeni AB bütçesi, uyum politikasını rekabete dayalı bir yapıya mı dönüştürüyor?

İsviçre’nin Solothurn kantonundaki Oensingen kasabasında yer alan Z-Systems adlı şirkete giren hırsızlar, yaklaşık 1 milyon İsviçre Frangı değerinde seramikten yapılmış diş implantlarını ve operasyon ekipmanlarını çaldı. 

Polis soruşturma başlattı

Şirketin CEO’su Michaela Ritzmann, sadece en pahalı ürünlerin çalındığını ve olayda şirket içinden birinin bilgisi olabileceğini düşünüyor.Ritzmann’a göre, çalınan ürünler hakkında uzmanlık bilgisi gerekiyor, çünkü implantlarla birlikte kullanılan özel cerrahi aletler de hedef alınmış durumda. Şirket, tüm ürünlerin seri numaralı olduğunu ve hırsızlıkla bağlantılı ürünlerin tespit edilebileceğini belirtti.Z-Systems yetkilileri, siparişlerin teslimatında sorun yaşanmayacağını duyurdu. Kanton Polisi olayla ilgili soruşturma başlattı ve kamuoyundan yardım talep edildi.<h3>&nbsp;</h3>

İsviçre’de milyonluk hırsızlık: Diş İmplantları çalındı

Avrupa’da sıcak hava dalgaları, kuraklık ve yetersiz orman yönetiminin birleşimi, uzmanlara göre kıta genelinde “mükemmel bir fırtına” yaratarak büyük çapta orman yangınlarına yol açtı.

Orman yangınları

Avrupa Orman Yangınları Bilgi Sistemi (EFFIS) verilerine göre, 15 Temmuz itibarıyla toplamda 231.539 hektar ormanlık alan alevler nedeniyle yok oldu. Bu rakam, yılın aynı dönemindeki 105.586 hektarlık uzun vadeli ortalamanın yüzde 119 üzerinde.Bu yılın şimdiye kadarki bilançosu, Lüksemburg’un yüzölçümüne yakın bir alanın orman yangınlarında kaybedildiğini gösteriyor.<h3>Yangınlar Avrupa’yı sardı</h3>Son haftalarda yaşanan yangınlar, on binlerce insanın tahliye edilmesine neden oldu. Türkiye'de en az üç kişi hayatını kaybetti. İspanya'nın Katalonya bölgesinde sokağa çıkma yasağı ilan edilirken, Yunanistan'ın Girit adasından toplu tahliyeler gerçekleştirildi. Marsilya çevresinde ise büyük hasar meydana geldi. Uzmanlar, listenin uzamasının kaçınılmaz olduğunu belirtiyor.Global Forest Watch’tan araştırmacı Sarah Carter, bu yılın yangın sezonunun “oldukça sıra dışı” göründüğünü belirtiyor. Carter’a göre, 2023 ve 2024’ün üst üste en sıcak yıllar olması, bu yıl da sıcak ve kuru koşulların devamını beraberinde getirdi.EFFIS istatistiklerine göre, 2025’te yılın bu dönemine kadar çıkan yangın sayısı 1.230’a ulaştı; bu rakam, 478 olan uzun vadeli ortalamanın oldukça üzerinde. Özellikle Şubat ve Mart aylarında Batı ve Orta Avrupa’da yaşanan alışılmadık derecede sıcak ve kuru hava, bu yükselişte etkili oldu.Avrupa Komisyonu yetkililerine göre, Mart ayından sonraki yangınlar uzun dönem ortalamalarına daha yakın seyrediyor. Yine de, sıcak yaz aylarının etkisinin her iki yöne doğru genişlemesiyle birlikte yangın sezonunun uzaması dikkat çekiyor.Copernicus Atmosfer İzleme Servisi’nden (CAMS) Mark Parrington, Avrupa'daki orman yangınlarının bu yıl 1.9 megaton karbon salımına neden olduğunu belirtiyor. Bu emisyonlar, hem hava kirliliğini artırıyor hem de iklim değişikliğini tetikleyerek ormanları daha da savunmasız hale getiriyor.<h3>Türkiye ve Romanya öne çıkıyor</h3>AB Komisyonu yetkilileri, Türkiye'de Haziran ve Temmuz başında çıkan yangınların yılın bu dönemine ait istatistiklerde ciddi bir artışa neden olduğunu ifade ediyor. Parrington, bu yangınların 22 yıllık veri setine göre rekor seviyede karbon salımına neden olduğunu da ekliyor.Romanya ise, 2025’te 123 bin hektarlık alanın yanmasıyla dikkat çekiyor. Oysa ülkede yıllık ortalama kayıp 23 bin hektar civarında. Bu artış da, Şubat-Mart dönemindeki aşırı kurak ve sıcak koşullara bağlanıyor.Carter, “Avrupa’nın tamamı yanıyor gibi görünebilir” dese de, Kuzey Avrupa’nın yangınlara karşı daha dirençli olduğunun altını çiziyor. 2024'te Avrupa’daki ağaç örtüsü kaybının yalnızca yüzde 3'ü yangın kaynaklıydı; büyük kısmı ormancılık faaliyetlerinden kaynaklandı. Buna karşılık, Güney Avrupa ülkelerinde orman yangınlarının yıkıcı etkisi çok daha belirgin.Uzmanlar, yangınların önlenmesinde daha etkili orman yönetiminin gerekliliğine dikkat çekiyor. Mozaik yapıda bitki örtüsü, yanıcı ağaç türlerinden uzak durulması, toprakta nemin korunması gibi yöntemler kritik önem taşıyor.Ancak bazı bölgelerde kuraklık ve kuvvetli rüzgârların etkisiyle yangınlarla mücadele neredeyse imkânsız hale geliyor. Bu nedenle erken uyarı sistemleri ve tahliye planlarının önemi giderek artıyor.Komisyon'un Ortak Araştırma Merkezi (JRC) EFFIS verileriyle yangın uyarıları yayınlarken, Global Forest Watch da çevresel rahatsızlık uyarıları sağlıyor.Carter, bu yaz da önceki yazlardan çok farklı bir tablo beklemediğini belirterek, insanların hava kalitesindeki bozulmalara, evlerine veya işyerlerine yönelik tehditlere karşı hazırlıklı olmaları gerektiğini söylüyor. Ayrıca, özellikle Güney Avrupa’ya seyahat eden turistlerin bu tehlikelerin farkında olması gerektiğini vurguluyor.

Avrupa'da orman yangınları Lüksemburg kadar alanı küle çevirdi

Avrupa Komisyonu, Schengen vizesine başvuracak Türk vatandaşları için yeni bir vize politikasını hayata geçirdi.

Vizede yeni uygulama

Yeni uygulama, hem çok girişli hem de kademeli süreli vize verilmesini içeriyor. Bu adım, son dönemde Türk vatandaşlarının vize başvurularında karşılaştığı zorluklar dikkate alınarak atıldı.15 Temmuz’da duyurulan kararda, yasal yollarla vize kullanmış ve daha önce sorun yaşamamış Türk vatandaşlarının sayısında artış olduğu belirtilerek, bu kişilerin yeni başvuranlara kıyasla daha düşük güvenlik ve göç riski oluşturduğu vurgulandı.Yeni sistem sayesinde Schengen ülkelerinin Türkiye’deki konsoloslukları, artan başvuru yükünü daha etkin şekilde yönetebilecek. Aynı zamanda, daha fazla risk içeren başvurulara daha fazla dikkat verilebilecek.<h3>Yeni vize sistemi nasıl işleyecek?</h3>Çok girişli vizelerin süresi, başvuru sahibinin önceki vize süresi ve başvuru zamanına göre belirlenecek:<ul><li>Önceki vizesinin bitiminden itibaren 1 yıl içinde başvuranlara 6 aylık çok girişli vize,</li><li>Önceki 6 aylık vizesi sonlandıktan sonra 2 yıl içinde başvuranlara 1 yıllık çok girişli vize,</li><li>Önceki 1 yıllık vizesi sona erdikten sonra 2 yıl içinde başvuranlara 3 yıllık çok girişli vize,</li><li>Önceki 3 yıllık vizesi sonlandıktan sonra 2 yıl içinde başvuranlara ise 5 yıllık çok girişli vize verilecek.</li></ul>Ayrıca, vizenin geçerlilik süresi hiçbir şekilde pasaportun süresini aşamayacak. Vize süresi, pasaportun bitiş tarihinden en az 3 ay önce sona erecek şekilde düzenlenecek.Bu yeni düzenleme, Türkiye'deki Schengen ülkeleri konsolosluklarına yapılan kısa süreli vize başvuruları için geçerli olacak.<h3>Uygulamanın kapsadığı ülkeler</h3>Yeni vize sistemi, Avrupa Birliği’ne üye 25 ülkeyi kapsıyor. Bunlar: Belçika, Bulgaristan, Çekya, Almanya, Estonya, Yunanistan, İspanya, Fransa, Hırvatistan, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Hollanda, Avusturya, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Finlandiya ve İsveç.Schengen bölgesi toplamda 29 ülkeyi kapsıyor; bu ülkeler arasında AB üyesi olmayan ancak Schengen’e dahil olan İzlanda, Norveç, İsviçre ve Lihtenştayn da bulunuyor.Bu yılın başında, 1 Ocak 2025 tarihinde Bulgaristan ve Romanya da Schengen alanına tam üye olarak katıldı.<h3>Türkiye'den yapılan vize başvurularında artış</h3>2024 yılında Türkiye'den yapılan Schengen vize başvurularında kayda değer bir artış gözlendi. Toplam başvuru sayısı 1 milyon 173 bin 917 olurken, bunlardan 993 bin 875’i olumlu sonuçlandı. Çok girişli vize verilen kişi sayısı ise 645 bin 583 oldu.Türk vatandaşlarının en çok başvuru yaptığı ülke Yunanistan oldu (296 bin 377 başvuru). Onu Almanya (215 bin 506) ve Fransa (151 bin 640) takip etti.<h3>Vize muafiyeti konusu gündemde kalmayı sürdürüyor</h3>Türk vatandaşlarının Schengen vizesine daha kolay erişebilmesi ve vizesiz seyahat imkânı elde edebilmesi uzun yıllardır gündemdeki konulardan biri.AB ile Türkiye arasında 16 Aralık 2013'te imzalanan Vize Serbestisi Diyaloğu ve Geri Kabul Anlaşması çerçevesinde, Türk vatandaşlarına 180 gün içinde 90 gün süreyle vizesiz seyahat hakkı verilmesi hedeflenmişti.29 Kasım 2015’teki AB-Türkiye zirvesinde Türkiye, gerekli kriterleri hızla yerine getirme sözü vermişti. Ancak bugüne kadar sadece 72 kriterin 66’sı karşılandı, kalan 6 kriterde ise ilerleme sağlanamadı.<h3>Geriye kalan 6 kriter şu şekilde:</h3><ol><li>Terörle mücadele yasasının Avrupa standartlarına uyarlanması,</li><li>Europol ile operasyonel iş birliği anlaşması yapılması,</li><li>Avrupa Konseyi'nin yolsuzlukla mücadele tavsiyelerinin uygulanması,</li><li>Tüm AB ülkeleriyle suçla mücadelede iş birliğinin sağlanması,</li><li>Geri Kabul Anlaşması’nın eksiksiz uygulanması,</li><li>Kişisel veri düzenlemelerinin AB normlarına uygun hale getirilmesi.</li></ol>Vize muafiyeti konusunda somut ilerleme sağlanabilmesi için bu kriterlerin tamamlanması bekleniyor.

Türk vatandaşlarına çok girişli Schengen vize imkânı geliyor

ABD'nin Avrupa Birliği'nden ithal edilen ürünlere yüzde 30 oranında gümrük vergisi uygulama tehdidine karşılık, AB de benzer şekilde ABD menşeli mallara karşı misilleme tarifeleri getirmeye hazırlanıyor. 

En çok hangi ülkeler zarar görecek?

Bu süreçte en çok zarar görebilecek ülkeler arasında İrlanda, Almanya ve Hollanda dikkat çekiyor.Brüksel, Washington ile devam eden ticaret görüşmeleri 1 Ağustos’a kadar bir sonuca ulaşmazsa, 72 milyar euro değerinde ABD ürününe misilleme vergisi uygulamayı planlıyor. ABD ise AB'den gelen malların neredeyse tamamına yüzde 30 oranında gümrük vergisi koyacağını belirtiyor.Geçtiğimiz hafta sonu gelen sürpriz ABD mektubunun ardından, Avrupa Komisyonu hızla bir karşı önlem paketi hazırladı. Bu paket, daha önce önerilen 95 milyar euroluk vergi listesinin devamı niteliğinde ve büyük oranda sanayi ürünlerini hedef alıyor. Uçak parçaları, makineler, otomobiller, kimyasallar, plastikler ve tıbbi cihazlar bu ürünler arasında yer alıyor. Söz konusu ürünlerin toplam ithalat değeri 65,7 milyar euroyu buluyor.Bunun dışında, tarım ürünleri ve günlük tüketim malları da listede. Burbon viskisi, eğlence parkı ekipmanları, diş ve saç fırçaları ile doğal kauçuk lateks gibi ürünler de vergilendirilecekler arasında.Bu tarifeler yürürlüğe girerse, Avrupalı tüketici ve firmalar bu ürünleri daha pahalıya almak zorunda kalacak, bu da enflasyon üzerinde baskı yaratabilir. Ancak S&amp;P Global Ratings’ten baş ekonomist Sylvain Broyer, bu etkinin sınırlı olacağını düşünüyor. Broyer’e göre, Avrupa'daki enflasyon oranı birkaç ondalık puan artabilir, fakat ekonomik büyüme üzerinde ciddi bir etki beklenmiyor.Daha büyük tehlike ise tedarik zincirlerinde yaşanabilecek aksamalardan kaynaklanabilir. Broyer, Avrupa’nın özellikle teknoloji, finans ve danışmanlık gibi ABD hizmetlerine ciddi biçimde bağımlı olduğunu vurguluyor.<h3>En fazla etkilenecek AB ülkeleri hangileri?</h3>Ticaret savaşı ihtimali, bazı ülkelerde belirli sektörleri doğrudan etkileyebilir. Bunların başında havacılık sektörü geliyor. Uçak ve uçak parçası ithalatı yılda 11 milyar euro seviyesindeyken, İrlanda, Fransa, Hollanda ve Almanya en çok ithalat yapan ülkeler arasında.Bu sektör hem Avrupa hem de ABD'de derin şekilde entegre. Örneğin Fransız şirketi Thales, Boeing ve Airbus için donanım sağlarken; ABD’li Honeywell, Airbus’a sistemler tedarik ediyor. Olası vergiler Boeing’e ciddi darbe vurabilir; şirketin 2024’te Avrupa’dan elde ettiği gelir 8,7 milyar doları aşıyor.Öte yandan Avrupa merkezli Airbus da Kuzey Amerika pazarından yılda 16 milyar dolardan fazla gelir sağlıyor. Bu nedenle ABD tarafı da misilleme yaparsa, ticaret dengesi iyice sarsılabilir.İrlanda’nın durumu ise oldukça kritik. Ülkede 50’den fazla uçak kiralama firması faaliyet gösteriyor ve bunlar dünya çapında 10 binden fazla uçağı yönetiyor. Bu, dünya ticari hava filosunun yaklaşık yüzde 37’sine denk geliyor. Dolayısıyla, İrlanda'nın havacılık merkezli ekonomisi, ABD'nin olası vergi adımlarından ciddi zarar görebilir.Bruegel düşünce kuruluşuna göre, İrlanda'nın 2028’e kadar kümülatif reel GSYH kaybı yüzde 3’e ulaşabilir. Özellikle ilaç sektörüne ek vergiler getirilirse bu etki daha da büyüyebilir.Oxford Economics’ten ekonomist Rory Fennessy, İrlanda’daki uçak ithalatının GSYH’nin yüzde 1’inden fazlasına denk geldiğini belirtirken, Hollanda’da büyük makineler ve tıbbi ekipman ithalatı GSYH’nin yüzde 6’sına eşdeğer.Belçika’nın ABD’den yaptığı ithalat ise GSYH’sinin yaklaşık yüzde 5’ini oluşturuyor. Fennessy, ülkelerin ABD'ye doğrudan ithalatı sınırlı olsa da, tedarik zincirindeki bağlantılar yoluyla bu etkilerin yayılabileceğini belirtiyor.<h3>Otomotiv sektörü de tehlikede</h3>Almanya ile Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında güçlü tedarik zinciri bağlantıları var. Bu ülkeler arasında Macaristan, Polonya ve Slovakya öne çıkıyor. Özellikle otomotiv sektörü, ticaret savaşından en fazla etkilenecek alanlardan biri. 2024’te Almanya, ABD’den yaklaşık 7,5 milyar euroluk araç ve parça ithalatı yaparken, Belçika bu rakamda 1,8 milyar euroya ulaştı.Olası bir vergi artışı, Alman otomotiv sektörüne ek maliyet baskısı getirip, Volkswagen ve Mercedes gibi devlerin üretimlerini yeniden yapılandırmasına neden olabilir. Bu şirketlerin Doğu Avrupa’da birçok üretim tesisi bulunuyor.<h3>Diğer hedef ürünler</h3>AB’nin vergi listesinde kimyasallar, plastikler ve tıbbi cihazlar da bulunuyor. 2024 verilerine göre, Belçika kimyasal ithalatında 13,7 milyar euroyla ilk sırada yer alıyor. Hollanda (12,5 milyar €) ve Almanya (12,3 milyar €) onu takip ediyor.Plastik ithalatında da Belçika 3 milyar euroyu aşarken, Almanya 2 milyar, Hollanda 1,5 milyar euro düzeyinde ithalat gerçekleştirdi.Tıbbi cihazlarda ise Hollanda 4,63 milyar euro ile başı çekerken, Almanya 2,65 milyar ve Belçika 1 milyar euro civarında ithalat yaptı.Tarım ürünleri tarafında ise AB, ABD'den ithal edilen 6,4 milyar euroluk ürüne misilleme uygulamayı değerlendiriyor. Bu ürünler arasında burbon viskisi de bulunuyor. Hollanda yılda 60 milyon eurodan fazla burbon ithalatıyla başı çekiyor.AB’nin bu hamlesi, ABD’nin Avrupa’nın alkollü içkilerine karşı bir misilleme tarifesi uygulamasını tetikleyebilir. Bu da Fransız şarapları ve İrlanda viskilerini etkileyebilir.Eğer taraflar 1 Ağustos’a kadar bir uzlaşmaya varamazsa, Avrupa'nın birçok sektörü ABD’ye ihracatta yüzde 30 vergiyle karşı karşıya kalacak. Brüksel, her ne kadar ticaret savaşını tırmandırmak istemese de, gerekirse misillemeye hazır olduğunu net şekilde ifade ediyor.

AB, ABD'ye misilleme hazırlığında

UNICEF İcra Direktörü Catherine Russell, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde yaptığı açıklamada, Gazze’deki yaklaşık bir milyon çocuğun ciddi travmalar yaşadığını ve bu deneyimlerin çocuklar üzerinde uzun vadeli etkiler bırakacağını dile getirdi.

Gazze'de çocuklar ölüyor

UNICEF’in verilerine göre, kuşatma altındaki Gazze Şeridi’nde süregelen çatışmalar sonucu şimdiye kadar 17 binden fazla çocuk yaşamını yitirdi. Her gün ortalama 28 çocuk hayatını kaybediyor.Russell, "Son 21 ayda, Gazze’de bildirilen resmi verilere göre 17.000’den fazla çocuk öldürüldü ve yaklaşık 33.000 çocuk yaralandı. Bu da günlük ortalama bir sınıf dolusu çocuğun yaşamını yitirdiği anlamına geliyor," dedi."Şöyle bir düşünün; neredeyse iki yıldır her gün bir okul sınıfı kadar çocuk öldürülüyor. Bu çocuklar silahlı kişiler değil çoğu yiyecek ya da ilaç beklerken yaşamını yitiriyor ya da sakat kalıyor," diye ekledi.İsrail’den açıklama ve son saldırıİsrail, Gazze’de çocuk ölümlerine neden olan saldırılarla ilgili gelen uluslararası eleştirilere karşılık, operasyonların uluslararası hukuka uygun şekilde gerçekleştirildiğini savundu.10 Temmuz’da İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), Gazze’nin Deyr el-Belah bölgesindeki Project Hope adlı sağlık merkezi önünde yardım bekleyen çocukları hedef alan saldırının teknik bir hatadan kaynaklandığını duyurdu. Bu olayda en az 10 çocuk yaşamını yitirdi.IDF’nin açıklamasına göre, hedefte İslami Cihad örgütüne bağlı bir militan vardı ancak kullanılan mühimmat hedefin oldukça uzağına isabet etti. Söz konusu olayın halen soruşturma aşamasında olduğu belirtildi.Savaşta ölen kadın, çocuk ve sivil sayısının giderek artması, Gazze’deki ağır gıda sıkıntısıyla aynı döneme rastladı.Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinatörü Tom Fletcher, Güvenlik Konseyi’ne hitabında, bölgede gıda stoklarının neredeyse tamamen tükendiğini ve insanların yemek bulmaya çalışırken vurulduklarını ifade etti.“Siviller hem hayatlarını hem de insan onurlarını kaybetme tehdidiyle karşı karşıya. Yerlerinden zorla ediliyorlar ve açlıkla mücadele ediyorlar,” diyen Fletcher, İsrail’in işgalci güç olarak, uluslararası hukuk uyarınca gıda ve sağlık yardımı sağlamakla yükümlü olduğunu vurguladı.Ayrıca, Güvenlik Konseyi’nin İsrail’in angajman kurallarının sivil ölümleri engellemek için gerekli tüm önlemleri içerip içermediğini sorgulaması gerektiğini söyledi.Çarşamba günü Gazze Şeridi’nde yapılan bir gıda dağıtımı sırasında çıkan izdihamda en az 20 Filistinli yaşamını yitirdi. Bu ölümlerin çoğunun panik ve yoğunluk sebebiyle meydana geldiği bildirildi.Gaza Humanitarian Foundation adlı kuruluş, söz konusu kaosun Hamas tarafından bilinçli olarak çıkarıldığını ve dağıtım alanında kargaşa yaratıldığını öne sürdü.Bu olay, İsrail destekli Amerikan yardım kuruluşlarının yürüttüğü yardım dağıtımlarında kayıtlara geçen ilk ölümlü hadise olarak kayda geçti. Ancak bölgedeki tanıklar ve sağlık yetkilileri, bu merkezlere ulaşmaya çalışan sivillerin yüzlercesinin İsrail askerleri tarafından öldürüldüğünü iddia ediyor.

UNICEF: Gazze’de her gün yaklaşık 28 çocuk hayatını kaybediyor

Türkiye'nin İsviçre'deki diplomatik temsilciliklerinde, 15 Temmuz hain darbe girişiminin 9. yılı dolayısıyla anma törenleri düzenlendi. 

İsviçre’de 15 Temmuz'u anma etkinlikleri

Bern, Zürih ve Cenevre’de gerçekleştirilen programlara büyükelçilik ve başkonsolosluk yetkililerinin yanı sıra Türk sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve vatandaşlar da katıldı.<h3>Bern’de İncesu’dan FETÖ Uyarısı</h3>Türkiye’nin Bern Büyükelçiliği’ndeki törene, Büyükelçi Şebnem İncesu’nun yanı sıra İletişim Müşaviri Bayram Altuğ, İsviçre Türk Toplumu Başkanı Suat Şahin, UID İsviçre Başkanı Murat Şahin ve çok sayıda sivil toplum temsilcisi ile vatandaş katıldı.Büyükelçi İncesu konuşmasında, 15 Temmuz 2016 gecesinin terörizmin en karanlık yüzünü ortaya koyduğunu belirterek, “Devletin en kritik kurumlarına sızan FETÖ, Türk milletine, anayasal düzene ve seçilmiş hükümete karşı kanlı bir darbe girişiminde bulundu. Milletimizin kahramanca direnişi bu girişimi boşa çıkardı,” dedi.FETÖ'nün yalnızca Türkiye için değil, faaliyet gösterdiği tüm ülkeler için ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğunu vurgulayan İncesu, örgütün yurtdışındaki yapılanmalarının eğitim kurumları, vakıflar, medya organları ve şirketler aracılığıyla faaliyetlerini sürdürdüğünü belirtti. “Toplumlarımızın bu konuda bilinçli olması büyük önem taşımaktadır. Sivil toplum önderlerimizin bu mücadeledeki katkıları takdire şayandır,” ifadelerini kullandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/ddd28693337d644c0a8c4100a.jpg" width="1024" height="576"></figure><h3>Zürih’te Çorman: "Mücadele Devam Edecek"</h3>Zürih Başkonsolosluğu’ndaki törene Başkonsolos Fazlı Çorman, STK temsilcileri ve vatandaşlar katıldı. Konuşmasında 15 Temmuz’un, demokrasiyi yok etmeye yönelik hain bir girişim olduğunu vurgulayan Çorman, “Bu kanlı kalkışma, FETÖ adlı uluslararası terör örgütü tarafından organize edilmiştir,” dedi.FETÖ’nün halen birçok ülkede tehdit oluşturduğunu belirten Çorman, örgütün lideri Fethullah Gülen’in 2024’teki ölümüyle mücadelenin sona ermediğini, bilakis yeni bir kararlılık dönemine girildiğini ifade etti. “Türkiye’nin bu yapıyla mücadelesi, milli güvenliğimizin temel unsurlarındandır. Uluslararası toplumun da bu örgütün gerçek yüzünü görmesi elzemdir,” diye konuştu.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/ddd28693337d644c0a8c4100b.jpg" width="1024" height="576"></figure><h3>Cenevre’de Şehitler Dualarla Anıldı</h3>Cenevre Başkonsolosluğu’nda düzenlenen törende, BM Cenevre Daimi Temsilcisi Büyükelçi Burak Akçapar, DTÖ Daimi Temsilcisi Hakan Çakıl, KKTC Temsilcisi Kemal Köprülü, Başkonsolos İpek Zeytinoğlu Özkan, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve vatandaşlar hazır bulundu.Törende, 15 Temmuz gecesi vatanı uğruna hayatını kaybeden kahraman şehitler dualarla anılırken, gazilere de Türk milleti adına şükranlar sunuldu. Katılımcılar, demokrasinin ve milli iradenin her zaman yanında olduklarını vurguladı.

Bern, Zürih ve Cenevre’de 15 Temmuz ruhu yaşatıldı

ABD, Avrupa Birliği ile süregelen gümrük tarifesi anlaşmazlığı sürecinde, Brüksel'in dijital düzenlemelerini yeniden değerlendirmesi yönünde baskı yapıyor.

AB - ABD

Bu çaba, büyük teknoloji şirketlerinin karar alma süreçlerinde daha fazla söz hakkına sahip olmasını sağlamaya yönelik bir hamle olarak değerlendiriliyor.Konuya yakın üç kaynağın aktardığına göre, ABD tarafı AB ile yürütülen ticaret anlaşması görüşmeleri çerçevesinde Dijital Piyasalar Yasası'na (DMA) tabi teknoloji devlerinin yer alacağı yeni bir danışma kurulunun oluşturulmasını teklif etti. Ancak iki kaynağa göre, Avrupa tarafı bu öneriye kesinlikle sıcak bakmıyor.Cumartesi günü Truth Social’da yaptığı bir paylaşımda ABD Başkanı Donald Trump, 1 Ağustos itibarıyla AB ve Meksika’dan yapılan ithalata %30 oranında gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Bu açıklama, ABD'nin en büyük iki ticaret ortağıyla ilişkilerde ciddi bir gerilime yol açtı.Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB’nin "diyalog, istikrar ve yapıcı transatlantik iş birliği" ilkesine bağlı kalacağını vurgularken, Pazar günü yaptığı açıklamada önceliğin müzakere edilmiş çözümler olduğunu ancak gerektiğinde karşılık vermeye hazır olduklarını belirtti.Teknoloji devlerine sıkı denetimDMA, büyük çevrimiçi platformların tüketici haklarını ihlal etmelerini ve piyasa gücünü kötüye kullanmalarını önlemek için yürürlüğe sokuldu. Bu kuralların ihlali durumunda, şirketler küresel yıllık cirolarının %10’una kadar para cezasıyla karşı karşıya kalabiliyor.Trump’ın danışmanlarından Peter Navarro, Avrupa’yı DMA ve Dijital Hizmetler Yasası (DSA) ile ABD merkezli teknoloji şirketlerine karşı "hukuki bir savaş" başlatmakla suçladı. Buna karşılık AB yetkilileri, dijital düzenlemelerden herhangi bir taviz vermeyeceklerini net şekilde dile getirdi.Mevcut düzenleme kapsamında, DMA’nın uygulanmasını izleyen bir danışma kurulu halihazırda bulunuyor. Ancak bu kurul yalnızca bağımsız uzmanlar ile ulusal düzenleyici kurum temsilcilerinden oluşuyor; doğrudan düzenlemeye tabi şirketler bu kurulda yer almıyor.ABD’nin önerdiği yeni danışma kurulunun tam olarak nasıl işleyeceği net değil. Ancak bir kaynak, “Bu kurulun içinde etkilenen şirketlerin yer alması fikri asla kabul edilmeyecek. Ayrıca DMA kapsamında ABD’li firmalara özel bir muafiyet de söz konusu olmayacak,” ifadelerini kullandı.AB Komisyonu, DMA soruşturmalarının şirketlerin menşe ülkelerine göre değil, objektif kriterlerle yürütüldüğünü defalarca belirtti. Ancak düzenlemelerin çoğunlukla ABD merkezli şirketleri kapsaması, bu sürecin giderek ticaret savaşı çerçevesinde değerlendirilmesine yol açtı.AB'den geri adım yokAvrupa tarafı için bu düzenlemeler kırmızı çizgi niteliğinde. AB, 2022’de kabul edilen bu dijital yasaları değiştirme konusunda isteksiz. ABD ise bu düzenlemeleri internet ticaretinde tarife dışı engel olarak nitelendiriyor.Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Teresa Ribera, 27 Haziran'da Euronews’e verdiği röportajda AB’nin dijital egemenlikten ödün vermeyeceğini belirterek, “Egemenliğimizi ve kural koyma hakkımızı savunacağız. Kimse bize ne yapacağımızı dikte edemez,” dedi.Teknoloji danışmanı Christophe Carugati’ye göre ise AB, kurallarda değişiklik yapmadan da daha esnek bir uygulama yöntemi benimseyebilir. Olası çözüm yolları arasında, soruşturmaların resmi veya gayriresmî diyalogla askıya alınması gibi yöntemler bulunuyor.2023’te DMA kapsamında başlatılan bazı soruşturmalar, AB'nin önceki dönem cezalarıyla karşılaştırıldığında daha düşük cezalarla sonuçlandı. Örneğin Apple 500 milyon euro, Meta ise 200 milyon euro para cezası aldı. Apple geliştiricileri alternatif tekliflere yönlendirmediği için, Meta ise "Öde ya da Onayla" reklam modeli nedeniyle cezalandırıldı.Yetkililer, bu daha düşük cezaların ihlallerin süresinin kısa olmasından ve Komisyon’un ceza yerine uyumu teşvik etmeyi amaçlamasından kaynaklandığını belirtti.Düzenlemelerde basitleştirme gündemdeABD merkezli büyük teknoloji şirketleri, Avrupa Komisyonu’nun düzenleyici yükleri azaltmaya yönelik çalışmasını fırsata çevirmek istiyor. Amazon, IBM, Google, Meta, Microsoft ve OpenAI, Mayıs ayında Komisyon'a, Genel Amaçlı Yapay Zeka (GPAI) ile ilgili kuralların "olabildiğince sade" olması yönünde çağrıda bulundu.AB Teknoloji Komiseri Henna Virkkunen, Aralık ayında açıklanması beklenen geniş kapsamlı bir sadeleştirme paketi üzerinde çalışıyor. Bu çalışma kapsamında özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler üzerindeki raporlama yükünün hafifletilmesi hedefleniyor.Paketin DMA, DSA ve Yapay Zeka Yasası’nı da kapsayıp kapsamayacağı henüz netleşmiş değil. Virkkunen, Elon Musk ve Trump’ın eski danışmanlarının eleştirilerine rağmen bu düzenlemelerin adil ve şeffaf olduğunu vurgulayarak, “Avrupa’da faaliyet gösteren tüm şirketler, ister Amerikalı, ister Avrupalı, ister Çinli olsun, aynı kurallara tabidir,” açıklamasını yaptı.

ABD, AB’ye Dijital Mevzuatı yeniden düzenlemesi için baskı yapıyor

İsrail ordusu, Gazze'deki bir su dağıtım noktası yakınlarında gerçekleştirilen ve çok sayıda çocuğun ölümüne yol açtığı bildirilen saldırının 'teknik bir arızadan' kaynaklanan bir kaza olduğunu öne sürdü.

Gazze'de can kaybı 58.000'i aştı

Yerel sağlık yetkililerine göre, İsrail saldırıları pazar günü Gazze'de en az 32 Filsitinlinin ölümüne neden olurken, 21 aylık savaşta can kaybı 58 bini aştı.Gazze'nin merkezindeki Al-Awda Hastanesi yetkilileri, İsrail'in Nuseyrat yakınlarındaki bir su toplama noktasına düzenlediği saldırının ardından on kişinin cesedine ulaşıldığını söyledi. Ölenler arasında altı çocuğun da bulunduğu bildirildi.İsrail Savunma Kuvvetleri bir militanı hedef aldığını ancak teknik bir hata nedeniyle mühimmatın "hedeften onlarca metre uzağa" düştüğünü söyledi.Öte yandan sağlık yetkilileri, İsrail'in Pazar günü öğleden sonra Gazze'nin merkezinde sokakta yürüyen bir grup vatandaşı vurduğunu, 11 kişinin öldüğünü ve yaklaşık 30 kişinin yaralandığını söyledi.El Aksa Şehitleri Hastanesi yetkilileri, merkezdeki Zavaida kasabasında İsrail'in bir eve düzenlediği saldırıda ikisi kadın ve üçü çocuk olmak üzere dokuz kişinin öldüğünü belirtti. Daha sonra Al-Awda Hastanesi, Zawaida'da bir grup insana yapılan saldırıda iki kişinin öldüğünü açıkladı.İsrail ordusu eve yapılan saldırıdan haberdar olmadığını, ancak son 24 saat içinde silah depolama tesisleri, füze rampaları ve keskin nişancı mevzileri de dahil olmak üzere 150'den fazla hedefi vurduğunu söyledi.İsrail sivil kayıplardan Hamas'ı sorumlu tutuyor çünkü militan grup nüfusun yoğun olduğu bölgelerin dışında faaliyet gösteriyor.Ateşkesin sağlanması, İsrailli rehinelerin serbest bırakılması ve Gazze'ye insani yardımın girmesi için <a href="https://tr.euronews.com/2025/01/15/israil-ateskes-gorusmeleri-askiya-alindi">aylardır süren görüşmelere</a> rağmen İsrail ve Hamas çıkmazda. Kilit anlaşmazlık noktalarından biri, çatışmalara ara verildiği takdirde İsrail askerlerinin mevzilerinde konuşlanmaya devam edip etmeyeceği.İsrail, Hamas'ın teslim olması, silahsızlanması ve sürgüne gitmesi halinde savaşı sona erdireceğini söylüyor ki Hamas bunu yapmayı reddediyor. Hamas ise savaşın sona ermesi ve İsrail güçlerinin tamamen geri çekilmesi karşılığında 20'sinin hayatta olduğu söylenen 50 rehineyi serbest bırakmaya hazır olduğunu söylüyor.Savaş, Hamas militanlarının 7 Ekim 2023'te İsrail'in güneyine saldırarak çoğu sivil yaklaşık 1.200 kişiyi öldürmesiyle başladı. Hamas ise 251 kişiyi rehin aldı.Hamas tarafından yönetilen Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail'in müteakip saldırısı bugüne kadar çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 58 binden fazla Filistinlinin ölümüne neden oldu ve bu rakamlar savaşçılarla siviller arasında ayrım yapmıyor.İsrail ordusu savaşın başlangıcından bu yana 890 askerinin öldüğünü açıkladı.

İsrail'in son saldırıları en az 32 Filistinlinin ölümüne neden oldu

İsviçre’nin prestijli teknik üniversitelerinden EPFL’de tamamladığı doktora çalışmasıyla bilim dünyasında dikkatleri üzerine çeken Nergiz Şahin Solmaz, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü’nün bu yılki sahibi oldu.

Başarıya uzanan yol

Nergiz Şahin Solmaz’ın Samsun Bafra’da başlayan başarı hikayesi, ailesinin İstanbul’a taşınma kararıyla ivme kazandı. Yatılı okulda edindiği disiplin ve Türkiye’nin önde gelen mühendislik fakültelerinde aldığı eğitimle şekillenen bu yolculuk, İTÜ’deki çift anadal programıyla bilim tutkusuna dönüştü. Akademik hedefleri onu İsviçre’ye, Avrupa’nın ileri teknoloji merkezlerine taşıdı. Bugün, bilimi insanlığa faydaya dönüştürme hedefiyle çalışan Solmaz’ın bu yolculuğu, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü ile taçlandı.Manyetik rezonans alanında en iyi doktora tezine verilen bu ödülle, genç bilim insanı sadece akademik bir başarıya değil, aynı zamanda teknolojiye erişimi demokratikleştirmeye yönelik vizyoner bir çalışmaya da imza attı.İstanbul Teknik Üniversitesi’nden başlayan mühendislik yolculuğunu İsviçre’de ileri düzey araştırmalara taşıyan Solmaz, tek yongada (single-chip) Elektron Spin ve Nükleer Manyetik Rezonans dedektörlerini entegre eden öncü projesiyle büyük takdir topladı. Kendisiyle hem bu çığır açan araştırmasını hem de bir Türk kadın mühendisin İsviçre’deki başarı hikâyesini konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular - Ferah Koçak ErdoğanNergiz Hanım sizi tanıyabilir miyiz?Samsun Bafra doğumluyum ve dört kardeşin en küçüğüyüm. Üç yaşındayken İstanbul’a taşındık ve ilkokulu Kağıthane Hasdal İlköğretim Okulu’nda okudum. Lise eğitimimi, Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. Üniversite giriş sınavında Türkiye genelinde 300. olarak İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümüne üçüncü sıradan girdim ve İTÜ Vakfı ile Türk Eğitim Vakfı’ndan üstün başarı bursları aldım.Üniversitede Elektronik Mühendisliği ile birlikte Kontrol Mühendisliği çift anadal programını tamamladım. Lisans eğitimim sırasında VLSI Laboratuvarı’nda çalışarak devre tasarımına ilk adımlarımı attım. Yüksek lisans dönemimde, uzay uygulamaları için kriyojenik sıcaklıklara ve radyasyona dayanıklı radyo frekansı devre tasarımı üzerine araştırmalar yürüttüm.Üniversite yıllarında eşimle tanıştım ve evlenerek İsviçre’ye birlikte taşındık. Doktora eğitimimi EPFL’de tamamladım ve burada manyetik rezonans sensörleri için entegre devre tasarımına odaklandım. Amerika, İtalya, Almanya, Fransa ve Finlandiya’da düzenlenen konferanslara katıldım ve konuşmacı olarak davet edildim.&nbsp;Yaklaşık bir buçuk yıldır, akademiyle endüstri arasında bir köprü kuran CSEM’de görev alıyorum. Temel amacım; ileri teknolojiler geliştirmek, onları erişilebilir kılmak ve bilimsel yenilikler ile gerçek dünya problemlerine somut çözümler üreterek insanlığa katkı sağlamak.Gelecekte, daha bağımsız araştırmalar yürütebileceğim bir konuma ulaşmayı hedefliyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3600.jpg" width="1024" height="576"></figure>Raymond Andrew Ödülü’nü kazandığınızı ilk duyduğunuzda neler hissettiniz? Bu ödül sizin için ne ifade ediyor?Bu ödülü kazandığımı ilk duyduğumda büyük bir mutluluk ve onur hissettim. Elektronik mühendisliği altyapısıyla manyetik rezonans alanına adım attığımda önümde pek çok belirsizlik vardı. Bu alana yeni giren bir araştırmacı olarak kendimi ne kadar geliştirebileceğimi ve bilimsel topluluk tarafından nasıl karşılanacağımı bilemiyordum. Raymond Andrew Ödülü, manyetik rezonans alanında doktorasını tamamlayan genç araştırmacılara verilen çok prestijli bir ödül ve benim için hem bir motivasyon kaynağı hem de bu alanda doğru yolda olduğumun güzel bir göstergesi.Doktora tezinizde geliştirdiğiniz “Single Chip Dynamic Nuclear Polarization Microsystems” teknolojisinin bilimsel dünyaya katkısını nasıl özetlersiniz?Bu teknoloji, dinamik nükleer polarizasyon (DNP) yöntemini çip ölçeğinde minyatürize ederek manyetik rezonansın hassasiyet sınırlarını genişletmeyi amaçlıyor. Yani, daha düşük maliyetli, daha kompakt ve yaygın kullanılabilir manyetik rezonans cihazlarının önünü açıyor. Bu sayede laboratuvar dışına taşabilecek, daha erişilebilir ölçüm ve analiz imkânları yaratmayı hedefliyoruz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3601.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan teknik ya da teorik engel neydi ve bunu nasıl aştınız?En zorlu kısımlardan biri, yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini gerçekleştirmekti. Hem deney düzenekleri hem de kullandığımız malzemeler benim için yeniydi ve tasarladığım devrenin doğru çalıştığını göstermek için ön testler yapmak gerekiyordu. Deneyleri yürütürken bir yandan da hangi malzemenin hangi sonucu vereceğini öngörmeye, bunu güncel yayınlardan edindiğimiz bilgilerle birleştirerek en uygun deney planını oluşturmaya çalışıyorduk. Farklı fiziksel süreçleri aynı anda kontrol etmek karmaşık bir süreçti ama bu engelleri disiplinler arası bir yaklaşımla, sabırla ve ekip çalışmasıyla aşabildik. Bu süreç uzun ama öğretici oldu.&nbsp;Projenizin, özellikle DNP teknolojisinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması açısından gelecekte nasıl etkiler yaratmasını bekliyorsunuz?Özellikle yüksek frekansta çalışan DNP test ekipmanları oldukça pahalı ve dünyada sadece sayılı üniversite ve araştırma merkezi bu ekipmanlara sahip olabilecek bütçeye sahip. Doktora tezimde tasarladığımız DNP çipleri sayesinde, yüksek maliyetli gyrotronlara ve mikrodalga dalga kılavuzlarına ihtiyaç duymadan bu deneyleri gerçekleştirebildik.&nbsp;Umudum, bu teknolojinin sadece büyük laboratuvarlarla sınırlı kalmayıp daha küçük araştırma gruplarında ve hatta klinik uygulamalarda da kullanılabilir hale gelmesi. DNP, manyetik rezonans sinyalini yüzlerce kat artırabiliyor; bu da daha hızlı ve daha detaylı ölçümler yapılmasına imkân tanıyor. Böylece hem deney süreleri kısalıyor hem de daha önce mümkün olmayan, çok kısa ömürlü ve hızlı gerçekleşen dinamik süreçler takip edilebiliyor. Uzun vadede, bu teknolojinin tıp, malzeme bilimi ve biyosensörler gibi alanlarda yeni fırsatlar yaratacağına inanıyorum.İTÜ’den EPFL’ye uzanan yolculuğunuzda sizi bu alana yönlendiren motivasyon neydi?İTÜ’de lisans eğitimim sırasında elektromanyetik dalgalar, radyo frekansı devreleri gibi konularda sağlam bir altyapı edindim. Bunun yanında, kuantum fiziğinin geniş uygulama alanları tam olarak kavrayamasam da her zaman ilgimi çekiyordu. Doktora konusu seçerken EPFL’de karşıma bu alanda çalışma fırsatı çıktı. Neredeyse hiç bilmediğim bir konuda doktora yapmak başta oldukça ürkütücüydü.&nbsp;Ancak manyetik rezonansın neredeyse sınırsız uygulama alanına sahip olması ve bir elektronik mühendisi olarak bu alana kendi katkımı sunma ihtimali beni çok heyecanlandırdı. EPFL bu tür araştırmalar için çok uygun bir ortam sunuyor; deneysel olanaklarımız oldukça ileri düzeyde. Bu alanda beni en çok motive eden şey ise temel bilimin, yenilikçi mühendislikle birleşerek somut bir ürüne dönüşebilmesi.Doktora süreciniz boyunca sizi en çok etkileyen kişi ya da olay neydi?Yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini başarıyla gerçekleştirmek oldukça uzun zaman aldı. Bir dönem, deneylerden elde ettiğimiz verileri yorumlamakta çok zorlandık ve doğrudan neden beklediğimiz DNP etkisini gözlemleyemediğimizi anlamıyorduk. Danışman hocamla aylar boyunca deneme ve sonuç değerlendirme süreci yürüttük. Her seferinde yeni bir yorum geliştiriyor, o yorumu doğrulamak için yeni bir deney ya da matematiksel hesaplama yapıyorduk. Doğru cevaba ulaşana kadar pek çok yanlış varsayımı test ettik.&nbsp;Tüm bunlar olurken büyük bir merak ve heyecanla yeni olasılıklar üretmeye devam ettik. Pes etmeyi hiç düşünmedik çünkü cevabı mutlaka bulacağımıza inanıyorduk. Danışman hocamla, daha önce birlikte yürüttüğümüz deneylerde de bana aşıladığı bu yaklaşım, neredeyse her akşam laboratuvardan çıkarken ‘Çözümü bulacağız, yarın görüşürüz’ diyerek bitirdiğimiz uzun tartışmaların bir parçasıydı. Bu süreç bana yalnızca mühendislik ve tasarımın değil, bilimsel araştırmanın da ne kadar keyifle ve azimle yürütülebileceğini gösterdi.Kadın bir mühendis ve araştırmacı olarak bilim dünyasında karşılaştığınız zorluklar oldu mu? Bunlarla nasıl baş ettiniz?Açıkçası bu konuda kendimi şanslı azınlık içinde görüyorum. Hayatım boyunca ailemden, öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan güçlü bir destek hissettim. Hiçbir zaman ‘bunu sen yapamazsın ama bir erkek yapar’ gibi bir düşünce bana aşılanmadı; yeteneklerim küçümsenmedi. Aksine öğretmenlerimin özel ilgisi ve kazandığım burslar bu özgüveni pekiştirdi. Egitim hayatım boyunca arkadaşlarımdan, asistanlardan ve hocalarımdan her zaman saygı ve destek gördüm. Türkiye’de kız öğrencilerin çalışkan ve başarılı olduğu yönündeki yaygın algının da bu anlamda bana moral verdiğini söyleyebilirim.EPFL’ye geldiğimde de içinde yer aldığım laboratuvar ortamında ve hocalarımla çalışırken hep yeteneklerime değer verildiğini hissettim. Bunun yanında EPFL’de kadın araştırmacılara destek sağlayan ‘Fix the Leaky Pipeline’ programına katıldım. Bu sayede harika kadın araştırmacılarla tanıştım ve aslında pek çok kadının bilim dünyasında ne tür engellerle yüz yüze kaldığını yakından gördüm. Bu süreçte ben de kendi kendime koyduğum görünmez sınırların farkına vardım. Bu, hâlâ üzerinde çalışmaya ve kendimi geliştirmeye devam ettiğim bir alan.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3603.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sizin gibi yüksek teknoloji alanlarında çalışmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?Meraklı olun, soru sormaktan çekinmeyin ve hata yapmaktan korkmayın. Yeni bir alana girerken yeteneklerinizden şüphe etmeyin, cesur olun. Ben hiçbir başarının sadece büyük bir zekânın ürünü olduğuna inanmıyorum; ama her başarının mutlaka büyük bir emeğin sonucu olduğundan eminim.&nbsp;İyi bir ekipte yer almak ve farklı disiplinlerden insanlarla çalışmak vizyonunuzu inanılmaz derecede genişletir. Mümkünse farklı alanlarda araştırma yapan insanlarla iletişim kurun, onlardan öğrenin. Ve unutmayın: Sabır çok önemli. Büyük fikirler bir günde gerçeğe dönüşmez, ama emekle, inatla ve merakla mutlaka yolunu bulur.Akademide mi kalmayı düşünüyorsunuz yoksa endüstride de çalışmalar yapmak istiyor musunuz?Şu anda çalıştığım kurum olan CSEM, akademi ile endüstri arasında tam anlamıyla bir köprü görevi görüyor. Doktora sonrasında araştırmalarımı burada yürütüyorum. İçinde yer aldığım grup bugüne kadar birçok başarılı tasarıma imza atmış, içinden start-up şirketler çıkarmış bir ekip.&nbsp;Bu farklı ortam, uzun zamandır fırsat bulamadığım alanlarda kendimi geliştirmeme imkân sağlıyor. Grubumuzda elektronik devre tasarımında 20 yılı aşkın deneyime sahip mühendislerle çalışıyorum ve onlarla yaptığım fikir alışverişleri manyetik rezonans alanında uygulanabilir yeni fikirler ortaya çıkarıyor.Aslında yüksek lisansım sırasında da bir süre İTÜ Teknopark’taki Mikroelektronik firmasında yarı zamanlı çalışmış ve oradaki tecrübeli mühendislerden çok şey öğrenmiştim. Hatta o dönemde edindiğim pratik bilgilerin, doktora sırasında tasarladığım devrelerin başarıyla çalışmasında kritik rol oynadığına inanıyorum.Demek istediğim şu ki: akademi ve endüstri, birbirini sürekli besleyen ve birlikte ilerleyen iki DNA sarmalı gibidir. Benim gönlümde uzun vadede akademi var; çünkü bir ürünü geliştirmekten ziyade, sıfırdan yepyeni bir ürünün gerçeğe dönüşebileceğini göstermek bana çok daha heyecan verici geliyor. Tabii en büyük hayalim, bu fikirlerin sadece laboratuvarda kalmayıp bir gün gerçek dünyaya taşınarak birilerine, ne kadar küçük olursa olsun, somut bir fayda sağlaması.Araştırma konularınız arasında özellikle ilginizi çeken, gelecekte derinleşmeyi planladığınız yeni bir teknoloji ya da alan var mı?Şu anda kuantum algılama ve biyouyumlu mikro sistemler alanı özellikle ilgimi çekiyor. Manyetik rezonans tekniklerini biyomedikal cihazlarla birleştirmek önemli fırsatlar sunabilir ve bu yönde derinleşmeyi hedefliyorum. Bu alanda ilerlemek için iş birlikleri geliştirmem ve yapılabilecekler konusunda kendimi daha fazla beslemem gerektiğinin farkındayım.&nbsp;Şu anda bilgi ve yetkinlik alanım doğrultusunda alana katkı sağlayacağına inandığım devreleri tasarlamaya devam ediyorum. Kısa vadede, geniş sıcaklık aralığında çalışabilen, farklı yöntemleri ve frekansları aynı çipte bir araya getiren gelişmiş manyetik rezonans devreleri tasarlamayı hedefliyorum. Böylece pek çok farklı deney tek bir çip ile gerçekleştirilebilecek.Uluslararası iş birliklerinin araştırmalarınızdaki yeri nedir? Türkiye’deki üniversitelerle ortak projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz?Uluslararası iş birliklerinin degerini gittikce daha iyi anliyorum. Farklı bakış açıları ve teknik imkanlar bir araya geldiğinde çok daha yaratıcı çözümler üretilebiliyor. Gelecekte Türkiye’deki üniversitelerle de ortak projelerde yer almayı çok isterim. Bu tür bağların hem bilgi paylaşımı hem de insan kaynağı açısından büyük katkı sağladığına inanıyorum.Kendi kariyer hikayenizi düşündüğünüzde, geriye dönüp genç Nergiz’e bir cümleyle ne söylemek isterdiniz?Kendine güven ve fikirlerinin pesinden kosmaktan asla çekinme. Daima açık iletişimden yana ol; sorunları ertelemeden, güzel bir iletişimle çöz. Yıllar önce İTÜ’den bir hocamın bana söylediği bir sözün ne kadar doğru olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyorum: ‘Ne olmak istiyorsan, o olacaksın.’ Çok basit ama benim için çok güçlü bir cümle. Hâlâ kendime sık sık bunu hatırlatıyorum.

Bir Türk kadınının bilimde çığır açan devrimi

Modernleşme denince akla genellikle teknolojik gelişmeler, eğitim reformları ve hukukta yapılan değişiklikler gelir. Ancak tarihî süreçler sadece görünen yüzlerden ibaret değildir. Bir toplumun dönüşümünde, yüksek sesle konuşmayan ama derin izler bırakan aktörler de vardır. 

Sessiz aktörler

Pusula Swiss olarak, Osmanlı’nın son döneminde hem devletin çeşitli kademelerinde görev almış hem de tasavvuf geleneğine sıkı sıkıya bağlı kalmış bu "sessiz aktörler"i gündeme taşımak istedik.&nbsp;Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalarını sürdüren ve Osmanlı’nın geç dönem sûfî bürokratları üzerine kapsamlı çalışmalar yürüten Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya ile gerçekleştirdiğimiz bu röportaj, modernleşme ile maneviyat arasında kurulmuş köprülerin izini sürüyor.Pusula Swiss: Sayın Yalçınkaya, bize öncelikle akademik geçmişinizden ve sizi “sûfî bürokratlar” gibi özel bir alana yönlendiren sebeplerden bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Elbette. Lisans ve yüksek lisans eğitimim sırasında Osmanlı düşünce tarihi ve tasavvuf geleneği benim ana ilgi alanımdı. Doktora tezimi Ken’ân Rifâʿî üzerine hazırladım. Ardından Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü’nde akademik kariyerime başladım. 2022-2024 arasında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde (CMES) doktora sonrası araştırmalarımı yürüttüm. Halen Harvard Universitesi kaynaklarıyla sabbatical sürecimdeyim ve doktora sonrası araştırmalarımı yayın haline getiriyorum. Burada geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde sûfî entelektüellerin devlet ve toplum üzerindeki etkilerini inceledim. Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, tarih yazımında çoğu zaman göz ardı edilen bu aktörlerin, modernleşme sürecinin manevî ve ahlâkî yüzünü temsil etmesiydi.Pusula Swiss: "Sûfî bürokrat" kavramı ilk bakışta tezat gibi görünüyor. Bu tanımı biraz açar mısınız?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Haklısınız, kulağa zıt gibi geliyor. Bir yanda mistik hayatın sadeliğini benimseyen sûfîler, diğer yanda seküler devlet düzeni içinde görev yapan bürokratlar... Ancak Osmanlı toplumunda bu ikilik düşündüğümüz kadar keskin değildi. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında birçok devlet adamı aynı zamanda bir tarikata mensuptu. Bu kişiler hem mektepler açıyor, eğitim reformları yapıyor hem de dergâhlarda zikir halkalarına katılıyor, Mesnevî okutuyorlardı. Onların çok yönlü kimlikleri sayesinde devletin teknik modernleşmesi ile toplumun manevî değerleri arasında bir denge sağlandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c819.jpg" width="1024" height="576"></figure>Pusula Swiss: Bu sûfî bürokratlar Osmanlı modernleşmesine ne tür katkılar sundular? Reformlara karşı mıydılar yoksa desteklediler mi?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu noktada geleneksel anlatılarla yüzleşmemiz gerekiyor. Osmanlı modernleşmesini genellikle seküler, Batıcı elitlerin projesi gibi görürüz. Ancak gerçekte sûfî entelektüeller bu sürecin tam içindeydiler. Örneğin, Aşçı Dede İbrahim Halil Efendi'nin hatıratında Japonya'nın modernleşmesinden övgüyle bahsedilir. Bu isimler reformları bir tür dinî sorumluluk olarak gördüler. Gazetelerde yazılar yazdılar, halka yeniliklerin gerekçelerini anlattılar. Modernleşmenin vicdanı oldular diyebiliriz. Yaptıkları iş, sadece modern kurumları savunmak değil; bu kurumlara manevî ve ahlâkî içerikler kazandırmaktı.Pusula Swiss: Örnek olarak kimleri sayabiliriz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ken’ân Rifâʿî bu profilin en çarpıcı örneği. Galatasaray Sultanîsi mezunu, aynı zamanda şeyh. Maarif Nezareti’nde müfettişlik yapmış, vilayetlerde maarif müdürlüğü görevinde bulunmuş. İstanbul’da Ümmü Ken’an Dergâhı’nı kurmuş. Cumhuriyet’in radikal reformlarına dahi anlayışla yaklaşmış biri. "Gerçek tekke kalptedir" diyerek, zahiri kurumların değil, tasavvufun özünün korunmasını savunmuştur. Hem klasik Türk musikisine hem de Batı müziğine ilgi göstermiş, piyano çalmış ve ilahiler bestelemiştir.Veled Çelebi İzbudak da önemli bir örnek. Mevlânâ soyundan gelen bir Mevlevî şeyhi, ama aynı zamanda II. Meşrutiyet’ten itibaren Modernleşme süreçlerinde aktif olarak yer almış, Cumhuriyet döneminde de milletvekili olarak görev almış bir dil âlimi. Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 12 ciltlik bir sözlük hazırlamış. Mevlânâ Dergâhı'nın müzeye dönüştürülmesinde de adı geçiyor. Onun hikâyesi, sûfî kimliğin ulus-devlet reformlarıyla çatışmadığını, tam tersine bu sürece içeriden katkı sunduğunu gösteriyor.Pusula Swiss: Daha az bilinen ama önemli isimlerden de bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Mehmet Şemseddin Ulusoy, Bursa’da Halvetî-Misrî Dergâhı'nın son şeyhi. Şiirlerinde modern toplumun meselelerini tasavvuf perspektifinden değerlendirmiş. Aşçı Dede İbrahim Halil, II. Abdülhamid döneminde hem mutfakta hizmet etmiş hem de hatıratında dönemin reform tartışmalarına yer vermiştir. Bu metinler, sufîlerin dünyadan kopuk olmadığını, aksine yenilikleri takip ettiklerini gösteriyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c81a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tâhirü’l-Mevlevî ise tam bir entelektüel. Hem mevlevî hem de eğitimci, şair ve yayıncı. 1912’de yazdığı "Teşebbüs-i Şahsî" romanı, tasavvufun çalışma ve girişimcilik ahlâkıyla nasıl örtüştüğünü gösteriyor. O, “çalışmak da ibadettir” anlayışıyla sûfîlerin üretken bireyler olmasını savunmuş.Pusula Swiss: Günümüz için bu “sessiz aktörler”in ne gibi bir anlamı olabilir sizce?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu isimler bize çok şey söylüyor. Öncelikle tarihî süreçlerde seküler ve dindar ayrımının bu kadar keskin olmadığını hatırlatıyorlar. Modernleşme, manevî değerlerle çatışmak zorunda değil. Aksine, etik ilkelerle desteklendiğinde daha kalıcı hale geliyor. Ken’ân Rifâʿî gibi bir isim hem Batılı yaşam tarzına açık hem de tasavvufun özüne sadık kalabiliyorsa, bu bizler için çok güçlü bir mesaj. Kamu hizmetinde, eğitimde ya da kültürde çalışan herkes için ilham verici. Sessiz aktörlerin geçmişte söyledikleri, bugün de içimizde yankılanıyor. Bu yüzden onları hatırlamak, sadece tarihî bir borç değil; aynı zamanda toplumsal bilinç ve geleceğe yönelik vizyon açısından da çok değerli.Pusula Swiss: Çok teşekkür ederiz bu derinlikli ve ufuk açıcı sohbet için.Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ben teşekkür ederim. Bu tür konulara yer vermeniz, geçmişle bugün arasında kurduğumuz bağların güçlenmesine katkı sağlıyor.

Tasavvufla reform arasında: Sessiz bir dönüşümün izinde

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "Pets in Turkey"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…Röportaj:&nbsp;Özgür Mumcular<ul><li>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;<ul><li>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</li></ul>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</li></ul>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.<ul><li>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</li></ul>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.<ul><li>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</li></ul>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.<ul><li>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</li></ul>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</li></ul>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</li></ul>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.<ul><li>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</li></ul>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.<ul><li>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</li></ul>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.<ul><li>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</li></ul>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></li><li>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</li></ul>

Sibel Akın’ın gözünden Pets in Turkey: Bir patinin ardındaki hikaye

Çocukların sağlığı söz konusu olduğunda, ailelerin en çok endişelendiği konuların başında nörolojik sorunlar geliyor. Epilepsiden prematüre takibine, SMA’dan çocukluk çağı migrenine kadar birçok alanda hem bilimsel gelişmeleri hem de sahadaki deneyimiyle önemli katkılar sunan bir isimle, Prof. Dr. Ayşe Tosun ile bir araya geldik. 