Turgut

Cumartesi akşamı Limmat Nehri’nde yaşanan olay yürekleri ağza getirdi. Zürih Kanton Polisi, nehirde zor durumda kalan iki kişiyi kurtardı. Her iki kişi de ciddi şekilde üşümüş halde hastaneye kaldırıldı.

Dietikon'da can pazarı

Olay, saat 19.30 sularında Dietikon’da meydana geldi. Kurtarma ekiplerine gelen ilk ihbarda, bir kişinin botta yardıma ihtiyaç duyduğu bildirildi. Olay yerine gelen polis, kişiyi sudan çıkardıktan sonra ikinci bir kişinin de kayıp olduğunu fark etti.<h3>Helikopter destekli arama</h3>Bunun üzerine “Limmat arama konsepti” devreye sokuldu. Polis helikopteri ve çok sayıda ekip, nehri tarayarak kayıp kişiyi aradı. Kısa süre içinde, akıntıya kapılmış halde sürüklenen ikinci kişi de bulundu ve sudan çıkarıldı.<h3>İkisi de hastaneye kaldırıldı</h3>Polis sözcüsü Kenneth Jones, her iki kişinin de olaydan sağ kurtulduğunu, ancak ağır derecede soğuk suya maruz kaldıkları için hipotermi riskiyle hastaneye kaldırıldıklarını açıkladı.Nehirde botla gezintinin keyifli olabileceğini belirten yetkililer, aynı zamanda büyük tehlikeler içerdiğini vurguladı ve vatandaşları dikkatli olmaları konusunda uyardı.

Limmat Nehri’nde tehlikeli anlar: Polis iki kişiyi kurtardı

17–20 Eylül tarihleri arasında düzenlenen şampiyonada, 92 farklı meslekte 1000’den fazla genç yarışmacı hünerlerini sergiledi. Kaplamadan marangozluğa kadar uzanan meslek yelpazesi, ziyaretçilere hem çeşitlilik hem de yüksek standartta bir vitrin sundu.

Bern madalya rekoru kırdı

İsviçre’nin en büyük mesleki yarışması Swiss Skills 2025, genç yeteneklerin kıyasıya mücadelesine sahne oldu.&nbsp;<h3>Bern Madalya Rekortmeni Oldu</h3>Şampiyonada en başarılı kanton Bern oldu. Bernli gençler 66 madalya kazanarak zirveye yerleşti. Onu 34 madalya ile St. Gallen ve 28 madalya ile Zürih izledi. Katılımcı sayısına oranla bakıldığında ise küçük kantonlar Glarus ve Nidwalden öne çıktı.<h3>İlkler ve Gelenekler</h3>Bu yıl yarışmaya ilk kez drogistlik (eczane ve doğal ürünler alanı) mesleği dahil edildi. 12 katılımcı arasında Solothurn kantonundan Andrea Zihlmann altın madalyayı kazandı. Öte yandan mimarlık ve inşaatın temel mesleklerinden olan duvarcılık, köklü geleneğini sürdürdü. St. Gallen’den Robin Hollenstein, bu alanda birincilik elde etti.<h3>Uluslararası Başarıya Açılan Kapı</h3>Swiss Skills yalnızca ulusal bir yarışma değil; aynı zamanda genç yeteneklere uluslararası şampiyonalara katılma fırsatı da sunuyor. İsviçre, kısa süre önce düzenlenen Avrupa Mesleki Şampiyonaları’nda 11 madalya kazanarak Avrupa’nın en başarılı ülkesi olmuştu.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/beeb0ec678733af57cb312206.jpg" width="1024" height="576"></figure><h3>Parmelin’den Tebrik</h3>Eğitim Bakanı Guy Parmelin, tüm kazananları kutlayarak, “Başarınızla gurur duyabilirsiniz” mesajını paylaştı.

Swiss Skills 2025: 92 farklı meslekte genç yetenekler yarıştı

Pazar akşamı Basel semaları, görenleri hayran bırakan bir mor renge büründü. Şehrin dört bir yanından çekilen fotoğraflar, gökyüzünün adeta mor bir örtüyle kaplandığını ortaya koydu.

Basel’de mor gökyüzü

Bazı gözlemciler, bu olağanüstü manzaranın kuzey ışıklarından kaynaklanabileceğini düşündü. İsviçre’de nadiren görülen kuzey ışıkları, en son Ekim 2024’te ülkede gözlemlenmişti. Uzmanlara göre, bu ışıkları kutup bölgeleri dışında görmek, 11 yılda bir tekrarlanan güneş döngüsüne bağlı. NASA, güneşin maksimum aktivite döneminin şu anda devam ettiğini ve yıl sonuna kadar süreceğini açıkladı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/0cad471263fe5841ce71e9618.jpg" width="1024" height="576"></figure>Öte yandan uzmanlar, mor gökyüzünün daha olası nedeninin FC Basel’in St.-Jakob-Park Stadyumu’nda kullanılan özel büyüme lambaları olduğunu söylüyor. Lambalar, çimlerin ışık ve ısı ile ideal şekilde büyümesini sağlıyor. Böylece Basel’deki mor gökyüzü, doğal bir olaydan ziyade yapay ışığın yarattığı etkileyici bir görüntü olarak ortaya çıkıyor.&nbsp;

Basel semaları mor renge büründü

İsviçre’nin ABD’den sipariş ettiği Patriot hava savunma sistemlerinin teslimatında yaşanan gecikme, ödemelere de yansıdı. Bern yönetimi, planlanan ara ödemeleri şimdilik durdurdu.

Ukrayna’ya öncelik verildi

İsviçre, ABD’den toplam beş Patriot sistemi sipariş etmiş ve bunun için şimdiden yaklaşık 650 milyon İsviçre frangı ön ödeme yapmıştı. Ancak ABD hükümeti, teslimatta önceliği Ukrayna’ya verdiği için İsviçre’ye yönelik sevkiyat belirsizliğe girdi.<h3>Ödemeler askıya alındı</h3>Armasuisse (İsviçre Silahlanma Dairesi) sözcüsü, “Patriot sistemlerine ilişkin ödemeler süresiz olarak askıya alındı” açıklamasında bulundu. Normal şartlarda Eylül ortasında yapılması gereken bir sonraki ödeme böylece durduruldu.<h3>Teslimat için tarih belirsiz</h3>Patriot sistemlerinin 2028 yılına kadar teslim edilmesi öngörülüyordu. İlk teslimatın 2026’da yapılması planlanmıştı. Ancak ABD tarafından şu an için yeni bir tarih verilmiş değil. Armasuisse yetkilileri, Ekim 2025’te ABD hükümetiyle görüşmeler yapılacağını, bu toplantının ardından yeni bir yol haritası belirleneceğini duyurdu.<h3>İsviçre’nin elini zayıflatan sözleşme</h3>İsviçre, Patriot anlaşmasını doğrudan ABD hükümetiyle yaptı, üretici firma ile değil. Bu nedenle, sözleşmede gecikme ya da yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda herhangi bir ceza maddesi bulunmuyor. Dolayısıyla ABD açısından bu gecikme bir sorun teşkil etmiyor, İsviçre’nin ise sistemleri beklemekten başka seçeneği yok gibi görünüyor.

İsviçre, Patriot savunma sistemi ödemelerini askıya aldı

İsviçre’de birçok genç doktor, meslek hayatlarının en kritik adımında takılıp kaldı. Uzman doktor unvanı (Facharzt) için yapılan başvurular, sorumlu kurumun yoğunluğu nedeniyle aylarca bekletiliyor. Bu unvan olmadan hekimler ne kendi muayenehanelerini açabiliyor ne de üst düzey görevlerde çalışabiliyor.

Facharzt unvanı aylarca gecikiyor

Terfi edemeyen ve muayenehane açamayan genç hekimler büyük mağduriyet yaşıyor.<h3>“Kariyerimiz kilitlendi”</h3>SRF’e konuşan genç asistan doktorlar, 7 ila 10 aydır başvurularının sonuçlanmadığını söyledi. Bazıları, çoktan üst düzey görevler için teklif aldıklarını, ancak unvan eksikliği yüzünden bu terfilerin gerçekleşmediğini anlattı. Bu durum, aylık binlerce frank gelir kaybına yol açıyor.Yalnızca maddi değil, manevi açıdan da sorun yaşayan hekimler, yıllar süren yoğun bir eğitimin ardından “değer görmediklerini ve mesleki olarak tıkandıklarını” ifade ediyor.<h3>Muayenehane açmak mümkün değil</h3>İsviçre Asistan ve Uzman Hekimler Birliği (VSAO), kendilerine çok sayıda şikâyet ulaştığını açıkladı. VSAO Sözcüsü Philipp Thüler, “Bazı doktorlar uzun süredir kendi muayenehanelerini açmaya hazırlanıyordu. Ancak bu unvan olmadan bu adım mümkün değil” dedi.<h3>Neden bu kadar gecikiyor?</h3>Süreçten sorumlu İsviçre Tabipleri Yeterlilik Enstitüsü (SIWF), gecikmeleri iki nedenle açıklıyor:Personel sıkıntısı – Geçtiğimiz yıl çok sayıda çalışan hastalık veya istifa nedeniyle kurumdan ayrıldı.Başvuru yoğunluğu – Doktorlar uzun bekleme sürelerini bildikleri için dosyalarını erken sunmaya başladı.Şu anda yaklaşık 2500 başvuru dosyası beklemede. SIWF, yalnızca Aralık ve Ocak’ta yapılan başvuruları işleyebildiklerini açıkladı.<h3>Çözümler yolda</h3>Kurum, gecikmeleri gidermek için ek personel alımı ve kadro artırımı yaptığını belirtti. Ayrıca, geçici çözüm olarak bazı hastanelerin Facharzt unvanı olmadan doktorları kıdemli pozisyonlarda işe almasına izin verileceğini duyurdu.SIWF, iletişimde de eksik kaldığını kabul ederek, başvuruların hangi aşamada olduğunu çevrimiçi platformda şeffaf şekilde paylaşma sözü verdi.<h3>VSAO: “Çok geç kalındı”</h3>Doktorlar Birliği VSAO ise atılan adımların olumlu ama yetersiz olduğunu düşünüyor. Thüler, “Bu önlemler daha erken alınsaydı, birçok hekimin hayatı kolaylaşırdı. Maalesef çok geç kalındı” diyerek kurumu eleştirdi.

Uzman doktorluk krizi: Genç hekimler aylarca bekletiliyor

İsviçre Federal Hükümeti’nin açıkladığı 27. Tasarruf Paketi, ülkenin tüm siyasi yelpazesinde yoğun tartışma yarattı. Federal bütçeyi 2030’a kadar 8 milyar frank hafifletmeyi hedefleyen program, sadece muhalefetten değil, hükümet partilerinden ve kantonlardan da ciddi itirazlar alıyor.

Kantonlar: “Kırmızı çizgilerimiz var”

Sol, sağ ve merkezden sert eleştiriler – Kantonlar da ayaklanmış durumda. Son sözü büyük ihtimalle halk söyleyecek.<h3>Kantonlar: “Kırmızı çizgilerimiz var”</h3>Kantonlar, Federal Hükümetin planını sert şekilde eleştiriyor. Aargau Maliye Direktörü ve Kantonal Hükümetler Konferansı Başkanı Markus Dieth, “Finansal eşitlemeyi etkileyen, kantonların yetki alanı dışında kalan veya ortak yürütülen programları bozan hiçbir önlemi kabul etmeyeceğiz” diyerek açık bir tavır koydu.Tasarruf planındaki üç kalemin yıllık yaklaşık 1 milyar frank tasarruf sağlaması öngörülüyor. Bu da toplam hedefin üçte birine denk geliyor. Ancak kantonlar bu noktada kesin bir direniş sergiliyor.<h3>Parti politikaları: Sağdan ve soldan sert eleştiri</h3>Mitte Partisi Başkanı Philipp Matthias Bregy, “Federal Hükümet kantonların sesini duymamış görünüyor. Bu da paketin parlamentoda çoğunluk şansını zayıflatıyor” dedi.Sağdan gelen itirazlar da dikkat çekici: FDP, kendi federal başkanı ve maliye bakanı Karin Keller-Sutter’in planına rağmen, ikinci ve üçüncü sütundan yapılacak sermaye çekimlerinin daha yüksek vergilendirilmesine kesinlikle karşı çıkacaklarını açıkladı. SVP ise çiftçilerin destek ödeneklerinin korunmasında ısrar ediyor.Sol ise paketi tamamen reddediyor. SP Eşbaşkanı Cédric Wermuth, “İsviçre’nin mali durumu aslında sağlam. Öncelikleri yeniden belirlemek ve gelir tarafında adalet sağlamak gerekir. Bu paket, yaşlılardan, şiddet mağdurlarından ve orta sınıftan kesinti yaparak ideolojik bir gündem dayatıyor” diye konuştu.<h3>Halk da söz sahibi olacak</h3>Sokaklardan gelen ilk tepkiler, paketin referanduma taşınabileceğini gösteriyor. Yeşiller Partisi şimdiden referandum sözü verdi. Daha önce “Gençlik ve Spor” programında kesinti planı, kitlesel protestolar nedeniyle iptal edilmişti. Uzmanlar benzer bir halk direnişinin Entlastungspaket 27 için de muhtemel olduğuna dikkat çekiyor.<h3>Medya desteği de kesilecek</h3>Pakette dikkat çeken bir başka madde ise Swissinfo, 3sat ve TV5Monde gibi uluslararası yayın kuruluşlarına verilen federal desteğin kademeli olarak durdurulması. 2027’den itibaren Swissinfo’ya, 2029’dan itibaren ise TV5Monde’a ödenek kesilecek. Bu adım, medya özgürlüğü ve uluslararası iletişim açısından tehlikeli bir geri adım olarak değerlendiriliyor.<h3>Önümüzde kritik aylar var</h3>Tasarruf paketinin ilk büyük sınavı, Aralık ayında yapılacak olan Küçük Meclis (Ständerat) oturumunda verilecek. Ancak şimdiden görünen o ki, bu paketten geriye çok az şey kalacak.

Federal Hükümetin tasarruf paketine kantonlar ve partiler cephe aldı

İsviçre ile Avrupa Birliği (AB) arasında müzakere edilen yeni anlaşma, sağlık sisteminde ciddi tartışmalara yol açtı. SVP Ulusal Meclis Üyesi Mike Egger, mevcut Sağlık Sigortası Yasası’nın (KVG) 37. maddesi ile kişilerin serbest dolaşımı arasında bir çatışma doğabileceğini öne sürdü. 

SVP’li Milletvekili uyardı

Egger’e göre bu durum, hasta güvenliğini tehlikeye atabilir ve sağlık sigortası primlerinin “patlamasına” neden olabilir.<h3>Tartışmalı Madde 37</h3>KVG’nin 37. maddesi, İsviçre’de sağlık hizmeti sunan doktorların, kendi uzmanlık alanlarında en az üç yıl İsviçre’de tanınan bir eğitim kurumunda tecrübe edinmelerini ve dil yeterliliklerini sınavla belgelendirmelerini şart koşuyor. Amaç, bazı bölgelerdeki doktor fazlasını ve diğer bölgelerdeki doktor eksikliğini dengelemek.Egger ise bu düzenlemenin, AB’nin 2018/958 sayılı direktifine aykırı görülebileceğini savunuyor. Direktifin, dil sınavları ve üç yıllık deneyim şartını “aşırı pazar kısıtlaması” olarak değerlendirme riski bulunduğunu belirten Egger, “Bu brandgefährlich (son derece tehlikeli). Böyle bir durumda AB doktorları İsviçre’de hiçbir sınav ya da deneyim olmadan çalışabilir. Bu hem hasta güvenliği için tehdit hem de primlerin yükselmesi için açık bir kapı” ifadelerini kullandı.<h3>Hukukçulardan Farklı Görüşler</h3>Avrupa Hukuku Profesörü Astrid Epiney de olası çatışmayı doğruluyor. Ancak Epiney’e göre, İsviçre’nin kamu sağlığı gerekçesiyle bazı istisnaları savunma şansı bulunuyor:<ul><li>Dil sınavı şartı, kamu sağlığını koruma amacıyla meşru kabul edilebilir.</li><li>Üç yıllık tecrübe şartı da, yabancı doktorların İsviçre sağlık sistemine uyum sağlaması açısından mantıklı bir gerekçe sunabilir.</li></ul>Buna rağmen Epiney, uygulamada “orantılılık ilkesinin” tartışma konusu olacağını vurguluyor. Özellikle üç yıl şartının uzunluğu, AB ile olası bir hukuk mücadelesinde öne çıkabilir.<h3>İsviçre’nin Önünde Zorlu Bir Denge</h3>Yeni AB anlaşması çerçevesinde Avrupa Adalet Divanı’nın kararları, hukuki uyuşmazlıklarda bağlayıcı olacak. Bu da, İsviçre’nin sağlık sistemi ve sigorta politikaları üzerinde AB’nin dolaylı etkisini artırabilir.Egger’in uyarıları, halihazırda yüksek seyreden sağlık sigortası primleri nedeniyle endişe yaşayan kamuoyunda yankı uyandırdı. Tartışmalar önümüzdeki haftalarda hem parlamentoda hem de kamuoyunda alevlenecek gibi görünüyor.

Yeni AB Anlaşması İsviçre’de “Doktor kaosu”na yol açar mı?

İsviçre’de 2010 yılından bu yana uygulanan bina programı, enerji verimliliğini artırmayı ve CO₂ emisyonlarını azaltmayı amaçlıyor. Ancak Federal Hükümet, yeni tasarruf paketi kapsamında bu programı sonlandırmayı planlıyor. 

İklim hedefleri risk altında

Uzmanlara göre bu karar, iklim koruma hedefleri açısından ciddi bir geri adım anlamına geliyor.<h3>Programın önemi</h3>Bina programı kapsamında ev sahipleri, eski yağ veya gaz sistemlerini ısı pompaları gibi çevre dostu çözümlerle değiştirdiklerinde veya evlerinin dış cephelerini daha iyi yalıttıklarında mali destek alıyor. Her yıl yaklaşık 300 milyon İsviçre Frangı tutarında teşvik ödeniyor. Bugün İsviçre’de her yıl binaların yalnızca %1’i enerji açısından yenileniyor. Ancak 2050 net sıfır hedefine ulaşmak için bu hızın en az iki katına çıkması gerektiği belirtiliyor.<h3>Federal Hükümet neden kesmek istiyor?</h3>Federal Konsey, “Entlastungspaket 27” adı verilen tasarruf paketi çerçevesinde teşvikleri kaldırmayı gündeme aldı. Gerekçe olarak, 2024 yılında yapılan bir incelemede programın “yüksek oranda faydalanma etkisine” sahip olduğu, yani bazı ev sahiplerinin bu yatırımları teşvik olmasa da yapacağı gösterildi. Buna karşın sektör temsilcileri ve kantonların enerji ofisleri bu görüşe karşı çıkıyor.<h3>Yeni araştırmanın bulguları</h3>Aeesuisse (Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Derneği) tarafından hazırlatılan araştırmaya göre bina programı ekonomik olarak da kârlı.<ul><li>315 milyon Franglık teşvik, 1,6 milyar Franglık brüt katma değer yaratıyor.</li><li>Mitigasyon etkileri hesaba katıldığında dahi, net 535 milyon Franglık brüt katma değer ortaya çıkıyor.</li><li>Ayrıca program, vergi gelirlerini artırıyor, istihdam yaratıyor ve çevre maliyetlerini düşürüyor.</li></ul>Enerji danışmanı Stefan Haas ise teşviklerin önemli bir hızlandırıcı etki yarattığını vurguluyor: “Birçok ev sahibi belki zaten yenileme yapacaktı, ancak teşvikler sayesinde bunu daha erken yapıyorlar. İklim korumada her yılın kritik öneme sahip olduğunu unutmamalıyız.”<h3>Siyasi süreç nasıl işleyecek?</h3>Federal Konsey bugün tasarruf paketini kamuoyuna açıklayacak. Bina programının kaldırılması bu pakette yer alacak. Ancak enerji sektörü, konuyu parlamentoya taşıyarak programı en azından kısmen kurtarmayı hedefliyor. Alternatif finansman modelleri de tartışılıyor; örneğin CO₂ vergisinin artırılarak teşviklere kaynak aktarılması öneriler arasında.

İsviçre’de bina tadilat teşvikleri tehlikede

İsviçre, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’nün (WIPO) açıkladığı Küresel İnovasyon Endeksi’nde bir kez daha zirvede yer aldı. Böylece ülke, üst üste 15. kez dünyanın en yenilikçi ülkesi olmayı başardı. Listenin ilk üç sırasında İsviçre’yi İsveç ve ABD takip ediyor.

Çin ilk kez ilk 10’da

Bu yılın dikkat çekici gelişmesi ise Çin’in ilk kez ilk 10’a girmesi ve teknoloji üretiminde İsviçre’yi geride bırakması oldu. Güney Kore iki basamak yükselerek dördüncü sıraya yerleşirken, Singapur bir sıra gerileyerek beşinci oldu.İsviçre’nin güçlü ve zayıf yönleri İsviçre, neredeyse tüm alanlarda ilk beşte yer aldı. Ancak insan sermayesi ve araştırma kategorisinde bu yıl altıncı sırada bulunuyor. Buna karşın teknolojiye erişimde birinciliğini koruyor. Öte yandan elektrikli araç kullanımında İsviçre dünya genelinde yalnızca 9. sırada. Ayrıca Basel, dünyanın en iyi 100 inovasyon ekosistemi listesinden çıktı.Büyümede yavaşlama sinyali Rapor, inovasyon yatırımlarındaki yavaşlamaya da dikkat çekiyor. Araştırma harcamalarının büyüme oranı %2,9’a gerileyerek son 15 yılın en düşük seviyesini gördü. Enflasyon dikkate alındığında şirketlerin bu alandaki reel harcama artışı yalnızca %1 oldu. Özellikle yeni teknolojilere odaklanan firmalar ve ilaç şirketleri yatırımlarını artırırken, sanayi kuruluşlarının yatırımları geriledi.WIPO Genel Direktörü Daren Tang, raporda “cesaret verici ilerlemeler”in altını çizdi, ancak aynı zamanda çözülmesi gereken ciddi zorluklar olduğuna da dikkat çekti. Tang, inovasyonun sürdürülebilir bir finansal bağlılık gerektirdiğini vurguladı.

İsviçre 15. kez dünyanın en yenilikçi ülkesi seçildi

İsviçre Konfederasyonu Başkanı Karin Keller-Sutter, ülkesinin Filistin Devleti’ni tanımasının bir sürecin ilk adımı değil, nihai aşaması olacağını ifade etti. Keller-Sutter, bu adımın atılabilmesi için gerekli koşulların oluşması gerektiğini vurguladı.

İsviçre’den Filistin mesajı

Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’de resmi temaslarda bulunan Keller-Sutter, Cumhurbaşkanı Zoran Milanovic ile ortak basın toplantısında konuştu. Burada yaptığı açıklamada, “İsviçre iki devletli çözümü desteklemektedir. Ancak Filistin Devleti’ni tanımak bizim açımızdan sürecin başlangıcı değil, bitiş noktasıdır. Bunun gerçekleşmesi için ön şartların sağlanması gerekir.” ifadelerini kullandı.<h3>ABD ile ticaret gerilimi</h3>Keller-Sutter ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’ın imzaladığı kararnameyle bazı ülkelere uygulanan gümrük vergilerinde değişikliğe gidildiğini hatırlattı. Bu çerçevede İsviçre’ye yüzde 39 oranında tarife uygulandığını belirten Keller-Sutter, bunun ihracatı olumsuz etkilediğini ve çözüm için Washington yönetimiyle temaslarını sürdürdüklerini kaydetti.<h3>Hırvatistan’ın tavrı</h3>Basın toplantısında söz alan Hırvatistan Cumhurbaşkanı Milanovic ise, Keller-Sutter ile birçok konuyu görüştüklerini dile getirdi. Filistinlilerin devlet kurma hakkına sahip olduğunu söyleyen Milanovic, Hırvatistan’ın da bunu tanıması gerektiğini, ancak bunun için parlamentoda çoğunluğun onay vermesi gerektiğini ifade etti.Milanovic ayrıca, İsrail’in Gazze’de savaş suçları işlediğini öne sürerek, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez’in İsrail’in uluslararası spor müsabakalarından men edilmesi yönündeki önerisine destek vermediğini söyledi.

Karin Keller-Sutter: Filistin’i tanımak sürecin başlangıcı değil, sonu olacak

Zürih Havalimanı’nda mart ayında başlatılan otonom otobüs pilot projesi yeni bir aşamaya geçti. Başarılı test sürüşlerinin ardından artık havalimanı çalışanları da sürücüsüz otobüslerle yolculuk yapabiliyor.

Çalışanlar otonom otobüslerle seyahat ediyor

<h3>Çalışanlara hizmet veriyor</h3>Haziran ayından bu yana havalimanı personeli, terminal bölgesi ile teknik hizmet alanı arasındaki ulaşım için otonom servis otobüslerini kullanabiliyor. Araçlarda hâlen bir güvenlik sürücüsü bulunuyor, bu sayede proje otomasyon seviyesi 3’e ulaşmış durumda.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/72d9ea4f276f4107ed1306107.jpg" width="1024" height="576"></figure><h3>Bir sonraki hedef: Uzaktan kontrol</h3>Yıl sonuna doğru, güvenlik sürücüsü olmadan sadece uzaktan izleme sistemiyle testler başlatılacak. Bunun için ZRH Innovation Hub bünyesinde bir “uzaktan kumanda kokpiti” kuruldu. Olası engellerde araçların otomatik olarak durması ve gerektiğinde merkezden müdahale edilmesi planlanıyor.<h3>Avrupa’da ilk olacak</h3>İlk aşamada sürücüsüz denemeler yolcusuz yapılacak. Başarılı sonuçlar alınması halinde, yakın gelecekte çalışanlar da tamamen otonom otobüslerle yolculuk edebilecek. Zürih Havalimanı böylece, Avrupa’da apron sahasında sürücüsüz otobüs işletmeye başlayan ilk havalimanı olmayı hedefliyor.

Avrupa’da bir ilk: Zürih Havalimanı’nda sürücüsüz servis dönemi

İsviçre’de şehirlerin altındaki yeraltı suları, doğal seviyelerinin çok üzerinde ısınmaya başladı. Bu durum, uzun vadede içme suyu kalitesini tehdit edebilir ve klor kullanımı zorunlu hale gelebilir.

İçme suyu tehlikede

<h3>Yeraltı sularında endişe verici artış</h3>Normalde Basel’deki yeraltı suyunun yıllık ortalama sıcaklığı 10–11 derece olması gerekirken, ölçümler 15 dereceyi, bazı bölgelerde ise 18–21 dereceyi gösteriyor. Eawag Su Araştırma Enstitüsü’nün yayınladığı verilere göre, bu eğilim yalnızca Basel’e özgü değil; İsviçre’nin birçok kentsel bölgesinde yeraltı suları giderek ısınıyor.<h3>Bakteri riski ve klorlama ihtimali</h3>Zaten uzun süredir tarım kaynaklı nitrat ve pestisitlerle yük altında olan yeraltı suları, şimdi de sıcaklık nedeniyle risk taşıyor. 20 derecenin üzerindeki sularda bakterilerin hızla çoğalması, içme suyunun klorlanmasını gerektirebilir. ABD, Fransa ve İtalya’da yaygın olan bu uygulamanın İsviçre’de de gündeme gelmesi olasılık dahilinde. Ancak uzmanlar, klorlu suyun hem tat hem de sağlık açısından sorun yaratabileceğini vurguluyor.<h3>Isınmanın nedenleri</h3>Isınmanın başlıca sebebi, şehir altyapısı ve insan faaliyetleri. Yeraltına inşa edilen otoparklar, laboratuvarlar ve veri merkezleri ciddi ölçüde ısı yayıyor. Özellikle otoparklara girip çıkan araçların motor sıcaklıkları doğrudan yeraltı suyuna etki ediyor. Ayrıca bazı hastaneler ve büyük işletmeler, yaz aylarında binalarını serinletmek için yeraltı suyunu kullanıyor; soğuk çekilen su, ısınmış halde geri veriliyor.<h3>Yasal sınırlar ve geleceğe dair çözümler</h3>Mevcut su koruma yasası, yeraltı sularının insan kaynaklı faaliyetlerle doğal seviyelerinin üç dereceden fazla ısınmasını yasaklıyor. Ancak parlamentoda bu yasanın esnetilmesi tartışılıyor.Uzmanlar, soğutma amaçlı yeraltı suyu ısı pompalarının teşvik edilmesini öneriyor. Bu sistemler, tıpkı jeotermal sondalar gibi çalışarak suyun hafifçe soğumasını sağlıyor ve enerji açısından da sürdürülebilir bir çözüm sunuyor.

İsviçre’de yeraltı suları alarm veriyor: İçme suyunda klor tehlikesi

Bern yakınlarındaki Wichtrach’ta çiftçi Lukas Glauser’in tavukları, yalnızca yumurta üretmekle kalmıyor, aynı zamanda et de sağlıyor. Bu “çift amaçlı” yetiştiricilik modeli, hayvan refahı ve sürdürülebilirlik açısından umut verici görülse de ekonomik ve verimlilik yönünden tartışmalı.

Hayvan Refahında yeni adım

<h3>Sürdürülebilir ama pahalı bir yöntem</h3>Glauser’in yaklaşık 140 tavuktan oluşan sürüsü Bio Suisse sertifikalı. Hayvanların hem yumurta hem de et veriminden yararlanılması sayesinde civcivlerin öldürülmesine gerek kalmıyor. Çiftçi, ürünlerini abonelik sistemiyle satıyor: Önce bir “kardeş horoz” et olarak, ardından 1,5 yıl boyunca haftada beş yumurta ve abonelik sonunda “sulu tavuk” olarak değerlendirilmiş yumurtacı tavuk teslim ediliyor. 530 franklık abonelik fiyatı, tüketiciler için yüksek olsa da çevre dostu ve etik bir üretim modeli sunuyor.<h3>Çevre örgütlerinden destek</h3>Sürdürülebilir tarım için çalışan Biovision Vakfı, bu modeli “gelecek için örnek” olarak görüyor. Uzmanlara göre gıda üretiminde karbon ayak izini azaltmak ve BM Sürdürülebilirlik Hedeflerine ulaşmak için bu tür girişimlere ihtiyaç var. Tavukların aynı zamanda aile işletmesine ait fidanlıkta otları temizlemesi ve toprağı beslemesi de ekolojik döngüyü güçlendiriyor.<h3>Eleştiriler ve sınırlamalar</h3>Bununla birlikte, çift amaçlı ırklar verim açısından klasik tavuk yetiştiriciliğinin gerisinde kalıyor. Hem yumurta sayısı düşük hem de et üretimi sınırlı. İsviçre Tarım Dairesi’nden Christian Stricker, bu hayvanların fazla yem tükettiğini ancak daha az ürün verdiğini, dolayısıyla ekolojik ayak izlerinin sanıldığı kadar küçük olmadığını vurguluyor.Bio Suisse de benzer şekilde, “kardeş horoz” yetiştiriciliğinin daha verimli olduğunu ve daha az maliyet yarattığını belirtiyor. Son yıllarda İsviçre’de yumurta ve tavuk eti tüketimi yüzde 30’dan fazla artmışken, tüketicilerin daha pahalı ve daha az verimli bir modele yönelmesi şimdilik zor görünüyor.<h3>Niş bir alan mı kalacak?</h3>Glauser’in modeli, hayvan refahını merkeze almasıyla övgü topluyor. Ancak yüksek maliyetler ve sınırlı verimlilik nedeniyle bu yaklaşımın geniş ölçekte yaygınlaşması şimdilik pek olası görünmüyor. Uzmanlara göre bu tür girişimler, daha çok bilinçli tüketicilerin tercih ettiği niş bir üretim modeli olmaya devam edecek.

İsviçre’de yeni çiftçilik denemesi: Hem yumurta hem et veren tavuklar

İsviçre’nin Batı kesiminde yabancıların oy kullanma hakkı tanınmasına rağmen, katılım oranı oldukça düşük kalıyor. Yalnızca Freiburg kantonunda yaklaşık 40 bin yabancı seçmen oy hakkına sahip olmasına rağmen sandığa gitme oranı son derece sınırlı. 

Freiburg harekete geçti

<h2>Yabancıların oy hakkı İsviçre’de nasıl işliyor?</h2>Almanca konuşulan İsviçre’de yabancıların oy kullanma hakkı neredeyse yok denecek kadar az. Sadece Appenzell ve Graubünden kantonlarındaki bazı belediyelerde yabancılar seçimlere katılabiliyor. Buna karşın Batı İsviçre’de durum farklı: Birçok kantonda, belli bir süre ikamet eden yabancılar belediye düzeyinde oy kullanma hakkına sahip. Neuchâtel ve Jura kantonlarında ise bu hak kanton düzeyinde de geçerli.Ancak yapılan araştırmalar, yabancı seçmenlerin katılım oranının İsviçrelilere kıyasla çok düşük olduğunu ortaya koyuyor. Örneğin Neuchâtel’de bu oran sadece %18, Cenevre’de %23. Özellikle Portekizli (%13) ve İspanyol (%17) topluluklarda katılım en düşük seviyelerde.<h2>Freiburg’dan bilinçlendirme kampanyası</h2>Freiburg kantonu, Mart 2026’daki belediye seçimleri öncesinde yabancı seçmenleri sandığa çekmek için kapsamlı bir kampanya başlatıyor. Plakatlar, bilgilendirici videolar ve kişisel deneyimlerin paylaşılacağı etkinliklerle yabancıların oy hakkını kullanmaları teşvik edilecek.Kantonun entegrasyon delegesi Guiseppina Greco, düşük katılımın sadece göçmenlerle sınırlı olmadığını vurguladı:“Siyasi katılıma ilginin azaldığını görüyoruz. Bu, sadece göçmenleri değil tüm toplumu ilgilendiren bir mesele.”Kanton Entegrasyon Komisyonu Başkanı Patrice Borcard ise, bu hakkın toplumsal birlik açısından önemli olduğuna dikkat çekti:“Yaklaşık 40 bin kişiyi ilgilendiren bu hak daha görünür hale getirilmeli. Bu, sosyal uyum için büyük önem taşıyor.”<h2>Uzman görüşü: Kadınlara verilen oy hakkına benziyor</h2>Zürih Üniversitesi’nden siyaset bilimci Daniel Kübler, düşük katılımın aslında yeni verilen haklarda sıkça görülen bir durum olduğunu belirtiyor. Kübler, 1971’de İsviçre’de kadınlara verilen oy hakkını örnek göstererek şunları söyledi:“O dönemde 20 yaşını aşmış kadınlar, genç kadınlara kıyasla oy hakkını çok daha az kullandı. Çünkü bu tür hakların benimsenmesi, siyasi sosyalleşme süreciyle doğrudan ilgilidir. Yabancı seçmenlerde de benzer bir süreç yaşanıyor.”

İsviçre’de yabancılar oy hakkını kullanmıyor

Yapay zekâ teknolojilerinin hızla gelişmesi, İsviçre’de endişe verici bir tartışmayı gündeme taşıdı: sahte videolar. Özellikle kadınların yüzlerinin rızaları dışında pornografik içeriklere monte edilmesi, kamuoyunda büyük yankı uyandırıyor.

Deepfake skandalı büyüyor

Son dönemde İtalya’da binlerce kadının fotoğrafı kullanılarak cinsel içerikli sahte görseller üretildi. Bu görüntüler arasında Başbakan Giorgia Meloni gibi siyasilerin yüzleri de yer aldı. Olay, hem toplumda hem de siyasette öfkeye yol açtı.<h2>Sahte videoların yükselişi</h2>Uluslararası araştırmalara göre, özellikle pornografik sahte videoların sayısı son yıllarda katlanarak arttı. Uzmanlar, gençlerin ve çocukların bu tür içeriklere maruz kalmasının ciddi psikolojik ve sosyal sonuçları olabileceği uyarısında bulunuyor.Benzer vakalar sadece pornografiyle sınırlı değil. Avusturya’da polis, bakanların kimliğini taklit eden sahte video aramaların mali dolandırıcılıklarda kullanıldığını açıkladı.<h2>Siyasetten çağrı</h2>İsviçre’de Merkez Partisi’nden Senatör Fabio Regazzi, Federal Konsey’den bu konuda ulusal bir strateji geliştirmesini talep etti. Regazzi, özellikle çocukların ve gençlerin korunması için yeni yasal düzenlemeler gerektiğini savundu.Buna karşın Federal Konsey, mevcut yasal çerçevenin yeterli olduğunu ve önceliğin medya okuryazarlığını geliştirmek olduğunu açıkladı. Hükümet, yeni yasalar yerine eğitim ve farkındalık çalışmalarıyla sahte içeriklere karşı mücadele edilmesi gerektiğini savunuyor.<h2>Uzmanlar ne diyor?</h2>SRF dijital medya uzmanı Guido Berger, sahte videoların yeni bir olgu olmadığını ancak yapay zekâ sayesinde sayılarının hızla arttığını belirtiyor:“Eskiden bu tür sahte içerikler Photoshop gibi yöntemlerle zahmetli şekilde hazırlanıyordu. Bugün ise kolayca çoğaltılabiliyor. Sorun, artık miktarının çok fazla olması.”Berger’e göre, yeni yasalar getirmekten çok mevcut kuralları etkin şekilde uygulamak ve içeriklerin yayılma yollarını kontrol altına almak daha önemli.<h2>İsviçre’de hukuki sınav</h2>Sahte videoların İsviçre’de yargı önüne taşındığı örneklerden biri SVP Milletvekili Andreas Glarner’in davası. Glarner, 2023 seçim kampanyasında manipüle edilmiş bir videoyu paylaşmış, bu videoda Yeşiller Partisi Milletvekili Sibel Arslan’ın sözleri çarpıtılarak seçmenlere çağrı yaptığı izlenimi verilmişti. Arslan’ın suç duyurusu üzerine başlatılan soruşturma hâlâ sürüyor.

İsviçre’de yeni tehdit: Kimlik hırsızlığı ve sahte videolar

İsviçre, Almanya’dan gelen göçmenler için Avrupa’nın en cazip ülkesi olmaya devam ediyor. 2024 yılı başı itibarıyla 323 bin 600 Alman İsviçre’de yaşıyor. Bu sayı bir önceki yıla göre yüzde 2,4, son on yıla göre ise yüzde 10,7 artış anlamına geliyor.

323 bin Alman İsviçre’de yaşıyor

<h3>İsviçre listenin zirvesinde</h3>Almanya Federal İstatistik Dairesi’nin Wiesbaden’de açıkladığı verilere göre, İsviçre hâlâ Alman göçmenlerin ilk tercihi. Özellikle yüksek yaşam standardı, güçlü ekonomi ve komşuluk avantajı, İsviçre’yi cazip kılan başlıca nedenler arasında gösteriliyor.<h3>Avusturya ikinci sırada</h3>Alman göçmenlerin en çok tercih ettiği ikinci ülke Avusturya oldu. 2024 yılı başında 232 bin 700 Alman’ın Avusturya’da yaşadığı kaydedildi. Bu rakam, bir önceki yıla göre yüzde 3,4, son on yıla göre ise yüzde 41,2’lik büyük bir artışa karşılık geliyor.<h3>İspanya’da düşüş</h3>Üçüncü sırada ise 128 bin Alman’ın yaşadığı İspanya bulunuyor. Bir önceki yıla göre yüzde 1,8 artış görülse de, son on yıllık dönemde sayı yüzde 9,8 oranında azaldı.<h3>İsviçre’ye en çok göç edenler</h3>İsviçre’de göç verilerine bakıldığında, 2023 yılında 199 bin 503 kişi Avrupa’dan ülkeye giriş yaptı. En çok göç Ukrayna’dan (51 bin 543) olurken, ikinci sırada 26 bin 217 kişiyle Almanlar, üçüncü sırada ise 19 bin 867 kişiyle Fransızlar yer aldı. Onları İtalya, Portekiz ve İspanya izledi.

İsviçre, Alman göçmenlerin gözdesi olmaya devam ediyor

“Yaşam için Yürüyüş” (Marsch fürs Läbe) adıyla düzenlenen kürtaj karşıtı gösteride yüzlerce kişi Zürih-Oerlikon’da yürüyüş yaptı. Katılımcılar ellerinde haçlar taşıyarak, ilahiler söyleyerek ve dev bir bebek arabası eşliğinde kortej oluşturdu.

Tazyikli su ve biber gazı

Şehir polisi, olası gerginliklere karşı geniş güvenlik önlemleri aldı. Çevik kuvvet ekipleri korteji yakından izlerken, onlarca karşıt gösterici bisikletlerle yolu kapatmaya çalıştı. Havai fişekler atıldı, çöp konteynerleri yola sürülerek yürüyüş engellenmek istendi.<h3>Polis tazyikli su ve biber gazı kullandı</h3>Polis, uyarıların ardından tazyikli su ve biber gazı ile müdahale etti. Birçok kişi kimlik kontrolünden geçirilirken, onlarcası bölgeden uzaklaştırıldı. Daha yürüyüş başlamadan, Oerlikon’daki pazar alanı yüksek güvenlik önlemleriyle kapatıldı ve sahaya görünmezlik perdeleri çekildi.<h3>Şehir merkezinde yasak</h3>Gösteriyi düzenleyenler aslında Zürih şehir merkezinde yürümek için izin talep etmişti. Ancak polis, güvenlik ve alan yetersizliği gerekçesiyle bunu reddetti. Önceki yıllarda yaşanan büyük olaylar da bu kararda etkili oldu. Organizatörler karara tepki göstererek, “Biz barışçıl bir yürüyüş yapıyoruz. Şiddet ve vandalizm içeren gösteriler şehir merkezine alınırken, bize izin verilmemesini anlamıyoruz” açıklamasını yaptı.2000’li yıllardan beri her yıl, Buss- und Bettag (tövbe ve dua günü) öncesindeki cumartesi günü yapılan bu yürüyüş, Zürih’te en tartışmalı etkinliklerden biri olmayı sürdürüyor

Oerlikon’da olaylı yürüyüş: Kürtaj karşıtı gösteriye sert müdahale

Bugün İsviçre Frangı dünyanın en güçlü ve en güvenilir para birimlerinden biri. Ancak bu noktaya gelene kadar uzun ve sancılı bir yol izlendi. Hatta Napolyon bile bir dönem İsviçre’de tek para birimi olarak frangı getirmek istemişti, fakat girişimi başarısız oldu.

Kaostan küresel güvenli limana

<h3>19. Yüzyılda Para Kaosu</h3>1800’lü yılların başında İsviçre’de adeta para kargaşası hakimdi. Yüzlerce farklı madeni para dolaşımdadaydı. Bunun nedeni, o dönemde kantonların bağımsız olmasıydı. Kantonal sınırda gümrük vergileri alınıyor, 14 farklı saat dilimi kullanılıyor ve ölçü birimleri bölgeden bölgeye değişiyordu.Ödemelerde de yalnızca İsviçre kantonlarının değil, Avusturya, İtalya, Fransa ve Almanya’nın paraları da kullanılıyordu. Ekonomistler bu dönemi, “kimin eline hangi paranın geçtiğini asla bilemediğiniz bir dönem” diye tarif ediyor. Bazı paralar güvenilirdi, ancak bazılarının içindeki metal değeri düşük olduğu için nominal değerini karşılamıyordu.<h3>Napolyon’un İlk Girişimi</h3>1798’de Fransız birlikleri İsviçre’ye girdiğinde Napolyon, tek bir ulusal para birimi hedefiyle frangı getirmek istedi. Bu, Fransız frangına dayalıydı. Ancak bu ilk girişim, Helvetik Cumhuriyet’in dağılmasıyla 1803’te sona erdi. Para basma yetkisi tekrar kantonlara geçti ve eski kaotik düzen geri geldi.<h3>Birlikte Yeni Bir Başlangıç</h3>1848’de İsviçre Federal Devleti kurulduğunda, gümrüklerin kaldırılması ve saatlerin uyumlu hale getirilmesi yanında tek bir ulusal para birimi fikri de öne çıktı. Tartışmalar sonunda, Fransız frangı örnek alındı. Çünkü o dönem Fransız parası uluslararası alanda daha güvenilirdi.1850’de İsviçre Frangı resmen doğdu. 1 frangın karşılığı 4,5 gram gümüş olarak belirlendi. Beş franglık madeni para, Fransız écusuyla birebir aynıydı. İlk İsviçre paralarının çoğu da Paris’te basıldı.<h3>Zorlu Başlangıç</h3>Ancak işler istenildiği gibi gitmedi. Çünkü İsviçre sadece gümüşe dayalı bir sistem benimsemişti. 1850’lerin başında gümüş fiyatı yükselince, madeni paraların eritilip hammadde olarak satılması daha kârlı hale geldi. Bu nedenle piyasada İsviçre frangı yerine yeniden yabancı paralar tercih edilmeye başlandı. Bu döneme “frangın başarısız başlangıcı” deniyor.1860’ta İsviçre yasalarını değiştirerek altın destekli frangın da basılmasına izin verdi. Böylece para sistemi yeniden güven kazandı.<h3>Güçlenmenin Başlangıcı</h3><ol><li>Dünya Savaşı’na kadar İsviçre Frangı Fransız frangına endeksli kaldı. Savaşlar arasında komşu ülkelerin paraları değer kaybederken, İsviçre Frangı değer kazandı. 2. Dünya Savaşı’nda İsviçre, frangın değerini korumak için Nazi Almanyası’ndan altın alması nedeniyle eleştirilse de, frangın gücü artmaya devam etti.</li></ol>1970’lerden itibaren Bretton Woods sisteminin çöküşüyle İsviçre Frangı serbest dalgalanmaya geçti ve giderek dünyanın en sağlam para birimlerinden biri oldu.<h3>Bugün İsviçre Frangı</h3>Günümüzde İsviçre Frangı (CHF), güvenli liman para birimi olarak görülüyor. Kriz dönemlerinde yatırımcılar franga yöneliyor, bu da onun değerini artırıyor. İsviçre Merkez Bankası, frangın aşırı değer kazanmasının ülke ekonomisine zarar vermemesi için zaman zaman müdahalelerde bulunuyor.

Gümüş, altın ve kaos: İsviçre Frangı’nın zorlu doğuşu

İsviçre genellikle “yüksek fiyatlar ülkesi” olarak bilinir. Özellikle büyük şehirlerde yaşam maliyetinin yüksekliği sıkça eleştirilir. Ancak restoran fiyatları yerel maaşlarla karşılaştırıldığında tablo bambaşka görünüyor.

Satın alma gücü dengeleri değiştiriyor

Branş dergisi “Chef’s Pencil”, dünya genelinde 177 şehirde ortalama maaşlarla orta sınıf restoranlarda üç aşamalı menü fiyatlarını karşılaştırdı. Sonuçlara göre İsviçre şehirleri dünyanın en ucuzları arasında yer aldı – en azından satın alma gücü açısından.<h3>Bern dünyada ilk üçte</h3>Araştırmaya göre Bern’de üç aşamalı bir menü ortalama 47,20 İsviçre frangına mal oluyor. Bu, şehirdeki ortalama aylık maaşın yalnızca %0,8’ine denk geliyor. Böylece Bern, dünya genelinde 3. sıraya yerleşti. Bern’in önünde yalnızca Maskat (Umman) ve Dallas (ABD) bulunuyor.<h3>Zürih ve Cenevre de ilk 20’de</h3>Listede Zürih 16., Cenevre ise 18. sırada yer aldı. Her iki şehirde de bir restoran menüsü ortalama maaşın %0,9’u seviyesinde kalıyor. Böylece İsviçre’nin üç büyük şehri de, restoran yemeğinin aylık gelirden en fazla %1 pay aldığı 26 şehirlik özel kulübe girmiş oldu.<h3>Güney Avrupa pahalı, Afrika en üstte</h3>Bölgesel karşılaştırmada ise dikkat çeken farklılıklar var. Atina (144. sıra), Napoli (114. sıra) ve Dubrovnik (152. sıra) gibi Güney Avrupa şehirleri listenin alt sıralarında yer aldı. Restoran yemeğinin maaşa oranla en pahalı olduğu şehirler ise Beyrut (%5,1), Kahire (%5,7), Georgetown (Guyana, %6,5), Caracas (%9,9) ve Lagos (Nijerya, %20,7) oldu.

İsviçre’de restoran fiyatları diğer ülkelere kıyasla ucuz çıkıyor

Türkiye’nin Cenevre Başkonsolosluğu’nda yeni bir dönem başlıyor. Görev süresi sona eren İpek Zeytinoğlu Özkan’ın yerine, deneyimli diplomat Büyükelçi Salih Boğaç Güldere atandı.

Oldukça deneyimli bir diplomat

Güldere, 1987 yılında Dışişleri Bakanlığı’na katılarak başladığı kariyerinde, farklı kıtalarda üst düzey görevler üstlendi. 1993–1996 yılları arasında Türkiye’nin BM Cenevre Ofisi’nde ikinci kâtip olarak görev yapan Güldere, böylece ikinci kez Cenevre’de diplomatik görev üstlenmiş olacak.<h3>Diplomatik Kariyerin Önemli İsimlerinden</h3>9 Ocak 1966’da Ankara’da doğan Salih Boğaç Güldere, Galatasaray Lisesi ve Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü mezunu. Avrupa Koleji’nde üstün başarıyla tamamladığı yüksek lisans eğitiminin ardından kariyerine hızla yükselen Güldere, Washington, Frankfurt, Viyana ve Kinşasa’da kritik görevler yürüttü.Türkiye’nin dış temsilciliklerinde hem konsolosluk hem de büyükelçilik seviyesinde görev yapan Güldere, son olarak Dışişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı’nda büyükelçi sıfatıyla hizmet verdi.<h3>Yeni Görev, Yeni Dönem</h3>İngilizce ve Fransızca bilen Güldere, eşi Ayşe Şebnem Güldere ve iki yetişkin oğlu ile birlikte Cenevre’de görev yapacak. Göreve başlaması, Türk vatandaşlarıyla ilişkilerin güçlendirilmesi ve Türkiye’nin Cenevre’deki diplomatik varlığının daha da etkin hale getirilmesi açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Cenevre Başkonsolosluğu’na Büyükelçi Salih Boğaç Güldere atandı

Aargau kantonunda yürütülen “Bienenfreundliche Landwirtschaft – Arı Dostu Tarım” projesi sekiz yılın ardından sona erdi. 240 tarım işletmesi ve 250 arıcıyı bir araya getiren girişim, hem bal arıları hem de yabani arılar için yaşam alanlarını iyileştirmeyi amaçlıyordu.

Arıları koruma projesi

<h3>Sekiz yıl süren öncü çalışma</h3>Proje 2016’da pilot uygulama olarak başladı, 2022’de tamamlandı ve 2024’e kadar etkileri izlendi. Toplam maliyeti 6 milyon İsviçre Frangı olan projeyi büyük ölçüde (yüzde 80) Federal Hükümet finanse etti. Tarım işletmeleriyle arıcıları ortak çalışmalarda buluşturan proje, arıların korunması konusunda farkındalığı artırdı.<h3>Uygulanan önlemler ve sonuçlar</h3>Çiftçiler, arıların yaşam döngüsüne uygun şekilde biçim zamanlarını değiştirdi, tarım alanlarında çiçeklenme süresini uzattı ve arılar için kum tepeleri gibi yapay yuvalar oluşturdu. Bazı işletmelerde pestisit kullanımı azaltıldı veya tamamen bırakıldı. Bilimsel incelemeler, özellikle kum tepeleri ve yonca tarlalarının arı popülasyonuna büyük katkı sağladığını ortaya koydu. Ayrıca projeye katılan çiftçilerin, arıların doğa ve tarım için taşıdığı önemi daha iyi kavradıkları belirtildi.<h3>Zorluklar ve eleştiriler</h3>Bununla birlikte bazı çiftçiler, uygulamaların verim kaybına ve ek iş yüküne neden olduğunu dile getirdi. Raporlarda bürokratik süreçlerin karmaşıklığı ve finansal teşviklerin yetersizliği de katılımı olumsuz etkileyen unsurlar arasında yer aldı.<h3>Gelecek için model</h3>Yetkililer, projenin başarıyla sonuçlandığını ve elde edilen bilgilerin ülke genelinde tarımsal politikalara yön vereceğini vurguladı. Aargau kantonunda ise başarılı uygulamalar, “Labiola” biyoçeşitlilik programı kapsamında sürdürülecek. Özellikle kum tepeleri ve yonca tarlaları bu çalışmaların merkezinde yer alacak.

Aargau’da arı dostu tarım projesi başarıyla tamamlandı

İsviçre’de ilkokul düzeyinde ikinci bir ulusal dilin zorunlu yabancı dil olarak öğretilmesi gündemde. Federal Hükümet, özellikle Fransızcanın ilkokul müfredatından çıkarılması yönündeki kantonal kararlar karşısında harekete geçti. 

Ulusal birlik için Fransızca

Bu kapsamda, İçişleri Bakanlığı’na gerekli olması halinde yasal düzenleme hazırlığı için talimat verildi.<h3>Erken yaşta Fransızca tehdit altında</h3>Son aylarda Appenzell Ausserrhoden, Zürih ve St. Gallen kantonları, Fransızcayı yalnızca ortaokul seviyesinde başlatma kararı aldı. Federal Hükümet ise bu gelişmelerden “endişe duyduğunu” açıkladı. Açıklamada, “Bu kararlar uyumlu bir eğitim sistemini ve ulusal birliği tehlikeye atıyor” denildi.<h3>Yasa değişikliği gündemde</h3>Hazırlanacak yasa taslağı, kantonları ilkokulda ikinci bir ulusal dilin – başta Fransızca olmak üzere – zorunlu ders olarak verilmesine mecbur bırakacak. Amaç, ulusal dillerin korunması ve farklı dil toplulukları arasındaki iletişimin güçlendirilmesi.<h3>Kompromis bozulursa devreye girecek</h3>Federal Hükümet, bu adımın yalnızca 2004’ten beri geçerli olan “dil uzlaşısı” başarısız olursa yürürlüğe gireceğini vurguladı. Uzlaşı, kantonları eğitim alanında koordineli hareket etmeye zorluyor. Ancak son kararlar, bu dengelerin bozulabileceğini gösteriyor.

Federal Hükümet ilkokullarda Fransızcayı zorunlu hale getirmek istiyor

Avrupa Birliği’nde yıllardır devam eden ilaç kıtlığı sorunu, Avrupa Sayıştayı’nın (ECA) yayımladığı yeni rapora göre ciddi boyutlara ulaşmış durumda. Raporda, Birlik’in bu sorunu çözmek için hâlâ etkili bir sistem geliştiremediği vurgulandı.

Kritik ilaç eksikliği

Çarşamba günü yayımlanan raporda, AB genelinde ilaç kıtlığının geçen yıl rekor seviyeye ulaştığı bildirildi. Eksik bir ortak çerçevenin ve AB çapında uyum sağlayan araçların bulunmamasının, sorunu daha da ağırlaştırdığı kaydedildi.ECA Başkanı Klaus-Heiner Lehne, gazetecilere yaptığı açıklamada, “İlaç kıtlığı AB için kalıcı bir sorun ve kronik bir baş ağrısı. Ancak hem sıklığı hem de ciddiyeti arttı; 2023 ve 2024’te rekor seviyelere ulaştı,” dedi. Lehne ayrıca bunun, hastalar için bir risk, sağlık sistemleri için bir meydan okuma ve AB’nin ilaç tedarikinde stratejik bir zayıflık işareti olduğunu belirtti.Rapora göre, 2022 ile Ekim 2024 arasında ulusal otoriteler Avrupa İlaç Ajansı’na (EMA) 136 “kritik kıtlık” bildirdi. EMA verilerine göre bu yılın Mart ayında 34 ilacın temininde sıkıntı yaşandı; bunlardan 16’sı Avrupa Komisyonu’nun temel ilaçlar listesinde yer alıyordu.Bir ilaç, üretim sorunları, talep artışı veya üreticinin ilacı piyasadan çekme kararı gibi nedenlerle arzı sınırladığı için bu listeye alınabiliyor. Kıtlıklar arasında kalp krizi ve felç tedavisinde kullanılan trombolitikler, amoksisilin ve siyanür zehirlenmesi antidotları gibi hayati öneme sahip ilaçlar da bulunuyor.Denetçiler, ilaç kıtlıklarının yalnızca ulusal düzeyde çözülemeyeceğini vurguladı ve AB’nin hareketsiz kalmasının sorunu daha da ağırlaştırdığını belirtti. Lehne, “Komisyon, kıtlığın temel nedenleriyle mücadele etmeye çalışıyor, ancak bunlar hâlâ erken aşamada,” dedi.Raporda öne çıkan bir diğer sorun, AB genelinde stok seviyeleri, kıtlık bildirimleri ve ilaç onaylarına ilişkin verilerin parçalanmış olması. Üye devletler, üreticilerin kıtlık bildirimlerini yapması konusunda farklı kurallar uyguluyor. Örneğin Belçika’da üreticiler bir ilacın bulunmadığı gün bile bildirimde bulunabiliyor, Hollanda’da ise ilaçları iki hafta içinde temin edemeyeceklerini öngördüklerinde en az iki ay önceden haber vermeleri gerekiyor.Bunun yanı sıra üreticiler önce ulusal otoritelerine, sonra EMA’ya bilgi veriyor. Lehne, “Bildirimler her zaman zamanında yapılmıyor veya hiç yapılmıyor,” dedi.Son yıllarda AB, kıtlıkları önlemek ve hafifletmek için AB kritik ilaç listesi ve Kritik İlaçlar Yasası gibi öneriler geliştirdi. Ancak denetçiler, Komisyon ve EMA’nın bu önerileri zorunlu hâle getirecek yaptırım mekanizmalarından yoksun olduğunu belirtti.ECA’dan Matthias Blaas, “Koordinasyon için öncelikle bilgiye sahip olmanız gerekir. Her üye devlet farklı veri sağlıyor; bazıları hiç bilgi vermiyor,” dedi. Denetçiler, önerilerin iyi bir başlangıç olduğunu kabul etmekle birlikte, AB’nin hâlâ yetersiz kaldığını vurguladı.Şu anda AB Konseyi’nde sağlık bakanları tarafından tartışılan yeni ilaç mevzuatı paketi, üreticilere tedarik zincirleri hakkında daha fazla veri sağlama yükümlülüğü getirebilir. Blaas, “Öneriler kabul edilip uygulanırsa ve fonlar sağlanırsa, etkilerini görmek yıllar alacak. Kıtlıklar bir günde çözülemez,” uyarısında bulundu.Komisyon sözcüsü ise, “Mahkeme’nin çağrısını dikkate alıyoruz ve son önerilerimizin fark yaratacağına inanıyoruz,” dedi.

Denetçiler uyardı: AB ilaç sıkıntısını çözemiyor

ABD’deki Maine Üniversitesi’nden araştırmacılar, insan evriminin yeni bir aşamaya girmiş olabileceğini öne sürdü. Çalışmada, bu evreye “kültürel evrim” adı veriliyor.

Araştırma

Araştırmaya göre insanlık, artık yalnızca genetik bireylerden oluşan bir tür olarak değil, tıpkı karınca kolonileri veya arı kovanları gibi kolektif şekilde işleyen “süperorganizma” benzeri kültürel gruplar halinde evrimleşiyor. Üniversiteden ekonomi ve sürdürülebilirlik uzmanı Tim Waring, IFL Science’a yaptığı açıklamada, “İnsan evrimi hız değiştiriyor gibi görünüyor. Kültürün etkisi giderek artıyor,” dedi.Bu dönüşümün en somut örneklerinden biri, COVID-19 pandemisi sırasında gözlemlendi. Dünya genelinde insanlar bireysel olarak değil, ulusal “bağışıklık sistemi” benzeri kolektif hareketlerle toplumu korumaya çalıştı. Waring, “Toplum-organizma benzetmesi artık yalnızca metafor değil,” ifadelerini kullandı.Araştırma, insanlığın ilerlemesini genetikten ziyade kültürel gelişmelerin yönlendirdiğini savunuyor. Tarımın başlamasından yolların ve su kemerlerinin inşasına, aşıların keşfinden modern biyoteknolojiyle genetik hastalıkların önlenmesine kadar büyük sıçramaların tamamı kültürel evrim sayesinde gerçekleşti.Bugün, insanların üçte biri sezaryenle doğuyor ve dörtte üçü gözlük kullanıyor. Önceki doğal seçilimde dezavantaj sayılan bu durumlar, kültürel çözümler sayesinde artık hayatta kalmayı engellemiyor. Waring, “Kendi hayatınıza bakın: Daha çok genleriniz mi, yoksa yaşadığınız toplum mu belirleyici? Günümüzde refahımız, biyolojimizden çok kültürel sistemlerimize bağlı,” dedi.Araştırmacılar, kültürel evrimin insanlığı büyük sorunları birlikte çözmeye yönlendirdiğini kabul ediyor, ancak bunun her zaman olumlu sonuçlar doğurmayabileceğine dikkat çekiyor. Wood, “Evrim iyi çözümler üretebilir ama acımasız sonuçlara da yol açabilir. Kültürel evrim ilerleme ya da üstünlük demek değildir,” ifadelerini kullandı.Bilim insanları, bu dönüşümün hızını incelemek için matematiksel ve bilgisayar tabanlı modeller geliştirmeyi planlıyor. Çalışma, hakemli bilimsel dergi BioScience’ta yayımlandı.

ABD’li bilim insanları: İnsanlık kültürel evrimin eşiğinde

İsviçre genelinde sağlık sigortası primleri 2026 yılında da artmaya devam edecek. Ancak Zug kantonunda alınan özel bir karar sayesinde primler yüzde 15 oranında düşecek. 

2026’da sürpriz

Bu gelişme, sadece Zug’da yaşayanlara ciddi bir maddi rahatlama sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda ülke genelindeki ortalama artışı da bir miktar yumuşatacak.Finans Direktörü Heinz Tännler’in girişimiyle kanton, 2026 ve 2027 yıllarında hastane masraflarının %99’unu üstlenecek. Normal şartlarda kantonların bu masrafların %55’ini karşılaması gerekiyor. Bu olağanüstü destek sayesinde Zug’daki hanehalkları 2026’da sağlık sigortası temel primlerinde ortalama %15,2’lik bir indirimden yararlanacak.Ülke genelinde etki Zug’un nüfusu İsviçre’nin yalnızca %1,5’ini oluşturmasına rağmen, bu keskin indirim ülke genelindeki artış oranını da düşürecek. ETH Konjonktür Araştırma Merkezi’nin (KOF) hesaplamalarına göre, 2026’da ülke çapında primler yaklaşık %2,7 artacak. Bu oran, önceki yıllardaki %6 ile %9 arasındaki artışlara kıyasla oldukça düşük kalıyor.Siyasi boyut Sağlık Bakanı Elisabeth Baume-Schneider’in önümüzdeki hafta açıklayacağı yeni prim rakamları öncesinde Zug’un bu kararı, hükümete de siyasi bir nefes alma alanı açıyor. Yine de İsviçre’nin büyük bölümünde sağlık sigortası maliyetleri artmaya devam edecek. Zug halkı ise en az iki yıl boyunca hissedilir derecede daha düşük faturaların tadını çıkarabilecek.

Zug Kantonu 2026’da sağlık sigortası primlerini %15 düşürüyor

Dietikon’da yaşayan bir müşteri, mobilya mağazasından satın aldığı koltuğun teslimatında beklenmedik bir durumla karşılaştı. Koltuk zamanında ve sorunsuz şekilde evine ulaştırıldı. 

Mağaza ek ödeme talep etti

Ancak kısa süre sonra mağazadan gelen telefonla, teslimat ücretinin yanlış hesaplandığı ve kendisinden 166 frank ek ödeme talep edildiği bildirildi.Müşteri, sözleşmede teslimat masraflarının 84 frank olarak belirtildiğini söyleyerek duruma itiraz etti. Ancak detaylara bakıldığında sözleşmede 84 frankın “her parça için” geçerli olduğu, koltuğun üç parçadan oluştuğu ortaya çıktı. Faturada ise yalnızca bir parça üzerinden ücretlendirme yapılmıştı.Hukuki durum ne diyor? Hukuk uzmanı Gabriela Baumgartner’e göre bu gibi durumlarda müşteri ek ödemeyi yapmak zorunda. İsviçre Borçlar Kanunu’na göre, faturada ya da teklifte yapılan hesaplama hataları bağlayıcı değil. Satıcı veya hizmet sağlayıcı, doğru tutarı sonradan talep etme hakkına sahip. Üstelik bu hak, günlük alışverişlerde veya zanaatkâr hizmetlerinde beş yıl boyunca geçerli.Peki ürün etiketinde hata varsa? Mağazalarda ürünlerin üzerinde yazan fiyatlar tüketici açısından bağlayıcıdır. Yine de istisnalar var. Eğer fiyat etiketi açıkça “esaslı bir hata” içeriyorsa – örneğin bir yüzüğün 13’800 frank yerine 1’380 frank olarak etiketlenmesi gibi – mağaza hukuken hatayı kanıtlayabilir ve ürünü yanlış fiyattan satmak zorunda kalmaz. Ancak broşürlerde, kataloglarda veya internetteki fiyat etiketleri bağlayıcı sayılmıyor.

Teslimat hatası: Dietikonlu müşteriden ek 166 frank talep edildi

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), “Küresel Su Kaynaklarının Durumu” başlıklı yeni raporunu kamuoyuyla paylaştı.

Küresel su krizi

Raporda, dünya genelinde su döngüsünün giderek daha dengesiz ve aşırı bir hale geldiği, sistemin “taşkın ve kuraklık” arasında keskin geçişler yaşadığı belirtildi. Bu durumun hem toplumlar hem de ekonomiler üzerinde zincirleme etkiler doğurduğu vurgulandı.2024 yılına ait verilere göre, küresel ölçekteki nehir havzalarının yalnızca üçte birinde normal koşullar gözlendi. Geri kalan bölgelerin ya olağandan fazla ya da daha az suya sahip olduğu kaydedildi. Bu tablo, üst üste altıncı yıl su döngüsünde belirgin dengesizlikler yaşandığını ortaya koyuyor. Ayrıca 2024, dünyanın tüm bölgelerinde yaygın buzul kaybının görüldüğü arka arkaya üçüncü yıl oldu. Birçok küçük buzul alanının ise “zirve su noktası” denilen, yıllık maksimum akışın ardından küçülmeye geçilen aşamaya ulaştığı veya çok yaklaştığı ifade edildi.Rapor, geçen yıl Amazon Havzası’nın yanı sıra Güney Amerika’nın diğer kısımları ve Güney Afrika’nın ciddi kuraklıkla mücadele ettiğini ortaya koyarken; Orta, Batı ve Doğu Afrika’nın yanı sıra Asya’nın bazı kesimlerinde ve Orta Avrupa’da normalin üzerinde yağış yaşandığını aktardı.WMO raporunda, suya ilişkin daha gelişmiş izleme sistemlerine ve veri paylaşımına duyulan acil ihtiyaç bir kez daha vurgulandı.Genel Sekreter Celeste Saulo, suyun toplumların yaşamını sürdürmesi, ekonomilerin güçlenmesi ve ekosistemlerin korunması için temel kaynak olduğunun altını çizdi. Saulo, “Dünya genelinde su kaynakları artan bir baskı altında. Bunun yanında, suyla bağlantılı aşırı olaylar giderek daha fazla insan yaşamını ve geçim kaynağını tehdit ediyor.” dedi.Saulo ayrıca, güvenilir ve bilime dayalı bilgiye olan ihtiyacın her zamankinden daha önemli hale geldiğini belirterek, “WMO’nun 2024 Küresel Su Kaynakları Durumu Raporu, bu bilgiyi sağlama kararlılığımızın bir parçasıdır. İzleme boşluklarını kapatabilmek için veri paylaşımına ve uluslararası işbirliğine sürekli yatırım yapılması gerekiyor. Aksi halde kör uçuş yapma riskimiz var.” ifadelerini kullandı.Birleşmiş Milletler Su Ajansı’nın (UN Water) verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık 3,6 milyar insan yılın en az bir ayında suya sınırlı erişimle karşı karşıya kalıyor. Bu sayının 2050’ye kadar 5 milyarın üzerine çıkacağı öngörülüyor. Bu tablo, su ve sanitasyon konusunda belirlenen Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 6’nın gerisinde kalındığını da ortaya koyuyor.

Dünya Meteoroloji Örgütü: Su kaynakları üzerindeki baskı giderek artıyor

İsviçre’de birçok tüketici, AliExpress, eBay ve Etsy gibi platformlardan yaptıkları alışverişlerde iki kez KDV ödemek zorunda kalıyor. Uzmanlar, mağdurların paralarını yalnızca alışveriş yaptıkları platformdan geri alabileceklerini belirtiyor.

Online alışverişlerde kritik uyarılar

İsviçre’de 2025 başında yürürlüğe giren yeni uygulamaya göre büyük uluslararası e-ticaret platformları, sipariş sırasında İsviçre Katma Değer Vergisi’ni (MWST) doğrudan tahsil ediyor. Ancak SRF’nin tüketici programı «Espresso»’ya gelen şikâyetler, bazı müşterilerin paket tesliminde ikinci kez ithalat KDV’si ödemek zorunda bırakıldığını ortaya koydu.Bu durum tüketicilerde büyük tepkiye yol açarken, iadenin ne devletten ne de kargo şirketlerinden alınabileceği; tek çözümün satılan platform üzerinden geri talep açmak olduğu vurgulanıyor.<h2>Neden Çifte KDV Alınıyor?</h2><ul><li>Paket üzerinde platform adı ve İsviçre KDV numarası (UID) yer almıyorsa, gümrük ikinci kez vergi kesiyor.</li><li>Aliexpress, eBay veya Etsy gibi platformlar pazaryeri mantığıyla çalıştığı için, gönderimleri yapan satıcıların her birinin İsviçre’nin yeni kurallarını doğru uygulaması gerekiyor. Bu ise çoğu zaman eksik veya hatalı beyanla sonuçlanıyor.</li></ul><h2>Kime Başvurmalı?</h2><ul><li>Vergi veya gümrük kurumu iade yapmıyor. Çünkü hem iç KDV hem de ithalat KDV’si yasal olarak borç doğuruyor.</li><li>Posta ve DHL gibi taşıyıcılar da yalnızca BAZG adına tahsilat yaptıkları için geri ödeme yapamıyor.</li><li>Geri ödeme yalnızca platform üzerinden mümkün. AliExpress örneğinde tüketicinin destek talebi açması, sipariş faturası ve ikinci vergi makbuzunu yüklemesi gerekiyor. Onaydan sonra iade 3 ila 20 gün içinde hesaba geçiyor.</li></ul><h2>Uzmanlar Ne Diyor?</h2>Yetkililer, tüketicilerin teslimat öncesinde paketin doğru etiketlenip etiketlenmediğini kontrol etmeleri gerektiğini belirtiyor. Pakette platform adı ve KDV numarası yer alıyorsa, taşıyıcıya belgeler gösterilerek ikinci tahsilatın önlenmesi mümkün olabiliyor.

Yurt Dışından Online Siparişte Çifte KDV Şoku

 İklim bilimciler ve epidemiyologların yayımladığı yeni bir çalışmaya göre, iklim değişikliği bu yaz Avrupa genelinde sıcaklıkları artırarak 16 bin 500 kişinin ölümüne neden oldu.

Sıcaklar can aldı

Uzmanlar, sıcaklığın yalnızca birkaç derece yükselmesinin bile binlerce insanın yaşamını tehdit ettiğine dikkat çekiyor.Imperial College London ile London School of Hygiene &amp; Tropical Medicine araştırmacılarının yürüttüğü analiz, 854 şehirdeki verileri değerlendirdi. Çalışmada, bu yaz meydana gelen tahmini 24 bin 400 sıcaklık kaynaklı ölümün yüzde 68’inin iklim değişikliğinden kaynaklandığı ve sıcaklıkların 3,6 santigrat dereceye kadar arttığı belirlendi. Ancak bu veriler, Avrupa nüfusunun yalnızca yüzde 30’unu kapsıyor.Aynı ekip yılın başında yayımladığı bir başka raporda, temmuz ayındaki sıcak hava dalgasında iklim değişikliğinin ölümleri üç katına çıkarmış olabileceğini ortaya koymuştu.<h3>En çok etkilenen bölgeler</h3>21–27 Temmuz arasında Romanya, Bulgaristan, Yunanistan ve Kıbrıs, sıcaklıklarda 6 dereceye varan artışlarla en fazla etkilenen ülkeler oldu. Bu dönemde tahminen 950 kişi aşırı sıcak nedeniyle yaşamını yitirdi; bu da milyon kişi başına günlük ortalama 11 can kaybına denk geliyor.Kişi başına en yüksek ölüm oranlarının görüldüğü şehirler Roma, Atina ve Bükreş olarak öne çıktı. Araştırmacılar, bu durumun sadece aşırı sıcaklara maruz kalmayla değil; aynı zamanda hazırlık düzeyi, demografik yapı ve hava kirliliği gibi etkenlerle ilişkili olduğunu vurguluyor.Ülkelere göre tahmini ölüm sayısı ise şöyle: İtalya’da 4 bin 597, İspanya’da 2 bin 841, Almanya’da bin 477, Fransa’da bin 444, İngiltere’de bin 147, Romanya’da bin 64, Yunanistan’da 808, Bulgaristan’da 552 ve Hırvatistan’da 268.<h3>Görünmeyen kayıplar</h3>İspanya’da sokak temizlikçisi Montse Aguilar ve İtalya’da inşaat işçisi Brahim Ait El Hajjam’ın sıcak nedeniyle hayatını kaybetmesi manşetlere taşındı. Ancak gerçekte, ölümlerin çoğu rapor edilmeden gerçekleşiyor. İnsanlar genellikle yüksek sıcaklıkların ağırlaştırdığı kalp, solunum ya da böbrek hastalıkları nedeniyle yaşamını yitiriyor.Imperial College London’dan Dr. Garyfallos Konstantinoudis, “Sıcak hava dalgaları sessiz katillerdir. Ölümlerin büyük kısmı evlerde veya hastanelerde yaşanıyor fakat ölüm belgelerinde sıcaktan söz edilmiyor,” diyor.<h3>En kırılgan kesim: Yaşlılar</h3>Reading Üniversitesi’nden Dr. Akshay Deoras, araştırmanın aynı zamanda eşitsizlikleri ortaya koyduğunu belirtiyor: “Sıcaklığa bağlı ölümlerin yüzde 80’inden fazlası 65 yaş üstü kişiler arasında gerçekleşiyor.” 85 yaş üstü bireyler ise toplam ölümlerin yüzde 40’ından fazlasını oluşturuyor. Avrupa’nın hızla yaşlanan nüfusu, kıtanın iklim krizi karşısında daha da savunmasız hale gelmesine yol açıyor.<h3>Birkaç derece hayat kurtarabilir</h3>Bilim insanları, insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin şehirlerdeki sıcaklıkları ortalama 3,6 derece artırdığını saptadı. Bu artış olmasaydı, 16 bin 500 ölüm önlenebilirdi.Imperial College London’dan Dr. Clair Barnes, “Çalışmamız gösteriyor ki yaz sıcaklığındaki yalnızca birkaç derecelik fark, binlerce insan için ölüm ya da yaşam anlamına geliyor. Bu, iklim değişikliğinin ertelenebilecek değil, bugün çözülmesi gereken bir sorun olduğunu hatırlatıyor,” dedi.Avrupa nüfusunun yaklaşık yüzde 70’i şehirlerde yaşıyor ve bu oran 2050’de yüzde 80’e çıkacak. Kentsel alanlar, ısı adası etkisi nedeniyle kırsal bölgelere göre 10 dereceye kadar daha sıcak olabiliyor. Bu nedenle, yeşil alanların artırılması, esnek çalışma saatleri veya okul takvimlerinin yeniden düzenlenmesi gibi uyum politikalarının özellikle düşük gelirli topluluklar için hayati önem taşıdığı belirtiliyor.London School of Hygiene &amp; Tropical Medicine’dan Dr. Malcolm Mistry, “Avrupa’nın birçok yerinde ısı-sağlık uyarı sistemleri gelişmiş olsa da, son yıllarda sıcaklık kaynaklı sağlık yükü yüksek kalmaya devam ediyor,” dedi.Araştırmacılar, sera gazı salınımı hızla azaltılmadığı sürece uyum önlemlerinin tek başına yeterli olmayacağı konusunda uyarıyor. Dr. Mistry, “Emisyonları düşürmediğimiz takdirde, her yaz daha ölümcül hale gelecek,” diye ekliyor.

Araştırma: İklim değişikliği Avrupa’da binlerce ölüme yol açtı

Zürih’in Langstrasse bölgesinde özellikle Bäckeranlage çevresinde artan uyuşturucu kullanımı mahalle sakinlerini endişelendirdi. Aileler, çocukların okul bahçelerinde madde bağımlılarıyla karşılaştığını bildirerek şehir yönetiminden acil önlem talep etti. 

Langstrasse bölgesinde gerginlik

Bunun üzerine Zürih Belediyesi, polis kontrollerini artırmanın yanı sıra, şehir dışından gelen bağımlılar için özel bir tüketim ve yönlendirme alanı açma kararı aldı.<h3>Mahalle sakinlerinin sabrı taştı</h3>Bölgede 15 yıldır yaşayan aile babası Ralf Huber, geçen bahar oğlunun okul bahçesinde agresif kullanıcılarla karşılaştığını ve korkuyla eve döndüğünü anlatarak “Artık bir şey yapılmalıydı” dedi. Benzer deneyimler yaşayan yaklaşık 30 mahalleli birleşerek şehir yönetimine başvurdu.<h3>Polis kontrolleri ve sosyal önlemler</h3>Zürih güvenlik birimleri, Ağustos ayından itibaren polis kontrollerini artırdı. Böylece büyük kullanıcı gruplarının toplanması engelleniyor. Ayrıca, Bäckeranlage’de kurulan danışma otobüsü hem mahalle sakinlerine hem de bağımlılara iletişim noktası olarak hizmet veriyor. Parkın daha güvenli hale gelmesi için fuar ve bitpazarı gibi etkinlikler de planlanıyor.<h3>Yeni tüketim alanı geliyor</h3>Ancak şehir yönetimine göre bu önlemler yeterli değil. Zürih Sosyal İşler Müdürü Raphael Golta, ekim ayında Bederstrasse’de geçici bir tüketim ve yönlendirme alanı açılacağını açıkladı. Bu alan, özellikle Zürih dışından gelen kullanıcıların kontrollü ve güvenli bir ortamda tüketim yapabilmesini sağlayacak. Ayrıca bağımlılar, geldikleri belediyelere yönlendirilerek kalıcı çözümlere ulaşmaları için desteklenecek.Golta, bu adımın hem bağımlılar hem de mahalle sakinleri için rahatlama sağlayacağını belirterek, “Amacımız gerilimi azaltmak ve herkese daha güvenli bir ortam sunmak” dedi.

Zürih’te büyüyen uyuşturucu sorunu: Şehir yönetimi yeni önlemler alıyor

Wallis kantonunda faaliyet gösteren bir şarap üreticisi ve tüccarı, AOC Valais etiketiyle yaptığı dolandırıcılık nedeniyle 3 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırıldı. Kanton Mahkemesi, ilk derece mahkemesinin verdiği cezayı ağırlaştırarak 45 ay hapis cezası verdi.

Mahkeme sert karar verdi

<h3>Sahte belgeler ve gizli alımlar</h3>Mahkeme, sanığı dolandırıcılık, ağır görevi kötüye kullanma, belgede sahtecilik ve sahteciliğe azmettirme suçlarından mahkûm etti. Karara göre üretici, 2009 ile 2016 yılları arasında yaklaşık 730 bin litre İspanyol şarabı ve 130 bin litre Schaffhausen’den şarap satın alarak, bunları Wallis şaraplarıyla karıştırıp AOC Valais etiketi altında satmıştı.Sahtekârlığın boyutu büyüktü:<ul><li>6000 litre İspanyol şarabı “Petite Arvine”,</li><li>5000 litre “Païen”,</li><li>diğer bir kısmı ise “Dôle” adıyla pazara sunuldu.</li></ul>Bu süreçte sahte faturalar düzenlenerek alımlar gizlendi; belgelerde sözde şarap danışmanlığı, dolum veya mahzen hizmetleri gösterildi.<h3>2,63 milyon frank geri ödeme</h3>Mahkeme ayrıca sanığın devlete 2,63 milyon İsviçre frangı tazminat ödemesine hükmetti. Savcılık ise elde edilen tüm yasa dışı kazançların geri ödenmesini talep ederek 11,8 milyon frank istemişti.Savcı Gilles Monnier, verilen cezanın “Wallis bağcılığı için güçlü bir mesaj” olduğunu vurguladı: “Bu karar, işlenen suçların ciddiyetini ortaya koyuyor ve caydırıcı bir örnek oluşturuyor.”<h3>Wallis şarapçılığı için tarihi karar</h3>Sanık, suçların işlendiği dönemde İsviçre şarapçılığının çatı örgütünün yönetim kurulunda yer alıyordu. Mahkeme başkanı Camille Rey-Mermet, bu durumu “özellikle şok edici” bulduğunu dile getirdi.Daha önce Sion Bölge Mahkemesi tarafından 42 ay hapis cezasına çarptırılan sanığın cezası bu kararla üç ay artırılmış oldu. Bu, Wallis şarapçılığı tarihinde verilen en ağır ceza olarak kayıtlara geçti.Sanık, karar sonrası herhangi bir açıklama yapmadı. Avukatı ise müvekkilinin 30 gün içinde Federal Mahkeme’ye başvurma hakkını değerlendireceğini söyledi.

Wallis’te Şarap sahtekârlığı: AOC etiketiyle dolandırıcılığa rekor ceza

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun Üst Düzey toplantısına günler kala İngiltere, Avustralya ve Kanada ve Portekiz tarihi bir adım atarak Filistin Devleti’ni tanıdı.

Tarihi diplomatik adım

<h4>İngiltere</h4>Birleşmiş Milletler Genel Kurulu öncesinde açıklama yapan İngiltere Başbakanı Keir Starmer, ülkesinin Filistin’i tanıdığını duyurdu. Starmer, “Hamas’ın gelecekte yeri yok. Önümüzdeki günlerde Hamas üyelerine yönelik yeni yaptırımlar için çalışacağım. İki devletli çözüm umudu giderek azalıyor fakat bu ışığın sönmesine izin veremeyiz” dedi.<h4>Kanada</h4>Kanada Başbakanı Mark Carney de benzer bir açıklama yaptı: “Kanada, Filistin Devleti’ni tanıyor. Hem İsrail hem de Filistin için barış içinde bir gelecek inşa etme yönünde ortaklık sunuyoruz.”<h4>Avustralya</h4>Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, ülkesinin bugünden itibaren Filistin’i resmen tanıdığını belirterek, “Avustralya, Filistin halkının uzun zamandır talep ettiği ve hak ettiği hedefleri kabul ediyor” ifadelerini kullandı. Albanese ayrıca iki devletli çözüme olan desteğini yineledi.<h4>Portekiz</h4>Portekiz Dışişleri Bakanı Paulo Rangel, BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında, “21 Eylül 2025 itibarıyla Portekiz, Filistin Devleti’ni resmen tanıyor” dedi. Rangel, bu kararın Bakanlar Kurulu tarafından alındığını, Cumhurbaşkanı ve parlamentodaki siyasi partilerin de destek verdiğini vurguladı.Rangel, tanımanın üç aşamaya dayandığını belirtti:<ol><li>Filistin Yönetimi’nin terörizmi reddetmesi, reformları uygulaması, seçim hazırlıklarını yapması, Gazze’de sorumluluk üstlenmesi ve İsrail’i tanıması.</li><li>İsrail’i tanımayan Arap ülkelerinin bunu kabul ederek Hamas’ı açıkça kınaması.</li><li>Henüz Filistin’i tanımamış Batılı ülkelerin de aynı adımı atması.</li></ol>Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa da açıklamasında, tanımayı “vicdan ve ilke meselesi” olarak gördüğünü, bunun iki devletli çözüm yolunu açacağına inandığını söyledi.<h4>Hamas’tan açıklama</h4>Hamas, İngiltere, Kanada ve Avustralya’nın kararını “önemli bir adım” olarak değerlendirdi. Yapılan açıklamada, bu adımın Gazze’deki saldırıların sona ermesine, Batı Şeria ve Kudüs’teki ilhak projelerine karşı koyacak somut adımlarla desteklenmesi gerektiği ifade edildi. Hamas, Filistin halkının bağımsız devlet kurma mücadelesinin uluslararası hukukla güvence altına alındığını belirterek, tüm ülkeleri bu çabaya destek vermeye çağırdı.<h4>AB’de son durum</h4>Filistin’i daha önce tanımış olan AB ülkeleri; Bulgaristan, Kıbrıs, Çekya, Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya olmuştu. Bu ülkeler AB üyeliklerinden önce bu kararı almıştı.2014’te İsveç, AB üyesiyken Filistin’i tanıyan ilk ülke olmuştu. 28 Mayıs 2024’te İspanya, İrlanda ve AB dışındaki Norveç’in ortak açıklaması; ardından 4 Haziran 2024’te Slovenya’nın adımı yeni bir sürecin başlangıcı oldu.Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 24 Temmuz 2025’te yaptığı açıklamayla BM Genel Kurulu’nda Filistin’i tanıyacaklarını ilan etti. Böylece Fransa, bu kararı alacak ilk G-7 ülkesi ve ilk BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi olacak.Ayrıca Malta’nın da Genel Kurul’da Filistin’i tanıması bekleniyor.

Portekiz, İngiltere, Kanada ve Avustralya Filistin’i tanıdı

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kısa süre önce kabul edilen New York Deklarasyonu, iki devletli çözüm için yeni bir yol haritası ortaya koyuyor ve “Hamas’sız bir Filistin yönetimi” hedefliyor.

Sembolik mi gerçek?

Filistin’in bağımsızlık mücadelesi, 22 Eylül’de yapılacak BM Genel Kurulu’nda önemli bir diplomatik destek kazanacak. İngiltere, Avustralya ve Kanada’nın yanı sıra Fransa, Portekiz ve Belçika gibi ülkelerin de Filistin devletini resmen tanıması bekleniyor.İngiltere Başbakanı Keir Starmer, yaptığı açıklamada Filistin halkının “devredilemez haklarını” tanıdıklarını belirterek, iki devletli çözümü ayakta tutmanın “ahlaki bir sorumluluk” olduğunu vurguladı. Fakat bu ülkelerin Hamas’ın silahsızlanmasını bir ön koşul haline getirebileceği de ifade ediliyor.<h3>147 Ülke Filistin’i zaten tanıyor</h3>BM üyelerinden 193’ten 147’si halihazırda Filistin devletini tanımış durumda. Filistin, BM’de daimi gözlemci statüsüne sahip, bu da ona söz hakkı veriyor fakat oy hakkı tanımıyor. Tam üyelik için Güvenlik Konseyi onayı gerekiyor ve ABD’nin veto yetkisi bu süreci engelliyor.<h3>'Oslo’dan sonraki en kötü dönem'</h3>Uzmanlara göre İsrail’in yıllardır süren yerleşim politikaları, iki devletli çözümü adım adım imkânsız hale getirdi. Batı Şeria’da Yahudi yerleşimlerinin genişlemesi ve Filistin Yönetimi’nin güçsüz bırakılması bu süreci hızlandırdı.Chatham House uzmanı Prof. Yossi Mekelberg, “Filistin devleti, Oslo Anlaşmalarından bu yana hiç bu kadar uzak olmamıştı. İsrail-Filistin ilişkileri, 1948’den bu yana en kötü dönemini yaşıyor,” dedi.Peace Now örgütünden Lior Amihai de, Batı Şeria’da her hafta yeni karakolların kurulduğunu ve yolların izinsiz açıldığını söyleyerek “ilhakın fiilen gerçekleştiğini” savundu.BM verilerine göre, 7 Ekim 2023’teki Hamas saldırılarından bu yana Batı Şeria’da yaklaşık 1000 Filistinli öldürüldü. Gazze’deki bombardıman ve yardım ambargosu ise büyük kıtlığa yol açtı. On binlerce kişi hayatını kaybetti. Uluslararası soruşturmalar, İsrail’in Gazze’de soykırım işlediği sonucuna ulaştı.<h3>İsrail’den kesin red</h3>Başbakan Binyamin Netanyahu’nun aşırı sağcı koalisyonu, Filistin devletini açık biçimde reddediyor. Daha önce uç fikirler olarak görülen yaklaşımlar artık hükümetin resmi politikası haline gelmiş durumda. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Batı Şeria’da on binlerce yeni konut için izin verirken, “Filistin devleti fikri sloganlarla değil, sahadaki adımlarla masadan kaldırılıyor,” ifadelerini kullandı.Bugün yaklaşık 700 bin Yahudi yerleşimci Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te yaşıyor. Uluslararası hukuk bu yerleşimleri yasa dışı kabul ediyor.<h3>'Hamas’sız Filistin Mümkün mü?'</h3>Uzmanlara göre işgal devam ettikçe silahlı direnişin de son bulması imkânsız. University College London’dan Dr. Julie Norman, “İşgal sürdükçe direniş de devam edecek. Bu Hamas olabilir ya da başka bir grup. Kalıcı güvenlik ancak iki devletli çözümle sağlanabilir,” yorumunu yaptı.<h3>ABD’nin itirazları</h3>İngiltere ve diğer Batılı ülkelerin Filistin’i tanıma kararı, Washington’un sert tepkisine yol açtı. ABD Başkanı Donald Trump, geçen hafta Londra’da bu adıma karşı olduklarını söyledi. Dışişleri Bakanı Marco Rubio da kararın “Hamas’ı cesaretlendireceğini” ve yalnızca sembolik kalacağını öne sürdü.İngiltere içinde de muhalefet sürüyor. Özellikle Muhafazakâr Parti ve İşçi Partisi içindeki bazı gruplar karara karşı çıkıyor. Kimi vekiller daha ileri adımlar, örneğin İsrail’e silah satışının durdurulmasını talep ediyor. “Labour Friends of Israel” grubu ise Hamas’ı suçlayarak, “Rehineler serbest bırakılıp silah bırakılırsa savaş sona ererdi,” açıklamasında bulundu.<h3>Bundan sonra ne olacak?</h3>Starmer, geçtiğimiz günlerde Londra’da Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile bir araya geldi. Görüşmede Gazze yönetiminde Hamas’ın rol almaması gerektiği konusunda uzlaşıldı. ABD ve Körfez ülkeleri geçici hükümet kurulması için görüşmeler yürütüyor, ancak henüz somut bir anlaşma sağlanmış değil.İngiltere hükümeti bu hafta Hamas bağlantılı kişilere yönelik yeni yaptırımlar açıklayacak. İsrail ise Batı Şeria’da yeni ilhak adımları da dahil çeşitli misillemelere hazırlanıyor.Londra, tanıma kararını diplomatik bakımdan güçlü bir mesaj olarak görse de kısa vadede Gazze’deki tabloyu değiştirmeyeceğinin farkında.Kimi uzmanlara göre bu karar sadece sembolik değil, hukuki ve diplomatik sonuçlar da doğuruyor. Queen’s Üniversitesi’nden Prof. Ardi Imseis, “Tanıma, tanıyan devlet açısından uluslararası hukukta bağlayıcıdır: toprak bütünlüğüne saygı, siyasi bağımsızlığın korunması ve meşru savunma hakkının kabulü gibi. Oysa bu ilkelerin hepsi Filistin’de ihlal ediliyor,” dedi.<h3>İskoçya’dan sert eleştiri</h3>En güçlü tepkilerden biri İskoç Yeşiller Partisi’nden geldi. Parti sözcüsü Patrick Harvie, tanımayı “gecikmiş ve yetersiz” buldu. Harvie, “Bu karar soykırımı durdurmuyor, Starmer İsrail’in suçlarına ortak oldu,” dedi. Ayrıca İngiltere’nin İsrail’e silah satışlarını sürdürmesini “21. yüzyılın en ağır savaş suçlarına ortaklık” olarak niteledi.Harvie’ye göre karar, aslında sokak protestoları, boykot çağrıları ve baskılar sonucunda atıldı. İskoç Parlamentosu da kısa süre önce bu yönde bir önerge kabul etmişti.Harvie, “Bu açıklama protestoları durdurmayacak. Silah satışları bitene, katliamlar sona erene ve Filistinliler için adalet sağlanana kadar mücadelemiz sürecek,” ifadelerini kullandı.

Batı’nın Filistin’i tanıması ne anlama geliyor?

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Gazze’de acil bir ateşkes sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılması çağrısında bulunan bir karar tasarısını oyladı. Ancak ABD, Washington’un Hamas’ı yeterince kınamadığını ileri sürerek tasarıyı veto etti.

Ateşkes tasarısı reddedildi

Oylama, Gazze’nin ana gündem maddesi olacağı BM Genel Kurulu toplantısından sadece birkaç gün önce yapıldı. Toplantı öncesi ABD’nin önde gelen müttefiklerinin bağımsız bir Filistin devletini tanıyabileceği konuşuluyordu.Karar tasarısı, Güvenlik Konseyi’nin diğer 14 üyesi tarafından onaylanmıştı. Tasarıda İsrail’e, Gazze’de yaşayan 2,1 milyon Filistinliye yardım ulaştırılması önündeki tüm engelleri kaldırması çağrısı yapılıyor ve bölgede insani durum “felaket” olarak nitelendiriliyordu.ABD’nin üst düzey politika danışmanı Morgan Ortagus, oylama öncesinde, ABD’nin karara muhalefet etmesinin sürpriz olmayacağını belirterek, tasarının Hamas’ı kınamadığını ve İsrail’in kendini savunma hakkını tanımadığını ifade etti. Ortagus, ayrıca konseyin bu yanlış anlatıları meşrulaştırdığını ve veto için tasarlanmış performatif eylemlere yöneldiğini söyledi.Filistin’in BM Büyükelçisi Riyad Mansur ise, Güvenlik Konseyi oturumunu izleyen halkın yardım gelmesini ve yaşanan kâbusun sona ermesini umduğunu, veto kararının halkta öfke ve hayal kırıklığı yarattığını belirtti.Karar tasarısı, önceki versiyonlarda olduğu gibi, rehinelerin koşulsuz serbest bırakılmasını da içeriyordu. ABD, ateşkes taleplerinin rehinelerin serbest bırakılmasıyla doğrudan bağlantılı olmadığı ve Hamas’ı cesaretlendireceği gerekçesiyle muhalefet etmişti.Geçen ay yayımlanan bir raporda, Gazze’de insani kriz ve kıtlık riskine dikkat çekilmişti. Kararda, ateşkes sağlanmaz ve yardımlar üzerindeki kısıtlamalar devam ederse kıtlığın bölgeye yayılabileceği vurgulandı.İsrail güçleri kısa süre önce Gazze’de yeni bir kara operasyonuna başladı. Salı günü başlayan saldırı, Orta Doğu’daki çatışmaları daha da derinleştirirken, ateşkesi zorlaştırıyor. İsrail ordusu, Hamas’ın askeri altyapısını hedef aldığını açıkladı ancak operasyonun süresine dair net bir zaman çizelgesi vermedi; saldırının aylar sürebileceği belirtiliyor.Analistler, Güvenlik Konseyi oylamasının sonucunun, Gazze’de yaklaşık iki yıldır devam eden çatışmalar nedeniyle ABD ve İsrail’in uluslararası sahnedeki yalnızlığını artırdığını ifade ediyor. Geçen hafta ise BM Genel Kurulu, ezici çoğunlukla İsrail-Filistin çatışmasına iki devletli çözüm bulunmasını ve İsrail’i bağımsız bir Filistin devletini taahhüt etmeye çağırmıştı.

ABD, BM Güvenlik Konseyi’nin Gazze’de ateşkes kararını veto etti

İsrail’in güneyindeki Necef Çölü’nde, “ruhsatsız” olduğu gerekçesiyle 40 evin yıkılmasının ardından Filistinli bedeviler eylem düzenledi.

Necef’te yıkım protestosu

Necef Arapları Yüksek Yönlendirme Komisyonu’nun çağrısıyla, yüzlerce Filistinli bedevi güneydeki Birüssebi kent merkezinde toplandı ve yıkımları protesto etti. Göstericiler, “Konut bir haktır, suç değil”, “Arap köyleri Necef’in sarsılmaz kalbidir”, “Asla diz çökmeyeceğiz ve topraklarımızdan vazgeçmeyeceğiz” ve “Necef’teki evlerin yıkımına son verin” yazılı pankartlar taşıdı.Eski İsrail meclis üyesi Yusuf Atavne, protestoda yaptığı konuşmada, “Dün yaşananlar, bir devletin kendi vatandaşlarına karşı işlediği bir suçtu. Bu adaletsizliktir. Özgür bir insan adaletsizliği kabul etmez. Necef’teki yıkımlar yalnızca bu tür gösterilerle durdurulabilir. Evini savunmak ulusal, dini ve ahlaki bir görevdir.” ifadelerini kullandı.İsrail tarafından resmi olarak tanınmayan köyler, varlığı resmi kayıtlarda kabul edilmeyen yerler olarak biliniyor ve bu köylere elektrik, su, altyapı, eğitim ve sağlık gibi kamu hizmetleri sağlanmıyor.Tel Aviv yönetiminin resmî olarak tanımadığı Filistinli bedevilerin yaşadığı 30’dan fazla köyde, yaklaşık 120 bin kişi mevcut politikalar nedeniyle evlerini kaybetme riskiyle karşı karşıya bulunuyor.Necef Çölü’nde yer alan el-Sir köyünde yaşayan yaklaşık 1.500 kişinin evlerinden 40’ı çarşamba günü yıkıldı.

İsrail’in Necef Çölü’nde gerçekleştirdiği yıkımlar Filistinlilerin tepkisini çekti

Birçok ünlü isim, Londra’da gerçekleştirilecek “Filistin için Birlikte” (Together for Palestine) konseri öncesinde yayımlanan videoda Filistin’e destek çağrısında bulundu.

Filistin için konser

Videoda sanatçılar, “Filistin” diyerek söze başlarken, “Succession” dizisiyle tanınan oyuncu Brian Cox, “Filistin halkı adına doğruyu söylemek zorundayız.” ifadelerini kullandı.İngiliz komedyen ve oyuncu Steve Coogan ise, “Şimdi sesimizi yükseltmek gerekiyor, olaylar devam ederken. Hükümetine baskı yap, barışçıl girişimlere destek ol, ateşkes çağrısı yap. Ölümleri durdurun.” dedi.Videoda ayrıca Billie Eilish, Cillian Murphy, Joaquin Phoenix, Javier Bardem, Finneas O’Connell, Penélope Cruz, Natasha Rothwell, Sharon Horgan, Benedict Wong, Peter Gabriel, Malala Yousafzai ve Rupi Kaur gibi çok sayıda ünlü isim de yer aldı.Konser çevrim içi olarak canlı yayınlandı ve Filistinli kuruluşlara bağış toplamak amacıyla gerçekleştirildi. Elde edilen gelir, Taawon (Refah Derneği – Welfare Association), Filistinli Çocuklara Yardım Fonu (PCRF) ve Filistin Tıbbi Yardım Derneği (PMRS) gibi kuruluşlara aktarılacak.

Dünyaca ünlü sanatçılardan Filistin’e destek çağrısı

İsrail ordusunun Gazze’deki işgali genişlemeye devam ederken, dün sabah saatlerinden itibaren düzenlenen saldırılarda 99 Filistinli hayatını kaybetti.

Zorunlu göç devam ediyor

Görgü tanıklarının aktardığına göre, İsrail tankları Gazze’nin kuzeyindeki Saftavi Mahallesi ile Cella Caddesi’nin son bölgesinden içeri girerek yüzlerce metre ilerledi. Tankların yanı sıra kepçelerin de yer aldığı ağır askeri araçlar, kentin kuzeybatısında Kerame Kuleleri ve Muhaberat bölgelerinde konuşlandırıldı.İsrail ordusu, Saftavi Mahallesi ile Cella Caddesi’nin son noktasında bulunan askeri araçlara ait fotoğraf ve görüntüleri de paylaştı.Dün yapılan resmi açıklamada, iki gün içerisinde Gazze şehrine 150’den fazla hava saldırısı ve topçu ateşi gerçekleştirildiği bildirildi.İsrail’in yoğun bombardımanı ve kuzeye yönelik tahliye çağrıları nedeniyle on binlerce Filistinli, kuzeyden güneye göç etmek zorunda kaldı. Aileler, çocuklarını kucaklarında taşıyarak insansız hava araçları ve bombardıman tehdidi altında saatler süren yürüyüşlerle güneye ulaşmaya çalışıyor.Güneye varabilen siviller, gıda, içme suyu ve ilaç sıkıntısının yaşandığı geçici barınma merkezlerinde zor koşullarda hayatta kalma mücadelesi veriyor.Filistinlilerin “ölüm yolu” adını verdiği bu zorlu göç sırasında birçok sivil yaşamını yitirirken, kurtulanlar ise güvenli bir sığınaktan ve temel insani ihtiyaçlardan mahrum bırakılmış durumda yaşamlarını sürdürmeye çalışıyor.

Gazze’de işgal genişledi, ölüm yolunda insanlık dramı yaşanıyor

İngiltere basını, hükümetin bu hafta Filistin devletini resmen tanıyacağını yazdı. Haberlere göre açıklamanın, ABD Başkanı Donald Trump’ın İngiltere’ye yaptığı iki günlük ziyaretin tamamlanmasının ardından yapılması bekleniyor.

Starmer’dan Filistin kararı

Bu kararın, önümüzdeki hafta gerçekleşecek Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantısı öncesinde alınacağı ifade edildi.Kaynaklar, Trump’ın yarın Başbakan Keir Starmer ile görüşmesinde Filistin’in tanınması konusunun da gündeme geleceğini belirtiyor. Planın Trump’ın ziyareti sonrasına bırakılması ise hükümet üzerindeki siyasi baskının bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.İngiliz basını ayrıca Starmer’ın görüşmede Trump’a, Orta Doğu’da barış sürecine daha fazla katkı sağlaması çağrısında bulunacağını aktardı.Başbakan Starmer, temmuz ayında yaptığı açıklamada, İsrail’in belirli şartları yerine getirmemesi ve Gazze’de ateşkese yanaşmaması durumunda eylül ayında Filistin devletini tanıyacaklarını duyurmuştu.Starmer o dönemde, “İsrail hükümeti Gazze’deki vahim duruma son vermek için ateşkesi kabul etmez, iki devletli çözümü canlandıracak ve kalıcı barış için somut adımlar atmazsa, İngiltere’nin BM Genel Kurulu’nda Filistin devletini tanıyacağını teyit ediyorum.” ifadelerini kullanmıştı.

İngiliz basını: İngiltere, bu hafta Filistin devletini tanıyacak

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, önerisinin üye ülkelerden onay alması halinde İsrail’in AB’ye ihracatının yüzde 37’sinin yeni gümrük vergilerinden etkileneceğini ve ikili iş birliği kapsamında yaklaşık 15,5 milyon avronun dondurulacağını açıkladı.

AB’den İsrail yaptırımı

AB Komisyonundan üst düzey bir yetkili, Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen’in geçtiğimiz hafta duyurduğu İsrail’e yönelik yaptırım önerisine ilişkin ayrıntıları paylaştı.Yetkili, yaptırımların Komisyonun kendi programlarını da kapsadığını, özellikle AB ülkeleri ile İsrail kurumları arasında kamu yönetimi, mevzuat, enerji, iklim politikaları ve istatistik gibi alanlarda uzmanlık paylaşımına olanak tanıyan “twinning” projelerinin durdurulacağını ifade etti.Ayrıca, İsrail’in Abraham Anlaşmaları kapsamında bölgesel entegrasyonunu destekleyen projelerin finanse edildiği “bölgesel tesis”in de askıya alınacağı belirtildi. Yetkili, “İsrail için 2025 yılına ayrılan yaklaşık 6 milyon avro henüz üye devletlerin onayına sunulmadı. Bu fon da durdurulacak. Daha önce başlatılmış projeler için de yeni bir adım atılmayacak.” dedi.Verilen bilgilere göre, 2020-2024 yıllarında bu iki alan için toplam 14 milyon avro bütçe ayrılmış, bunun 4,3 milyon avrosu sözleşmeye bağlanmıştı. Henüz bağlanmamış olan yaklaşık 9,5 milyon avro ise dondurulacak.AB Konseyine sunulacak yaptırımlar Yetkili, önerilen önlemlerin AB-İsrail Ortaklık Anlaşması’nın yalnızca ticarete ilişkin bölümlerini hedeflediğini ve serbest ticaret alanı kapsamında malların serbest dolaşımına kısıtlamalar getireceğini belirtti.“Burada ticaretin tamamen askıya alınması söz konusu değil, İsrail’e tanınan ticari ayrıcalıkların kaldırılmasını öneriyoruz. Ticaret devam edecek ama farklı koşullar altında; bu koşullar da yeni gümrük vergileri olacak.” ifadelerini kullandı.Teklifin AB Konseyi’nde nitelikli çoğunlukla kabul edilip edilmeyeceği konusunda yorum yapmayan yetkili, kararın hayata geçirilmesi halinde İsrail’in AB’ye ihracatının yüzde 37’sinin etkileneceğini açıkladı. Alınacak tedbirlerin bildirimden 30 gün sonra yürürlüğe gireceği de kaydedildi.İsrailli bakanlar ve yerleşimcilere yaptırımlar Yetkili, işgal altındaki Filistin topraklarında şiddet eylemlerinden sorumlu tutulan İsraillilere ve bu eylemleri destekleyen iki bakan Itamar Ben-Gvir ile Bezalel Smotrich’e yönelik yaptırım teklifinin de zaten gündemde olduğunu hatırlatarak, bu süreçte yeni bir ivme kazanıldığını söyledi.Kallas: Amaç İsrail’i cezalandırmak değil AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ve AB’nin ticaretten sorumlu üyesi Maros Sefcovic, Brüksel’de düzenledikleri basın toplantısında İsrail’e yönelik yaptırım paketinin ayrıntılarını paylaştı.Kallas, “İsrail hükümetinin Gazze’ye saldırısı savaşın daha da tırmanmasına ve insani krizin derinleşmesine yol açacaktır.” diyerek, radikal İsrailli bakanlara, şiddet yanlısı yerleşimcilere ve onları destekleyen kurumlara karşı yaptırım önerisi sunduklarını açıkladı.“Buradaki hedef İsrail’i cezalandırmak değil, Gazze’deki insani şartları iyileştirmek.” diyen Kallas, tüm üye ülkelerin Gazze’deki mevcut durumun sürdürülemez olduğu konusunda aynı görüşte olduğunu vurguladı. “Savaş sona ermeli, esaret altındaki herkes serbest bırakılmalı. Ayrıca Batı Şeria’da iki devletli çözümü tehlikeye atan gelişmeleri de göz ardı edemeyiz.” ifadelerini kullandı.Sefcovic ise, AB-İsrail anlaşmasının temelinde “insan hakları ve demokratik değerlere saygı” bulunduğunu anımsatarak, önerilen askıya alma kararının İsrail’e sağlanan ticari ayrıcalıkları kapsadığını, bunun da malların serbest dolaşımı, hizmet sunumu, kamu ihaleleri, rekabet ve fikri mülkiyet haklarını etkilediğini söyledi.Sefcovic ayrıca, 2024 yılında AB ile İsrail arasında gerçekleşen toplam ticaret hacminin 42,6 milyar avroya ulaştığını, AB’nin İsrail’in en büyük ticaret ortağı olduğunu da hatırlattı.

AB Komisyonu İsrail’e uygulanacak yaptırımların ayrıntılarını duyurdu

Eurovision Şarkı Yarışması’nın organizatörü Avrupa Yayın Birliği (EBU), İsrail’e bu yılki yarışmaya ilişkin iki alternatif sundu.

İsrail tepkilerle karşı karşıya

Türkiye, oy sistemiyle ilgili rahatsızlıkları ve bazı şarkıların toplumun değer yargılarına uymadığını gerekçe göstererek 2013’ten beri yarışmaya katılmıyor.Son yıllarda Eurovision, özellikle İsrail’in katılımı nedeniyle tartışmaların odağında yer alıyor. Bu yıl, Gazze’deki saldırılar ve insani kriz nedeniyle birçok ülke İsrail’in yarışmaya kabul edilmemesi gerektiğini savunuyor.İspanya, İrlanda, Slovenya, İzlanda, Belçika ve Hollanda, EBU’ya tepkilerini “İsrail varsa biz yokuz” diyerek dile getirdi.2026’da 70. kez Avusturya’nın Viyana kentinde düzenlenecek yarışma yönetimi, gelen tepkiler doğrultusunda İsrail’e iki seçenek önerdi: Ya yarışmadan kendi isteğiyle çekilecek, ya da yarışmaya bayraksız katılacak.İsrail’in bu öneriye henüz yanıt vermediği belirtildi. Ancak katılması hâlinde, yarışmanın 70 yıllık tarihinde şimdiye kadarki en büyük protestolarla karşılaşması bekleniyor.

İsrail'e Eurovision için iki seçenek sunuldu

Cenevre’de Birleşmiş Milletler (BM) önünde çadır eylemi yapan uluslararası aktivistler, İsrail ablukasını kırarak Gazze’ye yardım ulaştırmak üzere yola çıkan Küresel Sumud Filosu’na uluslararası koruma sağlanmasını talep ediyor.

BM önünde eylem

30 Ağustos’tan bu yana BM önünde süren eyleme farklı ülkelerden onlarca aktivist katılıyor. AA muhabirine konuşan İsviçreli aktivist Nus, filoya destek verdiğini belirterek, “Gazze’ye yiyecek ulaştırmaları çok önemli. İnsanlar açlıktan ölüyor, yaptıkları iş hayati bir görev” dedi.Nus, BM’nin İsrail’e yeterli baskıyı yapmadığını eleştirerek, “Küresel Sumud Filosu’na daha önce saldırı düzenlendi. Güvenliğin sağlanması şart, güç kullanılmasına gerek yok” ifadelerini kullandı. Aktivist, bu girişimin halktan büyük destek gördüğünü ve Batılı ülkelerin de duruma müdahale etmesini umduklarını belirtti.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/63005a29ac899e2ba3ab4bb04.jpg" width="1024" height="576"></figure>Fransız aktivist Caroline Prati ise filoya desteklerini göstermek amacıyla 30 Ağustos’ta BM önünde kamp kurduklarını dile getirerek, “Filoya katılan teknelere çıkan insanlar çok cesur. BM, filoları korumalı ve uluslararası kararlarına uymalı” dedi. Prati, İsrail’in BM kararlarını ihlal ederek Gazze’de çok sayıda gazeteci ve insani yardım çalışanını öldürdüğünü hatırlattı.Prati, BM’nin 377 sayılı kararının, Güvenlik Konseyi vetoları nedeniyle görevini yerine getiremediği durumlarda müdahale edilmesini ve barış için askeri güçlerin gönderilmesini mümkün kıldığını belirtti. Ayrıca ülkeleri, İsrail’e silah ve ekonomik desteklerini durdurmaya çağırdı.Küresel Sumud FilosuFilistin ile dayanışma amacıyla kurulan Küresel Sumud Filosu, 50’den fazla ülkeden destek alan uluslararası sivil yardım filosudur. 31 Ağustos’ta İspanya’nın Barselona kentinden Gazze’ye hareket eden tekneler, 7 Eylül’de Tunus’a ulaşmaya başladı. Tunus’ta filoya 8 ve 9 Eylül gecesi drone saldırıları gerçekleştirildi.Geçmişte Gazze’ye tek tek giden gemilere İsrail müdahale etmiş, teknelere el koymuş ve aktivistleri sınır dışı etmişti. Küresel Sumud Filosu, şimdiye kadar Gazze’ye doğru yola çıkan en kalabalık filo olma özelliğini taşıyor.Filonun adını oluşturan “Sumud”, Arapçada “kararlılık” veya “sarsılmaz azim” anlamına gelir. 1967 Altı Gün Savaşı’ndan sonra Filistin halkı arasında işgale karşı direnç, sivil itaatsizlik ve kültürel direnişi simgeleyen bir kavrama dönüştü. Bu kavram, toprakta kalma, Filistin kimliğini yaşatma ve şiddet içermeyen yollarla alternatif yapılar kurmayı ifade eder.

Cenevre’de çadır eylemi yapan aktivistler Sumud Filosu’na koruma talep etti

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü askeri operasyonlar nedeniyle uluslararası spor organizasyonlarından men edilmesi gerektiğini söyledi. Sanchez, bu açıklamayı Madrid’deki Sosyalist Parti grubuna hitap ettiği konuşmada yaptı.

Sanchez’ten İsrail tepkisi

Başbakan, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra spor etkinliklerinden uzaklaştırıldığını hatırlatarak, “Spor dünyası İsrail’in uluslararası yarışmalara katılmasının etik olup olmadığını sorgulamalı. Rusya’yı cezalandırıyoruz ama Gazze’yi işgal eden İsrail’e neden aynı şekilde davranmıyoruz?” dedi.Sanchez ayrıca, “Barbarlık sona erene kadar ne Rusya ne de İsrail herhangi bir uluslararası spor karşılaşmasında yer almamalı” ifadelerini kullandı.Vuelta bisiklet turunda protestolarSanchez’in bu çıkışı, Madrid’de düzenlenen Vuelta bisiklet turunun son etabında Filistin yanlısı göstericilerin yarışı kesintiye uğratmasının ardından geldi. Protestocular İsrail takımı Israel Premier Tech’in katılımını engellemeye çalışırken polisle çatıştı. Olaylarda iki kişi gözaltına alındı, 22 kişi de yaralandı.İspanyol hükümeti daha önce protestoculara sempati göstererek, üç hafta süren yarıştan İsrail takımının çekilmesi gerektiğini önermişti. Takım ise üniformasından adını kaldırmasına rağmen yarışın sonuna kadar kalmaya devam etti.İsrail’den sert yanıtİsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa’ar, Sanchez’in sözlerine sert tepki gösterdi. Sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Başbakan’ı “antisemit” ve “yalancı” olarak nitelendirdi. Sa’ar, “7 Ekim’de Gazze’yi İsrail mi işgal etti yoksa Hamas mı İsrail’e saldırarak Holokost’tan bu yana Yahudilere yönelik en kanlı katliamı yaptı?” ifadelerini kullandı.Madrid Belediye Başkanı Jose Luis Martinez-Almeida da Sanchez’i eleştirerek, pazar günü yaşanan olayları başkent için “utanç verici” olarak tanımladı.Yarışta genel klasmanı Danimarkalı bisikletçi Jonas Vingegaard kazandı. Ancak protestolar nedeniyle geleneksel ödül töreni iptal edildi. Vingegaard, “Böylesine özel bir anın elimizden alınması üzücü. Protesto hakkı vardır ama yarışımızı tehlikeye atacak şekilde yapılamaz” dedi.Daha sonra sürpriz bir şekilde takımların özel bir tören düzenleyerek sporcuları kutladığı bildirildi.Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen ise protestocuları yarışı sabote etmekle suçladı ve Sanchez’i bu eylemleri desteklemekle eleştirdi. Frederiksen, “Ben yarışa engel olmayan, işini yapan ve başkalarına zarar vermeyen sporcuları övmek istiyorum” açıklamasında bulundu.Vuelta yarış direktörü Javier Guillen, İsrail takımının yarışta kalmasına izin verilmesini savunarak, “Uluslararası Bisiklet Birliği’nin (UCI) kurallarına uymak zorundaydık. Katılım hakkını belirleyen merci onlardır. Biz sadece yarışı normal şekilde tamamlamak istedik ama bu mümkün olmadı” dedi.Avrupa’da İsrail tartışmasıİspanya, Gazze’deki can kayıplarından dolayı İsrail’e karşı en sert tutum takınan Batılı ülkeler arasında öne çıkıyor. İngiltere ve Fransa, BM Genel Kurulu’nda Filistin’i tanımayı planladıklarını açıkladı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de İsrail ile ticari ilişkilerin azaltılması çağrısında bulundu.Buna rağmen Avrupa genelinde İsrail’e karşı yaklaşımda görüş ayrılıkları devam ediyor. Şimdiye kadar atılan sınırlı yaptırımlar ve kınamaların sahada ciddi bir etki yaratmadığı ifade ediliyor.

Sanchez: İsrail de Rusya gibi uluslararası spor turnuvalarından men edilmeli

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, ordunun Gazze’ye “demir yumrukla” saldırdığını duyurdu. The Jerusalem Post’un aktardığına göre İsrail ordusu, kente yönelik yeni bir kara operasyonuna girişti.

"Gazze yanıyor"

Katz, ABD merkezli sosyal medya platformu X’te yaptığı paylaşımda İsrail güçlerinin Gazze’ye yönelik ağır saldırılar düzenlediğini belirterek, “Gazze yanıyor” ifadesini kullandı. Hamas’ın “yenilgiye uğratılması” ve esirlerin serbest kalması için ordunun şehre şiddetli şekilde yöneldiğini söyledi.İsrail, saldırılarını “askeri operasyon” olarak tanımlarken, bu durum Gazze’deki insani krizi daha da derinleştiriyor ve uluslararası toplumdan yükselen tepkilere neden oluyor. İsrail kaynaklarına göre tanklar Gazze kentine giriş yaptı.İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), geniş çaplı kara harekâtının resmen başlayıp başlamadığına dair açıklama yapmazken, Katz’ın mesajları operasyonun başladığını ima ediyor. Aynı zamanda ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da yaptığı değerlendirmede harekâtın fiilen başladığını söyledi. Rubio’nun bu sözleri, kendisinin Katar’a hareket etmeden önce geldi. Rubio, burada geçtiğimiz hafta düzenlenen ve beş Hamas mensubu ile bir güvenlik görevlisinin öldüğü saldırı sonrası tepkili Katar yetkilileriyle görüşecekti.Rubio, “İsrail Gazze’de operasyona başladı. Artık anlaşmaya varmak için çok az zamanımız var. Belki günler, belki birkaç hafta. Bu çok kritik bir an,” açıklamasında bulundu. Müzakerelerle çözüme ulaşılmasının hâlâ “birinci tercihleri” olduğunu da ekledi.Gazze’deki siviller, salı sabahı yoğun bombardıman altında olduklarını aktardı. Gece yarısı düzenlenen saldırılarda kentin batısındaki bir ev vuruldu, en az beş kişi yaşamını yitirdi, hayatını kaybedenlerden ikisinin çocuk olduğu bildirildi. Gazze’nin güneybatısında en az üç evin hedef alınmasıyla birlikte sağlık ekipleri enkaz altında kurtulanlara ulaşmaya çalışıyor.Şifa Hastanesi yakınlarında bulunan Radwan Hayder, “Çok ağır bir geceydi” sözleriyle yaşananları anlattı.Katz ise X’te yaptığı başka bir paylaşımda, “Gazze yanıyor. Ordu, teröristlerin altyapısını hedef alıyor. Rehineler serbest bırakılana ve Hamas yenilgiye uğratılana kadar geri adım atmayacağız” ifadelerine yer verdi.İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve ABD Dışişleri Bakanı Rubio, pazartesi günü yaptıkları açıklamalarda çatışmaların ancak Hamas’ın tamamen ortadan kaldırılması ve yaklaşık 20’sinin hayatta olduğu düşünülen 48 rehinenin serbest bırakılmasıyla sona erebileceğini dile getirdi. Taraflar, geçici ateşkes önerilerine karşı çıkıyor.Hamas ise elindeki rehineleri ancak Filistinli mahkûmların salıverilmesi, kalıcı ateşkes sağlanması ve İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesi koşuluyla bırakacağını açıkladı.Gazze’deki savaş, 7 Ekim 2023’te Hamas öncülüğündeki militanların İsrail’in güneyine düzenlediği saldırılarla başlamıştı. O gün yaklaşık 1200 kişi öldürülmüş, 251 kişi kaçırılmıştı. Rehinelerin bir kısmı daha sonra Katar’ın arabuluculuğunda yapılan anlaşmalarla serbest bırakıldı.İsrail’in karşı saldırıları ise büyük yıkıma yol açtı. Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre bugüne kadar en az 64 bin 871 Filistinli hayatını kaybetti. Bakanlık sivil ve militan kayıpları ayırmazken, BM verileri ölülerin üçte ikisinden fazlasının kadın ve çocuk olduğunu doğruluyor.

İsrail, Gazze'ye yeni bir kara saldırısı başlattı

Los Angeles’taki Peacock Tiyatrosu’nda düzenlenen 77. Primetime Emmy Ödülleri töreninde dikkat çeken anlardan biri Yahudi oyuncu Hannah Einbinder’ın sahnedeki konuşması oldu.

Emmy’de özgürlük mesajı

“Televizyonun Oscar’ı” olarak bilinen Emmy’de, Netflix’in “Adolescence” adlı mini dizisi birçok dalda ödül kazanırken, dizideki rolüyle 15 yaşındaki Owen Cooper da tarihe geçerek en genç Emmy sahibi unvanını elde etti.Gecede “Hacks” dizisindeki performansıyla En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü kazanan Einbinder, ödül konuşmasında ABD Başkanı Donald Trump’ın politikalarını eleştirerek, sözlerini “Filistin’e özgürlük. Kahrolsun ICE (ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza)” ifadeleriyle noktaladı.“Bir Yahudi olarak sorumluluğum” Ödül töreninin ardından basına konuşan Einbinder, “Bir Yahudi olarak, Yahudilerin İsrail devletiyle aynı şey olmadığını dile getirmek benim sorumluluğum. Dinimiz ve kültürümüz etnik milliyetçi bir devletten tamamen farklıdır” dedi.Ünlü oyuncunun üzerinde, Gazze’de ateşkes talebiyle bir araya gelen sanatçıların öncülük ettiği “Artist4Ceasefire” hareketinin broşu da bulunuyordu. Einbinder, Gazze’de Filistinlilere yardım eden arkadaşlarının olduğunu belirterek yaşananların kendisini derinden etkilediğini söyledi.İsrail’in politikalarını “soykırım” olarak nitelendiren oyuncu, bu sürece destek veren kurumlara karşı tepkilerini sürdürmeye devam edeceklerini ve bu mücadelenin parçası olmaktan gurur duyduğunu ifade etti.Sanatçılardan Filistin’e destek Geçtiğimiz günlerde aralarında Oscar, BAFTA, Emmy ve Cannes ödüllü oyuncu ve yönetmenlerin bulunduğu binlerce sanatçı, İsrail film kurumlarıyla (festivaller, sinemalar, yayıncılar, yapımcılar) çalışmayacaklarını ilan eden ortak bir bildiriyi imzalamıştı.8 Eylül’de yayımlanan bu metin, ilk olarak Olivia Colman, Mark Ruffalo, Riz Ahmed, Tilda Swinton, Javier Bardem ve Susan Sarandon gibi ünlü isimlerin yanı sıra yönetmenler Yorgos Lanthimos, Ava DuVernay ve Adam McKay’in de aralarında bulunduğu 1300’den fazla kişi tarafından desteklenmişti. Kısa süre içinde imza sayısı 4 bini geçti.

Emmy ödülünü alan Yahudi Aktrist Hannah Einbinder, “Filistin’e Özgürlük” çağrısı yaptı

Filistinli Gazeteciler Sendikası Başkanı Nasır Ebu Bekir, İsrail’in saldırılarının sürdüğü Gazze Şeridi’nde tarihin en ağır gazeteci katliamının gerçekleştiğini açıkladı.

Gazeteciler hedef alınıyor

Fransa’nın Bretigny-sur-Orge kentinde düzenlenen L’humanité Festivali kapsamında gerçekleştirilen “Filistinli Gazetecilere Açık Çek” başlıklı oturuma Ebu Bekir’in yanı sıra, AFP için uzun yıllar Gazze’de görev yapmış Filistinli gazeteci Adel Zaanoun da katıldı.Konuşmasında İsrail ordusunun özellikle gazetecileri hedef aldığını belirten Ebu Bekir, “Sendika başkanıyım ama arkadaşlarımın öldürülmesini engelleyemiyorum. Her dakika hangisinin yaralandığını öğrenmek için bekliyorum” ifadelerini kullandı. Şu anda 1500 Filistinli gazetecinin çatışmaların ortasında görev yaptığını dile getirdi.Ebu Bekir, bugüne kadar 250 gazetecinin öldürüldüğünü, yüzlercesinin yaralandığını, 200’ünün tutuklandığını ve çok sayıda medya kuruluşunun yıkıldığını aktararak, “2. Dünya Savaşı’nda bile bu kadar gazeteci ölmedi. Bu, tarihin en büyük gazeteci katliamıdır” dedi.İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu savaş suçu işlemekle suçlayan Ebu Bekir, “Gazeteciler kasıtlı olarak hedef alınıyor. Netanyahu, dünyanın Gazze’de olup bitenleri öğrenmesini engellemek için doğrudan tanıklık eden Filistinli gazetecileri öldürüyor” diye konuştu.Adel Zaanoun ise bölgede yaşananlara bizzat tanıklık ettiğini, evini kaybettiğini ve diğer gazeteciler gibi yıkıntılar arasında görev yaptığını anlattı. Zaanoun, “Gazetecilik zaten zorlu bir meslek ama hem gazeteci hem Gazzeli olmak acıların en büyüğü. Bizler de insanız” dedi.Zaanoun, Gazze’de haber yapan gazetecilerin sık sık ailelerinden kayıplar verdiğini, yaralı yakınlarına rağmen görev başında kalmaya çalıştıklarını vurguladı. Gazetecilerin açlık, bombardıman ve saldırılar altında çalıştığını söyleyerek, dünyaya bu dramı aktarmaya devam ettiklerini belirtti.

Filistinli Gazeteciler Sendika: “Gazze’de gazeteci katliamı yaşanıyor”

İsviçre’nin prestijli teknik üniversitelerinden EPFL’de tamamladığı doktora çalışmasıyla bilim dünyasında dikkatleri üzerine çeken Nergiz Şahin Solmaz, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü’nün bu yılki sahibi oldu.

Başarıya uzanan yol

Nergiz Şahin Solmaz’ın Samsun Bafra’da başlayan başarı hikayesi, ailesinin İstanbul’a taşınma kararıyla ivme kazandı. Yatılı okulda edindiği disiplin ve Türkiye’nin önde gelen mühendislik fakültelerinde aldığı eğitimle şekillenen bu yolculuk, İTÜ’deki çift anadal programıyla bilim tutkusuna dönüştü. Akademik hedefleri onu İsviçre’ye, Avrupa’nın ileri teknoloji merkezlerine taşıdı. Bugün, bilimi insanlığa faydaya dönüştürme hedefiyle çalışan Solmaz’ın bu yolculuğu, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü ile taçlandı.Manyetik rezonans alanında en iyi doktora tezine verilen bu ödülle, genç bilim insanı sadece akademik bir başarıya değil, aynı zamanda teknolojiye erişimi demokratikleştirmeye yönelik vizyoner bir çalışmaya da imza attı.İstanbul Teknik Üniversitesi’nden başlayan mühendislik yolculuğunu İsviçre’de ileri düzey araştırmalara taşıyan Solmaz, tek yongada (single-chip) Elektron Spin ve Nükleer Manyetik Rezonans dedektörlerini entegre eden öncü projesiyle büyük takdir topladı. Kendisiyle hem bu çığır açan araştırmasını hem de bir Türk kadın mühendisin İsviçre’deki başarı hikâyesini konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular - Ferah Koçak ErdoğanNergiz Hanım sizi tanıyabilir miyiz?Samsun Bafra doğumluyum ve dört kardeşin en küçüğüyüm. Üç yaşındayken İstanbul’a taşındık ve ilkokulu Kağıthane Hasdal İlköğretim Okulu’nda okudum. Lise eğitimimi, Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. Üniversite giriş sınavında Türkiye genelinde 300. olarak İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümüne üçüncü sıradan girdim ve İTÜ Vakfı ile Türk Eğitim Vakfı’ndan üstün başarı bursları aldım.Üniversitede Elektronik Mühendisliği ile birlikte Kontrol Mühendisliği çift anadal programını tamamladım. Lisans eğitimim sırasında VLSI Laboratuvarı’nda çalışarak devre tasarımına ilk adımlarımı attım. Yüksek lisans dönemimde, uzay uygulamaları için kriyojenik sıcaklıklara ve radyasyona dayanıklı radyo frekansı devre tasarımı üzerine araştırmalar yürüttüm.Üniversite yıllarında eşimle tanıştım ve evlenerek İsviçre’ye birlikte taşındık. Doktora eğitimimi EPFL’de tamamladım ve burada manyetik rezonans sensörleri için entegre devre tasarımına odaklandım. Amerika, İtalya, Almanya, Fransa ve Finlandiya’da düzenlenen konferanslara katıldım ve konuşmacı olarak davet edildim.&nbsp;Yaklaşık bir buçuk yıldır, akademiyle endüstri arasında bir köprü kuran CSEM’de görev alıyorum. Temel amacım; ileri teknolojiler geliştirmek, onları erişilebilir kılmak ve bilimsel yenilikler ile gerçek dünya problemlerine somut çözümler üreterek insanlığa katkı sağlamak.Gelecekte, daha bağımsız araştırmalar yürütebileceğim bir konuma ulaşmayı hedefliyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3600.jpg" width="1024" height="576"></figure>Raymond Andrew Ödülü’nü kazandığınızı ilk duyduğunuzda neler hissettiniz? Bu ödül sizin için ne ifade ediyor?Bu ödülü kazandığımı ilk duyduğumda büyük bir mutluluk ve onur hissettim. Elektronik mühendisliği altyapısıyla manyetik rezonans alanına adım attığımda önümde pek çok belirsizlik vardı. Bu alana yeni giren bir araştırmacı olarak kendimi ne kadar geliştirebileceğimi ve bilimsel topluluk tarafından nasıl karşılanacağımı bilemiyordum. Raymond Andrew Ödülü, manyetik rezonans alanında doktorasını tamamlayan genç araştırmacılara verilen çok prestijli bir ödül ve benim için hem bir motivasyon kaynağı hem de bu alanda doğru yolda olduğumun güzel bir göstergesi.Doktora tezinizde geliştirdiğiniz “Single Chip Dynamic Nuclear Polarization Microsystems” teknolojisinin bilimsel dünyaya katkısını nasıl özetlersiniz?Bu teknoloji, dinamik nükleer polarizasyon (DNP) yöntemini çip ölçeğinde minyatürize ederek manyetik rezonansın hassasiyet sınırlarını genişletmeyi amaçlıyor. Yani, daha düşük maliyetli, daha kompakt ve yaygın kullanılabilir manyetik rezonans cihazlarının önünü açıyor. Bu sayede laboratuvar dışına taşabilecek, daha erişilebilir ölçüm ve analiz imkânları yaratmayı hedefliyoruz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3601.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan teknik ya da teorik engel neydi ve bunu nasıl aştınız?En zorlu kısımlardan biri, yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini gerçekleştirmekti. Hem deney düzenekleri hem de kullandığımız malzemeler benim için yeniydi ve tasarladığım devrenin doğru çalıştığını göstermek için ön testler yapmak gerekiyordu. Deneyleri yürütürken bir yandan da hangi malzemenin hangi sonucu vereceğini öngörmeye, bunu güncel yayınlardan edindiğimiz bilgilerle birleştirerek en uygun deney planını oluşturmaya çalışıyorduk. Farklı fiziksel süreçleri aynı anda kontrol etmek karmaşık bir süreçti ama bu engelleri disiplinler arası bir yaklaşımla, sabırla ve ekip çalışmasıyla aşabildik. Bu süreç uzun ama öğretici oldu.&nbsp;Projenizin, özellikle DNP teknolojisinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması açısından gelecekte nasıl etkiler yaratmasını bekliyorsunuz?Özellikle yüksek frekansta çalışan DNP test ekipmanları oldukça pahalı ve dünyada sadece sayılı üniversite ve araştırma merkezi bu ekipmanlara sahip olabilecek bütçeye sahip. Doktora tezimde tasarladığımız DNP çipleri sayesinde, yüksek maliyetli gyrotronlara ve mikrodalga dalga kılavuzlarına ihtiyaç duymadan bu deneyleri gerçekleştirebildik.&nbsp;Umudum, bu teknolojinin sadece büyük laboratuvarlarla sınırlı kalmayıp daha küçük araştırma gruplarında ve hatta klinik uygulamalarda da kullanılabilir hale gelmesi. DNP, manyetik rezonans sinyalini yüzlerce kat artırabiliyor; bu da daha hızlı ve daha detaylı ölçümler yapılmasına imkân tanıyor. Böylece hem deney süreleri kısalıyor hem de daha önce mümkün olmayan, çok kısa ömürlü ve hızlı gerçekleşen dinamik süreçler takip edilebiliyor. Uzun vadede, bu teknolojinin tıp, malzeme bilimi ve biyosensörler gibi alanlarda yeni fırsatlar yaratacağına inanıyorum.İTÜ’den EPFL’ye uzanan yolculuğunuzda sizi bu alana yönlendiren motivasyon neydi?İTÜ’de lisans eğitimim sırasında elektromanyetik dalgalar, radyo frekansı devreleri gibi konularda sağlam bir altyapı edindim. Bunun yanında, kuantum fiziğinin geniş uygulama alanları tam olarak kavrayamasam da her zaman ilgimi çekiyordu. Doktora konusu seçerken EPFL’de karşıma bu alanda çalışma fırsatı çıktı. Neredeyse hiç bilmediğim bir konuda doktora yapmak başta oldukça ürkütücüydü.&nbsp;Ancak manyetik rezonansın neredeyse sınırsız uygulama alanına sahip olması ve bir elektronik mühendisi olarak bu alana kendi katkımı sunma ihtimali beni çok heyecanlandırdı. EPFL bu tür araştırmalar için çok uygun bir ortam sunuyor; deneysel olanaklarımız oldukça ileri düzeyde. Bu alanda beni en çok motive eden şey ise temel bilimin, yenilikçi mühendislikle birleşerek somut bir ürüne dönüşebilmesi.Doktora süreciniz boyunca sizi en çok etkileyen kişi ya da olay neydi?Yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini başarıyla gerçekleştirmek oldukça uzun zaman aldı. Bir dönem, deneylerden elde ettiğimiz verileri yorumlamakta çok zorlandık ve doğrudan neden beklediğimiz DNP etkisini gözlemleyemediğimizi anlamıyorduk. Danışman hocamla aylar boyunca deneme ve sonuç değerlendirme süreci yürüttük. Her seferinde yeni bir yorum geliştiriyor, o yorumu doğrulamak için yeni bir deney ya da matematiksel hesaplama yapıyorduk. Doğru cevaba ulaşana kadar pek çok yanlış varsayımı test ettik.&nbsp;Tüm bunlar olurken büyük bir merak ve heyecanla yeni olasılıklar üretmeye devam ettik. Pes etmeyi hiç düşünmedik çünkü cevabı mutlaka bulacağımıza inanıyorduk. Danışman hocamla, daha önce birlikte yürüttüğümüz deneylerde de bana aşıladığı bu yaklaşım, neredeyse her akşam laboratuvardan çıkarken ‘Çözümü bulacağız, yarın görüşürüz’ diyerek bitirdiğimiz uzun tartışmaların bir parçasıydı. Bu süreç bana yalnızca mühendislik ve tasarımın değil, bilimsel araştırmanın da ne kadar keyifle ve azimle yürütülebileceğini gösterdi.Kadın bir mühendis ve araştırmacı olarak bilim dünyasında karşılaştığınız zorluklar oldu mu? Bunlarla nasıl baş ettiniz?Açıkçası bu konuda kendimi şanslı azınlık içinde görüyorum. Hayatım boyunca ailemden, öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan güçlü bir destek hissettim. Hiçbir zaman ‘bunu sen yapamazsın ama bir erkek yapar’ gibi bir düşünce bana aşılanmadı; yeteneklerim küçümsenmedi. Aksine öğretmenlerimin özel ilgisi ve kazandığım burslar bu özgüveni pekiştirdi. Egitim hayatım boyunca arkadaşlarımdan, asistanlardan ve hocalarımdan her zaman saygı ve destek gördüm. Türkiye’de kız öğrencilerin çalışkan ve başarılı olduğu yönündeki yaygın algının da bu anlamda bana moral verdiğini söyleyebilirim.EPFL’ye geldiğimde de içinde yer aldığım laboratuvar ortamında ve hocalarımla çalışırken hep yeteneklerime değer verildiğini hissettim. Bunun yanında EPFL’de kadın araştırmacılara destek sağlayan ‘Fix the Leaky Pipeline’ programına katıldım. Bu sayede harika kadın araştırmacılarla tanıştım ve aslında pek çok kadının bilim dünyasında ne tür engellerle yüz yüze kaldığını yakından gördüm. Bu süreçte ben de kendi kendime koyduğum görünmez sınırların farkına vardım. Bu, hâlâ üzerinde çalışmaya ve kendimi geliştirmeye devam ettiğim bir alan.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3603.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sizin gibi yüksek teknoloji alanlarında çalışmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?Meraklı olun, soru sormaktan çekinmeyin ve hata yapmaktan korkmayın. Yeni bir alana girerken yeteneklerinizden şüphe etmeyin, cesur olun. Ben hiçbir başarının sadece büyük bir zekânın ürünü olduğuna inanmıyorum; ama her başarının mutlaka büyük bir emeğin sonucu olduğundan eminim.&nbsp;İyi bir ekipte yer almak ve farklı disiplinlerden insanlarla çalışmak vizyonunuzu inanılmaz derecede genişletir. Mümkünse farklı alanlarda araştırma yapan insanlarla iletişim kurun, onlardan öğrenin. Ve unutmayın: Sabır çok önemli. Büyük fikirler bir günde gerçeğe dönüşmez, ama emekle, inatla ve merakla mutlaka yolunu bulur.Akademide mi kalmayı düşünüyorsunuz yoksa endüstride de çalışmalar yapmak istiyor musunuz?Şu anda çalıştığım kurum olan CSEM, akademi ile endüstri arasında tam anlamıyla bir köprü görevi görüyor. Doktora sonrasında araştırmalarımı burada yürütüyorum. İçinde yer aldığım grup bugüne kadar birçok başarılı tasarıma imza atmış, içinden start-up şirketler çıkarmış bir ekip.&nbsp;Bu farklı ortam, uzun zamandır fırsat bulamadığım alanlarda kendimi geliştirmeme imkân sağlıyor. Grubumuzda elektronik devre tasarımında 20 yılı aşkın deneyime sahip mühendislerle çalışıyorum ve onlarla yaptığım fikir alışverişleri manyetik rezonans alanında uygulanabilir yeni fikirler ortaya çıkarıyor.Aslında yüksek lisansım sırasında da bir süre İTÜ Teknopark’taki Mikroelektronik firmasında yarı zamanlı çalışmış ve oradaki tecrübeli mühendislerden çok şey öğrenmiştim. Hatta o dönemde edindiğim pratik bilgilerin, doktora sırasında tasarladığım devrelerin başarıyla çalışmasında kritik rol oynadığına inanıyorum.Demek istediğim şu ki: akademi ve endüstri, birbirini sürekli besleyen ve birlikte ilerleyen iki DNA sarmalı gibidir. Benim gönlümde uzun vadede akademi var; çünkü bir ürünü geliştirmekten ziyade, sıfırdan yepyeni bir ürünün gerçeğe dönüşebileceğini göstermek bana çok daha heyecan verici geliyor. Tabii en büyük hayalim, bu fikirlerin sadece laboratuvarda kalmayıp bir gün gerçek dünyaya taşınarak birilerine, ne kadar küçük olursa olsun, somut bir fayda sağlaması.Araştırma konularınız arasında özellikle ilginizi çeken, gelecekte derinleşmeyi planladığınız yeni bir teknoloji ya da alan var mı?Şu anda kuantum algılama ve biyouyumlu mikro sistemler alanı özellikle ilgimi çekiyor. Manyetik rezonans tekniklerini biyomedikal cihazlarla birleştirmek önemli fırsatlar sunabilir ve bu yönde derinleşmeyi hedefliyorum. Bu alanda ilerlemek için iş birlikleri geliştirmem ve yapılabilecekler konusunda kendimi daha fazla beslemem gerektiğinin farkındayım.&nbsp;Şu anda bilgi ve yetkinlik alanım doğrultusunda alana katkı sağlayacağına inandığım devreleri tasarlamaya devam ediyorum. Kısa vadede, geniş sıcaklık aralığında çalışabilen, farklı yöntemleri ve frekansları aynı çipte bir araya getiren gelişmiş manyetik rezonans devreleri tasarlamayı hedefliyorum. Böylece pek çok farklı deney tek bir çip ile gerçekleştirilebilecek.Uluslararası iş birliklerinin araştırmalarınızdaki yeri nedir? Türkiye’deki üniversitelerle ortak projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz?Uluslararası iş birliklerinin degerini gittikce daha iyi anliyorum. Farklı bakış açıları ve teknik imkanlar bir araya geldiğinde çok daha yaratıcı çözümler üretilebiliyor. Gelecekte Türkiye’deki üniversitelerle de ortak projelerde yer almayı çok isterim. Bu tür bağların hem bilgi paylaşımı hem de insan kaynağı açısından büyük katkı sağladığına inanıyorum.Kendi kariyer hikayenizi düşündüğünüzde, geriye dönüp genç Nergiz’e bir cümleyle ne söylemek isterdiniz?Kendine güven ve fikirlerinin pesinden kosmaktan asla çekinme. Daima açık iletişimden yana ol; sorunları ertelemeden, güzel bir iletişimle çöz. Yıllar önce İTÜ’den bir hocamın bana söylediği bir sözün ne kadar doğru olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyorum: ‘Ne olmak istiyorsan, o olacaksın.’ Çok basit ama benim için çok güçlü bir cümle. Hâlâ kendime sık sık bunu hatırlatıyorum.

Bir Türk kadınının bilimde çığır açan devrimi

Modernleşme denince akla genellikle teknolojik gelişmeler, eğitim reformları ve hukukta yapılan değişiklikler gelir. Ancak tarihî süreçler sadece görünen yüzlerden ibaret değildir. Bir toplumun dönüşümünde, yüksek sesle konuşmayan ama derin izler bırakan aktörler de vardır. 

Sessiz aktörler

Pusula Swiss olarak, Osmanlı’nın son döneminde hem devletin çeşitli kademelerinde görev almış hem de tasavvuf geleneğine sıkı sıkıya bağlı kalmış bu "sessiz aktörler"i gündeme taşımak istedik.&nbsp;Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalarını sürdüren ve Osmanlı’nın geç dönem sûfî bürokratları üzerine kapsamlı çalışmalar yürüten Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya ile gerçekleştirdiğimiz bu röportaj, modernleşme ile maneviyat arasında kurulmuş köprülerin izini sürüyor.Pusula Swiss: Sayın Yalçınkaya, bize öncelikle akademik geçmişinizden ve sizi “sûfî bürokratlar” gibi özel bir alana yönlendiren sebeplerden bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Elbette. Lisans ve yüksek lisans eğitimim sırasında Osmanlı düşünce tarihi ve tasavvuf geleneği benim ana ilgi alanımdı. Doktora tezimi Ken’ân Rifâʿî üzerine hazırladım. Ardından Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü’nde akademik kariyerime başladım. 2022-2024 arasında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde (CMES) doktora sonrası araştırmalarımı yürüttüm. Halen Harvard Universitesi kaynaklarıyla sabbatical sürecimdeyim ve doktora sonrası araştırmalarımı yayın haline getiriyorum. Burada geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde sûfî entelektüellerin devlet ve toplum üzerindeki etkilerini inceledim. Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, tarih yazımında çoğu zaman göz ardı edilen bu aktörlerin, modernleşme sürecinin manevî ve ahlâkî yüzünü temsil etmesiydi.Pusula Swiss: "Sûfî bürokrat" kavramı ilk bakışta tezat gibi görünüyor. Bu tanımı biraz açar mısınız?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Haklısınız, kulağa zıt gibi geliyor. Bir yanda mistik hayatın sadeliğini benimseyen sûfîler, diğer yanda seküler devlet düzeni içinde görev yapan bürokratlar... Ancak Osmanlı toplumunda bu ikilik düşündüğümüz kadar keskin değildi. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında birçok devlet adamı aynı zamanda bir tarikata mensuptu. Bu kişiler hem mektepler açıyor, eğitim reformları yapıyor hem de dergâhlarda zikir halkalarına katılıyor, Mesnevî okutuyorlardı. Onların çok yönlü kimlikleri sayesinde devletin teknik modernleşmesi ile toplumun manevî değerleri arasında bir denge sağlandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c819.jpg" width="1024" height="576"></figure>Pusula Swiss: Bu sûfî bürokratlar Osmanlı modernleşmesine ne tür katkılar sundular? Reformlara karşı mıydılar yoksa desteklediler mi?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu noktada geleneksel anlatılarla yüzleşmemiz gerekiyor. Osmanlı modernleşmesini genellikle seküler, Batıcı elitlerin projesi gibi görürüz. Ancak gerçekte sûfî entelektüeller bu sürecin tam içindeydiler. Örneğin, Aşçı Dede İbrahim Halil Efendi'nin hatıratında Japonya'nın modernleşmesinden övgüyle bahsedilir. Bu isimler reformları bir tür dinî sorumluluk olarak gördüler. Gazetelerde yazılar yazdılar, halka yeniliklerin gerekçelerini anlattılar. Modernleşmenin vicdanı oldular diyebiliriz. Yaptıkları iş, sadece modern kurumları savunmak değil; bu kurumlara manevî ve ahlâkî içerikler kazandırmaktı.Pusula Swiss: Örnek olarak kimleri sayabiliriz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ken’ân Rifâʿî bu profilin en çarpıcı örneği. Galatasaray Sultanîsi mezunu, aynı zamanda şeyh. Maarif Nezareti’nde müfettişlik yapmış, vilayetlerde maarif müdürlüğü görevinde bulunmuş. İstanbul’da Ümmü Ken’an Dergâhı’nı kurmuş. Cumhuriyet’in radikal reformlarına dahi anlayışla yaklaşmış biri. "Gerçek tekke kalptedir" diyerek, zahiri kurumların değil, tasavvufun özünün korunmasını savunmuştur. Hem klasik Türk musikisine hem de Batı müziğine ilgi göstermiş, piyano çalmış ve ilahiler bestelemiştir.Veled Çelebi İzbudak da önemli bir örnek. Mevlânâ soyundan gelen bir Mevlevî şeyhi, ama aynı zamanda II. Meşrutiyet’ten itibaren Modernleşme süreçlerinde aktif olarak yer almış, Cumhuriyet döneminde de milletvekili olarak görev almış bir dil âlimi. Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 12 ciltlik bir sözlük hazırlamış. Mevlânâ Dergâhı'nın müzeye dönüştürülmesinde de adı geçiyor. Onun hikâyesi, sûfî kimliğin ulus-devlet reformlarıyla çatışmadığını, tam tersine bu sürece içeriden katkı sunduğunu gösteriyor.Pusula Swiss: Daha az bilinen ama önemli isimlerden de bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Mehmet Şemseddin Ulusoy, Bursa’da Halvetî-Misrî Dergâhı'nın son şeyhi. Şiirlerinde modern toplumun meselelerini tasavvuf perspektifinden değerlendirmiş. Aşçı Dede İbrahim Halil, II. Abdülhamid döneminde hem mutfakta hizmet etmiş hem de hatıratında dönemin reform tartışmalarına yer vermiştir. Bu metinler, sufîlerin dünyadan kopuk olmadığını, aksine yenilikleri takip ettiklerini gösteriyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c81a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tâhirü’l-Mevlevî ise tam bir entelektüel. Hem mevlevî hem de eğitimci, şair ve yayıncı. 1912’de yazdığı "Teşebbüs-i Şahsî" romanı, tasavvufun çalışma ve girişimcilik ahlâkıyla nasıl örtüştüğünü gösteriyor. O, “çalışmak da ibadettir” anlayışıyla sûfîlerin üretken bireyler olmasını savunmuş.Pusula Swiss: Günümüz için bu “sessiz aktörler”in ne gibi bir anlamı olabilir sizce?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu isimler bize çok şey söylüyor. Öncelikle tarihî süreçlerde seküler ve dindar ayrımının bu kadar keskin olmadığını hatırlatıyorlar. Modernleşme, manevî değerlerle çatışmak zorunda değil. Aksine, etik ilkelerle desteklendiğinde daha kalıcı hale geliyor. Ken’ân Rifâʿî gibi bir isim hem Batılı yaşam tarzına açık hem de tasavvufun özüne sadık kalabiliyorsa, bu bizler için çok güçlü bir mesaj. Kamu hizmetinde, eğitimde ya da kültürde çalışan herkes için ilham verici. Sessiz aktörlerin geçmişte söyledikleri, bugün de içimizde yankılanıyor. Bu yüzden onları hatırlamak, sadece tarihî bir borç değil; aynı zamanda toplumsal bilinç ve geleceğe yönelik vizyon açısından da çok değerli.Pusula Swiss: Çok teşekkür ederiz bu derinlikli ve ufuk açıcı sohbet için.Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ben teşekkür ederim. Bu tür konulara yer vermeniz, geçmişle bugün arasında kurduğumuz bağların güçlenmesine katkı sağlıyor.

Tasavvufla reform arasında: Sessiz bir dönüşümün izinde

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "Pets in Turkey"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…Röportaj:&nbsp;Özgür Mumcular<ul><li>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;<ul><li>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</li></ul>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</li></ul>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.<ul><li>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</li></ul>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.<ul><li>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</li></ul>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.<ul><li>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</li></ul>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</li></ul>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</li></ul>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.<ul><li>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</li></ul>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.<ul><li>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</li></ul>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.<ul><li>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</li></ul>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></li><li>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</li></ul>

Sibel Akın’ın gözünden Pets in Turkey: Bir patinin ardındaki hikaye

Çocukların sağlığı söz konusu olduğunda, ailelerin en çok endişelendiği konuların başında nörolojik sorunlar geliyor. Epilepsiden prematüre takibine, SMA’dan çocukluk çağı migrenine kadar birçok alanda hem bilimsel gelişmeleri hem de sahadaki deneyimiyle önemli katkılar sunan bir isimle, Prof. Dr. Ayşe Tosun ile bir araya geldik. 