Anlaşma, DSÖ'nün 78. Dünya Sağlık Asamblesi çerçevesinde onaylandı. Bu gelişme, Pazartesi günü Slovakya Başbakanı'nın, Polonya ve İtalya'nın desteğiyle anlaşmaya karşı çıkmasıyla yaşanan gerginliğin ardından geldi. Buna rağmen söz konusu belge, çoğunluk desteğiyle kabul edildi.

Üye ülkeler geçtiğimiz ay anlaşmanın büyük bölümünde uzlaşı sağladı, ancak bazı tartışmalı maddeler için müzakereler sürecek.

DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, yaptığı açıklamada, anlaşmanın ülkelerin yeni pandemi tehditlerine karşı daha iyi, daha hızlı ve daha adil biçimde birlikte hareket etmesini sağlayacağını belirtti.

Hukuki bağlayıcılığı olan bu yeni düzenleme, gelecekteki salgınlar için ülkeleri önlem alma, hazırlık yapma ve etkili müdahalede bulunma konusunda yükümlülük altına alacak. Ayrıca aşı ve diğer tıbbi malzemelerin küresel ölçekte daha adil biçimde dağıtılmasını amaçlıyor.

Bununla birlikte, bazı önemli konular henüz nihai sonuca bağlanmış değil. Bu nedenle anlaşma şimdilik yürürlüğe girmeyecek.

Hâlâ tartışma konusu olan maddelerden biri, ülkelerin aşı ve ilaçlara erişim karşılığında virüs örneklerini ve ilgili verileri ilaç şirketleriyle paylaşmalarını öngören yeni bir “patojen erişim ve fayda paylaşımı (PABS)” sisteminin oluşturulması.

Üye devletlerin bu tartışmalı noktalar üzerinde bir yıl içinde anlaşmaya varması hedefleniyor. Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için en az 60 ülkenin onay sürecini tamamlaması gerekiyor.

Ancak, ABD’nin Trump yönetimi döneminde bu anlaşmayı imzalamayacağına kesin gözüyle bakılıyor. Bu durum, anlaşmanın küresel etkisini sınırlandırabilir.