Özgür

İsviçre'deki siyasi partilerin, kantonların ve çeşitli derneklerin çoğunluğu, Nazi sembollerinin kamusal alanda kullanılmasını ve dağıtılmasını yasaklayan bir düzenlemeyi destekliyor. Hükümetin bu özel yasayla ilgili yürüttüğü danışma süreci tamamlandı.

Aralık ayında hükümet, bu düzenlemeye aykırı hareket edenlerin 200 İsviçre frangı (225 ABD doları) para cezasına çarptırılacağını duyurdu. Ayrıca, bir sonraki aşamada diğer aşırılıkçı ve şiddeti yücelten sembollerin de yasaklanması planlanıyor. Mevcut yasaya göre, bir kişi ancak bu sembolleri kullanarak ilgili ideolojiyi açıkça desteklediğinde cezalandırılıyor.<h3>Destekleyenler ve karşı çıkanlar</h3>Öneriyi destekleyenler arasında Sosyal Demokrat Parti, Liberal Yeşiller Partisi, Merkez Partisi, Radikal-Liberal Parti, kantonların adalet ve polis müdürlükleri ile İsviçre’deki Yahudi topluluklarının çatı örgütü bulunuyor. Bu gruplar, İsviçre ve Avrupa'da hızla artan antisemitik olaylar göz önüne alındığında böyle bir yasanın gerekli olduğunu savunuyor.Öte yandan, bazı partiler yasağın ifade özgürlüğünü kısıtlayabileceğinden endişe duyuyor.

İsviçre'de çoğunluk, Nazi sembollerinin kamusal alanda yasaklanmasını destekliyor

Dünya Türk Kahvesi Günü kapsamında bugün Zürih Başkonsolosluğu tarafından kentin en gözde noktalarından biri olan Paradeplatz’da özel bir etkinlik düzenlendi. Sabah saat 10.00’da başlayan organizasyon, İsviçreli ziyaretçilerin ve yabancı turistlerin yoğun ilgisiyle karşılandı.

Türk Kahvesi şöleni

Zürih Başkonsolosu Fazlı Çorman ve Kültür ve Tanıtma Ataşesi Aydın Yıldırım Duran, etkinlikte hazır bulunup tüm konuklarla yakından ilgilendiler. Ayrıca, Zürih’te görev yapan çeşitli bürokratlar ile sivil toplum kuruluşlarının başkanları da etkinliğe katılarak destek verdi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1023/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a473.jpg" width="1023" height="576"><figcaption>Kültür ve Tanıtma Ataşesi Aydın Yıldırım Duran, Turgut Karaboyun, Zürih Başkonsolosu Fazlı Çorman ve İtad Başkanı Mustafa Yılmaz&nbsp;</figcaption></figure>Türk Kahvesi Günü’nün tarihçesiDünya Türk Kahvesi Günü’nün kökeni, 5 Aralık 2013’te UNESCO’nun “Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği”ni Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne almasına dayanıyor. Bu tarih, Türk kahvesinin yalnızca bir içecek değil; sohbet, misafirperverlik, ritüel ve toplumsal buluşma kültürüyle şekillenen bir gelenek olduğunun uluslararası alanda tescillenmesini sağladı. UNESCO’nun kararı sonrasında birçok ülke, kültürel etkinlikler ve tanıtım programlarıyla 5 Aralık’ı “Dünya Türk Kahvesi Günü” olarak kutlamaya başladı. Avrupa ve ABD’de belediyeler tarafından ilan edilen özel gün etkinlikleri sayesinde Türk kahvesi, kültürel diplomasi ve tanıtım açısından her yıl daha geniş kitlelere ulaşıyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a475.jpg" width="1024" height="576"></figure>Zürih’te yoğun katılımBu yıl Zürih’te düzenlenen kutlamalar da bu uluslararası geleneğin bir parçası olarak dikkat çekti. Paradeplatz’da kurulan stantta misafirlere ücretsiz Türk kahvesi ve Türk lokumu ikram edildi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a47a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Türk kahvesi, Türk Aşçılar Derneği Başkanı Mustafa Yılmaz ve ekibi tarafından geleneksel yöntemle kumda pişirilerek hazırlandı. Hem aroması hem sunumuyla büyük ilgi çeken bu hazırlama tekniği ziyaretçilerin beğenisini topladı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a478.jpg" width="1024" height="576"></figure>Etkinlik, bölgeden geçen yerli-yabancı çok sayıda misafirin katılımıyla gün boyunca hareketli geçti. Paradeplatz gibi merkezi bir meydanda gerçekleştirilen organizasyon, Türk kahvesinin eşsiz kültürünü İsviçre toplumuyla buluşturmayı amaçladı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a477.jpg" width="1024" height="576"></figure>Avrupa genelinde kutlamalarZürih’in yanı sıra bugün Avrupa’nın önemli şehirlerinde ve büyük meydanlarında da Türk kahvesi tanıtım etkinlikleri düzenleniyor. Bu kutlamalar hem geleneksel mirasın yaşatılmasına katkı sağlıyor hem de Türkiye’nin gastronomik ve kültürel zenginliğini uluslararası alanda görünür kılıyor.Zürih’te gerçekleştirilen bu özenli organizasyonda emeği geçen tüm kurum temsilcileri ve gönüllüler tebrik edilerek, Türk kahvesi geleneğinin yaşatılmasına yönelik çalışmaların önemine bir kez daha dikkat çekildi.

5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günü Zürih’te büyük ilgiyle kutlandı

İsviçre’de ordu personeline cep mühimmatının yeniden evde saklama hakkı verilmesi tartışması, Eyaletler Konseyinde açık farkla reddedildi. Oylama öncesinde kadın örgütleri yoğun lobi çalışması yürütmüş, yaklaşık 15 bin imza toplamıştı.

Kadın örgütlerinden 15 bin imza

GLP Ulusal Meclis üyesi ve kadın çatı örgütü Alliance F’nin eşbaşkanı Kathrin Bertschy, kararı yalnızca izleyebildi. Bertschy ve destekçilerine göre mühimmatın evde bulunması, kadın ve çocuklar için güvenlik riski doğuruyor ve intihar vakalarını artırabiliyor.<h3>Salonda rüzgâr tersine döndü</h3>Kadın örgütleri ile birlikte birçok önleme uzmanı mühimmatın eve verilmesine karşı çıkarken, güvenlik politikası komisyonunda durum farklı görünüyordu. SVP’den Werner Salzmann, komisyonu teklife ikna etmeyi başarmıştı.Ancak Ständerat genel kurulunda tablo tamamen değişti. Destek vereceği düşünülen birçok isim sessiz kaldı; söz alanlar yalnızca karşıtlar oldu.Savunma Bakanı Martin Pfister da açık bir dille karşı olduğunu belirtti: “Bir asker, birliğine giderken yol açmak için silah kullanacak bir durum asla söz konusu değildir.”<h3>“Güven göstergesi olurdu” savunması</h3>Salzmann ise yalnız bırakılmış şekilde önerisini savunmaya devam etti. Ona göre, olası bir terör saldırısı ya da acil durumda askerlerin hızlı şekilde görev alabilmesi için mühimmatın evde bulunması önemliydi. Bunu aynı zamanda “askerlere duyulan güvenin bir göstergesi” olarak tanımladı.Ancak diğer parlamenterler ikna olmadı.Kathrin Bertschy, psikolojik olarak risk taşıyan kişilere zaten silah verilmediğini, bu nedenle mühimmatın evde tutulmasının güvenlik riskini artıracağını vurguladı.SP’den Daniel Jositsch ise sorunun askerlerin psikolojisi değil, kriz anlarında ortaya çıkan refleks davranışlar olduğunu söyledi: “İnsanların içine düşebileceği ekstrem durumlar tehlike yaratır.”Merkez Parti’den Andrea Gmür da aile içi şiddet riskinin ağır bastığını belirterek hayır oyu verdi: “Böyle bir olay yaşanırsa bunun sorumluluğu doğrudan ordunun üzerine kalır ve büyük zarar verir.”<h3>Sonuç çok net</h3>Oylamada yalnızca dokuz üye (SVP, FDP ve bazı Merkez Partisi temsilcileri) evde mühimmat saklanmasını destekledi. Komisyon kararının aksine Ständerat’ta çok net bir çoğunluk teklifi reddetti.Kararın ardından dışarıda konuşan Alliance F Başkanı Bertschy memnundu: “Umarım bu tartışma artık kesin olarak kapanmıştır.”Şimdilik öyle görünüyor.

Asker mühimmatını eve götüremeyecek: Tartışma büyük farkla sonlandı

İsviçre’de otomobil tamir maliyetleri son yıllarda ciddi şekilde artış gösterdi. Bunun temel nedenleri arasında araçların giderek karmaşıklaşması ve yedek parçaların yüksek fiyatları öne çıkıyor.

Teknoloji ve parça sayısı fiyatları yükseltiyor

Comparis tarafından yapılan analiz, 10 yıllık ve 1 yıllık araçlar arasındaki bazı tipik onarım maliyetlerini karşılaştırdı. İncelenen onarımlar arasında far değişimi, ön cam ve tampon tamiratı yer aldı.<ul><li>VW Golf: Tamir maliyeti 4000 CHF’den 5100 CHF’ye yükseldi.</li><li>Skoda Octavia: 3900 CHF’den 7300 CHF’ye çıktı.</li><li>BMW 3 Serisi: En büyük artış yaşandı; 5000 CHF’den 15.500 CHF’ye tırmandı.</li></ul><h4>Maliyet Artışının Nedenleri:</h4><ol><li>Teknolojik Karmaşıklık: Modern araçlarda motor, fren, ABS ve hava yastıkları gibi sistemlerin tümü elektronik kontrol üniteleri ile yönetiliyor. Bu da hem arızaların tespitini hem de onarım süresini uzatıyor.</li><li>Özel Teşhis Cihazları: Garajlar, araçlardaki elektronik arızaları tespit edebilmek için 4000–5000 CHF değerinde teşhis cihazlarına yatırım yapmak zorunda. Üstelik cihazların yıllık lisans ve güncellemeleri de ek maliyet getiriyor.</li><li>Parça Sayısının Artışı: 1967 model bir VW otobüs yaklaşık 7000 parçadan oluşurken, günümüz araçlarında bu sayı yaklaşık 70.000’e ulaşıyor. Daha fazla parça, daha fazla arıza riski ve dolayısıyla daha yüksek onarım maliyeti demek.</li></ol><h4>Garajcı ve Uzman Görüşleri:</h4><ul><li>Genf’li garajcı Claudio Cerato, modern araçlarda her şeyin elektronik olduğunu ve bunun hem cihaz maliyetlerini hem de işçilik ücretlerini artırdığını belirtiyor.</li><li>Oldtimer meraklısı Sebastian Becker ise parça sayısının artmasının arıza riskini ve maliyetleri artırdığını vurguluyor.</li></ul>Sonuç olarak, yeni ve teknolojik araçlar, hem yüksek yedek parça maliyetleri hem de karmaşık elektronik sistemler nedeniyle tamir için ciddi bir bütçe gerektiriyor.

İsviçre’de araç tamir maliyetleri katlandı: Teknoloji fiyatları yükseltiyor

İsviçre’de gribin etkisi belirgin şekilde artıyor. Geçtiğimiz hafta Sağlık Bakanlığı, laboratuvar tarafından doğrulanmış 459 grip vakası bildirdi. Bu sayı hem bir önceki haftaya göre neredeyse iki kat daha fazla hem de geçen yılın aynı dönemine kıyasla iki kattan daha yüksek.

Grip bu yıl daha agresif ilerliyor

Bakanlığın paylaştığı verilere göre her 100 bin kişi başına 5,05 vaka düşüyor. Geçen yıl bu oran aynı hafta için 2,05 seviyesindeydi. Uzmanlar, grip dalgasının henüz tam olarak başlamadığını ancak çok yakın olduğunu belirtiyor.<h3>Sezon erken yükselebilir</h3>Benzer seviyede yüksek grip vakaları en son 2022 yılında görülmüştü. O yıl grip dalgası alışılmadık şekilde erken başlamış, 2022/23 sezonunda zirve Aralık ortasında yaşanmıştı. Son iki yılda ise en yüksek noktaya genellikle Ocak ayı sonunda ulaşılmıştı.<h3>Bölgesel dağılım</h3>Geçtiğimiz hafta en yüksek vaka oranı Tessin bölgesinde kaydedildi:<ul><li>Tessin: 100 bin kişi başına 20,90 vaka</li><li>Zug: 100 bin kişi başına 0,75 vaka (en düşük seviye)</li></ul>

İsviçre Sağlık Bakanlığı: Grip vakaları bir yılda iki kat arttı

İsviçre’de kantonlar, hastane planlamasını yeniden düzenlemek ve gelecekte daha yakın işbirliği yapmak istiyor. Ancak bu girişim, federal merkezdeki siyasetçiler tarafından temkinli ve eleştirel bir gözle izleniyor. 

Hastane hizmetlerinde yeni dönem

Çünkü Bern’den gelen baskı artıyor: Parlamento, federal hükümete hastane planlamasına müdahale etme yetkisi verebilecek bir öneriyi kabul etmiş durumda.<h3>Temel ve uzmanlaşmış hizmetler ayrılıyor</h3>Kantonların sunduğu yeni modele göre tüm tıbbi hizmetler iki gruba ayrılacak:<ul><li>Temel sağlık hizmetleri: Tüm bölgelerde bulunması gereken müdahaleler.</li><li>Uzmanlaşmış hizmetler: Sadece belirli hastanelerde sunulacak karmaşık tedaviler.</li></ul>Örneğin basit bir apandisit ameliyatının her hastanede yapılması, ancak karmaşık omurga operasyonlarının sadece bazı merkezlerde gerçekleştirilmesi öngörülüyor. Kantonlar Konferansı’nın (GDK) bu konuda bölgelere yönelik öneriler yayınlaması planlanıyor.<h3>“Öneri” mi, “zorunluluk” mu?</h3>Ancak bu model, bağlayıcı değil. Yalnızca tavsiye niteliğinde. Bu noktada bazı federal siyasetçiler tepki gösteriyor. Ulusal Konsey üyesi Patrick Hässig, “Basın açıklamasında çok sayıda ‘olmalı’ ve ‘istiyor’ ifadesi var. Ben ‘zorunlu’ ve ‘uygulanacak’ ifadelerini tercih ederdim” diyerek belirsizliğe dikkat çekiyor.SP’li Sarah Wyss da benzer şekilde, hastane planlamasının yalnızca gönüllü işbirliğine bırakılamayacağını, zorunlu hâle getirilmesi gerektiğini savunuyor.<h3>GDK: “Bu süreç yerelden yükselmeli”</h3>GDK Başkanı Lukas Engelberger ise eleştirilere karşı çıkıyor: “Hastane hizmetleri insanların çok yakından hissettiği bir konu. Bu nedenle demokratik olarak iyi temellendirilmiş yerel kararlar gerekli.”<h3>“Dağ fare doğurdu” eleştirisi</h3>SVP’li Ulusal Konsey üyesi Thomas de Courten, sürecin yavaş ilerlediğini belirterek sert konuşuyor: “Dağ fare doğurdu, hayal kırıklığına uğradım. Önce iki yıl incelemek, sonra iki yıl terimleri tartışmak… Uygulamanın 2031’e sarkması mümkün. Bu hedefi olmayan, iddiasız bir yaklaşım.”<h3>Merkezi planlama tartışması</h3>H+ Hastaneler Birliği Başkanı ve FDP’li Ulusal Konsey üyesi Regine Sauter ise GDK’nın planını destekliyor. Hastane planlamasının federal bir görev olamayacağını savunan Sauter, ülke genelinde merkezi bir planlamanın “hiçbir anlamı olmadığını” vurguluyor. Geçtiğimiz hafta sunulan bir araştırmanın da daha fazla koordinasyon gerektiğini, ancak her uzmanın her hastanede bulunamayacağını gösterdiğini aktarıyor.<h3>Siyasi tartışma devam edecek</h3>Hastaneler Birliği ve kantonların sağlık direktörleri, bu dönüşümün “aşağıdan yukarıya” gelmesi gerektiğini savunuyor. Engelberger, bunun başarılması hâlinde kantonlara yöneltilen eleştirilerin güç kaybedeceğini düşünüyor.Hastane planlaması tartışması devam edecek gibi görünüyor. Federal Konsey, yılbaşında hastane planlamasına ilişkin kendi modelini içeren raporu açıklamayı planlıyor.

Sağlıkta büyük tartışma: Kantonların yeni modeline eleştiri yağmuru

İsviçre toplu taşıma sisteminde önemli bir yenilik hayata geçirildi. SwissPass, Salı günü yaptığı açıklamada, akıllı telefonu veya kredi kartı bulunmayan yolcuların da spontane şekilde bilet satın almaya devam edebilmesi için ön ödemeli yeni bir kart uygulamasını başlattığını duyurdu.

Yeniden yüklenebilir kart

Yeni kart sayesinde yolcular, nakit kabul etmeyen makineler de dahil olmak üzere tüm bilet satış noktalarından ve otomatlardan hızlı ve temassız biçimde bilet alabilecek. Bu yıl içinde nakit kabul etmeyen yeni cihazların devreye gireceği de belirtiliyor.<h4>SwissPass'tan Farkı Ne?</h4>Halihazırda kullanılan SwissPass kartı ile yolcular, akıllı telefon ya da kredi kartı kullanmadan da bilet alabiliyor. Ancak SwissPass kişiye özel ve ödemeler genellikle aylık fatura yoluyla yapılıyor. Yeni ön ödemeli kart ise:<ul><li>Kişiye özel değil, anonim,</li><li>Yeniden yüklenebilir,</li><li>Peşin ödeme mantığıyla çalışıyor.</li></ul>Bu yapısıyla dijital araç kullanmak istemeyen veya aylık fatura istemeyen yolcular için daha esnek bir seçenek sunuyor.<h4>Minimum Yükleme Tutarı 10 Frank</h4>Yolcular, kartı çevrimiçi olarak veya ülke genelindeki toplu taşıma satış noktalarından satın alıp yükleme yapabiliyor. Kart için depozito alınmıyor; ancak satın alma sırasında en az 10 frank yükleme zorunluluğu bulunuyor.<h4>Bazı Posta Şubelerinde Pilot Uygulama</h4>Bern, Solothurn, Fribourg ve Basel-Landschaft kantonlarında, seçili Posta şubelerinde de bu anonim kartın satışı başladı. Bir yıl sürecek bu pilot uygulamanın ardından, satış ağının orta vadede nasıl geliştirileceğine karar verilecek.

SwissPass, akıllı telefon kullanmayanlar için ön ödemeli kart başlattı

İsviçre Parlamentosu, insanların daha geç emekli olmalarını teşvik edecek önlemleri kabul etti. Üst meclisin onayından sonra alt meclis de düzenlemeleri geniş bir çoğunlukla destekledi. Amaç, emeklilik yaşını doldurduktan sonra da çalışmaya devam eden kişilerin sayısını artırarak iş gücü açığını azaltmak.

Emeklilik reformu hızlanıyor...

69 yaşındaki Susanne Steiner gibi birçok kişi hâlihazırda emeklilik yaşını geçmiş olmasına rağmen çalışmayı sürdürüyor. Steiner, bunun kendisini zihinsel olarak dinç tuttuğunu, insanlarla temas hâlinde kalmak istediğini ve hâlâ katkı sunabilmekten mutluluk duyduğunu söylüyor.Parlamentonun aldığı karara göre, emekli aylığını geç alan kişilere daha yüksek ek ödemeler yapılacak. Ayrıca emekliler için geçerli olan gelir muafiyeti 5.000 İsviçre frangı artırılacak. Böylece yıllık geliri 21.800 frankı aşmayan emekliler, artık bu eşiğe kadar sosyal sigorta primi ödemeyecek. Öte yandan, emekli maaşını erkenden almak isteyenlerin aylıklarında daha güçlü kesintiler yapılabilecek.Merkez parti milletvekili Thomas Rechsteiner, bu adımların iki nedenle önemli olduğunu söylüyor: Birincisi, nitelikli iş gücünün ekonomide tutulması; ikincisi ise demografik değişim. “Daha uzun yaşıyoruz, bu yüzden daha uzun süre çalışmak da mümkün” diyor.Ancak düzenlemeler herkes tarafından desteklenmiyor. Sosyal Demokrat Parti’den milletvekili Samira Marti, paketin, özellikle ortalama 1800 frank civarında düşük emekli aylığı alan kişileri daha uzun çalışmaya zorlayacağını belirtiyor. Marti, “Bu, emeklilik yaşını gizlice artırmak anlamına geliyor; buna karşı çıkıyoruz” diye konuşuyor.Tartışmalar sürerken, emeklilik yaşını geride bırakmasına rağmen çalışmaya devam eden Susanne Steiner için karar olumlu bir gelişme. Steiner, işi hâlâ büyük bir tutkuyla yaptığını ve birkaç yıl daha çalışmayı planladığını söylüyor. Yeni teşvikler sayesinde bunun maddi olarak daha avantajlı olacağı belirtiliyor.

Daha geç yaşta emekli olmak isteyenlere teşvikler verilecek

İsviçre Federal İdari Mahkemesi, Federal İstihbarat Servisi (NDB) tarafından yürütülen sınır ötesi radyo ve kablo gözetiminin mevcut şekliyle İsviçre Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile uyumlu olmadığını açıkladı.

Kitlesel gözetim sistemi revize edilmeli

Mahkeme kararında, gözetimin hangi koşullar altında uygulanabileceğinin öngörülebilir olduğunu kabul etmekle birlikte, mevcut yasal düzenlemenin kötüye kullanımı önleyecek yeterli koruma sağlamadığını vurguladı. Özellikle NDB’nin yalnızca önemli ve doğru verileri işlemesi garanti edilmiyor. Ayrıca yasada gazeteci kaynakları ve avukat-müvekkil iletişimi gibi özel korunması gereken iletişimler için herhangi bir güvence bulunmuyor.Mahkeme ayrıca, bilgi toplama faaliyetlerinin yeterince denetlenmediğini ve etkilenen kişilerin sonradan gözetimi inceleme hakkına sahip olmadığını belirtti. Bu nedenle mevcut radyo ve kablo gözetimi rejimi hem Anayasaya hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olarak değerlendirildi.<h2>Düzeltme Süresi</h2>Federal İdari Mahkeme, mevcut durumun tamamen durdurulması gerektiğini belirtti. Ancak NDB Yasası üzerinde bir revizyon çalışması yürütülüyor. Mahkeme, yasa yapıcıya eksiklikleri yürürlükteki revizyon sırasında düzeltme imkânı tanınmasının uygun olduğunu söyledi.Mahkeme, bu düzeltmeler için beş yıllık bir süre öneriyor. Eğer bu süre içinde yasal çerçeve Anayasa ve İnsan Hakları Sözleşmesi ile uyumlu hâle getirilmezse, radyo ve kablo gözetimi tamamen durdurulacak.<h2>Kötüye Kullanımı Önleme ve Gözetim Kapsamı</h2><ul><li>NDB, yurtdışındaki güvenlik açısından önemli olaylar hakkında bilgi toplamak için radyo ve kablo gözetimi yapıyor.</li><li>Sınır ötesi iletişim taranıyor ve anahtar kelimelerle inceleniyor.</li><li>Sadece İsviçre içi iletişim (gönderici ve alıcı İsviçre’de) kontrol edilemiyor.</li></ul><h2>Kitlesel Gözetim ve Şikâyetler</h2><ul><li>Dijital Toplum Derneği ve bazı gazeteciler ile avukatlar, temel hak ihlali gerekçesiyle gözetimin durdurulmasını talep etti.</li><li>2020’deki bir mahkeme kararı, radyo ve kablo gözetiminin kitlesel gözetim anlamına geldiğini belirlemişti.</li><li>Şikâyetçiler, kendi verilerinin de işlenme riski olduğunu öne sürerek NDB’nin faaliyetlerini durdurmasını talep etme hakkına sahip.</li><li>Mahkeme, Federal İdari Mahkeme’yi sistemin Anayasa ve insan hakları sözleşmesine uygunluğunu incelemekle görevlendirdi.</li></ul>Karar henüz kesinleşmiş değil ve Federal Mahkeme’ye itiraz edilebilir.

Federal Mahkeme: İstihbarat Servisi'nin gözetimi temel hakları ihlal ediyor

İsviçre’de sağlık harcamaları 100 milyar franka ulaştı. Bu maliyetin önemli bir kısmı temel sağlık sigortası tarafından karşılanıyor. Özellikle doktor ziyaretleri ve ayakta tedavi kapsamında kullanılan ilaçlar büyük yük oluşturuyor. 

Jenerik ilaçlar tasarruf sağlıyor

Sağlık sigortaları, 2024 yılında ilaçlar için 9,4 milyar frank harcadı; bu, bir önceki yıla göre %3,6 artış anlamına geliyor. Peki artışın nedenleri neler?<h3>Her zamankinden daha fazla ilaç tüketiliyor</h3>Nüfusun dörtte üçü, temel sigorta kapsamında en az bir ilaç kullandı. Kişi başına yıllık ortalama 20 kutu ilaç düşüyor. Hem daha fazla insan ilaç kullanıyor hem de kullanılan miktar artıyor. Özellikle depresyon ve DEHB tedavisinde kullanılan ilaçlarda dikkat çekici artışlar görülüyor. Bazı DEHB ilaçlarında tüketim artışı %20’den %40’a kadar çıkmış durumda.<h3>Yaşlanan nüfus ilaç talebini artırıyor</h3>İsviçre nüfusu 2024’te %1 büyürken, 65 yaş üstü nüfustaki artış %2,3 oldu. Daha uzun yaşayan insanlar, sağlıklarını koruyabilmek için daha fazla ilaç kullanıyor. Buna örnek olarak sarı nokta hastalığı (AMD) tedavisi veriliyor. Göz içine yapılan enjeksiyonlar, hastaların yaşam kalitesini belirgin şekilde iyileştiriyor.<h3>Yeni ilaçlar daha pahalı</h3>Uzun vadede ilaç fiyatları genel olarak düşse de yeni çıkan ilaçlar çoğunlukla yüksek fiyatlarla piyasaya giriyor. Helsana Sağlık Politikası Başkanı Mathias Früh’e göre, yeni ilaçların fiyatı son 10 yılda ikiye katlandı. Bu durum, gerçek bir yenilik içermeyen ancak yüksek fiyatla piyasaya sunulan “sahte inovasyon” ürünleri için de geçerli.<h3>Tasarruf potansiyeli: Daha fazla jenerik ilaç kullanımı</h3>Jenerik ilaçlarla tasarruf imkânının hâlâ tam olarak kullanılmadığı belirtiliyor. 2024’ün başından itibaren yürürlüğe giren düzenlemeler, hastaları daha ucuz olan jenerik veya biyobenzer ilaçlara yönlendirmeyi hedefliyor. Gerekçe olmadan orijinal ilacı tercih edenler daha yüksek katkı payı ödüyor. Bu baskı nedeniyle bazı orijinal ilaç üreticileri fiyat indirimine gitti. Bu önlemle yaklaşık 76 milyon frank, dağıtım marjlarındaki düzenlemelerle birlikte toplamda 250 milyon franka yakın tasarruf sağlanması bekleniyor.<h3>Bölgelere göre büyük farklar</h3>İlaç kullanımı bölgelere göre ciddi farklılıklar gösteriyor. Bazel, Cenevre, Neuchâtel ve Ticino kantonlarında kullanım ortalamanın oldukça üzerinde. Appenzell Innerrhoden, Obwalden, Uri ve Zug gibi bölgelerde ise daha düşük. Bunun nedenleri arasında demografik yapı ve kültürel farklar öne çıkıyor. Helsana’ya göre, ülkenin orta ve doğu kesimlerinde ilaç kullanımı geleneksel olarak daha temkinli.

Yaşlanan nüfus ve yeni tedaviler sağlık sisteminin maliyetini artırıyor

Staatssekretariat für Migration tarafından yayımlanan yeni verilere göre İsviçre, 2024 yılında toplam 2446 yabancıyı ülke dışına gönderme kararı aldı. Sınır dışı edilen kişilerin büyük kısmı üçüncü ülkelerden geliyor.

İsviçre’nin 2024 göç bilançosu

2024’te hakkında sınır dışı kararı verilen kişilerin %69’u ülkeyi halihazırda terk etti, kalan %31’in işlemleri ise henüz tamamlanmadı. SEM, bu oranın önümüzdeki aylarda daha da yükseleceğini öngörüyor.2023 yılında 2250 kişi hakkında sınır dışı kararı verilmişti. Bunların %73’ü 2024 ortasına kadar İsviçre’yi terk etmişti. Bu nedenle 2024’teki tamamlama oranı biraz daha düşük.<h3>Landesverweisung nedir?</h3>İsviçre mahkemeleri suç işleyen yabancılar hakkında sınır dışı kararı verebiliyor. Bu karar, kişinin İsviçre’den veya Schengen Bölgesinden çıkarılmasını ve belirli bir süre geri giriş yasağı getirilmesini içeriyor.<h3>%31 neden hâlâ ülkede?</h3>SEM sözcüsü Magdalena Rast’a göre bunun birkaç nedeni var:<ul><li>Kimlik belgelerinin eksik olması veya çıkışın organize edilmesi gerektiğinden süreç devam ediyor.</li><li>Bazı ülkeler işbirliği yapmadığı için işlemler uzuyor.</li><li>Kimi kişiler sürece aktif katılmayarak gecikmeye yol açıyor.</li><li>Sağlık sorunları, bazı durumlarda hemen dönüş yapılmasını engelliyor.</li></ul>Bu gelişmelerin ortasında Federal Konsey üyesi Beat Jans, geçtiğimiz Cuma günü iltica sisteminde kapsamlı bir reform duyurdu. Buna göre iltica süreçleri hızlandırılacak, dosya birikimleri azaltılacak ve entegrasyon daha bağlayıcı hâle getirilecek.<h3>En Fazla Sınır Dışı Edilenler: Arnavutluk İlk Sırada</h3>2024’te sınır dışı edilenlerin %40’ı AB/EFTA ülkelerinden, %60’ı ise üçüncü ülkelerden geldi. En kalabalık gruplar:<ul><li>Arnavutluk: 247</li><li>Romanya: 190</li><li>Cezayir: 136</li></ul>Sınır dışı edilenlerin %93’ü erkek ve en yoğun yaş grubu 25–34 yaş.Philippe Müller konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunu vurguladı: “İsviçre’ye gelen kişilerin kurallarımıza uyması bizim için esastır.”<h3>10 Bin Giriş Yasağı</h3>2024 yılında 10.146 giriş yasağı kararı verildi; bunların 345’i daha sonra kaldırıldı veya askıya alındı. Aktif giriş yasaklarının:<ul><li>%47’si yasadışı giriş,</li><li>%23’ü zamanında ülkeden çıkmama,</li><li>%20’si ise kamu güvenliğini tehlikeye atma gerekçesiyle alındı.</li></ul>En çok giriş yasağı uygulanan beş ülke: Cezayir (837), Suriye (786), Fas (708), Türkiye (700), Afganistan (554).<h3>İsviçre, Sığınmacıların Üçte Birine Asıl Statüsü Veriyor</h3>2024’te İsviçre’nin tanıma oranı %34,2 oldu. Bu oran AB ortalaması olan %42’nin altında.<h3>Göç ve İltica Arasındaki Fark</h3>2024 yılında 212.578 kişi İsviçre’ye göç etti. Bunların 22.553’ü İsviçre vatandaşlarının geri dönüşü. Aynı yıl 129.786 kişi ülkeyi terk etti. Sonuç olarak net göç +82.792 kişi oldu; bu, 2023’e göre yaklaşık %15,6 daha düşük.Göç edenlerin çoğu AB/EFTA ülkelerinden, yani serbest dolaşım hakkına sahip kişiler. Çoğu iş nedeniyle geliyor. Asylum başvurusu yapanlar ise üçüncü ülkelerden (örneğin Afganistan) geliyor ve başvuruları incelemeye alınmak zorunda.2024 yılında en çok iltica başvurusunda bulunan grup Afganistan vatandaşları oldu.

Geçtiğimiz yıl İsviçre'de 2500’e yakın yabancı sınır dışı edildi

Aralık 2025 itibarıyla İsviçre’de birçok önemli değişiklik yürürlüğe giriyor. Yeni SBB tren tarifesi uygulanmaya başlıyor, bazı kantonlarda kiralarda şeffaflık zorunlu hale geliyor, ilaç fiyatları düşüyor ve robotaksiler test operasyonlarına başlıyor. 

İlaç fiyatları, uçuşlar, kiralar...

İşte Aralık ayında değişecek başlıklar:<h3>Yeni SBB Tren Tarifesi</h3>14 Aralık 2025’ten itibaren yeni SBB tarifesi yürürlükte olacak. Liestal–Basel hattında S-Bahn seferleri artık 15 dakikada bir gerçekleştirilecek. Basel–Biel arasında ise yarım saatte bir yeni bir uzak mesafe treni hizmete giriyor. Ayrıca Basel, IC51 hattıyla yeniden Cenevre Gölü Bölgesi’ne kadar kesintisiz bağlanacak.Almanca konuşulan İsviçre ile Chiasso arasında saatlik direkt seferler sunulacak. Graubünden–Zürich hattında ise hafta içi IC3 seferleri yarım saatte bire çıkıyor. Zürich–Milano arasında iki ek sefer devreye alınırken, Bologna’ya uzanan direkt hat Floransa'ya, Cenova hattı ise yazın La Spezia’ya kadar genişletiliyor.Ayrıca ilk kez ICE trenleri Brig–Almanya arasında direkt çalışacak. Chur hattında ise gidiş–dönüş olmak üzere günde dört yeni sefer planlanıyor.<h3>İlaç Fiyatlarında Düşüş</h3>1 Aralık itibarıyla çok sayıda ilacın fiyatı düşüyor. Federal Hükümetin aldığı karara göre yapılan güncellemelerle en az 65 milyon İsviçre frangı tasarruf bekleniyor. BAG tarafından incelenen ilaçların büyük bölümü kalp-damar hastalıklarında kullanılıyor. Orijinal ilaçların yaklaşık yarısında fiyat düşüşü uygulanırken, jenerik ve biyobenzer ilaçlarda bu oran yüzde 70’e çıkıyor. Ancak küresel tedarik sorunlarının devam etmesi nedeniyle BAG, bazı ilaçlarda fiyat indiriminden bilerek kaçınıyor.<h3>Schutzstatus S Düzenlemeleri</h3>1 Aralık 2025’ten itibaren Schutzstatus S statüsündeki kişilerin çalışma hayatına katılımını artırmaya yönelik düzenlemeler yürürlüğe giriyor. Bu düzenleme özellikle Ukrayna vatandaşlarını etkiliyor. İşverenler için bürokrasi azaltılarak izin zorunluluğu, basit bildirim prosedürüne dönüştürülüyor. Ayrıca Schutzstatus S sahipleri, mesleki entegrasyon programlarına katılmakla yükümlü olacak; katılmayanların sosyal yardımları azaltılabilecek.<h3>Robotaksi Testleri Başlıyor</h3>PostAuto Schweiz Aralık ayında Doğu İsviçre’de ilk robotaksi testlerine başlıyor. Testler şimdilik güvenlik sürücüleriyle ve yolcusuz yapılacak. Şirket, nihai aşamada 25 aracı trafiğe çıkarmayı hedefliyor. Bu sayı gerçekleşirse Avrupa’nın en büyük robotaksi filosu olacak. Araçlar Çinli Apollo Go markasından tedarik ediliyor.<h3>Yeni Kış Uçuş Destinasyonları</h3>Zürih Havalimanı, kış tarifesine üç yeni destinasyon ekliyor. Edelweiss Air 19 Aralık’tan itibaren İsveç Luleå’ya ve Yeşil Burun Adaları’nda São Vicente ile Praia’ya uçmaya başlıyor. Bilbao ve Tiflis hatları ise yazdan kışa uzatılıyor.<h3>Kanton Bazlı Değişiklikler</h3><h4>BLS Bilet Makinelerinde Nakit Dönemi Bitiyor</h4>BLS Aralık ayından itibaren Bern kantonundaki tüm bilet makinelerinde nakit kabulünü kaldırıyor. Bu adımla yıllık 400 bin frank tasarruf bekleniyor. Ödemeler sadece kart, Twint ve ön ödemeli kartla yapılabilecek. Luzern ve Neuenburg kantonlarında nakit seçeneği, kantonların maliyetleri üstlenmesi sayesinde devam edecek.<h4>Kira Şeffaflığı – Bern</h4>Bern kantonunda 1 Aralık 2025’ten itibaren ev sahipleri, yeni kiracıya önceki kirayı açıklamak zorunda olacak. Böylece fahiş kira artışları kolayca tespit edilebilecek.<h4>ZVV Bilet Fiyatları Artıyor</h4>ZVV Aralık tarifesiyle birlikte bilet fiyatlarını ortalama %2,1 artırıyor. Çıkış gerekçesi, toplu taşımanın en az %60 maliyet karşılama oranını tutturması.<h3>2026 Vinyeti</h3>1 Aralık 2025’ten itibaren 2026 otoyol vinyeti satışa çıkıyor ve aynı gün geçerli oluyor. Ücreti 40 frank. Hem klasik çıkartma hem de dijital e-vinyet olarak alınabiliyor. Avusturya’nın 2026 vinyeti de aynı tarihler arasında geçerli; bu son fiziksel vinyet olacak. 2027’den itibaren yalnızca dijital versiyon sunulacak.

Aralık ayından itibaren İsviçre’de neler değişiyor? 

İsviçre’de pazar günü yapılan oylamada, kadınlar için zorunlu hizmetin getirilmesi ve yüksek servetlerin vergilendirilmesini öngören iki düzenleme de seçmenlerden geçer not alamadı.

Çifte referanduma ret

Öğleden sonra açıklanan geçici sonuçlara göre, zorunlu ulusal hizmet teklifine birçok kantonda destek oranı yüzde 20’nin dahi gerisine düşerek reddedildi.Her iki teklif de kapsamlı reformlar içeriyordu ancak kampanya sürecinde yoğun eleştirilerin hedefi haline gelmişlerdi.<h2>İsviçre’nin askerlik ve sivil hizmet sistemi</h2>Tartışmaların merkezindeki mevcut sistem, ülkedeki zorunlu hizmet uygulamasına dayanıyor. Tarafsızlık ilkesini benimseyen İsviçre’de genç erkeklerin ya askerlik yapması ya da sivil savunma hizmetine katılması gerekiyor. Hizmeti yerine getirmeyi kabul etmeyenler alternatif sivil hizmete yönlendiriliyor; tüm seçenekleri reddedenler ise yedek hizmet bedeli ödüyor. Her yıl yaklaşık 35 bin erkek bu yükümlülüğünü yerine getiriyor.Referandumda halkın onayına sunulan teklif, bu zorunluluğun tüm vatandaşları kapsayacak şekilde genişletilmesini öngörüyordu. Kadınların gönüllü olarak orduya katılmasının mümkün olduğu ülkede, mevcut sistemde herhangi bir hizmet zorunluluğu bulunmuyor.Solothurn kantonundan ve girişimin önde gelen isimlerinden Noémie Roten, Tagesschau’ya yaptığı açıklamada, uzun vadede ülkenin güvenliği ve toplumsal dayanışmasının güçlendirilmesini hedeflediklerini belirtti. Askerlik yapmış bir kadın olarak Roten, uygulamanın toplumsal cinsiyet eşitliğini de destekleyeceğini savundu.Girişimi destekleyenler ayrıca toprak kaymaları, sel felaketleri, siber tehditler ve Avrupa’daki güvenlik ortamı gibi artan risklere dikkat çekerek, kapsamlı bir zorunlu hizmet sisteminin ülkenin krizlere karşı direncini artırabileceğini dile getirdi.Ancak siyasette oldukça geniş bir cephe –Sosyal Demokratlardan sağ görüşlü SVP’ye kadar uzanan bir koalisyon– teklife karşı durdu. Kadınların hâlihazırda ücretsiz bakım ve ev içi yükün çoğunu üstlendiği, bu nedenle ek zorunluluklarla yüklenmemesi gerektiği vurgulandı. Ayrıca gençlerin geçici olarak iş yaşamından çekilmesi nedeniyle önemli ekonomik kayıpların yaşanabileceği de ifade edildi.<h2>“Süper zenginler” için miras vergisi önerisi</h2>Aynı gün oylamaya sunulan diğer girişim, Genç Sosyalistlerin (Juso) hazırladığı bir servet vergisi düzenlemesiydi. “Ultra zenginler milyarları miras alıyor, biz ise krizleri devralıyoruz” sloganıyla yürütülen kampanya, 50 milyon İsviçre frangını aşan miras ve hediye transferlerinin ulusal düzeyde vergilendirilmesini öngörüyordu.Tasarıya göre elde edilecek gelir öncelikle iklim projelerinde kullanılacaktı. Juso Başkanı Mirjam Hostetmann, bunun çevreyi kirletenin mali sorumluluk üstlenmesi gerektiği prensibine dayandığını belirtti. Girişime göre, karbon salımının büyük kısmından en varlıklı kesimler sorumluydu.Teklif, İsviçre’nin merkeziyetçi ve yetkisi sınırlı geleneksel vergi sisteminden köklü bir sapma anlamına geliyordu. Ülkede 50 milyon frangın üzerinde servete sahip olan kişilerin sayısı ise yalnızca 2 bin 500 civarında.Federal yetkililer, böyle bir verginin ülkenin uluslararası sermaye açısından cazibesini azaltabileceği yönünde uyarılarda bulundu. İlk taslakta yer alan “geriye dönük uygulama” fikri, iş dünyası ve hukukçuların yoğun tepkisi üzerine geri çekilmişti.Financial Times’ın haberine göre bazı şirketler ve yüksek servet sahibi bireyler şimdiden ülke dışına taşınmayı değerlendirmeye başladı. Ekonomistler ve hukuk uzmanları, planın aile şirketlerinin kuşak devri süreçlerini zorlaştırabileceği görüşünde. Stadler Rail’in sahibi Peter Spuhler, girişimi “İsviçre için bir felaket” olarak nitelendirdi.<h2>Doğrudan demokraside referandum kültürü</h2>Her iki oylama da İsviçre’nin güçlü doğrudan demokrasi geleneğinin bir parçası. Ülkede ulusal referandumlar yılda dört kez düzenleniyor ve halk yeni yasalar ya da siyasi kararlar konusunda doğrudan söz sahibi oluyor. 1874’te isteğe bağlı referandum hakkı tanındığından bu yana yaklaşık 200 oylama yapıldı ve bunların yaklaşık yüzde 40’ı olumsuz sonuçlandı.Bir yasaya itiraz için 100 gün içinde 50 bin geçerli imza toplanması yeterli oluyor ve ardından halk son kararı veriyor. Anayasa değişiklikleri gibi daha büyük reformlar için ise hem oy çoğunluğu hem de kanton çoğunluğu gerekiyor. Benzer süreçler kanton ve belediye düzeyinde de uygulanıyor.

İsviçre halkı zorunlu hizmet ve servet vergisini onaylamadı

Perşembe günü Devlet Şansölyeliği tarafından yapılan açıklamada, bölgesel temel bakım hizmetlerini sürdürebilmek için mevcut yatak sayısının 2035 yılına kadar yaklaşık 800 artırılarak 5925’e çıkarılması gerektiği bildirildi.

Daha fazla bakım evi

Luzern Kantonu, hükümetin yaptığı son tahminlere göre önümüzdeki yıllarda daha fazla bakım evi kapasitesine ihtiyaç duyacak.&nbsp;Yeni rakamlar, Kantonsregierung tarafından kabul edilen güncellenmiş bakım evi listesine dayanıyor. Bölgesel bakım yerlerinin yanı sıra üst düzey uzmanlaşmış hizmetler, akut ve geçiş dönemi bakımı ile rahibelere ayrılan yerler de listeye dahil edildiğinde, toplam kapasite 6262 bakım yeri olarak kaydedildi.<h3>Neden Daha Fazla Kapasite Gerekli?</h3>Devlet Şansölyeliği, artan talebin temel nedeninin Luzern Kantonu’nda daha fazla yaşlı ve bakıma muhtaç kişinin bulunması olduğunu belirtiyor. Birçok kişinin mümkün olduğunca kendi evinde kalmak istemesi nedeniyle, yalnızca yatılı bakım yerlerinin değil, evde bakım hizmetlerini kapsayan ambulant desteğin de genişletilmesi zorunlu görülüyor.<h3>Planlama Bilimsel Verilere Dayandırıldı</h3>Kanton, yeni bakım evi listesinin hazırlanmasında İsviçre Sağlık Gözlemevi (Obsan) tarafından geliştirilen senaryoları temel aldı. Bu senaryolar, demografik değişim, sağlık durumu, bakım ihtiyaçları ve gelecekteki talep artışına ilişkin çeşitli projeksiyonlar içeriyor.&nbsp;

Luzern Kantonu yaşlı bakım evlerinde kapasiteyi artırmayı planlıyor

İsviçre’de yayımlanan ekonomi dergisi Bilanz, her yıl hazırladığı “İsviçre’nin En Zengin 300 Kişisi” listesini güncelledi. Bu yıl toplam servet 850 milyar İsviçre frangına ulaşarak yeni bir rekor kırdı. Aynı zamanda listeye birçok yeni isim, özellikle de dikkat çekici biçimde çok sayıda Norveçli zengin eklendi.

Servetleri rekor kırdı

Öte yandan, İsviçre Federal İstatistik Dairesi’nin yeni verileri, ülkede yaşayan insanların yaklaşık yüzde 9’unun yoksul sınıfında yer aldığını ortaya koyuyor. Ekonomi muhabiri Klaus Ammann, zenginlik ile yoksulluk arasındaki makasın neden açıldığını değerlendiriyor.<h2>850 Milyar Franklık Servet: Ne Anlama Geliyor?</h2>Listeye giren 300 kişinin toplam varlığı, İsviçre ekonomisinin büyüklüğüyle neredeyse aynı. Ülkenin geçen yılki gayrisafi yurt içi hasılası 854 milyar frank idi. Yani 300 kişinin toplam serveti, ülkenin bir yılda ürettiği tüm değer kadar.Karşılaştırma yapmak gerekirse:<ul><li>300 zenginin sahip olduğu servet, İsviçre’de yaşlılık birikimlerini taşıyan 2. sütunun toplam varlığının yaklaşık üçte ikisi kadar.</li><li>1989’da yayımlanan ilk zenginler listesinde yalnızca 100 kişi vardı ve toplam servet 66 milyar franka ulaşıyordu. Bugün bu rakam 13 katına çıkmış durumda.</li></ul><h2>Listedeki Dikkat Çeken Değişiklikler</h2>Bu yılki listede önemli hareketlilik yaşandı.En büyük kaybı yaşayanlardan biri, kimya şirketi EMS-Chemie üzerinden servet edinen Blocher Ailesi oldu. Ailenin serveti, şirket hisselerinin değer kaybı nedeniyle yaklaşık 1 milyar frank düştü. Bu nedenle aile, uzun yıllardan sonra ilk kez ilk 10’un dışında kaldı.Ayrıca:<ul><li>Aponte Ailesi: Cenevre merkezli MSC deniz taşımacılığı şirketinin sahipleri. Servetlerini 4 milyar frank artırarak yaklaşık 25 milyar franka çıkardılar.</li><li>Johann Rupert: Lüks ürün üreticisi Richemont şirketinin patronu. Varlığı 2 milyar frank arttı.</li></ul>Ve en dikkat çekici noktalardan biri: Listeye giren yeni zenginlerin önemli kısmı Norveç’ten geldi.<h2>Neden Bu Kadar Çok Norveçli Zengin İsviçre’ye Taşındı?</h2>2021 yılında Norveç hükümeti, yüksek varlıklara uygulanan vergiyi iki katına çıkardı. Bu karar sonrası çok sayıda varlıklı Norveçli ve miras sahibi aile, vergilendirme avantajları sebebiyle İsviçre’ye yerleşti.Bu yeni göç dalgasının, İsviçre’deki toplam büyük servetin artmasına da gözle görülür biçimde katkı yaptığı belirtiliyor.<h2>Liste Başındaki İlk 10 İsim</h2><ol><li>Gérard Wertheimer – Lüks eşya, moda, emlak, şarap – 33–34 milyar Fr.</li><li>Hoffmann, Oeri ve Duschmalé Aileleri – İlaç – 30–31 milyar Fr.</li><li>Andrea Pignataro – Finans verileri, yazılım, oteller – 27–28 milyar Fr.</li><li>Aponte Ailesi – Deniz taşımacılığı, klinikler – 24–25 milyar Fr.</li><li>Safra Ailesi – Bankacılık, yatırımlar, emlak – 24–25 milyar Fr.</li><li>Klaus-Michael Kühne – Taşımacılık, ilaç, oteller – 21–22 milyar Fr.</li><li>Bertarelli Ailesi – Yatırımlar, biyoteknoloji, ilaç, emlak – 17–18 milyar Fr.</li><li>Jorge Lemann Ailesi – Bira, hızlı yemek, yatırımlar – 16–17 milyar Fr.</li><li>Andrey Melnichenko – Kimya, gübre, kömür – 15–16 milyar Fr.</li><li>Schindler ve Bonnard Aileleri – Asansör ve yürüyen merdiven üretimi – 15–16 milyar Fr.</li></ol><h2>Zenginlik Artarken Yoksulluk Neden Azalmıyor?</h2>İsviçre’de yoksulluk oranı uzun süredir yaklaşık yüzde 9 seviyesinde. Bu oran sabit görünse de nüfus arttıkça yoksul sayısı da yükseliyor. Ülke, uluslararası taahhütlerine rağmen yoksulluğu azaltma hedeflerine ulaşmış değil.Ekonomistler özellikle şuna dikkat çekiyor:<ul><li>İsviçre’de küçük ama büyüyen bir kesim, çalışmadan gelir elde eden “sermaye geliri sınıfı” hâline geliyor.</li><li>Bu kişiler, borsadaki yatırımlardan kazandıkları parayla, risk alan girişimcilerden ve ücret karşılığı çalışanlardan daha fazla gelir elde edebiliyor.</li></ul>İsviçre, diğer ülkelere kıyasla daha dengeli bir gelir dağılımına sahip olsa da zengin–yoksul uçurumu büyümeye devam ediyor. Uzmanlara göre bu konu, önümüzdeki yıllarda ülke siyasetinin en tartışmalı başlıklarından biri olacak.

İsviçre’nin en zengin 300’ü açıklandı:, Norveçliler dikkat çekti

Gelişmiş bir sosyal güvenlik sistemine rağmen İsviçre, yoksulluğu azaltma hedefini hâlâ tutturamadı. 2023 yılında nüfusun %8,1’i geçim için gerekli asgari gelirin altında yaşıyordu. Bu bulgular, ülkenin ilk ulusal yoksulluk izleme raporunda yer aldı. Federal Hükümet, kapsamlı bir ulusal stratejinin yolda olduğunu açıkladı.

Kimler daha fazla risk altında?

İsviçre’nin refah seviyesi yüksek ve sosyal güvenlik ağı güçlü olsa da yoksulluk ülkede varlığını sürdürüyor. 2014 ile 2017 arasında yoksulluk oranı artmış, o tarihten bu yana ise %8 ile %9 arasında seyrediyor.<h3>Pandemi desteği etkili oldu ama hedefe ulaşılamadı</h3>Covid-19 pandemisi sırasında uygulanan ekonomik destek paketleri, yoksulluk oranının artmasını engelledi. Ancak hükümete göre bu önlemler uzun vadeli hedef olan yoksulluğu azaltma konusunda yeterli olmadı.Bu yeni rapor, şimdiye kadar hazırlanan en kapsamlı ve detaylı ulusal referans yayını olarak değerlendiriliyor. İstatistiksel analizlerin yanında, yoksullukla yaşayan kişilerin hikâyelerine de yer verilmiş durumda. Rapor, 2027’ye kadar hazırlanması planlanan bir ulusal yoksullukla mücadele stratejisine temel oluşturacak.<h3>Kimler daha fazla risk altında?</h3>Gelire dayalı yoksulluk özellikle şu grupları etkiliyor:<ul><li>İşsiz veya çalışma hayatından uzak kişiler</li><li>Tek ebeveynli aileler</li><li>Birden fazla çocuklu çiftler</li><li>Yalnız yaşayan bireyler</li><li>Düşük eğitim seviyesine sahip olanlar</li><li>Yabancılar</li></ul>Araştırmaya göre, gelir düzeyi tek başına yoksulluğu açıklamıyor.<h3>Yapısal koşullar belirleyici</h3>Rapor, bireysel özelliklerin ötesinde yapısal faktörlerin yoksulluğu belirlemede büyük rol oynadığını vurguluyor. Bunlar arasında:<ul><li>Eğitim sisteminin yapısı</li><li>Aile dışı çocuk bakım imkanları</li><li>Temel ihtiyaçların karşılanmasına yönelik sosyal programlar</li><li>İş gücü piyasası koşulları</li></ul>Yoksulluk sadece ekonomik bir mesele değil; hayatın diğer alanlarında yaşanan zorluklar finansal kırılganlığı daha da derinleştiriyor.Örneğin, gelir açısından yoksul kabul edilen kişilerin neredeyse yarısının kronik bir hastalığı bulunuyor. Ayrıca zorunlu eğitim sonrası herhangi bir diplomaya sahip olmayanların yoksulluk riski ortalamanın belirgin şekilde üzerinde.

İsviçre’de yoksulluk oranı 2017’den beri değişmiyor

Kış mevsimi Avrupa’da; karla örtülü manzaralar, ışıl ışıl süslemeler, nefis sofralar ve geleneksel Noel pazarlarıyla bütünleşir. İnsanların yıl sonu tatili için biraz yavaşlayıp sevdikleriyle vakit geçirdiği huzurlu bir dönemdir.

Avrupa kış Ekspresleri

Kuzey Kutup Dairesi’nden İsviçre’nin beyaz zirvelerine uzanan bu özel rotalar, Avrupa’nın kaçırılmaması gereken Noel tren deneyimlerini gözler önüne seriyor.Bu büyüleyici manzaraların arasından ağır tempolu bir tren yolculuğuna çıkmak, tatil ruhuna girmek için ideal bir seçenektir.<h2>Noel Baba Ekspresi</h2>Yılın en büyülü tren yolculuklarından biri, sizi Noel masallarının merkezine taşıyan Noel Baba Ekspresi olabilir.Her akşam Helsinki’den hareket eden Finlandiya’nın gece yataklı treni, donmuş göllerin ve karla kaplanmış ormanların içinden geçerek Kuzey Kutup Dairesi’ndeki Rovaniemi’ye ulaşıyor. Bazı yolcularda, nadiren görülen Kuzey Işıkları’nı yakalama şansı bile doğuyor.Son dönemde Kuzey Işıkları’nın gözlemlenmesi daha kolay hale geldi; güneş aktivitelerinin artması ve uzun kış geceleri bu ihtimali yükseltiyor.Sabah uyandığınızda, Kolari ve Kemijarvi duraklarını da kapsayan Laponya’nın derinliklerinde oluyorsunuz. Burada Santa Claus Village gibi turistik noktaları keşfedebilir, Noel Baba’nın Ana Postanesi’nde pasaportunuza özel Kuzey Kutup Dairesi damgası bastırabilir ya da sevdiklerinize posta gönderebilirsiniz.Trende standart ve lüks yataklı kabinlerin yanı sıra oturmalı seçenekler bulunuyor. Yataklı kabinler genellikle iki kişilik olup ısıtma sistemi ve duşlu özel banyoya sahip. Yemek vagonunda kahvaltı, sıcak yemekler ve atıştırmalıklar sunuluyor.<h2>Espresso Monaco</h2>Gece treni tutkunları, Noel dönemi için Roma ile Münih arasında çalışan özel yılbaşı treni Espresso Monaco’yu seçebilir.Bu yolculuk, Avrupa’nın Noel pazarlarını nostaljik bir atmosferde deneyimlemek için ideal. Tren, yolcularını Münih’in en ünlü pazarlarına, el işçiliği süsler ve sıcak şarap gibi klasik lezzetleri tadabilecekleri noktalara ulaştırıyor.Kutlamalar daha trende başlıyor: Noel temalı dekorlar, özel yemekler, canlı müzik ve eğlenceler yolculuğa eşlik ediyor.Tren, Verona, Trento, Bolzano, Bressanone, Fortezza, Vipiteno/Sterzing ve Colle Isarco/Gossensass güzergâhından ilerleyerek Avusturya’da Brennero/Brenner Geçidi, Innsbruck ve Kufstein duraklarına uğruyor ve Almanya’da Münih’te son buluyor.Dört veya altı kişilik kuşetler, özel yataklı kabinler ve oturmalı yerler arasında seçim yapabilirsiniz. Özel kabinler tek, çift veya üç kişilik düzenlere sahip. Trende hem bar hem de yemek vagonu mevcut.Bu yıl Espresso Monaco, Aralık ayının iki hafta sonunda sefer yapacak: İlki 5 Aralık’ta Roma’dan kalkıp 7 Aralık’ta dönecek, ikincisi ise 12 Aralık’ta başlayıp 14 Aralık’ta sona erecek.<h2>Bergen Demiryolu</h2>Norveç devlet demiryolu şirketi Vy’nin işlettiği Bergen Demiryolu, kışın güzelliğini en iyi yansıtan hatlardan biridir. Oslo’dan batıdaki Bergen’e giden tren, yaklaşık 500 kilometrelik yolu yedi saatte aşıyor ve bu süreçte yaklaşık 180 tünelden geçiyor. Aynı zamanda Avrupa’nın en yüksek rakımlı hatlarından biri.Donmuş vadiler, buz tutmuş şelaleler, karla kaplı ovalar, heybetli dağlar, fiyortlar ve ahşap evlerin süslediği köyler eşliğinde büyüleyici bir kış yolculuğu sizi bekliyor.Rota üzerindeki en dikkat çekici noktalar arasında Avrupa’nın en geniş dağ platolarından Hardangervidda, yüksek rakımlı Finse’nin etkileyici buzul görüntüleri ve Geilo kayak merkezi bulunuyor. Myrdal istasyonunda ünlü Flam Demiryolu’na aktarma yaparak fiyortlara doğru unutulmaz bir iniş de yapabilirsiniz.Yolcular için yataklı seçenek dâhil olmak üzere günde birden fazla sefer mevcut. Tren birinci ve ikinci sınıf seçeneklerinin yanı sıra bir kafe vagonu, otomatlar ve wi-fi sunuyor. Bazı bölümler ailelere özel tasarlanmış durumda.<h2>Golden Eagle Danube Express</h2>Noel pazarlarının büyüsünü seviyorsanız Golden Eagle Danube Express tam size göre. Yıl içinde 8–12 gün arasında değişen programlarla çalışan tren, kış aylarında daha özel bir hale geliyor. Budapeşte ve Münih arasında gerçekleştirilen Orta Avrupa Noel Pazarları programı; Viyana, Avusturya Alpleri ve Salzburg duraklarını içeriyor.Bu yolculuk; Budapeşte’de iki gece beş yıldızlı otel konaklaması, karşılama akşam yemeği, rehberli şehir turları, şampanya resepsiyonları ve Noel pazarlarına düzenlenen gezileri de kapsıyor. Viyana’da atlı fayton gezisi, Noel halk şarkıları konseri ve Pirker zencefilli çörek tadımı öne çıkan deneyimler arasında. Programın bazı versiyonları Paris, Berlin ve Amsterdam gibi kentleri de dahil edebiliyor.Tren, binlerce ışıkla süslenmiş tarihi şehirlerden ve kırağı kaplı manzaralardan geçiyor.Ayrıca Golden Eagle Danube Express’in tatillerde popüler bir başka rotası olan Grand Alpine Express, sizi Avusturya, Slovenya, İsviçre ve Kuzey İtalya’dan geçiriyor.Budapeşte, Viyana, Semmering Geçidi, Achen Gölü, Innsbruck, Zürih, St. Gotthard Geçidi, Como Gölü, Verona, Trieste, Bled Gölü, Ljubljana, Postojna ve Venedik rotanın durakları arasında.Avusturya Tirolü’nün ve İtalya’nın göller bölgesinin manzaralarını seyrederken, Avrupa’nın daha az bilinen hazinesi Slovenya’yı da keşfetmiş oluyorsunuz. Yol boyunca Rönesans ve Gotik saraylar, kartpostal güzelliğinde kasabalar ve buz tutmuş göller size eşlik ediyor.Tren bir taşımacılık aracından çok lüks bir oteli andırıyor: mermer banyolar, özel banyolu kabinler, oda hazırlama hizmeti, rafine yemekler ve bar vagonlarıyla üst düzey bir deneyim sunuyor.Deluxe ve Superior Deluxe kabinlerde oturma alanları gece geniş yataklara dönüşüyor; panoramik pencereler, geniş dolaplar, kişisel kasalar, kaliteli banyo ürünleri ve klima standart. Tren boyunca internet erişimi var.Salon ve bar vagonu; içecek çeşitliliği, canlı müzik, kültür sohbetleri ve dil etkinlikleriyle yolculara keyifli anlar sunuyor.<h2>Glacier Express</h2>İsviçre’nin en meşhur tren yolculuklarından biri olan Glacier Express, Noel döneminde de oldukça cazip bir seçenek. “Dünyanın en yavaş ekspres treni” olarak bilinen hat, Zermatt-St. Moritz arasındaki 291 kilometrelik parkuru sekiz saatte tamamlıyor.Bu yolculukta 91 tünel ve 291 köprüden geçerek karla kaplı Alplerin panoramik manzaralarını, buz mavisi gölleri ve derin vadileri seyredeceksiniz.Rota üzerindeki önemli noktalar arasında yıl boyu açık olan Oberalp Geçidi, “İsviçre’nin Büyük Kanyonu” unvanıyla anılan Ren Kanyonu ve UNESCO Dünya Mirası listesine giren Landwasser Viyadüğü yer alıyor.İkinci sınıf, birinci sınıf ve Excellence sınıfı olmak üzere üç kategori bulunuyor. Trende internet, dijital rehberlik hizmeti ve aşağı indirilebilen pencereler gibi avantajlar sunuluyor.Excellence sınıfında ise lüks beş aşamalı gurme yemekler, bölgesel İsviçre şarapları ve çeşitli digestifler servis ediliyor. Vegan, vejetaryen, glutensiz ve laktozsuz seçenekler mevcut. Tüm yemekler mevsimlik ürünlerle trende taze hazırlanıyor ve özel bir vagonda sunuluyor.

Kuzeyden Alplere uzanan unutulmaz Noel treni rotaları

2025 yılı, Avrupa’da seyahatle ilgili kuralların kapsamlı biçimde elden geçirildiği bir dönem oldu. AB sınır denetimlerinden turist vergilerine, ziyaretçi davranışlarına yönelik yaptırımlardan dijital seyahat izinlerine kadar pek çok alanda yeni düzenlemeler yürürlüğe girdi. 

Avrupa’da yeni kurallar

Amaç; hem yerel halk ile turistler arasındaki dengeyi sağlamak hem de güvenlik ve sürdürülebilirlik konularında daha sıkı bir çerçeve oluşturmak.AB’nin sınır yönetimini dijitalleştirme sürecinin bir parçası olarak ek kontroller devreye alınırken, seyahat planlamasını, maliyetleri ve turistik destinasyonların işleyişini etkileyen birçok karar yıl boyunca uygulamaya kondu.<h2>AB Giriş/Çıkış Sistemi (EES)</h2>AB, uzun süredir hazırlıkları süren Giriş/Çıkış Sistemi’ni (EES) 12 Ekim’de aktif hâle getirdi. Sistemin aşamalı olarak yaygınlaştırılması ve 10 Nisan 2026’ya dek tüm noktalarda tamamlanması öngörülüyor.Yeni düzenlemeye göre, Schengen dışından giriş yapan yolcuların pasaportlarına damga basılmayacak; bunun yerine parmak izi, yüz taraması ve pasaporttaki kimlik bilgileri dijital olarak kaydedilecek. EES, İrlanda ve Güney Kıbrıs dışında tüm AB ülkeleriyle; İzlanda, Norveç, İsviçre ve Lihtenştayn gibi Schengen ortağı ülkeleri kapsıyor.Uygulama birkaç kez ertelendi; özellikle İngiltere’deki Dover Limanı’nda kara yoluyla seyahat eden yolcular için başlatılması, Noel dönemindeki yoğunluğu engellemek amacıyla 2026’ya kaydırıldı. Kimi giriş noktalarında başlangıçta gecikmeler yaşanabileceği tahmin edilse de, uzun vadede sistemin sınır işlemlerini daha düzenli hâle getirmesi bekleniyor.<h2>ETIAS 2026’ya kaldı</h2>EES’in ardından devreye alınması planlanan Avrupa Seyahat Bilgi ve Yetkilendirme Sistemi (ETIAS) ise 2026’nın sonlarına ertelendi. Vizeye ihtiyaç duymadan Schengen’e giriş yapan bazı ülke vatandaşları, seyahat öncesinde çevrimiçi bir izin formu dolduracak. Ücreti çoğu başvuru sahibi için 20 euro olacak bu izin, 180 günlük dönemde en fazla 90 gün kalınmasına olanak sağlayacak ve üç yıl boyunca geçerli olacak.<h2>Birleşik Krallık ETA sistemi 2026’da uygulanacak</h2>Birleşik Krallık'ın Elektronik Seyahat Yetkisi (ETA) 2023’te kademeli olarak devreye alınmıştı ancak henüz zorunlu şekilde kullanılmıyor. Şubat 2026 itibarıyla bu durum değişecek. Halihazırda vizesiz giriş yapabilen 85 ülkenin vatandaşları İngiltere’ye kısa süreli yolculuklar için dijital izin almak zorunda kalacak. Başvuru ücreti şu anda 16 sterlin (yaklaşık 18,20 euro) ve verilen izin iki yıl süreyle geçerli olacak; bu izinle altı aya kadar kalınabilecek.<h2>2025’te Avrupa’da seyahatin maliyeti yükseldi</h2>2025, yalnızca izin ücretleri ve enflasyon nedeniyle değil; turist vergileri, kısa dönem kiralama kısıtlamaları ve kitlesel turizmi sınırlamaya yönelik diğer adımlar nedeniyle de seyahat masraflarının arttığı bir yıl oldu.Paris, Barcelona ve çeşitli Avrupa şehirlerinde kısa süreli konaklama sınırlandırıldı. Bunun temel nedeni, yerel halkın karşı karşıya kaldığı artan kira fiyatlarıyla mücadele edilmesi. Bu uygulama, uygun fiyatlı Airbnb benzeri seçeneklerin sayısında düşüşe yol açtı.İspanya, İzlanda, Norveç ve İngiltere gibi ülkelerde gecelik turist vergileri artırılırken, İtalya’nın Venedik kentinde günübirlik ziyaretçilerden alınan ücret uygulaması sürdü. Bu adımlar; altyapı maliyetlerini karşılamayı, turist yoğunluğunu yönetmeyi ve bölge sakinlerinin yaşam kalitesini korumayı amaçlıyor.Avrupa genelinde “kaliteli turizm” anlayışına doğru bir yönelim dikkat çekiyor: Daha fazla harcama yapan, sayıca daha az ziyaretçi hedefleniyor. Kış sporlarıyla ilgili tesislerde ise artan enerji ve bakım giderleri nedeniyle bazı kayak merkezlerinde skipass fiyatları 2021’e kıyasla yüzde 40’a varan oranlarda yükseldi.<h2>Avrupa kötü davranışlara karşı daha katı</h2>Yeni kuralların bir bölümü de turist davranışlarını düzenlemeye odaklanıyor. İspanya’nın San Sebastian kenti, plajlarında sigara yasağı uygulayan şehirler arasına katıldı. Portekiz’in Albufeira bölgesi, uygunsuz kıyafetle dolaşan turistlere para cezası getirdi.İspanya’nın Palma limanında eğlence teknelerine getirilen yasak, hem altyapının yükünü azaltmayı hem de bölge sakinlerinin gürültü şikâyetlerine çözüm bulmayı hedefliyor.Fransa’da ise sıkı önlemler havaalanlarında başlıyor. Geçen aydan bu yana uçuş kurallarını ihlal eden yolculara 20 bin euroya kadar para cezası verilebiliyor ve dört yıla kadar uçuş yasağı getirilebiliyor.Düşük maliyetli havayollarına yönelik daha sıkı düzenlemelerin konuşulduğu bir dönemde, kabin bagajı ücretsiz taşıma hakkı ve gecikmelerde daha güçlü tazminat seçenekleri gündemde olsa da, havayollarının lobi faaliyetleri nedeniyle ilerleme sağlanamadı. 11 yıldır devam eden tartışmaların, arabuluculuk görüşmeleri nedeniyle 2026 başlarına sarkması bekleniyor.Ryanair’in kâğıt biniş kartlarını kabul etmeyi bırakma kararı da yolcu hakları konusunda yeni tartışmalara yol açtı. Portekiz’deki havacılık otoritesi, fiziksel biniş kartıyla gelen yolcuların uçağa alınmamasının hukuka aykırı olabileceğini şirketle paylaştı.

AB sınırlarında dijital dönem ve yeni turist kuralları

Neuchâtel Kantonu, tek kullanımlık elektronik sigaraların (puffs) satışını yasaklama kararı aldı. Salı günü yapılan oylamada, sağlık komisyonunun sunduğu önerge 70 “evet”, 27 “hayır” ve 3 “çekimser” oyla kabul edildi. 

Tütün düzenlemeleri

PLR ve UDC milletvekilleri, konunun federal düzeyde ele alınacağını savunarak düzenlemeye karşı çıktı.Tütün kullanımının önlenmesi için çalışmalar yürüten Unisanté’den Julie Martin, kararın gençleri hedef alan bu yüksek bağımlılık riski taşıyan ürünlere yönelik “haklı bir kaygıyı” yansıttığını belirtti. Martin, içerik denetiminin zayıf olduğunu, yüksek nikotin oranlarının gençlerde çok hızlı bağımlılık yarattığını vurguladı.Çevreye zararı da gündemdeKomisyon metninde, puffs ürünlerinin çevre için de ciddi bir tehdit oluşturduğunun altı çizildi. Ürünlerin, geri dönüşümü zor lityum piller ve büyük miktarda plastik içerdiği ifade edildi.Diğer kantonlarda durumValais Kantonu, 1 Kasım itibarıyla satış yasağını yürürlüğe koymuştu. Ancak yasağa karşı bir tütün şirketi tarafından Federal Mahkeme’ye başvuruldu. Cenevre’de ise geçtiğimiz Ağustos ayında kabul edilen yasak uygulanmaya başlıyor; adalet makamları, itiraz eden tarafların talep ettiği yürütmeyi durdurma kararını reddetti.Jura ve Bern kantonları da yasak önerisine destek veriyor. Federal Parlamento da Haziran ayında benzer bir motion kabul etmişti ancak ulusal yasal düzenlemenin zaman alacağı belirtiliyor.Nikotin poşetlerine de düzenleme geliyorBunun yanında milletvekilleri, nikotin poşetleri olarak bilinen “snus” satışına sıkı düzenlemeler — hatta gerekirse yasak — getirilmesine yönelik önergeyi de kabul etti. Oylamada 46’ya 46 eşitlik çıkarken, Meclis Başkanı Emile Blant’ın üstün oyu sayesinde önerge geçti.

Tek kullanımlık elektronik sigara satışı şimdi hangi kantonda yasaklanıyor?

Bern kantonuna bağlı Belp kasabasında, okul tatillerini ve haftalık ders günlerini yeniden düzenlemeyi amaçlayan bir pilot proje başlatılıyor. Proje, öğrencilerin ders programını ve tatil sürelerini değiştirerek eğitimde yeni bir model denemeyi hedefliyor.

Eğitimde yeni deneme

<h4>Pilot Projenin Detayları:</h4><ul><li>Öğrenciler haftada 4 gün ders görecek ve 3 gün hafta sonu tatili yapacak.</li><li>Yıllık tatil süresi 6 haftaya düşürülecek.</li><li>Toplam ders saati sayısı değişmeyecek; yalnızca haftalık dağılım farklılaşacak.</li><li>Amaç, çocuklara daha yapılandırılmış bir eğitim haftası sağlamak ve ebeveynler için planlama kolaylığı sunmak.</li></ul><h4>Neden Bu Model Deneniyor?</h4>Belp kasabasında planlanan bu pilot proje, eğitim sisteminde çocukların yoğun ders yükü ve ebeveynlerin iş programlarıyla uyum sağlama ihtiyacına yanıt vermeyi amaçlıyor. Haftalık dört günlük ders uygulamasıyla öğrencilerin daha düzenli bir rutin kazanması hedefleniyor. Ayrıca uzun tatillerin yerine daha sık ama kısa tatillerle çocukların öğrenme süreçlerinin devamlılığının sağlanması öngörülüyor.<h4>Haftalık Program ve Tatil Düzeni:</h4><ul><li>Ders günleri: Pazartesi – Perşembe</li><li>Hafta sonu tatili: Cuma – Pazar</li><li>Tatil süresi: Toplam 6 hafta, önceki modeldeki gibi uzun yaz tatilleri yerine dağıtılmış kısa tatiller</li></ul>Bu düzenleme, okul yıllarını daha dengeli bir şekilde bölerek çocukların derslerle boş zaman arasında denge kurmasını amaçlıyor. Proje ile öğrencilerin ders yoğunluğu tek seferde değil, yıl boyunca eşit şekilde dağılmış olacak.<h4>Pilot Projenin Kapsamı ve Uygulama Süreci:</h4><ul><li>Proje Belp’te belirli okullarda uygulanacak ve sonuçları değerlendirilerek ülke genelinde yaygınlaştırılma ihtimali araştırılacak.</li><li>Öğrencilerin ders performansı, uyum süreçleri ve tatil süresi değişiminin etkileri düzenli olarak takip edilecek.</li><li>Pilot projenin tamamlanmasının ardından, elde edilen veriler eğitim planlamalarında referans olarak kullanılacak.</li></ul><h4>Hedeflenen Etkiler:</h4><ol><li>Öğrencilerin haftalık rutinlerinin daha yapılandırılmış hâle gelmesi</li><li>Çocukların öğrenme süreçlerinin sürekli ve düzenli olması</li><li>Ebeveynler için tatil planlamasının kolaylaşması</li><li>Okulların eğitim programlarını yıl boyunca dengeli bir şekilde dağıtabilmesi</li></ol>Belp’teki bu uygulama, İsviçre’de eğitim sisteminde uzun vadeli değişiklikler yapılmadan önce test edilmesi planlanan ilk örnek pilot projelerden biri olarak dikkat çekiyor.

Belp’te pilot proje: Haftada 4 gün ders, tatiller 6 haftaya iniyor

OECD’nin göç üzerine yaptığı bir araştırmaya göre, İsviçre göçmenlerin entegrasyonunda uluslararası ölçekte dikkat çekici başarılar elde ediyor. 

İsviçre OECD’den övgü aldı

OECD İstihdam, Çalışma ve Sosyal İşler Başkan Yardımcısı Mark Pearson, özellikle göçmenlerin işgücü piyasasına katılımının oldukça yüksek olduğunu vurguluyor. İsviçre’de göçmenlerin %77’si istihdam edilirken, bu oran OECD ortalamasının yaklaşık 8 puan üzerinde bulunuyor.Ancak cinsiyete bağlı farklılıklar dikkat çekiyor: Erkek göçmenlerin %83’ü çalışırken, kadın göçmenlerde bu oran %71 seviyesinde kalıyor. Bunun başlıca nedeni çocuk bakım hizmetlerinin sınırlı olması ve göçmen kadınların destekleyici aile ağlarından yoksun olması.OECD raporuna göre, genel entegrasyon başarılı olsa da bazı alanlarda eksiklikler bulunuyor. Örneğin, yurt dışında doğmuş ebeveynlerin çocukları, İsviçre’de doğmuş çocuklara göre 15 yaşında ortalama bir yıl geride kalıyor. Bu durum, erken yaşta dil eğitiminin ve okul öncesi eğitimin önemini ortaya koyuyor.Ayrıca İsviçre’de göçmenler için vatandaşlık edinmek zor ve uzun bir süreç. On yıldan uzun süredir ülkede yaşayan göçmenlerin yalnızca %38’i vatandaşlık başvurusunda bulunuyor. OECD ortalaması ise %50’nin üzerinde. Bu durum, göçmenlerin kendilerini toplumun tam bir parçası olarak hissetmelerini zorlaştırıyor.

İsviçre’de göçmenler işgücü piyasasına kolayca katılıyor

Savcılık makamları, bir İsviçre bilişim şirketinin hisseleriyle ilgili insider (gizli bilgiye dayalı) ticaret şüphesi nedeniyle İsviçre, Almanya ve Birleşik Krallık’ta baskınlar gerçekleştirdi. Soruşturma, şirketin mevcut veya eski beş üst düzey yöneticisi hakkında yürütülüyor.

Beş yönetici mercek altında

Yetkililere göre şüphelilerin, kurum içi gizli bilgilere dayanarak büyük miktarlarda hisse satışı yaptığı iddia ediliyor. Bu satışlar, şirketin iki önemli basın açıklamasını borsaya bildirmeden hemen önce gerçekleşmiş.Savcılık ve Avrupa Adli İşbirliği Ajansı’nın açıklamasına göre, söz konusu duyurular hisse fiyatını olumsuz etkiledi. Böylece şüphelilerin yaklaşık 2,49 milyon İsviçre frangına kadar zarar etmekten kurtuldukları tahmin ediliyor.Şirketin kendisine ise herhangi bir suçlama yöneltilmiyor.<h3>Üç ülkede eş zamanlı baskın</h3>Beş kişinin, olayın yaşandığı 2024 yılında veya daha önce şirkette üst düzey pozisyonlarda bulunduğu belirtildi.Soruşturma kapsamında savcılık üç ülkeden adli yardımlaşma talep etti; operasyonlar ise Eurojust tarafından koordine edildi.Şüphelilerin çalışma ve ikamet adresleri İsviçre, Almanya ve Birleşik Krallık’ta bulunduğu için, üç ülkenin adli makamları bilgi paylaşımı yaptı ve Salı günü eş zamanlı operasyon düzenledi. Birçok özel konut ve şirket ofisi aranarak önemli dijital ve fiziksel belgelere el kondu.Şirket, Almanya’nın Leipzig ve İsviçre’nin Stans kentlerindeki ofislerinde arama yapıldığını doğruladı. Yapılan açıklamada, soruşturmanın yalnızca beş çalışan veya eski çalışana yönelik olduğu, şirketin kendisine herhangi bir suç isnat edilmediği ve makamlarla tam işbirliği yapıldığı vurgulandı.İsviçre’de baskınlar Federal Polis tarafından, Almanya’da Leipzig ve Münih kriminal polislerince, Birleşik Krallık’ta ise Sussex Polisi tarafından yürütüldü. Soruşturma sürüyor.

Borsada şok iddia: Hisseler düşmeden önce satış mı yaptılar?

İsviçre’de alkol tüketimi yıllardır düşüş trendinde. 1990’larda her beş kişiden biri her gün alkol tüketiyordu. Bugün ise bu oran her 12 kişiden bire gerilemiş durumda. Özellikle gençler, alkole giderek daha sık “hayır” demeye başladı. Peki neden?

Sağlık bilinci patladı

<h2>Alkollü içecek? Hayır, teşekkürler!</h2>25 yaşındaki Gina Pelosi ve 24 yaşındaki David Keller buna iyi bir örnek. Alışveriş sepetlerinde yalnızca elmalı soda ve alkolsüz bira var. Keller, “Alkol beni daha az verimli yapıyor” diyor. Kater yerine zihin açıklığını tercih ediyor. Pelosi ise “Neden içiyorum ki? Sırf herkes içiyor diye mi?” diye sorduğunu anlatıyor. O günden beri ancak gerçekten canı isterse içeceğine karar vermiş — ve bu neredeyse hiç olmamış.<h3>Gençler daha az, 40 yaş üstü daha fazla içiyor</h3>Gece kulüpleri de bu eğilimi hissediyor. Zürih Bar ve Kulüp Komisyonu’nun yaptığı ulusal bir ankete göre, 2018–2023 arasında kulüplerdeki ortalama kişi başı harcama 45 franktan 30 franka, yani yaklaşık üçte bir oranında düştü.Zürih’teki “Bogen F” kültür mekânından Mena Guntersweiler, özellikle gençlerin daha az alkol tükettiğini doğruluyor. “40 yaş üstü kitlelerde kişi başı harcama gençlere göre neredeyse iki katı” diyor. Ona göre en önemli nedenlerden biri gençler arasındaki sağlık bilincinin artması.<h3>‘Sağlıklı yaşam’ trendi yükselişte</h3>23 yaşındaki Cédric Sane de artık neredeyse hiç içmiyor. Üç yıl önce kardeşi ve arkadaşıyla bir koşu kulübü kurduğunu anlatıyor: “Eskiden kulüplere gider, sırf herkes öyle yaptığı için içer dururdum. Bugün arkadaşlarımla bar buluşması yerine koşuya çıkıyorum.”Arkadaşı Liam Seillier ise şöyle ekliyor: “Az içmek, sağlıklı yaşam tarzımın bir parçası.”Pandeminin de etkisi olmuş. Kulüpler kapanınca gençler evde kalmak zorunda kalmış, yeniden açıldığında ise daha az dışarı çıkmışlar. Artık birçoğu için gece kulübü yerine akşam yemeği daha cazip.<h3>Eğlence sadece alkolle gelmiyor</h3>Birçok kişi için alkol “rahatlama” ve “eğlenme” ile ilişkilendiriliyor. Peki gençler çok mu “mantıklı” hale geldi? Cédric Sane bu düşünceyi kabul etmiyor: “12 kilometre koşunca ‘runner’s high’ yaşıyorum. O hissi alkolle aramıyorum.”Gina Pelosi’ye de sıkça “Alkolsüz nasıl eğleniyorsun?” diye soruluyor. Pelosi ise “Rahatlamanın başka yollarını bulmak bana daha önemli geliyor” diyor.<h3>Güvenlik gerekçesiyle de uzak duruyorlar</h3>Pelosi ve Keller, gecelerde alkolün karanlık yönlerine de dikkat çekiyor. Pelosi, arkadaş çevresinde çok sayıda taciz vakası duyduğunu anlatıyor.Keller ise çoğu zaman grubun “tek ayık kişisi” olduğunu, bu nedenle istemeden de olsa koruyucu rolüne girdiğini söylüyor. Alkolün hem saldırganlığı artırdığını hem de insanların kendilerini savunma becerisini düşürdüğünü düşünüyor.İkisi de alkolü özlemiyor. Pelosi, “Bu kadar çok lezzetli içecek varken neden ille de alkol içmem gerekiyor?” diyerek sözlerini tamamlıyor.

Alkol devri kapanıyor mu? Yeni nesil uzak duruyor

Avrupa Birliği, Rusya’nın enerji kaynaklarını siyasi baskı amacıyla kullanmasına karşı önlem alarak, 2027 sonbaharına kadar Rus gazını tamamen yasaklama kararı aldı.

Enerji bağımlılığı bitiyor

AB kurumları, Rusya’dan yapılan tüm doğal gaz ithalatının aşamalı olarak sona erdirilmesini öngören düzenleme üzerinde uzlaşı sağladı.Avrupa Parlamentosu, bu yasak için daha erken bir tarih talep etmişti; müzakereler sonucunda AB Konseyi ile Parlamento arasında bir “uzlaşma metni” üzerinde anlaşma sağlandı.AB Konseyi tarafından yapılan açıklamada, “Konsey Dönem Başkanlığı ve Avrupa Parlamentosu temsilcileri, Rus doğal gazı ithalatının kademeli olarak sonlandırılmasına ilişkin düzenleme üzerinde geçici bir anlaşmaya vardı” denildi.Açıklamada, bu adımın “AB’nin Rusya’ya olan enerji bağımlılığını sona erdirmeyi ve Avrupa enerji piyasasında yaşanan olumsuz etkileri gidermeyi amaçladığı” ifade edildi.Uzun vadeli sözleşmeler kapsamındaki yasak, boru hattı ile taşınan gaz için en geç 1 Kasım 2027’de, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) için ise 1 Ocak 2027’de yürürlüğe girecek.Kısa vadeli anlaşmalarda ise yasak, LNG için 25 Nisan 2026, boru hattı gazı için 17 Haziran 2026 tarihinden itibaren geçerli olacak.

AB, 2027 sonbaharına kadar Rus gazını tamamen yasaklıyor

Graubünden kantonundaki Küblis’te yaklaşık 900 kişi geçen çarşambadan bu yana susuz. Köydeki insanlar ise durumu şaşırtıcı bir sükûnetle karşılıyor.

Kimyasal sızıntı şüphesi

Brunnenmeister Simon Bühler için su kontrolü artık günlük bir rutine dönüşmüş durumda. Normalde yılda sadece dört kez yapılan kimyasal testler, kirlilik tespit edildiğinden beri onlarca kez tekrarlandı.Bühler, “Mikrobiyolojik testlerde numune aldığımız noktanın tamamen temiz olması çok önemli. Sıcaklığı ölçüyoruz, koku ve tat kontrolleri yapıyoruz, suyu görsel olarak da değerlendiriyoruz.” diyor.<h3>Kimyasal koku alarmı çalıştırdı</h3>Sorun, su deposunda mineral yağ ve güçlü bir kimyasal koku tespit edilmesiyle başladı. Alarm sistemi kirlenmeyi fark edince su akışı durduruldu ve temizlik işlemleri başlatıldı. Hatlar yıkanıyor; sonuçlar iyileşmezse daha sert önlemler alınacak. Aquagrischa Klosters sorumlusu Ueli Wehrli, “Gerekirse farklı adımlar atılacak.” diyor.Bu süreçte Küblis’teki insanlar temel ihtiyaçlarını farklı kaynaklardan karşılıyor. Duş almak için akrabalarına, arkadaşlarına ya da komşu köylerin okul duşlarına gidiyorlar.<h3>Dört noktada su dağıtımı</h3>Köy, halk için dört adet geçici su istasyonu kurdu. Bölgede durum büyük ölçüde kabullenilmiş görünüyor. Bir sakin, “Zor ama çok da kötü değil. Aslında ne kadar suya ihtiyaç duyduğumuzu şimdi anlıyoruz. İsviçre’de suyun ne kadar değerli olduğunu fark ettik.” diyor. Başka bir sakin ise, “Bir şekilde uyum sağlıyoruz, belediye bizim için çok çalışıyor.” şeklinde konuşuyor.<h3>Hayvancılık etkilenmedi</h3>Çiftçi ve belediye meclis üyesi Christian Reidt de belediyenin hızlı adımlarından memnun. Alarmdan sonraki 12 saat içinde tüm çiftlikler yeniden suya kavuştu. Büyük tankerlerle hayvanlara her gün su taşınıyor. Reidt, “32–34 büyükbaş hayvanımız var, şu an günde 4000 litre suya ihtiyaç duyuyoruz.” diyor.<h3>Sonuçlar kritik önem taşıyor</h3>Belediye, temiz su sonuçlarını sabırsızlıkla bekliyor. Belediye başkanı Thomas Gort, “Hatları taze suyla sürekli yıkıyoruz, umarız iyileşme görürüz. Aksi halde durum gerçekten kötü olabilir.” diye konuşuyor.En kötü senaryo, kirlenen boruların tamamen değiştirilmesi anlamına geliyor. Simon Bühler’e göre şu an kesin bir tahmin yapmak mümkün değil: “Kirliliğin hangi noktaya kadar yayıldığını, hatların ne kadar sürede temizleneceğini bilmiyoruz.”Yetkililer, 19 Aralık’ta düzenlenecek bilgilendirme toplantısında sonraki adımları açıklamayı planlıyor.

Küblis köyü susuz kaldı: Yetkililer kimyasal kokunun izini sürüyor

Ordunun dijital dönüşümü, komutan Thomas Süssli’nin en önemli hedeflerinden biriydi. Görev süresinin sonunda geriye ne kaldı?

Oyunun kuralları değişiyor

Bir komuta merkezinde onlarca ekranın arasında görevli uzman, hareketli bir üç boyutlu harita üzerinde hava koridorlarını gösteriyor ve şöyle diyor: “Bu sistem oyunun kurallarını değiştiriyor. Artık kara ve hava tamamen entegre çalışıyor – döner koltuk çözümleri tarihe karıştı.”“Döner koltuk” ifadesiyle, yıllardır orduda süregelen eski iş akışları kastediliyor. Örneğin, bir istihbarat subayı düşman mevzisine dair bir bilgi alıyor, koordinatları bir USB’ye kaydedip bilgisayardan çıkarıyor, sandalyesini çevirip diğer bilgisayara takarak veriyi tekrar işliyordu. İsviçre ordusunun onlarca yıl önceki sistemlerden miras kalan bu çalışma tarzı artık sona eriyor.Yerine, Yeni Dijitalleşme Platformu (NDP) geliyor. Bu platform, sensörlerden veri toplayan, bilgiyi işleyen ve karar süreçlerini hızlandıran bütünleşik bir yapı sunuyor. Süssli, “En hızlı bilgi üreten ve buna göre harekete geçen kazanır. NDP işte bu süreci destekliyor.” diyor.Sistem; piyade ve zırhlı birliklerden hava kuvvetlerine, helikopterlerden komuta merkezlerine kadar tüm unsurları tek bir dijital ağda birleştiriyor. Toplam maliyet yaklaşık 1,3 milyar frank olarak planlanıyor. Bu bütçeyle üç veri merkezi, bölgesel, yerel ve mobil sunucular ile gerekli donanım ve yazılımlar kuruluyor.Yılın başında gecikmeler ve yetersiz kaynaklar nedeniyle projeyle ilgili endişeler dile getirilmişti. Ancak durumun istikrara kavuştuğu belirtiliyor. Süssli ise iddialı: “Bu sistemle dünyada öncüyüz. Başka ülkeler daha yeni bu yapıyı kurmaya çalışıyor, biz ise tamamlamak üzereyiz.”<h3>Uluslararası bağlantı mümkün mü?</h3>Platform, uluslararası bir standardı temel alıyor. Bu sayede politik karar alındığında, diğer orduların dijital yapılarıyla da bağlantı kurulabilecek. Siber Komutanlık Başkanı Simon Müller bunu doğruluyor: “Gerektiğinde ortaklarımızla birlikte çalışmayı mümkün kılmak istiyoruz. Kararı siyaset verir.”Bu yapı, ortak savunma senaryolarında uyumlu çalışmayı hedefliyor. Benzer değerlere sahip ülkelerle dijital işbirliği, ileride daha da önem kazanacak.<h3>İlk büyük sınav: 2027 Dünya Ekonomik Forumu</h3>NDP’nin ilk operasyonel denemesi 2026 sonbaharında özel kuvvetlerle yapılacak. 2027’de ise Dünya Ekonomik Forumu kapsamındaki görevler yeni platform üzerinden planlanacak. 2030’lu yıllara gelindiğinde, ordu komutanından en alt rütbedeki askere kadar tüm personelin platforma erişmesi hedefleniyor.Komuta merkezlerinde görev yapan subaylar o gün geldiğinde “döner koltuk düzenine” karşı verdikleri mücadeleyi tamamen kazanmış olmayı umuyor.

Süsli “Dünyada öncüyüz”: Ordunun dijital platformu neleri değiştirecek?

İsviçre Parlamentosu’nda muhafazakâr partiler, silah ihracatı kurallarını gevşetmek istiyor. Ancak konu, özellikle tarafsızlık ilkesi açısından pek çok soru işareti ve endişe doğuruyor. Bu kaygıları, Lozan Üniversitesi’nden uluslararası hukuk profesörü Evelyne Schmid de paylaşıyor.

Silah ihracatında yeni kurallar

Salı günü Ulusal Konsey, savaş malzemesi ihracatında daha esnek düzenlemeleri görüşecek. Yeni düzenlemeye göre, aralarında 25 Batılı ülkenin bulunduğu bir grup devlet, bir çatışmanın içinde olsalar bile İsviçre’den savaş malzemesi satın alabilecek. Ayrıca İsviçre’den alınan silahların üçüncü ülkelere aktarımına ilişkin kurallar da gevşetilecek. Her iki durumda da Federal Konsey’in veto hakkı bulunacak. Bu esneme, özellikle tarafsızlık hukuku ve uygulama açısından çeşitli soruları beraberinde getiriyor.<h2>Çatışma içindeki ülkelere savaş malzemesi satışı İsviçre’nin tarafsızlığıyla nasıl bağdaşıyor?</h2>Gevşetme girişimi özellikle NATO ülkelerine yönelik. NATO bir üye devletin saldırıya uğraması nedeniyle kolektif savunma durumunu ilan etse bile, bu ülkeler İsviçre’den silah alabilecek.Yapılan değerlendirmelere göre, doğrudan çatışmada kullanılacak silahların satışı gevşetme sonrası da yasak kalacak – ancak otomatik olarak değil. Federal Konsey, tarafsızlık hukuku çerçevesinde devreye girip veto hakkını kullanmak zorunda kalacak. Buna karşın, teorik olarak bir ülkenin çatışmaya askeri olarak dahil olduğu durumlarda bile, satın aldığı malzemeyi savaşta kullanmayacağı taahhüt edilirse satış mümkün olabilecek. Örneğin Almanya, Baltık bölgesinde Rusya’ya karşı savaşa dahil olsa bile, kendi topraklarında kullanmak üzere İsviçre’den hava savunma sistemi satın alabilecek.<h2>Bu durum ne kadar hassas bir denge gerektiriyor?</h2>Federal Konsey, çok sayıda bireysel karar vermek zorunda kalacak. Hangi uygulamanın benimsenebileceği ise tamamen belirsiz. Uluslararası hukuk profesörü Evelyne Schmid, bu geniş takdir alanını eleştiriyor. Ona göre bu durum tarafsızlık hukukuyla çelişebilir, çünkü tarafsız bir ülkenin tüm devletlere eşit mesafede durması gerekir.<h2>Silahların üçüncü ülkelere aktarımı nasıl etkilenecek?</h2>Mevcut uygulamada alıcı ülkeler, İsviçre’den aldıkları savaş malzemesini üçüncü bir ülkeye aktarmak için İsviçre’den izin almak zorunda. Yeni düzenlemede ise tüm devletler prensip olarak bu konuda serbest olacak. Federal Konsey yalnızca belirli durumlarda – tarafsızlık, güvenlik ve dış politika gerekçeleriyle – garanti talep edebilecek.Sol partiler, bu esneme nedeniyle İsviçre silahlarının terör örgütlerinin veya otoriter rejimlerin eline geçebileceğinden endişeli. Profesör Schmid de bu uyarıya katılarak bir örnek veriyor: Birleşik Krallık tarafından Birleşik Arap Emirlikleri’ne satılan silahların Sudan’da ortaya çıktığını hatırlatıyor.<h2>Düzenlemelerin kabul edilme şansı nedir?</h2>Tüm merkez ve sağ partilerin güvenlik politikası temsilcileri düzenlemeleri destekliyor. Bu nedenle Ulusal Konsey’de çoğunluğun sağlanması neredeyse kesin. Ancak Eyaletler Konseyi’nde durum daha çekişmeli olabilir. SP, Yeşiller ve bazı sivil toplum örgütleri şimdiden referanduma gideceklerini duyurdu. SP tamamen karşı değil; ancak yalnızca Ukrayna’ya destek sağlayacak bir gevşetmeye onay verebileceklerini belirtiyor. Mevcut düzenleme ise Ukrayna’ya doğrudan bir fayda sağlamıyor.

Ulusal Konsey silah ihracatı kurallarını gevşetmeyi görüşüyor

Zürih kantonunun 160 belediyesinden 158’i dün yapılan oylamada Tempo 50 lehine ve belediyelere gayrimenkul satın alma konusunda ön alım hakkı tanınmasına karşı oy kullandı. 

Zürih ve Winterthur Kantona karşı kaybetti

Bu sonuç, Zürih ve Winterthur gibi büyük şehirleri adeta ezip geçti. Şehir ve kırsal kesim arasındaki gerilim yeni değil; ancak dün ortaya çıkan tablo, iki dünyanın ne kadar belirgin şekilde ayrıştığını bir kez daha gösterdi: İki büyükşehir, kantonun geri kalanına karşı.Bu ayrışmanın temel nedenlerinden biri, şehir ve kırsal yaşamın özellikle trafik ve konut politikaları konusunda giderek daha fazla uzaklaşması. Şehirlerde en büyük endişe, uygun fiyatlı bir konut bulabilmek. Kırsalda ise bu baskı daha düşük. Aynı şekilde şehirlerde trafik gürültüsü yoğun bir sorunken, kırsalda yaşayanlar mümkün olduğunca hızlı bir şekilde şehirlerden geçmek istiyor.<h2>Kırsal kesimden şehirlere uyarı niteliğinde bir hamle</h2>Oylamada kırsal kesimde ve banliyölerde yaşayanların bir tür anti-şehir refleksi gösterdiği görülüyor. Birçok kişi, giderek daha otomobil karşıtı bir politika izleyen Zürih’e kuşkuyla bakıyor: Azalan park yerleri, daralan araç şeritleri ve geniş çapta uygulanması planlanan Tempo 30… Tüm bunlara tepki olarak şehir dışındaki seçmenler, şehirleri hem sayısal çoğunlukla geride bıraktı hem de siyasi olarak dizginledi.Aynı durum, şehirlerin uzun süredir talep ettiği gayrimenkullerde ön alım hakkı için de geçerliydi. Bu hak yalnızca Zürih ve Winterthur için geçerli olacaktı; diğer belediyelerin bunu uygulaması gerekmiyordu. Yine de kanton halkı bu imkânı iki şehre “çok görmüş” görünüyor.<h2>Yakınlaşma ufukta görünmüyor</h2>Şu anda büyükşehirlerle kantonun geri kalanı arasında ciddi bir gerilim var. Zürih şehir örgütleri, sonucu “sağcıların şehir halkını vesayet altına alması” olarak yorumlarken, kantonun sağ partileri şehrin sol yönetimini frenledikleri için memnun.Zürih şehir yönetimi ise hukuki bir itiraz seçeneğini değerlendiriyor; çünkü sonuçların belediye özerkliğini ihlal ettiğini savunuyor. Sözlü ve muhtemelen hukuki bir çatışmanın kapıda olduğu anlaşılıyor – ve bu çatışma yeni olmasa da giderek daha sertleşiyor.<h2>Şehir ve kırsal kesim birbirini anlamıyor</h2>Bu yalnızca Zürih’e özgü bir durum değil. Bütün İsviçre’de büyükşehirlerle kırsal bölgeler arasında son 45 yılın en derin ayrışması yaşanıyor. Fenaco’nun bu yaz sipariş ettiği Sotomo araştırması da bunu doğruluyor.Ayrıca iki yaşam alanı giderek daha az ortak zemin buluyor. Aynı araştırmaya göre şehirler birçok oylamada sık sık minoritede kalıyor – hem de giderek artan şekilde. Buna rağmen ülke genelinde insanlar şehirlerin ülkede “sözü geçen taraf” olduğunu düşünüyor.Kırsal bölgelerde yaşayanların yüzde 80’inden fazlası, şehirler tarafından ciddiye alınmadığını hissediyor. Bu oran son yıllarda hızlı şekilde yükseldi. Bu büyüyen yabancılaşma, sonunda Zürih kantonundaki son oylamada olduğu gibi sonuçlara yol açıyor: İki büyükşehir, kantonun geri kalanına karşı tek başına kalıyor.

Zürih Kantonunda yapılan oylamada Tempo 50 galip geldi

Bilim insanları, küresel iklim krizine karşı zaman kaybedilmeden harekete geçilmesi gerektiğini vurgulayan güçlü bir bildiri yayımladı. Yüzlerce uzman tarafından imzalanan bu çağrıda, sera gazı salımlarında “eşi benzeri görülmemiş” bir azaltım yapılmadan mevcut gidişatın durdurulamayacağı vurgulanıyor.

Fosilsiz gelecek

Dartington Bildirgesi olarak adlandırılan metin, 2030’a kadar sera gazı emisyonlarının 2010 seviyelerinin yarısına çekilmemesi ve 2050 itibarıyla net sıfıra ulaşılmaması durumunda insanlığın ciddi bir risk bölgesine sürükleneceğini ortaya koyuyor.Exeter Üniversitesi ile İngiltere Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nın (WWF) ortak çalışmasıyla hazırlanan bildirge, Dünya’nın ilk “felaket düzeyindeki iklim eşik noktasına” ulaşıldığına dikkat çeken Küresel Devrilme Noktaları Raporu 2025’in ardından yayımlandı. Raporda mercan resiflerindeki dramatik çöküş, kritik bir iklim eşiği olarak tanımlanmıştı.Bildirgeye şu ana kadar 583 bilim insanı ile doktora ve üzeri akademik derecelere sahip 579 uzman destek verdi.Bilim insanları metinde, “Eğer gecikirsek, dönüşü olmayan bir noktaya gelmiş olacağız,” ifadelerine yer veriyor. Politika yapıcıların ve toplumun birlikte hareket ederek yıkıcı eşik noktalarını engellemeleri ve olumlu dönüşüm fırsatlarını değerlendirmeleri gerektiği belirtiliyor. “Gezegenin kaderi, bugün ve gelecek yıllarda atacağımız adımlara bağlı” deniliyor.Bildiride, küresel emisyonların hızla azaltılmasının ancak fosil yakıtlardan çıkışı hızlandırmakla mümkün olacağı tekrar vurgulanıyor. Birleşmiş Milletler verileri, fosil yakıtların küresel emisyonların yüzde 68’ini ve karbon dioksit salımlarının yaklaşık yüzde 90’ını oluşturduğunu gösteriyor.Ancak fosilsiz bir geleceğe yönelik umutlar, geçtiğimiz ay Brezilya’da gerçekleşen COP30 iklim zirvesinde darbe aldı. Zirvede fosil yakıtların tamamen sonlandırılmasına yönelik bir yol haritasının anlaşma metnine girmemesi eleştirildi. Buna rağmen bazı ülkeler, COP süreci dışında daha iddialı bir fosil yakıt çıkış planı için baskı yapmayı sürdürüyor.Bildirge, ayrıca ormanlar gibi doğal karbon yutaklarının korunması ve güçlendirilmesiyle atmosferdeki karbonun daha hızlı bir şekilde uzaklaştırılması çağrısında bulunuyor. Bu yutakların zarar görmesi hâlinde biriktirdikleri karbonu atmosfere geri salabilecekleri hatırlatılıyor. Amazonların bazı bölümlerinde olduğu gibi, Afrika ve Güneydoğu Asya’daki birçok ormanda bu durum çoktan yaşanmaya başladı.Toprak da büyük bir karbon deposu olarak öne çıkıyor. Sadece ilk bir metre toprak tabakasında 2.800 gigatonun üzerinde karbon bulunuyor. Ancak toprak bozulmasının mevcut hızı, her yıl yaklaşık 4,81 milyar ton karbondioksitin atmosfere karışma riskini doğuruyor; bu miktar ABD’nin yıllık emisyonlarıyla neredeyse aynı seviyede.Bilim insanları son olarak, düşük karbon teknolojilerinin ve sürdürülebilir yaşam biçimlerinin yayılımını hızlandırabilecek “olumlu eşik noktalarına” odaklanılması gerektiğini belirtiyor. Böylece Paris Anlaşması’nın 1,5°C sıcaklık artışı sınırının aşılmaması mümkün olabilir. Güneş enerjisi maliyetlerindeki düşüş ve batarya depolamadaki hızlı gelişmeler bu olumlu eşiklere örnek gösteriliyor.

Bilim insanları liderlere acil ve kararlı iklim çağrısı yaptı

Yapay zeka (YZ) araçlarının hızlı gelişimi, gündelik hayatta olduğu gibi eğitim alanında da büyük bir dönüşüm yaratıyor. Büyük teknoloji şirketlerinin sunduğu YZ imkanları genişlerken, öğretmenler de bu araçlardan giderek daha fazla yararlanmaya başladı.

Eğitimde dijital dönüşüm

Öğrencilerin ChatGPT gibi sistemleri ödevlerini ve akademik çalışmalarını hazırlamak için kullandığı sıkça dile getirilirken, benzer şekilde öğretmenlerin de bu teknolojilerden çeşitli şekillerde destek aldığı görülüyor.Peki Avrupa’da YZ’yi sınıf ortamında en yoğun kullanan öğretmenler hangi ülkelerde? Öğretmenler YZ’yi daha çok hangi alanlarda tercih ediyor?Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) Öğretme ve Öğrenme Uluslararası Araştırması (TALIS), 2024 itibarıyla Avrupa’daki YZ kullanımının ülkeden ülkeye belirgin biçimde değiştiğini ortaya koyuyor.Ortaokul düzeyindeki öğretmenlerin YZ kullanma oranı, TALIS’e katılan 32 ülkede büyük bir aralık gösteriyor: Fransa’da bu oran yüzde 14’te kalırken, Arnavutluk’ta yüzde 52’ye ulaşıyor. AB-22 ülkelerinde ortalama yüzde 32, OECD’nin 27 ülkesinde ise yüzde 36 olarak ölçülmüş durumda.Anket, YZ kullanımını; metin oluşturma, öneri sunma ya da tahmin üretme gibi işlemler üzerinden değerlendirdi ve son 12 ay içinde öğretmenlerin ders anlatımı ya da öğrenmeyi destekleme amaçlı kullanımına odaklandı.Belirgin bir bölgesel eğilim bulunmasa da, Batı Avrupa ülkelerinin genel olarak Batı Balkanlar ve Doğu Avrupa’ya kıyasla daha düşük YZ kullanım oranlarına sahip olduğu tespit ediliyor.Arnavutluk’un yanı sıra, öğretmenlerin en az bir kez YZ kullandığını bildirdiği diğer sekiz ülke/ekonomide oran yüzde 40’ın üzerinde. Bu ülkeler şöyle sıralanıyor: Malta (yüzde 46), Çekya (yüzde 46), Romanya (yüzde 46), Polonya (yüzde 45), Kosova (yüzde 43), Kuzey Makedonya (yüzde 42), Norveç (yüzde 40) ve Belçika'nın Flaman topluluğu (yüzde 40).YZ kullanımının en düşük olduğu ülkeler ise Bulgaristan (yüzde 22), Macaristan (yüzde 23), Belçika’nın Fransızca konuşulan kesimi (yüzde 23), Türkiye (yüzde 24), İtalya (yüzde 25), Finlandiya (yüzde 27), Karadağ (yüzde 28) ve Slovakya (yüzde 29) olarak sıralanıyor.<h3>Farklılıkların sebepleri ne?</h3>UNESCO sözcüsü, ülkelerin eğitimde YZ’ye yönelik politikalarının değişkenlik göstermesinin farkındalığı ve kullanım oranlarını doğrudan etkilediğini belirtiyor. Bazı ülkeler eğitim sistemine YZ’yi entegre etmede daha hızlı davranırken, diğerleri özellikle üretken YZ’ye karşı daha temkinli, hatta yaşa göre sınırlayıcı kurallar uyguluyor.OECD’den Ruochen Li ise ülkeler arası farkın altyapı kapasitesi, güvenlik duvarları, öğretmenlerin teknolojiyi benimseme tutumu ve uygulanan teşvik edici ya da caydırıcı politikalarla yakından ilişkili olduğunu vurguluyor. Li, öğretmenlere verilen YZ eğitimlerinin oranı arttıkça kullanım oranının da yükseldiğini belirtiyor.European Schoolnet uzmanları Ben Hertz ve Antoine Bilgin, YZ kullanımındaki geniş farkların ülke bazlı eğitim kültürüne ve politik ortamına işaret ettiğini, bazı ülkelerin konuya daha çekinceli yaklaştığını ifade ediyor. Ayrıca daha iyi altyapı ve eğitim imkânlarının benimsemeyi hızlandırdığına dikkat çekiyorlar. Fransa’nın, TALIS verilerinin toplanmasının ardından devlet okullarında kapsamlı bir YZ eğitim programı başlatması buna örnek gösteriliyor.ETUCE’den Martina Di Ridolfo da mesleki eğitimlerin düzeyi, öğretmen açığı, iş yükü ve bireysel motivasyon gibi faktörlerin bu farklılıkları beslediğini dile getiriyor.<h3>Öğretmenler YZ’yi nasıl kullanıyor?</h3>AB-22 ülkelerinde YZ kullanan öğretmenlerin yaklaşık üçte ikisi (yüzde 65), teknolojiyi yeni konuları daha hızlı kavrayıp özetlemek için kullanırken, yüzde 64’ü ders planı ve etkinlik geliştirme amacıyla yararlandığını belirtiyor. Bu oranlar, öğretmenlerin YZ’yi çoğunlukla hazırlık sürecinde değerlendirdiğini ortaya koyuyor.Diğer kullanım alanları şöyle:<ul><li>Öğrencilerin gerçek hayat senaryolarında yeni beceriler pratik etmesine destek olma: yüzde 49</li><li>Özel eğitime ihtiyaç duyan öğrencileri destekleme: yüzde 40</li><li>Materyal zorluk seviyesini öğrenci ihtiyacına göre otomatik ayarlama: yüzde 39</li><li>Öğrenci/veli iletişimi veya geribildirim için metin üretme: yüzde 31</li><li>Öğrenci verilerini analiz ederek katılım ya da performansı inceleme: yüzde 29</li><li>Değerlendirme ve not verme sürecinde YZ’den yararlanma: yüzde 26</li></ul>Veriler, doğrudan öğrenciyle etkileşime dayalı kullanımın daha sınırlı kaldığını, öğretmenlerin ağırlıklı olarak hazırlık aşamasında YZ’ye başvurduğunu gösteriyor. Bilgin ve Hertz, öğretmenlerin kısa vadede YZ’yi perde arkasında bir yardımcı olarak görmeye devam edeceğini söylüyor.OECD’den Li ise YZ’nin idari yükleri azaltarak öğretmenlerin ders anlatımıyla ilgili işlere daha fazla vakit ayırmasını mümkün kıldığını ifade ediyor.<h3>Okullarda YZ’nin geleceği</h3>Uzmanlara göre YZ’nin eğitimdeki rolü giderek büyüyor ve bu artışın önümüzdeki yıllarda da devam etmesi bekleniyor. Ancak bu büyümenin sorumlu kullanım ilkeleri, açık yönergeler ve risk farkındalığıyla birlikte ilerlemesi gerektiği vurgulanıyor.European Schoolnet uzmanları, gelecekte YZ’nin öğrencilere doğrudan kişiselleştirilmiş geri bildirim verebilen sistemlere dönüşebileceğini belirtiyor. Buna rağmen öğretmenin rehberlik rolünün merkezde kalması gerektiğinin altını çiziyorlar.UNESCO da YZ araçlarının öğretmenlerin yerini almaması gerektiğini, aksine eğitim amaçlarıyla uyumlu şekilde onları tamamlaması gerektiğini vurguluyor.Di Ridolfo ise YZ’nin yaygınlaşmasının Avrupa’daki ciddi öğretmen açığıyla birleştiğinde mesleki nitelik kaybı gibi riskler doğurabileceğine dikkat çekiyor. Ayrıca anketin önemli bir sınırlamasına işaret ediyor: veriler öğretmenlerin YZ’yi ne kadar sık kullandığına dair bilgi sunmuyor; sadece en az bir kez kullanım olup olmadığını gösteriyor.

Eğitimde yapay zeka kullanımında Avrupa ülkeleri ayrışıyor

İsviçre’de kira bedelleri için belirleyici olan ipotek referans faizi değişmedi. Bu durum, kiracılar için çoğu durumda kira indirimi beklentisinin olmadığı anlamına geliyor.

Kiracılar için ne anlama geliyor?

İsviçre Konut Dairesi’nin (BWO) Pazartesi günü yaptığı açıklamaya göre, 30 Eylül 2025 tarihi esas alınarak hesaplanan ortalama faiz oranı, bir önceki çeyrekteki yüzde 1,37’den yüzde 1,33’e düştü. Ancak kira hukukunda esas alınan referans faizi yuvarlandığı için, 2 Aralık 2025 itibarıyla oran yine yüzde 1,25 olarak kalacak. Bu oran, ortalama faiz yüzde 1,13’ün altına düşene veya yüzde 1,37’nin üzerine çıkana kadar değişmeyecek.<h2>Bu durum kiracılar için ne anlama geliyor?</h2>Referans faizi 2 Eylül’den bu yana yüzde 1,25 seviyesinde bulunuyor. Şimdi ise oran geçen çeyreğe kıyasla değişmediği için kiracılar açısından yeni bir indirim veya artış hakkı doğmuyor, diyor BWO. Ancak kira sözleşmesi hâlâ yüzde 1,5 veya daha yüksek bir eski referans faizine dayanıyorsa, kiracılar için hâlen bir kira indirimi talep etme hakkı mevcut.Kiracılar, kira bedellerinin hangi faiz oranına göre belirlendiğini çoğu durumda sözleşmeden kontrol edebiliyor. Ancak endeksli, kademeli kira sözleşmelerinde ya da ticari alanlarda ciroya bağlı kira uygulamalarında durum farklı. Sosyal konutlarda ise çoğu zaman özel düzenlemeler geçerli.

İsviçre’de referans kira faizi yüzde 1,25’te sabit kaldı

Lozan polisinde görev yaptığı dönemde ırkçı ve antisemit içeriklerin paylaşıldığı WhatsApp gruplarında yer aldığı ortaya çıkan bir Vaud kanton polisi, görevinden ihraç edildi. 

Soruşturmalar sürüyor

Otuzlu yaşlarındaki polis memurunun, yıllarca Lozan Emniyeti’nde görev yaptığı, ardından 2020’de Police Riviera’ya geçtiği ve 2022’den bu yana Vaud kanton jandarmasında çalıştığı belirtildi. Tartışmalı WhatsApp gruplarına ise Lozan'da görev yaptığı dönemde üye olduğu kaydedildi.RTS programı Temps Présent, polis memurlarının yazışmalarından oluşan 2500 sayfalık içeriğe erişti. Belgelerde yer alan 2018 tarihli bir sohbette, bir memurun Nazi sembolleri içeren bir fotoğraf paylaşması üzerine, ihraç edilen polisin “Arkadaş satıyorsa ben alırım!” mesajını yazdığı aktarıldı. Bu paylaşımın doğrudan ihraç kararında etkili olduğu ifade edildi.Lozan polisinde soruşturmalar sürüyorSkandalın ardından Lozan Emniyeti’nde de disiplin süreçleri devam ediyor. 1 Eylül’de yapılan açıklamada, sekiz polis memurunun derhal görevden uzaklaştırıldığı duyurulmuştu.Bu dosyaların son durumu şu şekilde:<ul><li>Bir polis memuru ihraç edildi ve hukuki yollara başvurdu.</li><li>Beş polis memuru halen askıda bulunuyor; ikisi maaşsız uzaklaştırılmıştı ancak kanton idare mahkemesi bu kararı bozdu. Tümünün maaşları yeniden ödeniyor.</li><li>Bir memurun istifasıyla sonuçlanan süreç mevcut, ayrıntılar ise açıklığa kavuşturulamadı.</li><li>Bir polis memuru göreve iade edildi.</li></ul>Belediye, beş askıdaki memur hakkında nihai kararı vermeden önce Ortak Komisyon’dan danışma görüşü bekliyor.Soruşturma Ouest Lausannois Polis Teşkilatı’na da uzandıAynı WhatsApp gruplarının aktif üyelerinden biri olan ve Aralık 2024’te Ouest Lausannois Polis Teşkilatı’na katılan bir polis memuru hakkında da işlemler başlatıldı. Yönetim, söz konusu memurla ilgili karar vermeden önce yazışmaların tamamına erişmek istiyor. Ancak memur ve avukatı bu talebe karşı çıkıyor.Bu süreçte polis memurunun sahadaki görevleri durdurulurken, yalnızca idari işler ile görevlendirildiği bildirildi.

Vaud Kantonu’ndaki ırkçı WhatsApp skandalında görevden ihraç

İsviçre’de yapılan yeni bir araştırma, sosyal medya içeriklerinin gençler üzerinde görünüş baskısını artırdığını ortaya koydu. Özellikle 12-19 yaş aralığındaki kızların, zayıflık idealini erkeklere oranla çok daha fazla benimsediği belirtildi. Jamesfocus raporuna göre, erkek gençler ise daha çok kaslı bir vücut idealini içselleştiriyor. 

Toplumun güzellik idealleri

Ülkenin üç dil bölgesinden binden fazla gençle yapılan çalışma, zayıflık idealine duyulan yüksek arzunun, özgüveni belirgin şekilde düşürdüğünü gösterdi. Araştırmacılar, kaslı görünüm idealinin ise gençlerin öz saygısı üzerinde benzer bir olumsuz etki yaratmadığını vurguladı.Algoritmaların belirlediği kişiselleştirilmiş içeriklerin, özellikle kızların fiziksel görünüme odaklanan paylaşımlarla daha sık karşılaşmasına yol açtığı düşünülüyor. Bu durumun, zayıflık baskısının daha yoğun hissedilmesine neden olduğu ifade ediliyor.Araştırma ayrıca, yaş ilerledikçe gençlerin toplumdaki baskın güzellik standartlarına daha fazla önem verdiğini gösteriyor. 16-19 yaş grubu, iyi bir görünüme sahip olmanın sosyal başarı için çok önemli olduğunu düşünmeye daha yatkın. Ancak buna karşın yaşla birlikte özgüvenin de arttığı belirtiliyor.Uzmanlar, çocuk ve gençlerin toplumun güzellik ideallerine karşı daha eleştirel bir tutum geliştirebilmeleri için erken yaşlarda desteklenmesi gerektiğini vurguluyor. Zayıflık idealinin çok erken içselleştirildiği göz önüne alındığında, önleyici çalışmaların ergenlik dönemine bırakılmaması gerektiği ifade ediliyor.Söz konusu rapor, Swisscom adına Zürih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (ZHAW) tarafından iki yılda bir yapılan James araştırmasının bir parçası olarak yayımlandı.

Sosyal medya genç kızlarda zayıflama baskısını artırıyor

Noel kurabiyelerini yaparken çiğ hamurdan bir parça tatmayan var mı? Çiğ yumurtadan kaynaklanan salmonella riski bir yana, çiğ un veya maya ile E. coli bakterisi bulaşma olasılığı da bulunuyor. 

Çiğ hamur sağlıksız

Cenevre kantonundan kimyager Patrick Edder, çocukların hamurdan tatmasına izin verilip verilmemesi gerektiğini anlattı.Çiğ hamur sağlıksızÇiğ kurabiye hamuru genellikle çiğ yumurta içeriyor ve çiğ yumurta, salmonella riski anlamına geliyor. Ayrıca çiğ un da sağlık açısından tehlike oluşturabiliyor. 2023’ten bu yana, paketlerin arkasında “yalnızca pişirmek için kullanınız” uyarısı yer alıyor. Bu önlem, Fransa’da Buitoni pizzalarındaki E. coli kontaminasyonu skandalının ardından alındı; olayda iki kişi hayatını kaybetmiş ve birçok kişi ciddi şekilde hastalanmıştı.Çiğ un ve maya da riskliPatrick Edder, “Çiğ un pişirmek için tasarlanmış bir üründür ve doğal olarak bakteri içerebilir. Bu bakteriler, tarladaki toprak ve hayvan gübresi yoluyla tahıllara bulaşabilir. Pişirilmeden tüketilirse E. coli gibi bakteriler zehirlenmeye yol açabilir. Pişirildiğinde ise risk yoktur” diyor.Çiğ maya da problemli: “İsviçre’de mayalarda listeria kontaminasyonu vakaları görüldü. Maya pişirildiğinde listeria tamamen yok olur. Bu bakteri soğukta çoğalır ve buzdolabı ile yüzeyleri kontamine eder. Hamuru tezgâhta bırakır ve üzerine nesneler veya başka yiyecekler koyarsanız ciddi bir risk oluşur. Çünkü listerioz ciddi bir hastalıktır.”Çiğ hamur içeren ürünler nasıl satılabiliyor?Bazı markalar çiğ hamur içeren ürünler, örneğin cookie dondurmaları satıyor. Edder, bunun yalnızca endüstriyel işlem detayları bilinirse değerlendirilebileceğini söylüyor: “Hamurun işlenip işlenmediği, hangi işlemlerden geçtiği önemli.”Çocuklar bir parça çiğ hamur yesin mi?Edder’e göre cevap net: “Hayır. Bu ürünler güvenli değil.”Kontaminasyonu önlemenin yollarıEdder, “Tüm zararlı bakterileri yok etmek için 65°C’de sadece bir dakika pişirmek yeterli. Fırında pişirin, mikrodalgada değil. Ayrıca buzdolabına koyduğunuz gıdaları çapraz bulaşmaya karşı koruyun” diyor.Hamurla çalıştıktan sonra mutfak gereçlerinin temizlenmesi de kritik. “Aletleri, tezgâhları ve kesme tahtalarını her zaman temizleyin. Bazen buzdolabınızı da temizleyin.”

Çiğ kurabiye hamuru ve un: Gıda zehirlenmesine dikkat

Her kışın başında, medyalar kutup girdabının çökme olasılığı ve bunun sıcaklıklar üzerindeki etkilerini tartışıyor. 

Kutup girdabı

İsviçre Meteoroloji Servisi (MétéoSuisse) tahmin uzmanı Aude Untersee, bu meteorolojik olayı şöyle açıklıyor:Kutup girdabı, kış aylarında Kuzey Kutbu üzerinde oluşan geniş bir soğuk hava düşük basınç alanını ifade ediyor. Untersee, "Bu yapı, batıdan doğuya hızlı rüzgârlarla çevrili bir sistemdir" diyor.Kuzey Kutbu üzerinde kendi ekseni etrafında dönen bu yapı genellikle düzenli ve dairesel olsa da, bazen rüzgârların zayıflaması ve girdaptaki havanın ısınmasıyla düzensizleşebilir. Bu durum, girdaptan ayrılarak güneye doğru hareket eden soğuk hava ceplerinin oluşmasına yol açıyor ve potansiyel olarak buz gibi havayı bizlere taşıyabiliyor.Ancak Untersee, bu kış için endişelenmemiz gerekmediğini belirtiyor: "Önümüzdeki iki haftalık tahminlere baktığımızda, kutup girdabının düzensizleşeceğine dair net bir işaret görmüyoruz."Geçmişte yaşanan aşırı soğuk hava dönemleri genellikle kutup girdabının düzensizleşmesiyle bağlantılı. Bu nedenle, kışın soğuk geçip geçmeyeceğini öngörmek için bu parametre oldukça değerli.Bir soğuk hava dalgasının İsviçre’ye ulaşabilmesi için birden fazla koşulun bir araya gelmesi gerekiyor. Untersee, "İdeal olarak, kutup hava cebinin Sibirya ile Doğu Avrupa arasında konumlanması gerekir. Böylece kuzey Rusya’dan gelen çok kuru karasal hava akışı sağlanır" diyor.Kutup girdabının İsviçre üzerinde etkili olduğu son olay, Şubat 2018’de yaşandı. O dönemde Graubünden’de -28,3 dereceyle rekor sıcaklıklar ölçülürken, 1000 metre altındaki bölgelerde sıcaklık -15,6 dereceye kadar düştü.Peki bu yıl buz gibi bir kış beklemeli miyiz? Henüz bunu söylemek için çok erken. Tahmin modelleri genellikle yalnızca yaklaşık iki hafta güvenilir. Untersee, "Haftalar ilerledikçe tahminleri takip edip güncellemek gerekiyor. Ancak böylece kışın geri kalanında neler olacağını söyleyebiliriz" diyerek sözlerini tamamlıyor.

Kutuplar dönüyor mu? Bu kış soğuk hava kapımızda mı?

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, Filistin sorununun barışçıl çözümüne ilişkin iki devletli çözümü destekleyen karar tasarısını kabul etti. Karar, BM’nin Filistin’e karşı sorumluluğunu yeniden teyit ederken, İsrail’in 1967’den sonraki işgaline son verilmesini talep ediyor.

İsrail’e çekilme çağrısı

Tasarı, Cibuti, Ürdün, Moritanya, Katar, Senegal ve Filistin tarafından hazırlandı ve Genel Kurul’da oylamaya sunuldu. “Filistin sorununun barışçıl çözümü” başlıklı kararın oylamasında 151 ülke “evet” derken, İsrail ve ABD dahil 11 ülke “hayır” oyu kullandı. 11 ülke ise çekimser kaldı.Karar, İsrail’in Filistin topraklarındaki işgal faaliyetlerinin durdurulmasını ve uluslararası hukuka uyulmasını istiyor. Ayrıca müzakerelerin yeniden başlaması, insani yardımın artırılması ve sınır değişikliklerinin tanınmaması çağrısı yapılıyor. Kararda, Gazze’de 10 Ekim’de yürürlüğe giren barış anlaşmasından duyulan memnuniyet vurgulanırken, Gazze Şeridi’nin 1967’de işgal edilen Filistin topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğu ifade ediliyor. Doğu Kudüs dahil olmak üzere işgal altındaki Filistin topraklarından çekilme ve Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkı ile bağımsız devlet kurma hakkının korunması talep ediliyor.BM Genel Kurulu ayrıca İsrail’in Suriye’nin Golan bölgesini işgal etmesini ve fiili ilhakını yasa dışı ilan eden kararı da kabul etti. Mısır tarafından sunulan ve “Suriye’nin Golan’ı” başlıklı kararın oylamasında 123 ülke “evet”, İsrail ve ABD dahil 7 ülke “hayır” oyu, 41 ülke çekimser oy kullandı.Karar, İsrail’in Suriye Golan’ındaki işgalinin ve fiili ilhakının Güvenlik Konseyi’nin 1981 tarihli 497 sayılı kararına aykırı olduğunu vurguluyor. Ayrıca İsrail’den, müzakereleri yeniden başlatması, önceki anlaşmalara saygı göstermesi ve işgal altındaki tüm Golan bölgesinden 1967 sınırlarına kadar çekilmesi bir kez daha talep ediliyor. Karar, bu işgalin bölgede adil, kapsamlı ve kalıcı barışa ulaşmanın önünde engel teşkil ettiğini bir kez daha belirtiyor.

BM Genel Kurulu iki devletli çözümü destekledi

İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı, son 48 saatte yaşanan beş ölümle birlikte 70 bin 117'ye yükseldi. Gazze Sağlık Bakanlığı, enkazdan çıkarılan cenazeler, yaralananlar ve saldırılarda yaşamını yitirenlere ilişkin güncel verileri açıkladı.

İsrail saldırısı sürüyor

Son 48 saatte bir cenaze enkaz altından çıkarılırken, 13 yaralının da hastanelere ulaştırıldığı bildirildi. Ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana gerçekleştirilen saldırılarda ise 360 kişi hayatını kaybetti, 922 kişi yaralandı ve 617 cenaze enkaz altından çıkarıldı.Ekim 2023’te başlayan İsrail saldırılarında toplam can kaybı 70 bin 117, yaralı sayısı ise 170 bin 999 olarak kayıtlara geçti. Görgü tanıklarından alınan bilgilere göre İsrail ordusu, Gazze kentinin doğusundaki Şucaiyye Mahallesi'nde çok sayıda binayı patlatarak yıktı. Ayrıca Han Yunus’un doğusundaki bölgeler topçu atışlarıyla hedef alındı.Saldırılarda yaşamını yitirenler veya yaralananlar hakkında henüz resmi bir bilgi verilmedi. İsrail ordusu, 10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkese rağmen Filistinlilere yönelik saldırılarını aralıksız sürdürüyor. Söz konusu ateşkes anlaşmasında, “Sarı Hat” olarak tanımlanan Gazze Şeridi’nin doğusu İsrail tarafından kontrol ediliyordu. Ancak İsrail, tampon bölge gerekçesiyle işgali hattın ötesine taşıyarak yüzde 60’lık alanı kapsayacak şekilde genişletti.Gazze hükümetinin Medya Ofisi, ateşkesin ilk 50 gününde 357 Filistinlinin öldüğünü duyurmuştu. Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal ise Gazze kentinin doğusundaki Zeytun Mahallesi'nde İsrail askerlerinin ateşi sonucu bir Filistinlinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Saldırının ardından Filistinli kurtarılamadı ve İsrail ordusundan konuya ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı.ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim’de Mısır’daki görüşmelerde İsrail ve Hamas arasında Gazze’de ateşkes planının ilk aşamasının onaylandığını duyurmuştu. Anlaşma 10 Ekim’de yürürlüğe girmiş olmasına rağmen, İsrail ordusu zaman zaman çeşitli gerekçelerle Filistinlilere saldırmaya devam ediyor.

Gazze’de ölü sayısı 70 bin 117’ye yükseldi

Cenevre kantonu, acil servislerdeki uzun bekleme sürelerini azaltmak ve acil olmayan sağlık durumlarının doğru yönlendirilmesini sağlamak amacıyla yeni bir çağrı merkezi kurdu. Centrale Santé Genève (CeSaGe) adı verilen sistem, 24 saat boyunca 0800 116 117 numarasından ulaşılabilir olacak.

Acil servis yoğunluğunu azaltacak

Sağlık Bakanı Pierre Maudet, “Herkesin doğrudan hastaneye gitmesi dönemi sona eriyor” diyerek yeni sistemin amacının mevcut kaynakları daha verimli kullanmak olduğunu vurguladı.CeSaGe’de görev yapan sağlık uzmanları, arayanları durumlarına göre en uygun hizmete yönlendirecek. Bu hizmetler arasında aile hekimleri, nöbetçi klinikler, eczaneler, özel acil ev hizmetleri, IMAD’ın mobil acil ekipleri ve gerekmesi halinde hastane acilleri bulunuyor.Sistem, kantondaki tüm sağlık hizmetlerinin mevcut durumunu anlık gösteren bir dijital harita ile destekleniyor. Ayrıca HUG’nin InfoMed uygulaması güncellenerek bu yeni yapıya entegre edildi.Cenevre Tabipler Birliği, yetişkinler için pediatrik modelde yeni bir tıbbi nöbet sistemi de hayata geçiriyor. CeSaGe tarafından yönlendirilmeden bu merkezlere başvuru yapılamayacak.Yeni model, kış aylarından itibaren aşamalı olarak genişletilecek. Yetkililer, sistemin acil servislerin yükünü ne kadar azalttığının düzenli olarak takip edileceğini belirtiyor.Acil hayati durumlarda hâlâ 144 numarasının aranması gerekiyor.

Cenevre’de acil olmayan sağlık başvuruları için yeni telefon hattı aktif

Vaud kantonundaki polis teşkilatları, aile içi şiddet mağdurlarının korunması ve desteklenmesi amacıyla çalışmalarını güçlendiriyor. 

Vaud Kantonu açıkladı

Kanton Güvenlik Konseyi (CCS), mağdurların polisle temas ettiği ilk andan itibaren daha iyi karşılanmasını ve takip edilmesini sağlayacak yeni bir strateji hazırladığını açıkladı.Yeni modele göre her bölgede, aile içi şiddet konusunda uzmanlaşmış “referans görevlileri” atanacak. Bu kişilerin görevi, polis müdahalesinin ardından mağdurların durumunu takip etmek, şikâyet süreçlerini yürütmelerine yardımcı olmak ve onları ilgili hukuki, sosyal veya tıbbi kurumlara yönlendirmek olacak.<h3>Daha Güvenli ve Gizli Görüşme Alanları</h3>CCS ayrıca, polis merkezlerinde mağdurların ifade verebilmesi veya şikâyette bulunabilmesi için daha gizli, konforlu ve güven verici görüşme alanları oluşturmak istiyor. Buna ek olarak polislerin sürekli eğitimi, farkındalık çalışmaları ve şiddet uygulayan kişilerle ilgili takip mekanizmalarının güçlendirilmesi de yeni stratejinin temel unsurları arasında yer alıyor.Vaud polisi, elektronik bileklik uygulamasının geliştirilmesi konusunda diğer kantonlarla da daha yakın bir iş birliği yürütmeyi planlıyor.<h3>2026 İlkbaharında Uygulamaya Konulacak</h3>Hazırlanan strateji, önümüzdeki aylarda somut bir operasyonel eylem planına dönüştürülecek. Planın 2026 ilkbaharından itibaren uygulanması hedefleniyor. Bu sistem, kantonda hâlihazırda var olan destek yapılarının tamamlayıcısı niteliğinde olacak.CCS, yeni yaklaşımın mağdurlara daha kapsamlı bir destek sunmayı amaçladığını belirtiyor: “Vaud genelinde her mağdur; danışmanlık, hukuki destek ve gerekli sosyal ve tıbbi hizmetlere yönlendirmeyi içeren bütüncül bir yardım alabilmeli.”Yetkililer ayrıca mağdurların polise veya uzman kuruluşlara başvurmaları için daha fazla cesaretlendirilmelerini hedeflediklerini vurguluyor.<h3>2024’te Şiddet Vakalarında Artış</h3>Vaud polisleri, 2024 yılında aile içi şiddet nedeniyle günde ortalama beş kez müdahalede bulundu. Yıl boyunca toplam 1722 vaka kaydedildi; bu rakam 2023’e kıyasla %9 artış anlamına geliyor. Kanton genelinde 2024’te yaşanan dört cinayetin tamamının, aile içi şiddet kaynaklı kadın cinayetleri olduğu da açıklandı.

Aile içi şiddet mağdurlarına daha güçlü destek için yeni stratejiler

İsviçre’de son aylarda artan silah ve lüks araç hırsızlıklarına karşı Federal Polis Ofisi (Fedpol) ve kanton polisleri güçlerini birleştiriyor. Fransa’dan gelen organize suç gruplarının faaliyetleri yoğunlaşınca, vakaların koordinasyonunu güçlendirmek amacıyla yeni “task force” ekipleri oluşturuldu.

Yeni “Task Force” 

Fedpol, Fransa’dan gelen çetelerin İsviçre’de yaklaşık 180 hırsızlık vakasıyla ilişkilendirildiğini açıkladı. Kurum, bunun yalnızca “fenomenin başlangıcı” olduğunu vurgulayarak kapsamlı bir mücadele stratejisinin devreye alındığını duyurdu.<h3>Federal Destek ve Yeni Koordinasyon Modeli</h3>Hırsızlık vakalarında operasyonlar ve soruşturmalar kanton polislerinin sorumluluğunda olsa da, Fedpol bundan böyle farklı kantonlarda yürütülen dosyaları ortak bir çatı altında koordine edecek. Yeni kurulan task force ekiplerinin yapısına dair bilgi verilmedi; Fedpol, bunun “taktiksel sebeplerle” gizli tutulduğunu belirtti.Bu modelle amaç, kantonlar arasında bilgi akışını hızlandırmak, çetelerin izlenmesini kolaylaştırmak ve operasyonel işbirliğini güçlendirmek.<h3>Genç Suçlular Sosyal Medya Üzerinden Organize Oluyor</h3>Aargau kanton polisinin verdiği bilgilere göre, söz konusu çetelerin büyük bölümü Fransız uyruklu, çoğu reşit olmayan ve Kuzey Afrika kökenli gençlerden oluşuyor. Bu kişiler sosyal medya üzerinden – özellikle Snapchat – organize ediliyor.Suç modeli şu şekilde işliyor:<ul><li>Gençler kamu ulaşımıyla İsviçre’ye giriş yapıyor</li><li>Snapchat üzerinden hedef ev veya garaj bilgileri gönderiliyor</li><li>Hırsızlık sonrası çalınan lüks araçlarla hızla ülke dışına kaçıyorlar</li></ul><h3>Garajlara Güvenlik Uyarısı</h3>Artan vakalar sonrası birçok kanton polisi, oto galerilerine ve servis merkezlerine özel uyarılar yayınladı. Garaj işletmecilerinden:<ul><li>Değerli araçları dışarıda bırakmamaları,</li><li>Anahtarları güvenlikli, kilitli ve ayrı bir odada saklamaları,</li><li>Kamera ve alarm sistemlerini güçlendirmeleri</li></ul>istendi.<h3>Organize Suça Karşı Yeni Dönem</h3>Yetkililer, genç yaşta organize suç ağlarına dahil edilen kişilerin profesyonel seviyede eğitildiğini belirtiyor. Fedpol, task force ekipleriyle birlikte bu suç dalgasının erken aşamada bastırılması ve kantonlar arası hızlı reaksiyon sağlanması hedefinde.İsviçre’nin özellikle sınır bölgelerinde artan baskı, önümüzdeki aylarda çetelerle mücadelede daha görünür sonuçlar getirebilir.

Fransa’dan gelen çetelerle mücadele birimleri kuruldu

Basel Hayvanat Bahçesi’nin yeni erkek gorili Yeba, yaklaşık bir ay süren uyum sürecinin ardından grubun hâkim üyesi olarak yerini aldı. Uzmanlar, bu başarılı entegrasyonun yakın zamanda yeni doğumların da önünü açabileceğini belirtiyor.

Yeba yeni gruba adapte

Fransa’daki Wow Safari Thoiry Parkı’ndan 17 Ekim’de Basel’e transfer edilen 13 yaşındaki Yeba, 160 kiloluk etkileyici fiziğiyle merhum M’Tongé’nin yerini aldı. M’Tongé, Haziran ayında paraziter bir enfeksiyon sonucu hayatını kaybetmişti.Hayvanat bahçesi yetkilileri, Yeba’nın ilk günden itibaren dikkat çeken bir karakter sergilediğini aktarıyor. Konservatör Adrian Baumeyer, “Çok canlı, çok meraklı. Sırtı gümüşi erkek goriller genelde biraz ürkek olur ama Yeba hiç öyle değil” ifadelerini kullandı.<h3>Yeni rol: Alfa erkek</h3>Fransa’da yalnızca erkeklerden oluşan bir grupta yaşayan Yeba, Basel’de üç dişi gorille bir araya gelerek ilk kez gerçek bir grup lideri konumuna geçti. Sırtı gümüşi gorillerin görevi, grubun uyumunu sağlamak ve istikrarı korumak. Nitekim bir alfa erkeğin kaybı, bir goril grubunun iki gün içinde tamamen dağılmasına yol açabiliyor.Gruba dahil olurken Yeba’nın her dişiyle birebir tanıştırılması gerekti. Baumeyer, bunun kritik bir adım olduğunu vurgulayarak “Önemli olan, tüm dişiler üzerinde hâkimiyet kurabilmesi. Hepsi aynı anda üzerine gelirse işler hızla zorlaşabilir. Bu yüzden süreç kontrollü ilerletildi” dedi.<h3>Denge ve hassasiyet</h3>Yeba’nın, otorite kurarken aşırı baskıcı davranmamasının da entegrasyonun başarısında rol oynadığı ifade ediliyor. Dişiler sakinleşip boyun eğdiklerinde kendisinin de agresif davranışlardan uzaklaştığı gözlendi. Baumeyer, “Bu, femellere karşı nasıl bir incelik göstermesi gerektiğini anladığını gösteriyor. Sadece agresif bir ‘maço’ rolü yeterli değil” dedi.<h3>Yakında yeni doğumlar bekleniyor</h3>Bugün itibarıyla Yeba’nın sürüye tamamen adapte olduğu duyuruldu. Basel Hayvanat Bahçesi yönetimi ve bakıcılar, bu uyumun kısa zamanda yavru gorillere kapı aralayacağını belirterek umutlu bir tablo çizdi. Ziyaretçiler de önümüzdeki dönemde yeni doğumlara tanıklık edebilir.

Basel Hayvanat Bahçesi’nin yeni alfa gorili uyum sağladı

Cenevre’de Perşembe günü imzalanan sınır ötesi mobilite anlaşmaları, bölgenin ulaşım altyapısını köklü şekilde dönüştürmeyi hedefliyor. Kanton, Fransa sınırı içinde yer alan 12 projeye toplam 39,5 milyon frank katkı sağlamaya hazırlanıyor. 

39,5 milyon franklık yatırım için halk oylaması geliyor

Bu yatırım paketi, zorunlu referandum şartı nedeniyle son sözün halk tarafından söylenmesini gerektiriyor.<h2>“Tarihi bir an”</h2>Anlaşmaların imza töreninde konuşan Cenevre Eyalet Meclisi Üyesi Nicolas Walder, kararın “bölgenin geleceği açısından tarihi bir dönüm noktası” olduğunu vurguladı. Fransız tarafı da aynı görüşteydi. Ain Bölgesi Başkanı Jean Deguerry ve Haute-Savoie Başkanı Martial Saddier, iki ülke arasındaki işbirliğinin yeni bir seviyeye taşındığını belirtti.Cenevre Kantonu’nun sunduğu 39,5 milyon franklık yatırım kredisi, zorunlu referandum maddesi içeriyor. Ulaştırma Bakanı Pierre Maudet, oylamanın yaklaşık bir yıl içinde yapılabileceğini, bu sürede tasarının Büyük Konsey tarafından inceleneceğini açıkladı.<h2>2014’te reddedilen projeler yeniden gündemde</h2>Cenevre halkı, 2014’te Fransa’daki bazı P+R (park et devam et) projelerine ortak finansman sağlamayı reddetmişti. Bu karar, uzun yıllar sınır ötesi ulaşım projelerini durma noktasına getirmişti. “Bu oylamanın yarattığı gölgeyi artık geride bırakmalıyız.” diyen Maudet, bölgenin ortak sorunlarının ortak çözümler gerektirdiğini vurguladı.<h2>Trafiği azaltmak için 12 proje</h2>Grand Genève bölgesinin hızlı büyümesi, özellikle sınır geçişlerinde ciddi trafik sıkışıklığına neden oluyor. Maudet durumu şöyle özetledi: “İsviçre’nin projeleri var, Fransa’nın projeleri var; ama trafik sıkışıklığının milliyeti yok.”Anlaşmada yer alan 12 proje şunları içeriyor:<ul><li>Tramvayın Ferney-Voltaire’e kadar uzatılması,</li><li>CERN – Saint-Genis-Pouilly arasında yüksek kapasiteli otobüs hattı,</li><li>Thonon – Cenevre aksında toplu taşımaya öncelik verilmesi,</li><li>Birden fazla yeni P+R alanının oluşturulması.</li></ul>Bu projelerin çoğunun 2027–2029 yılları arasında tamamlanması bekleniyor.<h2>2032’ye kadar 182 milyon franklık potansiyel yatırım</h2>Fransa ile ortak finansman modeline dayanan bu ilk paket, genişletilmiş bir mobilite stratejisinin başlangıcı olarak görülüyor. 2032’ye kadar 182 milyon franklık ek yatırımın daha gündeme gelebileceği kaydediliyor. Haute-Savoie Başkanı Saddier, hızlı uygulanacak projelerin “bölge halkının yaşamını somut biçimde değiştireceğini” söyledi.<h2>Sınır ötesi otobüslere ek destek</h2>Taraflar ayrıca 2027–2030 döneminde sınır ötesi otobüs hatlarının geliştirilmesi için bir niyet mektubu da imzaladı. Buna göre:<ul><li>Cenevre ve Vaud kantonlarının hatların işletme maliyetlerindeki payı %44,6’dan %60’a çıkarılacak.</li><li>Fransız tarafı, elde ettiği ek mali kaynakları toplu taşıma hizmetlerinin geliştirilmesine yeniden yatıracak.</li></ul>Niyet mektubu, Divonne–Coppet ve Gex–Nyon hatları dahil olmak üzere 12 sınır ötesi hattı kapsıyor.

Cenevre, Fransa sınırındaki mobilite için anlaşmalara imza attı

Lozan Toplu Taşıma İşletmeleri (tl) bünyesinde çalışan bazı kadınların emeklilikte tam emekli maaşı (rente entière) alamadığı ortaya çıktı. Durum yasa dışı olmasa da, mağduriyet önemli. Sorunun kökeni ise, kadın çalışanların 65 yaşına kadar çalışma hakkının pratikte mümkün olmamasından kaynaklanıyor.

Yasal değil, ama sonuç ağır

Kurumun bağlı olduğu emeklilik fonu CPCL, yasal asgari zorunluluğun üzerinde bir plan sunduğu için, kadınlar için tam emeklilik yaşını 65 olarak belirleme hakkına sahip. Bu kural 1993'ten beri yürürlükte.Ancak birçok kadın çalışan, iş sözleşmeleri gereği veya kurum içi organizasyon nedeniyle 65 yaşına kadar çalışamadığından, tam emeklilik maaşına erişemiyor. CPCL, sorumluluğun kendilerinde olmadığını belirterek, “Gereken adımı atması gereken tl'dir. CPCL'e bağlı tüm işverenler – Lozan Toplu Taşıma İşletmeleri (tl) hariç – kadınlara ve erkeklere 65 yaşına kadar çalışma imkânı tanıyor” açıklamasını yaptı.<h3>tl: “Hata yaptık, çalışanları bilgilendirmedik”</h3>Kurum, durumu ilk kez 2022’de bir kadın çalışanın uyarısıyla fark etmiş. O tarihten beri sadece talep eden kadın çalışanlara gönüllü olarak tazminat ödenmiş; fakat bu ödemeler otomatik değildi ve kimse bilgilendirilmemişti.tl sözcüsü Alexandra Gindroz, “Bu konuda gerçekten üzgünüz. Doğrudan etkilenen çalışanlarımızı bilgilendirmedik. Oysa kurum olarak kadın-erkek eşitliğine büyük önem veriyoruz” dedi.<h3>Yeni önlemler ve geriye dönük tazminatlar</h3>Kurum şimdi geniş kapsamlı önlemler açıklıyor:<ul><li>Yakın yıllarda emekli olacak kadın çalışanlar için otomatik telafi ödemeleri yapılacak.</li><li>2022’den bu yana tazminat almadan emekli olmuş kadınlarla yeniden iletişime geçilecek ve geriye dönük ödeme yapılacak.</li></ul>Yaklaşık 15 kadın çalışan, Corinne adlı bir çalışanın mücadelesi sayesinde bu tazminatlardan yararlanacak.

Lozan toplu taşıma çalışanı kadınlar emeklilikte tam pensiyondan mahrum kaldı

Küresel Sumud Filosu’nda yer alan İsviçreli aktivistler, İsrail’de alıkonulmalarının ardından ülkelerine dönüş sürecinde kendilerine sağlanan hizmetlerin masrafını talep eden faturalar gönderilmesine tepki göstererek bu ödemeleri yapmayacaklarını açıkladı.

Fatura krizi

Filonun İsviçreli katılımcılarından Samuel Crettenand, İsrail’in uluslararası sularda düzenlediği saldırı sonucu gözaltına alınmalarından, İsviçre’ye ulaşmalarına kadar geçen süreçte maruz kaldıkları uygulamalara ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtladı.Crettenand, bir gün önce posta kutusunda İsviçre hükümeti tarafından gönderilen ve konsolosluk temasları, hapishane ziyaretleri ile dönüş sürecine ilişkin masrafları içeren bir faturayla karşılaştığını söyledi. Bu durumun şaşırtıcı olduğunu belirten Crettenand, hükümetin İsrailli makamlarla iletişim dahil en temel yükümlülüklerini bile yerine getirmekte yetersiz kaldığını dile getirdi. Viyana Sözleşmesi gereğince devletlerin yurtdışındaki vatandaşlarına bu tür hizmetleri ücretsiz sunması gerektiğini hatırlattı."(İsviçre makamları) Olaylara yeterince hazırlıklı değildi. Açıkçası oradaymış gibi görünmelerinin nedeni daha çok İsrail’e, ‘Filistin’e giden İsviçreli vatandaşlarımız için üzgünüz’ demekti. Biz uluslararası sularda kaçırıldık, İsrail topraklarında değil. Yetkililerin orada bulunmaları, İsrail’le yakın işbirliğini göstermek içindi,” ifadelerini kullandı.Crettenand, filodaki tüm İsviçreli aktivistlere farklı tutarlarda faturalar gönderildiğini, kendi hesabında ise kıyafet için verilen avansın geri talep edilmesi dahil 800 İsviçre frangından fazla bir miktar istendiğini aktardı. “Elbette bu bedelleri ödemeyeceğiz ve avukatlarımızla birlikte sürece itiraz edeceğiz,” diyen Crettenand, sözlerine şöyle devam etti:“BM’nin soykırım olarak nitelendirdiği bir durumda, devletlerin sivillere yardım etme sorumluluğu bulunuyor. Biz aslında İsviçre makamlarının üstlenmesi gereken görevi yerine getiriyoruz. Dışişleri Bakanlığının bu faturaları göndermesi son derece utanç verici, fakat doğrusu şaşırtıcı da değil.”İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis’in uzun süredir İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yakın ilişki içinde olduğunu savunan Crettenand, İsviçre’nin İsrail’le işbirliğinin artık son bulması gerektiğini ifade ederek, “Gazze’deki durum ortadayken, İsviçre’nin bu sürece ortak olduğunu gösteren politikaların sürdürülmesi kabul edilemez,” dedi.İsrail’de alıkonuldukları süreçte kendilerine destek veren ülkelere de teşekkür eden Crettenand, özellikle Türkiye’nin sağladığı yardımları unutmayacaklarını söyledi. “Türk halkına ve hükümetine minnettarız. Aktivistlerimizin bir kısmı Türkiye’nin karşıladığı uçuşlarla döndü ve İstanbul’da gerekli ihtiyaçları karşılandı. Ben Ürdün’de serbest bırakıldım ve orada da büyük bir dayanışma gördüm. Hapishane koşullarından çıktıktan sonra bu insanların gösterdiği insanlık bizim için çok değerliydi,” diye konuştu.

İsviçreli aktivistler, İsrail dönüş masraflarını talep eden hükümete tepki gösterdi

Avrupa Parlamentosu (AP) üyeleri, Avrupa Birliği genelinde çocukların sosyal medya kullanımı için 16 yaş alt sınırı belirlenmesi yönünde çağrıda bulundu.

Dijital güvenlik çağrısı

Strazburg’da düzenlenen AP Genel Kurul oturumunda, çocukların çevrimiçi ortamda daha güvenli şekilde korunmasını amaçlayan önerge 483 oyla kabul edildi. Önergede, dijital platformlarda çocukların karşı karşıya kaldığı psikolojik ve fiziksel risklerin ciddi bir endişe kaynağı olduğu vurgulandı.Sosyal medya şirketleri için asgari yaş sınırı getirilmesini öneren metinde, “Ebeveynlerin çocuklarının dijital varlığını kontrol edebilmesi ve yaşa uygun çevrimiçi etkileşim sağlanması amacıyla parlamento, sosyal medya, video platformları ve yapay zekâ tabanlı uygulamalara erişim için AB genelinde uyumlu bir dijital yaş alt sınırı olan 16’yı önermektedir” ifadeleri yer aldı.Önergede ayrıca, 13-16 yaş arasındaki çocukların platformlara ebeveyn onayıyla erişebilmesi, daha küçük yaştaki kullanıcıların ise dijital hizmetlere erişiminin engellenmesi talep edildi.AB Komisyonu’nun Avrupa genelinde geçerli bir yaş doğrulama sistemi geliştirmesi istenirken, platformların ürün ve hizmetlerinin güvenli, çocuk dostu ve yaşa uygun şekilde tasarlanması gerektiği kaydedildi.Buna ek olarak, reşit olmayanlarda bağımlılığa yol açabilecek “sonsuz kaydırma”, “otomatik oynatma”, “ödül döngüleri”, “uygulama içi para birimleri”, “çarkıfelek oyunları” ve “ilerlemek için ödeme” gibi özelliklerin yasaklanması çağrısında bulunuldu. AB kurallarına uygun hareket etmeyen internet sitelerinin de yasak kapsamına alınması önerildi.

Avrupa Parlamentosu sosyal medya için 16 yaş sınırı istedi

Son yıllarda tüm dikkat şekerin aşırı tüketimine çevrilmişken, tuz gölgede kaldı. Oysa farkında olmadan fazlasıyla tükettiğimiz tuz da sağlık için son derece zararlı ve her yıl çok sayıda kişinin ölümüne yol açıyor.

Hangi tuz tercih edilmeli?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), günlük tuz tüketiminin 5 gramı (bir çay kaşığı) geçmemesi gerektiğini belirtiyor. Ancak İsviçre’de durum çok farklı: Ülke genelinde kişi başı tüketim ortalama 8,7 gram, yani önerilen miktarın neredeyse iki katı. Kadınlar günde ortalama 7,4 gram, erkekler ise 9,9 gram tuz tüketiyor. Nüfusun yalnızca %14’ü DSÖ’nün önerdiği seviyede kalabiliyor.Bu veriler, Unisanté (Lozan) bünyesinde Prof. Murielle Bochud tarafından yürütülen İsviçre Tuz Araştırmasından geliyor. Uzman, fazla tuzun en önemli etkisinin tansiyonu yükseltmek olduğunu vurguluyor. Araştırmaya göre İsviçre’de 15 yaş üzerindekilerin %24’ü hipertansiyon hastası; 60 yaş üstünde bu oran %56’ya çıkıyor. Tansiyon ise kalp-damar hastalıklarının en önemli risk faktörlerinden biri.<h3>Gençler de risk altında</h3>Tuzun etkisi yaşla birlikte artsa da, gençlerin de tüketimi sınırlaması öneriliyor. Prof. Bochud, genç yaşta hafif tansiyon yükselmelerinin bile ilerleyen yıllarda hipertansiyon riskini artırdığını belirtiyor.Uzmanlara göre yüksek tuz tüketimi yalnızca kalp hastalıklarına değil, böbrek hastalıklarına, felce ve erken ölüme yol açabiliyor. GBD’nin uluslararası veri tabanına göre İsviçre’de her yıl 800’den fazla kişi aşırı tuz tüketimi nedeniyle hayatını kaybediyor.<h3>Tuz nerede saklanıyor?</h3>Tükettiğimiz tuzun %75’i sofradan değil, işlenmiş gıdalardan geliyor. En yoğun kaynaklar:<ul><li>Ekmek ve fırın ürünleri</li><li>Şarküteri ürünleri</li><li>İşlenmiş et ürünleri</li><li>Çorba ve hazır soslar</li><li>Paketli yemekler (pizza, lazanya…)</li></ul>Bu nedenle uzmanlar, olabildiğince az işlenmiş sebze, meyve ve doğal protein kaynakları tüketilmesini öneriyor.<h3>Hangi tuz tercih edilmeli?</h3>Himalaya tuzu, fleur de sel veya mavi tuz… Trend haline gelen tuzların hepsi büyük oranda sodyum klorürden oluşuyor. Sodyum fazlalığı ise tansiyonu yükseltiyor, böbrekleri yoruyor, su tutulumuna neden oluyor.Prof. Bochud’un tavsiyesi net: İyotlu tuz kullanılmalı, çünkü iyot sağlığımız için hâlâ vazgeçilmez.

Tuz: Tabaklarımızdaki sessiz tehlike

Cenevre’de yaşayan mühendis kökenli araştırmacı Ali Rıza Tuna, kırk yılı aşkın süredir Anadolu’nun kadim dokuma kültürünü bir sanat tarihi perspektifinden yeniden yorumluyor. 

Mitlerden sanata uzanan motifler

Ali Rıza Tuna ile Anadolu kilimlerinin görsel dili üzerine bir söyleşi

İsrail ile Hamas arasında 10 Ekim 2025’te yürürlüğe giren ateşkes, uluslararası kamuoyunda Gazze’deki yıkımın en azından geçici olarak duracağı yönünde bir umut yaratmıştı. Ancak kısa süre içinde İsrail ordusunun ateşkese rağmen Gazze’nin farklı bölgelerine operasyonlar düzenlemeye devam ettiği görüldü

Filistin için umut var

Bu durum, sivillere yönelik baskının sona ermediğini ve insani krizin derinleştiğini bir kez daha gösterdi. Uluslararası hukuk uzmanları saldırıları ateşkes ruhunun açık ihlali olarak değerlendirirken, Avrupa kamuoyunda da tepkiler giderek artıyor.Böylesi bir atmosferde, İsviçre siyasetinde İsrail–Filistin meselesindeki net tutumuyla tanınan Geri Müller yeniden dikkat çekiyor. 2003–2015 yıllarında Ulusal Konsey üyeliği ve ardından Baden Belediye Başkanlığı yapan Müller, insan hakları ve Orta Doğu politikalarına odaklanan çizgisiyle öne çıkıyor. İsviçre–Filistin Derneği başkanı ve parlamentodaki Filistin Dostluk Grubu’nun aktif bir üyesi olarak, uzun yıllardır İsrail’in askeri politikalarına yönelik eleştirileriyle bilinen Müller ile &nbsp;Gazze’deki güncel gelişmeler karşısında da açık tavrını sürdürüyor.Bu röportajda, Müller’in İsrail–Filistin meselesine dair birikimini ve bugünkü krize ilişkin değerlendirmelerini konuştuk.Röportaj: Ferah Koçak ErdoğanSayın Müller, İsrail devletinin Filistin toprakları üzerinde nasıl kurulduğu hakkında bize kısa bir bilgi verebilir misiniz?Esas olarak İngiltere ve Fransa arasında imzalanan Sykes-Picot Anlaşması ve ardından Balfour'un hırsızlığıyla (Jaffa'dan Hayfa'ya kadar olan sahil şeridini, Hindistan'dan çaldığı malları İngiltere'ye güvenli bir şekilde ulaştırmak için istiyordu). Osmanlılar da 1. Dünya Savaşı'nı kaybettikleri için Levant'ın koruması ortadan kalktı ve İngiltere Levant'ı kolonileştirdi. 1922'den itibaren İngilizler Filistin köylerini boşalttı ve soydu. İngiltere, “Araplardan” daha çok güvendikleri için İngiliz Yahudilerini Filistin'e gönderdi. Ben Gurion, 1910'larda Filistin'i ziyaret etmiş ve Filistinli Haredi Yahudilerini hor görmüştü. Bu nedenle, özellikle Doğu Avrupalı Yahudileri aradı. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra, birçok Avrupa ülkesi Avrupalı Yahudileri Filistin'e gönderdi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a450.jpg" width="1024" height="576"></figure>Size göre, İsrail'in kısa süre içinde güçlü bir ordu ve uluslararası destek oluşturabilmesinin ana sebepleri nelerdir?İngiltere, 1922'den itibaren Yahudilere giderek daha fazla güç verdi. 1920'lerin sonunda İngiltere'nin Levant'a olan ilgisi azaldığında, güçlerini adım adım Yahudilere devretti. Siyonistler İngiliz silahlarını miras aldılar ve en az iki terör örgütü, Irgun ve Haganah'ı kurdular. Bu gruplar, köyleri yıkmayı ve insanları kovmayı çabucak öğrendi.İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Küçük BM (çoğunlukla sömürgecilerden oluşan, yaklaşık 40 ülke) sözde 2 devletli çözümü kabul etti. Bölge İsrail'e çok elverişli bir şekilde bölündü (İsrailliler %25 oranında %60 oranında toprak aldı!Batılı ülkeler ve ABD’nin İsrail'e verdiği destek, bölgedeki dengeyi nasıl değiştirdi?ABD için İsrail, petrol ve gazla çevrili bir bölgenin tam ortasında bir ada ve bu nedenle de “bir bekçi köpeği” işlevi gördü. İngilizlerse “Arapları” tanımıyor ve onlara güvenmiyorlardı. Bu sebeple tam destek verdiler.Gazze’deki sivil kayıplara Uluslararası toplumun tepkisi sizce yeterli mi?Hangi tepki? Soykırım uygulamak veya buna göz yummak için hiçbir gerekçe yok. Bu nedenle Roma Statüsü ve Cenevre Sözleşmeleri çerçevesinde net bir müdahale beklerim. Güney Afrika’nın girişimi bunun bir örneğidir.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a44f.jpg" width="1024" height="576"></figure>Gazze’de iki yıldır yaşanan insani durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?&nbsp;Tam anlamıyla felaket! Daha önce benzeri görülmemiş bir durum yaşanıyor. İki yıldır açıkça ilan edilmiş bir soykırım var. Yemen ve İran dışında yaşanan bu soykırıma neredeyse tüm dünya seyirci kalıyor.BM ve uluslararası mahkemeler İsrail'in eylemlerini insan hakları ihlali olarak tanımlıyor. Uluslararası yaptırımların uygulanmaması ne anlama geliyor?BM'nin bir sorunu var: Güvenlik Konseyi. Konseyin başında üç sömürgeci güç ve iki BRICS temsilcisi var.. Bu durumda kim kazanacak? Ayrıca, adli süreçler çok uzun sürüyor bunu da göz ardı etmemek gerek.Avrupa’nın bir çok noktasında Filistin için destek mitingleri düzenlendi, sizce bu gösteriler karar vericiler üzerinde gerçekten bir baskı oluşturdu mu?&nbsp;Kısmen evet, diye düşünüyorum. Bu baskı durumu, bir ülkenin ve o ülkenin hükümetinin ABD’ye ne kadar bağımlı olduğuna göre de değişiyor.Filistin halkının geleceği ve özgürlüğü konusunda umutlu musunuz?Evet umutluyum, şu nedenlerden dolayı:&nbsp;İsrail'in sonu yaklaşıyor: On binlerce, özellikle iyi eğitimli İsrailli, tüm bu savaşlar ve hükümetin veya diğer ülkelerdeki iş ortaklarının düşmanca tavırlarından bıkıp, kesin olarak ülkeyi terk etti.Tüm kıtalardaki bazı önemli ülkeler İsrail'i ebedi bir savaş çığırtkanı olarak görüyor ve ondan bıkmış durumda.&nbsp;Filistinliler “sumud” (direnç, sebat) kavramını iyi bilir; bu da onları güçlü kılar.

İsviçreli siyasetçi Müller: İsrail’in sonu yaklaşırken Filistin güçlü kalıyor

Pusula Swiss, İsviçre’de yaşayan Türk topluluğuna kültür, yaşam, başarı hikâyeleri ve ilham veren portreler sunmaya devam ediyor. Bu sayıda, Türkiye’nin çağdaş mücevher tasarımında uluslararası bir marka hâline gelen TOHUM’un kurucusu, Türk tasarımcı Verda Alaton ile bir araya geldik. 

TOHUM’un evrensel dili

Doğal formlar, kadim semboller ve etnik sanatla kurduğu bağ sayesinde dünya moda sahnesinde fark yaratan Alaton, Cenevre’den dünyaya yayılan ilham dolu bir tasarım yolculuğuna sahip.İstanbul’da doğup New York’ta antropoloji ve tribal art üzerine çalışma fırsatı bulan, ardından Batı Africa’dan Asya’ya uzanan seyahatlerinde topladığı kültürel birikimi mücevhere dönüştüren Alaton; bugün Naomi Campbell’dan Leandra Medine’ye, Sharon Stone’dan Gigi Hadid’e kadar pek çok ismin takılarında hayat buluyor. Pusula Swiss olarak hem ilham dolu yolculuğunu hem de TOHUM’un evrensel dilinin ardındaki anlamları kendisinden dinledik.Röportaj: Özgür MumcularKişisel Yolculuk &amp; İlham<ul><li>Verda Hanım öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?</li></ul>İstanbul doğumluyum; çok kültürlü, tarihi ve katmanlı muhteşem şehrimiz, dünyaya bakışımı — ve dolayısıyla tasarım estetiğimin temellerini oluşturdu. Gençlik yıllarımda kariyerim kurumsal dünyadaydı; ancak kalbimde hep sanat ve doğayla derin bir bağ vardı. 20’li yaşlarda New York'taki üniversite dönemimde kabile sanatlarına olan tutukumu bir sanat galerisinde çalışarak besledim. Yıllar içinde bu tutkuyu bir yaşam biçimine dönüştürmeye ve paylaşmaya karar verdim. Bugün, markam TOHUM aracılığıyla hem kendimi hem de dünyaya dair estetik ve felsefi bakışımı ifade ediyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d6.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>TOHUM kelimesinin “tohum” anlamına geldiğini uluslararası alanda çok kişi yeni öğrendi. Sizin için bu kelime ne ifade ediyor ve markanın ruhunu nasıl yansıtıyor?</li></ul>TOHUM, aslında hem doğaya, hem de hayata ektiğimiz tüm niyetlerimizi sembolize ediyor. Bir tohum nasıl doğada kendi potansiyelini taşır ve — doğru toprak, su ve ışıkla — benzersiz bir hayata dönüşürse, ben de her bireyin kendi yaşamında benzersiz potansiyeller taşıdığına inanıyorum.&nbsp;Markam için TOHUM, “doğadan gelen, saf, tekil, umut dolu ve yaşamın kendisine dair” her şeyi temsil ediyor. Her bir tasarım, bu tohumun bir “filizi” gibi; doğadan gelen malzemeler, kültürel kodlar, kişisel ifade ve özgürlüğün birleşimiyle hayata geçiyor.<ul><li>İstanbul’dan New York’a, ardından Cenevre’ye uzanan hayat yolculuğunuz TOHUM’un yaratım sürecini nasıl şekillendirdi?</li></ul>İstanbul benim köklerim; mimarisi, tarihi ve çok katmanlı kültür mozaiğiyle büyüdüm. New York’ta etnik sanatlarla tanışmam, bana “küresel bir estetik” ve “gelenek ile çağdaşlığı birleştirme” fikrini verdi. Tutkulu olduğum galerilerde geçirdiğim zaman, farklı kültürlerin sanat ve takı geleneklerinin nasıl bir araya geldiğini gözlemlemek, bana yaratımlarım için ilham oldu. Doğal malzemeler ve cüretli formlar Tohum’un&nbsp; estetik anlayışının temeli.Cenevre’ye taşınmam ise bana hem sakinlik hem de uluslararası bir perspektif kazandırdı. Bu coğrafi ve kültürel yolculuklar, TOHUM’un hem Anadolu köklerine saygılı hem de dünya kültürlerinden beslenen, zamansız ve evrensel bir dil kurmasına imkân tanıdı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d7.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Tribal Art’a olan ilginiz çok genç yaşta başlamış. Bu ilginin tasarımlarınız üzerindeki en güçlü etkisi nedir?</li></ul>Evet, tribal ve etnik sanatlara olan ilgim, gençlik döneminde New York’taki Afrika sanat galerilerinde calışmaya başlamamla beslendi. O dönemde, gördüğüm parçaların sadece estetik değer değil; aynı zamanda derin kültürel anlamlar taşıdığını fark ettim. Sanat hayatın içinde kullanım eşyalarında hayat buluyor, ritüellerin, doğa ile kurulan iletişimlerin temelinde yer alıyordu. Kabilelerin sembolleri, doğaya bağlı motifleri, bedenle kurulan bağ, insanın en özgün ve temel ifadesini taşıyor.Bu görüş bende “Batı dünyasındaki hayatın içinde bu ruhu, bu anlayışı nasıl yaşatabilirim” düşüncesine dönüştü. Tribal Art’ın asaleti, doğayla ve insanla kurduğu simbiyotik ilişki; TOHUM’un estetik anlayışının temelini oluşturuyor. Doğallık, arketipik formlar, ruhun ve bedenin ifadesi… Tüm bunlar tribal sanatın etkisiyle şekillendi.Markanın Doğuşu &amp; Tasarım Felsefesi<ul><li>TOHUM’u kurma kararınız nasıl bir dönüm noktasında ortaya çıktı? O ilk prototipleri üretirken neler hayal ediyordunuz? TOHUM’u kurma kararım 30’lu yaşlarımın başında şekil aldı. Beslendiğim tüm düşünceler, inandığım değerleri şekle dökme ve bedenle birleştirme dönemi başladı. Kurumsal hayattan ayrılmaya karar verdim ve tüm riskleri ve korkularımla kucaklayarak yeni bir hayata adım attım.&nbsp;</li></ul>Hayalim Tohum’ları taşıyan kişilerin özgürleştiklerini ve mutlu olduklarını görmek idi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d8.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Koleksiyonlarınızda sıkça karşımıza çıkan semboller, kabuklar ve kristaller… Bu doğal materyalleri seçerken sizi en çok etkileyen şey nedir? Malzeme seçme süreci benim için bir meditasyon. Gerçekten “doğal olan her şey” TOHUM’un temelini oluşturuyor. Kristaller, taşlar, deniz kabukları, ahşap, deri… Doğanın bize armağanı olan tüm bu materyaller tasarımlarımda yer bulabiliyor. Yıllar içinde farklı koleksiyonlarımız ile her doğal malzemeyi değerlendirebildiğimizi söyleyebilirim. Halen tüm kullandığımız taşları, deniz kabuklarını tek tek seçerim. Her birinin verdiği hisse önce kendim bakarım, ondan sonra TOHUM’a dönüştürürüz.&nbsp;</li></ul>Bu materyaller sadece görsel olarak değil, dokunsal olarak da ruhumuza değer katıyor: Her biri benzersiz, her biri “tek”. Ayrıca doğanın sadeliği, zarafeti ve özgünlüğü ile bu değerleri takıya taşımak benim için çok kıymetli.&nbsp;<ul><li>Sade ama güçlü formlar markanızın imzası haline geldi.&nbsp;Bu estetik dil nasıl oluştu?</li></ul>Bana göre takı; kendimizi ifade etme şekli, sözlerle ifade etmediğimiz iç dünyamızı sessizce paylaşma yöntemi. Derin, daha ruhsal bir ifade biçimi. Bu yüzden TOHUM tasarımlarında “az ama derin” anlayışını benimsedim: Yalın, minimalist ama güçlü; doğadan gelen formlar, simetri ve saf çizgiler. Malzemelerin yalın gücü ön planda.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d9.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu ifade şekli, taşıyanın karakterini ortaya çıkaran bir araç olmasını sağlıyor. Konuşan eller, dokunan ruhlar” dileğimin özü.Uluslararası Başarı &amp; Dönüşüm<ul><li>Concha koleksiyonunun dünya çapında patlama yapması nasıl bir deneyimdi?&nbsp;</li></ul>Concha, çoğumuzun çocukluğunda doğayla ilk ilişkilerimizde yer alan deniz kabuklarımız aslında. Organik, doğal ve zamansız. 2017’de altın kaplama kabuk tasarımımızla Concha’yı yeniden yorumladığımızda, bir influencer’ın tasarımımızı paylaşması ile TOHUM yurtdışı platforma taşınıp, yıllar içinde saygıdeğer bir uluslararası markaya dönüştü.&nbsp;Concha ile niyet, doğada yalın, basit olan mucizevi güzelliklere dikkat çekmek ve onları bedenimizde taşımaya değer bulmaktı aslında. Bir deniz kabuğunun prensip olarak bir pırlantadan hiçbir farkı olmadığına inanırım.Bu beklenmedik ani yükseliş, hem heyecan vericiydi hem de bir dönüşüm getirdi: Küçük, el yapımı bir atölye markasından, uluslararası sahnede tanınan bir marka haline geçiş. Ancak bu başarı, benim dünyaya bakışımı, markaya olan sorumluluğumu ve tasarıma olan inancımı sarsmadı; tam tersine, derinleştirdi.<ul><li>Naomi Campbell, Kelly Rutherford, Leandra Medine gibi isimlerin TOHUM takması markayı nasıl dönüştürdü?</li></ul>Bu isimlerin, yani moda dünyasında, popüler kültürde etkili olan kişilerin, TOHUM’u seçmesi markanın kimliğini ve görünürlüğünü geniş kitlelere taşıdı. Bir anda, TOHUM'un yalnızca “etnik / büyük formlarda aksesuarlar” değil; evrensel, çağdaş, global bir takı dili olarak algılanmasına yardımcı oldu.Doğa, kültür ve el işçiliği üzerine kurulu, samimi ve estetik, evrensel olarak anlaşılabilir, benimsenebilir. Yıllar içinde TOHUM, kişisel ifadeyi, kimliği ve ruhu süsleyen bir araç hâline geldi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376da.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Global bir marka olurken yaratıcı kimliğinizi koruma konusunda zorlandığınız anlar oldu mu?</li></ul>Evet, özellikle Concha’nın başarısından sonra “başarı baskısı”, “talep artışı”, “ölçeklenme” gibi faktörler devreye girdi. Bazıları, neden bu kadar “organik / el işçiliği tarzı” bir koleksiyonu seçtiğimi sorguladı.&nbsp;Ancak benim için önemli olan, yaratmış olmak için yaratmak değil, her bir koleksiyonumuzun çıkış değerlerimize sadık kalması. “Özgünlüğü, doğallığı, el işçiliğini, bireyselliği” korumayı seçtim. Kıymetlimiz bu dil. Değerlerimizi koruyabilmek, tabi ki her türlü ticari başarıdan çok daha önemli.Atölye, Üretim &amp; El İşçiliği<ul><li>İstanbul’daki ustalarla çalışmanız markanın DNA’sının önemli bir parçası.&nbsp;El işçiliği TOHUM için neden vazgeçilmez?</li></ul>El işçiliği, her parçayı özel, “insanın dokunuşu, ruhu ile bir araya gelmiş” bir obje hâline getiriyor. Her taş, her kabuk, her metal yüzey, bir insanın ellerinden geçiyor. Bu, benim için sadece estetik değil; ruhsal, etik ve kültürel bir değer.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376df.jpg" width="1024" height="576"></figure>Doğayı, emeği, insanı, gelenekleri bir araya getiren bir sürecin ürünü her bir TOHUM. Bu sayede her parçanın bir hikâyesi oluyor ve takı, yüzeysel bir süs değil, bir ifade, bir kimlik, bir ruh hâline geliyor.<ul><li>TOHUM’un Afrika’daki sürdürülebilir tarım projelerine katkıda bulunması çok etkileyici. Bu iş birliği nasıl başladı? Afrika’ya olan, uzun yıllara dayanan estetik ve kültürel tutkum, TOHUM’un ilham kaynaklarının her zaman merkezinde oldu. Cuore koleksiyonunu tasarladığım dönemde, bu bağı daha anlamlı bir katkıya dönüştürmek istedim ve bu dönemde Haller Foundation ile tanıştım. Haller’in Afrika’daki sürdürülebilir tarım projeleri, markamızın doğayla uyumlu yaklaşımıyla organik bir şekilde örtüştü. Bu iş birliğiyle birlikte her Cuore “Seeds of Sustainability” projesi aracılığıyla bölgede toprağın, üretimin ve yaşamların yeniden yeşermesine destek oluyor.</li></ul><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376dc.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Yeni koleksiyonlara başlarken ilk adım genelde nedir?&nbsp;Bir çizim, bir obje, bir seyahat, bir his? İlham her zaman canlı; bir seyahat, bir taş, bir kabuk, bir görüntü, bir his… Bazen Afrika’da gördüğüm bir obje, bazen İstanbul’da rastladığım bir form, bazen bir taşın dokusu ya da doğanın bir detayı…Çoğu zaman da bunlara eşlik eden insan doğası. Bu ilhamlar içimde olgunlaşıp, zihnimde formlaşıyor, sonra el işçiliğiyle gerçeğe dönüşüyor.&nbsp;</li></ul>Tasarım benim için planlı bir süreç değil; yaşamın, deneyimin, doğanın bir uzantısı…Cenevre &amp; Gelecek<ul><li>Cenevre artık sizin yaşam ve çalışma alanınız. Bu şehir tasarımınıza nasıl bir duygu veya yeni perspektif katıyor? Cenevre hem sessizliği, hem doğaya ve göle yakınlığı, hem de çok kültürlülüğüyle bana yalnızca huzur vermiyor; aynı zamanda küresel bir perspektif de sunuyor. Bu da TOHUM’un evrensel ruhuyla çok uyumlu.&nbsp;</li></ul>Doğayla iç içe bir yaşam; ama dünyanın merkezlerine erişim. Uluslarası toplum kuruluşlarının merkezi küçük bir şehirde onlarca kültürün bir arada yaşamasını sağlıyor. Bu denge benim için ideal; hem içsel hem dışsal ilham için verimli bir zemin.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376dd.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>TOHUM’un geleceğinde neler var? Yeni koleksiyonlar, yeni ülkeler veya yeni bir yaratıcı yön?</li></ul>TOHUM’un dili, sürekli evrim halinde. Yeni koleksiyonlarla, belki aksesuar dışındaki objelerle, tasarım sınırlarını genişletmek istiyorum. Çünkü doğa, kültür, malzeme ve form sınır tanımaz.&nbsp;Aynı zamanda, bireysellik ve el işçiliğini koruyarak; global bir ölçekte ama ruhu kaybetmeden büyümek en büyük isteğim. Her bir TOHUM parçasının bir “tohum” olarak kalması, yeni güzellikleri, yeni hikâyeleri ve yeni bağları yeşertmesi…

TOHUM’un yolculuğu: Cenevre’den dünyaya açılan Türk tasarımcı Verda Alaton

Cenevre’de yaşayan bağımsız sanat editörü ve sanat yazarı Nazlı Kök Akbaş, sanat dünyasındaki çok yönlü birikimini uluslararası deneyimleriyle harmanlayan bir isim. Mimarlık ve şehir planlaması geçmişinden gelen gözlem gücüyle, sanatın mekanla, insanla ve zamanla kurduğu ilişkiyi incelikli bir dille aktarıyor. 

Sanatın nabzını yazmak

Onun yazılarında bir serginin duygusu, bir sanatçının sessiz ifadesi ya da bir kentin estetik ritmi iç içe geçiyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü mezunu olan Akbaş, Japonya’da JICA Programı kapsamında Proje Yönetimi sertifikasını almış ve bu dönemi yaşamının önemli dönüm noktalarından biri olarak tanımlıyor. Ardından Cenevre Üniversitesi’nde Uluslararası Gelişim Projeleri yüksek lisansını tamamlamış, aynı üniversitenin Sanat Tarihi Bölümü’nde misafir öğrenci olarak çalışmalar yürütmüş. 2011 yılında Londra’daki Christie’s eğitim kurumunda aldığı eğitimle Sanat Piyasası ve Galeriler üzerine sertifika sahibi olan Akbaş, müzeler, galeriler, küratörler ve sanatçılarla kurduğu yakın temaslar sayesinde sanat dünyasının nabzını tutmakta; ayrıntılı araştırmalarla desteklenen yazılarında sanat piyasasının dinamiklerini düzenli olarak irdeliyor. Prestijli bir İsviçre yaşam dergisinde sanat editörü olarak köşe yazılarına devam eden Nazlı Kök Akbaş, sanat tarihine meraklı, gözlemci ve derinlikli yaklaşımıyla dikkat çekiyor.Kendisi, Nazlı Kök Akbaş Art Reports platformunda sergilerden notlar, sanatçılarla röportajlar ve kültürel izlenimlerini paylaşıyor. Sanatı bir “rapor”un ötesinde yaşayan bir deneyim olarak gören Nazlı Hanım ile hem gözlem gücünü hem de bağımsız üretimin anlamını konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular<ul><li>Nazlı Hanım öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Öncelikle çok teşekkür ederim. Memnuniyetle… Ben Mevlana Celaleddin Rumi’nin şehri, Konya’da doğdum. Harika bir gençlik geçirdiğimi düşünüyorum; çok hareketli, sportif ve meraklı bir gençtim. Üniversite eğitimimi Ankara’da, ODTÜ’de tamamladım. Ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde 15 yıl görev yaptım.2001 yılında, devletimizin Japonya devleti ile yürüttüğü özel bir çalışma ve eğitim iş birliği projesi kapsamında, ülkemizi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni temsil eden uzman olarak Japonya’ya gitmeye hak kazandım. Japonya çok özel bir ülke; etkisini hâlâ her adımımda hissediyorum. En kısa zamanda tekrar dönmeyi planlıyorum.2004 yılında Cenevre’ye taşındım ve hemen Cenevre Üniversitesi’nin yolunu tuttum. Öğrenmeye olan tutkum hiçbir yaşımda eksilmedi; aksine artarak devam etti. Cenevre Üniversitesi Uluslararası Gelişme Politikaları Fakültesi’nde yüksek lisans programını tamamladım ve Fransızca dil programına katıldım. Ardından, 2010 yılında yine Cenevre Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde misafir öğrenci olarak başladığım dört yıllık bir programı tamamladım.Öğrenmeye başlayınca, aslında ne kadar az bildiğinizi daha iyi anlıyorsunuz ve durmadan yeni öğrenme programları geliştiriyorsunuz; ben de tam olarak bu şekilde ilerliyorum.Sanat tarihi eğitimim sırasında, her sanat profesyonelinin yolunun geçtiği gibi, benim yolum da Christie’s eğitim programından geçti. 2011 yılında Londra’da, Christie’s eğitim kurumunda Sanat Piyasası ve Galeriler üzerine sertifika programını tamamladım.Tüm bu eğitim projelerini taçlandırmak adına, bildiğiniz üzere 2024 yılında&nbsp;Nazlı Kök Akbaş Sanat Haberleri Cenevre – İsviçre&nbsp;sitesini kurdum ve akredite sanat habercisi olarak çok yoğun, bir o kadar da keyifli bir döneme başladım. Yaklaşık bir yıl içinde 20’nin üzerinde önemli sanat projesini takip ederek, dünyanın dört bir yanından gelen sanat muhabirleriyle birlikte basın toplantılarına katıldım ve 30 civarında sanat makalesi yayımladım.Her şey çok hızlı ve etkileyici bir şekilde ilerledi. Dünya çapında tanınmış sanatçılarla röportajlar yaptım. Ayrıca, prestijli bir İsviçre dergisinde sanat editörü olarak köşe yazıları yazıyorum. Yeni sezon benim için heyecan verici; birçok yeni projeye başlıyorum, hepsini birazdan sizinle konuşacağız.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84306.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş | BEYELER Vakıf Yayoi Kusama Sergisi Basın Toplantısı</figcaption></figure><ul><li>Sizi sanatın dünyasına çeken şey neydi?&nbsp;Bu yola nasıl başladınız?</li></ul>Sanat, hayatımda her zaman çok önemli bir yer tuttu. Müzeler, çok küçük yaşlarımdan itibaren bana birer hayaller diyarı gibi gelirdi. Sanat eserlerine bakarken zamanı unuturum; hâlâ da öyledir.Bana göre sanat; tüm özgürlüklerin, ifadenin, yaratıcılığın ve özgün bir dil geliştirme cesaretinin bir bütünüdür. Sanatçılar her zaman beni çok etkilemiştir. Düşüncenin özgürce dans ettiği, gündelik hayatımızda hayal etmemizin bile mümkün olamayacağı dünyaları bize sanat ve sanatçılar açar.Bu duyguların peşinden gitmek, onları yazmak, konuşmak ve sanat haberlerini geniş kitlelerle paylaşmak… İşte bu, benim en büyük merakım, hatta tutkum.<ul><li>Sanat haberleri ve röportajlar yazarken sizi en çok ne motive ediyor?</li></ul>Ben çok meraklı bir yapıya sahibim; bilgi edinmek ve yeni şeyler öğrenmek benim için büyük bir keyif. Yeni bir serginin basın toplantısına davet edildiğimde, her defasında çocukça bir sevinç ve heyecan duyuyorum. Toplantı öncesinde, “daha çok öğrenmeliyim, daha derin araştırmalıyım” düşüncesiyle konuyu detaylı biçimde inceliyorum.Dünyanın dört bir yanından gelen sanat editörleriyle eş zamanlı olarak bir sergiyi takip ediyor olmak benim için hem keyifli hem de heyecan verici bir deneyim. Bu sürecin hakkını verebilmek için büyük bir motivasyonla çalışıyorum.Tabii ki güçlü bir akademik altyapıya sahip olmam bu araştırmalarımda bana çok yardımcı oluyor. Özellikle İsviçre üniversitelerinin çok kapsamlı sanat arşivleri var. Cenevre Üniversitesi’nin eski bir yüksek lisans öğrencisi olarak her türlü dokümana kolaylıkla erişip bilgi alabiliyorum. Bazen fakültedeki profesörlerimle ya da İsviçre’de yaşayan sanat eleştirmenleriyle de konuların detaylarını istişare ediyorum.&nbsp;<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84307.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş | Sunhee Choi, Choi &amp; Choi Gallery, Güney Kore</figcaption></figure><ul><li>Cenevre gibi uluslararası bir kentte sanat sahnesini nasıl tanımlarsınız?</li></ul>Cenevre bir kesişme noktası; her alandan uzmanların ve profesyonellerin yollarının mutlaka dünya ölçeğinde geçtiği, çok nadide bir şehir. Kalvinist kültürün benim çok sevdiğim özelliği gereği “bling bling” değildir; yani gösterişten uzaktır. Bu da Cenevre’nin stratejik konumunu daha derin, sade ama etkili bir biçimde yansıtmasını sağlar.Finans sektöründe olduğu gibi sanat dünyasında da profesyonellerce çok iyi bilinir ki, Cenevre sanat piyasasında önemli bir role sahiptir. Özellikle son dönemde Avrupa sanat piyasasının merkezi Londra’dan Paris’e kaydığı için, Cenevre adeta Paris’in bir uzantısı -bir periferisi- haline gelmeye başladı. Bu durum, önümüzdeki dönemde şehrin sanat sahnesini daha da canlandıracak gibi görünüyor.<ul><li>Yazılarınızda duyguyla analizi dengeleyen bir üslubunuz var.&nbsp;Bu dengeyi nasıl kuruyorsunuz?</li></ul>Benim konseptim, sizin de takip ettiğiniz üzere, çok samimi ve filtresiz bir sanat editörlüğü ekolü üzerine kurulu. Müzelerde, vakıflarda ya da dünya çapında bir sanatçıyla gerçekleştirdiğim her karşılaşmada, son derece doğal ve içten bir yaklaşımı tercih ediyorum.Okuyucularıma da bu doğallığı, olduğu gibi, filtresiz biçimde aktarmaktan büyük memnuniyet duyuyorum. Bilginin samimiyetle aktarımı, benim en çok benimsediğim ve keyif aldığım yöntem.<ul><li>Bir sergiye girdiğinizde ilk dikkatinizi çeken şey ne olur?</li></ul>Çok güzel bir soru, Özgür Hanım, teşekkür ederim. Ben bir sergiyi gezerken ilk olarak küratörünü merak ederim; çünkü biliyorsunuz, serginin hikâyesini kurgulayan kişidir küratör. Gitmeden önce mutlaka araştırırım.Sergiye girdiğimde yenilikleri keşfetmeyi severim. Aslında sergideki tüm detaylar ilgimi çeker; özellikle eserler arasındaki iletişim bana göre çok heyecan vericidir. Bazen daha önce bildiğiniz bir eser, öyle bir hikâye içinde sergilenir ki, size yepyeni bir pencere açar. Eseri yeniden, bambaşka bir bağlamda kavrar, farklı bir şekilde anlarsınız; hatta bazen yeniden seversiniz, bazen de tam tersi olur.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84308.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş Art Reports</figcaption></figure><ul><li>Bir röportaj veya yazı hazırlarken süreç sizin için nasıl ilerliyor; not almak, gözlem yapmak, yazmak?</li></ul>Ben işlerimde çok detaylı ve hızlı ilerlemeyi seviyorum; buna mecburum da, çünkü artık her şey çok hızlı ilerliyor. Basın toplantılarında mutlaka ses ve görüntü kayıtları alıyorum. Sergi yetkililerine ulaşarak pek çok soru sorarım. Yazılı not tutmak yerine, diktafona kendi yorumlarımı kaydederim.Daha sonra, trende ya da uçakta bu kayıtları hemen metne dönüştürürüm. En kısa zamanda da haberleri ve izlenimlerimi platformlarımda paylaşırım.<ul><li>Sanatçılarla yaptığınız söyleşilerde sizi en çok etkileyen anlardan biri neydi, anlatabilir misiniz?</li></ul>Aslında her röportaj ayrı bir hikâye. Ben en çok, sanatçıların doğallıklarını ve yaratım süreçlerindeki heyecanlarını paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Bazen ise, ne kadar büyük zorluklar içinde olduklarını görmek beni gerçekten çok üzüyor.<ul><li>Yazılarınızda sanatın toplumsal yönüne de değiniyorsunuz. Sizce sanat bugün toplumla nasıl bir ilişki kurmalı?</li></ul>Bu, benim temel çalışma prensiplerimden biridir; sorduğunuz için teşekkür ederim. Ben, sanatın&nbsp;demokratizasyonuna çok gönül vermiş&nbsp;bir sanat editörüyüm. Benim için sanatın herkese açık ve ulaşılabilir olması son derece önemli.Bu nedenle, çalışmalarımın mümkün olduğunca geniş bir okuyucu kitlesine ulaşması, sanatı olabildiğince çok insanla paylaşmak, en büyük hedefim ve motivasyonum.“Bana göre sanat,&nbsp;‘sanat için’den ziyade&nbsp;herkes için!” diyor Nazlı Hanım gülümseyerek.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84309.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş Art Reports</figcaption></figure><ul><li>Freelance çalışmak size nasıl bir özgürlük veya zorluk getiriyor?</li></ul>Evet, freelance çalışmak kişisel disiplin ve sorumluluk gerektiriyor. Düşünüldüğü gibi rahat olduğunu sanmıyorum. Aslında “her yer sizin ofisiniz” durumu, her an çalışabileceğiniz gerçeği, çok planlı olmayı zorunlu kılıyor.Öte yandan, randevularımı daha esnek saat dilimlerinde alabiliyorum ve sonrasında daha uygun saatlerde dinlenebiliyorum. Kısacası, bu çalışma sistemi oldukça sorumluluk gerektiriyor. Ayrıca, kendi patronunuz olduğunuzda kendinizi kandırmanız imkânsız; hiçbir projeyi rastgele yapamıyorsunuz ve sonuçta ortaya güzel işler çıkıyor.Ben kendimle hem çok eğlenceli hem de hayli katı bir patronum, kendi ismimle çalışıyor olmam bu durumu güçlendiriyor.<ul><li>Dijital platformlarda sanat üzerine yazmak, geleneksel basından nasıl farklı?</li></ul>Çok daha etkili gerçekten. Her yerde, her an bağlanıp okunabilmesi harika bir olanak. Trende, uçakta, parkta ya da bir bankta kısa bir molada, telefonunuzdan tüm makaleyi bir anda okuyabiliyorsunuz, bence bu harika.Geçen gün bir arkadaşım çok çarpıcı bir şey anlattı: İstanbul’da bir yakınını ziyarete gitmiş ve benim röportajımı televizyona aktarmışlar; kahvelerini alıp röportajı dinlemişler. Bayıldım bu fikre. Ne hoş değil mi? Bu dijital dönüşüm, doğru kullanıldığında bize inanılmaz fırsatlar sunuyor. Düşünün, aniden canınız isteyip harika bir sanat olayını, kahvenizi alıp iki üç arkadaşla izleyebiliyorsunuz.&nbsp;Şimdi uygulamalar var, sizin de çok iyi bildiğiniz gibi. Mesela annem için, makalenin metnini anında Türkçeye çeviriyor benim web sitemde; sonra bunu sesli dinleyebiliyor.Gerçekten harika bir dönemde yaşıyoruz. Bütün bu dijital ilerlemeleri, doğru kullanıldığında, mükemmel buluyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a8430a.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş | Pat Andrea, süper realism sanat hareketinin dünyaca meşhur yaşayan öncü usta ressamı</figcaption></figure><ul><li>Sosyal medya, sanatın anlatım biçimini nasıl değiştirdi sizce?</li></ul>Sosyal medya, sanatı çok olumlu bir şekilde destekledi. Öncesinde, sanat maalesef çoğunlukla lüks bir alan olarak ya da sadece belirli bir entelektüel birikime sahip grupların tekelinde olduğu zannedilirdi. Ama artık her sosyal gruptan ilgilenen kişiler, sosyal medya aracılığıyla sergileri izleyebilir ve her an yeni sanat haberlerinden haberdar olabilirler. Bu, gerçekten çok önemli bir gelişme ve benim için temel motivasyon kaynaklarından biri.<ul><li>Kendi estetik anlayışınızı üç kelimeyle tanımlarsanız, bunlar ne olurdu?</li></ul>Benim estetik anlayışım öncelikle doğallık ve samimiyet üzerine kurulu. Zekice yapılmış her işe çok düşkünüm. İkinci olarak, bir objenin veya bir işin beni güncelden koparıp bambaşka bir perspektiften bakmaya sevk etmesi ve bir hikâyesinin olması, bana çok estetik görünür.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a8430b.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Özgür Mumcular ve Nazlı Kök Akbaş</figcaption></figure>•&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;Önümüzdeki dönemde “Nazlı Kök Akbaş Art Reports”ta okuyucuları neler bekliyor?Yeni projelerim birkaç başlık altında toplanıyor ve beni çok heyecanlandırıyor. Öncelikle, kendi platformlarımda yazılarım ve röportajlarım yoğun bir şekilde devam edecek. Bunun yanı sıra, İsviçre’nin prestijli bir dergisinde sanat editörü olarak yazdığımı biliyorsunuz; dergim yılda dört sezon yayınlanıyor ve readers.com’da okunabiliyor. Ayrıca internet sitemi de oldukça geliştirdik.Yeni ve çok heyecan verici bir projem de bir katalog kitap yayımlamak. Kitap hem Türkçe hem İngilizce olacak, Türkiye ve İsviçre’de dağıtılacak. Yayın evimle çalışmalarımız hâlâ devam ediyor.Bütün bunlara ilaveten, benim için çok heyecan verici ve bir o kadar da önemli bir projeye destek veriyorum: TOBB İzmir Kadın Girişimciler Kurulu’nun koordinatörlüğünü Işıl Nişli’nin yaptığı&nbsp;Sanatta Girişimcilik Projesi. Bu proje, kadın sanatçılara üretim, sergileme ve satış alanlarında destek olmayı; yeni teknolojik gelişmelere uyum sağlamalarına katkıda bulunmayı amaçlıyor. Sanatçılara mentorluk, network ve satış ağlarını geliştirme desteği veriliyor.Sanatın ve kadın sanatçıların sanat ekosisteminde güçlü bir şekilde üretmeye devam etmeleri, iş dünyasıyla bağlantılarını sürdürmeleri için önemli projeler geliştiriliyor. Yakında İsviçre’de, tüm bu projeleri tanıtan bir toplantı düzenleyeceğiz. Bu projeyi çok önemli buluyorum. Çok teşekkür ederim Özgür Hanım ve Pusula Swiss’e de teşekkürlerimi sunuyorum.

Nazlı Kök Akbaş ile sanat ve gözlem üzerine

Hayatın yönünü genç yaşlarda okunan bir kitap değiştirebilir mi? Şiyma Barkın Kuzmin, lise yıllarında okuduğu bir kitap sonrası kurduğu hayalin peşinden gitmiş. 

İlişkilerde ve ebeveynlikte şefkatin gücü

Psikoloji eğitimiyle başlayan yolculuğunu Paris’in varoşlarında yaşayan çocuklardan, *İstanbul'da sokakta yaşayan çocuklara Amerika’daki yüksek lisans eğitimine, ardından UNICEF’te geçen çeyrek asırlık uluslararası kariyere taşımış. Afrika’dan Orta Doğu’ya, Orta Asya’dan Avrupa’ya uzanan çalışmalarıyla çocukların haklarının korunması ve daha iyi bir gelecek kurmaları için politikalar geliştirmiş ve hayata geçirilmelerine destek olmuş.Bugünse Cenevre’de yaşamını sürdüren konuğumuz, uzun yıllara dayanan profesyonel deneyimini kişisel gelişim ve ebeveynlik alanına aktarıyor. Olumlu ebeveynlik, şefkatli sorgulama ve koçluk üzerine aldığı eğitimlerle hem bireylere hem de ailelere yol gösteriyor. İçimizdeki çocukla barışmayı, özşefkati ve ilişkilerde derinleşmeyi odağına alarak eğitimler veriyor, koçluk yapıyor. Onunla hem geçmiş yolculuğunu hem de bugünkü çalışmalarını konuştuk.Röportaj: Özgür MUMCULAR<ul><li>Şiyma Kuzmin kimdir, bize kendinizi tanıtır mısınız?</li></ul>Her gün kendisinin daha iyi bir versiyonu olmak için okuyan, düşünen, çalışan, değişimin kendimizle başladığına inanan, barışa, eşitliğe ve iletişime gönül vermiş bir insan; çocukları ve çocuklar ile zaman geçirmekten çok keyif alan bir anne; ailesine, dostluğa, insanlığa ve tüm canlılara değer veren bir kadın.&nbsp;<ul><li>İçimizdeki çocukla şefkatli bir ilişki kurmak sizce neden bu kadar önemli?</li></ul>Doğan Cüceloğlu’nun sözleri ile “Uyanış, olduğu gibi kabul ettiğimiz dünyanın, düşündüğümüzden farklı olabileceğini anlamakla başlar”. Kendimizi tüm hallerimizle kabul edip, şefkatle yaklaştığımızda ve içimizdeki çocuğun küçükken ihtiyacı olup da alamadığı şefkati ona kendimiz verdiğinde, bizi sınırlayan inançları fark edebiliriz, ve bizi bağlayan zincirlerimizden kurtulabiliriz. İşte bu yüzden içimizdeki çocuğun ihtiyaçlarını fark etmek ve şefkatle yaklaşmak önemlidir.&nbsp;<ul><li>Lise yıllarında okuduğunuz&nbsp;İnsan İnsana&nbsp;kitabı sizi nasıl etkiledi, hayalinizi nasıl şekillendirdi?</li></ul>İnsan doğasını, ilişkileri, yaşadığımız toplumun bizi nasıl şekillendirdiğini, hayata olumlu bakmanın önemini düşündürttü. Okuduğum her satırda bu konular hakkında daha çok öğrenme istediği duydum. Sanırım psikoloji okumaya karar vermemde etkili olan etmenlerden biriydi bu kitap. Daha zor koşullardan gelen çocukların da kendilerini geliştirebilmeleri ve olabileceklerinin en iyi olabilmeleri için de çalışmaya o sıralarda karar verdim.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/6ca86d2046c31c8b3f9b03913.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Boğaziçi Psikoloji’den sonra Paris’te varoşlarda çocuklarla çalıştığınız dönemde sizi en çok etkileyen deneyim neydi?</li></ul>Varsıl ve yoksul ayırımındaki sınıf eşitsizliğine karşı en iyi ilacın daha küçük yaştan çocukların okuma yazma becerilerinin geliştirilmesi ile olabileceğini gördüm. Her hafta sonu sırt çantamızda kitaplar, boyalar, defterlerle varoşlara gidiyor ve ailelerinin izniyle çocuklarla buluşup sıcak soğuk demeden açık havada farklı aktiviteler yapıyorduk. Birçok çocuğun evinde kitap yoktu. Küçük yaşta kitaplarla haşır neşir olma, eğlenerek öğrenme bu çocuklar için farklı bir hayatın kapılarını açıyor ve yoksulluk çarkından çıkabilmeleri için olanak sağlıyordu. Bu süreçte farklı kültürlerden, dinlerden gelen diğer gönüllüler ile de geçirdiğim zamanda, aslında insanların nereden gelirlerse gelsinler özlerinin benzer olduğunu gördüm.<ul><li>UNICEF’te 23 yıl boyunca farklı coğrafyalarda çalıştınız. Bu süreçte hangi anı sizin için unutulmaz oldu?</li></ul>O kadar çok unutamayacağım anım var ki ama bir &nbsp;tanesini &nbsp;düşündükçe, hem üzülüyor hem de yaptığım iş nedeniyle gurur duyuyorum. Özbekistan’da çalıştığım yıllarda projelerimden biri devlet bakımında olan çocukların aile ortamında yaşayabilmeleri için &nbsp;çocukların ailelerine destekle kendi aileleriyle kalabilmeleri mümkün olmadığı durumlarda &nbsp;koruyucu ailelik gibi, şefkatle bakılabilecekleri birebir ilgi alabilmeleri için hizmet modelleri geliştirmekti. &nbsp;Bu süreçte, farklı şehirlerdeki yurt ve yuvaları geziyor, çalışanlardan bilgi topluyor ve kurum bakımını değiştirmek için eğitim veriyorduk. Semerkant’ta bir yuvada yeni terk edilmiş 8-9 aylık Timur isimli bir bebek vardı. Timur’u ilk gördüğümde ufacık yüzünde kocaman bir gülümseme ile bana bakıyordu. Kollarını uzatıp kucağıma gelmek istedi. Aldım. O kadar güven dolu mutlu bir bebekti ki. İşim nedeniyle, aynı yuvaya birkaç sefer daha gittim. Her gittiğimde Timur’u soruyor ve özellikle görmek istiyordum. Geçen her ayla birlikte Timur’un yüzündeki gülüş biraz daha azalıyordu ve gözlerinin parlaklığı sönüyordu. Timur’a sevecen bir ev sağlamak çok isterdim. Öte yandan uzun vadede Timur gibi ailesinden ayrılmak durumunda kalan çocuklar için daha iyi hizmet modelleri, ve daha eğitimli bir uzman kadro oluşturulmasına katkıda bulunarak, yüzlerce çocuğun hayatına dolaylı olarak dokunabildim.Öte yandan, mutlulukla hatırladığım bir anımsa Tacikistan’da çalışırken duyma engelli çocukları bir çocuk korosu ile bir araya getirmek ve çocukların birlikte hem işaret dili hem şarkı söyleyerek sahnede John Lennon’ın Imagine&nbsp; şarkısını yorumlamalarıydı. Engelli ve engelsiz çocuklar ilk defa bu şekilde bir araya gelebildiler, birlikte ürettiler ve birbirlerini arkadaş olarak görebildiler.<ul><li>Uluslararası bir kurumda çalışırken edindiğiniz en önemli deneyim neydi, size ne kattı?</li></ul>Farklı kültürlerden gelen çok kişi ile birlikte çalışma imkanı buldum. Üstüne üstlük bunu kendi ülkemden ve kültürümden uzakta başka bir ülkede misafir konumundayken yapmayı öğrendim. Farklılıklarımız kadar benzerliklerimiz olduğunu, iyi niyetle ve saygıyla yaklaştığımda güvene dayalı ilişkiler yaratabileceğimi öğrendim. Ayrıca, konuşulmayan kodlar olduğunu ve bunları anlayıp aşabilmenin zaman aldığını da öğrendim. Bazen bize çok benziyor diye düşündüğüm kültürlerden gelen kişiler çok farklı olabilecek bir kültürden gelen birinden daha uzak olabiliyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/6ca86d2046c31c8b3f9b03914.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Farklı kültürlerden gelen biriyle evli olmak ve çocuklarınızı “third culture kid” olarak yetiştirmek nasıl bir şey?</li></ul>Aynı ülkeden ve kültürden gelen iki insan bile bazen birbirlerini anlamakta zorlanıyor. Eşimle 20 yıldır birlikteyiz ve her gün yeni bir şey öğreniyoruz. Uzun süreli ilişkilerde hergün tekrar ilişkiye kendini adamak ve öğrenmeye açık olmak değerli. Ortak değerlerimizin olması ve birbirimizi anlamaya ve olduğumuz halimizle kabul etmeye olan adanmışlığımız bizi bir arada tutuyor. Çocuklarımız Türkiye'de sadece bir yıl -o da Covid döneminde- yaşadılar, eşimin ülkesinde ise bebekliklerinde yaşadılar. Dolayısı ile hem dillerimizi hem de kültürlerimizi sadece bizlerden öğrendiler. Dil bizim için çok önemliydi. O yüzden aramızda İngilizce ya da Fransızca konuşsak da çocuklarımızla doğduklarından beri sadece kendi dillerimizde konuştuk.&nbsp;Bence yemek, kültürün önemli bir parçası ve yemeklerimizi çocuklarımız biliyor ve seviyor. Aileler ile bağlantıya özen gösterdik. Benim ailem daha geniş olduğundan tatillerde Türkiye’ye gittik ama her yıl birkaç kere eşimin ailesini bize davet ettik. Çocuklarımız hem bizlerden öğrendiler hem de yaşadığımız birbirinden farklı ülkelerden deneyim kazandılar. En zorlandığımız konu ise “third culture kid” lerde çok görülen aidiyet hissi. Hem yaşadıkları yere uyum sağlamaları hem de kendi kültürleri ile bağlarının oluşması için özel çaba harcamak önemli.<ul><li>Cenevre’ye taşındığınızda kariyerinizde nasıl bir dönüm noktası yaşadınız?</li></ul>Daha önce benim işim nedeniyle farklı ülkelerde yaşadık Cenevre’ye ise eşimin işi nedeniyle taşındık. Çocuklarımız ergenliğe girmişti ve İsviçre onların altıncı ülkesiydi. Artık taşınmak istemediler. Ben de onları bırakmak ve başka bir ülkede görev almak istemedim. UNICEF’den ayrılmaya ve kendi işimi kurmaya karar verdim. Uzun yıllar büyük bir organizasyonda ve politika oluşturma düzeyinde çalıştıktan sonra birebir insanlara dokunmak bana çok iyi geldi.<ul><li>Dr. Gabor Maté’nin şefkatli sorgulama yöntemini ve koçluğu nasıl bir arada uyguluyorsunuz? Danışanlarınıza hem bir eğitmen hem de bir yol arkadaşısınız. Danışmanlık süreçlerinde en çok hangi konular gündeme geliyor?</li></ul>Genelde koçluk bugünden ileriye doğru hedeflerimizi belirleme ve hayalini kurduğumuz geleceği yaratmaya destek olma sürecidir. Şefkatli sorgulama ile ise çocukluğumuzda oluşturduğumuz ve bizi sınırlayan inanç kalıplarımızın ilk başlangıç zamanlarına yani geçmişimize doğru bir yolculuk yapılır. Benim çalışmalarımda gördüğüm, yaşadığımız zorlukları aşabilmek, gerek kendimizle gerek eşimiz, ailemiz ya da iş arkadaşlarımızla sağlıklı ilişkiler kurabilmemiz ise geçmişimizi iyi anlamak ve kendi iç çocuğumuza şefkatla yaklaşmaktan geçer. Ben bu iki yaklaşımı harmanlayarak kullanıyorum. Danışanlarımın ihtiyacı doğrultusunda hem geleceğe yönelik hedeflerinde destek oluyorum hem de içlerindeki çocuğu tanımalarını, kendi inanç kalıplarını farkedip kendilerine şefkatle yaklaşmalarına, kendi hikayelerine yeni bir gözle bakmalarına destek oluyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/6ca86d2046c31c8b3f9b03916.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Kendi çocuklarınızı yetiştirirken edindiğiniz profesyonel bilgilerin ne kadarını kullanıyorsunuz, ne kadarını bırakıyorsunuz?</li></ul>Çocuklarımı yetiştirirken aldığım eğitimlerin çok faydasını gördüm. &nbsp;Ama onların annesiyim, koçu, psikoloğu değil. Bunun ayrımını yapıyorum. Yapmazsam zaten -hele de şimdi ergen olarak- bana bunu çok iyi hatırlatıyorlar...<ul><li>Bugünden geleceğe baktığınızda kişisel hedefleriniz ve hayalleriniz neler?</li></ul>Bu tür bir desteğe ihtiyaç duyan daha çok kişiye ulaşabilmek istiyorum. İnsanların birbirlerini ve kendilerini dinleyebilecekleri, barışın ve anlayışın hakim olduğu bir dünyaya katkıda bulunmaya devam etmeyi hayal ediyorum.