İnsan hakları savunucuları ise bu adımın sığınma hakkını zayıflatacağı görüşünde.

Avrupa Birliği’nin yürütme organı olan Komisyon, bu yeni düzenlemenin, iltica işlemlerini hızlandırarak, üye ülkelerin üzerindeki sığınma başvurusu yükünü hafifletmeyi hedeflediğini bildirdi.

Şu anda yürürlükte olan kurallara göre, bir kişinin üçüncü bir ülkeye gönderilebilmesi için o ülkeyle kişisel, coğrafi ya da hukuki bir bağı olması gerekiyor. Yeni öneri, bu koşulu ortadan kaldırarak gönderim sürecini kolaylaştırmayı amaçlıyor.

AB’nin İçişleri ve Göçten Sorumlu Komiseri Magnus Brunner, önerilen düzenlemeyle birlikte “Güvenli Üçüncü Ülke” kavramının yeniden şekillendirildiğini ve bunun üye devletlere iltica süreçlerini daha verimli şekilde yürütme konusunda ek bir araç sunacağını dile getirdi. Brunner, sürecin AB’nin temel değerleri ve insan haklarına bağlılık ilkesi çerçevesinde yürütüleceğinin altını çizdi.

Bu teklif, özellikle 2015 yılında çoğunluğunu Suriyelilerin oluşturduğu bir milyondan fazla sığınmacının Akdeniz üzerinden AB’ye ulaşmasının ardından artan göç karşıtı politikaların bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Üye ülkeler, özellikle sınır dışı etme süreçleri ve yeni gelişlerin engellenmesi konusunda ortak hareket etmeye çalışıyor.

İtiraz sürecinde kalma hakkı da kısıtlanacak

Yeni yasa taslağına göre, iltica talebi reddedilen kişilerin itiraz süreci devam ederken AB topraklarında kalmaları artık otomatik olarak mümkün olmayacak.

Amnesty International (Uluslararası Af Örgütü), teklife sert tepki gösterdi. Kuruluşun AB Göç ve İltica Danışmanı Olivia Sundberg Diez, düzenlemenin ilticaya erişimi zorlaştıracağını, bireysel hakları tehdit edeceğini ve Avrupa'nın insan hakları denetimi dışında kalan ülkelerde keyfi gözaltılar ile geri gönderme uygulamalarına zemin hazırlayabileceğini söyledi.

Yasa teklifi, 2023 yılında kabul edilen AB Göç ve İltica Paktı'nın bir uzantısı olarak sunuldu ve 2026 yılında yürürlüğe girmesi öngörülüyor. Ancak uygulamaya konulabilmesi için hem Avrupa Parlamentosu'nun hem de üye ülkelerin onayından geçmesi gerekiyor.

Avrupa Komisyonu, Nisan ayında insan hakları sicilleri sıkça eleştirilen Mısır ve Tunus’u, iltica talebi reddedilen kişilerin gönderilebileceği "güvenli ülkeler" listesine dahil etmişti. Mart ayında da, sığınmacıların sınır dışı edilmeyi bekleyecekleri AB dışı merkezlerin kurulması önerilmişti.