Cihan

Premier League’in 8. haftasında Nottingham Forest, milli ara sonrası da kötü gidişine son veremedi. Sahasında Chelsea’yi konuk eden Forest, taraftarı önünde 0-3’lük ağır bir yenilgi aldı.

Nottingham Forest, Chelsea Karşısında Dağıl­dı: 0-3

<h3>Forest’te Kriz Derinleşiyor, Ange Postecoglou Görevden Alındı</h3>Premier League’in 8. haftasında Nottingham Forest, milli ara sonrası da kötü gidişine son veremedi. Sahasında Chelsea’yi konuk eden Forest, taraftarı önünde 0-3’lük ağır bir yenilgi aldı. Bu sonuçla kırmızı-yeşilliler 8 maç sonunda sadece 5 puanda kaldı ve 17. sıraya gerileyerek küme düşme hattının hemen üzerinde yer aldı. Rakiplerin alacağı sonuçlara göre Forest, doğrudan düşme hattına da gerileyebilir.İlk yarı golsüz geçildi, ikinci yarıda Chelsea fırtınası esti Karşılaşmanın ilk 45 dakikası golsüz tamamlandı. Ancak ikinci yarının hemen başında Chelsea vites yükseltti. Josh Acheampong’un 49. dakikada attığı golle öne geçen Londra ekibi, sadece üç dakika sonra Pedro Neto’nun ağları sarsmasıyla farkı ikiye çıkardı. Dakikalar 84’ü gösterdiğinde Chelsea kaptanı Reece James skoru 3-0’a getirerek maça son noktayı koydu.Dan Ndoye yedek kulübesinde kaldı Nottingham Forest’ın İsviçreli milli oyuncusu Dan Ndoye, Premier League sezonunda ilk kez ilk 11’de yer almadı. Teknik direktör Ange Postecoglou tarafından yedek bırakılan Ndoye, maç boyunca süre alamadı ve 90 dakikayı kulübede geçirdi.<h2>Forest’te Fatura Ağır Oldu: Postecoglou ile Yollar Ayrıldı</h2>Chelsea karşısında alınan farklı yenilgi, kulüp yönetimi için bardağı taşıran son damla oldu. Nottingham Forest, 0-3’lük mağlubiyetin ardından teknik direktör Ange Postecoglou’nun görevine son verdi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/b4181620ea31ad2ae6cf3ea00.png" width="1024" height="576"></figure>Avustralyalı çalıştırıcı, yalnızca sekiz maç dayanabildi. Postecoglou, geçtiğimiz sezonun sonunda takımdan ayrılan Nuno Espírito Santo’nun yerine getirilmişti. Ancak zayıf sezon başlangıcı ve alınan başarısız sonuçlar sonrasında, kulüp sahibi Evangelos Marinakis’in sabrı tükendi.Nottingham Forest, yeni teknik direktörün kim olacağına ilişkin henüz resmi bir açıklama yapmadı. Ancak net olan bir şey var: Yaz transfer döneminde Bologna’dan yaklaşık 40 milyon İsviçre frangı karşılığında transfer edilen Dan Ndoye, İngiltere’de kısa sürede üçüncü teknik direktörünü görmeye hazırlanıyor.

Forest’te Fatura Ağır Oldu: Postecoglou ile Yollar Ayrıldı

İsviçre’de çok sayıda genç, iyi bir eğitim ve deneyime sahip olmasına rağmen iş bulmakta zorlanıyor. Sosyal medyada paylaşılan hikâyeler, bu durumun yaygınlaştığını gösteriyor.

Gençler eğitimli ama işsiz

Zürihli bir içerik üreticisi, TikTok’ta paylaştığı videoda sekiz aydır iş aradığını anlatıyor. “24 yaşındayım, meslek eğitimi aldım, lise sonrası meslek diplomasına sahibim, deneyimim var ama 170’ten fazla başvuruya rağmen hâlâ iş bulamadım,” diyor. Videonun altına yüzlerce kişi benzer deneyimlerini yazmış. Bazıları aylarca, hatta yıllarca iş aradığını söylüyor.Personel uzmanı Marc Koller, “Şu anda iş arayan sayısı uzun zamandır görülmemiş seviyede” diyor. Özellikle kamu hizmeti ve idari işlerde rekabetin çok arttığını belirtiyor. Eskiden bir pozisyon için haftada ortalama 30 başvuru gelirken, artık bu sayı birkaç gün içinde 100’ü geçiyor.Gençler, “nitelikli eleman açığı” söylentisine rağmen bundan yeterince fayda sağlayamıyor. Koller’e göre sanayi, inşaat ve sağlık sektörlerinde hâlâ açıklar var, ancak ofis ve hizmet sektörlerinde arz talebin çok üzerinde.Uzmanlar, sorunun bir kısmının beklentilerin uyuşmamasından kaynaklandığını söylüyor. Gençler esnek çalışma ve daha yüksek maaş isterken, şirketler deneyimli ve hemen verim alabilecek çalışanlar arıyor. Personel danışmanı Karin Signer da, maliyet baskısı altındaki firmaların “daha az eğitimle işe hemen adapte olabilecek kişileri” tercih ettiğini ifade ediyor.

İş bulmak gençler için her zamankinden zor

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) verilerine göre, İsviçre’de şu anda yaklaşık 200 bin mülteci bulunuyor. Bu, ülke tarihinde ulaşılan en yüksek sayı.

Mülteci sayısı

Yaklaşık 70 bin kişi, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısından kaçıp İsviçre’ye sığındı. Bu kişiler “mülteci benzeri durumda olanlar” olarak tanımlanıyor.Toplam mülteci sayısının artmasına rağmen, son dönemde yapılan sığınma ve koruma başvurularında azalma yaşandığı bildiriliyor. Ancak mevcut mülteci nüfusu tarihi bir seviyeye ulaşmış durumda.UNHCR verilerine göre, İsviçre nüfusunun yüzde 2’sinden fazlası mülteci. Bu oranla ülke Avrupa sıralamasında 10. sırada yer alıyor. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Kıbrıs’ta oran yüzde 5, Çekya’da 3,6 ve Almanya’da 3,3.Ayrıca bu yıl, resmî mülteci statüsüne sahip kişilerin sayısı ilk kez 100 bini geçti. Bu kişiler, İsviçre yasalarına göre yaşamı, özgürlüğü veya güvenliği tehdit altında olan bireyleri kapsıyor.Yüksek mülteci sayısı, federal hükümet, kantonlar ve belediyeler için ciddi bir zorluk oluşturuyor. Birçok bölgede durumun “gittikçe zorlaştığı” belirtiliyor. Yetkililer, mevcut sorunları çözmeyi hedefleyen yeni bir sığınma stratejisi üzerinde çalışıyor.&nbsp;&nbsp;

İsviçre’de mülteci sayısı tarihi seviyeye ulaştı

Uber'ın Zürih'te yeni bir rakibi oldu – ve bu nedenle fiyatları düşürdü. Bunun bedelini, daha az kazanan sürücüler ödüyor. Pazartesi günü Albisgütli'nde bir mesaj vermeyi planlıyorlar. Ve o gün hiç yolcu kabul etmeyecekler.

Zürih'te ulaşım durdu

Pazartesi günü Zürih'te bir Uber çağırmayı planlayanlar muhtemelen araç bulamayacak: ABD'li araç hizmetinin sürücüleri, mevcut çalışma ve ücret koşullarına dikkat çekmek için o gün bir protesto için bir araya gelmek istiyor. Blick'in elinde bulunan bir yazıya göre, 800 ila 1000 Uber sürücüsü sabah 08.00 ile 09.00 saatleri arasında Albisgütli park alanında toplanacak. Blick'in ayrıca öğrendiğine göre: Protestocular tüm gün boyunca yolcu da kabul etmeyecek!Protestonun nedeni, "düşen yolculuk ücretleri, artan işletme maliyetleri ve diğer kantonlardan ve Avrupa yurtdışından gelen sürücülerin artan rekabeti" olarak belirtiliyor. Mesleki durumun bu nedenle sürücüler için daha da kötüleştiği ifade ediliyor.Rakip Bolt nedeniyle daha düşük fiyatlarUber sürücüleri için durum, bir fiyat savaşı nedeniyle gerginleşmiş görünüyor. Estonya merkezli şirketin vaadiyle, Bolt mobilite şirketi de Mayıs 2024'ten beri Zürih'te araç hizmeti sunuyor – Uber gibi, sadece biraz daha ucuza. ABD'li pazar lideri, Bolt'un yarattığı yeni rekabete daha düşük fiyatlarla yanıt verdi – ve bu da sürücülerin kazançlarını düşürdü.Sendika Syna'dan Daniel Zoricic (51), Uber sürücüleri için durumun ne kadar güvencesiz olduğunu iyi biliyor. "Uber'ın mevcut fiyatlarıyla artık bir kazançtan söz edilemez. Sürücüler bu işe para koyuyor" diyor. Zoricic bir örnek veriyor: 43 kilometrelik bir yolculuk için bir sürücü 46 Frank almış.Sendika desteği henüz bekliyorSendikacıya göre bu, fazlasıyla yetersiz. "Uber ve Bolt arasındaki güç savaşı, sürücülerin sırtından yürütülüyor" diye eleştiriyor. Uber sürücüleriyle temas, birkaç gün önce kendisine gelip sıkıntılarını anlatmalarıyla kurulmuş. Syna, sürücülerin eylemine resmi desteğini henüz açıklamadı. "Bir sendika olarak sürücüleri destekleyip destekleyemeyeceğimizi içeride halen inceliyoruz" diye ekliyor Zoricic.Kesin olan bir şey var: Uber sürücülerinin artık sabrı taştı. Kazançlarının giderek azalmasını daha fazla kabul etmek istemiyorlar. Ve bu yüzden Albisgütli'nde bir mesaj vermek istiyorlar. Uber, Blick'in bir soruşturmasını cuma günü yanıtladı. Grebe sakin yaklaştıklarını belirttiler. Ve: “Bağımsız, lisanslı sürücüler, bireysel fiyatlarını istedikleri zaman ayarlama olanağına sahiptir. Böylece piyasa dinamiklerine bağımsız olarak yanıt verebilirler.”

Uber sürücüleri isyanda: Bolt rekabeti ücretleri vurdu!

Federal Konsey, acil durumlarda nüfusu uyarmak, alarme etmek ve bilgilendirmek için cep telefonlarını da kullanmak istiyor. Bu yenilikler için gerekli olan yasa uyarlamalarını 2 Şubat 2026 tarihine kadar görüşe açtı. Nüfus ve Sivil Savunma Yasası'nın uyarlanması gerekiyor.

Yeni alarm sistemi yolda

Cell Broadcast'in tanıtılması planlanıyor. Bu sistem, belirli bir bölgedeki tüm akıllı telefonlara kısa bir metin iletebiliyor. Federal Konsey'in açıklamasına göre, acil alarmlar ve uyarılar bu şekilde yayılacak.Cell Broadcast nasıl çalışıyor? Federal hükümet acil bir durumda mobil operatörleri alarme ediyor, onlar da tek tek antenler üzerinden önceden hazırlanmış uyarılar gönderiyor. Alarm, antenin yayın alanındaki cihazlarda anında beliriyor. Cep telefonu alarmı, açık olan ve etkilenen bölgedeki tüm telefonlar tarafından alınıyor.Bunun için tüm mobil ağların teknik olarak yükseltilmesi gerekiyor; her ağın yüksek oranda kullanılabilir bir "Cell Broadcast Center"a (CBC) ihtiyacı var. Bu merkez, mesajları alıyor ve belirli bir bölgedeki cep telefonlarına gönderiyor. Federal Konsey, birkaç komşu ülkenin halihazırda böyle bir sisteme sahip olduğunu yazıyor.Acil durum radyosu kapatılıyor Ülkedeki sirenlerden artık yalnızca kantonlar sorumlu olacak ve aynı zamanda onları finanse edecekler. Federal Konsey, birkaç yıl önce kararlaştırılan federal merkezileştirmenin istenen etkiyi getirmediğini belirtiyor. Zira sirenler yerel olarak planlanıyor, kuruluyor, bakımı yapılıyor ve ayrıca yeniden sökülüyor.Ancak federal hükümet, tek tip, güvenli bir siren uzaktan kumanda sistemi sağlamaya devam edecek. Bu amaçla, mevcut sistemin yerini 2035 yılına kadar yeni bir uzaktan tetikleme sistemi alacak. Buna uygun olarak Nüfus Koruma Yasası değiştirilecek.Federal Konsey, VHF tabanlı acil durum radyo sistemini kapatmak istiyor. Yılda yaklaşık 20 milyon Frank işletme maliyeti göz önüne alındığında, bu sistemin çok az şey getirdiğini belirtiyor. Acil durum radyosunun artık modasının geçtiğini söylüyor. Günümüzde hızlı ve yerel olarak alarm verilebilmesi gerekiyor. Bunun için cep telefonlarına bildirimlerin yanı sıra, radyolara yayın yükümlülüğü olan bildirimler de araçlar arasında yer alıyor.Alertswiss uygulaması kalıyor Federal Konsey, Alertswiss web sitesini ve uygulamasını korumak ve erişilebilirliğin sağlanması ile içeriklerin ağ alımı olmadan cep telefonunda kullanılabilir olması için daha da geliştirmek istiyor. Ancak bunun için yasal temellerin uyarlanması gerekmiyor.Sistemlerin değer koruması ve daha da geliştirilmesi, Alertswiss'in geliştirilmesi ve acil durum radyosunun sökülmesi için federal hükümet, 2035 yılına kadar yaklaşık 411 milyon Frank maliyet öngörüyor. Bunun yaklaşık 269 milyon Frank'ı yeni ihtiyaç duyuluyor. Gerekli taahhüt kredileri hakkında parlamentonun karar vermesi gerekecek.

Acil durumlarda nüfusu uyarmak için yeni yöntem

"Elinizde ideal mesleğinizin yazılı olduğu kart var mı?" diye soruyor ortaokul öğretmeni Sven Wellauer sınıfına. Uster'deki Krämeracker'deki sekizinci sınıf öğrencileri, sayısız meslek kartının önünde şaşkın duruyor. Seçim büyük: İsviçre'de 250 farklı çıraklık mesleği var.

Erken meslek seçimi 

İsviçre'deki gençlerin üçte ikisi bir stajı seçiyor - ve bu nedenle henüz 14 yaşındayken hayatlarının en önemli kararlarından birini vermek zorunda kalıyor. Hiçbir ülkede gençler, İsviçre'deki kadar erken yaşta meslek seçimiyle bu kadar meşgul olmuyor.Video görüşmeleri, 'eşleştirme günleri' ve daha fazlasıVe gereksinimler artıyor. Gençlerin bugün, sadece staj yeri gözlemlemek (Schnupperlehre) için bile kapsamlı bir başvuru dosyası sunmaları gerekiyor. Öğrencilerini derste yoğun bir şekilde destekleyen Wellauer, "Artık sadece bir telefon araması yeterli olmuyor" diyor.Bu artan beklentiler öğretmeni endişelendiriyor. Çünkü birçok şirket artık multicheck testleri, başvuru videoları talep ediyor veya dahili testler yapıyor. Wellauer, bunun özellikle daha düşük performans gösteren öğrenciler için bir handikap olduğunu söylüyor: "Bazı öğrencilere, kendilerini yerinde gösterme şansı verilmelidir."Evden yardım almadan zorBazı sınıf arkadaşlarının aksine, Andri Foster ne istediğini biliyor: bir banka veya sigorta stajı. Hırslı: "Çok fazla baskı altında olsam bile kendime hep şunu söylüyorum: Bunu başaracaksın!" Yaz tatilinden önce bile, günlerce laptopun başında oturdu, başvurular yazdı ve başvuru videoları çekti.Kendisine babası destek oluyor: "Eğer evde yardım yoksa, bunu son derece zor hayal ediyorum" diyor. "Biz bile her şeyi zamanında halletmenin sınırlarına geliyoruz."Şirketler giderek daha erken işe alıyorSadece gençler için değil, şirketler için de çaba büyük. Siemens gibi büyük stajyer işverenleri yılda birkaç bin başvuru alıyor. Siemens'te eğitim sorumlusu Melanie Fahrner, bir başvuru sahibinin gerçekte ne kadar iyi olduğunu anlamanın giderek zorlaştığını söylüyor: "Birçok başvurunun yapay zeka kullanılarak hazırlandığını tespit ediyoruz" diyor ve yeni getirilen bir seçim aşamasını, yani video görüşmesini haklı çıkarıyor.Ayrıca şirketler giderek daha erken işe alım yapıyor. Siemens'te mesleki eğitim başkanı Michele Marchesi, "Kısmen, gençlerin henüz sekizinci sınıfta olmalarına rağmen yaz tatillerinden önce başvurmaları gerekiyor" diyor. "Onlara, gerçekten kendilerini yönlendirmeleri için ihtiyaç duydukları zamanı çalıyorlar."Siemens'te video görüşmelerinde ikna edenler, değerlendirme gününe (assessment day) davet ediliyor. Başvuru sahipleri dörtlü gruplar halinde test ediliyor. Metin yazma, bireysel görüşmeler ve grup çalışmaları buna dahil. Örneğin, 15 dakika içinde birlikte bir bilye yolu inşa etmek.Andri Foster da bir değerlendirme gününe katılmak zorunda - Zurich Sigorta'da. İşler iyi gidiyor ve bir kabul alıyor. Ancak hemen evet demiyor, çünkü birden fazla seçeneği aynı anda yürütüyor. İki hafta sonra Zürcher Kantonalbank'tan kabul alıyor. Bu staj yerini kabul ediyor. Ancak herkesin durumu böyle değil. Sınıfında hala 15 kişi arayışını sürdürüyor.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

Staj yeri arayan gençler üzerindeki baskı artıyor

İsviçre’de 2500’den fazla doktor, uzmanlık belgeleri olan FMH unvanlarını yaklaşık bir yıldır alamıyor. Gecikmeler nedeniyle kariyer ilerlemeleri durma noktasına gelen doktorlar, hukuki süreç başlatarak çözüm talep ediyor.

Doktorlar gelir kaybı yaşıyor

İsviçre’de 2500’den fazla doktor, tıbbi uzmanlıklarının resmi olarak tanınması için gerekli olan FMH unvanını bir yıldan uzun süredir bekliyor. Uzmanlık belgesi sürecindeki gecikmeler nedeniyle mağduriyet yaşayan hekimler, “Relève Médicale Suisse” (İsviçre Tıp Nesli) adıyla bir araya gelerek hukuki mücadele başlattı.Doktorların oluşturduğu dernekten yapılan açıklamada, son yıllarda FMH uzmanlık belgesi sürecindeki bekleme süresinin giderek uzadığı belirtildi. Daha önce 2–3 ay süren başvuruların bugün 12 ayı aşan bir gecikmeyle sonuçlandığı ifade edildi. Dernek, bu konuda birçok kez İsviçre Tıp Eğitimi Enstitüsü’ne (ISFM) başvuru yapılmasına rağmen hiçbir çözüm üretilemediğini vurguladı.<h4>Parlamento da konuyu görüştü ancak çözüm çıkmadı</h4>Gecikmeler, Federal Parlamento’ya da taşındı. Bekleme sürelerinin azaltılmasına yönelik verilen bir önerge, Federal Konsey tarafından reddedildi. Hükümet, ISFM’nin gerekli adımları attığını ve sorunun yakında çözüleceğini savundu. Ancak aradan geçen zamana rağmen herhangi bir ilerleme kaydedilmedi.<h4>Doktorlar gelir kaybı yaşıyor</h4>FMH unvanı olmadığı için mesleki ilerlemesi duran doktorlar hem kariyer kaybı hem de maddi kayıp yaşıyor. Üniversite Hastanesi CHUV’de görev yapan Antoine* isimli doktor, aylardır başvurusunun sonuçlanmasını beklediğini belirterek şunları söyledi:“FMH olmadan klinik şefi olamıyorum. Bu da aylık yaklaşık 1000 frank gelir kaybına yol açıyor. Üstelik uzmanlık onayı için bizden 4000 frank ücret alınıyor. Buna rağmen bir yıl beklemek zorunda kalmak büyük bir saygısızlık.”<h4>ISFM’ye ihtarname, Federal İçişleri Bakanlığı’na dava</h4>Relève Médicale Suisse Derneği, 150 doktor adına ISFM’ye resmi ihtarname gönderdi. Dernek, en geç 31 Ekim’e kadar tüm bekleyen unvanların verilmesini ve 4000 franklık uzmanlık onayı ücretinin kaldırılmasını talep ediyor. Ayrıca dernek, ISFM’yi denetlemekle yükümlü taraf olan Federal İçişleri Bakanlığı (DFI) hakkında da şikâyette bulundu. Açıklamada federal makamlara şu çağrı yapıldı:“ISFM’deki işleyiş bozukluklarının acilen giderilmesi ve uzmanlık başvurularının hızlandırılması için federal makamları göreve çağırıyoruz.”Uzmanlar, sorunun devam etmesi halinde İsviçre’de sağlık hizmetlerinde personel krizinin büyüyeceği uyarısında bulunuyor.

İsviçre sağlık sisteminde alarm: FMH gecikmesi tıp kariyerlerini felç etti

İsviçre'de çocuk ve gençler için hizmet veren ücretsiz danışma hattı 147'ye, zorbalık ve siber zorbalık şikayetleriyle yapılan çağrılar rekor seviyeye ulaştı. Verilere göre, geçen yıl zorbalık nedeniyle 600 çağrı alındı ve bu sayı 2019'a göre %70'lik dramatik bir artışa işaret ediyor.

Okullarda sessiz kabus

Zorbalığın Yeni Yüzü: Dijital PlatformlarUzmanlara göre zorbalık artık sadece okul koridorlarıyla sınırlı değil. Siber zorbalık; TikTok, Instagram gibi sosyal medya platformlarının yanı sıra, sınıf sohbet grupları ve oyun platformları gibi dijital alanlarda da yaygınlaşıyor. Zorbalık uzmanı Bettina Dénévraud, "Zorbalık fiziksel mekanlardan dijital dünyaya taşınarak daha geniş bir alana yayıldı" diyor.Zorba Profili: Güvensizlik ve Aile DinamiğiAraştırmalar, zorbalık yapan kişilerin genellikle kendi güvensizliklerini bastırmak için bu yola başvurduğunu gösteriyor. Dénévraud, "Zorbalar, başkaları üzerinde güç kurarak kendi eksikliklerini telafi etmeye çalışıyor. Bu onlara geçici bir güç ve üstünlük hissi veriyor" açıklamasını yapıyor.Aile ortamının da zorbalık davranışları üzerinde önemli bir etkisi bulunuyor. Yapılan çalışmalar, zorba çocukların aile içinde genellikle kendilerini baskı altında veya değersiz hissettiklerini ortaya koyuyor. Daha da endişe verici olan, zorbalığa maruz kalan bazı çocukların, ortam değiştirdiklerinde bu kez zorba rolünü üstlenebilmeleri.Yaşam Boyu Süren EtkilerZorbalığın kurbanlar üzerindeki etkileri derin ve kalıcı olabiliyor. Uzmanlar, zorbalığa maruz kalan çocuklarda karın ağrısı, baş ağrısı, uyku problemleri gibi psikosomatik şikayetlerin yanı sıra, depresyon ve kendine zarar verme davranışlarının görülebildiğini belirtiyor. En önemli ve kalıcı etki ise özgüven eksikliği olarak ortaya çıkıyor ve bu durum mağdurları yetişkinlik döneminde de etkilemeye devam ediyor.Çözüm Yolları ve Ebeveynlere TavsiyelerZorbalıkla mücadelede en kritik adımın, çocukların yetişkinlerle açıkça konuşabilmesi olduğu vurgulanıyor. Dénévraud, "Çocuklar kendilerini bu durumdan kurtaramaz. Ebeveynler, öğretmenler ve uzmanlarla iletişim kurmak çok önemli" diye ekliyor.Ebeveynlere ise şu tavsiyelerde bulunuluyor:<ul><li>Çocuğa empatiyle yaklaşmak ve duygusal tepkilerden kaçınmak</li><li>Durumu okul yetkilileriyle görüşmek</li><li>Davranışların tolere edilmeyeceğini net bir şekilde belirtmek</li></ul>Uzmanlar, zorbalıkla mücadelenin sadece aile içinde çözülemeyeceğinin, okulların ve uzman kuruluşların bu süreçte aktif rol alması gerektiğinin altını çiziyor. Erken müdahale ve sınırların net bir şekilde belirlenmesi, zorbalık döngüsünü kırmak için hayati önem taşıyor.&nbsp;

Her 10 çocuktan 6'sı okulda zorbalıkla karşı karşıya 

İsviçre kantonlarının çoğu, 2026 bütçesinde açık öngörüyor. Genellikle ihtiyatlı bütçeleyen kantonların nihai hesapları daha iyi çıksa da, bu negatif bütçeler kanton maliyelerinin artan baskı altında olduğunun bir göstergesi olarak yorumlanıyor.

Seçmenler ceplerini düşünerek oy kullanmaya başladı

Kanton Maliye Müdürleri Konferansı, Mayıs 2023'te kanton bütçelerinin önümüzdeki yıllarda çok sayıda zorlukla karşılaşacağı uyarısında bulunmuştu. Gerekçeler arasında federal bütçenin rahatlatılması, artan sağlık maliyetleri ve 28 Eylül'de halkoyuyla kaldırılan kira değeri vergisi (Eigenmietwert) yer alıyor.Kira değeri vergisinin kaldırılması, 13. AHV maaşı, Ticino kantonunda sağlık sigortası primlerine tavan getirilmesi, Zürih kentinde indirimli toplu taşıma... Görünüşe göre İsviçreli seçmenler artık kamu yararından çok kendi ceplerini düşünerek oy kullanıyor. GFS Bern'den siyaset bilimci Lukas Golder da bu eğilimi doğruluyor.İşte bu oy verme davranışı, kantonların maliyelerini de zorluyor. Özellikle Ticino'yu. Ticino kantonu, 2026 için 97.4 milyon Frank açık öngörüyor. Yıllardır mali sıkıntılarla boğuşan kanton, Eylül sonunda kabul edilen ve daha fazla prim sübvansiyonu ile sağlık sigortası primlerinde vergi indirimini talep eden iki halk inisiyatifinin, her yıl ekstra 350 milyon Frank'a mal olabileceğini hesaplıyor. Çok daha yüksek açıklar kapıda ve bu durum vergi artışlarını gündeme getiriyor.Ticino, devletin kasasını zorlarken bireyleri rahatlatan kanton inisiyatifleriyle yalnız değil. Basel-Landschaft ve Basel-Stadt kantonlarında da benzer halk girişimleri söz konusu. Hepsi popüler ve sandıkta kabul şansları yüksek.Basel-Landschaft Kantonu Maliye Direktörü Anton Lauber, bu durumu 'kendi kendine hizmet' olarak adlandırmayacağını, ancak İsviçrelilerin giderek daha fazla "Rahatlamak için parayı nereden bulurum?" sorusunu sorduğunu belirtiyor. Lauber, "Temelde herkes istediğini alabilir, ancak finansman konusunda eskisinden daha az düşünüldüğüne dair yeni bir zihniyet olduğunu gözlemliyorum" diye ekliyor.Basel-Landschaft Maliye Direktörü, tüm risklere rağmen kantonunun ekonomik gücü sayesinde birçok ek maliyeti karşılayabildiğini de vurguluyor. Her iki Basel kantonu da olası maliyetleri ve inisiyatiflerin sonuçlarını mümkün olduğunca hesaba katıyor. Ticino ise kendi açığını bir şekilde yönetmek zorunda.

Vergi indirimleri ve sağlık giderleri Kanton bütçelerini sarsıyor

Zürih-Winterthur demiryolu hattının dört hatlı sisteme genişletilmesi projesi, Federal Ulaştırma Dairesi (BAV) tarafından onaylandı. 

4 hatlı sistem yolda!

Projenin kalbinde, dokuz kilometre uzunluğundaki Brüttenertunnel bulunuyor. Proje kapsamında 2026 yılında inşaat çalışmalarının başlaması planlanıyor.Projeye karşı 200'ün üzerinde itiraz yapılmış olsa da, BAV bu itirazların büyük çoğunluğunun çözüme kavuşturulduğunu açıkladı. Plan onayına karşı 30 gün içinde Federal İdare Mahkemesi'ne itiraz edilebilecek.Herhangi bir gecikme yaşanmazsa, yeni hattın 2037 yılında hizmete girmesi hedefleniyor. 2014 fiyat bazına göre toplam maliyetin 3.3 milyar İsviçre frangı olacağı belirtiliyor. Kapasite artışı, parlamentoda 2019 yılında onaylanmıştı ve bu nedenle ETH Zürih'in yakın zamanda açıkladığı "Ulaşım '45" değerlendirmesinin dışında kaldı.Proje kapsamında, Brüttenertunnel'in kuzey girişi Winterthur'daki Tössmühle'de, güney girişi ise Dietlikon ve Bassersdorf bağlantılarıyla inşa edilecek. Winterthur-Töss, Dietlikon, Bassersdorf ve Wallisellen istasyonları da bu kapsamda genişletilecek. Mevcut Effretikon üzerinden geçen hat, yıllardır kapasite sorunu yaşıyor.Bu genişletme çalışmaları, uzun mesafe tren seferlerinde seyahat sürelerinin kısalmasını ve bölgesel hatlarda daha fazla bağlantı imkanı sağlamayı amaçlıyor. Brüttenertunnel, federal hükümetin "2035 Genişletme Aşaması" olarak adlandırılan ve Zürih kantonundaki Stadelhofen İstasyonu'nun genişletilmesi gibi diğer önlemleri de içeren 13 milyar frank tutarındaki yatırım paketinin bir parçası. Proje, federal demiryolu altyapı fonu tarafından finanse ediliyor.

Dev tünel onaylandı: Zürih-Winterthur hattı 2037'de devrim yaşayacak!

Kilo verme iğneleri için yapılan maliyet karşılama talepleri, İsviçre'deki sağlık sigortası şirketlerine baskı yaratıyor. 

Sigorta şirketleri personel alıyor!

SRF'nin tüketici programı "Espresso"nun bir anketine göre, CSS'de 2024'te ilaç tedavileri için yapılan 45.000 maliyet karşılama talebinin dörtte biri, 2025'te ise tüm taleplerin üçte biri kilo verme iğneleri içindi. Helsana ve Swica'da da taleplerin üçte biri, Groupe Mutuel'de dörtte biri, Visana'da ise her yedi talepten biri bu kalemden. Diğer sigortacılar kesin rakam vermiyor.Sigorta şirketleri bu durumu "çok büyük zorluk", "yüksek" veya "önemli yük" olarak nitelendiriyor. Başvuruların incelenmesi "çok yoğun bir çaba" gerektiriyor. Sigortacılar, Federal Sağlık Ofisi'nin (BAG) karmaşık kriterlerini ana neden olarak gösteriyor. Helsana, başvuruların gerekli bilgileri tam içermemesinin ve ek soruşturmaların iş yükünü artırdığını belirtiyor. KPT ise kriterleri karşılamayan birçok başvuru alıyor ve reddedilen başvuruların anlaşılmaması ve yeniden değerlendirme taleplerine yol açtığını ifade ediyor.On büyük sigortacının yarısı, bu taleplerle başa çıkmak için personel sayısını artırdı. Neredeyse tümü, acil vakaları (kanser ve diğer ciddi hastalıkların tedavisi için yapılan başvurular) önceliklendirmek amacıyla süreçlerini optimize ediyor ve triyaj uyguluyor. Tüm sigortacılar, artışa rağmen acil başvurularda gecikme olmadığını vurguluyor.Sigorta derneği Prio Swiss, kriterlerin daha net ve basit hale getirilmesini talep ediyor. BAG ise kriterlerin, kaliteli, sürdürülebilir ve ekonomik bir obezite tedavisi sağlamak ve etkisiz tedavileri sonlandırmak için önemli olduğunu savunuyor. Bununla birlikte BAG, sigortacılar, meslek birlikleri ve ilaç şirketleriyle "kriter metninin netleştirilmesini" değerlendirdiğini, ancak kriterlerin basitleştirilmesinin daha geniş bir ilaç geri ödemesine veya tedavi kalitesinin olumsuz etkilenmesine yol açmaması gerektiğini belirtiyor.

Sağlık sisteminde kilo verme krizi: Bütçeler zorlanıyor!

İsviçre’de genç yetişkinler, geçmiş kuşaklara kıyasla ailelerinin yanında daha uzun süre yaşamayı tercih ediyor. Federal İstatistik Ofisi’nin (OFS) açıkladığı verilere göre, nüfusun yarısı aile evini ortalama 23,7 yaşında terk ediyor. 

Erkekler daha geç ayrılıyor,

Bu yaş, önceki kuşaklara göre yaklaşık iki yıl daha geç.Araştırmada 1988-2007 yılları arasında doğanlar ile 1968-1987 arasında doğanların yaşam alışkanlıkları karşılaştırıldı. Farkın en belirgin olduğu yaş grubu 20 yaş. Bu yaşta gençlerin yalnızca yüzde 19,1’i aile evinden ayrılmış durumda. Eski kuşakta ise bu oran yüzde 30,1 idi. 30 yaşına gelindiğinde iki grup arasındaki farkın azaldığı görüldü.Gençlerin büyük bölümü 20 ile 30 yaş arasında ebeveynlerinden ayrılıyor. Ortalama olarak:<ul><li>20 yaşında gençlerin dörtte biri,</li><li>25 yaşında yaklaşık yüzde 70’i,</li><li>30 yaşında ise yüzde 90’ı kendi evinde yaşamaya başlıyor.</li></ul>OFS’ye göre bir kişinin aile evinden ayrılmış sayılması için ebeveynleriyle haftada en fazla üç gün birlikte yaşaması gerekiyor.<h3>Erkekler daha geç ayrılıyor</h3>Cinsiyet farkı araştırmanın önemli bulgularından biri. Erkeklerin yarısı aile evini 23,4 yaşında terk ederken, bu yaş kadınlarda 21,9. Eğitim seviyesi yükseldikçe bu farkın kısmen azaldığı belirtiliyor.<h3>Dil bölgeleri ve köken etkili</h3>Ulusal farklılıklar da dikkati çekiyor. 20 yaşındaki İsviçre pasaportuna sahip gençlerin aile evini terk etme oranı, yabancı kökenli gençlere göre daha düşük. Bölgeler arasında ise İsviçre İtalyanca bölgesi, gençlerin aile yanında en uzun süre kaldığı bölge konumunda. İsviçre Almanca ve Romand bölgelerinde aileden ayrılma daha erken yaşta gerçekleşiyor.<h3>Aile bağları güçlü kalıyor</h3>Aile evinden ayrılan genç yetişkinlerin büyük kısmı anne babalarına yakın yaşamayı tercih ediyor. 20-39 yaş grubundakilerin yüzde 22’si ebeveynlerine 10 dakikadan kısa sürede ulaşabilecek mesafede oturuyor. Yüzde 48’i ise en fazla yarım saatlik mesafede yaşıyor. Her ne kadar bazı gençler daha uzağa taşınsa da, yüzde 80’i aileleriyle haftada en az bir kez iletişim kuruyor.Taşınma sonrası yaşam düzenine bakıldığında gençlerin:<ul><li>Yüzde 33’ünün partneriyle birlikte yaşadığı,</li><li>Yüzde 38’inin çocuk sahibi olduğu,</li><li>Yüzde 25’inin tek başına yaşadığı,</li><li>Yüzde 10’unun ise ev paylaşımı (kolokasyon) tercih ettiği görülüyor.</li></ul>

Aile bağları güçlü: Genç İsviçreliler evden ayrılmak için bekliyor

İsviçre’nin başkenti Bern’de 12 Ekim 2025 Pazar günü düzenlenen Filistin yanlısı ve İsrail karşıtı gösteriye polis müdahale etti. Binlerce kişinin katıldığı protesto, kent merkezinde gerçekleştirildi.

İsviçre’de gösteri gerginliği

Göstericiler, yürüyüşün ilerleyen saatlerinde Federal Parlamento binasına doğru harekete geçince polis müdahalesi başladı. Parlamento binasının bulunduğu alan güvenlik güçleri tarafından kapatıldı ve kalabalığın ilerlemesi engellendi. Polisin bir kısmı, göstericileri ablukaya aldı.Ellerinde Filistin bayrakları taşıyan kalabalık, “Özgür Filistin” ve “Nehirden denize özgür Filistin” sloganları attı. Bu sırada bölgede çıkan yangına itfaiye ekipleri müdahale etti.Daha sonra protestocular şehir merkezindeki tren istasyonuna yönelerek burayı kapatma girişiminde bulundu. Ancak geniş güvenlik önlemleri alan polis, göstericilerin istasyona girmesini engelledi. Kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullanan polis, yüzlerce kişiyi bölgeden uzaklaştırdı.Olayların büyümesi üzerine çevre kantonlardan da polis ekipleri Bern’e sevk edildi. Bern Emniyeti, ABD merkezli sosyal medya platformu X hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, çok sayıda mülke zarar verildiğini ve bu nedenle tüm kaynakların seferber edildiğini duyurdu. Polis, ayrıca gösterinin resmi izin alınmadan gerçekleştirildiğini ileri sürdü.

İsviçre polisi, Bern'deki Filistin yanlısı gösteriye müdahale etti

Nüfusun çoğunluğu, F-35 tedarikine karşı çıkıyor. Bu nedenle sol çevreler, bir "turbo inisiyatif" için hızla imza toplanabileceğine inanıyor. Eksiklikler ve olası ek maliyetler nedeniyle sol çevreler, F-35 savaş uçaklarının tedarikini mümkün olduğunca hızlı bir şekilde durdurmak istiyor. 

F-35'e destek azınlıkta

Yeşiller Milletvekili Balthasar Glättli, "Sonu dehşetli olsa bile bitmesi, hiç bitmeyen bir dehşetten iyidir" diyor. Şu anda SP, Yeşiller ve Ordusuz Bir İsviçre için Grup (GSoA) gibi aktörlerin dahil olduğu görüşmeler devam ediyor. Değerlendirilen seçeneklerden biri de bir halk inisiyatifi.SP Milletvekili Pierre-Alain Fridez'e göre bir "turbo inisiyatif" en iyi çözüm. Fridez, ABD'den alınan savaş uçağına yönelik kamuoyundaki şüphecilik büyük olduğu için imzaların hızla toplanabileceğine inanıyor. Bunu, LeeWas araştırma enstitüsü tarafından 20 Minuten ve Tamedia için yakın zamanda yapılan bir anket gösteriyor. Sonuçlar: Hanelerin biraz fazlası (%52) Amerikan uçağından vazgeçmiş durumda. Tedariki ya tamamen durdurmak (%25) ya da başka bir uçağın satın alınmasını değerlendirmek (%27) istiyorlar.Sol ittifak, 2022'de zaten bir anti-F-35 inisiyatifi başlatmıştı. Ancak bu inisiyatif, federal hükümetin oylamayı beklemeden ABD ile satın alma sözleşmesini imzalaması üzerine geri çekilmişti.

SP ve Yeşiller, savaş uçağı alımını durdurmak için harekete geçiyor

Miras kalan kişiler, iş hayatında daha kısa mesai yapma eğiliminde. Vergi verileri üzerine yapılan bir analiz, bu olguyu İsviçre için ilk kez rakamlarla ortaya koyuyor. Araştırma, mirasların dolaylı olarak kalifiye eleman sıkıntısını şiddetlendirdiğini gösteriyor.

Miras ve çalışma hayatı

Miras kalan kişiler, çalışma sürelerini azaltmayı veya tamamen çalışmayı bırakmayı daha fazla göze alabiliyor. Yeni bir çalışma, bu bağlantıyı ilk kez istatistiksel olarak kanıtlıyor: Buna göre, mirastan faydalanan kadınlar 40 yaşından önce çalışma sürelerini kısaltırken, erkeklerde bu durum daha sonra görülüyor. Her iki cinsiyette de 55 yaşından itibaren erken emeklilikler artıyor. Bu durum, çalışma gelirlerindeki değişim yaşa göre incelendiğinde netleşiyor.1 milyon Frank mirastan sonra ortalama gelir nasıl değişiyor? (Yaş gruplarına göre yüzdelik gelir değişimi)<ul><li>30-34: -%0.01</li><li>35-39: -%0.02</li><li>40-44: -%0.01</li><li>45-49: -%0.02</li><li>50-54: -%0.05</li><li>55-59: -%0.07</li><li>60-64: -%0.06</li></ul>*Okuma yardımı: 100.000 Frank kazanan 55-59 yaş arası biri ele alındığında, 1.000.000 Frank miras aldıktan sonra ortalama 70.000 Frank kadar daha az kazanmaya başlıyor.*Bir kişi miras aldığında, çalışma geliri kayda değer şekilde düşüyor. Bu durum, aynı zamanda en büyük miras paylarının alındığı 55-64 yaş aralığında en belirgin hale geliyor. Çoğu insan 55-64 yaşları arasında miras aldığı için, bu "gökten gelen hediye" sıklıkla erken emekliliğe yol açıyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/fed327ca355837d8309ad5a03.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bireysel maddi nimetin toplumsal sonuçlarıİnsanlar miras aldıkları için iş hayatında geri adım attığında, iş gücü piyasasında eksiklik yaratıyorlar. Dolayısıyla miras, ülkenin genel ekonomik performansını azaltıyor. İnsanlar miras almasaydı, daha fazla ve daha uzun süre çalışırdı – çünkü birçoğu maddi sebeplerden bunu yapmak zorunda kalırdı. Ekonomist tabiriyle: Miraslar olmasaydı, toplam iş gücü arzı daha yüksek olurdu. Çalışmanın yazarları, mirasların ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasına (GSYİH) kıyasla ekonomik performansını %1.7 oranında düşürdüğünü tahmin ediyor.Sonuç: Tüm miras ve bağışlar ortadan kalksaydı – bu yıl için 100 milyar Frank olması bekleniyor – İsviçre'nin ekonomik performansı daha yüksek olurdu. Bu bakış açısıyla, mirasların topluma bu yılki maliyeti yaklaşık 15 milyar Frank.Miraslar iş gücü sıkıntısını şiddetlendiriyorBireysel olarak herkesin hakkını gözettiği bu durum, ekonomik ve verimlilik odaklı bir bakış açısıyla optimal değil ve yan etkileri var. Giderek yaşlanan bir toplum ve artan kalifiye eleman sıkıntısı göz önüne alındığında, insanları mümkün olduğunca uzun süre ve mümkün olduğunca fazla çalışmaya teşvik edecek düzenlemeler yapılması gerektiği savunulabilir.İnsanların miras almasına – örneğin yüksek vergilendirme yoluyla – izin verilmeseydi, bu onları daha fazla ve daha uzun süre çalışmaya zorlamak anlamına gelirdi. Ekonomistler bu bağlamda, iş teşviklerini artırmaktan bahseder. Ancak, çalışmanın lideri ekonomist Marius Brülhart'ın da vurguladığı gibi, bu, tüm toplumun ekonomik performansına GSYİH üzerinden odaklanan bir bakış açısıdır.Daha fazla GSYİH, mutlaka daha fazla yaşam kalitesi anlamına gelmezBu tür istatistiksel ve makroekonomik değerlendirmeler, çoğu insanın daha fazla boş zamana sahip olmayı takdir ettiğini veya hayattaki önceliklerini iş hayatından farklı alanlara koyduğunu sıklıkla göz ardı eder. Bunu karşılayabilmek, ekonomistler tarafından yaşam kalitesi anlamında bir refah göstergesi olarak da değerlendirilir. Bunu değiştirmek istenseydi, bireyin özgürlüğüne büyük müdahaleler gerekecekti. Bu da toplumsal ve siyasi olarak kabul görmesi zor bir önlem olurdu.

Miras alanlar daha az çalışıyor, ekonomi bundan olumsuz etkileniyor

İsviçre’nin 2045’e kadar planlanan ulaşım stratejisinde ülkenin Fransızca konuşulan bölgesi Romandi, ulusal yatırımlardan önemli bir pay alacak. Perşembe günü açıklanan “Transports 2045” uzman raporuna göre bölge, federal demiryolu ve otoyol projeleri portföyünden yaklaşık dörtte bir oranında finansal destek alacak. 

Transports 2045 raporu açıklandı

En büyük öncelik, yoğun kullanım nedeniyle tıkanma noktasına gelen Cenevre–Lozan hattına veriliyor.Konfederasyon’un talebiyle hazırlanan ve ETH Zürih profesörü ulaşım uzmanı Ulrich Weidmann’ın adını taşıyan rapor, demiryolu ve karayolu projelerini yeni mali koşullar ile 2024’te otoyol genişletmesine karşı çıkan halk oylamasının sonuçları doğrultusunda yeniden sıraladı. Belgede amaç, artan nüfus ve taşımacılık talebi karşısında İsviçre ulaşım ağının güvenli, akıcı ve uyumlu biçimde işlemesini sağlamak olarak tanımlanıyor.Raporda Romandi için en kritik proje, Cenevre-Lausanne arasında kapasitesini aşan demiryolu hattının tamamen çift hatta çıkarılması olarak gösterildi. Plan, Cornavin’de yeraltı tren istasyonunun inşası ile Morges–Perroy arasına yeni bir hat eklenmesini içeriyor. Ayrıca Denges–Morges arasındaki bölümün modernizasyonu da ulusal ölçekte öncelikli yatırımlar arasında yer alıyor.Finansal çerçeve, 2025–2045 dönemi için demiryollarına 14 ila 24 milyar frank, ulusal karayollarına 9 milyar frank ve aglomerasyon projelerine 7,5 milyar franklık bütçe öngörüyor. Uzmanlara göre en yüksek öncelikli projeler bu kaynaklarla karşılanabilir; ancak bazı planların sadeleştirilmesi ve kimi çalışmaların 2045 sonrasına ertelenmesi gerekecek.Karayolları tarafında ise Cenevre girişindeki kronik trafik sıkışıklığını azaltması beklenen Vengeron–Coppet–Nyon (N1) otoyol çevre yolu projesi öncelikli yatırımlar arasında yer aldı. Alp geçitleri ve ulusal ulaşımın kuzey–güney bağlantısı da stratejik önemini koruyor. Lötschberg ana tünelinin çift hatlı hale getirilerek tamamen tamamlanması acil ihtiyaç olarak gösterildi. Ayrıca Simplon geçidi ve bağlantı yollarının güvenliği için ek yatırımlar planlanıyor.Valais vadilerindeki bazı çevre yolu projeleri ise daha düşük öncelik listesindeki yerini aldı. Raporda bu projelerin yüksek maliyetlerine karşın sınırlı fayda sağlayacağı değerlendirmesi yer aldı. Transports 2045 raporu, federal hükümetin önümüzdeki yıllardaki ulaştırma politikalarına yön verecek temel belge niteliği taşıyor.

İsviçre ulaşım stratejisinde Romandi’ye güçlü yatırım sinyali

Sabah işe giderken kulağınıza çalınan bir şarkı, günün sonunda hâlâ dilinizin ucunda mı? Bu durum, birçok kişinin deneyimlediği bir fenomen ve beynin müzikle kurduğu güçlü bağlantıdan kaynaklanıyor.

Earworm etkisi

Bilim insanları, yıllardır “earworm” olarak adlandırılan bu etkiyi inceliyor. Peki, neden bazı melodiler zihnimizde sürekli yankılanırken bazıları kısa sürede kayboluyor? İşte bu ilginç fenomenin psikolojik, nörolojik ve duygusal nedenleri…Şarkılar neden zihnimizde takılır?Bazen bir şarkı sadece birkaç saniye duyulur ama gün boyu zihnimizden çıkmaz. Nakaratlar tekrarlandıkça “Yine mi başladı?” deriz; fakat beynimiz o melodiyi takıntılı bir şekilde tekrar etmeye devam eder. Bu durum “earworm” ya da Türkçesiyle “kulak kurdu” olarak adlandırılıyor ve müziğin zihnimizde bıraktığı güçlü izlerden biri olarak biliniyor. Peki, neden bazı melodiler beynimizde takılı kalıyor, bazılarıysa hemen siliniyor?Beynin müzikle oynadığı oyunSabah radyoda çalan bir şarkı, gün boyunca zihninizde dönüp duruyorsa yalnız değilsiniz. Araştırmalar, beynin özellikle tanıdık, tekrar eden ve kolay hatırlanan melodilere otomatik bir tepki verdiğini gösteriyor. Müzik, beynin hem hafıza hem de ödül merkezlerini aynı anda uyarıyor; bu da melodinin istemsizce zihne kazınmasına yol açıyor.Hangi şarkılar daha çok takılır?Araştırmalara göre, hızlı tempolu, kolay söylenebilir nakaratlara sahip ve sık tekrar eden parçalar “earworm” etkisini en çok tetikliyor. Örneğin Lady Gaga’nın “Bad Romance”i, Queen’in “Bohemian Rhapsody”si veya Pharrell Williams’ın “Happy”si gibi şarkılar, ritimleri ve melodik yapıları sayesinde hafızada kolayca yer ediyor.Ayrıca, bazı insanlar belirli müzik türlerine diğerlerinden daha duyarlı. Özellikle müzikle iç içe olan veya müzikal hafızası güçlü bireyler, bu etkiyi daha sık deneyimliyor.Earworm etkisinin arkasında, beynin kısa süreli hafıza sistemi olan “çalışma belleği” bulunuyor. Beyin, bir melodiyi tamamlamaya çalışırken sürekli eksik kısmı doldurmaya uğraşıyor. Bu döngü tamamlanmadıkça, şarkı zihnimizden gitmiyor.Earworm’dan kurtulmak mümkün mü?Bu istenmeyen müziksel takıntıdan kurtulmanın birkaç yöntemi var. Uzmanlar, şarkının tamamını dinlemenin veya zihni farklı bir işle meşgul etmenin etkili olduğunu söylüyor. Bazı araştırmalar, sakız çiğnemenin beynin ritimle senkronizasyonunu bozarak melodinin tekrarını azaltabileceğini öne sürüyor. Alternatif olarak, başka bir şarkıya geçmek veya bilinçli olarak sessizliğe yönelmek de işe yarayabiliyor.

Neden bazı melodiler beynimizde takılı kalır?

Musluğu çevirip temiz suya ulaşmak İsviçre'de sıradan bir günlük eylem. Ancak bu kolaylığın arkasında, birçok bölgede olduğu gibi Bern'in eteklerinde de devreye giren içme suyu rezervuarları var.

Geleceğe yönelik endişeler

100 yılı aşkın süre önce inşa edilen ve artık modernize edilen Mannenberg Rezervi, Bern'in su temin sisteminin bel kemiği olmaya devam ediyor.Mannenberg Rezervi, bir asrı aşkın süredir Bern şehri ve bölgesine kesintisiz içme suyu sağlıyor.Eski rezervuarın modern standartları karşılayamaması nedeniyle son dört yılda daha büyük ve yeni bir rezervuar inşa edildi. Artık aktif olan bu yeni rezervuar, 30.000 metreküp su depolama kapasitesiyle Bern kantonundaki en büyük içme suyu deposu unvanını taşıyor.135.000 Kişinin Günlük Su İhtiyacını KarşılıyorBolligen ve Ittigen belediyeleri arasında konumlanan Mannenberg Rezervi, 135.000 kişinin günlük su ihtiyacını tek başına karşılayabiliyor. Bern Bölgesi Su Birliği'ne bağlı diğer rezervuarlarla birlikte toplam 32 belediyeye temiz su ulaştırılıyor.İnşaat Süreci Tepkilerle BaşladıAncak bu dev proje tepkisiz kalmadı. En büyük sorun, inşaat için temizlenmesi gereken geniş orman arazisiydi. Toplamda yedi futbol sahası büyüklüğündeki bir orman alanı projeye feda edildi. Çeşitli itirazlara rağmen, Bern kantonu nihayetinde ağaç kesimi için gerekli izni verdi.Balıklar Su Kalitesinin Canlı GöstergesiRezervuardaki su, kaynağını Emmental bölgesindeki Aeschau yeraltı suyu havzasından alıyor. Su, enerji gerektirmeden 33,5 kilometrelik bir mesafeyi kat ederek sekiz saatte rezervuara ulaşıyor.Bern Bölgesi Su Birliği Genel Proje Müdürü Thomas Ammon, "Bu yeraltı suyu o kadar temiz ki, herhangi bir arıtım gerektirmeden güvenle içilebiliyor" diyor. Ancak suyun kalitesi sadece modern cihazlarla değil, aynı zamanda balıklarla da izleniyor.Küçük bir akvaryumda yaşayan Kızbalıkları (Elritze), su kalitesinin canlı göstergeleri olarak hizmet ediyor. Sazangiller familyasından gelen bu küçük, pulsuz tatlı su balıkları, soğuk, temiz ve oksijen açısından zengin sulara ihtiyaç duyuyor. Ammon, "Bu balıklar suyun kalitesindeki en ufak değişikliklere bile son derece hassas tepki veriyor" şeklinde konuşuyor.7/24 Kamera İzlemesiKızbalıkları, bir kamera sistemiyle 7/24 izleniyor. Ammon, "Balıklar doğal olmayan bir davranış sergilerlerse, yazılımımız bunu anında tespit ediyor" diyerek sistemin işleyişini anlatıyor. Bu durumda çeşme ustalarına anında alarm gidiyor.Bir sorun tespit edildiğinde, ölçüm cihazlarındaki verilerle çapraz kontrol yapılıyor. Thomas Ammon, "En kötü senaryoda rezervuarı kullanıma kapatmak zorunda kalabiliriz. Balıklar bizim biyolojik erken uyarı sistemimiz gibi çalışıyor" diye ekliyor.Geleceğe Yönelik EndişelerSu temizliği konusundaki zorluklar bununla sınırlı değil. Bern Bölgesi Su Birliği Genel Müdürü Martin Frey, sürekli ortaya çıkan yeni kirletici maddelerin gelecek için büyük bir tehdit oluşturduğunu belirtiyor."Bugün kullanımda olan hangi maddelerin yarın sorun teşkil edeceğini bilmiyoruz" diyen Frey, "Suyun arıtılması gerektiği takdirde maliyetlerin önemli ölçüde artacağını" vurguluyor. Bu nedenle su birliği, yeraltı sularının korunması ve kirletici maddelerin su döngüsüne hiç girmemesi için koruyucu önlemlere öncelik veriyor.

Bern'deki dev su deposu: 135.000 kişiye temiz su sağlıyor

Eschenbach SG'de başörtüsü nedeniyle işe alınmayan müslüman öğretmen Luzern kantonunda iş buldu. Şimdi sorunsuz bir şekilde öğretmenlik yapıyor.

Başörtüsü sorunu...

Başını, boynunu ve omuzlarını örten bir başörtüsü olan Khimar'ını toplum içinde güvenle taşıyor ve günde beş kez namaz kılıyor. O, yaz tatilinden hemen önce Eschenbach'ta bir okulda bazı velilerin protestolarından sonra işe alınmayan Müslüman öğretmen. Şimdi, isminin gizli kalmasını isteyen bu öğretmen, Luzern kantonunda bir şehir okulunda yedek öğretmen olarak yeni bir iş buldu."24 Heures" gazetesine anlattığına göre, başörtüsü orada şimdiye kadar ne meslektaşları ne veliler ne de çocuklar arasında hiçbir zorluğa neden olmadı. Ayrıce, bir erkekle selamlaşırken el sıkışmak yerine elini kalbine koyması da hiçbir şaşkınlığa yol açmıyor. Eğer bir erkek elini uzatırsa, geri çekmiyor: "Ben bir öğretmenim. Olur - ve bu bir günah değil" diyor."Hiçbir veli benimle konuşmaya gelmedi"Fransız İsviçre'sinin bu gazetesiyle yaptığı görüşmede, genç kadın başörtüsünün tetiklediği tartışmalara geri dönüyor yapıyor. Her iki taraftan politikacıların konuyu ele almasını temelde olumlu değerlendiriyor - tartışma yeni olmasa da. Federal Mahkeme, 1997'de başörtülü bir öğretmenin davasıyla zaten ilgilenmiş ve o zaman davalı aleyhine karar vermişti: Okullar laik bir alandır, diye karar verilmişti.Eschenbach'lı öğretmen ise bu görüşte değil. "Giydiğim şey benim özel hayatımın bir parçası" diyor. Yine de, kamusal tartışmanın onu incittiğini söylüyor - üstelik hiçbir veli onunla konuşmaya gelmemiş. "Bir öğretmen olarak tarafsızlığı korumam gerektiğinin farkındayım. Öğretim programı 21'e göre eğitim aldım ve buna bağlı kalıyorum."Queer konular hakkında da konuşuyorBugün, çalışan bir Müslüman kadının bakış açısını sunmak istiyor. "Maalesef bu tür sesler hala çok sık eksik" diye düşünüyor. Kamusal söylem genellikle eleştirel sesler tarafından şekillendiriliyor.Bavyera'da Katolik bir ailede büyüdü. Genç bir kızken bile çeşitli dünya dinleriyle yoğun bir şekilde ilgilenmeye başladı. "Sonunda İslam'ın beni en çok etkileyen din olduğu açıktı" diye anlatıyor. Lise bitirme sınavlarından hemen önce, bir Bavyera camisinde şehadet getirdi - o zamandan beri İslami kurallara göre yaşıyor."Birçok kişi bana inanmıyor, ama Khimar bana özgürlük veriyor" diyor. Başörtüsü takmak onun için kendi kaderini tayin hakkının bir ifadesi. Öğrencilerine toplumsal çeşitliliği aktarmasını engellemiyor - buna eşcinsellik ve queer kimlikler gibi konular da dahil. "Bir öğretmen olarak her zaman kendinden bir parça katarsın" diyor, “ama benim başkalarını yargılama hakkım yok.”

Başörtüsü nedeniyle reddedilen öğretmen yeni okulunda kabul gördü

Avrupa genelinde araç fiyatlarını karşılaştırmak kolay bir iş değil. Belirli modeller üzerinden yapılan analizler pratik görünse de, markaların farklı fiyatlandırma ve pazarlama stratejileri nedeniyle bu yöntem geneli yansıtmakta yetersiz kalabiliyor.

Fiyat şampiyonu Türkiye

Ayrıca ikinci el araç piyasasındaki değişkenlik de doğrudan karşılaştırmaları daha karmaşık hale getiriyor.AB İstatistik Ofisi Eurostat’ın yayımladığı kişisel ulaşım araçları fiyat düzeyi endeksi, bu farklılıkları ölçmenin bir yolunu sunuyor. Endeks, motorlu araçlar, motosikletler ve bisikletleri kapsarken; bakım, onarım, yedek parça ve yakıt giderlerini hariç tutuyor. Motorlu araç verileri hem yeni hem de kullanılmış araçları içeriyor.Bu endekste, AB ortalaması 100 euro olarak kabul ediliyor ve ülkelerin bu ortalamaya göre fiyat seviyeleri karşılaştırılıyor.<h3>Türkiye, Avrupa’nın en pahalı ülkesi</h3>36 Avrupa ülkesi arasında otomobil ve diğer kişisel ulaşım araçlarının en pahalı olduğu ülke açık ara Türkiye. Türkiye’deki fiyatlar AB ortalamasının %36,4 üzerinde. Yani AB’de 100 euroya alınan bir araç Türkiye’de 136,40 euroya mal oluyor. Ancak 2021’de bu oran 147,10 euroydu; dolayısıyla küçük bir gerileme söz konusu.AB içinde en pahalı ülke Danimarka, fiyatların AB ortalamasından %19,1 daha yüksek olmasıyla dikkat çekiyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB) araştırmacısı Georg Strasser, Euronews Business’a yaptığı açıklamada Danimarka’nın yüksek vergi oranları nedeniyle bu konumda olduğunu belirtti.Fiyatların AB ortalamasından en az %10 fazla olduğu diğer ülkeler arasında İzlanda (%18,1), Hollanda (%14,3), İrlanda (%10,3) ve İsviçre (%10,2) yer alıyor.<h3>En Ucuz Ülkeler: Kuzey Makedonya ve Slovakya</h3>Avrupa genelinde araçların en uygun fiyatlı olduğu ülkeler Kuzey Makedonya ve Slovakya. AB ortalaması 100 euro iken, aynı araç Kuzey Makedonya’da 87,70 euro, Slovakya’da ise 88,60 euroya satın alınabiliyor. Bu da sırasıyla fiyatların %12,3 ve %11,4 daha ucuz olduğu anlamına geliyor.Bunların ardından Slovenya (%8,7), Güney Kıbrıs (%8,6), Çekya (%8,4), Norveç (%8,3), Letonya (%7,5) ile Karadağ ve Polonya (%7,2) geliyor. Bu ülkelerde de fiyatlar AB ortalamasına göre daha düşük.<h3>“AB’nin Dört Büyükleri” Arasında En Ucuz: İspanya</h3>AB’nin en büyük dört ekonomisi arasında otomobil fiyatlarının en düşük olduğu ülke İspanya. İspanya’da fiyatlar AB ortalamasının %3,8 altında. Almanya, ortalamanın biraz üzerinde yer alıyor (%0,4), Fransa (%0,2) ve İtalya (%0,3) ise ortalamaya oldukça yakın seviyelerde.ECB’den Strasser’e göre, AB içindeki fiyat farklarının temelinde vergilendirme politikaları ve pazara göre fiyatlandırma stratejileri bulunuyor. AB dışındaki ülkelerde ise yasal düzenlemeler bu farkları artırabiliyor.<h3>Pazara Göre Fiyatlandırma</h3>Strasser, üreticilerin farklı ülkelerdeki marka tercihleri, gelir düzeyi ve tüketici davranışlarını dikkate alarak fiyatları belirlediğini ifade ediyor. Ancak bu strateji, sınır ötesi satışların sınırlı olduğu durumlarda işe yarıyor.Boston merkezli danışmanlık firması Charles River Associates’ten Eyal Dvir ile birlikte hazırladıkları çalışmada, üreticilerin AB içinde bile ülkeleri ayrı pazarlar olarak gördüğü ve buna göre fiyat belirlediği sonucuna ulaşılmış.Dvir, “AB içinde bile, bir aracın başka bir ülkeden alınmasının veya ithalat yoluyla getirilmesinin zorluğu, bu fiyat farklarını koruyan temel nedenlerden biri,” diyor.Bu yaklaşım, üreticilerin fiyatları gelir düzeyi, marka popülaritesi ve yerel tercihlere göre uyarlamasına olanak tanıyor.<h3>Vergilendirme Politikalarının Rolü</h3>Strasser, vergi yasalarının özellikle araç özelliklerine göre değiştiği ülkelerde fiyat farklılıklarının daha belirgin olduğunu vurguluyor. Her ülkenin bazı otomobil modellerini daha pahalı, bazılarını ise AB ortalamasına göre daha ucuz konumlandırdığını belirten Strasser, bunun tüketicileri daha uygun modelleri tercih etmeye yönelttiğini söylüyor.Örneğin, elektrikli araçlara yönelik vergi indirimleri fiyat analizini zorlaştırıyor. Strasser, “Bazı ülkeler geleneksel araçlardan yüksek vergi alırken elektrikli araçları muaf tutabiliyor. Bu da genel fiyat endeksinde ülkeyi ‘pahalı’ gibi gösterebiliyor,” diyor.OECD’nin 2022 verileri de bu tabloyu destekliyor. “Vergi öncesi ve sonrası araç fiyatları” verileri, vergi yükünün etkisini anlamada faydalı olsa da, KDV oranı tek başına fiyat farklarını açıklamıyor. Diğer vergiler ve harçlar da Avrupa’daki bu farklılıkların önemli nedenleri arasında yer alıyor.

Avrupa genelinde otomobil fiyatları

Axa sigortanın araştırmasına göre, İsviçre'de araç sürücüleri için yaban hayvanı çarpışması riski en yüksek Freiburg kantonunda. Burada, sigortalı araç başına düşen kaza oranı (hasar frekansı) binde 6,9 ile ülke ortalaması olan binde 3,2'nin çok üzerinde seyrediyor.

Kaza risk haritası açıklandı

Freiburg kantonundaki araç sahipleri için yaban hayvanıyla çarpışma riski oldukça yüksek. Axa sigortanın bir analizi bunu gösteriyor. Sonraki sıraları ise Jura, Thurgau ve Schaffhausen kantonları alıyor.Kırsal kantonlarda ormanlık alanlardan geçen daha fazla yol bulunduğu ve genel olarak daha fazla yaban hayvanının dolaştığı belirtiliyor. Axa Sigorta'nın perşembe günkü açıklamasında, bunun daha sık çarpışmalara yol açtığı ifade edildi.Buna bağlı olarak, çarpışma riski İsviçre genelinde en düşük hasar frekansına (binde 0,8) sahip olan Basel-Stadt kantonunda daha seyrek görülüyor. Nidwalden, Cenevre (her ikisi binde 1,2) ve Zug'da (binde 1,8) da Freiburg ve Jura'dakilere kıyasla çok daha az çarpışma meydana geliyor.Tehlike günün ve yılın her saati varAxa'da geçen yıl yaban hayvanı kazaları 11,5 milyon Frank'ın üzerinde maliyete neden oldu. Tek bir hasar vakasının maliyeti artık neredeyse 3800 Frank ve bu da giderek artıyor. Bunun nedeni, yeni araç parçaları ve arabalardaki giderek artan elektronik donanım nedeniyle daha pahalı yedek parçalar ve daha yüksek tamir maliyetleri.Açıklamaya göre, bir yaban hayvanı kazası riski günün ve yılın her saati mevcut. Ancak Axa, "Ekim, Kasım ve Aralık aylarında özellikle dikkatli olunması gerekiyor" diye yazıyor. "Günler kısaldığında, yaban hayvanları araç sürücüleriyle aynı saatlerde daha sık dolaşıma çıkıyor."Ayrıca, kışın karaca ve geyikler yol kenarındaki tuz kalıntılarını yalamayı seviyor. Sabah ve akşam trafiğinde hava karanlık olduğu için, bu hayvanlar genellikle geç veya çok geç fark ediliyor.Binde 6 hasar frekansıAçıklamada, olası kaçınma manevraları yerine tam fren yapmanın tercih edilmesi gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, bir yaban hayvanıyla çarpışma durumunda mutlaka polise haber verilmesi gerekiyor. Polis, gerektiğinde hayvanı acılarından kurtaracak bir gamekeeper (yaban hayatı görevlisi) veya başka uzmanlar görevlendiriyor.Axa'nın en büyük yaban hayvanı çarpışma riskine sahip kantonlar listesinde, Appenzell Innerrhoden kantonu binde 6'lık bir hasar frekansıyla Freiburg'dan sonra ikinci sırada yer alıyor. Ancak Axa'nın basın açıklamasında yüksek çarpışma riski olan bir kanton olarak belirtilmiyor.Axa sözcüsü Marion Fehr'a göre bunun nedeni, bu Doğu İsviçre kantonunda kayıtlı olan çok sayıdaki kiralık araç. Fehr, yapılan bir soruşturmaya verdiği yanıtta, böyle bir aracın yaban hayvanıyla çarpışmasının bu kantonda değil, başka bir yerde gerçekleşmiş olma riskinin diğer kantonlara göre belirgin şekilde daha yüksek olduğunu söyledi.

Yaban hayvanı kazaları en çok Freiburg şehrinde yaşanıyor

Perşembe günü yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, Paris İklim Anlaşması kapsamındaki tüm taahhütler eksiksiz yerine getirilse bile, 2100 yılına kadar Dünya’nın ortalama 2,6 °C (4,7 °F) daha ısınacağı ve bu durumun her yıl 57 gün ekstra aşırı sıcak yaşanmasına yol açacağı tahmin ediliyor.

Dünya hızla ısınıyor

Climate Central ve World Weather Attribution tarafından ortaklaşa hazırlanan “Paris Anlaşması’nın On Yılı: Aşırı Sıcaklığın Bugünü ve Geleceği” başlıklı rapor, 2015 Paris Anlaşması’ndan bu yana aşırı sıcaklık eğilimlerini ve mevcut emisyon azaltma taahhütlerinin gelecekteki etkilerini analiz ediyor.Raporda, mevcut emisyon taahhütlerinin tam anlamıyla uygulanması halinde, küresel sıcaklık artışının bu yüzyılın sonuna kadar 2,6 °C seviyesinde tutulabileceği öngörülüyor. Ancak bu senaryo bile, günümüzdeki ortalama 11 ekstra sıcak güne kıyasla yılda 57 ek aşırı sıcak gün anlamına geliyor. Bu da yaklaşık 1,3 °C (2,3 °F) daha fazla ısınmaya karşılık geliyor.Paris Anlaşması’nın küresel ısınmayı 1,5 °C ile sınırlandırma ve 2 °C’nin altında tutma hedeflerinden önceki öngörüler, 2100 yılına kadar 4 °C (7,2 °F) artış yaşanacağını gösteriyordu. Bu da her yıl 114 ek aşırı sıcak gün anlamına geliyordu.Raporda ayrıca, 4 °C’lik ısınmadan 2,6 °C’ye düşüşün yaklaşık 30 ülkede yılda ortalama en az 100 aşırı sıcak günü önleyeceği vurgulandı.Araştırmaya göre, küresel ısınmanın 2,6 °C’ye ulaşması halinde sıcak gün sayısının en çok artacağı bölgeler arasında Solomon Adaları, Panama, Saint Lucia, Guyana ve Endonezya bulunuyor.Çalışmada, “Paris Anlaşması’nda belirtilen kapsamlı, hızlı ve sürdürülebilir emisyon azaltımlarına yönelik en üst düzeyde çaba gösterilmesi acil bir gerekliliktir” ifadesine yer verildi. Raporda ayrıca, “Aşırı sıcaklara karşı hareketsiz kalmanın bedeli, uyum sağlamanın maliyetinden çok daha hızlı artıyor” uyarısı yapıldı.

Paris İklim Anlaşması tam uygulansa bile sıcaklıklar yükselecek

Birleşmiş Milletler’in (BM) yayımladığı yeni rapor, dünya genelinde yaklaşık 900 milyon insanın aynı anda birden fazla iklim tehlikesine maruz kaldığını ortaya koydu.

Yoksulluk ve iklim

Aşırı sıcaklıklar, seller, kuraklıklar ve hava kirliliği gibi çevresel risklerin giderek artması, özellikle yoksul kesimler üzerindeki baskıyı derinleştiriyor.BM Kalkınma Programı (UNDP) ile Oxford Yoksulluk ve İnsan Gelişimi Girişimi (OPHI) tarafından hazırlanan 2025 Küresel Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi, iklim değişikliğinin yoksullukla nasıl iç içe geçtiğini gözler önüne seriyor. Rapor, Brezilya’da gelecek ay düzenlenecek olan COP30 İklim Zirvesi öncesinde yayımlanarak dikkatleri bu tehlikeli kesişime çekti.Araştırmacılar, ilk kez iklim risklerine ilişkin küresel verileri çok boyutlu yoksulluk göstergeleriyle bir araya getirerek, yoksulluğun yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda “gezegenin istikrarsızlıkları ve çevresel baskılarla doğrudan bağlantılı” olduğunu vurguladı.Rapor, 887 milyon yoksul insanın en az bir iklim tehdidiyle karşı karşıya olduğunu, bunların 651 milyonunun ise aynı anda iki ya da daha fazla riskle yaşadığını ortaya koyuyor. Yaklaşık 309 milyon kişi, üç ya da dört farklı iklim tehlikesinin kesiştiği bölgelerde yaşıyor; bu durum mevcut kırılganlıkları daha da derinleştiriyor.En yaygın tehlikeler arasında aşırı sıcaklar (608 milyon kişiyi etkiliyor) ve hava kirliliği (577 milyon kişiyi etkiliyor) öne çıkıyor. Ayrıca sel tehdidi altında 465 milyon, kuraklık bölgelerinde ise 207 milyon insan bulunuyor.OPHI Direktörü ve raporun ortak yazarı Sabina Alkire, “Gezegenin en fazla baskı altında olduğu ve insanların iklim kaynaklı ek yüklerle mücadele ettiği bölgeleri belirlemek, insanı merkeze alan ve kalkınmayı güçlendiren stratejiler geliştirmek açısından hayati önem taşıyor,” dedi.<h3>En kırılgan bölgeler: Güney Asya ve Sahra Altı Afrika</h3>Rapor, Güney Asya ve Sahra Altı Afrika’yı, yoksulluk ile iklim risklerinin en yoğun biçimde kesiştiği “küresel sıcak noktalar” olarak tanımlıyor. Güney Asya’da yoksul nüfusun %99,1’i –yaklaşık 380 milyon kişi– en az bir iklim tehlikesiyle karşı karşıya bulunurken, Sahra Altı Afrika’da 344 milyon kişi benzer risklerle yaşıyor.Ayrıca alt orta gelirli ülkeler, bu yükün en ağırını taşıyor. Bu ülkelerdeki 548 milyon yoksul, en az bir iklim tehdidiyle karşı karşıya; 470 milyon kişi ise iki veya daha fazla risk altında.Geleneksel olarak yoksulluk, gelir yetersizliği üzerinden ölçülüyordu. Ancak günümüzde araştırmacılar, yoksulluğun sadece ekonomik bir durum olmadığını, sağlık, eğitim, barınma ve temel hizmetlere erişim gibi birçok faktörle iç içe geçtiğini kabul ediyor.BM hâlâ günlük geliri 2,50 euro (yaklaşık 3 dolar) altındaki bireyleri yoksulluk sınırında değerlendiriyor. Ancak çok boyutlu yoksulluk kavramı, kişinin yalnızca gelir değil, aynı anda birden fazla eksiklik yaşadığını kabul ediyor.Örneğin, temiz suya, enerjiye, eğitime ya da istikrarlı bir işe erişimi olmayan kişiler, bu yoksulluğun farklı boyutlarını deneyimliyor.Rapor, Bolivya’daki Guarani yerli topluluğundan Ricardo’nun hikayesini örnek gösteriyor. Ricardo, 18 kişilik ailesiyle küçük bir evde yaşıyor, tek bir banyo ve kömürle çalışan bir mutfağa sahip. Çocuklar okula gitmiyor, yetişkinlerin tamamı düzensiz işlerde çalışıyor. Rapor bu durumu, “Su ve elektriğin mevcut olduğu kentlerde bile aşırı kalabalık, güvencesiz işler ve sınırlı eğitim, yoksulluğu kalıcı kılıyor,” ifadeleriyle anlatıyor.BM raporu, küresel sıcaklıklar yükseldikçe bu baskıların daha da artacağı uyarısında bulunuyor. UNDP, hükümetleri ve politika yapıcıları, iklim değişikliği ile yoksulluğun kesişen etkilerini daha kötüye gitmeden önce ele almaya çağırıyor.UNDP Geçici Yöneticisi Haoliang Xu, “Araştırmamız, küresel yoksulluğun azaltılması ve daha istikrarlı bir dünya inşa edilmesi için yaklaşık 900 milyon insanı tehdit eden iklim riskleriyle yüzleşmemiz gerektiğini gösteriyor,” dedi.Xu, “Dünya liderleri gelecek ay Brezilya’da bir araya geldiğinde, [COP30] kapsamında alınacak kararların, kalkınmadaki durgunluğu tersine çevirerek dünyanın en yoksul insanlarını geride bırakmaması gerekiyor,” sözleriyle uyarısını yineledi.

BM Raporu: İklim krizi, dünya genelinde 900 milyon insanı tehdit ediyor

Dağlarda yaşanan birkaç güzel sonbahar gününün ardından mavi gökyüzü ve parlak güneş bir süreliğine bize veda ediyor. Önümüzdeki hafta hava değişecek – ve bu seferki ciddi olacak. Hava rüzgarlı ve yağışlı olacak.

Yağmur ve rüzgar geliyor

Geçen günlerde "altın ekim" dağlarda keyifli saatler yaşattı. Ancak bu sakin hava dönemi sona ermek üzere.Meteo News'tan meteorolog Klaus Marquardt, "Önümüzdeki hafta şu an yaşadıklarımızın tam tersini deneyimleyeceğiz" diyor. "Pazardan itibaren mevcut yüksek basınç alanı daha doğuya kayacak ve biz yavaş yavaş, merkezi İrlanda açıklarında bulunan belirgin bir fırtına alçak basıncının ön kısmına geçeceğiz."Bu şu anlama geliyor: Önce ılık güneybatı rüzgarı, ardından yağmur ve kuvvetli rüzgar sağanakları – İsviçre için bu tür hava durumlarında klasik bir süreç.Pazartesi'den itibaren yağmur ve rüzgarPazar bir geçiş günü olsa da, Pazartesi'den itibaren İsviçre sık sık cephe sistemleri bekliyor. Yağış radarına bir bakış gösteriyor ki: İlk cephe Pazartesi sabahı 05:00'te İsviçre'ye ulaşıyor. Batıdan doğuya doğru ülke üzerinden geçiyor.Bu, yağmurluk ve şemsiyenin hazırda tutulması gereken hareketli bir haftanın başlangıcı. Marquardt, "Alplerde foehn rüzgarı zaman zaman ılık sıcaklıklar ve güneşli aralıklar sağlayacak, ova kesimlerinde ise hava giderek hareketli hale gelecek" diye ekliyor.Yağış alanları, kuvvetli rüzgar eşliğinde sık sık İsviçre üzerinden geçecek. Bu durum, hava durumunu istikrarsız ve planlama yapmayı zorlaştırıyor."En çok güneybatı etkilenecek"Marquardt, "Her yere yağmur yağacak. Herkes nasibini alacak. Ancak en fazla yağış güneybatıda görülecek. Tahminler, 40 litreye varan miktarlar öngörüyor" diyor. En az etkilenen bölgenin muhtemelen Graubünden kantonu olacağını, "ancak orada da kimse güneş yanığı olmayacak" diye belirtiyor.Böylece altın ekim şimdilik sona erdi. Marquardt, "Şu anki görünüme göre yakın zamanda tipik 'aşağıda gri, yukarıda mavi' tarzıyla geri dönecek gibi görünmüyor" diyor. Önümüzdeki günlerde hava durumu açıkça alçak basınç sistemleri tarafından belirlenecek. "Bu, şu anki durumla karşılaştırılamaz."Kış geliyor mu?Kış için henüz erken. Önümüzdeki hafta üşümeyeceğiz. Marquardt, "Özellikle ova kesimlerinde sıcaklıklar artacak" diye açıklıyor. 16 dereceye varan değerler mümkün.Bu nedenle ilk kar taneleri için heyecanlananlar maalesef hayal kırıklığına uğrayacak. Nispeten ılıman sıcaklıklar nedeniyle kar yağış sınırı da deniz seviyesinden 2000 metrenin oldukça üzerinde seyrediyor.

Sonbaharın keyfi kaçıyor: Önümüzdeki hafta hava bozacak

Avrupa Adalet Divanı, uçuşlarda evcil hayvanların bagaj kapsamında değerlendirilebileceğine ve hava yolu şirketlerinin kaybolan hayvanlar nedeniyle sınırlı sorumluluk taşıdığına hükmetti.

AB’den Bagaj kararı

Merkezi Lüksemburg’da bulunan AB’nin en yüksek hukuki organı, Buenos Aires’ten Barcelona’ya yapılan bir uçuşta kaybolan köpekle ilgili davada kararını açıkladı. Mahkeme, evcil hayvanların uçuşlarda “bagaj” olarak kabul edilebileceğini belirtti.Kararda, “Hava taşımacılığı bağlamında evcil hayvan, bagaj kategorisine girer ve kaybından doğacak tazminat bagaj sorumluluk kurallarına tabi olur” ifadesine yer verildi.Olay, 2019 yılında Iberia Hava Yolları ile Buenos Aires’ten Barselona’ya yapılan bir uçuş sırasında yaşandı. Bir yolcu, köpeğini kafeste havayoluna teslim etti; ancak köpek uçağa alınırken kaçtı ve bir daha bulunamadı.Yaşanan bu durum üzerine köpek sahibi, İspanya’da hava yolu şirketine karşı 5 bin avro manevi tazminat talebiyle dava açtı. İspanyol mahkemesi de dosyayı Avrupa Adalet Divanı’na taşıdı.

 AB mahkemesi, evcil hayvanı "bagaj" olarak sınıflandırdı

İsviçre ve Filipinler arasındaki, genç profesyonellere yurtdışı deneyimi kazandırmayı amaçlayan ikili stajyer anlaşması sayesinde, ilkbahar 2024'ten bu yana yedi Filipinli hemşire Basel kantonundaki Bruderholzspital'de çalışıyordu.

Asya çözümü beklentileri karşılamadı

Basel kantonundaki Bruderholzspital, Filipinli bakım personelinin istihdamını 18 ay sonra durduruyor – ve bu durum kalıcı.Asya'dan gelen bu destekle, mevcut personelin yükünü hafifletmek ve nitelikli eleman sıkıntısına karşı koymak amaçlanıyordu. Şimdi proje sona erdi. Devam ettirilmeyecek.Hastanedeki proje sorumlusu Cornelius-Monroe Huber, SRF'ye yaptığı açıklamada durumu doğruladı: "Bu modelin ne sürdürülebilir ne de ekonomik olduğunu fark ettik." Sadece yedi çalışan için çabanın çok büyük olduğunu belirtti. Dil engellerinin de beklenenden daha büyük olduğu ortaya çıktı.Tüm katılımcılar Almanca için B2 sertifikasına sahip olsa da, İsviçre Almancasını anlama – bir hastanede temel öneme sahip – genellikle yetersiz kaldı. Pilot projenin planlandığı gibi gitmeyebileceğine dair ilk işaretler zaten birkaç ay sonra ortaya çıkmıştı: Deneme süresinin ardından hastane, yedi uzmandan üçü ile yollarını ayırdı."Bir roller coaster yolculuğu gibiydi"Kalan dört hemşire, birkaç hafta öncesine kadar Bruderholzspital'de çalışmaya devam etti. Edmund Montejo bu süreyi yoğun olarak nitelendirdi: "Bir roller coaster yolculuğu gibiydi. Elimizden gelenin en iyisini yaptık ve sanırım hastalar ve çalışanlar bizden memnundu."İsviçre'de kalma arzularına rağmen, tüm uzmanlar – başlangıçta anlaşıldığı gibi – Filipinler'e dönmek zorunda kaldı. Ancak bazıları Avrupa'ya dönmeyi planlıyor.Üçüncü ülke izni başvurusu yapılmadıKalış süresinin uzatılması ancak bir üçüncü ülke izni ile mümkün olabilirdi. Hastane bundan vazgeçti. Huber, "Anlaşmanın kurallarına uyduk" dedi. Kararın, çalışanların mesleki kalitesinden bağımsız olarak verildiğini SRF'ye söyledi.Filipinli hemşireler aracılığıyla nitelikli eleman sıkıntısını hafifletme projesi, başından beri – özellikle de SBK meslek birliği tarafından – eleştirilere hedef oldu. Başkan Daniel Simon, etik boyutu eleştirdi.Simon ikna olmuş durumda: "Kendilerinin de acilen ihtiyaç duyulduğu bölgelerden hemşireler getiriyorsunuz." Ayrıca, nitelikli eleman sıkıntısı üzerindeki etkinin marjinal olduğunu belirtti: "Yedi kişi, ateşe atılan bir damla su gibi."Hastane, eleştirilere rağmen projeyi değerli bir deneyim olarak görüyor. Huber, "Bu yolun gerçek bir şans sunup sunmadığını test etmek istedik" diye açıkladı. Projenin birçok tepkiye yol açtığını ve böylece aydınlatmaya da katkıda bulunduğunu söyledi.Ancak Filipinler'den gelen hemşirelerdeki hayal kırıklığı büyük. Edmund Montejo, İsviçre'de geçirdiği zamana karışık duygularla bakıyor. Hastanedeki aylar zorluydu: "Belki personel sıkıntısının cevabı biz değiliz, ama her zaman herkese karşılık vermeye çalıştık."On sekiz ay sonra net bir sonuç ortaya çıkıyor: Ne uzmanlar ne de hastane beklentileri karşılayabildi. Proje sona eriyor: şimdilik bir tekrar olmadan.

Basel Kanton Hastanesi, Filipinli hemşire projesini durduruyor

Engelli bireyler, yaşamın hemen her alanında ayrımcılığa maruz kalıyor. Ancak Inclusion Europe’un verilerine göre, engelli kadınlar bu ayrımcılıktan orantısız şekilde etkileniyor ve daha ciddi zorluklarla karşı karşıya kalıyor.

Araştırma

Avrupa Birliği genelinde yaklaşık 87 milyon kişinin bir tür engelliliğe sahip olduğu tahmin ediliyor. Bu durum, özellikle kadınlar açısından farklı ve daha derin sosyal sorunları gündeme getiriyor.Inclusion Europe’un raporuna göre, zihinsel engelli kadınlar Avrupa genelinde hem engelli erkeklere hem de engelsiz kadınlara kıyasla istihdamda daha fazla engelle karşılaşıyor.AB’de 20-64 yaş arasındaki engelli kadınların yalnızca yüzde 48,1’i istihdam edilirken, aynı yaş grubundaki engelli erkeklerde bu oran yüzde 53,7’ye yükseliyor.Daha geniş bir çerçeveden bakıldığında, engelli olmayan bireylerin yüzde 82,2’si iş gücüne katılırken, engelli bireylerde bu oran yüzde 61,6’da kalıyor.Inclusion Europe raporunda şu ifadelere yer verildi: “Zihinsel engelli birçok kadın, işgücü piyasasının dışında kalıyor ve bu nedenle ekonomik bağımsızlıklarını sağlayamıyor. Çoğu ailelerine, kurumlara veya sınırlı sosyal yardımlara bağımlı yaşamak zorunda kalıyor. Bu durum, onların özgür ve bağımsız bir hayat sürdürmesini ciddi biçimde kısıtlıyor.”<h3>Kişisel yaşamda da eşitsizlik sürüyor</h3>Avrupa genelinde engelli kadınların aile içi şiddete maruz kalma olasılığı, engelli olmayan kadınlara göre iki ila beş kat daha fazla. Bu şiddet biçimleri yalnızca fiziksel ya da psikolojik değil; aynı zamanda izolasyona zorlanma, bakım kurumlarında istismar edilme ya da gerekli tıbbi desteğe erişimin engellenmesi şeklinde de ortaya çıkabiliyor.Avrupa Engellilik Forumu’nun verilerine göre, 2024 yılı itibarıyla sadece dokuz ülke zorla kısırlaştırmayı ceza yasalarında açıkça suç olarak tanımlamış durumda. Buna karşın, 12 Avrupa ülkesi hâlâ engelli kadınlara yönelik zorla kısırlaştırma uygulamasına yasal olarak izin veriyor. Üstelik bu ülkelerden üçünde 18 yaş sınırı dahi bulunmuyor.Çekya, Macaristan ve Portekiz gibi ülkelerde hem engelli kadınlar hem de reşit olmayan bireyler üzerinde zorla kısırlaştırma işlemleri yasal olarak yapılabiliyor. Buna karşılık Malta, geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren yasa değişikliğiyle bu uygulamayı tamamen yasaklayan ülkeler arasına katıldı.<h3>Yaşlı kadınlar daha fazla desteğe ihtiyaç duyuyor</h3>Yaş ilerledikçe toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikler daha da derinleşiyor. 65 yaş üzerindeki kadınların yüzde 37’si uzun süreli bakıma ihtiyaç duyarken, bu oran erkeklerde yüzde 23 civarında kalıyor.Avrupa Engellilik Forumu’na göre, engelli yaşlı kadınlar toplumsal cinsiyete dayalı kalıplaşmış yargılar ve sistematik eşitsizlikler nedeniyle sosyal izolasyon ve kurumlara bağımlı yaşam riskleriyle daha sık karşılaşıyor.

Toplumsal cinsiyet eşitsizliği engelli kadınları daha fazla etkiliyor

Almanya’da yapılan yeni bir araştırma, iklim değişikliğinin kraliçe arıların yaşam süresi ve üreme kapasitesini ciddi biçimde azalttığını ortaya koydu.

Koloniler tehlike altında

Regensburg Üniversitesi’nden bilim insanlarının yürüttüğü çalışmada, 2000-2014 yılları arasında Bombus terrestris (bombus arısı) türüne ait uzun dönemli saha verileri incelendi.“Journal of Animal Ecology” dergisinde yayımlanan bulgulara göre, iklim değişikliğinin olumsuz etkileri yalnızca artan sıcaklıklarla sınırlı kalmıyor; aynı zamanda mevsimlerin dengesinin bozulması, hava olaylarının şiddeti ve zamanlamasındaki değişimler de bombus arılarının yaşamını doğrudan etkiliyor.Araştırmada, kraliçe arıların yaşamlarının erken evrelerinde maruz kaldıkları iklimsel değişimlerin ömürlerini ve üreme potansiyellerini ciddi biçimde düşürdüğü saptandı. Özellikle ılıman geçen kışların, kraliçelerin erken uyanarak enerji depolarını tüketmesine neden olduğu, bu durumun ise ilkbaharda hayatta kalma ve yeni koloni kurma ihtimallerini azalttığı belirtildi.Yağışlar besin arayışını zorlaştırıyorMevsim dışı şiddetli yağışların da bombus arıları için büyük bir tehdit oluşturduğu ifade edildi. Araştırmacılar, bu yağışların polen ve nektar toplama faaliyetlerini kısıtlayarak arıların yeterli besin bulmasını zorlaştırdığını aktardı.Çalışmanın başyazarı Dr. Ruth Archer, bombus arılarının yalnızca yabani bitkilerin değil, aynı zamanda tarım ürünlerinin tozlaşmasında da kritik bir rol oynadığını vurguladı. Archer, iklim değişikliğinin bu türler üzerindeki olumsuz etkilerinin, hem ekosistem dengesi hem de tarımsal üretim açısından ciddi sonuçlara yol açabileceğini ifade etti.

İklim değişikliği kraliçe arıların yaşam süresini kısaltıyor

Henley Pasaport Endeksi’nin 2025 raporuna göre, ABD pasaportu 20 yılın ardından ilk kez dünyanın en güçlü 10 pasaportu listesinin dışında kaldı.

ABD artık ilk 10’da değil

Londra merkezli danışmanlık firması Henley &amp; Partners tarafından, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) verilerine dayanarak hazırlanan endeks, ülkelerin vatandaşlarına tanıdığı vizesiz seyahat hakkına göre sıralama yapıyor.<h3>Asya ülkeleri zirvede</h3>Bu yılın listesinde Asya ülkeleri öne çıktı. Singapur, 193 ülkeye vizesiz erişim imkânıyla ilk sırada yer alırken; onu 190 ülke ile Güney Kore ve 189 ülke ile Japonya izledi.ABD ise Malezya ile birlikte 180 ülkeye vizesiz giriş hakkıyla 12. sırada yer aldı. Henley’in değerlendirme yöntemine göre aynı puanı alan ülkeler tek sırada sayıldığı için, ABD’nin önünde fiilen 36 ülke bulunuyor.<h3>ABD’nin gerileme nedenleri</h3>2000’li yılların başında listede lider konumda olan ABD, 2024 ortasında hâlâ ilk 10’da yer alıyordu. Ancak bu yılki gerilemenin ardında son dönemde yapılan vize düzenlemeleri etkili oldu.Brezilya, Nisan ayında “karşılıklılık ilkesinin eksikliği” gerekçesiyle ABD, Kanada ve Avustralya vatandaşlarına yeniden vize uygulamaya başladı. Çin ise Almanya ve Fransa gibi Avrupa ülkelerine vizesiz giriş hakkı tanırken, ABD’yi bu kapsamın dışında bıraktı.Ayrıca Papua Yeni Gine ve Myanmar, vize politikalarında yaptığı değişikliklerle diğer ülkelerin sıralamasını güçlendirirken, ABD’nin konumunu daha da geriye itti. Son olarak Somali’nin e-vize sistemine geçmesi ve Vietnam’ın ABD’yi yeni vizesiz ülke listesine dahil etmemesi, Washington’un sıralamasını daha da zayıflattı.Henley &amp; Partners Başkanı Christian H. Kaelin, “ABD pasaportunun son on yıldaki zayıflaması yalnızca bir sıralama değişikliği değil; küresel hareketlilikteki ve yumuşak güç dengelerindeki köklü bir dönüşümün göstergesidir.” ifadelerini kullandı.<h3>Çin ve BAE yükselişte</h3>Bir zamanlar zirvede yer alan Birleşik Krallık pasaportu da düşüşte. 2015’te birinci olan İngiltere, 2025 itibarıyla iki sıra gerileyerek 8. sıraya indi.Aynı dönemde Çin, 2015’te bulunduğu 94. sıradan 64. sıraya yükselerek dikkat çekici bir ilerleme kaydetti. Çin vatandaşları artık 37 ülkeye daha vizesiz giriş yapabiliyor. Bu durum, Pekin’in “artırılmış açıklık” stratejisi kapsamında Rusya, Körfez ülkeleri, Güney Amerika ve Avrupa ile yapılan yeni anlaşmalara bağlanıyor.Benzer şekilde Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de büyük bir sıçrama göstererek son 10 yılda 34 basamak yükseldi ve 42. sıradan 8. sıraya çıktı.<h3>2025’in en güçlü pasaportları</h3>Listenin sonunda ise Afganistan yer aldı. Afgan vatandaşları yalnızca 24 ülkeye vizesiz giriş yapabiliyor. Onu Suriye (26 ülke) ve Irak (29 ülke) takip ediyor.İlk 12 sıralama şöyle:1- Singapur – 193 ülke 2- Güney Kore – 190 ülke 3- Japonya – 189 ülke 4- Almanya, İtalya, Lüksemburg, İspanya, İsviçre – 188 ülke 5- Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, İrlanda, Hollanda – 187 ülke 6- Yunanistan, Macaristan, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, İsveç – 186 ülke 7- Avustralya, Çekya, Malta, Polonya – 185 ülke 8- Hırvatistan, Estonya, Slovakya, Slovenya, BAE, Birleşik Krallık – 184 ülke 9- Kanada – 183 ülke 10- Letonya, Lihtenştayn – 182 ülke 11- İzlanda, Litvanya – 181 ülke 12- ABD, Malezya – 180 ülke

Dünyanın en güçlü pasaportları

En yeni suç istatistikleri, geçen yıl İsviçre'de 33.000'den fazla kişinin mahkum olduğunu gösteriyor. İstatistiklerde mahkumlar, uyruklarına göre ilk kez listelendi. İsviçre vatandaşları, mahkumiyet sayısında açık ara en üst sırada yer alıyor.

Suç istatistikleri şaşırttı...

İsviçre'deki suç oranı artıyor. Federal İstatistik Ofisi'nin (BFS) yayınladığı yeni veriler, mahkumiyetleri uyruklara göre gösteriyor. Nüfusa oranla en fazla mahkumiyet Gürcistan uyruklularda görülürken, onu Angola uyruklular izliyor.İsviçre'nin nüfusu büyüdükçe suç oranı da yükseliyor. Özellikle geçen yıl ciddi şiddet suçlarında artış yaşandı. BFS'nin açıklamasına göre, 2024'te İsviçre'de Ceza Kanunu uyarınca toplam 33.000'den fazla kişi mahkum oldu.BFS, ilk kez olarak her bir uyruk için Ceza Kanunu'ndaki suç tiplerine ve kabahatlere ilişkin ayrıntılı sayıları da yayımladı.En Fazla Mahkum İsviçre VatandaşıDaimi ikamet eden nüfusa bakıldığında, en fazla mahkumiyet İsviçre pasaportu olanlarda görüldü (yaklaşık 12.000 kişi). İkinci sırada Portekiz uyruklular (1.040 kişi), ardından İtalyan pasaportu olanlar (974 mahkumiyet) geliyor.Ancak BFS, daha iyi bir karşılaştırma yapılabilmesi için İsviçre'de daimi ikamet eden uyrukların yüzdelik oranlarını da yayımladı. Buna göre, %2,06 ile Gürcistan uyruklular en fazla mahkum olan grup (26 vaka). Onu %2,05 ile Angola uyruklular (56 vaka) ve %1,9 ile Cape Verde uyruklular (20 vaka) takip ediyor.Ülkeden çıkarma yaptırımlı mahkumiyetler en çok Cezayir uyrukluları etkiledi; onları Rumen ve Arnavut uyruklular izledi.Yaklaşık 12.000 İsviçreli mahkumun neredeyse 5.000'i mülkiyet suçlarından (en yaygın olarak hırsızlık, mala zarar verme ve dolandırıcılık) ceza aldı.Dikkat çeken bir diğer nokta ise, oturum izni olmayan suçluların oranının geçen yıl artmış olması. Mahkum edilen kişilerin üçte birinden fazlası daimi ikamet eden nüfusa dahil değil; yani sığınmacılar veya turistler gibi gruplar. Bu durum en çok Cezayir, Romanya ve Fransa uyruklular için geçerli oldu.

En çok suç işleyen kişiler hangi ülkelerden geliyor?

Avrupa Parlamentosu, bitki bazlı gıdalar için "Veggie Burger" (Vejetaryen Burger) veya "Soya Schnitzel" gibi isimlerin kullanımını yasaklama kararı aldı. Pazartesi günü yapılan oylamada, milletvekilleri geleneksel et ürünlerine ait terimlerin korunması yönünde görüş bildirdi.

Tofu Schnitzel'e veda

Karara göre, "schnitzel", "steak" ve "burger" gibi isimler artık sadece hayvansal kökenli et ürünleri için kullanılabilecek. Bu durum, vejetaryen ve vegan alternatiflerin şu anda yaygın olarak kullandığı isimlerin raflardan kalkması anlamına geliyor.Tasarının arkasındaki isim olan muhafazakar Fransız milletvekili Céline Imart, tüketiciler arasında "gerçek bir karıştırma riski" olduğunu öne sürerek kararı savunuyor. Imart'a göre, bitki bazlı alternatifler hayvansal orijinalleriyle aynı besin değerini sunmuyor ve bu yasak aynı zamanda çiftçilerin korunmasına da hizmet ediyor.Ancak bu plan, tüketici örgütleri ve gıda şirketlerinden sert eleştiriler alıyor. Foodwatch örgütü, hiç kimsenin soya sosislerini yanlışlıkla sığır sosisi sanarak satın almayacağını belirtiyor. Aldi Süd, Lidl ve Burger King gibi büyük şirketler de ortak bir mektup yayınlayarak tasarıya karşı olduklarını ifade ettiler.Bu yeni düzenleme, hızla büyüyen bir sektörü doğrudan etkileyecek. Özellikle Avrupa'nın en büyük bitkisel alternatif ürün pazarı olan Almanya'da sektör patlama yaşıyor. 2024'te Almanya'da yaklaşık 121.600 ton et ikame ürünü üretildi; bu, 2019'a kıyasla iki katından fazla bir artışa işaret ediyor.Ancak son söz henüz söylenmiş değil. Yasalaşması için Avrupa Parlamentosu'nun, AB üye ülkelerinin temsilcileriyle müzakerelere oturarak nihai bir anlaşmaya varması gerekiyor. Alman federal hükümeti şu ana kadar parlamentonun kararı hakkında resmi bir açıklama yapmadı.

AB'den şok karar: Veggie ürünler rafa kalkıyor!

Neuchâtel kantonundaki La Chaux-de-Fonds şehri, Avrupa’nın en yüksek rakımda yer alan kentsel yenilebilir ormanını hizmete açtı. Cumartesi günü gerçekleşen açılışta, projeyi sembolize eden küçük yapraklı ıhlamur ağacı dikildi. 

Yaşanan fırtınanın ardından yeniden ağaçlandırma çalışmaları

2032 yılına kadar 3300 metrekarelik alana 900 bitki dikilecek; bunların 300’ü ağaç ve çalı olacak.Şehirde 2023 yılında yaşanan fırtınanın ardından yapılan yeniden ağaçlandırma çalışmaları kapsamında seçilen Paddock Parkı alanı, yeni projenin merkezi haline geldi. La Chaux-de-Fonds Belediyesi peyzaj mimarı Edgar Ramel, bu projeyle kentin kentsel ağaç örtüsünü güçlendirmeyi ve biyolojik çeşitliliği artırmayı hedeflediklerini açıkladı.<h4>Yenilebilir orman nedir?</h4>Projeye ilham veren Les Jardins du Mycélium Derneği, bölgeye bir “forêt comestible” (yenilebilir orman) kurulmasını önerdi. Bu tür ormanlarda yer alan bitkilerin yaprak, sürgün ve meyve gibi tüm parçaları yenilebilir oluyor. Örneğin kiraz, elma, ceviz, mürver, kuşburnu ya da yenilebilir yapraklı ıhlamur gibi türlere yer veriliyor.Bu konsept, sürdürülebilir tarım ve şehir ekolojisi arasında bir köprü kurmayı hedefleyen “yemek veren ekosistemler” yaklaşımına dayanıyor.<h4>İklim koşulları nedeniyle deneysel bir proje</h4>Yaklaşık 1000 metre rakımda yer alan La Chaux-de-Fonds, bu tür bir tarımsal projeyi uygulamak için zorlu iklim koşullarına sahip. Bölge hâlâ kar yağışına, geç donlara ve sert rüzgârlara maruz kalıyor. Ramel, bu nedenle “bugünün iklimine dayanıklı ama yarının iklimine de uyum sağlayabilecek” türler seçtiklerini söyledi.Yetkililer projeyi “açık havada kurulan bir ekolojik laboratuvar” olarak tanımlıyor.<h4>Toplumsal katılım ve finansman</h4>Projenin geliştirilmesi aşamalı olarak sürüyor:<ul><li>2023’te mikro orman ve büyük boy ağaçlar dikildi</li><li>25–26 Ekim 2025 tarihlerinde topluluk katılımlı dikim çalışmaları yapılacak</li><li>Kasım ayında yenilebilir çalılardan oluşan doğal çit oluşturulacak</li><li>3 yıl boyunca ek dikimler ve doğa atölyeleri düzenlenecek</li></ul>Projenin maliyetinin 80.000 – 100.000 İsviçre Frangı arasında olacağı tahmin ediliyor. Finansmana La Chaux-de-Fonds Belediyesi, Pro Natura ve Des Arbres pour Rêver Demain dernekleri katkıda bulunuyor. Bakım ve yönetim ise Mycélium Derneği tarafından yapılacak.Yenilebilir orman proje tamamlandığında halkın ziyareti ve kullanımına açık olacak ve çevre bilinci için eğitim faaliyetleri de düzenlenecek.

La Chaux-de-Fonds Avrupa’nın en yüksek rakımlı “yenilebilir ormanını” açtı

Cenevre’de insan kaynakları alanında yöneticilik yapanların yaklaşık yarısının Fransa’da yaşayan sınır ötesi çalışanlardan (frontaliers) oluştuğu ortaya çıktı. Tartışmalar, Eylül sonunda Cenevre Toplu Taşıma Kurumu’na (TPG) Fransız vatandaşı bir insan kaynakları direktörünün atanmasının ardından yeniden alevlenmişti.

Sınır ötesi çalışanların oranı dikkat çekici düzeyde

Sosyal medyada son haftalarda artan tartışmalar üzerine yapılan araştırma, özellikle Cenevre kantonunda sınır ötesi çalışan sayısının öne çıktığını gösteriyor.&nbsp;RTS’nin “Vraiment” adlı doğrulama programının yayımladığı verilere göre, insan kaynakları (İK) direktörleri ve yöneticileri arasında sınır ötesi çalışanların oranı dikkat çekici düzeyde.<h4>Veriler çarpıcı</h4>RTS’nin İsviçre Federal İstatistik Ofisi (OFS) ve Fransa İstatistik Kurumu INSEE’den edindiği son verilere göre:<ul><li>Cenevre kantonunda özel sektörde 652 Fransız sınır ötesi çalışan, insan kaynakları yöneticisi veya uzmanı olarak görev yapıyor.</li><li>Aynı yıl OFS, Cenevre’de yaşayan 726 kişinin insan kaynakları yöneticisi veya direktörü olarak çalıştığını kaydetti.</li><li>Bu rakamlar birleştirildiğinde, Cenevre’deki İK yöneticilerinin yaklaşık %45’inin sınır ötesi çalışan olduğutahmin ediliyor.</li></ul>Diğer kantonlarda durum farklı:<ul><li>Basel-Stadt: İK yöneticilerinin %22’si sınır ötesi çalışan</li><li>Vaud: Bu oran çok daha düşük—%6 civarında</li></ul><h4>Dikkatli yorumlanmalı</h4>Uzmanlar, bu rakamların kesin sonuç olarak değerlendirilmemesi gerektiğini vurguluyor. Çünkü OFS ile INSEE verileri aynı meslek kategorilerini birebir kapsamıyor ve 2022 yılına ait olduklarından güncel durumu tam olarak yansıtmayabilir.OFS Sözcüsü Xavier Studer, “İstatistikleri aceleci yorumlamamak gerekir. İki veri paralel gidiyor diye aralarında doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi olduğu anlamına gelmez” uyarısında bulundu.<h4>Sınır ötesi çalışanlar işe alımları etkiliyor mu?</h4>Tartışmaların odak noktası, yabancı İK yöneticilerinin daha fazla sınır ötesi çalışan istihdam ettiği iddiası. Ancak bu konuda hiçbir resmi veri ya da araştırma bulunmuyor.İsviçre’de iş piyasasını korumaya yönelik bazı kurallar mevcut. Özellikle işsizlik oranının yüksek olduğu mesleklerde, iş ilanları ilk 5 gün İsviçre’de kayıtlı iş arayanlara öncelikli olarak sunuluyor. Ancak insan kaynakları uzmanı Valérie Ballet, bu sistemin etkisinin sınırlı olduğunu belirterek, “Öncelik var ama büyük avantaj sağlamıyor” ifadelerini kullandı.<h4>Sınır ötesi çalışan sayısı artıyor ama işsizlik artmıyor</h4>2002’de serbest dolaşım anlaşmasının yürürlüğe girmesinden bu yana İsviçre’de sınır ötesi çalışan sayısı %250 arttı. Buna rağmen, araştırmaya göre sınır kantonlarda işsizlik oranlarında ani bir yükseliş yaşanmadı.

Cenevre’de insan kaynakları yöneticilerinin neredeyse yarısı sınır ötesi çalışanlar

Fransa ile İsviçre arasında Leman Gölü üzerinden yapılan sınır ötesi tekne seferlerinin 2026’dan itibaren azaltılacak olması, Fransız sınır çalışanları arasında tepkiye yol açtı. Seferlerin düşürülmesine karşı iki ayrı dilekçe başlatıldı ve bu dilekçeler toplamda yaklaşık 4 bin imza topladı.

Sınır ötesi göl ulaşımının sürdürülebilmesi

Vaud Kantonu, Evian-Pays d'Abondance Yerel Birliği (CCPEVA) ve Thonon Agglomération geçtiğimiz hafta yaptıkları açıklamada, 2026 yılı için sınır ötesi göl ulaşımının sürdürülebilmesi konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu. Ancak bütçe kısıtlamaları nedeniyle toplam sefer sayısı önemli ölçüde azalacak.<h3>Maliyetler katlandı</h3>Thonon Agglomération tarafından yapılan açıklamada, göl ulaşımı için yapılan finansal katkının 2017 yılında yaklaşık 340 bin euro iken 2025 itibarıyla 4 milyon euroyu aştığı belirtildi. Kurum, artan maliyetlerin kamu desteği olmadan sürdürülemez hale geldiğini ifade etti.Taraflar uzun süren görüşmelerin ardından anlaşmaya varsa da, gelirlerle karşılanamayan giderler yine eşit şekilde paylaşılacak ancak buna rağmen ulaşım hizmeti azaltılacak. Vaud Kantonu Ulaştırma Bakanı Nuria Gorrite, “İsviçre’nin Fransa tarafından karşılanmayan payı üstlenmesi mümkün değil” açıklamasında bulundu.<h3>En büyük darbe Thonon–Lozan hattına</h3>14 Aralık 2026’dan itibaren en büyük kesinti Thonon–Lausanne hattında yaşanacak. Hafta içi seferler yarı yarıya azaltılırken, hafta sonu seferleri tamamen kaldırılacak.Kısıtlamalara tepki gösteren sınır ötesi çalışanlar iki ayrı dilekçe başlattı. N1, N2 ve N3 hatlarını savunan kolektif adına konuşan Vincent Jordan, “Bu karar kullanıcılarla hiçbir istişare yapılmadan alındı. İnsanlar adeta duvara toslamış durumda” dedi.<h3>2027’de yeni anlaşma umudu</h3>Amicale des Frontaliers ve Lacüstür Toplu Taşıma Kullanıcıları Derneği (AUTPL) tarafından başlatılan diğer dilekçe ise, Fransa’daki siyasi makamlardan ek mali destek talep ediyor.Bu arada Vaud Kantonu ile ilgili Fransız yerel yönetimleri, 2027’den itibaren daha dengeli ve sürdürülebilir bir hukuki ve finansal çerçeve oluşturmak için görüşmelerini sürdürüyor.

Leman Gölü'nde sınır ötesi feribot seferlerinin azaltılması tepkilere yol açtı

Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH), 14 Ekim 2025’te yayımladığı “Criminalisation and Narrative Control başlıklı raporunda, Batı ülkelerinde Filistin yanlısı eylem ve söylemlerin sistematik biçimde bastırıldığını ortaya koydu.

Batı’da susturulan sesler

Rapora göre, İngiltere, ABD, Fransa ve Almanya gibi ülkelerde hükümetler, Filistin’e destek veren aktivistleri susturmak amacıyla terörle mücadele yasalarını ve antisemitizm tanımlarını siyasi bir araç haline getirdi. Bu kapsamda barışçıl protestoların yasaklanması, göstericilerin gözaltına alınması ve sosyal medya paylaşımlarının sansürlenmesi gibi uygulamaların yaygınlaştığı belirtildi.FIDH, özellikle terörle mücadele yasalarının belirsiz ifadeler içerdiğini ve bu durumun Filistin dayanışmasıyla bağlantılı eylemleri kriminalize etmek için kötüye kullanıldığını vurguladı. Raporda, Fransa’da Filistin bayrağı taşımanın bazı durumlarda “terörü teşvik” olarak değerlendirildiği örneğine dikkat çekildi.Ayrıca, Uluslararası Holokost Anma İttifakı (IHRA) tarafından belirlenen antisemitizm tanımının da Filistin yanlısı sesleri bastırmak için istismar edildiği ifade edildi. FIDH, bu tür politikaların ifade özgürlüğünü ve barışçıl toplanma hakkını ciddi biçimde tehdit ettiğini savundu.Rapor, Gazze ve Batı Şeria’daki Filistinlilere destek veren kişi ve gruplara yönelik baskıların, demokratik değerlerle açıkça çeliştiğini belirterek, hükümetlere bu yasaların kötüye kullanımını durdurma ve temel özgürlükleri koruma çağrısı yaptı.<h3>Batı’da Filistin dayanışmasına baskı</h3>Filistin-İsrail meselesi, 20. yüzyılın başlarından bu yana Orta Doğu’nun en karmaşık sorunlarından biri olarak gündemde. 1948’de İsrail’in kurulmasıyla başlayan çatışmalar, işgaller ve mülteci krizleri uluslararası insan hakları tartışmalarının merkezinde yer alıyor.2020’lerden itibaren Batı’da Filistin’e destek eylemleri artarken, birçok ülkede hükümetlerin sert müdahaleleriyle karşılaşıldı. FIDH raporu, 11 Eylül sonrası güvenlik politikalarının insan hakları savunucularına karşı baskı aracına dönüştüğünü vurguluyor.Gazze’de iki yılı aşkın süredir devam eden savaş, İsrail’in saldırıları ve ablukası nedeniyle on binlerce insanın yaşamını yitirmesine yol açtı. Kurbanların çoğunu kadınlar ve çocuklar oluştururken, binlerce kişi evsiz kaldı. Altyapı ve hastaneler büyük ölçüde tahrip olurken, gıda ve ilaç kıtlığı yüzünden bebek ölümleri arttı.Bu durum Avrupa genelinde büyük tepkilere neden oldu. Binlerce kişi şehir meydanlarında toplanarak ateşkes, insani yardım koridoru ve İsrail’e silah ambargosu çağrısı yaptı.<h3>Avrupa ve ABD’de baskılar artıyor</h3>ABD’de Donald Trump yönetimi, Filistin yanlısı öğrenci eylemlerine fon kesintileri, vize iptalleri ve sınır dışı işlemleriyle karşılık verdi. Columbia Üniversitesi gibi bazı kurumlar, antisemitizm suçlamaları nedeniyle yüz milyonlarca dolarlık federal desteğini kaybetti. Üniversitelerde protesto kuralları sıkılaştırıldı, “Çeşitlilik, Eşitlik, Kapsayıcılık” (DEI) programları yasaklandı.İngiltere’de hükümet, “Palestine Action” gibi grupları terör yasaları kapsamında yasaklarken, Almanya’da Filistin yanlısı protestolar “antisemitik” gerekçesiyle engellendi. Fransa’da ise Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İsrail’e silah sevkiyatının durdurulmasını savunarak ABD politikasıyla ters düştü.İspanya, Filistin’e destek konusunda Avrupa’nın en aktif ülkelerinden biri haline geldi. Halk, ateşkes, silah ambargosu ve diplomatik ilişkilerin kesilmesi için kitlesel eylemler düzenliyor. Başbakan Pedro Sanchez, Filistin devletini tanıyan ilk AB liderlerinden biri olarak İsrail’le 700 milyon euroluk savunma anlaşmasını iptal etti.<h3>Avrupa’da artan antisemitizm endişesi</h3>Filistin’e destek eylemleriyle birlikte Avrupa’da antisemitik saldırılar da artış gösterdi. ABD merkezli Anti-Defamation League’in (ADL) raporuna göre, Almanya, Fransa, İngiltere, ABD, Kanada, Avustralya ve Arjantin’de Yahudi kurumlarına ve bireylere yönelik şiddet olayları 2023’te önceki yıla kıyasla iki katına çıktı.Avrupa Baş Hahamı Pinchas Goldschmidt, Euronews’e verdiği demeçte, “Avrupa’da neredeyse her gün Yahudilere yönelik saldırı haberleri alıyoruz,” dedi. Goldschmidt, birçok Yahudi’nin kamusal alanda kimliğini gizlemeye başladığını, kipalarını takmadığını veya Davut Yıldızı kolyelerini göstermemeye çalıştığını belirtti.Avrupa’daki yetkililer sinagoglar ve Yahudi kurumları çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Ancak Goldschmidt’e göre antisemitizm, yalnızca bir güvenlik meselesi olmaktan çıkarak siyasi bir araç haline geldi. “Aşırı sağ partiler antisemitizmi göçmen karşıtlığı için kullanıyor ve biz Yahudiler bu sürecin tam ortasındayız,” dedi.

FIDH Raporu: Filistin destekçileri Batı’da sistematik şekilde susturuluyor

Lozan’daki Riponne Meydanı’nda bulunan kontrollü uyuşturucu tüketim merkezinin çevresinde güvenlik sorunlarının arttığını belirten esnaf, açık bir mektupla belediyeden çözüm talep etti.

Sokaklarda uyuşturucu ticareti artıyor

Lozan’da Riponne Meydanı’nda faaliyet gösteren güvenli uyuşturucu tüketim merkezine yönelik tepkiler artıyor. Bölgedeki esnaflar, merkezin çevresindeki güvenlik sorunlarının kontrolden çıktığını belirterek Lozan Belediyesi’ne açık mektup gönderdi. Mektupta, uyuşturucu ticareti, şiddet olayları ve kamusal alanda madde kullanımının arttığı ifade edildi.Mayıs 2024’te hizmete açılan Riponne’daki merkez, bağımlı bireylerin steril ortamda uyuşturucu tüketebilmesine imkân tanıyor. Merkezde her gün ortalama 200 kullanım gerçekleşiyor. Burası, Lozan Belediyesi tarafından açılan ikinci “Espace de consommation sécurisé” (güvenli tüketim alanı); ilki Vallon semtinde bulunuyor.Merkezin sorumlusu Stéphane Moello, içerideki işleyişin kontrollü olduğunu savunarak, "Merkez kapasiteye uygun şekilde işliyor, ekipler sahada aktif olarak çalışıyor" dedi.Ancak esnaflar aynı fikirde değil. Uyuşturucunun merkez içinde değil, dışarıda satın alınması nedeniyle Riponne çevresindeki sokaklarda uyuşturucu ticaretinin arttığı belirtiliyor. Mektubun imzacılarından işletmeci Antoine Piguet, yaşananları şu sözlerle anlattı:“Bölge güvenli değil. Hırsızlıklar, saldırılar, çocukların önünde açık şekilde uyuşturucu enjeksiyonu ve crack kullanımı görüyoruz. Bu kabul edilemez bir hal aldı.”<h3>Belediye: Sorunu biliyoruz, önlemler artırıldı</h3>Lozan Belediyesi, tepkilere karşı diyalog mesajı verdi. Sosyal uyumdan sorumlu Belediye Meclis Üyesi Emilie Moeschler, sorunun farkında olduklarını belirtti:“Lozan, tıpkı Vaud kantonundaki ve İsviçre'nin diğer şehirlerindeki gibi crack krizinin etkilerini yaşıyor. Son aylarda ek önlemler aldık: sokak çalışma ekiplerini güçlendirdik, güvenlik ve karşılama görevlilerini artırdık ve polis operasyonları başlattık.”Belediye, Kasım ayında sorunla ilgili bir değerlendirme raporu ve çözüm önerileri içeren dosyayı Belediye Meclisi’ne sunacak.

Lozan’da uyuşturucu tüketim merkezine tepki büyüyor

İsviçre’nin Cenevre kentinde bir araya gelen binlerce kişi, Gazze’de yaşanan soykırıma tepki göstermek ve bu duruma son verilmesi çağrısında bulunmak amacıyla yürüyüş düzenledi.

Filistin için adalet

Cenevre’deki İsviçre Posta Dairesi önünde toplanan kalabalık, şehir merkezinden geçerek yürüyüş gerçekleştirdi. Göstericiler, Fransızca, İngilizce ve Arapça dillerinde İsrail karşıtı ve Filistin’e özgürlük talep eden sloganlar attı.Filistin bayrakları ve destek mesajları içeren dövizler taşıyan katılımcılar, İsrail’e karşı uluslararası yaptırımlar uygulanmasını istedi. Eylemciler ayrıca, ABD ve İsrail’e destek veren ülkeleri Gazze’deki soykırıma ortak olmakla suçladı.“Filistinlilerin yaşama hakkı var”Gösteriye katılan İsviçreli Adele, Anadolu Ajansı muhabirine yaptığı açıklamada, bu yürüyüşe katılmanın İsviçre halkının tamamının Gazze’deki olaylara sessiz kalmadığını göstermek açısından büyük anlam taşıdığını belirtti.Adele, “Özellikle İsviçreli gençler için bugün burada olmak çok önemli. Bu, İsviçre’nin Filistin’in yanında olduğunu ve Gazze’de yaşanan soykırımın bastırılmasını istediğini gösteriyor. Bu yüzden buradayım,” ifadelerini kullandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/b4181620ea31ad2ae6cf3ea16.jpg" width="1024" height="576"></figure>Gazze’deki soykırımın iki yıldır sürdüğünü, ancak kökeninin Ekim 2023’ten daha eskiye dayandığını vurgulayan Adele, bir an önce son bulmasını dilediğini söyledi.Bir diğer gösterici Pietro ise Filistin halkı için adalet talep ettiklerini belirtti. “Hiçbir neden soykırımı meşrulaştıramaz,” diyen Pietro, “Gazze’de olanlar tamamen haksız. Filistinlilerin yaşama hakkı var ve kimseye böyle davranılmamalı. Bu nedenle burada bulunmak, insanlık adına yapılması gereken en doğru şey. Lütfen Filistin’e desteğinizi gönderin,” dedi.Yoğun güvenlik önlemleri altında gerçekleşen yürüyüş yaklaşık üç saat sürdü ve Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi önünde son buldu.

Cenevre’de binlerce kişi Gazze’deki soykırımın sona ermesi için yürüdü

Gazze’de ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana, sivil savunma ekipleri enkaz altında kalan 280 Filistinlinin naaşına ulaştı.

Gazze'de acı devam ediyor

Gazze Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal, yaptığı yazılı açıklamada, ekiplerin son derece zor koşullar altında çalışmalarını sürdürdüğünü ve şu ana kadar 280 cenazeyi enkazdan çıkardıklarını belirtti.Basal, yaklaşık 10 bin Filistinlinin cenazesinin hâlâ enkaz altında bulunduğunu vurgulayarak, uluslararası toplumun ve insani yardım kuruluşlarının bu konuda somut bir adım atmadığını dile getirdi.Ekiplerin 7 gün 24 saat görev başında olduğunu söyleyen Basal, çalışmaların devam edebilmesi için gelişmiş ekipmanlara acil ihtiyaç duyulduğunu ve bu konuda tüm uluslararası kuruluşlara çağrıda bulunduklarını ifade etti.Basal, “Dünya, İsrailli esirlerin cesetlerinin çıkarılması için olağanüstü çaba gösterirken, enkaz altındaki binlerce Filistinlinin acısını görmezden geliyor. Yaklaşık 10 bin naaş iki yıldır enkaz altında ve hâlâ Kızılhaç’ın müdahalesini bekliyor,” sözleriyle tepkisini dile getirdi.<h3>İsrail ordusu Gazze’de sivil aracı vurdu: 11 Filistinli hayatını kaybetti</h3>Mahmud Basal, İsrail ordusunun Gazze kentinin doğusundaki Zeytun Mahallesi’nde bir sivil aracı hedef aldığını ve aynı aileden 11 kişinin yaşamını yitirdiğini açıkladı. Basal, Şaban ailesine ait araçta 7’si çocuk, 2’si kadın toplam 11 kişinin öldüğünü belirtti.İsrail’in çekildiği “sarı hat” olarak bilinen bölgeyi geçen sivillerin uyarılmadan vurulduğunu kaydeden Basal, “Bu olay, işgal güçlerinin hâlâ kana susadığını ve masum sivilleri hedef almaktan vazgeçmediğini kanıtlıyor,” dedi.<h3>Hamas’tan ateşkes çağrısı: İsrail ihlalleri sona ermeli</h3>Hamas da saldırıya ilişkin yaptığı açıklamada, İsrail ordusunun Gazze’deki Ebu Şaban ailesine ait aracı tank mermisiyle vurduğunu ve bunun “katliam” olduğunu ifade etti. Açıklamada, İsrail’in sivilleri kasıtlı olarak hedef aldığı ve ateşkes anlaşmasını ihlal etmeyi sürdürdüğü vurgulandı.“Siyonist rejim, ateşkes kapsamındaki yükümlülüklerini açıkça çiğniyor ve halkımıza yönelik saldırılarını sürdürüyor,” denilen açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump ve arabulucu ülkelere İsrail’in ihlallerine karşı harekete geçme çağrısı yapıldı.Hamas, uluslararası toplum ile insan hakları kuruluşlarına da İsrail’in savaş ve soykırım suçlarını durdurmak için baskı kurma ve sorumluların yargılanmasını sağlama çağrısında bulundu.ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim’de Mısır’da yürütülen müzakerelerde İsrail ile Hamas’ın ateşkes planının ilk aşamasında anlaşmaya vardığını duyurmuştu. İsrail hükümetinin onayının ardından, 10 Ekim’in ilk saatlerinde anlaşma resmen yürürlüğe girmişti.Ateşkes kapsamında İsrail ordusu, belirlenen “sarı hat”tan çekilme taahhüdünü yerine getirmiş ve Gazze Şeridi’nde ateşkes aynı gün saat 12.00 itibarıyla yürürlüğe girmişti.

Gazze’de ateşkes sonrası 280 Filistinlinin naaşı enkazdan çıkarıldı

İsveçli çevre aktivisti Greta Thunberg, İsrail tarafından alıkonulduğu dönemde yaşadıklarını açıkladı.

Greta’dan sert tepki

Gazze’ye insani yardım götürmek amacıyla yola çıkan Küresel Sumud Filosu’nda yer alan Thunberg, İsrail güçleri tarafından gözaltına alınmış ve hapishanede kötü muameleye maruz kaldığını söyledi.Aftonbladet gazetesine konuşan Thunberg, İsrail hapishanelerinde tutuldukları süre boyunca kendilerine su verilmediğini, küfür, şiddet ve psikolojik baskıya maruz kaldıklarını anlattı. Hatta zehirli gaz verilerek öldürülmekle tehdit edildiklerini dile getirdi.Thunberg, “Benim gibi beyaz bir İsveç vatandaşı uluslararası sularda hapse atılıp işkence görüyorsa, Filistinli çocuklar ve tutuklulara neler yapıldığını tahmin etmek zor değil.” ifadelerini kullandı.Hapishanede kendisine yönelik aşağılayıcı davranışlarda bulunulduğunu da belirten Thunberg, “Ellerimin arasına İsrail bayrağı bağladılar, bayrağa her dokunduğumda sırtıma tekme attılar. Bana ‘fahişe’ diye hitap ettiler ve gazla öldürüleceğim yönünde tehdit ettiler.” dedi.Ayrıca Thunberg, eşyalarının üzerine hakaret içerikli ifadeler yazıldığını, bavulunu teslim aldığında üzerinde “Fahişe Greta” yazısı ve cinsel içerikli çizimler gördüğünü belirterek, “Bunu beş yaşındaki bir çocuk bile yapmaz.” sözleriyle tepkisini dile getirdi.İsveç hükümetinin kendisini korumadığını savunan Thunberg, “İsrail bizi uluslararası sularda durdurdu, ancak hükümetimiz sessiz kaldı. Oysa Ukrayna’ya yardım götürenler övülüyor. Bu durum hükümetimizin çifte standartlı ve faşist bir tutum sergilediğini gösteriyor.” ifadelerini kullandı.Gazze ablukasını kırmak ve insani yardım ulaştırmak için yola çıkan Küresel Sumud Filosu, 1 Ekim’de Gazze açıklarına yaklaşmıştı. Ancak İsrail ordusu filosuna saldırarak 42 gemiye el koymuş ve gemilerdeki yüzlerce aktivisti Ketziot Hapishanesi’ne göndermişti.Bu filo, Gazze’ye toplu insani yardım götürmek amacıyla bugüne kadar düzenlenen en büyük uluslararası insani yardım filosu olarak kayıtlara geçti.

Greta Thunberg İsrail hapishanesinde maruz kaldığı şiddeti anlattı

Almanya’nın başkenti Berlin’de, akademik ve kültürel alanda Filistin’e destek veren kişilere yönelik baskıları protesto etmek amacıyla bir gösteri düzenlendi.

İsrail’e boykot talebi

Eğitim Bakanları Konferansı öncesinde düzenlenen protestoda, çok sayıda Filistin yanlısı aktivist Berlin’in Mitte semtindeki Jaeger Caddesi’nde bir araya geldi.Göstericiler, Almanya’nın İsrail kurumlarıyla olan işbirliğine son vermesini ve İsrail’in Filistin topraklarındaki işgaline derhal son vermesini talep etti. Protesto boyunca, “İsrail’e silah desteğine hayır” sloganları atıldı ve katılımcılar Filistin bayrakları ile İsrail’in öldürdüğü Filistinli bilim insanlarının fotoğraflarını taşıdı.Eyleme katılan Georg Ismael, Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, amaçlarının Almanya’daki bilim ve eğitim bakanlarına açık bir mesaj göndermek olduğunu belirtti. Ismael, “İsrail kurumlarına yönelik akademik ve kültürel boykotun artık uygulanması gerekiyor. Bu, Almanya’daki üniversitelerde, araştırma merkezlerinde ve eğitim kurumlarında daha güçlü bir şekilde dile getirilmeli,” ifadelerini kullandı.Ismael, Almanya’daki baskıların boyutunun tarif edilemeyecek kadar büyük olduğunu söyleyerek, “Bu baskı o kadar yoğun ki Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri bile Alman İçişleri Bakanlığı’na müdahalede bulundu. Geçtiğimiz pazar günü Berlin polisi, silahlanmaya karşı yapılan bir protestoda Sol Parti’nin bir milletvekili gözlemcisine saldırdı. Bu, ülkede sıradan insanların karşı karşıya kaldığı baskının bir göstergesi,” dedi.Protestocu, İsrail’deki işgalin ve apartheid rejiminin sona ermesini isteyen çok sayıda kişinin bulunduğunu belirterek, “Birçok akademisyen aslında bizimle aynı fikirde, ancak bunu açıkça dile getirmeye korkuyorlar. Eğer yaşanan bu soykırım bile insanları uyandıramıyorsa, başka ne uyandırabilir? Akademik boykot için artık cesur adımlar atılmalı,” sözleriyle konuşmasını tamamladı.Yoğun güvenlik önlemleri altında yapılan gösteri, herhangi bir olay yaşanmadan sona erdi.

Berlin’de Filistin destekçilerine uygulanan baskılar protesto edildi

İsviçre’de yılın şarap mahzeni bir kez daha Valais kantonundan çıktı. Flanthey’de bulunan Cave La Romaine, Çarşamba akşamı Bern’de düzenlenen 19. Grand Prix du Vin Suisse töreninde “Yılın İsviçre Şarap Mahzeni” ödülüne layık görüldü. 

Art arda dördüncü kez

Böylece Valais, bu ünvanı art arda dördüncü kez kazanmış oldu.Organizatörler Vinea Derneği ve Vinum dergisi, yaptıkları açıklamada Valais’in yarışmada beş özel ödülün üçünü alarak güçlü bir performans sergilediğini bildirdi. Cave La Romaine’in başarısında, kendi kategorisinde birinci gelen Chardonnay Réserve 2022 şarabının önemli payı olduğu belirtildi.Bu yılın “Vinissimo Blanc” ödülü, Vaud kantonunda yer alan La Côte bölgesindeki Domaine de Chantemerle’e, 2024 yılı Chasselas şarabıyla verildi. Vinissimo Rouge ödülü ise Valais’ten Cave François et Mathieu Constantin’e 2022 Merlot şarabıyla gitti.Vaud kantonundaki Aigle şehrinde bulunan Domaine des Afforêts, bu yıl iki farklı kategoride ödül alan tek üretici oldu. Şaraphane hem Gamay üzüm çeşidi kategorisinde hem de diğer saf kırmızı üzüm çeşitleri kategorisinde birincilik elde etti. Valais’teki Cave du Tunnel ise son yıllardaki başarısını sürdürerek, son yedi yılda altıncı kez köpüklü şarap kategorisinde altın madalya kazandı.<h3>3000’den Fazla Şarap Yarıştı</h3>Bu yıl yarışmaya 16 kantondan toplam 3062 şarap katıldı. En geniş katılımı 1326 şarapla Valais, 662 şarapla Vaudsağladı. Onları 498 şarapla İsviçre Almanca bölgesi, 216 şarapla Üç Göller bölgesi, 201 şarapla Cenevre ve 159 şarapla Ticino takip etti.Şaraplar uluslararası bir jüri tarafından “kör tadım” yöntemiyle değerlendirildi ve toplamda 45 kupa dağıtıldı. Sonuçlara göre Valais, 15 kategori içinde 7 birincilik kazanarak zirvede yer aldı. İsviçre’nin ikinci büyük bağcılık bölgesi Vaud üç birincilik alırken, İsviçre Almanca bölgesi de üç birincilik elde etti.

Yılın İsviçre şarap mahzeni yine Valais’ten seçildi

İtalya ile İsrail arasında 2026 Dünya Kupası eleme maçı oynanmadan önce, Udine’de binlerce kişi Filistin’e destek için yürüyüş düzenledi. Protesto çoğunlukla barışçıl geçerken, bazı göstericiler polisle çatıştı.

Filistin yanlısı gösteri

Gazze’deki ateşkesin yürürlüğe girmesinin dört gün ardından gerçekleşen maç öncesi, ertesi gün serbest bırakılan 20 İsrailli rehine ve İsrail tarafından serbest bırakılan yüzlerce Filistinli tutuklu gündemdeydi. Bu önemli maçta İtalya, İsrail’i 3-0 mağlup etti.Güvenlik yetkilileri, planlanan protestolar nedeniyle maçı yüksek riskli olarak sınıflandırdı. Salı öğleden sonra, Udine’nin merkezinde yaklaşık 10 bin kişi üç saat boyunca barışçıl bir yürüyüş gerçekleştirdi. Katılımcılar, Piazza Primo Maggio’da, Filistin’de yaşamını yitiren 18 bin 745 çocuğun isimlerinin yazılı olduğu büyük bir pankart açtı.Yürüyüşün sonunda yüzlerini kapatan yaklaşık 50 kişi, polisle çatışmaya girdi. Polis, grubu dağıtmak için tazyikli su ve göz yaşartıcı gaz kullandı. Protestocuların stadyuma doğru ilerlemek için polis kordonunu aşmaya çalıştığı bildirildi. Çatışmalar sırasında iki gazeteci ve bazı polis memurları yaralandı.Udine Belediye Başkanı Alberto Felice De Toni, maçın ertelenmesini talep ederken, şehirde gösteri sonrası sokaklarda yaşanan şiddeti sert bir şekilde kınadığını açıkladı.İsrail takımının otobüsü, özel kuvvetler dahil 13 polis aracı ve birkaç motosiklet eşliğinde stadyuma ulaştırıldı. Sabahın erken saatlerinden itibaren şehir üzerinde helikopterler dolaştı; dronelar ve otelin çatısındaki keskin nişancılar güvenlik önlemlerini güçlendirdi.Maç sırasında ciddi bir aksaklık yaşanmasa da, stadyum görevlileri bazı taraftarların Filistin bayraklarıyla sahaya girmesini engelledi. 25 bin kişilik Stadio Friuli’de planlanan maç için 10 binden az bilet satıldı ve stadyum, protestoların gölgesinde daha boş görünüyordu.İtalya teknik direktörü Gennaro Gattuso, “Bugün bizim için kolay bir gün değildi. Polisin gösterdiği inanılmaz çaba için teşekkür ediyorum,” dedi.

İtalya-İsrail maçı öncesi Udine’de Filistin yanlısı protestolar gerginlik yarattı

İsviçre’nin Valais kantonunda insan ticaretiyle mücadele amacıyla kurulan Valais İnsan Ticareti Mağdurları ve Tanıkları Destek Derneği (AVIT), 18 aylık faaliyetinin ardından ilk değerlendirme raporunu açıkladı. 

Cinsel istismar amaçlı insan ticareti

Dernek, yürütülen çalışmalar sayesinde 28 insan ticareti mağdurunun tespit edilerek destek aldığını duyurdu. Bu sayı, 2013–2022 yılları arasında kaydedilen toplam vakalardan daha fazla.Valais Eyalet Hükümeti Sağlık, Sosyal İşler ve Kültür Departmanı’ndan sorumlu Devlet Konseyi Üyesi Mathias Reynard, düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada şu ifadeyi kullandı:<blockquote>“İnsan ticareti vakaları Valais’te de yaşanıyor ve toplumsal sorumluluğumuz görmezden gelmemek olmalı.”</blockquote><h3>Vakaların çoğu cinsel istismar içeriyor</h3>AVIT’in verilerine göre son 18 ayda yaklaşık 50 kişi doğrudan ya da dolaylı yoldan derneğe başvurdu. 2024 yılında 13 mağdur tespit edilip destek alırken, 2025’in ilk dokuz ayında 15 mağdur daha belirlendi. Toplam 28 mağdurun 20’si kadın, 8’i erkek. Vakaların %64’ü cinsel istismar amaçlı insan ticaretiyle bağlantılı. Mağdurların önemli bir kısmını Afrika ülkelerinden gelen kadınlar oluşturuyor. 2013–2022 yılları arasında Valais’te insan ticareti vakaları yılda yalnızca 1 ile 3 arasında değişiyordu.<h3>Soruşturmalar sürüyor</h3>Valais ve Vaud kantonlarında insan ticareti mağdurlarına 90 günlük iyileşme ve düşünme süresi tanınıyor. Bu süre içinde mağdurlar, ceza davası açıp açmamaya karar verebiliyor. İsviçre’de bu süre 30 günden az olamıyor. Valais’te şu anda insan ticaretiyle bağlantılı 3 ceza soruşturması devam ediyor. Polis olaydan haberdar olduğu anda failler hakkında resen soruşturma başlatılıyor.<h3>250 profesyonele eğitim verildi</h3>AVIT’in yürüttüğü eğitim programı sayesinde mağdurlar artık daha kolay tespit edilebiliyor. Bugüne dek yaklaşık 250 profesyonele, insan ticareti belirtilerini tespit etme ve mağdurları doğru kurumlara yönlendirme konusunda eğitim verildi. Eğitim alanlar arasında kanton polisi, göç otoriteleri, entegrasyon görevlileri, iş piyasası denetim ekipleri, sağlık personeli ve sosyal yardım çalışanları bulunuyor.<h3>Kapsamlı destek mekanizması</h3>Program kapsamında mağdurlara psikolojik, tıbbi, hukuki, idari ve maddi destek sağlanıyor. Yetkililer, insan ticaretinin görünmezliğini ortadan kaldırmak ve mağdurların güvenliğe erişimini artırmak için çalışmaların genişletileceğini belirtiyor.

Valais’te insan ticaretiyle ilgili ilk bilanço endişe verici

İsviçre’de bu yıl rekor düzeyde gerçekleşen patates hasadı, üreticileri sevindirdiği kadar zora da soktu. Ülkede tarım sektörünün vazgeçilmezi olan ahşap depolama kasalarında yaşanan ciddi tedarik sıkıntısı, üreticilerin işini güçleştiriyor.

Depolama sorunu

Swisspatate'nin verilerine göre 2024 patates üretimi, 2019–2024 yılları ortalamasının yüzde 17 üzerinde gerçekleşti. Üstelik bu yılki patateslerin kalitesi de “etkileyici” olarak değerlendiriliyor. Ancak yüksek verim yeni bir sorunu beraberinde getirdi: ürünleri depolamak için yeterli ahşap kasa yok.Depolama imkânı bulamayan üreticiler için tek alternatif hasadı ertelemek gibi görünüyor. Ancak bu çözüm ciddi riskler taşıyor. Patateslerin toprakta daha uzun süre bekletilmesi, çürüme ve zararlı istilası tehlikesini artırıyor.<h4>Üreticiler Geçici Çözümlere Başvuruyor</h4>Kasa sıkıntısı yaşayan çiftçiler, çareyi patatesleri geçici olarak hangarlarda yığınlar hâlinde depolamakta buluyor. Ancak bu yöntem hem büyük alan gerektiriyor hem de ürünün zarar görme riski nedeniyle ideal olmaktan uzak.Üreticiler yaptıkları açıklamada, içinde bulundukları durumu “zor ama mecburi bir çözüm” sözleriyle yorumladı.<h4>Talep Yüzde 30 Arttı</h4>İsviçre Patates Üreticileri Birliği Başkan Yardımcısı Sébastien Pasche, krizin nedeninin yetersiz ön hazırlık olduğunu belirtti. Pasche, son iki yılda hasatların zayıf geçmesi nedeniyle üreticilerin kasa siparişini azalttığını, ancak bu yılki bereketli sezonla birlikte palox talebinin yüzde 30 arttığını söyledi.<h4>Çözüm Yolda</h4>Konuya ilişkin açıklama yapan üretici birliği, durumun kontrol altına alınmaya çalışıldığını belirtti. Yaklaşık 11.000 yeni ahşap kasa sipariş edildi ve ayın sonuna kadar teslim edilmeleri bekleniyor.

Patates üreticileri ahşap kasa kriziyle karşı karşıya

İsviçre’nin Jura kantonunda birçok kilise milyonlarca sineğin istilasına uğradı. Son haftalarda özellikle kırsal bölgelerdeki ibadethanelerde görülen bu olağanüstü durum, hem yerel halkı hem de yetkilileri şaşkına çevirdi. 

İklim değişikliği mi?

Kiliseler profesyonel yardım isteyerek dezenfeksiyon ekiplerini devreye soktu.<h4>Kuleler ve Sacristieler Sineklerle Doldu</h4>Özellikle Ajoie bölgesindeki Cornol köyünde durum kritik boyutlara ulaştı. Kilisenin çan kulesinde, duvarlara ve ahşap kirişlere yapışan binlerce sinek tespit edildi. Acil müdahale için çağrılan dezenfektör Patrick Sauvain, yaptığı incelemede şunları söyledi:<blockquote>“Sinekler tavan arasına yerleşmiş. Yukarıdaki küçük boşluklardan içeri sızıyorlar, her yeri doldurmuş durumdalar.”</blockquote>Sinekler sadece çan kulelerinde değil; sacristie, depo bölümleri ve hatta görevli odalarında bile yoğun şekilde görülüyor.<h4>Sebep: Ilık Sonbahar ve İklim Değişikliği</h4>Uzmanlara göre bu olağanüstü artışın ardında mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar ve iklim dengesizlikleri bulunuyor. Delémont’taki CABI Araştırma Merkezi’nde entomolog olan Marc Kenis, durumu şöyle açıklıyor:<blockquote>“Bu sinekler, hayatta kalmak için -4 ile 8 derece arasında serin ortamlara ihtiyaç duyuyor. Hava çok sıcak olursa yaşam döngüleri bozuluyor ve ölüyorlar. Bu nedenle serin, rüzgârsız ve nispeten nemli yerler olan kiliselere sığınıyorlar.”</blockquote>Az ısıtılan ve rüzgâra kapalı olan eski taş yapılar, sinekler için ideal barınak haline gelmiş durumda.<h4>Kimyasal Mücadele Başladı</h4>Patrick Sauvain ve ekibi, istilanın görüldüğü kiliselerde mikrokapsüllü sıvı ilaçlama yöntemi kullanıyor. Sprey formunda uygulanan bu biyosidal ürün, sineklerin temas etmesiyle etkisini gösteriyor.Sauvain yöntem hakkında şunları söylüyor:<blockquote>“Sinek ilaca temas ettiğinde mikrokapsüller bacaklarına yapışıyor. Sinek bacaklarını temizlerken ilacı yutuyor ve birkaç dakika içinde ölüyor.”</blockquote>Uzmanlar, bu durumun sadece yerel bir olay olmadığını, iklim değişikliğinin ekolojik denge üzerinde yarattığı etkilerin bir yansıması olduğunu vurguluyor.

Jura Kantonu’nda kiliseleri milyonlarca sinek istila etti

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Şarm El-Şeyh’teki ateşkes törenine katılması durumunda Türkiye’nin anlaşmadan çekileceğini bildirdiği öne sürüldü.

İngiltere merkezli The Guardian gazetesinin haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın Mısır’da düzenlenen çok uluslu Gazze Zirvesi’ne Netanyahu’yu davet etme planı, Erdoğan’ın “uçağını Şarm El-Şeyh’e indirmeyeceğini” belirtmesinin ardından son anda iptal edildi.Haberde, pazartesi sabahı Trump ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında yapılan telefon görüşmesinin ardından Netanyahu’nun zirveye katılımının kesinleşmiş gibi göründüğü aktarıldı. Ancak Erdoğan’ın tepkisi üzerine bu kararın değiştirildiği iddia edildi.Zirve öncesi yaşanan diplomatik gerilim, Netanyahu’nun geç gelen daveti kabul ettiğini açıklamasıyla tırmandı. Buna rağmen, Erdoğan’ın Şarm El-Şeyh’e inmeme kararı almasının Netanyahu’nun seyahat planını etkileyip etkilemediği henüz netlik kazanmadı. Ancak “Türk heyetinin uçaktayken Mısır yönetimine itirazlarını ilettiği” ileri sürüldü.Öte yandan İsrail Başbakanlık Ofisi’nden yapılan açıklamada, “Başbakan Netanyahu, ABD Başkanı Trump tarafından Mısır’da düzenlenen konferansa davet edilmiştir. Ancak dini bir bayramın başlamasına çok az zaman kaldığı için daveti kabul edememiştir.” ifadeleri kullanıldı.Netanyahu’nun koalisyonundaki aşırı sağcı isimlerin, “Başbakan zirveye katılırsa istifa edeceğiz” yönündeki açıklamaları da dikkat çekti.Bilindiği üzere, Uluslararası Ceza Mahkemesi, Netanyahu hakkında Gazze’deki savaş suçları iddiaları nedeniyle tutuklama kararı çıkarmış durumda. Mısır mahkemenin tarafı olmasa da, Netanyahu’nun zirveye katılımı ciddi tartışmalara yol açacaktı.Bu durum, İsrail ile diplomatik ilişkilerini henüz normalleştirmemiş bazı Arap ülkeleri açısından da rahatsızlık yaratabilirdi.Uzmanlara göre yaşanan bu kriz, bazı Müslüman ülkelerin Trump’ın istediği şekilde İsrail’le ilişkilerini yeniden kurmasının ne kadar zor olduğunu bir kez daha ortaya koydu.Cumhurbaşkanı Erdoğan ise daha önce defalarca, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarını “soykırım” olarak nitelendirmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Netanyahu’nun Şarm El-Şeyh ziyaretine karşı çıktı

İsrail-Filistin çatışması ve özellikle Gazze’deki insani kriz, uluslararası siyasetin en tartışmalı gündemlerinden biri olmaya devam ediyor. Gazze’deki insani kriz her geçen gün derinleşirken, uluslararası toplumun sessizliği tartışmaları büyütüyor.

Filistin çıkmazı

Bu bağlamda (SP) Sozialdemokratische Partei Basel-Stadt üyesi ve aktivist Erol Malaydın ile İsrail’in kuruluş sürecinden bugüne uzanan tarihi arka planı, Gazze’de yaşanan trajediyi ve olası çözüm yollarını konuştuk. Malaydın, Batı’nın rolünü sert bir dille eleştirirken, son günlerde insani yardım ulaştırmayı amaçlayan Sumud Filosu girişiminin de Filistin halkının sesi açısından önemli olduğunu, ancak saldırıları durdurmakta yetersiz kaldığını vurguluyor.Röportaj: Ferah Koçak ErdoğanI. Tarihsel Arka Plan1. Öncelikle, İsrail devletinin Filistin topraklarında nasıl kurulduğunu özetleyebilir misiniz? Temelde İngiltere ve Fransa arasındaki Sykes-Picot Antlaşması ile başladı. Ardından Balfour’un (Jaffa’dan Hayfa’ya kadar olan kıyıyı Hindistan’a güvenli şekilde kaçırdığı çalıntı malları götürmek için almak istemesi) planları devreye girdi. Osmanlılar da Birinci Dünya Savaşı’nı kaybedince, Levant bölgesindeki koruma ortadan kalktı ve İngiltere bölgeyi kolonileştirdi. 1922’den itibaren İngilizler Filistin köylerini hem tahliye etti hem yağmaladı. İngiltere, Araplara güvenmektense Britanya Yahudilerini Filistin’e gönderdi. Ben Gurion, 1910’lu yıllarda Filistin’i ziyaret etmişti ve Filistinli Haredi Yahudilerini küçümsüyordu; bu yüzden özellikle Doğu Avrupalı Yahudileri tercih etti. İkinci Dünya Savaşı sonrası ise Avrupalı Yahudiler Filistin’e gönderildi; böylece Avrupa pratikte Yahudilerden boşalmış oldu.2. İsrail’in kısa sürede güçlü bir ordu ve uluslararası destek kazanmasında etkili olan faktörler nelerdir? 1922’den itibaren İngiltere, Yahudilere sürekli daha fazla güç verdi. 1920’lerin sonlarında İngiltere’nin Levant’a ilgisi azaldığında, gücünü kademeli olarak Yahudilere devretti. Siyonistler, İngiliz silahlarını devraldı ve Irgun ile Haganah gibi en az iki silahlı grup kurdular. Bu gruplar hızla köyleri nasıl ele geçireceklerini ve insanları nasıl tahliye edeceklerini öğrendiler. İkinci Dünya Savaşı sonrası, yaklaşık 40 kolonici ağırlıklı ülke tarafından oluşan küçük BM, “iki devletli çözümü kabul etti. Toprak bölüşümü İsrail lehine yapıldı: nüfusun %25’i, toprakların %60’ını aldı.3. ABD ve Batılı ülkelerin İsrail’i desteklemesi, Filistin-İsrail dengesi üzerinde kalıcı olarak nasıl etkiler yaptı? Amerika Birleşik Devletleri açısından İsrail, enerji kaynaklarıyla çevrili bölgede stratejik bir üs işlevi görmekteydi. Buna karşılık, Arap dünyası hakkında yeterli bilgiye sahip olunmadığından, güven eksikliği hâkimdi.II. Gazze’de Güncel Durum2. Gazze’deki son gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz? İnsanî durumu nasıl tanımlarsınız? Felaket! Daha önce böyle bir durum yaşanmamıştı. Son iki yıldır ilan edilmiş bir soykırım gerçekleşiyor. Bunu çok sayıda izleyici görüyor ve sessiz kalıyor. (Yemen ve İran dışında).3. Uluslararası toplumun Gazze’deki sivil kayıplara tepkisini yeterli buluyor musunuz? Tepki mi? Hiç yok.4. Gazze’deki trajediyi sona erdirmek için öncelikli olarak hangi siyasi adımlar atılmalı? BM birliklerinin derhal gönderilmesi, İsrail’in silahsızlandırılması ve savaş suçlularının tutuklanması.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a02.jpg" width="1024" height="576"></figure>III. Uluslararası Tepkiler ve Diplomasi5. Avrupa’da yapılan Filistin’e destek gösterilerinin karar alıcılar üzerinde gerçek bir baskı oluşturduğunu düşünüyor musunuz? Evet bu gösteriler devletler üzerinde büyük bir baskı oluşturdu. Hatta karar vericiler bu duruma uzun süre direndi ve bu gösteriler görmezden gelindi.Şimdi bir takım kararlar (Filistin Devlet'ini tanıma) alındı ama bence çok geç kalındı. Sızdırılmış İsrail verilerine göre 680.000’den fazla kişi öldü; gerçek sayı çok daha yüksek. Medyada yalnızca 60.000 civarında kişi gösterildi.6. “Sumud Filosu” girişimiyle Gazze’ye insani yardım götürmenin önemi nedir? Gazze halkının sesi duyuluyor, ama bu aynı zamanda daha fazla kurban anlamına geliyor. Greta Thunberg’in katıldığı ilk filo örneğinde görüldü ki, İsrail’in saldırıları devam etti. Daha çok filo katılımcıları ön plana çıkıyor, Filistin halkı değil.7. Bazı Avrupa ve dünya ülkelerinin Filistin’i resmen tanımasının Gazze’de somut etkisi olur mu, yoksa daha çok sembolik midir? Batılı ülkelerin Filistin Devletini tanıması, teorik olarak bir takım etkiler yaratabilir ama şu an baktığımızda görüyoruz ki büyük bir önemi yok. Filistinlilerin yok edilmesi/soykırım hızla devam ediyor.8. BM ve uluslararası mahkemeler İsrail’in eylemlerini insan hakları ihlali olarak nitelendiriyor. Buna rağmen uluslararası yaptırımların uygulanmaması ne anlama geliyor ve Filistin’in diplomatik mücadelesini nasıl etkiliyor? BM’nin Güvenlik Konseyi sorunu var: En üstte 3 eski sömürgeci ve 2 BRICS temsilcisi bulunuyor… Kim kazanacak belli değil.9. Avrupa özelinde soruyorum: Avrupa ülkelerinin Filistin’i tanıma adımlarını samimi buluyor musunuz, yoksa siyasi bir manevra mı? Manevra ve halkı sakinleştirme amaçlı bir tedbir.10. Filistin halkının geleceği ve özgürlüğü konusunda umutlu musunuz? Evet, umutluyum. Ama soykırım ve Filistinlilerin sürgünü hızla devam ediyor. Bu süreçte birçok İsrailli de ülkeyi terk ediyor. Soykırım ve toprak işgali planı tam olarak işlemiyor. Savaş öncesinde yaklaşık 60.000 İsrailli Portekiz’e, savaşın başlamasıyla 12.000’i Kıbrıs’a gitmiş ve arazi satın almış. Kıbrıs yetkilileri, ikinci bir Filistin istemediklerini belirtiyor. İki devletli çözüm bir ütopya olarak görünüyor. İsrail her zaman buna karşıydı. Bu soykırımdan sonra Filistinliler de büyük olasılıkla iki devlet çözümüne karşı olacak.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1536;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a00.jpeg" width="2048" height="1536"></figure>

Filistin’in geleceği: Soykırım, direniş ve uluslararası tepkiler

İsviçre’nin prestijli teknik üniversitelerinden EPFL’de tamamladığı doktora çalışmasıyla bilim dünyasında dikkatleri üzerine çeken Nergiz Şahin Solmaz, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü’nün bu yılki sahibi oldu.

Başarıya uzanan yol

Nergiz Şahin Solmaz’ın Samsun Bafra’da başlayan başarı hikayesi, ailesinin İstanbul’a taşınma kararıyla ivme kazandı. Yatılı okulda edindiği disiplin ve Türkiye’nin önde gelen mühendislik fakültelerinde aldığı eğitimle şekillenen bu yolculuk, İTÜ’deki çift anadal programıyla bilim tutkusuna dönüştü. Akademik hedefleri onu İsviçre’ye, Avrupa’nın ileri teknoloji merkezlerine taşıdı. Bugün, bilimi insanlığa faydaya dönüştürme hedefiyle çalışan Solmaz’ın bu yolculuğu, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü ile taçlandı.Manyetik rezonans alanında en iyi doktora tezine verilen bu ödülle, genç bilim insanı sadece akademik bir başarıya değil, aynı zamanda teknolojiye erişimi demokratikleştirmeye yönelik vizyoner bir çalışmaya da imza attı.İstanbul Teknik Üniversitesi’nden başlayan mühendislik yolculuğunu İsviçre’de ileri düzey araştırmalara taşıyan Solmaz, tek yongada (single-chip) Elektron Spin ve Nükleer Manyetik Rezonans dedektörlerini entegre eden öncü projesiyle büyük takdir topladı. Kendisiyle hem bu çığır açan araştırmasını hem de bir Türk kadın mühendisin İsviçre’deki başarı hikâyesini konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular - Ferah Koçak ErdoğanNergiz Hanım sizi tanıyabilir miyiz?Samsun Bafra doğumluyum ve dört kardeşin en küçüğüyüm. Üç yaşındayken İstanbul’a taşındık ve ilkokulu Kağıthane Hasdal İlköğretim Okulu’nda okudum. Lise eğitimimi, Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. Üniversite giriş sınavında Türkiye genelinde 300. olarak İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümüne üçüncü sıradan girdim ve İTÜ Vakfı ile Türk Eğitim Vakfı’ndan üstün başarı bursları aldım.Üniversitede Elektronik Mühendisliği ile birlikte Kontrol Mühendisliği çift anadal programını tamamladım. Lisans eğitimim sırasında VLSI Laboratuvarı’nda çalışarak devre tasarımına ilk adımlarımı attım. Yüksek lisans dönemimde, uzay uygulamaları için kriyojenik sıcaklıklara ve radyasyona dayanıklı radyo frekansı devre tasarımı üzerine araştırmalar yürüttüm.Üniversite yıllarında eşimle tanıştım ve evlenerek İsviçre’ye birlikte taşındık. Doktora eğitimimi EPFL’de tamamladım ve burada manyetik rezonans sensörleri için entegre devre tasarımına odaklandım. Amerika, İtalya, Almanya, Fransa ve Finlandiya’da düzenlenen konferanslara katıldım ve konuşmacı olarak davet edildim.&nbsp;Yaklaşık bir buçuk yıldır, akademiyle endüstri arasında bir köprü kuran CSEM’de görev alıyorum. Temel amacım; ileri teknolojiler geliştirmek, onları erişilebilir kılmak ve bilimsel yenilikler ile gerçek dünya problemlerine somut çözümler üreterek insanlığa katkı sağlamak.Gelecekte, daha bağımsız araştırmalar yürütebileceğim bir konuma ulaşmayı hedefliyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3600.jpg" width="1024" height="576"></figure>Raymond Andrew Ödülü’nü kazandığınızı ilk duyduğunuzda neler hissettiniz? Bu ödül sizin için ne ifade ediyor?Bu ödülü kazandığımı ilk duyduğumda büyük bir mutluluk ve onur hissettim. Elektronik mühendisliği altyapısıyla manyetik rezonans alanına adım attığımda önümde pek çok belirsizlik vardı. Bu alana yeni giren bir araştırmacı olarak kendimi ne kadar geliştirebileceğimi ve bilimsel topluluk tarafından nasıl karşılanacağımı bilemiyordum. Raymond Andrew Ödülü, manyetik rezonans alanında doktorasını tamamlayan genç araştırmacılara verilen çok prestijli bir ödül ve benim için hem bir motivasyon kaynağı hem de bu alanda doğru yolda olduğumun güzel bir göstergesi.Doktora tezinizde geliştirdiğiniz “Single Chip Dynamic Nuclear Polarization Microsystems” teknolojisinin bilimsel dünyaya katkısını nasıl özetlersiniz?Bu teknoloji, dinamik nükleer polarizasyon (DNP) yöntemini çip ölçeğinde minyatürize ederek manyetik rezonansın hassasiyet sınırlarını genişletmeyi amaçlıyor. Yani, daha düşük maliyetli, daha kompakt ve yaygın kullanılabilir manyetik rezonans cihazlarının önünü açıyor. Bu sayede laboratuvar dışına taşabilecek, daha erişilebilir ölçüm ve analiz imkânları yaratmayı hedefliyoruz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3601.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan teknik ya da teorik engel neydi ve bunu nasıl aştınız?En zorlu kısımlardan biri, yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini gerçekleştirmekti. Hem deney düzenekleri hem de kullandığımız malzemeler benim için yeniydi ve tasarladığım devrenin doğru çalıştığını göstermek için ön testler yapmak gerekiyordu. Deneyleri yürütürken bir yandan da hangi malzemenin hangi sonucu vereceğini öngörmeye, bunu güncel yayınlardan edindiğimiz bilgilerle birleştirerek en uygun deney planını oluşturmaya çalışıyorduk. Farklı fiziksel süreçleri aynı anda kontrol etmek karmaşık bir süreçti ama bu engelleri disiplinler arası bir yaklaşımla, sabırla ve ekip çalışmasıyla aşabildik. Bu süreç uzun ama öğretici oldu.&nbsp;Projenizin, özellikle DNP teknolojisinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması açısından gelecekte nasıl etkiler yaratmasını bekliyorsunuz?Özellikle yüksek frekansta çalışan DNP test ekipmanları oldukça pahalı ve dünyada sadece sayılı üniversite ve araştırma merkezi bu ekipmanlara sahip olabilecek bütçeye sahip. Doktora tezimde tasarladığımız DNP çipleri sayesinde, yüksek maliyetli gyrotronlara ve mikrodalga dalga kılavuzlarına ihtiyaç duymadan bu deneyleri gerçekleştirebildik.&nbsp;Umudum, bu teknolojinin sadece büyük laboratuvarlarla sınırlı kalmayıp daha küçük araştırma gruplarında ve hatta klinik uygulamalarda da kullanılabilir hale gelmesi. DNP, manyetik rezonans sinyalini yüzlerce kat artırabiliyor; bu da daha hızlı ve daha detaylı ölçümler yapılmasına imkân tanıyor. Böylece hem deney süreleri kısalıyor hem de daha önce mümkün olmayan, çok kısa ömürlü ve hızlı gerçekleşen dinamik süreçler takip edilebiliyor. Uzun vadede, bu teknolojinin tıp, malzeme bilimi ve biyosensörler gibi alanlarda yeni fırsatlar yaratacağına inanıyorum.İTÜ’den EPFL’ye uzanan yolculuğunuzda sizi bu alana yönlendiren motivasyon neydi?İTÜ’de lisans eğitimim sırasında elektromanyetik dalgalar, radyo frekansı devreleri gibi konularda sağlam bir altyapı edindim. Bunun yanında, kuantum fiziğinin geniş uygulama alanları tam olarak kavrayamasam da her zaman ilgimi çekiyordu. Doktora konusu seçerken EPFL’de karşıma bu alanda çalışma fırsatı çıktı. Neredeyse hiç bilmediğim bir konuda doktora yapmak başta oldukça ürkütücüydü.&nbsp;Ancak manyetik rezonansın neredeyse sınırsız uygulama alanına sahip olması ve bir elektronik mühendisi olarak bu alana kendi katkımı sunma ihtimali beni çok heyecanlandırdı. EPFL bu tür araştırmalar için çok uygun bir ortam sunuyor; deneysel olanaklarımız oldukça ileri düzeyde. Bu alanda beni en çok motive eden şey ise temel bilimin, yenilikçi mühendislikle birleşerek somut bir ürüne dönüşebilmesi.Doktora süreciniz boyunca sizi en çok etkileyen kişi ya da olay neydi?Yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini başarıyla gerçekleştirmek oldukça uzun zaman aldı. Bir dönem, deneylerden elde ettiğimiz verileri yorumlamakta çok zorlandık ve doğrudan neden beklediğimiz DNP etkisini gözlemleyemediğimizi anlamıyorduk. Danışman hocamla aylar boyunca deneme ve sonuç değerlendirme süreci yürüttük. Her seferinde yeni bir yorum geliştiriyor, o yorumu doğrulamak için yeni bir deney ya da matematiksel hesaplama yapıyorduk. Doğru cevaba ulaşana kadar pek çok yanlış varsayımı test ettik.&nbsp;Tüm bunlar olurken büyük bir merak ve heyecanla yeni olasılıklar üretmeye devam ettik. Pes etmeyi hiç düşünmedik çünkü cevabı mutlaka bulacağımıza inanıyorduk. Danışman hocamla, daha önce birlikte yürüttüğümüz deneylerde de bana aşıladığı bu yaklaşım, neredeyse her akşam laboratuvardan çıkarken ‘Çözümü bulacağız, yarın görüşürüz’ diyerek bitirdiğimiz uzun tartışmaların bir parçasıydı. Bu süreç bana yalnızca mühendislik ve tasarımın değil, bilimsel araştırmanın da ne kadar keyifle ve azimle yürütülebileceğini gösterdi.Kadın bir mühendis ve araştırmacı olarak bilim dünyasında karşılaştığınız zorluklar oldu mu? Bunlarla nasıl baş ettiniz?Açıkçası bu konuda kendimi şanslı azınlık içinde görüyorum. Hayatım boyunca ailemden, öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan güçlü bir destek hissettim. Hiçbir zaman ‘bunu sen yapamazsın ama bir erkek yapar’ gibi bir düşünce bana aşılanmadı; yeteneklerim küçümsenmedi. Aksine öğretmenlerimin özel ilgisi ve kazandığım burslar bu özgüveni pekiştirdi. Egitim hayatım boyunca arkadaşlarımdan, asistanlardan ve hocalarımdan her zaman saygı ve destek gördüm. Türkiye’de kız öğrencilerin çalışkan ve başarılı olduğu yönündeki yaygın algının da bu anlamda bana moral verdiğini söyleyebilirim.EPFL’ye geldiğimde de içinde yer aldığım laboratuvar ortamında ve hocalarımla çalışırken hep yeteneklerime değer verildiğini hissettim. Bunun yanında EPFL’de kadın araştırmacılara destek sağlayan ‘Fix the Leaky Pipeline’ programına katıldım. Bu sayede harika kadın araştırmacılarla tanıştım ve aslında pek çok kadının bilim dünyasında ne tür engellerle yüz yüze kaldığını yakından gördüm. Bu süreçte ben de kendi kendime koyduğum görünmez sınırların farkına vardım. Bu, hâlâ üzerinde çalışmaya ve kendimi geliştirmeye devam ettiğim bir alan.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3603.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sizin gibi yüksek teknoloji alanlarında çalışmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?Meraklı olun, soru sormaktan çekinmeyin ve hata yapmaktan korkmayın. Yeni bir alana girerken yeteneklerinizden şüphe etmeyin, cesur olun. Ben hiçbir başarının sadece büyük bir zekânın ürünü olduğuna inanmıyorum; ama her başarının mutlaka büyük bir emeğin sonucu olduğundan eminim.&nbsp;İyi bir ekipte yer almak ve farklı disiplinlerden insanlarla çalışmak vizyonunuzu inanılmaz derecede genişletir. Mümkünse farklı alanlarda araştırma yapan insanlarla iletişim kurun, onlardan öğrenin. Ve unutmayın: Sabır çok önemli. Büyük fikirler bir günde gerçeğe dönüşmez, ama emekle, inatla ve merakla mutlaka yolunu bulur.Akademide mi kalmayı düşünüyorsunuz yoksa endüstride de çalışmalar yapmak istiyor musunuz?Şu anda çalıştığım kurum olan CSEM, akademi ile endüstri arasında tam anlamıyla bir köprü görevi görüyor. Doktora sonrasında araştırmalarımı burada yürütüyorum. İçinde yer aldığım grup bugüne kadar birçok başarılı tasarıma imza atmış, içinden start-up şirketler çıkarmış bir ekip.&nbsp;Bu farklı ortam, uzun zamandır fırsat bulamadığım alanlarda kendimi geliştirmeme imkân sağlıyor. Grubumuzda elektronik devre tasarımında 20 yılı aşkın deneyime sahip mühendislerle çalışıyorum ve onlarla yaptığım fikir alışverişleri manyetik rezonans alanında uygulanabilir yeni fikirler ortaya çıkarıyor.Aslında yüksek lisansım sırasında da bir süre İTÜ Teknopark’taki Mikroelektronik firmasında yarı zamanlı çalışmış ve oradaki tecrübeli mühendislerden çok şey öğrenmiştim. Hatta o dönemde edindiğim pratik bilgilerin, doktora sırasında tasarladığım devrelerin başarıyla çalışmasında kritik rol oynadığına inanıyorum.Demek istediğim şu ki: akademi ve endüstri, birbirini sürekli besleyen ve birlikte ilerleyen iki DNA sarmalı gibidir. Benim gönlümde uzun vadede akademi var; çünkü bir ürünü geliştirmekten ziyade, sıfırdan yepyeni bir ürünün gerçeğe dönüşebileceğini göstermek bana çok daha heyecan verici geliyor. Tabii en büyük hayalim, bu fikirlerin sadece laboratuvarda kalmayıp bir gün gerçek dünyaya taşınarak birilerine, ne kadar küçük olursa olsun, somut bir fayda sağlaması.Araştırma konularınız arasında özellikle ilginizi çeken, gelecekte derinleşmeyi planladığınız yeni bir teknoloji ya da alan var mı?Şu anda kuantum algılama ve biyouyumlu mikro sistemler alanı özellikle ilgimi çekiyor. Manyetik rezonans tekniklerini biyomedikal cihazlarla birleştirmek önemli fırsatlar sunabilir ve bu yönde derinleşmeyi hedefliyorum. Bu alanda ilerlemek için iş birlikleri geliştirmem ve yapılabilecekler konusunda kendimi daha fazla beslemem gerektiğinin farkındayım.&nbsp;Şu anda bilgi ve yetkinlik alanım doğrultusunda alana katkı sağlayacağına inandığım devreleri tasarlamaya devam ediyorum. Kısa vadede, geniş sıcaklık aralığında çalışabilen, farklı yöntemleri ve frekansları aynı çipte bir araya getiren gelişmiş manyetik rezonans devreleri tasarlamayı hedefliyorum. Böylece pek çok farklı deney tek bir çip ile gerçekleştirilebilecek.Uluslararası iş birliklerinin araştırmalarınızdaki yeri nedir? Türkiye’deki üniversitelerle ortak projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz?Uluslararası iş birliklerinin degerini gittikce daha iyi anliyorum. Farklı bakış açıları ve teknik imkanlar bir araya geldiğinde çok daha yaratıcı çözümler üretilebiliyor. Gelecekte Türkiye’deki üniversitelerle de ortak projelerde yer almayı çok isterim. Bu tür bağların hem bilgi paylaşımı hem de insan kaynağı açısından büyük katkı sağladığına inanıyorum.Kendi kariyer hikayenizi düşündüğünüzde, geriye dönüp genç Nergiz’e bir cümleyle ne söylemek isterdiniz?Kendine güven ve fikirlerinin pesinden kosmaktan asla çekinme. Daima açık iletişimden yana ol; sorunları ertelemeden, güzel bir iletişimle çöz. Yıllar önce İTÜ’den bir hocamın bana söylediği bir sözün ne kadar doğru olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyorum: ‘Ne olmak istiyorsan, o olacaksın.’ Çok basit ama benim için çok güçlü bir cümle. Hâlâ kendime sık sık bunu hatırlatıyorum.

Bir Türk kadınının bilimde çığır açan devrimi

Modernleşme denince akla genellikle teknolojik gelişmeler, eğitim reformları ve hukukta yapılan değişiklikler gelir. Ancak tarihî süreçler sadece görünen yüzlerden ibaret değildir. Bir toplumun dönüşümünde, yüksek sesle konuşmayan ama derin izler bırakan aktörler de vardır. 

Sessiz aktörler

Pusula Swiss olarak, Osmanlı’nın son döneminde hem devletin çeşitli kademelerinde görev almış hem de tasavvuf geleneğine sıkı sıkıya bağlı kalmış bu "sessiz aktörler"i gündeme taşımak istedik.&nbsp;Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalarını sürdüren ve Osmanlı’nın geç dönem sûfî bürokratları üzerine kapsamlı çalışmalar yürüten Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya ile gerçekleştirdiğimiz bu röportaj, modernleşme ile maneviyat arasında kurulmuş köprülerin izini sürüyor.Pusula Swiss: Sayın Yalçınkaya, bize öncelikle akademik geçmişinizden ve sizi “sûfî bürokratlar” gibi özel bir alana yönlendiren sebeplerden bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Elbette. Lisans ve yüksek lisans eğitimim sırasında Osmanlı düşünce tarihi ve tasavvuf geleneği benim ana ilgi alanımdı. Doktora tezimi Ken’ân Rifâʿî üzerine hazırladım. Ardından Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü’nde akademik kariyerime başladım. 2022-2024 arasında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde (CMES) doktora sonrası araştırmalarımı yürüttüm. Halen Harvard Universitesi kaynaklarıyla sabbatical sürecimdeyim ve doktora sonrası araştırmalarımı yayın haline getiriyorum. Burada geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde sûfî entelektüellerin devlet ve toplum üzerindeki etkilerini inceledim. Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, tarih yazımında çoğu zaman göz ardı edilen bu aktörlerin, modernleşme sürecinin manevî ve ahlâkî yüzünü temsil etmesiydi.Pusula Swiss: "Sûfî bürokrat" kavramı ilk bakışta tezat gibi görünüyor. Bu tanımı biraz açar mısınız?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Haklısınız, kulağa zıt gibi geliyor. Bir yanda mistik hayatın sadeliğini benimseyen sûfîler, diğer yanda seküler devlet düzeni içinde görev yapan bürokratlar... Ancak Osmanlı toplumunda bu ikilik düşündüğümüz kadar keskin değildi. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında birçok devlet adamı aynı zamanda bir tarikata mensuptu. Bu kişiler hem mektepler açıyor, eğitim reformları yapıyor hem de dergâhlarda zikir halkalarına katılıyor, Mesnevî okutuyorlardı. Onların çok yönlü kimlikleri sayesinde devletin teknik modernleşmesi ile toplumun manevî değerleri arasında bir denge sağlandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c819.jpg" width="1024" height="576"></figure>Pusula Swiss: Bu sûfî bürokratlar Osmanlı modernleşmesine ne tür katkılar sundular? Reformlara karşı mıydılar yoksa desteklediler mi?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu noktada geleneksel anlatılarla yüzleşmemiz gerekiyor. Osmanlı modernleşmesini genellikle seküler, Batıcı elitlerin projesi gibi görürüz. Ancak gerçekte sûfî entelektüeller bu sürecin tam içindeydiler. Örneğin, Aşçı Dede İbrahim Halil Efendi'nin hatıratında Japonya'nın modernleşmesinden övgüyle bahsedilir. Bu isimler reformları bir tür dinî sorumluluk olarak gördüler. Gazetelerde yazılar yazdılar, halka yeniliklerin gerekçelerini anlattılar. Modernleşmenin vicdanı oldular diyebiliriz. Yaptıkları iş, sadece modern kurumları savunmak değil; bu kurumlara manevî ve ahlâkî içerikler kazandırmaktı.Pusula Swiss: Örnek olarak kimleri sayabiliriz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ken’ân Rifâʿî bu profilin en çarpıcı örneği. Galatasaray Sultanîsi mezunu, aynı zamanda şeyh. Maarif Nezareti’nde müfettişlik yapmış, vilayetlerde maarif müdürlüğü görevinde bulunmuş. İstanbul’da Ümmü Ken’an Dergâhı’nı kurmuş. Cumhuriyet’in radikal reformlarına dahi anlayışla yaklaşmış biri. "Gerçek tekke kalptedir" diyerek, zahiri kurumların değil, tasavvufun özünün korunmasını savunmuştur. Hem klasik Türk musikisine hem de Batı müziğine ilgi göstermiş, piyano çalmış ve ilahiler bestelemiştir.Veled Çelebi İzbudak da önemli bir örnek. Mevlânâ soyundan gelen bir Mevlevî şeyhi, ama aynı zamanda II. Meşrutiyet’ten itibaren Modernleşme süreçlerinde aktif olarak yer almış, Cumhuriyet döneminde de milletvekili olarak görev almış bir dil âlimi. Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 12 ciltlik bir sözlük hazırlamış. Mevlânâ Dergâhı'nın müzeye dönüştürülmesinde de adı geçiyor. Onun hikâyesi, sûfî kimliğin ulus-devlet reformlarıyla çatışmadığını, tam tersine bu sürece içeriden katkı sunduğunu gösteriyor.Pusula Swiss: Daha az bilinen ama önemli isimlerden de bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Mehmet Şemseddin Ulusoy, Bursa’da Halvetî-Misrî Dergâhı'nın son şeyhi. Şiirlerinde modern toplumun meselelerini tasavvuf perspektifinden değerlendirmiş. Aşçı Dede İbrahim Halil, II. Abdülhamid döneminde hem mutfakta hizmet etmiş hem de hatıratında dönemin reform tartışmalarına yer vermiştir. Bu metinler, sufîlerin dünyadan kopuk olmadığını, aksine yenilikleri takip ettiklerini gösteriyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c81a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tâhirü’l-Mevlevî ise tam bir entelektüel. Hem mevlevî hem de eğitimci, şair ve yayıncı. 1912’de yazdığı "Teşebbüs-i Şahsî" romanı, tasavvufun çalışma ve girişimcilik ahlâkıyla nasıl örtüştüğünü gösteriyor. O, “çalışmak da ibadettir” anlayışıyla sûfîlerin üretken bireyler olmasını savunmuş.Pusula Swiss: Günümüz için bu “sessiz aktörler”in ne gibi bir anlamı olabilir sizce?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu isimler bize çok şey söylüyor. Öncelikle tarihî süreçlerde seküler ve dindar ayrımının bu kadar keskin olmadığını hatırlatıyorlar. Modernleşme, manevî değerlerle çatışmak zorunda değil. Aksine, etik ilkelerle desteklendiğinde daha kalıcı hale geliyor. Ken’ân Rifâʿî gibi bir isim hem Batılı yaşam tarzına açık hem de tasavvufun özüne sadık kalabiliyorsa, bu bizler için çok güçlü bir mesaj. Kamu hizmetinde, eğitimde ya da kültürde çalışan herkes için ilham verici. Sessiz aktörlerin geçmişte söyledikleri, bugün de içimizde yankılanıyor. Bu yüzden onları hatırlamak, sadece tarihî bir borç değil; aynı zamanda toplumsal bilinç ve geleceğe yönelik vizyon açısından da çok değerli.Pusula Swiss: Çok teşekkür ederiz bu derinlikli ve ufuk açıcı sohbet için.Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ben teşekkür ederim. Bu tür konulara yer vermeniz, geçmişle bugün arasında kurduğumuz bağların güçlenmesine katkı sağlıyor.

Tasavvufla reform arasında: Sessiz bir dönüşümün izinde

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.