Cihan

Katar’ın ev sahipliğinde düzenlenen FIFA 2025 Arap Kupası’nda çeyrek final karşılaşmalarıyla heyecan tüm hızıyla devam ediyor. Başkent Doha ve çevresindeki modern statlarda oynanan maçlar sonucunda Fas ve Suudi Arabistan, adlarını yarı finale yazdıran ilk takımlar oldu.

FIFA 2025 Arap Kupası

<p>Katar’ın ev sahipliğinde düzenlenen FIFA 2025 Arap Kupası’nda çeyrek final karşılaşmalarıyla heyecan tüm hızıyla devam ediyor. Başkent Doha ve çevresindeki modern statlarda oynanan maçlar sonucunda Fas ve Suudi Arabistan, adlarını yarı finale yazdıran ilk takımlar oldu.</p><p>Başkent Doha’daki Halife Uluslararası Stadı’nda oynanan çeyrek final mücadelesinde Fas ile Suriye karşı karşıya geldi. Büyük çekişmeye sahne olan karşılaşmada Fas, aradığı golü maçın son bölümünde buldu. 79. dakikada Walid Azaro, kaydettiği golle takımına 1-0’lık galibiyeti getirdi ve Fas’ı turnuvada ilk yarı finalist yapan isim oldu.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6f23.png" width="1024" height="576"></figure><h2>Suudi Arabistan Uzatmalarda Kazandı, Final 18 Aralık’ta Lusail’de Oynanacak</h2><p>Günün diğer çeyrek final mücadelesinde ise Lusail Stadı’nda Filistin ile Suudi Arabistan karşı karşıya geldi. İlk yarısı golsüz eşitlikle tamamlanan maçta ikinci yarıda tempo yükseldi. 58. dakikada Firas Al Buraikan, Suudi Arabistan’ı 1-0 öne geçiren golü kaydetti. Bu gole Filistin, 64. dakikada Oday Dabagh ile yanıt verdi ve karşılaşma 1-1’e geldi.</p><p>Normal süresi beraberlikle sona eren mücadele uzatmalara gitti. Uzatmaların ikinci devresinde sahneye çıkan Muhammed Kanoo, 115. dakikada attığı golle Suudi Arabistan’ı 2-1 öne geçirdi. Kalan dakikalarda başka gol olmayınca Suudi Arabistan, Filistin’i 2-1 mağlup ederek yarı finale yükselen ikinci takım oldu.</p><p>FIFA 2025 Arap Kupası’nda diğer çeyrek final karşılaşmaları ise yarın oynanacak. Ürdün-Irak ve Cezayir-Birleşik Arap Emirlikleri maçlarının kazananları, yarı finalde mücadele etme hakkı elde edecek.</p><p>Turnuvanın final karşılaşması, 18 Aralık’ta Doha’daki Lusail Stadı’nda oynanacak ve kupa sahibini bulacak.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6f24.png" width="1024" height="576"></figure><p>1–18 Aralık tarihleri arasında düzenlenen FIFA Arap Kupası’na 16 takım katılıyor. Katar, bu organizasyona üst üste ikinci kez ev sahipliği yapıyor. Turnuva, 1 Aralık’ta ev sahibi Katar ile Filistin arasında Al Bayt Stadı’nda oynanan açılış maçıyla başlamıştı. Final ise, 2022 FIFA Dünya Kupası finaline de ev sahipliği yapan Lusail Stadı’nda oynanacak.</p><p>Bir önceki FIFA Arap Kupası, 2021 yılında yine Katar’da düzenlenmiş ve Cezayir şampiyonluğa ulaşmıştı. Son yıllarda futbol yatırımlarıyla dikkat çeken Katar; 2022 FIFA Dünya Kupası ve 2023 Asya Kupası başta olmak üzere birçok büyük organizasyona ev sahipliği yaparak spor dünyasında önemli bir merkez haline gelmişti.</p>

Fas ve Suudi Arabistan yarı finale yükseldi

Avrupa Birliği, 2026 yılının başından itibaren içme suyunda PFAS (kalıcı kimyasallar) için daha sıkı sınır değerleri uygulamaya başlayacak. İsviçre ise bu düzenlemeleri henüz devreye sokmama kararı aldı. 

Kalıcı kimyasallarda düzenleme beklemede

<p>Federal hükümet, AB standartlarını benimseme niyetinde olsa da, siyasi tartışmalar tamamlanana kadar uygulamayı erteledi.</p><h3>PFAS Alarmı İsviçre’de Gündemde</h3><p>Son yıllarda İsviçre’de PFAS kirliliği sık sık gündeme geliyor. 2024’te St. Gallen Kantonu’nda bazı bölgelerde et satışları geçici olarak durdurulmuş, Zug Gölü’nden avlanan Egli ve Hecht balıklarının satışına izin verilmemişti. Hatta PFAS kalıntıları Matterhorn’da dahi tespit edilmişti. Tüm bu gelişmelere rağmen, AB’nin yeni düzenlemelerinin İsviçre’de yürürlüğe girişi ertelendi.</p><h3>PFAS Nedir?</h3><p>PFAS (Per- ve polifloroalkil maddeler), yıllardır endüstride kullanılan ve doğada zor bozunan kimyasallardan oluşan bir grup madde. Bu maddeler çevreye karışarak besin zinciri ve insan vücudunda tespit edilebiliyor. Araştırmalar, PFAS’ın fertilite üzerinde etkili olabileceğini, çocuklarda gelişim gecikmelerine yol açabileceğini ve bazı kanser türleri riskini artırabileceğini gösteriyor.</p><h3>AB’nin Yeni Düzenlemesi</h3><p>AB, Ocak 2026’dan itibaren 20 farklı PFAS için içme suyunda 0,1 mikrogram/litre sınır değerini zorunlu kılıyor. İsviçre’de ise şu anda yalnızca PFOS, PFHxS ve PFOA için sınır değerler bulunuyor. Federal hükümet, başlangıçta AB sınırlarını doğrudan uygulamayı planlamıştı; bu, daha fazla PFAS maddesini kapsayacak ve sınır değerleri daha da düşürecekti.</p><h3>Ertelemenin Sebebi</h3><p>İsviçre Ständerat (Eyaletler Meclisi) Çevre Komisyonu’nun önerisi, ülkenin PFAS sınırlarını AB’den bağımsız şekilde belirlemesini öngörüyor. Önerge, her iki mecliste de prensip olarak kabul edildi, ancak Ständerat’ta daha fazla tartışma gerekiyor. Bu nedenle Federal Gıda Güvenliği ve Veterinerlik Dairesi (BLV), mevcut sınır değerlerde değişiklik yapılmayacağını açıkladı.</p><h3>Daha Katı Kurallar Mümkün</h3><p>Komisyonun talebi, içme suyundaki PFAS sınırlarının gıda maddelerindeki limitlerle uyumlu olmasını hedefliyor. Buna göre İsviçre, AB’den daha katı standartlar uygulayabilir. Mitte Partisi’nden Ständerat Benedikt Würth, “PFAS sorununu çözmek zaman alıyor” diyerek dikkatli bir yaklaşımın önemini vurguluyor.</p><h3>Uzmanlar ve Su Tedarikçileri Ne Diyor?</h3><p>WWF İsviçre’den PFAS uzmanı Eva Goldmann, yalnızca üç PFAS maddesi yerine, su kalitesi için en riskli 20 PFAS için ortak sınır değer belirlemenin daha etkili olacağını belirtiyor. Su tedarikçileri ise, çoğu tesisin halihazırda AB sınırlarını sağladığını ve PFAS ile kirlenmiş bazı bölgelerde önlemler alındığını ifade ediyor.</p>

İçme suyunda PFAS: Yeni kurallar bir süre daha bekleyecek

İsviçre’de vatandaşlık başvurularında yüksek ücretler uzun süredir tartışma konusu. Basel-Stadt Kantonu, bu tartışmaya dikkat çeken bir adım atarak gençler için vatandaşlık ücretlerini büyük ölçüde düşürdü.

100 Franka İsviçre Pasaportu

<p>Yeni düzenlemeye göre, 25 yaş altındaki gençler yalnızca 100 İsviçre Frangı tutarındaki federal harcı ödeyerek İsviçre vatandaşlığına başvurabilecek.</p><p>Araştırmalar, özellikle İsviçre’de doğup büyüyen ikinci ve üçüncü kuşak göçmenlerin vatandaşlık konusunda istekli olduğunu, ancak yüksek maliyetlerin caydırıcı bir rol oynadığını ortaya koyuyor.</p><h3>Araştırma: Ücretler En Büyük Engel</h3><p>Göçten Sorumlu Devlet Sekreterliği (SEM) adına BASS (Çalışma ve Sosyal Politika Araştırmaları Bürosu) tarafından yapılan ve ocak ayında yayımlanan bir araştırmaya göre, ikinci ve üçüncü kuşak göçmenlerin yüzde 80’e varan bir kısmı İsviçre vatandaşlığı almak istiyor. Ancak başvuru yapmama nedenlerinin başında yüksek ücretler geliyor.</p><p>Araştırmanın yazarlarından Lena Liechti, özellikle gençlerin bu durumdan etkilendiğini belirtiyor. 25 yaş altındaki bireylerin yüzde 70’e yakını, vatandaşlık masraflarını başvuru yapmamalarının temel nedeni olarak gösteriyor. Liechti’ye göre gençler, iyi entegre olmuş olmalarına rağmen “hak eder miyim” baskısıyla karşılaşmak ve maddi yük altına girmek istemiyor.</p><h3>Basel-Stadt’ta Ücretler Büyük Ölçüde Kaldırıldı</h3><p>Basel Büyük Konseyi’nin aldığı kararla, kantonal vatandaşlık ücretleri tamamen kaldırıldı. 25 yaş altındaki başvuru sahipleri belediye harcı da ödemeyecek. Bu yaş grubundaki gençler yalnızca 100 franklık federal katkı payını, reşit olmayanlar ise 50 frank ödeyecek.</p><p>25 yaş üstü başvurularda ise ücretler, belediyeye bağlı olarak 800 ile 1700 frank arasında değişmeye devam edecek. Sosyal yardım, ek sosyal destek veya sağlık sigortası prim indirimi alan kişiler de yalnızca federal harcı ödeyecek.</p><h3>“Siyasi Katılımı Güçlendiriyoruz”</h3><p>Düzenleme, SP Basel Büyük Konseyi üyesi Mahir Kabakci’nin girişimiyle hayata geçirildi. Kabakci, amaçlarının gençlerin siyasi hayata daha fazla katılmasını sağlamak olduğunu vurguluyor:<br>“Bu adımla siyasi sorumluluğu teşvik ediyoruz. Gençler için bu ücretler gerçekten somut bir engeldi.”</p><p>Basel-Stadt’ta oy kullanma hakkına sahip nüfus oranı yüzde 50’nin biraz üzerinde. Nüfusun neredeyse yarısının İsviçre pasaportu bulunmaması, özellikle sol partiler tarafından demokratik temsil açısından risk olarak değerlendiriliyor. Ücret indiriminin, gelecekte azınlığın çoğunluk adına karar vermesini önleyebileceği savunuluyor.</p><h3>Zürich Örneği Umut Veriyor</h3><p>Benzer bir uygulama iki yıl önce Zürih’te hayata geçirilmişti. 25 yaş altı gençler için vatandaşlık ücretlerinin kaldırılmasının ardından, başvurularda belirgin bir artış gözlemlendiği belirtiliyor. Yetkililer, vatandaşlık başvurusunun pahalı olduğu algısının zamanla kırılacağını ifade ediyor.</p><p>Basel-Stadt’ta da yeni düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte başvuru sayılarının artıp artmayacağı önümüzdeki dönemde netlik kazanacak. Kantonal yönetim, düzenlemenin yıllık yaklaşık 1 milyon franklık ek maliyet oluşturacağını öngörüyor.</p>

Basel’de gençlere vatandaşlık kolaylığı

İsviçre’de trafik sıkışıklığı artık yalnızca işe gidiş geliş saatleriyle sınırlı değil. Hafta sonları, tatil dönemleri ve günübirlik geziler de yolları kilitleyen başlıca nedenler arasında yer alıyor.

Tatil ve gezi trafiği yolları kilitliyor

<p>Özellikle boş zaman ve turizm kaynaklı trafik, ülkedeki ulaşım yoğunluğunun en büyük sürükleyicilerinden biri haline gelmiş durumda.</p><p>Federal Karayolları Dairesi’nin (Astra) verilerine göre, 2024 yılında İsviçre ulusal yol ağında yaklaşık <strong>55 bin 600 saatlik trafik sıkışıklığı</strong> kaydedildi. Bu rakam, bir önceki yıla kıyasla yaklaşık <strong>8 bin saatlik artış</strong> anlamına geliyor.</p><p>Benzer bir tablo demiryolu ulaşımında da görülüyor. Zürih ve Basel gibi büyük şehirlerde, özellikle yoğun saatlerde toplu taşıma araçları kapasite sınırlarına ulaşıyor. Ancak uzmanlara göre bu “yoğunluk stresi”nin temel nedeni yalnızca işe gidiş geliş trafiği değil.</p><h3>“Boş Zaman Trafiği En Büyük Etken”</h3><p>Ulaşım uzmanı Tobias Arnold, SRF’de yayınlanan <i>Club</i> programında yaptığı değerlendirmede, günümüzde trafiğin en önemli nedeninin boş zaman ve turizm hareketliliği olduğunu vurguluyor. Arnold’un da içinde yer aldığı Interface Politikstudien adlı araştırma kuruluşu, bu alanda federal hükümet için çeşitli çalışmalar yürütüyor.</p><p>Arnold’a göre boş zaman hareketliliği toplumda özgürlük ve yaşam kalitesiyle özdeşleştiriliyor:<br>“İnsanlar hareketli olmak istiyor. Herkes bireysel özgürlüklerini yaşamak istiyor.”</p><p>Veriler de bu görüşü destekliyor. Federal Mekânsal Gelişim Dairesi’ne (ARE) göre, <strong>toplam trafiğin yüzde 52’si</strong> boş zaman ve turizm kaynaklı. Bunun yüzde 25’i yerli ve yabancı turistlerin seyahatlerinden, yüzde 27’si ise İsviçre’de yaşayan nüfusun günlük boş zaman aktivitelerinden oluşuyor.</p><h3>Yasaklar Gerçekçi mi?</h3><p>Arnold, boş zaman hareketliliğini doğrudan sınırlamanın gerçekçi olmadığını savunuyor. “İnsanlara evde kalmalarını söyleyemezsiniz” diyen Arnold, bunun yerine daha akıllı ve yönlendirici çözümler geliştirilmesi gerektiğini belirtiyor. Turizm sektöründe, insanların hedeflerine daha verimli şekilde ulaşmasını sağlayacak doğrudan toplu taşıma bağlantıları gibi modeller üzerinde çalışıldığını aktarıyor.</p><h3>Siyasette Görüş Ayrılıkları</h3><p>FDP Ständerat üyesi Thierry Burkart, boş zaman hareketliliğinin sınırlandırılmasına net bir şekilde karşı çıkıyor. Burkart’a göre insanların daha uzun yaşaması ve daha hareketli olması doğal bir gelişme:<br>“Bu bir ayrıcalıksa, herkesin yararlanabilmesi gerekir.”</p><p>Buna karşın Basel-Stadt kanton hükümetinden Yeşil Liberal Parti (GLP) üyesi Esther Keller, çözümü <strong>Mobility Pricing</strong> ve <strong>Road Pricing</strong> modellerinde görüyor. Keller, yoğun zamanlarda ulaşımın daha pahalı hale getirilmesinin talebi dengeleyebileceğini savunuyor:<br>“Böylece herkesin aynı anda yola çıkmadığını görürdük.”</p><p>Zürih SP Ulusal Meclis Üyesi Min Li Marti de benzer bir görüşü paylaşıyor. Zürih ve Basel-Stadt’ın bu tür uygulamalar için pilot bölge olmaya hazır olduğunu belirten Marti, sosyal açıdan dengeli modellerin mümkün olduğunu vurguluyor.</p><h3>“Zenginler İçin Serbest Yol”</h3><p>SVP’li Ulusal Meclis Üyesi Mauro Tuena ise bu yaklaşımlara sert eleştiriler yöneltiyor. Mobility ve Road Pricing uygulamalarının fiilen “zenginler için serbest yol” anlamına geleceğini savunan Tuena, parası olanların her koşulda araç kullanabileceğini, kısıtlamaların ise toplumsal eşitsizlik yaratacağını dile getiriyor.</p>

İsviçre’de trafik yoğunluğu artık hafta sonu da devam ediyor

İsviçre’de yapılan kapsamlı bir araştırma, ülkenin tarımsal üretiminin doğru bir planlama ve önceliklendirme ile tüm nüfusu besleyebilecek kapasiteye sahip olduğunu ortaya koydu. 

Üretim modelleri

<p>Biyolojik Tarım Araştırma Enstitüsü (FiBL), ETH Zürih (EPFZ) ve ekoloji ve peyzaj alanında faaliyet gösteren O+L GmbH tarafından yürütülen çalışmanın sonuçları, İsviçre’nin teorik olarak gıda ithalatına ihtiyaç duymadan kendi kendine yetebileceğini gösteriyor.</p><p>“Recherche Agronomique Suisse” dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, bu sonucun temelinde hayvancılığın, özellikle de et ve süt üretiminin, yüksek miktarda arazi ve kaynak tüketmesi yatıyor. FiBL’in Fransızca konuşulan bölgelerden sorumlu bölüm başkanı Raphaël Charles, araştırmanın “ilk bakışta sezgilere aykırı” bir sonuca ulaştığını belirterek, mevcut tarım sisteminin insan gıdasına doğrudan katkı sunmayan alanlara yoğunlaştığını vurguluyor.</p><h3>Bitkisel üretim ile hayvancılık arasındaki rekabet</h3><p>Araştırmanın merkezinde, doğrudan insan beslenmesine yönelik bitkisel üretim ile hayvancılık için yapılan üretim arasındaki arazi rekabeti yer alıyor. Günümüzde İsviçre’de tarım arazilerinin önemli bir bölümü, sığır ve kümes hayvanları için yem üretimine ayrılıyor. Çalışmaya göre, bu alanların insan gıdasına yönelik üretime kaydırılması halinde, ülke genelinde gıda ihtiyacının tamamı karşılanabilir.</p><p>Ancak Raphaël Charles, bunun bir bedeli olduğunu da açıkça ifade ediyor: “Bu senaryonun gerçekleşmesi, daha az et ve süt ürünü tüketilmesi anlamına geliyor.”</p><h3>Hayvancılık tamamen dışlanmıyor</h3><p>Araştırma, çayır ve mera alanlarında yapılan sığır yetiştiriciliğini sorgulamıyor. İsviçre’nin doğal yapısının hayvancılığa elverişli olduğunu hatırlatan Charles, buna karşın ekilebilir tarım arazilerinde hayvan yemi üretmenin verimli ve sürdürülebilir olmadığını belirtiyor.</p><p>Çalışmada ayrıca mevcut tarım politikasının, doğrudan ödemeler ve gümrük tarifeleri yoluyla hayvansal üretimi bitkisel üretime kıyasla daha fazla desteklediği tespit ediliyor. Araştırmacılara göre amaç, tek bir çözüm dayatmak değil; somut veriler ve senaryolarla geleceğin tarım politikalarına ışık tutmak.</p><h3>İklim ve biyolojik çeşitlilik için de fırsat</h3><p>Uzmanlar, üretim modellerinin değiştirilmesi ve beslenme alışkanlıklarının uyarlanmasının iklim ve biyolojik çeşitlilik üzerinde de olumlu etkiler yaratacağını vurguluyor. İnsan tüketimine yönelik tahıl ve baklagil üretiminin artırılması gibi önlemler, hem çevresel sürdürülebilirliği güçlendirebilir hem de gıda güvenliğini artırabilir.</p>

Araştırma: İsviçre tarımı tüm nüfusu besleyebilir

İsviçre Federal Hükümeti (Bundesrat), küresel ve bölgesel güvenlik ortamının giderek kötüleşmesi nedeniyle “Güvenlik Politikası Stratejisi 2026” başlıklı yeni bir yol haritası hazırladı. 

İsviçre’den yeni güvenlik doktrini

<p>Strateji üç ana hedefe dayanıyor: toplumun genel dayanıklılığını artırmak, risklere karşı koruma ve savunmayı güçlendirmek ve İsviçre ordusunun savunma kapasitesini yükseltmek.</p><h3>Güvenliğe Geniş Bir Bakış</h3><p>Hazırlanan raporun en dikkat çekici yönü, sivil unsurlara güçlü biçimde yer vermesi. Strateji, güvenliği yalnızca askeri tehditlerle sınırlı görmeyen, “kapsamlı güvenlik” anlayışını benimsiyor. Bu yaklaşım, İskandinav ülkelerinde uygulanan “toplam savunma (total defence)” ve Almanya’daki “entegre güvenlik” modellerine dayanıyor. Amaç, sivil ve askeri araçların birlikte ve koordineli şekilde kullanılması.</p><h3>Ordu Geri Planda mı Kalıyor?</h3><p>Federal Hükümet, bu yeni yaklaşımın ordunun zayıflatılması anlamına gelmediğini vurguluyor. Strateji belgesi, güvenlik araçlarına doğrudan bütçe tahsis etmiyor. Ancak raporun arka planında, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısı ve NATO ile Rusya arasında olası bir askeri çatışma ihtimali bulunuyor.</p><p>Belgede, İsviçre’ye yönelik doğrudan silahlı bir saldırının hâlâ düşük ihtimal olduğu ifade edilirken; casusluk, sabotaj, dezenformasyon ve siber saldırılar gibi “hibrit tehditlerin” ciddi bir risk oluşturduğu açıkça belirtiliyor. Bu tehditler, savaş eşiğinin altında kalan ancak devlet güvenliğini doğrudan etkileyen unsurlar olarak tanımlanıyor.</p><h3>Kantoların Rolü ve Yetki Tartışması</h3><p>İsviçre’de iç güvenlikten öncelikle kantonlar sorumlu. Federal Hükümet, birçok önlemde kantonlarla iş birliği arayışında olsa da, strateji belgesi hibrit tehditler karşısında yetki paylaşımını netleştirmiyor.</p><p>Örneğin, Avrupa elektrik şebekelerinin kesiştiği Laufenburg bölgesi üzerinde izinsiz dronlar görülmesi durumunda, müdahale yetkisi kime ait olacak? Resmî olarak kantona, ancak kantonların bu tür tehditlerle başa çıkacak donanım ve uzmanlığa sahip olmadığı belirtiliyor. Bu durum, İsviçre’nin kurumsal olarak hibrit güvenlik tehditlerine yeterince hazırlıklı olmadığı yönündeki endişeleri artırıyor.</p><p>Bu bağlamda Federal Hükümet, “İsviçre’ye yönelik saldırı” tanımını yeniden ele almayı planlıyor.</p><h3>İsviçre İçin “Savaş” Ne Anlama Geliyor?</h3><p>Strateji, 2016 tarihli Güvenlik Politikası Raporu’na atıf yaparak, barış ve savaş arasındaki sınırların artık net olmadığını vurguluyor. Daha önce uluslararası hukuk temelinde yapılan tanımların günümüz güvenlik ortamında yetersiz kaldığı ifade ediliyor.</p><p>Rapora göre, İsviçre’nin saldırı altında olup olmadığı artık hukuki değil, siyasi bir değerlendirme konusu. Örneğin; İsviçre, aynı aktör tarafından hibrit saldırılara maruz kalırken komşu ülkeler silahlı saldırıya uğrarsa, bu durum İsviçre açısından da silahlı saldırı olarak değerlendirilebilir. Bu yaklaşım, ülkenin tarafsızlık anlayışı açısından önemli tartışmalar barındırıyor.</p><h3>Tarafsızlık Anlayışı Değişiyor mu?</h3><p>Strateji belgesinde, geleneksel tarafsızlık anlayışına bağlı kalındığı belirtilse de genel çerçeve daha açık ve esnek bir güvenlik politikası sinyali veriyor. Olası bir senaryoda, Rusya’nın NATO’ya askeri saldırıda bulunması ve aynı anda İsviçre’nin ağır siber saldırılara maruz kalması hâlinde, İsviçre’nin doğrudan askeri saldırıya uğramasa bile diğer ülkelerle birlikte savunma pozisyonu alabileceği ifade ediliyor.</p><p>Bu yaklaşım, özellikle tarafsızlığı savunan kesimler için tartışmalı görülse de, strateji belgesi İsviçre’nin güvenlik politikasında kapsamlı bir açılım sürecine girdiğini açıkça ortaya koyuyor.</p>

Federal Hükümetten 2026 güvenlik stratejisi: Tarafsızlık tartışması alevleniyor

İsviçre’de gençleri dijital ortamda radikalleşme, ayrımcılık ve ırkçılıktan korumayı amaçlayan “Dijital Sokak Çalışması” (Digital Streetwork) adlı pilot proje, umut verici ilk sonuçlar ortaya koydu. 

Dijital sokak çalışması umut vadediyor

<p>Ülkede bir ilk olma özelliği taşıyan proje, gençlere klasik gençlik çalışmalarının ulaşmakta zorlandığı sosyal medya platformları üzerinden destek sunuyor.</p><p>Üç ay önce başlatılan ve Stiftung Kinderdorf Pestalozzi bünyesinde yürütülen projede iki kadın ve bir erkekten oluşan ekip görev alıyor. Dijital sokak çalışanları, özellikle TikTok ve Instagram gibi platformlarda aktif olarak içerik üreterek gençleri bilgilendirmeyi hedefliyor. Kısa videolar ve paylaşımlar aracılığıyla radikalleşmenin nasıl geliştiği, çevrim içi ortamda görülen aşırıcılık türleri, ayrımcılığın etkileri ve sahte haberlerin nasıl ayırt edilebileceği anlatılıyor.</p><h3>Sosyal Medyada Doğrudan Temas</h3><p>Projenin önemli ayaklarından birini de gençlerle doğrudan temas oluşturuyor. Dijital sokak çalışanları, yorum alanlarında ve belirli hesaplarda gençlerin paylaşımlarını ve tepkilerini gözlemliyor. Aşırı veya yönlendirilmeye açık içeriklerle etkileşime giren gençlere, düşük eşikli ve gizlilik esasına dayanan birebir görüşmeler teklif ediliyor.</p><p>Henüz doğrudan kurulan diyalog sayısı sınırlı olsa da proje ekibi bunun başlangıç aşaması için normal olduğunu belirtiyor. Güven inşa edebilmek adına ekip üyeleri, kişisel ama profesyonel profiller üzerinden iletişim kuruyor.</p><h3>Güvenlik ve Sınırlar Net</h3><p>Proje kapsamında organize aşırılık yanlılarıyla doğrudan iletişime geçilmiyor. Bunun yerine bu çevrelerin paylaşımları takip edilerek, bu içeriklerle etkileşime giren gençlere odaklanılıyor. Şiddet veya terör tehdidi içeren durumlarda ise yetkililerle iş birliği yapılıyor.</p><p>Üç yıl sürmesi planlanan ve yaklaşık yarım milyon frank bütçeye sahip olan proje, İsviçre Kriminal Önleme Kurumu ile federal hükümet tarafından finanse ediliyor. İlk üç aylık değerlendirmeye göre, özellikle uzman kurumların projeye ilgi göstermesi ve içerikleri paylaşması, çalışmanın etkisini ortaya koyuyor.</p><p>Yetkililer, gençlerin zamanlarının büyük bölümünü geçirdiği dijital alanlarda sunulan bu sosyal destek modelinin, gelecekte önemli bir boşluğu doldurabileceği görüşünde.</p><p>İstersen bu metni gazete sayfası formatına, basın bülteni ya da daha kısa haber versiyonu hâline de getirebilirim.</p>

Gençleri radikalleşmeden koruyan dijital proje İsviçre’de başladı

İsviçre Parlamentosu, bir ebeveynin diğer ebeveynin çocuğunu görmesini engellemesinin cezai yaptırıma bağlanması yönündeki adımı destekledi. 

Ebeveyn yabancılaştırması

<p>Konsey des États, komisyondan gelen olumsuz görüşe rağmen, Ulusal Konsey tarafından sunulan ve “görüş hakkına engel olmayı” yeni bir suç olarak tanımlayan önergeyi 23’e karşı 18 oyla kabul etti.</p><p>Önergenin sahibi olan Ulusal Konsey üyesi Philippe Nantermod (PLR/VS), ziyaret hakkının haksız yere engellenmesinin çocuğun ve dışlanan ebeveynin psikolojik bütünlüğüne zarar verdiğini hatırlatarak bunun “ebeveyn yabancılaştırması” riskini artırdığını vurguladı. Nantermod’a göre, çocuğun iki ebeveyniyle kişisel ilişki kurma hakkı hem İsviçre Anayasası hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile güvence altında.</p><p>Destekleyenler, bazı vakalarda planlı ziyaretlerin defalarca, üstelik doğrulanabilir bir gerekçe olmaksızın iptal edildiğini belirterek cezai bir yaptırımın bu tür ağır ihlallere karşı gerekli olduğunu savundu. UDC’li Pirmin Schwander, tüm arabuluculuk girişimlerinin başarısız olduğu durumlarda çocukların iki ebeveynine ulaşma hakkını korumanın devletin yükümlülüğü olduğunu ifade etti.</p><p>Ancak önergeye karşı çıkanlar da oldu. PS’li Carlo Sommaruga ve Centre üyesi Isabelle Chassot, cezai yaptırımların aile içi çatışmaları daha da derinleştireceğini savunarak çözümün cezada değil, arabuluculuğun güçlendirilmesinde olduğunu belirtti. Adalet Bakanı Beat Jans da ceza hukukuna başvurmanın uygun bir yöntem olmadığını dile getirdi.</p><p>Tüm itirazlara rağmen önerge kabul edildi ve İsviçre'de görüş hakkının engellenmesine yönelik özel bir ceza maddesi oluşturulmasının önü açıldı.</p>

Velayet sonrası görüş hakkını engelleyen ebeveyne ceza yolda

2024 Eurovision Şarkı Yarışması’nı kazanan İsviçre temsilcisi Nemo, İsrail’in 2026’daki yarışmaya katılmasına izin verilmesine tepki olarak aldığı ödülü iade etmeye karar verdi.

Eurovision protestosu

<p>2024 Eurovision Şarkı Yarışması’nı kazanan İsviçre temsilcisi Nemo, İsrail’in 2026’daki yarışmaya katılmasına izin verilmesine tepki olarak aldığı ödülü iade etmeye karar verdi.</p><p>Viyana’dan yapılan açıklamaya göre, Nemo bu kararını ABD merkezli sosyal medya platformu Instagram üzerinden paylaştığı videoyla duyurdu.</p><p>Yarışmadan elde ettiği deneyim için minnettar olduğunu belirten sanatçı, ödülün artık kendi rafında durmaması gerektiğini düşündüğünü ifade etti.</p><p>Nemo videoda, “Eurovision birlik, kapsayıcılık ve tüm insanlar adına haysiyet için var. Bu değerler yarışmayı benim için anlamlı kılıyor. Ancak BM’nin bağımsız soruşturma komisyonunun soykırım sonucuna vardığı bir dönemde, İsrail’in yarışmaya devam etmesi, bu idealler ile EBU’nun aldığı kararlar arasında çelişki yaratıyor,” dedi.</p><p>EBU’nun yarışmanın politik olmadığını savunmasına rağmen, Nemo, bu etkinliğin ciddi suçlarla itham edilen bir devletin imajını yumuşatmak için defalarca kullanıldığını vurguladı.</p><p>Sanatçı sözlerini şöyle sürdürdü: “Tüm ülkeler çekildiğinde bir şeylerin yanlış olduğu ortada. Bu yüzden ödülü, net bir mesaj vermek amacıyla Cenevre’deki EBU genel merkezine göndereceğim. Sözünüzün eri olun. Sahnedeki değerler, sahne dışında yoksa en iyi şarkılar bile anlamsız olur. Söz ve eylemlerin uyumlu olduğu anı bekliyorum; o zamana kadar bu ödül sizin.”</p><p>Nemo, mayıs ayında yaptığı açıklamada İsrail’in yarışmaya katılmasına karşı olduğunu ve dışlanmasını desteklediğini ifade etmişti.</p><p>Avrupa Yayın Birliği (EBU), 4 Aralık’ta Cenevre’de 95. EBU Genel Kurul Toplantısı’nı gerçekleştirdi. İsrail’in 2026 yarışmasına katılımına izin verilmesinin ardından İspanya, Hollanda, Slovenya, İrlanda ve İzlanda devlet televizyonları kararı protesto ederek Eurovision’dan çekilme kararı aldı.</p>

Nemo, İsrail’in katılımına tepki olarak ödülünü iade ediyor

İsviçre’de tüm uygun çatı ve cephelerin güneş panelleriyle donatılmasını öngören Solar-İnisiyatif, toplam 134.000 imza ile Bern’deki Federal Şansölyelik’e teslim edildi. Gerekli 100.000 geçerli imzanın üzerinde bir destekle, girişimin halk oylamasına sunulmasının yolu açıldı.

134 bin imza resmen teslim edildi

<h2>“Energiewende için güçlü bir ivme”</h2><p>İmza teslimi sırasında konuşan Yeşiller Partisi Başkanı Lisa Mazzone, girişimin hem iklim hem de doğa için en etkili çözüm olduğunu vurguladı. Mazzone’ye göre inisiyatif, “enerji dönüşümüne (Energiewende) güçlü bir itici güç veriyor ve İsviçre’yi pahalı ve riskli nükleer enerjiye bağımlılıktan uzaklaştırıyor.”</p><p>Yeşiller, güneş enerjisinin geniş çaplı kullanımının İsviçre’nin kendi sorumluluğunu üstlenebilmesini sağlayacağını belirterek, ülkenin yurt dışında karbon kredisi satın alarak “kendisini aklamasına” gerek kalmayacağını ifade etti.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6f0f.jpg" width="1024" height="576"></figure><h2>On yıl sonra ilk kez imzalar tamamen Yeşiller’den</h2><p>Toplanan imzaların geçerliliği Federal Şansölyelik tarafından incelenecek. Onaylanması halinde, bu girişim Yeşiller’in son on yılda tamamen kendi imza kampanyasıyla oylamaya taşıdığı ilk halk girişimi olacak.</p><h2>Girişim neleri öngörüyor?</h2><p>Resmi adıyla “Yenilenebilir Enerjilerle Güvenli Tedarik İçin (Solar-İnisiyatif)” olan metin, İsviçre’de tüm teknik olarak uygun çatı ve bina cephelerine güneş paneli kurulmasını zorunlu kılıyor.<br>Ancak bazı durumlarda istisnalar mümkün olacak. Öneriye göre:</p><ul><li>Kültürel miras veya doğa koruma gibi üstün kamu yararları söz konusuysa,</li><li>Teknik ya da ekonomik açıdan orantısız bir yük oluşturuyorsa,</li></ul><p>zorunluluk uygulanmayabilecek.</p>

İsviçre’de tüm çatılara güneş paneli zorunluluğu için ilk adım

İsviçre’nin gönüllü bireysel emeklilik sistemi olan Sütun 3a, hem birikim hem de vergi avantajı nedeniyle büyük ilgi görmeye devam ediyor. Yıl sonu yaklaşırken önemli bir değişiklik yürürlüğe giriyor.

Sütun 3A’da yeni dönem

<p>Katkı payında oluşan eksikler artık belirli koşullarla takip eden yıllarda telafi edilebilecek. Ancak uygulama karmaşık kurallara bağlı.</p><h2>Yeni Düzenleme Ne Getiriyor?</h2><p>İlk kez 2025 yılından itibaren, 3a sistemine katkı yapamayan veya az katkı yapan kişiler, eksik kalan tutarı sonraki 10 yıl içinde ödeyebilecek. Bu, özellikle geçici finansal sıkıntı yaşayanlar için önemli bir kolaylık.</p><h2>Kimler Yararlanabilir?</h2><ul><li>AHV’ye tabi geliri olan tüm çalışanlar ve serbest meslek sahipleri katkı yapabilir.</li><li>2025 yılı için çalışanların azami katkı sınırı: 7.258 CHF<br>Bu tutar tamamen vergi matrahından indirilebilir.</li></ul><h2>Ödeme Süresi ve Avantajı</h2><p>Katkıların 31 Aralık tarihine kadar hesaba geçmesi şart.<br>Yıl içinde erken ödeme ise daha yüksek faiz veya yatırım getirisi sağlayarak toplam birikimi artırır.</p><h2>Eksik Katkı Nasıl Tamamlanır?</h2><p>Yeni sistem şöyle işliyor:</p><ol><li>Önce cari yılın üst limiti doldurulacak.</li><li>Ardından önceki yılın eksik kısmı ödenebilecek.</li></ol><h3>Örnek: 2026’da 2025 İçin Telafi Ödemesi</h3><ul><li>2026 yılında önce 2026 limiti olan 7.258 CHF yatırılmalı.</li><li>Daha sonra 2025 yılı için en fazla 7.258 CHF daha eklenebilir.<br>Toplamda 14.516 CHF, aynı yıl vergi indirimine konu olabilir.</li></ul><h2>Telafi Sadece 2025 ve Sonrası İçin Geçerli</h2><p>2025 yılından önceki yıllarda oluşan katkı eksikleri geriye dönük tamamlanamıyor.<br>Yeni düzenleme yalnızca 2025 ve sonrasını kapsıyor.</p><h2>İşe Ara Verme Durumunda Dikkat</h2><p>Eksik katkıyı sonradan tamamlamak için hem:</p><ul><li>eksik katkının ait olduğu yılda,</li><li>hem de telafi yapılacak yılda<br>AHV’ye tabi gelir elde etmiş olmak gerekiyor.</li></ul><p>Dolayısıyla örneğin 2025’te işten uzak kalan biri, bu yıl için 2026’da eksik ödeme yapamaz.</p><h2>Düzenlemenin Amacı</h2><p>Yetkililer, karmaşık görünen sistemin üç temel hedefi olduğunu belirtiyor:</p><ol><li>Emeklilik birikiminde oluşan boşlukları azaltmak,</li><li>Vergi avantajlarının kötüye kullanılmasını önlemek,</li><li>Devlete yük olacak ilerideki yaşlılık yoksulluğunu sınırlamak.</li></ol>

Eksik emeklilik katkıları artık sonradan tamamlanabilecek

ABD ile gümrük anlaşmazlığında elde edilen başarı sonrası beklentilerin yükseldiği bu dönemde Parmelin, siyasi kariyerinin en güçlü başlangıçlarından birini yapıyor.

Mütevazılıktan devlet adamlığına uzanan yol

<h3>ABD ile Gümrük Krizinin Çözümü: Yüksek Bir Başlangıç</h3><p>Parmelin, üç hafta önce ABD ile yürütülen gümrük vergisi anlaşmazlığında elde edilen uzlaşmayı kamuoyuna açıklayarak önemli bir diplomatik başarıya imza attı. Bu başarı, maliye bakanı Karin Keller-Sutter’ın aynı konuda ilerleme sağlayamadığı bir dönemde geldi ve Parmelin’in ekonomik dosyalardaki etkisini güçlendirdi.</p><h3>2021’deki Zirve Ev Sahipliği: Kimsenin Beklemediği Bir Devlet Adamlığı</h3><p>Parmelin’in Federal Başkanlık göreviyle olumlu anıları var. 2021’de, dönemin ABD Başkanı Joe Biden ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki görüşmelere Cenevre'de ev sahipliği yaparak uluslararası sahnede beklenmedik derecede başarılı bir performans sergilemişti.</p><p>Bu başarı, 30 Ekim 2015’te Federal Konsey üyeliği adaylığını açıkladığında kendisine duyulan derin şüphelerle tezat oluşturuyor. O dönem kamuoyu, Parmelin yerine Tessinli bir aday olan Norman Gobbi'nin seçilmesi gerektiğini tartışıyordu. Hatta Romand televizyonu kendisine adaylığının “yalnızca bir formalite” olup olmadığını bile sormuştu.</p><h3>Zayıf İngilizce, EWR Geçmişi ve Şüpheler</h3><p>Parmelin, adaylık sürecinde özellikle yetersiz İngilizcesi nedeniyle eleştirilmişti. Ayrıca 1992’de Avrupa Ekonomik Alanı’na (EWR) katılım için “Evet” oyu vermiş olması, SVP’nin genel çizgisiyle çelişiyordu.</p><p>Parmelin geçmiş oyunu şöyle değerlendiriyor: “Evet, bazen hayatta hata yaparsınız ve bunu kabul etmeniz gerekir.”</p><p>Tüm bu eleştirilere rağmen Federal Konsey’e seçildi; iki yıl Savunma Bakanlığı’nda görev yaptıktan sonra 2019’da Ekonomi, Eğitim ve Araştırma Bakanlığı’nı devraldı. 2021’de ise, geçmişte EWR’ye sıcak bakmış biri olarak, İsviçre’nin AB ile kurumsal çerçeve anlaşmasını reddettiğini Brüksel’e bizzat iletti.</p><h3>Siyasi Rakiplerinden Bile Takdir Topluyor</h3><p>Parmelin’in çalışma tarzı, farklı siyasi kanatlardan da saygı görüyor. SP Eşbaşkanı Cédric Wermuth, Avrupa dosyasında Parmelin’i “olumlu bir sürpriz” olarak niteliyor ve sosyal ortaklık modelinin korunması için kendi partisinin çizgisinin dışına çıkabildiğini vurguluyor.</p><h3>Pandemi Dönemindeki Tavrı: Sessiz, Sadık ve Sakin</h3><p>Federal Saray’da Parmelin hakkında sıkça kullanılan ifadeler:<br>“Mütevazı, sadık ve ekip oyuncusu.”</p><p>COVID-19 döneminde parti içindeki popülist çıkışlara katılmayan Parmelin, “özgürlük çanları” ile protestolar yapan gruplarla yan yana görülmedi. Ayrıca Sağlık Bakanı Alain Berset’i “diktatörlükle suçlayan” eleştirilere karşı açıkça savunmuştu.</p><h3>Hep Hafife Alınan, Ama Hep Üstüne Koyan</h3><p>FDP Meclis Grubu Başkanı Damien Cottier’e göre Parmelin, hâlâ “hafife alınmanın avantajlarını” yaşıyor: “Mütevazı biri ve bu, insanların onu küçümsemesine yol açıyor. Bu da zaman zaman onun en büyük gücü oluyor.”</p><p>Bugün geldiği noktada Waadt kantonlu siyasetçi, birçok kişinin beklediğinden daha “devlet adamı” bir profile sahip. Ancak ABD ile gümrük krizinin çözümüyle çıta oldukça yükseldi ve Parmelin’in yeni başkanlık yılında beklentiler büyük.</p>

İsviçre Federal Konseyi’nin yeni dönem başkanlığına Guy Parmelin seçildi

İsviçreli şirketler, ABD’nin belirli İsviçre ürünlerine uyguladığı yüksek gümrük vergilerinin düşürülmesini umutla bekliyor. 

İsviçre şirketleri beklemede

<p>Kasım ortasında duyurulan, gümrük oranlarının %39’dan %15’e indirilmesi yönündeki beklenti henüz hayata geçmedi. Ancak bugün yayılan bir söylenti, sürece yeni bir boyut kazandırdı: Gümrük indirimi geriye dönük olarak uygulanabilir mi?</p><p>Bu spekülasyonlar, Federal Yönetim’in internet sitesinde yanlışlıkla yayımlanan ve ardından hızla kaldırılan bir bilgi nedeniyle alevlendi. Reuters bu içeriği haberleştirince tartışma büyüdü. SRF ekonomi redaktörü Matthias Heim, mevcut durumu ve geriye dönük bir indirimin ne anlama geleceğini değerlendirdi.</p><h3>İsviçre Malları İçin ABD Gümrük Tarifeleri Hâlâ %39</h3><p>Bugün itibarıyla ABD, İsviçre menşeli bazı ürünlerde hâlâ %39 oranında gümrük vergisi uyguluyor. Reuters’ın haberine göre Federal Yönetim’in bir web sayfasında, yeni tarife oranı olan %15’in 14 Kasım’dan itibaren geriye dönük olarak geçerli olacağı ifade edilmişti. Bu tarih, ABD ile İsviçre’nin temel anlaşmayı duyurduğu güne denk geliyor.</p><h3>Geriye Dönük İndirim Söylentilerinde Resmî Durum Ne?</h3><p>Resmî olarak hiçbir şey yok. Ekonomi Devlet Sekreterliği (SECO), SRF News’in sorusuna verdiği yanıtta yayımlanan bilginin bir hata olduğunu belirtti. Federal Yönetim’den yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı: “Reuters’ın haberine konu olan bilgi, henüz aktif olmayan bir Federal Yönetim sayfasında yanlışlıkla yayımlanmış ve geri çekilmiştir. Yönetim farklı senaryolar için hazırlık yapmıştır ancak şu anda hiçbirini doğrulayamıyoruz.”</p><p>Bu durum, idarenin neden geriye dönüklüğe dair bir metni hazırladığı sorusunu gündeme getirdi. Bu nedenle, geriye dönük uygulamanın ihtimal dışı olmadığı kanaati güçlendi.</p><h3>Geriye Dönük Bir İndirim Ne Kadar Olası?</h3><p>Kamuoyundaki beklenti, ABD’nin indirimi geleceğe dönük bir tarihten itibaren geçerli kılması yönündeydi. Ancak şimdi geriye dönük uygulama da mümkün görünmeye başladı.</p><p>NZZ’nin haberine göre ABD, Güney Kore ile ticari ilişkilerinde daha önce benzer bir adım atmış ve gümrük vergilerini geçmiş bir tarihe dönük olarak düşürmüştü. Bu örnek nedeniyle, aynı yaklaşımın İsviçre için de uygulanması artık “olağan dışı” bir senaryo sayılmıyor.</p><h3>Geriye Dönük Bir İndirim İsviçre Şirketlerini Nasıl Etkiler?</h3><p>Şirketler açısından böyle bir adım oldukça olumlu olurdu:</p><ul><li>Daha düşük gümrük vergileri hemen geçerli olurdu.</li><li>Ancak şirketlerin maddi geri ödeme alması pek olası değil, çünkü gümrük vergilerini ABD’deki ithalatçılar ödüyor.</li><li>Asıl önemli etki, ABD firmalarının yeniden “Made in Switzerland” ürünleri sipariş etmeye başlaması olurdu. Bu, İsviçre ekonomisi için asıl sevindirici gelişme olarak görülüyor.</li></ul>

ABD’den gümrük vergisi sürprizi gelebilir mi?

Federal yönetimin beş kamu bulut sağlayıcısıyla yaptığı “Public Clouds Bund” çerçeve sözleşmelerinin uzatılması, açılan bir şikâyet nedeniyle geçici olarak durdurulmuştu. Şikâyetin geri çekilmesiyle birlikte uzatma işlemi planlandığı şekilde uygulanabilecek.

Federal mahkeme yolu açtı

<p>Federal Şansölyelik, 13 Ekim 2025’te sözleşme uzatmalarına karşı bir şikâyet alındığını duyurmuştu. Federal İdare Mahkemesi, şikâyetin geri çekildiğini Federal Binalar ve Lojistik Dairesi ile Federal Şansölyeliğe bildirdi. Böylece sözleşmelerin beş yıllık uzatılması resmen yürürlüğe girdi.</p><h3><strong>Uzatmanın Amacı: Swiss Government Cloud Hazır Olana Kadar Kesintisiz Hizmet</strong></h3><p>Çerçeve sözleşmelerin bir defaya mahsus beş yıl süreyle uzatılması, Swiss Government Cloud (SGC) devreye girene kadar oluşabilecek hizmet boşluğunu doldurmak için gerekli görülüyor. SGC hazır olduğunda, “Public Clouds Bund” çerçeve sözleşmeleri üzerinden yeni hizmet alımı yapılmayacak.</p><p>Uzatma, federal dairelere bulut hizmetlerine erişimde <strong>planlama güvenliği</strong> sağlarken, mevcut uygulamaların kesintisiz çalışmaya devam edebilmesini garanti altına alıyor. Federal Şansölyeliğin 12 Eylül 2025’te yayımladığı önceki basın açıklamasında da uzatmanın bu amaçla yapıldığı hatırlatılmıştı.</p><h3><strong>Gelecek: Federal Bulut Hizmetleri Tek Çatıda Toplanacak</strong></h3><p>Uzun vadede federal yönetim bulut hizmetlerini ağırlıklı olarak <strong>Swiss Government Cloud</strong> üzerinden tedarik edecek. SGC; birden fazla köklü public cloud sağlayıcısının hizmetlerini, federal veri merkezlerinde çalışacak özel bir bulut altyapısıyla bir araya getirecek.</p>

Federal yönetimin bulut sözleşmeleri 5 yıl daha uzatılıyor

İsviçre Parlamentosu, federal yönetimde çalışan yaklaşık 39 bin personelin maliyetlerini azaltmaya yönelik adımlar atıyor.

Hedefte 39 bin federal çalışan var

<p>Hem Ulusal Konsey hem de Eyaletler Konseyi, 2026 yılı için federal çalışanlara uygulanacak enflasyon telafisi (Teuerungsausgleich) konusunda farklı kararlar almış olsa da ortak nokta aynı: Tasarruf yapılacak.</p><p>Eyaletler Konseyi enflasyon telafisini tamamen kaldırırken, Ulusal Konsey bunu yalnızca yüzde 0,1’e indirerek kısmen korudu. Nihai karar henüz verilmedi, ancak her iki meclis de federal bütçede personel giderlerinin azaltılması gerektiği konusunda hemfikir.</p><h2>Federal Personel Kendini Baskı Altında Hissediyor</h2><p>Federal Personel Birliği Başkanı Barbara Gysi, sürekli eleştirilerin çalışanlar üzerinde ciddi baskı yarattığını vurguladı.<br>Gysi’ye göre federal çalışanlar:</p><ul><li>Kamuoyunda yeterince takdir edilmiyor</li><li>Siyasi tartışmalarda “günah keçisi” hâline getiriliyor</li><li>Artan taleplere rağmen zorlaşan koşullar altında görev yapıyor</li></ul><p>Gysi, “Çalışanlarımız iyi iş çıkarıyor; ancak sürekli eleştiriliyorlar. Bu durum motivasyonu olumsuz etkiliyor.” dedi.</p><h2>Maliye Bakanı Keller-Sutter: “Sosyal ortaklar müzakeresiz kaldı”</h2><p>Federal Başkan ve Maliye Bakanı Karin Keller-Sutter, personel sendikalarıyla yapılan görüşmelerin neredeyse anlamsız hâle geldiğini söyledi.</p><p>Keller-Sutter, Parlamentonun “0 enflasyon telafisi” gibi keskin bir duruş sergilemesi nedeniyle herhangi bir müzakere zemininin kalmadığını belirterek sosyal ortakların yaşadığı hayal kırıklığına dikkat çekti.</p><p>Bakan, normalde federal personel konusunda daha eleştirel bir pozisyonda olsa da bu kez uyarıda bulunarak, yaklaşan tasarruf paketinin çalışanlar için daha fazla kısıtlama getireceğini doğruladı.</p><h2>2027 ve Sonrası: 180 Milyon Franklık Tasarruf Paketi</h2><p>Federal hükümetin 2027’den itibaren uygulanacak tasarruf planında, personel giderlerinde 180 milyon frank azaltma hedefi bulunuyor. Paket kapsamında:</p><ul><li>Treueprämien (sadakat primleri) azaltılacak</li><li>60 yaş üzeri çalışanlara verilen ek tatil haftası kaldırılacak</li><li>Diğer yan haklar yeniden değerlendirilecek</li></ul><p>Bu uygulamalar federal çalışanlar için daha zorlu bir çalışma ortamı anlamına geliyor.</p><h2>Federal Personelin Koşulları “Özel Sektörden Daha İyi Değil”</h2><p>PriceWaterhouseCoopers’ın (PwC) karşılaştırmalı analizine göre, federal çalışanların çalışma koşulları özel sektörden daha avantajlı değil. Bu rapor, çalışanlara yönelik eleştirilerin bir kısmının abartılı olabileceğine işaret ediyor.</p><h2>Parlamento Kendisi de Kadro Artışına Neden Oluyor</h2><p>Eleştirilerin merkezinde yer alan konulardan biri de federal çalışan sayısındaki büyüme. Gelecek yıl federal bütçesinde 378 yeni tam zamanlı pozisyon öngörülüyor.<br>Bu artışın üçte ikisi Savunma Bakanlığı’na ait; ordunun hızla güçlendirilmesi kararı bizzat Parlamentonun aldığı bir karar.</p><p>Bu durum eleştirilerin yönünü de değiştiriyor:<br>SVP Ulusal Konsey Üyesi Lars Guggisberg, düzenleme ve bürokratik talepler arttığı sürece personel sayısının da artmasının kaçınılmaz olduğunu söyledi. Dijitalleşmeyle personel azaltılabileceğini savunan Guggisberg, “40 bin federal çalışan yeterli” diyerek personel artışına karşı çıktı.</p><p>SP’li Barbara Gysi ise Parlamento’nun kendi aldığı kararların personel artışına neden olduğunu hatırlatarak dürüstlük çağrısı yaptı:<br>“Eğer güvenlik gibi kritik alanlarda yeni kadrolar yaratılıyorsa, bunun için gerekli finansman da sağlanmalıdır. Her şeyin içeriden telafi edilmesi mümkün değildir.”</p><h2>Süreç Devam Ediyor</h2><p>Parlamentoda gelecek oturumlarda hem 2026 bütçesi hem de tasarruf paketi ayrıntılı olarak görüşülecek. Federal personel üzerindeki baskının önümüzdeki aylarda da devam etmesi bekleniyor.</p>

Federal Hükümette tasarruf baskısı artıyor!

İsviçre’de yaşayan her altı kişiden biri son beş yılda en az bir kez ırkçı ayrımcılığa maruz kaldı. Federal Hükümet, toplumun geniş kesimlerini etkileyen bu sorunla mücadele amacıyla ülke tarihindeki ilk Ulusal Irkçılık ve Antisemitizmle Mücadele Stratejisini hayata geçirdi.

1.2 Milyon kişi ırkçılıkla mücadele ediyor

<p>Stratejinin tanıtımı Federal Konsey üyesi Elisabeth Baume-Schneider tarafından Basel’de düzenlenen bir basın toplantısıyla yapıldı.</p><h2><strong>1.2 Milyon Kişi Irkçılık Yaşıyor</strong></h2><p>Federal İstatistik Dairesi’nin verilerine göre İsviçre nüfusunun yüzde 17’si son beş yılda ırkçı muameleye maruz kaldığını belirtiyor. Bu, yaklaşık <strong>1.2 milyon kişi</strong> anlamına geliyor. Bu kişilerin günlük yaşamlarında iş bulmaktan ev kiralamaya, ekonomik fırsatlardan sağlık hizmetlerine erişime kadar birçok alanda dezavantaj yaşadığına dikkat çekiliyor.</p><p>Federal Konsey’in açıklamasında, “Irkçılığın sonuçları bireylerle sınırlı kalmıyor; ekonomik, sosyal ve toplumsal yapıyı da olumsuz etkiliyor” ifadeleri yer aldı. Yeni strateji, aynı zamanda Birleşmiş Milletler Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi (ICERD) ve Federal Anayasa kapsamında İsviçre’nin yükümlülüklerinin de bir gereği.</p><h2><strong>Stratejinin Dört Ana Hedefi</strong></h2><p>Federal Hükümet tarafından onaylanan ulusal strateji, ırkçılıkla mücadelede ortak bir çerçeve oluşturmayı amaçlayan dört temel eksenden oluşuyor:</p><h3><strong>1. Sistematik ve Bilimsel Veri Toplama</strong></h3><p>Raşizm ve antisemitizmin görünür hâle gelmesi için düzenli ve bilimsel temelli bir ulusal izleme sistemi kurulacak.</p><h3><strong>2. Mağdurların Haklarının Güçlendirilmesi</strong></h3><p>Irkçılığa maruz kalan bireyler için hukuki destek ve danışmanlık mekanizmaları genişletilecek.</p><h3><strong>3. Kamu Kurumlarının Desteklenmesi</strong></h3><p>Okullar, kolluk kuvvetleri, sosyal hizmetler ve yerel yönetimler gibi kurumlar ırkçılık vakalarını tespit etmek ve müdahale etmek üzere eğitim ve araçlarla donatılacak.</p><h3><strong>4. Toplumsal Katılımın Artırılması</strong></h3><p>STK’lar, gençlik girişimleri, kültürel projeler ve vatandaş inisiyatiflerinin daha aktif rol alması desteklenecek.</p><p>Baume-Schneider, “Irkçılık yalnızca bireysel bir sorun değildir; toplumsal bir yara. Bu strateji, kamu kurumlarının sorumluluklarını belirginleştirirken, toplumun her kesimini harekete geçmeyi amaçlıyor” dedi.</p><h2><strong>Bilimsel Temelli Bir Yaklaşım</strong></h2><p>Strateji, Ulusal Rassismusmonitoring verileri, önceki programların değerlendirmeleri ve akademisyenler ile sivil toplum kuruluşlarından alınan uzman görüşlerine dayanıyor. Yapılan analizlerde İsviçre’de kamuoyunun farkındalığının son yıllarda artması olumlu bir gelişme olarak görülse de, koordinasyon eksikliği, zayıf veri altyapısı ve yapısal ırkçılığın tanınmaması gibi alanlarda hâlâ önemli boşluklar bulunduğu belirtiliyor.</p><h2><strong>2026’da Uygulama Başlıyor – İlk Rapor 2028’de</strong></h2><p>Stratejinin uygulaması 2026 yılında başlayacak. Federal Hükümet’e bağlı Irkçılıkla Mücadele Birimi (FRB), kantonlar, belediyeler ve sivil toplum ile birlikte somut bir eylem planı hazırlayacak. Bu süreç, uzmanlardan oluşan bir komite tarafından izlenecek ve düzenli değerlendirme raporları hazırlanacak. İlk ara rapor 2028 yılında Federal Konsey’e sunulacak.</p><p>Baume-Schneider, “Bu uzun vadeli, sürdürülebilir ve kurumsal bir mücadele. Irkçılıkla mücadele bir siyasi tercihten öte, demokratik toplumun temel bir gereğidir” diye vurguladı.</p>

Federal Hükümet ırkçılık ve antisemitizme karşı ulusal strateji başlattı

Avrupa’da gıda harcamaları, hanehalkı bütçelerinin en önemli kalemleri arasında yer almaya devam ediyor. Avrupa Birliği genelinde gıdaya ayrılan pay ortalama yüzde 11,9 düzeyindeyken, Romanya gibi bazı ülkelerde bu oran yüzde 20’ye kadar yükseliyor.

Rekor İsviçre'de

<p>Buna karşın gıda fiyatları Avrupa genelinde ülkelere göre ciddi farklılıklar gösteriyor. Eurostat tarafından yayımlanan gıda fiyat düzeyi endeksi, bu farkları karşılaştırmak açısından temel bir gösterge olarak öne çıkıyor.</p><p>Söz konusu endeks, AB ortalamasındaki bir gıda sepetinin maliyetini 100 euro kabul ediyor ve aynı sepetin diğer ülkelerde kaça mal olduğunu ortaya koyuyor. Endeksin 100’ün üzerinde olması fiyatların AB ortalamasından yüksek, 100’ün altında olması ise daha düşük olduğunu gösteriyor.</p><h3>Avrupa’nın en ucuzu ve en pahalısı</h3><p>Eurostat verilerine göre 2024 yılında, 36 Avrupa ülkesi arasında gıda fiyatlarının en düşük olduğu ülke Kuzey Makedonya oldu. Bu ülkede ortalama bir gıda sepeti 73 euroya mal olurken, bu rakam AB ortalamasının yaklaşık yüzde 27 altında kaldı.</p><p>Listenin diğer ucunda ise İsviçre yer aldı. İsviçre’de aynı gıda sepetinin maliyeti 161,1 euroya ulaşırken, fiyatlar AB ortalamasının yüzde 61,1 üzerine çıktı.</p><p>Kuzey Makedonya, Avrupa Birliği üyesi olmamakla birlikte aday ülke konumunda bulunuyor ve AB ile çeşitli ticaret anlaşmalarına sahip. İsviçre ise Avrupa Ekonomik Alanı’na dahil değil; AB ile ilişkilerini ikili anlaşmalar üzerinden sürdürüyor.</p><h3>AB içinde Romanya en ucuz, Lüksemburg en pahalı</h3><p>Avrupa Birliği ülkeleri arasında gıdanın en ucuz olduğu ülke Romanya olarak kayıtlara geçti. Romanya’da gıda sepeti 74,6 euro ile AB ortalamasının yüzde 25,4 altında yer aldı. Birlik içinde en pahalı ülke ise 125,7 euro ile Lüksemburg oldu; bu seviye AB ortalamasının yüzde 25,7 üzerine denk geliyor.</p><p>İsviçre’nin ardından Avrupa Serbest Ticaret Birliği’ne (EFTA) üye ülkeler de pahalı ülkeler arasında öne çıktı. İzlanda’da gıda sepeti 146,3 euro, Norveç’te ise 130,6 euro olarak hesaplandı.</p><p>EFTA ülkeleri AB üyesi olmamakla birlikte, ticaret ve pazar erişimi başta olmak üzere birçok alanda Birlik ile iş birliği yapıyor; buna karşın mevzuat ve politika alanlarında daha geniş ulusal yetkileri koruyor.</p><p>AB ortalamasına göre gıda fiyatlarının en az yüzde 10 daha yüksek olduğu ülkeler arasında Danimarka (119,3 euro), İrlanda (111,9), Fransa (111,5), Avusturya (110,9) ve Malta (110,9) bulunuyor.</p><h3>Güneydoğu Avrupa daha avantajlı</h3><p>Genel tablo, Güneydoğu Avrupa ve Batı Balkanlar’ın gıda fiyatlarının en düşük olduğu bölgeler olduğunu gösteriyor. Kuzey Makedonya ve Romanya’nın yanı sıra Türkiye’de gıda sepeti 75,7 euro olarak ölçülürken, Bosna-Hersek’te 82,5, Karadağ’da 82,6 ve Bulgaristan’da 87,1 euro seviyesinde kaldı.</p><p>Sırbistan (95,7) ve Arnavutluk (98,7) da AB ortalamasının altında kalan ülkeler arasında yer aldı.</p><p>AB’nin en büyük dört ekonomisinden İtalya’da (104) ve Almanya’da (102,9) gıda fiyatları ortalamanın üzerine çıkarken, İspanya’da 94,6 euro ile AB ortalamasının yüzde 5,4 altında seyretti.</p><p>Orta ve Doğu Avrupa’daki birçok ülkede Slovakya, Polonya, Çekya ve Macaristan dahil fiyatlar AB ortalamasına yakın ya da daha düşük düzeyde kalmaya devam ediyor. Batı Avrupa genel olarak daha pahalı olurken, İskandinav ülkeleri kıtanın en yüksek gıda fiyatlarına sahip bölgeleri arasında bulunuyor.</p><h3>Fiyat farklarının arka planı</h3><p>Tuscia Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ilaria Benedetti’ye göre ülkeler arasındaki fiyat farklarının temelinde üretim maliyetleri, tedarik zincirlerinin yapısı ve küresel şoklara açıklık gibi yapısal unsurlar yer alıyor.</p><p>Benedetti, pandemi süreci ve Rusya-Ukrayna savaşı sırasında özellikle küçük ve dışa açık ekonomilerde enerji ve tarımsal girdi maliyetlerindeki artışların fiyatlara daha hızlı yansıdığını vurguladı.</p><p>Bu farkların etkisinin, hanehalklarının gıdaya ayırmak zorunda kaldığı bütçe payına bağlı olduğunu belirten Benedetti, Doğu ve Güneydoğu Avrupa’da birçok ülkede gıda harcamalarının toplam harcamaların yüzde 20’sinden fazlasını oluşturduğunu, yüksek gelirli ülkelerde ise bu oranın genellikle yüzde 12’nin altında kaldığını söyledi. Benedetti’ye göre aynı fiyat artışı, gelir seviyesi düşük ülkelerde çok daha ağır sonuçlar doğurabiliyor.</p><h3>Ücretler, vergiler ve tercihler belirleyici</h3><p>Trinity College Dublin’den Prof. Alan Matthews da gıda fiyatlarındaki farkların temel nedenlerinden birinin gelir ve ücret düzeyleri olduğunu belirtti. Danimarka ve İsviçre gibi ülkelerde yüksek ücretlerin, tarım, işleme ve perakende sektörlerindeki maliyetler yoluyla tüketici fiyatlarına yansıdığını ifade etti.</p><p>Matthews ayrıca, KDV başta olmak üzere vergi politikalarının da fiyatlar üzerinde etkili olduğuna dikkat çekti. İrlanda gibi bazı ülkelerde gıdada düşük ya da sıfır KDV uygulanırken, Danimarka’da gıda ürünleri standart KDV oranına tabi tutuluyor.</p><p>Tüketici alışkanlıklarının da önemli bir faktör olduğunu belirten Matthews, Kuzey ve Batı Avrupa’da organik ve premium ürünlere yönelimin ve markalı ürün tercihinin fiyatları yukarı çektiğini söyledi.</p><h3>Gıda güvenliği boyutu</h3><p>Budapeşte Corvinus Üniversitesi’nden Doç. Dr. Jeremiás Máté Balogh ise fiyat farklılıklarının, gelir düzeyiyle birlikte değerlendirildiğinde gıda güvenliği açısından ciddi sonuçlar doğurduğunu vurguladı.</p><p>Balogh’a göre yüksek gelirli ülkeler, yüksek fiyatları daha kolay karşılayabilirken, Orta ve Doğu Avrupa’daki düşük gelirli haneler nominal fiyatlar daha düşük olsa bile bütçeleri üzerinde orantısız bir baskıyla karşılaşıyor.</p><p>Eurostat’ın gıda fiyat düzeyi endeksi hanehalkı gelirlerini hesaba katmadığı için, bu veriler satın alınabilirliği yansıtmıyor. Örneğin Danimarka’da gıda fiyatları yüksek olsa da, yüksek harcanabilir gelir sayesinde tüketiciler daha fazla ürün satın alabiliyor.</p>

Gıda fiyatları Avrupa’da neden bu kadar farklı?

Luzern Kantonu’nda, bakım ve huzurevlerinde yardımlı intihar uygulamasının nasıl düzenleneceği tartışılıyor. 

Yaşlılıkta yardımlı intihar tartışması

<p>Kantonal hükümet, bakım evlerinde yaşayan kişilerin yaşamlarının sonuna kadar kendi kaderleri üzerinde söz sahibi olabilmesini amaçlayan yasal bir düzenlemeye hazırlanıyor. Hükümet, Sosyal Demokrat Parti’nin (SP) bu yöndeki talebine destek veriyor.</p><p>Halihazırda Luzern’deki birçok bakım evinde, tedavisi mümkün olmayan hastalıklara sahip yaşlılar için yardımlı intihar uygulamaları belirli kurallar çerçevesinde mümkün. Pek çok kurum bu konuda kendi iç yönergelerini oluşturmuş durumda. Yeni düzenleme ise bu uygulamayı yasal zemine oturtmayı hedefliyor.</p><h3>“Evde Yaşayanlarla Eşit Haklar Olmalı”</h3><p>SP’ye göre bakım evi sakinleri, yaşamlarının son döneminde evinde yaşayan yaşlılara kıyasla dezavantajlı olmamalı. Parti, yardımlı intihara erişimin kurumdan kuruma değişmemesi gerektiğini savunuyor.</p><h3>Bakım Evleri Birliği Temkinli Yaklaşıyor</h3><p>Luzern Bakım Evleri Birliği Curaviva Luzern ise zorunlu bir yasal düzenlemeye mesafeli. Birlik Başkanı Nadja Rohrer, her kurumun kendi koşullarına göre karar verebilmesi gerektiğini belirtiyor. Rohrer, şu ana kadar hiçbir bakım evinde yardımlı intihar talebinin reddedildiği bir vakaya rastlamadığını da vurguluyor.</p><p>Rohrer’e göre bakım evi yönetimleri yalnızca sakinlerin değil, çalışanların ve kurumun genel huzurunun da sorumluluğunu taşıyor. Yardımlı intihar kararlarının, özellikle yakınlarının bilgilendirilmediği durumlarda, kurum genelinde ciddi duygusal yük oluşturabildiğine dikkat çekiyor.</p><p>Bazı durumlarda bakım evlerinin, yardımlı intihar gerçekleştikten sonra bilgilendirildiğini belirten Rohrer, bu gibi hallerde polisin devreye girmesinin kaçınılmaz olduğunu söylüyor.</p><h3>“Karar Yetkisi Kurumlarda Kalmalı”</h3><p>Curaviva Luzern, bakım evlerine zorunlu bir yükümlülük getirilmesine karşı çıkıyor. Bunun yerine, örneğin sakinlerin belirli bir süre kurumda yaşamış olma şartı gibi, kurumlara esneklik tanıyan bireysel çözümler öneriliyor. Bu yaklaşımın, olası “ölüm turizmi”nin de önüne geçebileceği ifade ediliyor.</p><h3>İsviçre Genelinde Farklı Uygulamalar</h3><p>İsviçre genelinde yardımlı intihar konusunda kantonlar arasında farklı düzenlemeler bulunuyor. Valais Kantonu’nda konu 2022 yılında halk oylamasıyla karara bağlanırken, Zürih’te kamuya ait bakım evlerinde yaşayanlar Temmuz 2023’ten bu yana yardımlı intihara erişebiliyor. Nidwalden ve Zug kantonları da bu yıl yasal düzenleme yolunu seçti. Schwyz Kantonu ise karar yetkisini kurumlara bıraktı.</p><p>Luzern Kantonu Parlamentosu’nun önümüzdeki süreçte vereceği karar, bakım evlerinde yardımlı intihara erişimin zorunlu mu yoksa isteğe bağlı mı olacağını belirleyecek.</p>

Luzern Parlamentosu karar aşamasında: Bakım evlerinde Ötanazi düzenlemesi

Son haftalarda sosyal medyada hızla yayılan ve birçok kişide büyük umutlar uyandıran “İsviçre 85 bin diplomasız yabancı işçi alacak, maaşlar 3.500–6.500 euro arasında” iddiası gerçeği yansıtmıyor. Uzmanlara göre bu söylem, tüm unsurlarıyla klasik bir viral yalan haber (fake news) örneği.

İsviçre’nin refah ülkesi imajı

<p>Söz konusu iddia; influencer’lar tarafından paylaşılmış, bazı magazin yayınlarında yer bulmuş ve Fransa’dan Belçika’ya, Tunus’tan başka ülkelere kadar geniş bir coğrafyada hızla yayılmış durumda. İsviçre’nin refah ülkesi imajı, yüksek maaş vaadi ve “acil iş gücü açığı” söylemi birleşince, ortaya gerçeğe oldukça benzer ama temelsiz bir hikâye çıkıyor.</p><p>HEC Lausanne’da strateji ve sorumlu yönetim profesörü olan Patrick Haack’a göre bu tür içerikler çoğunlukla “clickbait”, yani tıklama tuzağı niteliği taşıyor. Haack, “Abartılı başlıklar, yanıltıcı görseller ve duygulara hitap eden unsurlar bir araya geldiğinde, dezenformasyon çok hızlı yayılıyor” diyor. Ekonomik belirsizlik dönemlerinde bu tür haberlerin daha da kolay yayıldığına dikkat çekiyor.</p><h3>SECO’dan net yalanlama</h3><p>İddialar üzerine İsviçre Ekonomi Devlet Sekreterliği (SECO) ile temasa geçildi. Kurumun sözcüsü Fabian Maienfisch, söz konusu rakamların ne SECO’ya ne de Federal İstatistik Ofisi’ne ait olduğunu belirterek, “Bu verilerin kaynağını tespit edemedik. Bu nedenle bu tür rakamların yorumlanmasında son derece dikkatli olunmasını öneriyoruz” açıklamasında bulundu.</p><p>Araştırmalar, bu yanlış bilginin 2022’den bu yana farklı dönemlerde tekrar tekrar gündeme getirildiğini gösteriyor. Bazı paylaşımlarda İsviçre’nin sözde acil bir “yasa” çıkararak 85 bin işçi alacağı bile iddia ediliyor. Gerçekte ise, sağlık ya da otelcilik gibi bazı sektörlerde eleman sıkıntısı yaşansa da, bu durum ne sabit bir sayı ne de toplu bir alım anlamına geliyor.</p><h3>85 bin rakamı nereden geliyor?</h3><p>Yanıltıcı haberlerde sıkça adı geçen İsviçre merkezli insan kaynakları şirketi Adecco da bu iddialarla ilişkilendiriliyor. Oysa Adecco’nun Şubat 2024’te yaptığı açıklamada geçen 85 bin rakamı, İsviçre için değil; 2027’ye kadar dünya genelinde 85 bin mülteciyi istihdam etme ve 17 bin kişiye eğitim verme taahhüdünü ifade ediyor. Adecco Sözcüsü Nadia Vitale, İsviçre’deki iş gücü açığının aksine, ekonomik yavaşlama nedeniyle son iki yıldır azaldığını belirtiyor.</p><p>Bir diğer kaynak ise 2022’de yayımlanan bir Blick haberine dayanıyor. Bu haberde, bir danışmanlık firmasının yöneticisi pandemi sonrası büyüme seviyesine ulaşmak için İsviçre’de yaklaşık 85 bin nitelikli çalışana ihtiyaç olabileceğini öne sürüyor. Ancak bu değerlendirme zamanla bağlamından koparılarak, “İsviçre 85 bin yabancı işçi alıyor” şeklinde sunulmuş durumda.</p><p>Uzmanlar, bu tür dezenformasyonun İsviçre’nin uluslararası imajına zarar verdiğini ve daha ciddiye alınması gerektiğini vurguluyor.</p>

Bitmeyen yalan haber: “İsviçre 85.000 yabancı işçi alacak”

İsviçre’de inşaat sektöründe aylar süren zorlu müzakerelerin ardından uzlaşmaya varıldı. İsviçre Müteahhitler Birliği (SBV) ile sendikalar tarafından temsil edilen inşaat işçileri, yeni Ulusal Çerçeve Toplu İş Sözleşmesi (Landesmantelvertrag) üzerinde anlaşmaya vardı.

İnşaat sektöründe uzlaşma sağlandı

<p>Taraflar, uzlaşmayı son müzakere turunun ardından ortak bir açıklamayla duyurdu.</p><h3>Yeni Çalışma Zamanı Modeli Geliyor</h3><p>Anlaşmanın en önemli maddelerinden biri, 1 Ocak 2027 itibarıyla yeni bir çalışma zamanı planlamasının hayata geçirilecek olması. Buna göre belirli bir sürenin üzerindeki yolculuk süreleri, gelecekte fazla mesai kapsamında değerlendirilecek.</p><p>Ayrıca firmalara, günlük sabit çalışma süresi içeren ancak daha fazla artı ve eksi saat esnekliği tanıyan bir çalışma modeli seçme imkânı da tanınacak.</p><h3>Fazla Mesai ve Uzun Vadeli İzin Hesabı</h3><p>Uzlaşma kapsamında fazla mesai düzenlemeleri sadeleştirilirken, çalışanların biriktirdikleri fazla mesaileri ileride kullanabilmelerine olanak tanıyan uzun vadeli izin hesapları oluşturulabilecek. Bu uygulama, özellikle yoğun dönemlerde çalışan işçiler için önemli bir esneklik sağlayacak.</p><h3>Ücret Paketi ve Yeraltı Çalışmalarına Ek Artışlar</h3><p>Anlaşmanın bir diğer önemli ayağını ücret paketi oluşturuyor. Taraflar, enflasyona karşı ücretlerin korunması konusunda mutabakata varırken, yeraltı inşaat çalışmalarında görev yapan işçiler için fazla mesai ve ek ödeneklerde kayda değer artışlar yapılmasını kararlaştırdı.</p><p>İsviçre Müteahhitler Birliği Medya Sözcüsü Matthias Engel, söz konusu ücret paketinin, altı yıllık sözleşme süresi dikkate alındığında birkaç puanlık artışa karşılık geldiğini belirtti.</p><h3>Altı Yıllık Sözleşme</h3><p>Yeni toplu iş sözleşmesi, 2026 başından 2031 sonuna kadar altı yıl boyunca geçerli olacak. Ancak anlaşmanın yürürlüğe girmesi için her iki tarafın yetkili organları tarafından onaylanması gerekiyor.</p><p>Taraflar, yoğun ve zaman zaman çıkmaza giren görüşmelerde karşılıklı tavizler verildiğini ve bu uzlaşının, hem mevcut çalışanlar hem de sektöre katılacak yeni nesiller için inşaat sektörünü daha cazip hâle getireceğine inandıklarını ifade etti.</p><p>Mevcut Ulusal Çerçeve Toplu İş Sözleşmesi 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girmişti ve bu yılın sonunda sona eriyor. Sözleşme, İsviçre genelinde inşaat sektöründe çalışan yaklaşık 80 bin işçinin ücret ve çalışma koşullarını düzenliyor. Taraflar daha önce dokuz müzakere turunda anlaşma sağlayamamıştı.</p>

Müteahhitler ve sendikalar anlaştı: Çalışma saatleri ve ücretlerde değişim

İsviçre’de insanlar eskisine kıyasla çok daha az taşınıyor. Federal İstatistik Ofisi’nin (BFS) verilerine göre, 2024 yılında ülkede toplam 697 bin kişi adres değiştirdi. Bu da nüfusun yalnızca yüzde 9,3’ünün taşındığı anlamına geliyor. 

Konut krizi taşınmayı frenliyor

<p>Söz konusu oran, bir önceki yıl ile aynı seviyede kalarak tarihi bir düşük seviye olarak kayıtlara geçti.</p><h3>Tek Bir Neden Yok</h3><p>Uzmanlara göre bu düşüşün tek bir açıklaması yok. Federal İstatistik Ofisi’nden Marc Spörri, artan kira fiyatları ve düşük boş konut oranlarının taşınma isteğini önemli ölçüde azalttığını belirtiyor. Buna ek olarak, evden çalışma (home office) imkânlarının yaygınlaşması da insanların yaşadıkları yerden memnun kalmasını kolaylaştırıyor.</p><p>Ancak tablo sanıldığı kadar basit değil. Yüksek kiralara ve konut kıtlığına rağmen, şehirlerde taşınma oranları kırsal bölgelere göre daha yüksek seyrediyor.</p><h3>Şehirler Daha Hareketli</h3><p>Verilere göre, taşınma oranının en yüksek olduğu kanton Basel-Stadt oldu. Burada yaşayanların yüzde 11,3’ü geçen yıl ev değiştirdi. En düşük oranlar ise Obwalden ve Nidwalden kantonlarında görüldü; bu bölgelerde taşınma oranı yüzde 7,4’te kaldı.</p><p>Genel olarak şehirlerde taşınma oranı yüzde 10 civarında seyrederken, kırsal belediyelerde bu oran yüzde 3’ün altına kadar düşebiliyor.</p><p>Bu farkın temel nedeni olarak demografik yapı gösteriliyor. Marc Spörri’ye göre şehirlerde yaşayan nüfus daha genç, daha hareketli ve daha küçük hanelerden oluşuyor. Bu da konut değişimini kolaylaştıran bir faktör olarak öne çıkıyor.</p><h3>Düşük Taşınma Oranı Bir Sorun mu?</h3><p>Basel-Stadt Kantonu Şehir ve Bölge Geliştirme Sorumlusu Lukas Ott’a göre, toplumda belli bir hareketlilik her zaman gerekli. Yeni taşınan insanların yeni bakış açıları ve fikirler getirdiğini vurgulayan Ott, “Özellikle şehirler için dinamizm ve yenilik büyük önem taşıyor” diyor.</p><p>Kentlerin öğrenciler, yerli ve yabancı iş gücü için birer varış noktası olduğunu belirten Ott, bu grupların uygun konut bulabilmesinin kritik olduğuna dikkat çekiyor.</p><h3>Siyasetin Yaklaşımı Ne?</h3><p>Merkez sağ ve sağ partiler, çözüm olarak öncelikle daha fazla konut inşa edilmesini ve inşaat süreçlerindeki bürokratik engellerin azaltılmasını savunuyor. Yeni yapıların konut piyasasındaki baskıyı azaltacağı ve insanların ihtiyaçlarına uygun ev bulmasını kolaylaştıracağı görüşü öne çıkıyor.</p><h3>“Sadece Daha Fazla İnşaat Yetmez”</h3><p>İsviçre Kiracılar Birliği Eş Başkanı Michael Töngi ise bu yaklaşımın tek başına yeterli olmadığını söylüyor. Töngi’ye göre yeni konutlar ancak erişilebilir fiyatlarla sunulursa çözüm olabilir. Bu nedenle özellikle uygun fiyatlı konutların artırılması ve fahiş kiralara karşı daha güçlü bir koruma mekanizması gerektiğini vurguluyor.</p>

İsviçre’de taşınma oranları rekor düşük seviyede

İsviçre’de uzun yıllardır müzik çalışmalarıyla tanınan ve her kesim tarafından sevilen sanatçı Mehmet Ali Demren onuruna, 12 Aralık Cuma akşamı Zürih’in seçkin mekânlarından Valentins Restaurant’ta anlamlı bir veda yemeği düzenlendi. 

Sanatla geçen yıllara saygı

<p>Sanatçı için organize edilen sürpriz etkinliğe, Demren’in yakın dostları ve sanat camiasından birçok isim katıldı.</p><h2>Sanat ve Dostluk Buluşması</h2><p>Veda yemeği, Mehmet Ali Demren’in yakın arkadaşları Çetin Başatik ve Turgut Karaboyun tarafından organize edildi. Gecede, sanatçının uzun yıllar birlikte sahne aldığı Grup Classis üyeleri hazır bulunurken, Zürih Musiki Derneği üyeleri ile kültür ve sanat dünyasından önemli isimler de etkinliğe destek verdi.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6f3c.png" width="1024" height="576"></figure><h2>Emeklere Vurgu, Alkışlarla Teşekkür</h2><p>Valentins Restaurant sahibi Sezai Canazlar ve ekibinin özenli ev sahipliği ile gerçekleşen gecede, hazırlanan özel yemekler davetlilerden büyük beğeni topladı. Programın sonunda söz alan Turgut Karaboyun ve Çetin Başatik, Mehmet Ali Demren’e çiçek takdim ederek birer konuşma yaptı.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6f3e.png" width="1024" height="576"></figure><p>Konuşmalarda, Demren’in yıllar boyunca İsviçre’de yaşayan Türk toplumuna sunduğu sanatsal katkılar, verdiği konserler ve sahne programlarıyla toplum hayatına kattığı değerler vurgulandı. Sanatçının her zaman ihtiyaç duyulan her etkinliğe gönüllü destek verdiği, örnek kişiliği ve duruşuyla takdir topladığı ifade edildi.</p><h2>“Sanatımla Hizmet Etmeye Çalıştım”</h2><p>Duygusal anların yaşandığı gecede Mehmet Ali Demren de bir konuşma yaparak, kendisi için düzenlenen bu anlamlı veda yemeğinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Yıllar boyunca sanatıyla Türk toplumuna hizmet etmeye gayret ettiğini belirten Demren, bu süreçte kendisine destek olan herkese teşekkür etti.</p><p>Sanatçı, bundan sonraki yaşamını Türkiye’nin Balıkesir – Altınoluk ilçesinde sürdüreceğini belirterek, yolu düşen tüm dostlarını her zaman beklediğini ifade etti.</p><h2>Hatıralarla Dolu Bir Veda</h2><p>Etkinlik, çekilen hatıra fotoğrafları ve samimi sohbetlerle devam etti. Mehmet Ali Demren’e bundan sonraki yaşamında sağlık, huzur ve mutluluk dilekleri iletilirken, İsviçre’de bıraktığı sanatsal izlerin ve dostlukların daima hatırlanacağı vurgulandı.</p>

İsviçre’nin sevilen müzisyeni Mehmet Ali Demren’e duygusal veda

Yeni yayımlanan bir araştırma, Z kuşağının dünyayı büyük ölçüde tehlikeli ve ürkütücü bir yer olarak algıladığını ortaya koydu. Çalışmaya katılan gençlerin önemli bir bölümü, sadece küresel gelişmelerden değil, kendi geleceklerinden de ciddi kaygı duyduklarını ifade etti.

Z kuşağı kaygılı

<p>Montclair Eyalet Üniversitesi’nden Prof. Gabriel Rubin, 1997–2012 yılları arasında doğan gençlerle gerçekleştirdiği kapsamlı görüşmelerde, Z kuşağının risk, siyaset ve protesto kültürüne bakışını mercek altına aldı.</p><p>Araştırma kapsamında 107 gençle yapılan uzun soluklu görüşmelerin ardından, katılımcıların büyük çoğunluğunun “Z kuşağı dünyayı korkutucu bir yer olarak görüyor” ifadesine katıldığı belirlendi. Birçok genç, yaşadıkları dünyayı kendi hayatları açısından da ürkütücü olarak tanımladı.</p><h3>Gençleri en çok endişelendiren başlıklar</h3><p>Araştırmaya göre gençlerin kaygı listesinde; sosyal medyanın bireyler üzerindeki etkisi, ekonomik istikrarsızlık, okullarda yaşanan saldırılar, siyasi kutuplaşma, suç oranlarındaki artış, göçmen hakları ve ruh sağlığı sorunları öne çıkıyor.</p><p>Prof. Rubin, bu endişelerin çoğunun somut ve doğrudan tehditlerden ziyade, riskin nasıl algılandığıyla ilgili olduğunu belirtiyor. Daily Mail’e konuşan Rubin, gençlerin çevrelerine baktıklarında neredeyse her alanda bir risk unsuru gördüklerini söylüyor.</p><h3>Araştırmanın öne çıkan üç sonucu</h3><p>Çalışma, Z kuşağının risk algısını şekillendiren üç temel faktörü ortaya koyuyor:</p><p>Dünya giderek daha korkutucu algılanıyor: Bu duygu; pandemi dönemindeki kapanmalar, siyasi belirsizlikler ve sürekli çevrimiçi olma haliyle ilişkilendiriliyor.</p><p>Değişim yaratma inancı zayıflıyor: Rubin’e göre gençler, yaşanan gelişmeler üzerinde kontrol duygusunu kaybettikçe dünyayı daha tehlikeli görmeye başlıyor. Umutsuzluğun artması, risk algısını da büyütüyor.</p><p>Geleceğe dair karamsarlık derinleşiyor: Özellikle iklim krizi gibi çözümsüz görülen küresel sorunlar, gençler arasında sürekli stres, kaygı ve depresyonu besliyor.</p><h3>Riskler ya güvenli ya da tehlikeli</h3><p>Araştırma, Z kuşağının riskleri çoğunlukla siyah-beyaz bir bakış açısıyla değerlendirdiğini gösteriyor. Gençler, durumları “ya tamamen güvenli ya da tamamen tehlikeli” şeklinde sınıflandırıyor. Bu yaklaşım, riskleri yönetilebilir bir süreç olarak görmelerini zorlaştırıyor.</p><p>Prof. Rubin, bu değişimin son yıllarda belirginleştiğine dikkat çekerek şu ifadeyi kullanıyor:</p><p>“2022’de araştırmaya başladığımda görüşmeler daha umut doluydu. Zamanla karamsarlık ve umutsuzluğun belirgin biçimde arttığını gözlemledim.”</p>

Yeni çalışma: Gençler dünyayı riskli buluyor

Özgürlük, İsviçre Anayasası’nda 75 kez geçen bir kavram. Peki kantonlar gerçekten ne kadar özgür? Liberal düşünce kuruluşu Avenir Suisse, 29 farklı göstergeden oluşan yeni Özgürlük Endeksini yayımladı. 

Aargau zirvede, Uri sonda

<p>Sonuçlara göre, İsviçre’de kantonlar arasında büyük farklar bulunuyor: Aargau en özgür, Uri ise en kısıtlı kanton olarak öne çıkıyor.</p><h2>Özgürlük Endeksi Neyi Ölçüyor?</h2><p>Avenir Suisse’in endeksi, bireylerin ve işletmelerin dış kısıtlamalardan ne ölçüde bağımsız olduklarını inceliyor. Endekste iki ana alan öne çıkıyor:</p><ol><li>Toplumsal özgürlükler: Kişisel hayat ve haklar üzerindeki kısıtlamalar.</li><li>Ekonomik özgürlükler: İş dünyası ve piyasa üzerindeki devlet müdahalesi.</li></ol><p>Endeks, kantonların ne kadar özgürlük tanıdığını puanlıyor; yüksek değer, yüksek özgürlük anlamına geliyor. İlginç bir şekilde, Batı İsviçre kantonları toplumsal özgürlüklere, Alman İsviçre kantonları ise ekonomik özgürlüklere daha çok odaklanıyor.</p><h2>Toplumsal Özgürlüklerde Durum</h2><h3>Video gözetimi</h3><p>Kişisel özgürlük ile kamu güvenliği arasındaki dengeyi gözeten endeks, uzun süreli veri saklama ve aşırı gözetimin özgürlüğü kısıtladığını vurguluyor.</p><ul><li>En özgür kantonlar: Jura, Neuchâtel, Solothurn</li><li>Düşük puan alan kantonlar: Appenzell Innerrhoden ve Ausserrhoden, Bern, Luzern, Obwalden, St. Gallen, Thurgau, Wallis, Zug, Zürich</li></ul><h3>Etkinlik ve dans yasakları</h3><p>Ünlü “Tanzverbot” gibi dini temeli olmayan etkinlik yasakları, bireylerin özgürlüğünü kısıtlıyor.</p><ul><li>Neredeyse hiç kısıtlama yok: Aargau, Fribourg, Zug</li><li>Kısmi veya tam yasak: Zürich, Schwyz, Nidwalden, Basel-Stadt, Jura, St. Gallen, Uri</li></ul><h3>Yabancılara siyasi haklar</h3><p>Yabancılar, vergi ödemelerine rağmen çoğu kantonda siyasi katılım hakkına sahip değil. Endekse göre:</p><ul><li>Yüksek hak tanıyan kantonlar: Jura, Neuchâtel</li><li>Orta seviyede: Fribourg, Vaud</li><li>Düşük hak tanıyanlar: Genf, Graubünden, Appenzell Ausserrhoden</li></ul><h2>Ekonomik Özgürlükler</h2><h3>Mağaza saatleri</h3><p>Liberal düşünce, piyasa üzerinde minimum devlet müdahalesini destekliyor. Mağaza açılış saatleri, ticaretin özgürlüğü için önemli bir gösterge.</p><ul><li>En uzun açılış saatleri: Appenzell Innerrhoden, Basel-Land, Glarus</li><li>Daha sıkı kısıtlamalar: Batı İsviçre kantonları (Vaud hariç)</li></ul><h3>Kamu sektöründe istihdam</h3><p>Liberal görüş, kamuda yüksek istihdamı özgürlükleri kısıtlayan bir unsur olarak değerlendiriyor.</p><ul><li>En az kamu çalışanı: Zug, Solothurn, Schwyz, Nidwalden</li><li>En çok kamu çalışanı: Bern, Genf</li><li>Düşük sıra: Uri, Schaffhausen</li></ul><p>Avenir Suisse’in özgürlük endeksi, İsviçre’de kantonlar arasında hem toplumsal hem ekonomik özgürlükler açısından büyük farklılıklar olduğunu ortaya koyuyor. Aargau, ekonomik ve toplumsal özgürlüklerde zirvede yer alırken, Uri kısıtlamalar konusunda en geri kalmış kanton olarak öne çıkıyor. Endeks, kişisel özgürlükler ve piyasa bağımsızlığı açısından kantonlar arasındaki farkları net bir şekilde gözler önüne seriyor.</p>

İsviçre’nin en özgür ve en kısıtlı kantonları açıklandı

Göç, İsviçre siyasetinin en sıcak tartışma konularından biri. 20 Minuten ve Tamedia için yapılan bir LeeWas anketi, halkın göçle ilgili umutlarını ve kaygılarını gözler önüne serdi. Sonuçlar, siyasi görüşün insanların göç algısını belirlemede ne kadar etkili olduğunu da ortaya koyuyor.

Halk güvenlikten endişeli

<h2>Umudun Kaynağı: İşgücü ve Sağlık Sektörü</h2><p>Ankete katılanların çoğu göçün bazı avantajlar sunduğunu düşünüyor. Öne çıkan noktalar:</p><ul><li>%43: Göç, İsviçre’deki uzman işgücü eksikliğini gidermeye yardımcı oluyor.</li><li>%41: Sağlık sektöründe göçmen iş gücü büyük önem taşıyor.</li><li>%28: AB ile serbest dolaşım, ekonomik faydalar sağlıyor.</li></ul><p>Buna karşın İsviçre’nin insani gelenekleri, kültürel çeşitlilik veya vatandaşların Avrupa’da çalışma fırsatları gibi diğer avantajlar daha az önemseniyor. Ankete katılanların sadece %22’si göçten hiçbir fayda görmediğini söylüyor.</p><h2>Endişeler: Güvenlik ve Sosyal Yük</h2><p>Göçün riskleri de halkın gündeminde:</p><ul><li>Sadece %9 göç konusunda kaygısız.</li><li>%59: Güvenlik ve suç endişesi taşıyor.</li><li>Sosyal sistem üzerindeki yük, konut sıkıntısı ve kira artışı da halkın kaygıları arasında.</li><li>Sağlık sistemi üzerindeki artan yük, %42 ile önemli bir endişe kaynağı.</li></ul><p>Hızlı nüfus artışı, işgücü piyasasına baskı ve dilin önem kaybı ise daha az endişe yaratıyor.</p><h2>Siyasi Görüş Fark Yaratıyor</h2><p>Araştırma, yaş, cinsiyet ve bölgenin de etkisi olduğunu gösterse de asıl belirleyici unsur siyasi eğilim:</p><ul><li>SVP sempatizanları: %49’u göçten fayda görmüyor; %100’ü endişeli.</li><li>SP sempatizanları: Sadece %6’sı fayda görmediğini söylüyor.</li><li>GLP sempatizanları: Göçten fayda görme konusunda en iyimser grup.</li><li>Yeşiller sempatizanları: %22’si kaygısız, endişe en düşük seviyede.</li></ul><h2>Özetle</h2><p>İsviçre halkı göçü çifte bakış açısıyla değerlendiriyor: İşgücü açığını kapatma ve sağlık sektörünü güçlendirme fırsatları umut veriyor; güvenlik, sosyal yük ve kültürel değişim kaygıları ise endişe yaratıyor. Siyasi görüş ise bu algıyı şekillendirmede belirleyici bir rol oynuyor.</p>

İsviçre’de göç tartışması: Fırsatlar ve endişeler yan yana

İsviçre’de yapılan yeni bir araştırma, aile içi şiddetin yaşandığı hanelerde çocukların velayet ve kişisel ilişki (görüşme) kararlarında yeterince dikkate alınmadığını ortaya koydu.

Çocukların dinlenmesi bir öncelik olmalı

<p>KidsToo Vakfı tarafından talep edilen çalışma, çocukların yalnızca tanık olsalar bile şiddetten etkilenen “örtülü mağdurlar” olduğunu vurguluyor.</p><h2>20 Aylık Araştırma: İlk Kapsamlı İnceleme</h2><p>SUPSI ve ZHAW tarafından 20 ay boyunca yürütülen araştırma, St. Gallen, Tessin, Vaud ve Zürih kantonlarından 41 vakayı mercek altına aldı. Bu çalışma, İsviçre’de aile içi şiddet bağlamında velayet kararlarının ayrıntılı şekilde değerlendirildiği ilk bilimsel inceleme olma özelliğini taşıyor.</p><p>Araştırmanın bulgularına göre:</p><ul><li>Aile içi şiddet, velayet ve görüş hakkı süreçlerinde çoğu zaman gereğince hesaba katılmıyor.</li><li>Çocukların yaşadıkları deneyimler ve ifadeleri yeterince değerlendirilmeden karar veriliyor.</li><li>Uzmanlar, vakalarda şiddetin sıradan bir ebeveyn çatışmasıyla eş tutulduğunu, bunun da riskleri görünmez kıldığını belirtiyor.</li></ul><h2>KidsToo Vakfı: “Şiddet Varsa, İki Ebeveynle İletişim Zorunluluğu Yeniden Değerlendirilmeli”</h2><p>KidsToo Vakfı Başkanı Pascal Bovay, RTS’ye yaptığı açıklamada, uzun süredir geçerli olan “çocuğun her iki ebeveynle ilişki kurmasının yararlı olduğu” yaklaşımının, şiddet vakalarında sorgulanması gerektiğini söyledi.</p><p>Bovay, şunları ifade etti:</p><ul><li>“Bir ebeveyn şiddet uyguluyorsa, bu temel prensip geçerliliğini yitirmeli.”</li><li>“Çocuklar, doğrudan hedef alınmasalar bile şiddetin tanığı olduklarında fiilen mağdurdur.”</li><li>Ortak velayet, kişisel ilişki hakkı veya ebeveyn sorumlulukları, şiddet uygulayan kişinin şiddeti sürdürmesi için bir araç haline gelebiliyor.</li></ul><p>Vakıf, velayet düzenlemelerinin geçici olarak askıya alınabilmesi için şiddetin daha etkin tespit edilmesi gerektiğini savunuyor.</p><h2>Uzmanlar: Erken Müdahale Neredeyse Hiç Yok</h2><p>Araştırmacılar, aile içi şiddetin “sıradan bir anlaşmazlık” olarak değerlendirilmesinin çocuklar için ciddi riskleri gizlediğini belirtiyor.<br>Erken müdahale mekanizmalarının ise yalnızca istisnai durumlarda devreye girdiği ifade ediliyor.</p><h2>Çocukların Dinlenmesi Bir Öncelik Olmalı</h2><p>Rapor, çocukların görüşlerinin daha etkin alınabilmesi için:</p><ul><li>Yaşlarına uygun görüşme yöntemlerinin geliştirilmesini,</li><li>Hukuk, sağlık ve sosyal hizmet uzmanlarının daha kapsamlı eğitilmesini,</li><li>Federal düzenlemelerin sadeleştirilmesini ve yetki karmaşalarının giderilmesini,</li><li>Kantonlar arası uygulamaların uyumlaştırılmasını öneriyor.</li></ul><p>Ayrıca, mağdur çocukların destek süreçlerinde kesinti ve gecikmeleri önlemek için sürdürülebilir bir finansmanın zorunlu olduğu vurgulanıyor.</p>

Aile içi şiddet vakalarında çocukların görüşü yeterince dikkate alınmıyor

Bilim insanları, bitter çikolatanın içinde bulunan bir bileşiğin yaşlanma sürecini yavaşlatabilecek etkiler gösterdiğini ortaya koydu.

Çikolata ve yaşlanma

<p>Yeni yayımlanan bir çalışmaya göre, kakao çekirdeklerinin doğal bileşenlerinden biri olan teobromin, yaşlanmayı geciktirme potansiyeline sahip olabilir.</p><p>Çarşamba günü Aging dergisinde yayımlanan araştırmada, teobrominin biyolojik yaşlanmanın hızını azaltabileceğine yönelik bulgular paylaşıldı.</p><p>Araştırmanın baş yazarı ve King's College London'da epigenomik araştırma grubunu yöneten Jordana Bell, “Elde ettiğimiz sonuçlar, bitter çikolatanın ana bileşenlerinden birinin daha uzun süre genç kalma ile ilişkili olabileceğini gösteriyor,” dedi.</p><p>Bell ayrıca, “Daha fazla bitter çikolata tüketilmesini önermiyoruz, ancak bu bulgular günlük besinlerin daha sağlıklı bir yaşamın ipuçlarını nasıl barındırabileceğini anlamamıza yardımcı olabilir,” diye ekledi.</p><p>Araştırmacılar, İngiltere’den 509 ve Almanya’dan 1.160 kişinin verilerini inceleyerek, kandaki teobromin seviyesi yüksek olan bireylerin biyolojik yaşlarının kronolojik yaşlarına kıyasla daha düşük göründüğünü belirledi.</p><p>Biyolojik yaş, bir kişinin vücudunun genel işleyişine ve sağlık düzeyine göre kaç yaşında olduğuna işaret ediyor. Bu yaş; çevresel etmenler, yaşam tarzı ve genetik gibi faktörlerden etkileniyor ve hücrelerle dokuların zaman içinde maruz kaldığı hasarı yansıtıyor.</p><p>Bu değerlendirmede araştırmacılar, yaşla birlikte belirli kalıplar içinde değişen ve DNA üzerinde "metilasyon" olarak bilinen küçük kimyasal işaretleri analiz etti. Ayrıca yaşlanma hızı ve telomer uzunluklarına da bakıldı. Telomerlerin kısalması, daha yaşlı bir biyolojik profile ve yaşa bağlı hastalıklara işaret ediyor.</p><p>Bitter çikolata daha önce de kalp sağlığı gibi çeşitli olumlu etkilerle gündeme gelmişti. Buna karşın araştırmacılar, teobromin ile yaşlanma süreci arasındaki ilişkinin tam olarak anlaşılabilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyor.</p><p>Oxford Üniversitesi’nde diyet, obezite ve davranış bilimleri üzerine çalışan Doç. Dimitrios Koutoukidis, “Araştırma ilgi çekici bir bağı araştırıyor ancak çikolata tüketimindeki artış ya da azalışın teobromin düzeylerini nasıl etkilediğini ve bunun sağlık sonuçlarına nasıl yansıdığını ele almıyor,” dedi.</p><p>Koutoukidis ayrıca bitter çikolatanın içeriğinde bulunan şeker ve yağın etkilerinin de göz önünde bulundurulması gerektiğini hatırlatarak, “Bu nedenle çikolata ara sıra ve sınırlı miktarlarda tüketilmelidir,” diye konuştu.</p>

Araştırma: Bitter çikolatadaki teobromin yaşlanmayı yavaşlatabilir

İnsan Hak ve Hürriyetleri (İHH) İnsani Yardım Vakfı, 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü kapsamında İsviçre’nin Cenevre kentinde bir panel ve basın açıklaması düzenledi.

İnsan hakları vurgusu

<p>Çatışma alanlarında çalışan insani yardım personeli ile insan hakları savunucularının maruz kaldığı artan tehlikelere dikkat çekmeyi amaçlayan etkinlikler, şehirde iki ayrı programla gerçekleştirildi.</p><p>İlk etkinlik, Impact Hub’ın ev sahipliğinde düzenlenen panel oldu. İHH’dan İrfan Tatlı’nın moderatörlüğünde yapılan panele; Oxfam’ın Cenevre Direktörü Mathew Truscott, İngiltere Kent Üniversitesinden akademisyen Shahd Hammouri, Filistin İçin Adalet Kuruluşunun araştırma direktörü ve avukat Henriette Willberg ile Yeryüzü Avukatları Derneğinden avukat Hüseyin Dişli konuşmacı olarak katıldı.</p><p>Panelde, insani yardım çalışanları ile insan hakları savunucularının çatışma bölgelerinde karşılaştıkları tehlikeler, uluslararası hukuk çerçevesi, mevcut koruma yöntemleri ve sahadaki eksiklikler detaylı şekilde tartışıldı.</p><p>Panelin ardından, BM Cenevre Ofisi önündeki sivillere yönelik silahlı şiddetle mücadeleyi simgeleyen kırık sandalye anıtının yanında basın açıklaması yapıldı. Amaç, çatışma bölgelerinde görev yapan kişilere yönelik ağırlaşan hak ihlallerine karşı uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırmaktı.</p><h3><strong>“Bu kişilerin korunması tartışmaya kapalı bir zorunluluktur”</strong></h3><p>İHH Mütevelli Heyeti Üyesi Uğur Yıldırım, Türkçe ve İngilizce yaptığı açıklamada, insan hakları savunucuları ile insani yardım çalışanlarının güvenliğinin sağlanmasının temel bir yükümlülük olduğunu vurguladı.</p><p>Yıldırım, dünya genelinde bu kişilerin hedefli saldırılar, keyfi gözaltılar, tehditler ve ciddi çalışma kısıtlamalarıyla karşılaştığını belirterek şu ifadeleri kullandı:</p><p>“Uluslararası insancıl hukuk, Cenevre Sözleşmeleri ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi bu kişileri açık biçimde koruyor olsa da, uygulamada bu yükümlülükler çoğu zaman çiğneniyor. Gazze’den Ukrayna’ya, Doğu Türkistan’dan Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ne, Yemen’den Sudan’a kadar pek çok coğrafyada benzer ihlaller yaşanmaya devam ediyor. Bu durum uluslararası normlara duyulan saygının giderek azaldığına işaret eden kaygı verici bir tablo ortaya koyuyor.”</p><p>İnsani yardım emekçilerinin ihlalleri belgeleyen, hayat kurtaran destek sağlayan ve insan onurunu koruyan kritik bir görevi olduğunu söyleyen Yıldırım, bu kişilerin hedef alınmasının toplumların adalet mekanizmalarına erişimini de zayıflattığını dile getirdi.</p><h3><strong>“Bu yıl 326 insani yardım çalışanı yaşamını yitirdi”</strong></h3><p>Yıldırım, “Bu saldırılar münferit olaylar değildir ve küresel insani sistemin bütününü zayıflatır. Verilere göre, bu yıl 326 insani yardım çalışanı hayatını kaybetti; yardım personeline yönelik 355 saldırı kaydedildi. Aynı şekilde 2024’te 32 ülkede 324’ten fazla insan hakları savunucusu öldürüldü. Bu rakamlar, uluslararası hukuk standartlarının ciddi bir gerileme içinde olduğunu göstermektedir.” dedi.</p><p>İHH’nin de bu riskleri birebir yaşayan kuruluşlardan biri olduğunu hatırlatan Yıldırım, Gazze’de İsrail saldırıları sonucu beş çalışanlarını kaybettiklerini aktardı.</p><p>Onların fedakârlığının, insani yardım çalışanlarının karşı karşıya olduğu tehlikelerin boyutunu acı bir şekilde hatırlattığını söyleyen Yıldırım, tüm devletlere ve uluslararası yapılara şu çağrıyı yaptı:</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6f06.jpg" width="1024" height="576"></figure><p>İnsani yardım çalışanlarının ve insan hakları savunucularının güvenliğini sağlamak, insani yardıma engelsiz erişimi garanti altına almak ve saldırılar karşısındaki cezasızlığı sonlandırmak için ulusal ve uluslararası düzeyde koruma mekanizmalarının güçlendirilmesi gerekiyor.</p><h3><strong>“Onların mücadelesi daha güçlü bir korumaya dönüşmeli”</strong></h3><p>Yıldırım, “Bütün zorluklara rağmen görev yapan cesur insanlara saygı duyuyor, insanlık adına hayatını kaybedenleri rahmetle anıyoruz. Ortak sorumluluğumuz, bu mücadelenin daha etkili koruma mekanizmalarına ve adalet arayışında daha kararlı bir duruşa dönüşmesini sağlamaktır.” ifadelerini kullandı.</p><p>Avukatlar Hüseyin Dişli ve Henriette Willberg de İngilizce yaptıkları konuşmalarda, insan hakları savunucularının ve insani yardım personelinin kritik rolüne işaret ederek bu kişilerin korunması için uluslararası topluma çağrıda bulundu.</p>

İHH, Cenevre’de insan hakları için çağrı yaptı

Helvetia ile Baloise’nin birleşmesi sonrası oluşan sigorta grubu, önümüzdeki üç yıl içinde 2.600’e kadar çalışanıyla yollarını ayırmayı planlıyor. Bu kapsamlı küçülme özellikle İsviçre’yi etkileyecek; ülkede 1.400 ila 1.800 pozisyonun kaldırılması öngörülüyor.

Helvetia Baloise küçülüyor

<p>Şirket yönetimi, planlanan azaltmayı salı günü çalışanlara duyurdu. İsviçre operasyonlarının CEO’su Martin Jara, yaptığı açıklamada, “Grup genelinde 2.000 ile 2.600 arasında işten çıkarma bekliyoruz” dedi. Helvetia Baloise, sekiz Avrupa ülkesinde toplam 22.000 kişiyi istihdam ediyor ve bu çalışanların üçte biri İsviçre’de bulunuyor. Birleşmenin ardından yalnızca Basel’de yaklaşık 4.000 kişi görev yapıyor.</p><p>Jara, küçülmenin saha hizmetleri dışındaki tüm bölümleri kapsayacağını ve sürecin üç yıla yayılarak yürütüleceğini belirtti.</p><p>St. Gallen ve Basel’deki işten çıkarmaların nasıl dağıtılacağı ise hâlâ net değil. Jara, emeklilik, iç transfer ve doğal personel ayrılıklarıyla zorunlu işten çıkarmaların mümkün olduğunca azaltılacağını vurguladı.</p><p>Çalışan temsilcileriyle yürütülecek görüşmeler Ocak ayı başında başlayacak. Jara, sürecin ay sonunda tamamlanmasının hedeflendiğini ifade etti: “O zaman iki lokasyon arasındaki dağılımın nasıl olacağını göreceğiz.” Ancak bu dağılımın kesin olmadığına da dikkat çekti. “Örneğin St. Gallen’de bir pozisyon boşalırsa, aynı görev Basel’de çakışma olsa bile ilgili çalışanı orada tutabiliriz” diye konuştu.</p>

Helvetia Baloise üç yıl içinde 2.600 çalışanı işten çıkaracak

Aargau kantonundaki Gebenstorf’ta yürütülen kurtarma kazıları, uzmanların beklediğinden çok daha önemli sonuçlar ortaya koydu.

Bilim insanlarını şaşırtan bulgu

<p>Araştırmacıların başlangıçta bir Roma mal aktarım alanı olarak değerlendirdiği bölgede, aslında Roma İmparatorluğu’nun siyasi ve hukuki bir merkezi niteliğinde olan geniş kapsamlı bir yapı kompleksi bulundu. Ayrıca İsviçre’de ilk kez Roma dönemine ait sardalya kalıntıları da tespit edildi.</p><h3>14 Aylık Kazı, Beklentileri Aştı</h3><p>Limmat Nehri kıyısındaki arazide, konut projesi öncesinde 14 ay boyunca yürütülen çalışmalar sıkça Roma bulgularına rastlanan Aargau’da yine dikkat çekici sonuçlar verdi. Kazının ilk aşamalarında bölgenin bir lejyon kampı ya da ticari aktarma noktası olduğu düşünülüyordu. Ancak Kanton Aargau’nun açıklamasına göre, kazı alanından daha büyük olduğu anlaşılan kapsamlı bir Roma yapı kompleksi gün yüzüne çıkarıldı.</p><h3>Neredeyse Bir Kent Görünümü</h3><p>Kantonsarkeolog Thomas Doppler, yapılan bilimsel değerlendirmenin yeni bilgiler sunduğunu belirtti. Uzmanlar, MS 1. yüzyılın sonlarına doğru bölgenin nasıl göründüğüne dair bir görselleştirme bile oluşturdu.</p><p>Buluntular arasında şunlar yer alıyor:</p><ul><li>Pfeilerhalle: Büyük olasılıkla bir depo işlevi görüyordu.</li><li>Forum: Roma usulü bir pazar yeri.</li><li>Üçüncü yapı: Odalar, koridorlar ve avlulardan oluşan, işlevi tam bilinmeyen bir kompleks. Muhtemelen konut ya da kabul amaçlı kullanılıyordu.</li></ul><p>Doppler’e göre, yapıların güney bölümleri kazı alanı dışında kaldığı için kompleks gerçekte çok daha büyük olabilir. Bu kısımların günümüzde mevcut kanton yolunun altında korunmuş olabileceği düşünülüyor.</p><h3>İsviçre’de Bir İlk: Roma Dönemine Ait Sardalyalar</h3><p>Kazı sırasında çok sayıda amfora parçası bulundu; ancak asıl dikkat çeken, içi “garip gri-beyaz sedimanlarla” dolu tamamen sağlam bir amfora oldu. Basel Üniversitesi’nin yaptığı mikroskobik eleme işlemleri sonunda geriye sadece minik balık kemikleri kaldı — bunların sardalya olduğu anlaşıldı. Bu, İsviçre’de Roma dönemine ait sardalyaların ilk bilimsel kanıtı olarak kayda geçti.</p><p>Sedimanlarda aynı zamanda antik dünyanın en sevilen baharatlarından olan balık sosu (garum) kalıntıları da tespit edildi.</p><h3>Roma’nın Balık Endüstrisi ve Ticaret Ağı</h3><p>Roma toplumunun balık kaynaklarını geniş ölçekte işleyen ve tuzlama, fermente ürünler için büyük üretim merkezleri kuran ilk uygarlıklardan biri olduğu biliniyor.</p><p>Amforanın kökenine dair analizler, kabın:</p><ul><li>Roma’nın Baetica eyaleti (bugünkü Endülüs),<br>ya da</li><li>Lyon bölgesi</li></ul><p>kökenli olabileceğini gösteriyor.</p><p>Sardalyaların tam olarak nerede avlandığı bilinmese de uzmanlara göre Akdeniz’de yakalanmış olmaları ve hem deniz hem kara yoluyla Limmat’a ulaştırılmış olmaları olası.</p><h3>Roma Ticaretine Dair Somut Kanıt</h3><p>Devam eden analizler daha fazla bilgi sunacak olsa da Kantonsarkeolog Doppler, Gebenstorf’taki bulguların Roma döneminde ticaretin ve lojistik ağlarının nasıl işlediğine dair somut kanıtlar sağladığını vurguluyor.</p>

Gebenstorf’ta Roma İmparatorluğu’nun ticaret ağına ışık tutan keşif

İsviçre'de üniversite mezunları arasında işsizlik giderek artıyor. Buna rağmen, özellikle büyük şehirlerde gençlerin yükseköğretime yönelme eğilimi sürüyor. Son veriler ise mesleki eğitimin daha yüksek iş güvenliği ve farklı kariyer seçenekleri sunduğunu gösteriyor.

Mesleki eğitim avantajı

<p>Eğitim uzmanı Ursula Renold, kararsız gençlerin erken başarı deneyimi kazanabilmeleri için mesleki eğitimi tercih etmelerini öneriyor.</p><p>Kasım ayı ortasında, Renold Zürih’teki meslek fuarında kendi eğitim yolculuğunu anlattı. 15 yaşında okuldan sıkıldığını ve bir an önce bağımsız olmak istediğini belirtti. Ortaokula devam etmek yerine bir bankada ticaret alanında çıraklığa başladı.</p><p>Ancak zamanla merakı arttı ve toplumun işleyişini daha iyi anlamak istedi. 19 yaşına geldiğinde çalışırken uzaktan eğitimle İsviçre Matura’sını tamamladı ve daha sonra Zürih Üniversitesi’nde öğrenim gördü. 2005–2012 yılları arasında Federal Mesleki Eğitim ve Öğretim Dairesi’nin başkanı olarak görev yaptı. Bugün ETH Zürih’te profesör olan Renold için mesleki eğitim kariyerinin temelini oluşturuyor.</p><p>Renold, dünya genelindeki eğitim sistemlerini karşılaştırırken dikkat çekici bir eğilimin altını çiziyor: Lise ve üniversiteye gitme baskısı artarken, üniversite mezunları arasındaki işsizlik oranı da yükseliyor. Pek çok kişi yüzlerce adayla rekabet etmek zorunda kalıyor.</p><h3><strong>“Kararsızsanız mesleki eğitim daha doğru bir başlangıçtır.”</strong></h3><p>Renold’a göre mesleki eğitim değerli bir seçenek: “Gençler ve aileleri emin olamadıklarında mesleki eğitimi tercih etmeli.” Çünkü daha sonra üniversiteye geçmek hâlâ mümkün.</p><p>Ancak İsviçre genelinde, özellikle şehirlerde üniversiteye yönelim artmış durumda. Federal İstatistik Ofisi'ne (FSO) göre çıraklık yapan gençlerin sayısı son yıllarda azaldı.</p><p>Bu durum Rudolf Strahm gibi uzmanlar tarafından eleştiriliyor. Strahm ve benzer görüştekiler, gençlerin yeniden pratik beceriler kazandıran mesleki eğitime yönelmesi gerektiğini savunuyor. Peki bu alandaki iş imkânları nasıl?</p><h3><strong>Çıraklık mezunları iş piyasasında daha avantajlı</strong></h3><p>Mesleki eğitim iki bölümden oluşuyor:</p><ul><li><strong>Temel mesleki eğitim</strong>: Geleneksel çıraklığı içeriyor ve iki yıllık federasyon onaylı mesleki sertifika ya da üç-dört yıllık Federal Yeterlilik Belgesi (EFZ) ile tamamlanıyor.</li><li><strong>İleri mesleki eğitim</strong>: EFZ veya eşdeğeri üzerine kurulu, birkaç yıllık iş tecrübesi sonrası uzmanlaşma imkânı sağlayan bir model.</li></ul><p>Veriler, meslek okulu mezunlarının iş piyasasında üniversite mezunlarına kıyasla daha güvenli konumda olduğunu ve aradaki farkın giderek büyüdüğünü gösteriyor.</p><p>İşverenler birliğinin analizine göre üniversite yüksek lisans mezunları arasındaki işsiz sayısı 2010’dan bu yana yüzde 70 arttı. Bunun bir nedeni uygulamalı bilimler üniversitelerinden mezun çıkan kişi sayısının hızla yükselmesi. Aynı dönemde çıraklık mezunlarının işsizlik oranı %40 azaldı.</p><p>İşverenler birliğinin baş ekonomisti Patrick Chuard-Keller, “Üniversite mezunlarının arzı talepten daha hızlı yükseliyor gibi görünüyor” diyerek durumu kaygı verici buluyor.</p><p>Renold’un yaptığı analiz de benzer. Üniversite mezunları arasındaki işsizlik oranı neredeyse İsviçre ortalaması olan %4,3'e ulaşmış durumda. FSO verilerine göre bu oran 2024’te %4,1’di.</p><p>Çıraklık mezunları ise ortalamanın çok altında işsizlik oranlarına sahip. En iyi durumda olanlar ileri düzey mesleki eğitim alanlar. Renold’a göre bu eğitim özellikle KOBİ ve sanayi işletmeleri için büyük avantaj sağlıyor ve işsizliğe karşı en güçlü korumayı sunuyor.</p><h3><strong>Mesleki eğitimin güçlü yönleri</strong></h3><p>Uzmanlara göre mesleki eğitimin iş dünyasında güçlü olmasının çeşitli nedenleri var:</p><ul><li>Şirketler çırakları kendileri eğittiği için becerilerle iş ilanları daha iyi örtüşüyor.</li><li>Eğitim teori ile pratiği birleştiriyor. İşverenler iş deneyimi, takım çalışması ve dayanıklılığı yüksek öncelik haline getiriyor.</li><li>Mesleki eğitim, çalışma dünyasındaki değişime daha hızlı uyum sağlıyor.</li><li>Dijital dönüşüm ve yapay zekâ nedeniyle iş piyasası hızla değişirken, iş yerinde eğitim alanlar yeni teknolojilere daha kolay adapte oluyor.</li></ul><p>Üniversiteler ise daha çok akademik yetkinliklere odaklanıyor. Ancak mezunların yalnızca küçük bir kısmı akademik çalışmalarda yer alıyor. Pek çok lisans programı iş dünyasının ihtiyaçlarına göre tasarlanmamış durumda. Bu durum özellikle disiplinlerarası, beşerî bilimler ve sanat bölümlerinde işsizliği artırıyor.</p><p>Ayrıca yapay zekâ, yeni mezunların yaptığı bilgi temelli pek çok işi devralmaya başladı. ETH Zürih’in araştırmasına göre, ChatGPT, Gemini ve benzeri teknolojiler nedeniyle 2023’ün başından beri İsviçre’de yaklaşık on bin iş ortadan kalktı.</p><p>Chuard-Keller bu durumu “eğitim çıktısı ile iş gücü piyasası arasında büyüyen uçurum” olarak değerlendiriyor. Alman fizikçi Harald Lesch’in ifadesi ise daha net: “Bir meslek öğrenin. Tuvalet tıkanınca yapay zekâyı değil, tesisatçıyı ararsınız.”</p><h3><strong>Yüksek mesleki eğitim: Daha fazla güvenlik ve cazip maaşlar</strong></h3><p>Peki gençler lise ve üniversite yerine mesleki eğitimi daha fazla tercih etmeli mi?</p><p>Renold özellikle kararsız gençler için bunun doğru olduğunu düşünüyor:<br>“Ortaokula zorlamak onlara fayda sağlamıyor. Gençlerin başarı hissi kazanması ve özgüvenlerinin güçlenmesi gerekiyor.”<br>İlerleyen yıllarda daha fazla eğitim adımı atmanın da bu sayede kolaylaştığını belirtiyor. İsviçre sistemi esnek; çoğu kişi ilk çıraklığının ötesine geçip çeşitli uzmanlık eğitimleri alıyor.</p><p>Üniversite eğitiminin daha yüksek maaş getirdiği sıkça dile getiriliyor. Avenir Suisse’in araştırmasına göre üniversite mezunları ortalama %53 daha fazla kazanıyor. Ancak Chuard-Keller bu verilerin geçmişi yansıttığını ve işgücü açığı ile demografik değişimin maaş yapısını değiştirebileceğini söylüyor.</p><p>İleri mesleki eğitim ise halihazırda cazip gelir fırsatları sunuyor. Örneğin, bir kişi çıraklık sonrası birkaç yıl deneyim kazanıp Federal onaylı inşaat ustabaşı yeterliliğini tamamladığında maaşının %27’ye kadar artabileceği belirtiliyor.</p>

İsviçre'de mesleki eğitim öne çıkıyor

Günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelen trafik sıkışıklıkları, yalnızca zaman kaybına yol açmakla kalmıyor; ruhsal ve fiziksel sağlık üzerinde de beklenenden çok daha ciddi etkilere neden olabiliyor. 

Kaybedilmiş zaman

<p>Uzmanlara göre, her gün işe gidip gelirken trafikte geçirilen yarım saat ya da daha uzun süreler, yıl sonunda günler hatta haftalar anlamına geliyor.&nbsp;</p><p>Psikiyatrist ve psikoterapist Michele Mattia, bu durumun kişilerde yoğun bir stres hali yarattığını belirterek, “Trafikte sıkışıp kalmak, zamanın boşa harcandığı hissini güçlendiriyor. Bu da uzun vadede daha yüksek bir stres düzeyine yol açıyor” diyor.</p><h3>Kortizol ve enflamasyon riski</h3><p>Michele Mattia’ya göre, trafik kaynaklı stres vücutta kortizol hormonunun artmasına neden oluyor. Bu durum ise enflamatuar hücrelerin üretimini tetikliyor. “Vücut daha gergin hale geliyor, zihin karşılaşılan durumları yönetmekte zorlanıyor. Stresin metabolizma ve özellikle kalp-damar sistemi üzerinde gerçek ve ölçülebilir etkileri var” diyen Mattia, bu sürecin uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini vurguluyor.</p><h3>Trafikteyken strateji geliştirmek şart</h3><p>Uzmanlar, trafikte geçirilen zamanın nasıl algılandığının büyük önem taşıdığı görüşünde. Kimileri bu süreyi şarkı söyleyerek ya da müzik dinleyerek geçirirken, kimileri ise öfkesini diğer sürücülere yöneltiyor. Mattia’ya göre asıl risk, bu duruma karşı herhangi bir strateji geliştirilmemesi. “Eğer zihinsel olarak hazırlıklı olmazsak, sürekli bir gerginlik hali içine girebiliriz” diyor.</p><p>Bu nedenle trafikte geçirilen zamanı daha verimli ve yapıcı hale getirmek öneriliyor. Podcast dinlemek, yabancı bir dil öğrenmek, müzik ya da sesli kitap dinlemek gibi aktiviteler, bu sürenin “kaybedilmiş zaman” olarak algılanmasını engelleyebilir. Uzmanlara göre, zihinsel yaklaşım, stresin etkisini azaltmada kilit rol oynuyor.</p><h3>Ticino kantonu neden farklı?</h3><p>Mobilite uzmanı Franco Tufo ise özellikle Ticino kantonundaki durumun diğer bölgelere kıyasla daha karmaşık olduğuna dikkat çekiyor. Dar vadilerden oluşan coğrafi yapı, kuzey-güney yönlü yoğun trafik, yoğun saatlerde artan araç sayısı ve sınır ötesi çalışanların fazlalığı, tüm trafik akışının aynı güzergâhlarda ve aynı saatlerde yoğunlaşmasına neden oluyor. Bu da trafik sıkışıklığının çok daha yoğun hissedilmesine yol açıyor.</p><p>Toplu taşımanın güçlendirilmesi önemli bir adım olsa da, Tufo’ya göre bu tek başına yeterli değil. Son yıllarda toplu taşıma seferlerinin artırılmasına rağmen, genel hareketlilik talebinin de aynı oranda artması, elde edilen kazanımların bir kısmını gölgeliyor. Ayrıca özellikle çevre bölgelerde, zaman ve erişim açısından otomobil hâlâ birçok kişi için en pratik ulaşım aracı olmayı sürdürüyor.</p>

Uzmanlar uyarıyor: Trafik sıkışıklığı stres ve enflamasyonu artırıyor

Interpol, 2025 yılında canlı hayvan kaçakçılığının şimdiye kadarki en yüksek seviyelerine ulaştığını açıkladı. Kuruluşun yürüttüğü uluslararası operasyon kapsamında yaklaşık 30 bin canlı hayvan ele geçirildi, 1100 şüpheli tespit edildi.

30 bin hayvan ele geçirildi

<p>Interpol’ün Lyon’daki merkezinden yapılan açıklamaya göre, Eylül–Ekim 2025 arasında yürütülen operasyonda;</p><ul><li>6160 kuş,</li><li>2040 kaplumbağa,</li><li>1150 sürüngen,</li><li>208 primat,</li><li>46 pangolin,</li><li>10 büyük kedi türü,</li><li>ve 19.415 diğer yabani hayvan ele geçirildi.</li></ul><p>Kuruluş, kaçakçılıktaki artışın en önemli nedenlerinden birinin egzotik evcil hayvan talebi olduğunu vurguladı.</p><h3>Sosyal medya üzerinden satış girişimleri</h3><p>Operasyona 134 ülkenin güvenlik birimleri katıldı. Katar’da, nesli tükenme tehlikesi altındaki bir primatı 14.000 dolara satmaya çalışan bir kişi gözaltına alındı. Brezilya’da ise 145 şüpheli tespit edildi, 200’den fazla yabani hayvan kurtarıldı. Ülkede özellikle altın aslan tamarin türüne yönelik kaçakçılık ağları çökertildi.</p><p>Interpol Genel Sekreteri Valdecy Urquiza, kaçakçılık şebekelerinin uyuşturucu ticaretinden insan kaçakçılığına kadar birçok suç örgütüyle bağlantılı olduğunu belirterek tehdidin boyutuna dikkat çekti.</p><h3>Kripto paralar ve sınır ötesi iş birliği</h3><p>Interpol, kaçakçıların giderek daha fazla kripto para kullandığını, bu nedenle finansal platformlarla güvenlik birimleri arasındaki uluslararası bilgi paylaşımının kritik önem taşıdığını ifade etti.</p><p>Yaban hayatına yönelik suçların yıllık hacminin resmî rakamlara göre 20 milyar dolar, gerçekte ise çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.</p><h3>Böceklerden deniz canlılarına: Kaçakçılık her alanda büyüyor</h3><p>Operasyon kapsamında 10.500’den fazla kelebek, örümcek ve diğer böcek türleri ele geçirildi. Koruma altındaki deniz canlılarına yönelik kaçakçılıkta da artış görüldü.</p><p>Ayrıca, özellikle geleneksel tıpta kullanılmak üzere ticareti yapılan hayvan türevleri ve kalıntıları, kaçak pazarın en büyük kısmını oluşturmaya devam ediyor.</p><h3>“Bushmeat” ticareti hızla artıyor</h3><p>Interpol, Afrika’dan Avrupa’ya doğru “bushmeat” olarak bilinen yaban hayvanlarının (maymun, zürafa, zebra, antilop gibi) et ticaretinde belirgin bir artış olduğunu açıkladı. Operasyon süresince 5,8 ton bushmeat ele geçirildi.</p><h3>Bitki ve kereste kaçakçılığı da rekor düzeyde</h3><p>Yasadışı bitki ticareti ve kaçak kereste de ciddi bir artış gösterdi. Güvenlik güçleri toplam 32.000 metreküp kaçak odun ele geçirdi. Dünyada ticareti yapılan kerestenin %15 ila %30’unun yasadışı kaynaklardan geldiği tahmin ediliyor.</p>

Canlı hayvan kaçakçılığı rekor kırdı

Ukrayna’da Kasım ortasında ortaya çıkarılan geniş kapsamlı yolsuzluk soruşturması, ülkenin en büyük yolsuzluk operasyonlarından biri olarak uluslararası gündemde yerini koruyor. “Midas Operasyonu” adı verilen soruşturma kapsamında devlet bütçesinden 100 milyon dolardan fazla kamu kaynağının zimmete geçirildiği ortaya çıktı. 

Ukrayna’daki yolsuzluk skandalı İsviçre’ye uzandı

<p>Skandalın merkezindeki isim ise, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’e yakınlığıyla bilinen iş insanı Timur Mindich. Soruşturma, paranın bir bölümünün İsviçre üzerinden aklanmış olabileceğini gösteriyor.</p><p>10 Kasım’da Ukrayna Yolsuzlukla Mücadele Bürosu NABU, Mindich’in Kiev merkezindeki dairesine baskın düzenledi. Zelenskiy’nin dairesinin de bulunduğu aynı binada yapılan aramada Mindich yerinde değildi; polis baskınından birkaç saat önce lüks bir transfer hizmetiyle ülkeyi terk ettiği belirlendi. NABU’nun iddianamesine göre Mindich, Ukrayna devlet kurumlarıyla bağlantılarını kullanarak farklı kamu ihalelerinden milyonlarca dolar rüşvet almakla suçlanıyor. Soruşturmanın odağında, ülkenin nükleer enerji üreticisi Energoatom ile yapılan anlaşmalar da bulunuyor. Olay kapsamında üç bakan ve çeşitli üst düzey yetkililer de inceleme altında.</p><p>Ukrayna’nın yolsuzlukla mücadele kurumunun başkanı, devlet bütçesinden çalınan paranın yeniden ülkeye kazandırılacağını belirterek bu paraların bir kısmının İsviçre’de lüks gayrimenkullere dönüştürüldüğünü açıkladı. NABU’nun YouTube’da yayınladığı ev içi dinleme kayıtlarında, 6 milyon dolarlık bir transferin İsviçre’ye nasıl aktarılacağına dair konuşmalar yer alıyor. Söz konusu paranın bir gayrimenkul alımıyla ilişkilendirilmiş olabileceği belirtiliyor.</p><p>Timur Mindich ile ilişkilendirilen bir Cenevre Champel bölgesindeki daire, Mindich’in eşi Katarina Verber’in üzerine kayıtlıydı. Verber, lüks sektöründe tanınan ve 2019’da hayatını kaybeden Rus iş insanı Alla Verber'in kızı olarak biliniyor. Ailenin fotoğrafları daha önce Cenevre’de çekilmişti.</p><p>Ukrayna makamları, İsviçre’de resmi bir adli yardımlaşma talebinde bulunmuş değil; ancak NABU’nun yakın zamanda İsviçre’de inceleme başlatmaya hazırlandığı belirtiliyor. Öte yandan Mindich’in ve ailesinin şu an nerede olduğu bilinmiyor. Medya, ailenin İsrail’e kaçmış olabileceğini yazıyor.</p><p>Ukrayna Yüksek Yolsuzlukla Mücadele Mahkemesi, 1 Aralık’ta Mindich hakkında uluslararası yakalama kararı çıkardı. Skandalın önümüzdeki günlerde İsviçre yargı makamlarını da harekete geçirmesi bekleniyor.</p>

Zelenskiy’e yakın iş insanının servet izleri Cenevre’de

Avrupalı aktivistler, iptal edilen uluslararası gece trenlerini protesto etmek amacıyla pijamalarıyla tren istasyonlarına gitmeye hazırlanıyor. 2024 tarihli bu fotoğrafta, Berlin’de bir tren önünde pijamalarıyla poz veren göstericiler yer alıyor.

Gece treni

<p>Avrupa’daki uluslararası gece trenlerinin sayısındaki azalma, aktivistler tarafından konforlu bir protesto yöntemi olarak pijama eylemleriyle gündeme taşınıyor. Yarın (12 Aralık) neredeyse bir düzine büyük tren istasyonunda bu gösteriler nedeniyle aksaklıklar yaşanması bekleniyor.</p><p>Üç iklim savunuculuğu grubu, kıta genelinde demir yolu seferlerindeki “drastik” düşüşe dikkat çekmek için gösteri planladı. Aktivistler, uzun süre hizmet veren hatların kapatılmasıyla günümüzde yolcuların 1970’lere kıyasla daha az seçeneğe sahip olduğunu ve bunun da havayolu taşımacılığına yönelimi artırdığını belirtiyor.</p><p>Bu protestolar, Avusturya’nın ulusal demir yolu işletmecisi ÖBB’nin, Aralık 2021’de hizmete giren Paris-Viyana gece treninin, Fransa hükümetinin desteğini çekmesi sonrası bu ay kaldırılacağını doğrulamasının ardından gündeme geldi. Aktivistler, Lizbon-Madrid hattı ve Avrupa’nın kuzeyi ile güneyi arasındaki diğer önemli bağlantıların da yıllardır eksik veya tehlikede olduğunu vurguluyor.</p><p>Back-on-Track Europe, Stay Grounded Network ve Aterra tarafından düzenlenen gösterilerde katılımcıların kalabalık istasyonlarda pijamalarıyla yer alması planlanıyor. Aktivistlerden, sessiz disko eşliğinde pankart taşımaları ve halka gece treniyle hangi yerlere gitmek istediklerini sormaları teşvik ediliyor.</p><p>Belgelerde, eylemlerin kısa süreli sanatsal etkinlikler olduğu ve herhangi bir zarara yol açmayacağı belirtiliyor. Gerekirse, dans eden kalabalığın tren istasyonu girişinden dışarı yönlendirilmesi seçeneği de sunuluyor.</p><p>Bu eşgüdümlü protesto, havayoluna alternatiflere yönelik artan talebi göstermek ve demiryoluna yapılan kamu yatırımlarını artırmayı amaçlıyor. Stay Grounded kampanyacısı Inês Teles, Euronews Travel’a yaptığı açıklamada, “İklim krizi hızlandıkça havacılık sektörünün küçülmesi gerekiyor ve gece trenleri bunun en iyi alternatifi” dedi.</p><p>“Ancak sürekli hatların iptal edildiğini duyuyoruz. Gerçek ve erişilebilir gece trenlerini yeniden işletmeye koymamız şart,” diye ekledi.</p><p>Pijama partileri Amsterdam Central, Basel SBB, Berlin Hauptbahnhof, København H, Helsinki Central, Lisboa - Santa Apolónia, Malmö Central, Paris Gare de l'Est, Stockholm Central ve Strasbourg-Ville’de düzenlenecek. Viyana’daki gösteri ise 13 Aralık’ta Wien Hauptbahnhof’ta planlanıyor. Birleşik Krallık’taki Southampton’dan aktivistlerle temas kuruldu, fakat henüz kesin bir eylem onaylanmadı.</p>

Avrupalı aktivistler iptal edilen gece trenlerini protesto ediyor

İsviçre’de grip sezonu bu yıl alışılmışın erken başladı. Federal Sağlık Ofisi (BAG) tarafından açıklanan verilere göre, geçtiğimiz hafta İsviçre ve Liechtenstein’da 846 laboratuvar onaylı grip vakası tespit edildi. Bu, bir önceki haftaya göre yaklaşık iki kat artış anlamına geliyor.

Çocuklar da aşılanmalı mı?

<h2>Vaka Yoğunluğu Hangi Kantonlarda Yüksek?</h2><p>BAG verilerine göre 100.000 kişi başına 9,3 grip vakası kaydedildi. Kanton bazında dağılım ise şöyle:</p><ul><li>En yüksek vaka sayısı: Tessin (44,3), Wallis (15,35), Basel-Stadt (13,41)</li><li>En düşük vaka sayısı: Schwyz (1,18), Schaffhausen (2,26), Uri (2,61)</li></ul><p>Bu veriler, grip sezonunun İsviçre’de olağan zamandan daha erken başladığını gösteriyor.</p><h2>Aşı Tartışmaları: Küçük Çocuklar da Dahil Olmalı mı?</h2><p>Bu yıl şiddetli bir grip dalgası bekleniyor. Almanya’da yoğun bakım uzmanları, 6 aylıktan itibaren tüm bireylerin influenza aşısı olması gerektiğini öneriyor. İsviçreli enfeksiyon uzmanı Andreas Widmer, bu yaklaşımın İsviçre için de mantıklı olabileceğini belirtiyor.</p><p>Ancak Widmer, mevcut durumda aşılanma oranlarının oldukça düşük olduğunu vurguluyor:</p><ul><li>Sağlık personelinin yalnızca %20–30’u aşı oluyor</li><li>Grip aşısının etkinliği %50–70 arasında değişiyor</li></ul><p>“Grip sezonunun sert geçmesi ve diğer ülkelerde özellikle çocuklar ve gençlerin hastalanması bekleniyor. Ama İsviçre halkı için aşı etkinliği yine sınırlı görünüyor,” diyor Widmer.</p><h2>Özet</h2><ul><li>İsviçre ve Liechtenstein’da grip vakaları hızla artıyor.</li><li>Grip sezonu bu yıl beklenenden daha erken başladı.</li><li>Tessin, Wallis ve Basel-Stadt en yüksek riskli kantonlar.</li><li>Küçük çocukların da aşılanması tartışma konusu; mevcut aşı oranları düşük ve koruma sınırlı.</li></ul>

Grip dalgalanması İsviçre’yi erken vurdu

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) sözcüsü Tess Ingram, BM Cenevre Ofisi’nin düzenlediği haftalık basın toplantısına çevrim içi olarak katılarak Gazze’deki son duruma ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Ateşkes sonrası ölümler

<p>Ingram, İsrail ve Hamas arasında 10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkesin üzerinden iki ay geçmesine rağmen, bu süre zarfında 70’ten fazla çocuğun yaşamını yitirdiğini açıkladı. “Görünür kanama ve yaralanma azalmış gibi görünse de aslında her yerde.” ifadelerini kullandı.</p><p>Ingram, Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de yetersiz beslenme nedeniyle en az 165 çocuğun önlenebilir ve acı verici biçimde hayatını kaybettiğini söyledi. Hamile ve emziren kadınlarda da ciddi bir beslenme yetersizliğinin hızla arttığını belirtti.</p><p>Sağlıklı beslenemeyen hamile ve emziren kadınlardaki bu durumun yeni doğan bebekler üzerinde “yıkıcı bir domino etkisi” yarattığını vurgulayan Ingram, Gazze’de hastanelerde bir kilogramın altında doğan ve nefes almak için göğsü ritmik şekilde inip kalkan çok sayıda bebekle karşılaştığını aktararak durumu gözler önüne serdi.</p><p>Doğum sırasında düşük kilolu olan bebeklerin yaşamını yitirme riskinin normal kilolulara göre yaklaşık 20 kat daha yüksek olduğunu hatırlatan Ingram, Gazze Sağlık Bakanlığı verilerini paylaşarak şunları söyledi:</p><p>“Savaş öncesi, yani 2022’de, ayda ortalama 250 bebek yeni doğanların yaklaşık dörtte biri 2,5 kilogramın altında dünyaya geliyordu. 2025’in ilk yarısında doğum sayısı azalsa bile bu oran yüzde 10’a çıkarak ayda yaklaşık 300 bebeğe ulaştı. Ateşkesten önceki üç ayda ise bu sayı 460 bebeğe yükseldi, yani günlük ortalama 15 bebeğe. Bu, savaş öncesindeki oranın neredeyse iki katı.”</p><p>Düşük doğum ağırlığının, annenin beslenme durumu, yaşadığı yoğun stres ve yetersiz doğum öncesi bakım gibi etkenlerle bağlantılı olduğunu belirten Ingram, Gazze’de bu üç sorunun da ciddi şekilde gözlemlendiğine ancak bunlara yeterli yanıt verilemediğine dikkat çekti.</p><p>UNICEF sözcüsü, sadece ekim ayında 8 bin 300 hamile ve emziren kadının akut yetersiz beslenme nedeniyle hastanelere başvurmak zorunda kaldığını, oysa Ekim 2023 öncesinde bu grupta belirgin bir beslenme sorunu bulunmadığını söyledi.</p><p>Gazze’de yetersiz beslenen çocuklara müdahalenin artırılabilmesi için daha fazla insani yardıma ihtiyaç olduğunun altını çizen Ingram, özellikle bölgenin güneyindeki Refah Sınır Kapısı’nın açılmasının yardım kamyonlarının girişini kolaylaştırarak beslenme problemi yaşayan çocukların sayısını azaltabileceğini ifade etti.</p>

UNICEF: Gazze’de çocuk ölümleri ateşkese rağmen sürüyor

Neuchâtel Genel Konseyi, 2026 yılı bütçesini yaklaşık 6,6 milyon franklık açıkla kabul etti. Bütçe kapsamında en dikkat çeken önlem, okul sonrası bakım hizmetlerinin çalışma saatlerinin azaltılması oldu. Buna göre, parascolaire yapıları Ağustos ayından itibaren saat 18.00’de kapanacak.

2026 bütçesi kabul edildi

<p>Şu anda 12 saat olan günlük çocuk bakım süresi 11 saate düşürülecek. Aile dosya sorumlusu Belediye Meclis Üyesi Nicole Baur yaptığı açıklamada, “Mali denge açısından bir tercih yapmak zorundaydık. Öğle saatlerindeki kapasiteyi artırmayı tercih ediyoruz” dedi.</p><p>Yetkililer, kararın yaklaşık 50 çocuğu doğrudan etkileyeceğini belirtiyor. Buna karşın, belediye 64 yeni bakım yerioluşturacak; özellikle Corcelles-Cormondrèche ve Peseux bölgelerinde kapasite artırılacak. Böylece 100’e yakın aile bu düzenlemeden yararlanabilecek.</p><p>Baur, bunun bir tasarruf tedbiri değil, kaynakların yeniden dağıtılması olduğunu vurguladı. Ayrıca 2026 bütçesinde aile dışı bakım hizmetlerine 2025’e kıyasla 2 milyon franklık ek kaynak ayrıldığını hatırlattı.</p><h4>Tek ebeveynli aileler için zorluk endişesi</h4><p>Çalışma saatlerinin kısalmasının özellikle tek ebeveynli ailelerde sorun yaratabileceği dile getirildi. Sosyalist Parti’den Belediye Meclis Üyesi Philippe Loup da toplantıda konuyu gündeme taşıdı.</p><p>Loup yaptığı açıklamada, “Bu uygulama açıkça bazı aileler için problem oluşturabilir. Etkilenen ailelere destek sağlanmalı ve bu tedbirin sonuçları izlenmeli. Gerekirse 2027’de yeniden değerlendirme yapılmalı” diyerek uyarıda bulundu.</p><p><strong>Parascolaire</strong>, İsviçre eğitim sisteminde sık kullanılan bir terimdir. Okul saatleri dışında çocuklara sunulan gündüz bakım ve etkinlik hizmetlerini ifade eder. Valais, Neuchâtel ve diğer kantonlarda bu sistem özellikle çalışan ebeveynlerin çocuk bakımını desteklemek için yaygın olarak kullanılır.</p>

Neuchâtel’de parascolaire hizmetlerde saat kısıtlaması

2023 eğitim-öğretim yılının başlangıcından bu yana Valais kantonundaki öğrenciler, yıl içinde mazeretsiz izin sağlayan “joker günleri”nden yararlanabiliyor. Üç yıla yaklaşan uygulama sürecinin ardından kanton yönetimi, düzenlemeden oldukça olumlu bir bilanço çıkardı.

Belirli koşullara bağlı

<p>Uygulama kapsamında öğrenciler, her eğitim yılında iki güne kadar herhangi bir gerekçe sunmadan izin talep edebiliyor. Sion’daki Lycée Collège de la Planta’da geçtiğimiz yıl öğrencilerin yarısından fazlası en az bir joker gününü kullandı.</p><p>Valais Kanton Eğitim Hizmetleri Şefi Jean-Philippe Lonfat yaptığı açıklamada, “Ortaöğretim II düzeyinde öğrencilerin %46’sı birinci günü, %30-35’i ise ikinci günü kullanıyor. Yani tamamen otomatik kullanılan bir izin değil” dedi.</p><h4>Kurallar net: İlk ve son hafta yok, hava durumuna göre de değil</h4><p>Joker izinler belirli koşullara bağlı. Eğitim yılının ilk ve son haftasında izin verilmiyor. Talep en az iki hafta öncedenyapılmak zorunda ve “hava güzel diye” anlık bir karar kabul edilmiyor.</p><p>Lonfat, sistemin iyi işlemesini “pragmatizm, sağduyu ve okul-veli diyaloğuna” bağlayarak, “Valais eğitimini güçlü kılan da bu” ifadelerini kullandı.</p><h4>Öğrenciler memnun: “Aile ile vakit, arkadaşlarla buluşma, seyahat…”</h4><p>Öğrenciler uygulamayı özgürlük alanı olarak görüyor. Bir Sedunlu öğrenci, “Ailemizle zaman geçirebiliyoruz, arkadaşlarımızı görebiliyoruz, hatta küçük bir seyahate çıkabiliyoruz” diyerek memnuniyetini dile getirdi.</p><p>Bugün Romand bölgesindeki kantonların büyük bölümü benzer joker gün uygulamalarını hayata geçirmiş durumda.</p>

Valais’de “joker izin günleri” öğrenci tarafından yoğun ilgi görüyor

İsviçre Parlamentosu, 2026 baharında hizmete başlayacak Basel–Malmö gece treni hattı için öngörülen finansmanı bütçeden çıkardı. Ulusal Konsey’de yapılan oylama, 99’a karşı 92 oy ve iki çekimser ile projenin reddiyle sonuçlandı. 

İklim hedefleriyle çelişen karar

<p>Böylece, hattın hayata geçmesi için gerekli yaklaşık 10 milyon franklık kaynak sağlanmamış oldu. Aynı karar kısa süre önce Eyaletler Konseyi tarafından da alınmıştı.</p><p>Muhalif vekiller, söz konusu projenin kamu bütçesiyle desteklenmesinin gerekçesiz olduğunu savundu. UDC’li Yvan Pahud, “Vergi mükelleflerinin bir eğlence hattını finanse etmesi kabul edilemez” ifadelerini kullandı. PLR’li Alex Farinelli ise projenin “yasal bir zorunluluk olmadığını ve öncelikli taşımacılık ihtiyaçları arasında yer almadığını” dile getirdi.</p><p>Gece trenlerine destek ise sol partiler, Yeşiller Liberal Parti (PVL) ile Merkez Parti’den geldi. Bu kesim, Parlamentonun 2024 yılında kabul ettiği CO₂ Yasası kapsamında uluslararası gece trenlerinin teşvik edilmesinin karara bağlandığını hatırlatarak geri adımı eleştirdi. Merkez Parti’li Simon Stadler, “Kendi aldığımız karardan dönüyoruz. Bu tutarsız bir yaklaşım” değerlendirmesinde bulundu.</p><p>Basel’den hareket ederek Hamburg ve Kopenhag üzerinden Malmö’ye ulaşacak yeni hattın haftada üç kez çalışması, satışa çıkarılan biletlerle birlikte Nisan 2026’da hizmete başlaması planlanıyordu.</p><p>Kararın ardından çevreci örgütler ATE ve actif-trafiC sert tepki gösterdi. Örgütler, iklim krizinin etkilerinin büyüdüğü bir dönemde, gece trenlerinin kısa ve orta mesafeli uçuşlara sürdürülebilir bir alternatif olduğuna dikkat çekti. actif-trafiC, gelişmeler karşısında halk inisiyatifi seçeneğinin de gündeme alınması gerektiğini duyurdu.</p><p>Çevreci kuruluşlara göre Parlamento, böylece kendi koyduğu iklim hedefleriyle çelişen bir karar almış oldu. Yeni tartışmaların önümüzdeki dönemde hız kazanması bekleniyor.</p>

Parlamento, Basel–Malmö gece treni finansmanını reddetti

Son dönemde nitroz oksit (protoxyde d’azote) kullanımına bağlı ölümcül kazaların artması, “gaz hilarant” olarak da bilinen bu maddenin denetim altına alınması yönündeki çağrıları güçlendirdi. Fransa’da üç gencin araçlarında bulunan tüplerle birlikte boğularak hayatını kaybetmesi, tehlikeyi bir kez daha gözler önüne serdi.

Nitroz oksit alarmı

<p>Piyasada artık muz, çilek gibi aromalı nitroz oksit kapsülleri de bulunuyor. Normalde tıbbi uygulamalarda ve çırpılmış krema yapımında kullanılan bu gazın, özellikle gençlere hitap edecek şekilde aromalandırılması tartışma yaratıyor. Uzmanlar, bu durumun tek kullanımlık ve aromalı elektronik sigara trendine benzer şekilde yeni bir bağımlılık kapısı aralayabileceğini belirtiyor.</p><p><strong>Bilinci Kapatan Etki ve Kaza Riski</strong></p><p>Grea Bağımlılık Araştırmaları Birliği’nden Camille Robert, gazın solunmasıyla birlikte beyindeki oksijenin yerini aldığını ve bunun bayılma riskini ciddi şekilde artırdığını ifade ediyor. Bu nedenle nitroz oksit etkisi altındayken araç kullanmak ya da ayakta durmak son derece tehlikeli.</p><p><strong>Uzun Vadede Sinir Sistemi Hasarı</strong></p><p>Kısa süreli kullanımların yanı sıra, düzenli ve yoğun tüketimde sinir sistemi üzerinde kalıcı hasarlar oluşabileceği yönünde bulgular olduğu da belirtiliyor. Ancak bu risklere dair bilimsel verilerin hâlâ geliştirilmesi gerektiği vurgulanıyor.</p><p><strong>İsviçre’de Sınırlı Tedbirler</strong></p><p>İsviçre’de nitroz oksit halen serbestçe satılıyor ve Fransa’daki gibi halk sağlığında öncelikli bir sorun olarak görülmüyor. Ancak bazı kantonlar özellikle inhalasyon amaçlı satışa yönelik adımlar attı. Federal Mahkeme, geçen yıl Basel-Stadt kantonunun böyle bir yasağını onaylayarak önemli bir emsal oluşturdu.</p><p>Uzmanlar, denetimin sıkılaştırılması ve gençlere yönelik farkındalığın artırılması gerektiğinde hemfikir. Nitroz oksitin “eğlenceli” bir madde gibi görülmesi ise tehlikenin en görünmez yüzü olarak değerlendiriliyor.</p>

Ölümcül kazalar “gülme gazı” kullanımını gündeme taşıdı

Dijital ödemelerin giderek yaygınlaştığı, finansal işlemlerin hızla sanal ortama taşındığı günümüzde bir alışkanlık hâlâ önemini koruyor: Harçlık. Çocuk ve gençlerin para yönetimini öğrenmesi için ebeveynlerin vazgeçilmez bir yöntemi olan harçlık, hâlâ nakit olarak verilmeye devam ediyor.

Finans yönetimi becerisi

<p>PostFinance için Sotomo Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan bir çalışmaya göre, birçok ebeveyn, harçlığı çocuklarının finansal okuryazarlığını destekleyen “olmazsa olmaz” bir araç olarak değerlendiriyor. Reklamların her yerde tüketimi teşvik ettiği, alışveriş imkânlarının çevrimiçi platformlarda sınırsızlaştığı bir dönemde, çocuklara para yönetimini öğretmek aileler için daha da önemli hale gelmiş durumda.</p><p><strong>Nakit Başlangıç, Dijital Devam</strong></p><p>Harçlığın nasıl verileceği ve miktarının ne olması gerektiği de aileler arasında sıkça tartışılan bir konu. Pro Juventute, para yönetiminin temellerinin nakit ile atılmasını, ardından çevrimiçi işlem becerilerinin aşamalı olarak kazandırılmasını öneriyor. Bu modelin, aileler tarafından İsviçre genelinde yaygın biçimde benimsendiği görülüyor.</p><p>Aileler ise tek bir doğru yöntem olmadığını, her ailenin kendi sistemini geliştirdiğini belirtiyor. Uzmanlar, önemli olanın ebeveynlerle çocuklar arasında açık bir iletişim kurulması olduğunun altını çiziyor. Küçük hatalara izin verilmesinin, yetişkinlik döneminde sağlam bir finans yönetimi becerisinin temellerini attığına dikkat çekiliyor.</p>

Dijital çağa rağmen harçlık geleneği gücünü koruyor

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), 2025 yılı boyunca medya çalışanlarına yönelik saldırıları içeren yıllık raporunu yayımladı.

RSF 2025 raporu

<p>Rapora göre bu yıl dünya genelinde 67 gazeteci öldürüldü ve bu ölümlerin neredeyse yarısının sorumluluğu İsrail’e ait. Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıların sürdüğü 2025’te, İsrail’in düzenlediği bombardımanlarda 29 Filistinli gazeteci yaşamını yitirdi. Bu rakam, yıl içinde öldürülen gazetecilerin yüzde 43’ünün İsrail saldırılarında hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor.</p><p>RSF, raporunda İsrail’in 2025’te de dünyada en fazla gazeteci öldüren ülke konumunda olduğunun altını çizdi. Ayrıca, Ekim 2023’ten bu yana Gazze’ye yönelik saldırılarda 220’den fazla basın mensubunun yaşamını yitirdiği belirtildi.</p><p>Örgüt, son üç yılda en çok gazeteci ölümünden sorumlu ülke olarak kayıtlara geçen İsrail’i “gazetecilerin en büyük düşmanı” şeklinde nitelendirdi. Raporda ayrıca İsrail hapishanelerinde halen 20 Filistinli medya çalışanının tutuklu bulunduğu belirtiliyor.</p><p>Raporda Meksika’daki durum da dikkat çekti. Suç örgütlerinin saldırılarında artış yaşandığı ülkede bu yıl 9 gazeteci öldürüldü. Bu nedenle Meksika, dünya genelinde gazeteciler için “en tehlikeli ikinci ülke” olarak tanımlandı.</p><p>Sudan’da ise ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki çatışmalar giderek ağırlaşırken, yıl içinde 4 gazetecinin saldırılar sonucu hayatını kaybettiği bildirildi. Bu dört kişiden ikisinin HDK güçlerince kaçırıldıktan sonra öldürüldüğü ifade edildi.</p>

İsrail, gazeteci ölümlerinde bu yıl da başı çekti

Cenevre Belediye Meclisi, uzun tartışmaların ardından yaklaşık 70 milyon franklık açık öngören 2026 bütçesini kabul etti. Geçtiğimiz hafta belediye çalışanlarının greve gitmesine neden olan maaş dondurma uygulaması ise böylece tamamen rafa kaldırıldı.

Tasarruf adımları

<p>Cumartesi günü başlayan ve toplamda 18 saat süren görüşmeler, maaş mekanizmalarının yeniden yürürlüğe konulmasıyla sonuçlandı.&nbsp;</p><p>Sosyalistler, Yeşiller, Ensemble à gauche-Union populaire ve MCG’nin oluşturduğu çoğunluk, belediyenin mali planına destek verdi. Belediye yönetiminden yapılan açıklamada, maaş düzenleme mekanizmalarının geri getirildiği ve bu adımın 5,9 milyon franklık bir maliyete sahip olduğu belirtildi. Ayrıca enflasyon oranı 0,1 olarak yeniden değerlendirildi.</p><p><strong>Tasarruf Adımlarıyla Bütçe Dengelenmeye Çalışılıyor</strong></p><p>Personelin kıdem priminin gönüllü olarak izin günlerine dönüştürülebileceği, bunun da 1,2 milyon frank tasarruf sağlayacağı duyuruldu. Ek olarak amortisman ve bina sigortası primlerinde yapılan revizyonlar ile idari giderlerdeki kesintiler sonucunda 3,6 milyon franklık ek tasarruf elde edildi.</p><p>Mali İşlerden Sorumlu Belediye Başkanı Alfonso Gomez, yapılan düzenlemelerin bütçenin geçmesini mümkün kıldığını belirterek, “Önemli olan, şehri geçici bütçe uygulamasına zorlamaktan kaçınmaktı. Böyle bir süreç, açığı daha da büyütür ve 2033’e kadar mali dengeye dönmeyi zorlaştırırdı.” açıklamasını yaptı.</p><p><strong>Bütçe Sürecinde Birden Fazla Taslak</strong></p><p>Belediye, ilk bütçe taslağını 24 Eylül’de sunmuş ve bu taslak 62,1 milyon frank açık öngörmüştü. Ancak sağ ve merkez partilerin itirazı üzerine 12 Kasım’da maaş mekanizmalarının askıya alındığı yeni bir taslak hazırlanmıştı. Son uzlaşmalarla birlikte nihai bütçe 69,9 milyon frank açık ve toplam 1,4 milyar frank giderle kabul edildi.</p>

Cenevre maaş gerginliklerinin gölgesinde 69,9 milyon frank açıkla bütçeyi onayladı

Zürich’in Kreis 11 bölgesinde yapımı devam eden bir yüksek binanın dış cephesine kurulan 80 metre yükseklikteki inşaat iskelesi kısmen çöktü. Olay nedeniyle Hagenholzstrasse’nin bir bölümü güvenlik gerekçesiyle tamamen trafiğe kapatıldı.

İnşaat iskelesi çöktü

<p>Pazar öğleden sonra bir bölge sakininin ihbarı üzerine polis ve itfaiye ekipleri hızla olay yerine sevk edildi. Zürich Şehir Polisi Sözcüsü Marc Surber, yapılan incelemede iskelenin bazı bölümlerinin belirgin şekilde eğildiğinin ve yapının tamamen çökme ihtimalinin göz ardı edilemeyeceğinin tespit edildiğini açıkladı.</p><h3>Birden Fazla Kat Çöktü, Yaralanan Yok</h3><p>Olayda yaralanan olmadı ancak iskelenin birden fazla katının aşağı doğru çöktüğü doğrulandı. Olay yerinde yapılan ilk incelemelerde özellikle metal desteklerin bükülmesi nedeniyle iskelenin statik bütünlüğünün ciddi şekilde zayıfladığı belirlendi.</p><p>Pazar günü statik uzmanları bölgeyi değerlendirdi, polis ise geniş güvenlik önlemleri alarak yolun bir kısmını kapattı.</p><h3>Swiss Life: “Akut Tehlike Yok, İskelemiz Güçlendirildi”</h3><p>İnşaattan sorumlu şirket Swiss Life, SRF’nin sorularına yaptığı açıklamada şu bilgiye yer verdi: “İskele güvenli hâle getirildi. Şu anda akut bir çökme riski bulunmamaktadır. Dış cephe iskelesi önümüzdeki günlerde kontrollü şekilde sökülecektir.”</p><p>Şirket ayrıca bu süreç nedeniyle Hagenholzstrasse’nin 2–3 gün daha kısmen kapalı kalacağını bildirdi.</p><h3>Kapsamlı Teknik İnceleme Başlatıldı</h3><p>Olayın neden meydana geldiğini belirlemek amacıyla çok yönlü bir inceleme devam ediyor.</p><p>Soruşturmayı yürütenler arasında:</p><ul><li>SUVA (İsviçre İş Güvenliği Kurumu) uzmanları</li><li>Adli teknik uzmanlar</li><li>İskele ve yapı güvenliği konusunda yetkin mühendisler</li></ul><p>uzun vadede benzer durumların önüne geçebilmek için teknik incelemeler yapıyor.</p>

Zürich’te 80 metre yüksekliğinde inşaat iskele çöktü

Cenevre’nin en sevilen spor etkinliklerinden Course de l’Escalade, bu yıl yeni bir katılım rekoruna ulaştı. Cumartesi ve Pazar günü düzenlenen 47. yarışta, yaklaşık 60.000 koşucu parkura çıkarak şehir sokaklarını renklendirdi.

60.000 koşucu Cenevre sokaklarında

<p>Cumartesi saat 19.00’da, 3,6 kilometrelik eğlenceli ve kostümlü “Marmite” koşusu ile etkinliğin en renkli anları yaşandı. Şişme dinozorlar, havuçlarını kovalayan tavşanlar, insan boyutunda çikolata barları ve daha birçok yaratıcı kostüm eşliğinde koşucular, Bourg-de-Four Meydanı’na doğru neşeyle ilerledi.</p><p>Şehrin alt sokaklarında fanfarların ritmiyle yarışan katılımcılar, Grand Théâtre önünde adeta bir kortej havası estirdi. Çizgi film karakterlerinden dev Tic-Tac paketlerine kadar çeşitli kostümler, Parc des Bastions’daki bitiş çizgisine kadar izleyicilere görsel bir şölen sundu.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a4be.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>Yüzde 4,4’lük artışla sınırlar zorlandı</strong></p><p>Organizasyon komitesinin açıklamasına göre toplam 59 bin 712 kişi kayıt yaptırdı. Bu rakam, geçen yıla kıyasla %4,4 artışa karşılık geliyor ve kayıt limitine sadece birkaç yüz kişi kaldığını gösteriyor.&nbsp;</p><p>Katılımcıların %89’u Cenevre bölgesinde ikamet ediyor ve aralarında kadınların hafif bir çoğunluğu var. Marmite koşusu için ayrılan 6000 kontenjanın da tamamen dolduğu belirtildi.</p><p>Etkinlik Pazar günü çocuk koşularıyla devam etti. Öğleden sonra ise profesyonel atletler 7,3 kilometrelik parkurda mücadele etti. Yarışta ayrıca 10 km dünya şampiyonu Jimmy Gressier ile aynı mesafede Avrupa şampiyonu Dominic Lobalu karşı karşıya geldi.</p>

Cenevre'de Course de l’Escalade 2025 katılımcı rekoru kırdı

Cenevre’de yaşayan mühendis kökenli araştırmacı Ali Rıza Tuna, kırk yılı aşkın süredir Anadolu’nun kadim dokuma kültürünü bir sanat tarihi perspektifinden yeniden yorumluyor. 

Mitlerden sanata uzanan motifler

Ali Rıza Tuna ile Anadolu kilimlerinin görsel dili üzerine bir söyleşi

İsrail ile Hamas arasında 10 Ekim 2025’te yürürlüğe giren ateşkes, uluslararası kamuoyunda Gazze’deki yıkımın en azından geçici olarak duracağı yönünde bir umut yaratmıştı. Ancak kısa süre içinde İsrail ordusunun ateşkese rağmen Gazze’nin farklı bölgelerine operasyonlar düzenlemeye devam ettiği görüldü

Filistin için umut var

<p>Bu durum, sivillere yönelik baskının sona ermediğini ve insani krizin derinleştiğini bir kez daha gösterdi. Uluslararası hukuk uzmanları saldırıları ateşkes ruhunun açık ihlali olarak değerlendirirken, Avrupa kamuoyunda da tepkiler giderek artıyor.</p><p>Böylesi bir atmosferde, İsviçre siyasetinde İsrail–Filistin meselesindeki net tutumuyla tanınan Geri Müller yeniden dikkat çekiyor. 2003–2015 yıllarında Ulusal Konsey üyeliği ve ardından Baden Belediye Başkanlığı yapan Müller, insan hakları ve Orta Doğu politikalarına odaklanan çizgisiyle öne çıkıyor. İsviçre–Filistin Derneği başkanı ve parlamentodaki Filistin Dostluk Grubu’nun aktif bir üyesi olarak, uzun yıllardır İsrail’in askeri politikalarına yönelik eleştirileriyle bilinen Müller ile &nbsp;Gazze’deki güncel gelişmeler karşısında da açık tavrını sürdürüyor.</p><p>Bu röportajda, Müller’in İsrail–Filistin meselesine dair birikimini ve bugünkü krize ilişkin değerlendirmelerini konuştuk.</p><p><strong>Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan</strong></p><p><strong>Sayın Müller, İsrail devletinin Filistin toprakları üzerinde nasıl kurulduğu hakkında bize kısa bir bilgi verebilir misiniz?</strong></p><p>Esas olarak İngiltere ve Fransa arasında imzalanan Sykes-Picot Anlaşması ve ardından Balfour'un hırsızlığıyla (Jaffa'dan Hayfa'ya kadar olan sahil şeridini, Hindistan'dan çaldığı malları İngiltere'ye güvenli bir şekilde ulaştırmak için istiyordu). Osmanlılar da 1. Dünya Savaşı'nı kaybettikleri için Levant'ın koruması ortadan kalktı ve İngiltere Levant'ı kolonileştirdi. 1922'den itibaren İngilizler Filistin köylerini boşalttı ve soydu. İngiltere, “Araplardan” daha çok güvendikleri için İngiliz Yahudilerini Filistin'e gönderdi. Ben Gurion, 1910'larda Filistin'i ziyaret etmiş ve Filistinli Haredi Yahudilerini hor görmüştü. Bu nedenle, özellikle Doğu Avrupalı Yahudileri aradı. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra, birçok Avrupa ülkesi Avrupalı Yahudileri Filistin'e gönderdi.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a450.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>Size göre, İsrail'in kısa süre içinde güçlü bir ordu ve uluslararası destek oluşturabilmesinin ana sebepleri nelerdir?</strong></p><p>İngiltere, 1922'den itibaren Yahudilere giderek daha fazla güç verdi. 1920'lerin sonunda İngiltere'nin Levant'a olan ilgisi azaldığında, güçlerini adım adım Yahudilere devretti. Siyonistler İngiliz silahlarını miras aldılar ve en az iki terör örgütü, Irgun ve Haganah'ı kurdular. Bu gruplar, köyleri yıkmayı ve insanları kovmayı çabucak öğrendi.</p><p>İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Küçük BM (çoğunlukla sömürgecilerden oluşan, yaklaşık 40 ülke) sözde 2 devletli çözümü kabul etti. Bölge İsrail'e çok elverişli bir şekilde bölündü (İsrailliler %25 oranında %60 oranında toprak aldı!</p><p><strong>Batılı ülkeler ve ABD’nin İsrail'e verdiği destek, bölgedeki dengeyi nasıl değiştirdi?</strong></p><p>ABD için İsrail, petrol ve gazla çevrili bir bölgenin tam ortasında bir ada ve bu nedenle de “bir bekçi köpeği” işlevi gördü. İngilizlerse “Arapları” tanımıyor ve onlara güvenmiyorlardı. Bu sebeple tam destek verdiler.</p><p><strong>Gazze’deki sivil kayıplara Uluslararası toplumun tepkisi sizce yeterli mi?</strong></p><p>Hangi tepki? Soykırım uygulamak veya buna göz yummak için hiçbir gerekçe yok. Bu nedenle Roma Statüsü ve Cenevre Sözleşmeleri çerçevesinde net bir müdahale beklerim. Güney Afrika’nın girişimi bunun bir örneğidir.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a44f.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>Gazze’de iki yıldır yaşanan insani durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?&nbsp;</strong></p><p>Tam anlamıyla felaket! Daha önce benzeri görülmemiş bir durum yaşanıyor. İki yıldır açıkça ilan edilmiş bir soykırım var. Yemen ve İran dışında yaşanan bu soykırıma neredeyse tüm dünya seyirci kalıyor.</p><p><strong>BM ve uluslararası mahkemeler İsrail'in eylemlerini insan hakları ihlali olarak tanımlıyor. Uluslararası yaptırımların uygulanmaması ne anlama geliyor?</strong></p><p>BM'nin bir sorunu var: Güvenlik Konseyi. Konseyin başında üç sömürgeci güç ve iki BRICS temsilcisi var.. Bu durumda kim kazanacak? Ayrıca, adli süreçler çok uzun sürüyor bunu da göz ardı etmemek gerek.</p><p><strong>Avrupa’nın bir çok noktasında Filistin için destek mitingleri düzenlendi, sizce bu gösteriler karar vericiler üzerinde gerçekten bir baskı oluşturdu mu?&nbsp;</strong></p><p>Kısmen evet, diye düşünüyorum. Bu baskı durumu, bir ülkenin ve o ülkenin hükümetinin ABD’ye ne kadar bağımlı olduğuna göre de değişiyor.</p><p><strong>Filistin halkının geleceği ve özgürlüğü konusunda umutlu musunuz?</strong></p><p>Evet umutluyum, şu nedenlerden dolayı:&nbsp;</p><p>İsrail'in sonu yaklaşıyor: On binlerce, özellikle iyi eğitimli İsrailli, tüm bu savaşlar ve hükümetin veya diğer ülkelerdeki iş ortaklarının düşmanca tavırlarından bıkıp, kesin olarak ülkeyi terk etti.</p><p>Tüm kıtalardaki bazı önemli ülkeler İsrail'i ebedi bir savaş çığırtkanı olarak görüyor ve ondan bıkmış durumda.&nbsp;</p><p>Filistinliler “sumud” (direnç, sebat) kavramını iyi bilir; bu da onları güçlü kılar.</p>

İsviçreli siyasetçi Müller: İsrail’in sonu yaklaşırken Filistin güçlü kalıyor

Pusula Swiss, İsviçre’de yaşayan Türk topluluğuna kültür, yaşam, başarı hikâyeleri ve ilham veren portreler sunmaya devam ediyor. Bu sayıda, Türkiye’nin çağdaş mücevher tasarımında uluslararası bir marka hâline gelen TOHUM’un kurucusu, Türk tasarımcı Verda Alaton ile bir araya geldik. 

TOHUM’un evrensel dili

<p>Doğal formlar, kadim semboller ve etnik sanatla kurduğu bağ sayesinde dünya moda sahnesinde fark yaratan Alaton, Cenevre’den dünyaya yayılan ilham dolu bir tasarım yolculuğuna sahip.</p><p>İstanbul’da doğup New York’ta antropoloji ve tribal art üzerine çalışma fırsatı bulan, ardından Batı Africa’dan Asya’ya uzanan seyahatlerinde topladığı kültürel birikimi mücevhere dönüştüren Alaton; bugün Naomi Campbell’dan Leandra Medine’ye, Sharon Stone’dan Gigi Hadid’e kadar pek çok ismin takılarında hayat buluyor. Pusula Swiss olarak hem ilham dolu yolculuğunu hem de TOHUM’un evrensel dilinin ardındaki anlamları kendisinden dinledik.</p><p><strong>Röportaj: Özgür Mumcular</strong></p><p><i><strong>Kişisel Yolculuk &amp; İlham</strong></i></p><ul><li><strong>Verda Hanım öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?</strong></li></ul><p>İstanbul doğumluyum; çok kültürlü, tarihi ve katmanlı muhteşem şehrimiz, dünyaya bakışımı — ve dolayısıyla tasarım estetiğimin temellerini oluşturdu. Gençlik yıllarımda kariyerim kurumsal dünyadaydı; ancak kalbimde hep sanat ve doğayla derin bir bağ vardı. 20’li yaşlarda New York'taki üniversite dönemimde kabile sanatlarına olan tutukumu bir sanat galerisinde çalışarak besledim. Yıllar içinde bu tutkuyu bir yaşam biçimine dönüştürmeye ve paylaşmaya karar verdim. Bugün, markam TOHUM aracılığıyla hem kendimi hem de dünyaya dair estetik ve felsefi bakışımı ifade ediyorum.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d6.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>TOHUM kelimesinin “tohum” anlamına geldiğini uluslararası alanda çok kişi yeni öğrendi. Sizin için bu kelime ne ifade ediyor ve markanın ruhunu nasıl yansıtıyor?</strong></li></ul><p>TOHUM, aslında hem doğaya, hem de hayata ektiğimiz tüm niyetlerimizi sembolize ediyor. Bir tohum nasıl doğada kendi potansiyelini taşır ve — doğru toprak, su ve ışıkla — benzersiz bir hayata dönüşürse, ben de her bireyin kendi yaşamında benzersiz potansiyeller taşıdığına inanıyorum.&nbsp;</p><p>Markam için TOHUM, “doğadan gelen, saf, tekil, umut dolu ve yaşamın kendisine dair” her şeyi temsil ediyor. Her bir tasarım, bu tohumun bir “filizi” gibi; doğadan gelen malzemeler, kültürel kodlar, kişisel ifade ve özgürlüğün birleşimiyle hayata geçiyor.</p><ul><li><strong>İstanbul’dan New York’a, ardından Cenevre’ye uzanan hayat yolculuğunuz TOHUM’un yaratım sürecini nasıl şekillendirdi?</strong></li></ul><p>İstanbul benim köklerim; mimarisi, tarihi ve çok katmanlı kültür mozaiğiyle büyüdüm. New York’ta etnik sanatlarla tanışmam, bana “küresel bir estetik” ve “gelenek ile çağdaşlığı birleştirme” fikrini verdi. Tutkulu olduğum galerilerde geçirdiğim zaman, farklı kültürlerin sanat ve takı geleneklerinin nasıl bir araya geldiğini gözlemlemek, bana yaratımlarım için ilham oldu. Doğal malzemeler ve cüretli formlar Tohum’un&nbsp; estetik anlayışının temeli.</p><p>Cenevre’ye taşınmam ise bana hem sakinlik hem de uluslararası bir perspektif kazandırdı. Bu coğrafi ve kültürel yolculuklar, TOHUM’un hem Anadolu köklerine saygılı hem de dünya kültürlerinden beslenen, zamansız ve evrensel bir dil kurmasına imkân tanıdı.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d7.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Tribal Art’a olan ilginiz çok genç yaşta başlamış. Bu ilginin tasarımlarınız üzerindeki en güçlü etkisi nedir?</strong></li></ul><p>Evet, tribal ve etnik sanatlara olan ilgim, gençlik döneminde New York’taki Afrika sanat galerilerinde calışmaya başlamamla beslendi. O dönemde, gördüğüm parçaların sadece estetik değer değil; aynı zamanda derin kültürel anlamlar taşıdığını fark ettim. Sanat hayatın içinde kullanım eşyalarında hayat buluyor, ritüellerin, doğa ile kurulan iletişimlerin temelinde yer alıyordu. Kabilelerin sembolleri, doğaya bağlı motifleri, bedenle kurulan bağ, insanın en özgün ve temel ifadesini taşıyor.</p><p>Bu görüş bende “Batı dünyasındaki hayatın içinde bu ruhu, bu anlayışı nasıl yaşatabilirim” düşüncesine dönüştü. Tribal Art’ın asaleti, doğayla ve insanla kurduğu simbiyotik ilişki; TOHUM’un estetik anlayışının temelini oluşturuyor. Doğallık, arketipik formlar, ruhun ve bedenin ifadesi… Tüm bunlar tribal sanatın etkisiyle şekillendi.</p><p><i><strong>Markanın Doğuşu &amp; Tasarım Felsefesi</strong></i></p><ul><li><strong>TOHUM’u kurma kararınız nasıl bir dönüm noktasında ortaya çıktı? O ilk prototipleri üretirken neler hayal ediyordunuz?</strong><br><br>TOHUM’u kurma kararım 30’lu yaşlarımın başında şekil aldı. Beslendiğim tüm düşünceler, inandığım değerleri şekle dökme ve bedenle birleştirme dönemi başladı. Kurumsal hayattan ayrılmaya karar verdim ve tüm riskleri ve korkularımla kucaklayarak yeni bir hayata adım attım.&nbsp;</li></ul><p>Hayalim Tohum’ları taşıyan kişilerin özgürleştiklerini ve mutlu olduklarını görmek idi.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d8.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Koleksiyonlarınızda sıkça karşımıza çıkan semboller, kabuklar ve kristaller… Bu doğal materyalleri seçerken sizi en çok etkileyen şey nedir?</strong><br><br>Malzeme seçme süreci benim için bir meditasyon. Gerçekten “doğal olan her şey” TOHUM’un temelini oluşturuyor. Kristaller, taşlar, deniz kabukları, ahşap, deri… Doğanın bize armağanı olan tüm bu materyaller tasarımlarımda yer bulabiliyor. Yıllar içinde farklı koleksiyonlarımız ile her doğal malzemeyi değerlendirebildiğimizi söyleyebilirim. Halen tüm kullandığımız taşları, deniz kabuklarını tek tek seçerim. Her birinin verdiği hisse önce kendim bakarım, ondan sonra TOHUM’a dönüştürürüz.&nbsp;</li></ul><p>Bu materyaller sadece görsel olarak değil, dokunsal olarak da ruhumuza değer katıyor: Her biri benzersiz, her biri “tek”. Ayrıca doğanın sadeliği, zarafeti ve özgünlüğü ile bu değerleri takıya taşımak benim için çok kıymetli.&nbsp;</p><ul><li><strong>Sade ama güçlü formlar markanızın imzası haline geldi.&nbsp;Bu estetik dil nasıl oluştu?</strong></li></ul><p>Bana göre takı; kendimizi ifade etme şekli, sözlerle ifade etmediğimiz iç dünyamızı sessizce paylaşma yöntemi. Derin, daha ruhsal bir ifade biçimi. Bu yüzden TOHUM tasarımlarında “az ama derin” anlayışını benimsedim: Yalın, minimalist ama güçlü; doğadan gelen formlar, simetri ve saf çizgiler. Malzemelerin yalın gücü ön planda.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d9.jpg" width="1024" height="576"></figure><p>Bu ifade şekli, taşıyanın karakterini ortaya çıkaran bir araç olmasını sağlıyor. Konuşan eller, dokunan ruhlar” dileğimin özü.</p><p><i><strong>Uluslararası Başarı &amp; Dönüşüm</strong></i></p><ul><li><strong>Concha koleksiyonunun dünya çapında patlama yapması nasıl bir deneyimdi?&nbsp;</strong></li></ul><p>Concha, çoğumuzun çocukluğunda doğayla ilk ilişkilerimizde yer alan deniz kabuklarımız aslında. Organik, doğal ve zamansız. 2017’de altın kaplama kabuk tasarımımızla Concha’yı yeniden yorumladığımızda, bir influencer’ın tasarımımızı paylaşması ile TOHUM yurtdışı platforma taşınıp, yıllar içinde saygıdeğer bir uluslararası markaya dönüştü.&nbsp;Concha ile niyet, doğada yalın, basit olan mucizevi güzelliklere dikkat çekmek ve onları bedenimizde taşımaya değer bulmaktı aslında. Bir deniz kabuğunun prensip olarak bir pırlantadan hiçbir farkı olmadığına inanırım.</p><p>Bu beklenmedik ani yükseliş, hem heyecan vericiydi hem de bir dönüşüm getirdi: Küçük, el yapımı bir atölye markasından, uluslararası sahnede tanınan bir marka haline geçiş. Ancak bu başarı, benim dünyaya bakışımı, markaya olan sorumluluğumu ve tasarıma olan inancımı sarsmadı; tam tersine, derinleştirdi.</p><ul><li><strong>Naomi Campbell, Kelly Rutherford, Leandra Medine gibi isimlerin TOHUM takması markayı nasıl dönüştürdü?</strong></li></ul><p>Bu isimlerin, yani moda dünyasında, popüler kültürde etkili olan kişilerin, TOHUM’u seçmesi markanın kimliğini ve görünürlüğünü geniş kitlelere taşıdı. Bir anda, TOHUM'un yalnızca “etnik / büyük formlarda aksesuarlar” değil; evrensel, çağdaş, global bir takı dili olarak algılanmasına yardımcı oldu.</p><p>Doğa, kültür ve el işçiliği üzerine kurulu, samimi ve estetik, evrensel olarak anlaşılabilir, benimsenebilir. Yıllar içinde TOHUM, kişisel ifadeyi, kimliği ve ruhu süsleyen bir araç hâline geldi.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376da.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Global bir marka olurken yaratıcı kimliğinizi koruma konusunda zorlandığınız anlar oldu mu?</strong></li></ul><p>Evet, özellikle Concha’nın başarısından sonra “başarı baskısı”, “talep artışı”, “ölçeklenme” gibi faktörler devreye girdi. Bazıları, neden bu kadar “organik / el işçiliği tarzı” bir koleksiyonu seçtiğimi sorguladı.&nbsp;</p><p>Ancak benim için önemli olan, yaratmış olmak için yaratmak değil, her bir koleksiyonumuzun çıkış değerlerimize sadık kalması. “Özgünlüğü, doğallığı, el işçiliğini, bireyselliği” korumayı seçtim. Kıymetlimiz bu dil. Değerlerimizi koruyabilmek, tabi ki her türlü ticari başarıdan çok daha önemli.</p><p><i><strong>Atölye, Üretim &amp; El İşçiliği</strong></i></p><ul><li><strong>İstanbul’daki ustalarla çalışmanız markanın DNA’sının önemli bir parçası.&nbsp;El işçiliği TOHUM için neden vazgeçilmez?</strong></li></ul><p>El işçiliği, her parçayı özel, “insanın dokunuşu, ruhu ile bir araya gelmiş” bir obje hâline getiriyor. Her taş, her kabuk, her metal yüzey, bir insanın ellerinden geçiyor. Bu, benim için sadece estetik değil; ruhsal, etik ve kültürel bir değer.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376df.jpg" width="1024" height="576"></figure><p>Doğayı, emeği, insanı, gelenekleri bir araya getiren bir sürecin ürünü her bir TOHUM. Bu sayede her parçanın bir hikâyesi oluyor ve takı, yüzeysel bir süs değil, bir ifade, bir kimlik, bir ruh hâline geliyor.</p><ul><li><strong>TOHUM’un Afrika’daki sürdürülebilir tarım projelerine katkıda bulunması çok etkileyici. Bu iş birliği nasıl başladı?</strong><br><br>Afrika’ya olan, uzun yıllara dayanan estetik ve kültürel tutkum, TOHUM’un ilham kaynaklarının her zaman merkezinde oldu. Cuore koleksiyonunu tasarladığım dönemde, bu bağı daha anlamlı bir katkıya dönüştürmek istedim ve bu dönemde Haller Foundation ile tanıştım. Haller’in Afrika’daki sürdürülebilir tarım projeleri, markamızın doğayla uyumlu yaklaşımıyla organik bir şekilde örtüştü. Bu iş birliğiyle birlikte her Cuore “<i>Seeds of Sustainability</i>” projesi aracılığıyla bölgede toprağın, üretimin ve yaşamların yeniden yeşermesine destek oluyor.</li></ul><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376dc.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Yeni koleksiyonlara başlarken ilk adım genelde nedir?&nbsp;Bir çizim, bir obje, bir seyahat, bir his?</strong><br><br>İlham her zaman canlı; bir seyahat, bir taş, bir kabuk, bir görüntü, bir his… Bazen Afrika’da gördüğüm bir obje, bazen İstanbul’da rastladığım bir form, bazen bir taşın dokusu ya da doğanın bir detayı…Çoğu zaman da bunlara eşlik eden insan doğası. Bu ilhamlar içimde olgunlaşıp, zihnimde formlaşıyor, sonra el işçiliğiyle gerçeğe dönüşüyor.&nbsp;</li></ul><p>Tasarım benim için planlı bir süreç değil; yaşamın, deneyimin, doğanın bir uzantısı…</p><p><i><strong>Cenevre &amp; Gelecek</strong></i></p><ul><li><strong>Cenevre artık sizin yaşam ve çalışma alanınız. Bu şehir tasarımınıza nasıl bir duygu veya yeni perspektif katıyor?</strong><br><br>Cenevre hem sessizliği, hem doğaya ve göle yakınlığı, hem de çok kültürlülüğüyle bana yalnızca huzur vermiyor; aynı zamanda küresel bir perspektif de sunuyor. Bu da TOHUM’un evrensel ruhuyla çok uyumlu.&nbsp;</li></ul><p>Doğayla iç içe bir yaşam; ama dünyanın merkezlerine erişim. Uluslarası toplum kuruluşlarının merkezi küçük bir şehirde onlarca kültürün bir arada yaşamasını sağlıyor. Bu denge benim için ideal; hem içsel hem dışsal ilham için verimli bir zemin.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376dd.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>TOHUM’un geleceğinde neler var? Yeni koleksiyonlar, yeni ülkeler veya yeni bir yaratıcı yön?</strong></li></ul><p>TOHUM’un dili, sürekli evrim halinde. Yeni koleksiyonlarla, belki aksesuar dışındaki objelerle, tasarım sınırlarını genişletmek istiyorum. Çünkü doğa, kültür, malzeme ve form sınır tanımaz.&nbsp;</p><p>Aynı zamanda, bireysellik ve el işçiliğini koruyarak; global bir ölçekte ama <i>ruhu kaybetmeden</i> büyümek en büyük isteğim. Her bir TOHUM parçasının bir “<i>tohum</i>” olarak kalması, yeni güzellikleri, yeni hikâyeleri ve yeni bağları yeşertmesi…</p>

TOHUM’un yolculuğu: Cenevre’den dünyaya açılan Türk tasarımcı Verda Alaton

Cenevre’de yaşayan bağımsız sanat editörü ve sanat yazarı Nazlı Kök Akbaş, sanat dünyasındaki çok yönlü birikimini uluslararası deneyimleriyle harmanlayan bir isim. Mimarlık ve şehir planlaması geçmişinden gelen gözlem gücüyle, sanatın mekanla, insanla ve zamanla kurduğu ilişkiyi incelikli bir dille aktarıyor. 

Sanatın nabzını yazmak

<p>Onun yazılarında bir serginin duygusu, bir sanatçının sessiz ifadesi ya da bir kentin estetik ritmi iç içe geçiyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü mezunu olan Akbaş, Japonya’da JICA Programı kapsamında Proje Yönetimi sertifikasını almış ve bu dönemi yaşamının önemli dönüm noktalarından biri olarak tanımlıyor. Ardından Cenevre Üniversitesi’nde Uluslararası Gelişim Projeleri yüksek lisansını tamamlamış, aynı üniversitenin Sanat Tarihi Bölümü’nde misafir öğrenci olarak çalışmalar yürütmüş. 2011 yılında Londra’daki Christie’s eğitim kurumunda aldığı eğitimle Sanat Piyasası ve Galeriler üzerine sertifika sahibi olan Akbaş, müzeler, galeriler, küratörler ve sanatçılarla kurduğu yakın temaslar sayesinde sanat dünyasının nabzını tutmakta; ayrıntılı araştırmalarla desteklenen yazılarında sanat piyasasının dinamiklerini düzenli olarak irdeliyor. Prestijli bir İsviçre yaşam dergisinde sanat editörü olarak köşe yazılarına devam eden Nazlı Kök Akbaş, sanat tarihine meraklı, gözlemci ve derinlikli yaklaşımıyla dikkat çekiyor.</p><p>Kendisi, <strong>Nazlı Kök Akbaş Art Reports</strong> platformunda sergilerden notlar, sanatçılarla röportajlar ve kültürel izlenimlerini paylaşıyor. Sanatı bir “rapor”un ötesinde yaşayan bir deneyim olarak gören Nazlı Hanım ile hem gözlem gücünü hem de bağımsız üretimin anlamını konuştuk.</p><p><i>Röportaj: Özgür Mumcular</i></p><ul><li><strong>Nazlı Hanım öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</strong></li></ul><p>Öncelikle çok teşekkür ederim. Memnuniyetle… Ben Mevlana Celaleddin Rumi’nin şehri, Konya’da doğdum. Harika bir gençlik geçirdiğimi düşünüyorum; çok hareketli, sportif ve meraklı bir gençtim. Üniversite eğitimimi Ankara’da, ODTÜ’de tamamladım. Ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde 15 yıl görev yaptım.</p><p>2001 yılında, devletimizin Japonya devleti ile yürüttüğü özel bir çalışma ve eğitim iş birliği projesi kapsamında, ülkemizi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni temsil eden uzman olarak Japonya’ya gitmeye hak kazandım. Japonya çok özel bir ülke; etkisini hâlâ her adımımda hissediyorum. En kısa zamanda tekrar dönmeyi planlıyorum.</p><p>2004 yılında Cenevre’ye taşındım ve hemen Cenevre Üniversitesi’nin yolunu tuttum. Öğrenmeye olan tutkum hiçbir yaşımda eksilmedi; aksine artarak devam etti. Cenevre Üniversitesi Uluslararası Gelişme Politikaları Fakültesi’nde yüksek lisans programını tamamladım ve Fransızca dil programına katıldım. Ardından, 2010 yılında yine Cenevre Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde misafir öğrenci olarak başladığım dört yıllık bir programı tamamladım.</p><p>Öğrenmeye başlayınca, aslında ne kadar az bildiğinizi daha iyi anlıyorsunuz ve durmadan yeni öğrenme programları geliştiriyorsunuz; ben de tam olarak bu şekilde ilerliyorum.</p><p>Sanat tarihi eğitimim sırasında, her sanat profesyonelinin yolunun geçtiği gibi, benim yolum da Christie’s eğitim programından geçti. 2011 yılında Londra’da, Christie’s eğitim kurumunda Sanat Piyasası ve Galeriler üzerine sertifika programını tamamladım.</p><p>Tüm bu eğitim projelerini taçlandırmak adına, bildiğiniz üzere 2024 yılında&nbsp;<strong>Nazlı Kök Akbaş Sanat Haberleri Cenevre – İsviçre</strong>&nbsp;sitesini kurdum ve akredite sanat habercisi olarak çok yoğun, bir o kadar da keyifli bir döneme başladım. Yaklaşık bir yıl içinde 20’nin üzerinde önemli sanat projesini takip ederek, dünyanın dört bir yanından gelen sanat muhabirleriyle birlikte basın toplantılarına katıldım ve 30 civarında sanat makalesi yayımladım.</p><p>Her şey çok hızlı ve etkileyici bir şekilde ilerledi. Dünya çapında tanınmış sanatçılarla röportajlar yaptım. Ayrıca, prestijli bir İsviçre dergisinde sanat editörü olarak köşe yazıları yazıyorum. Yeni sezon benim için heyecan verici; birçok yeni projeye başlıyorum, hepsini birazdan sizinle konuşacağız.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84306.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş | BEYELER Vakıf Yayoi Kusama Sergisi Basın Toplantısı</figcaption></figure><ul><li><strong>Sizi sanatın dünyasına çeken şey neydi?&nbsp;Bu yola nasıl başladınız?</strong></li></ul><p>Sanat, hayatımda her zaman çok önemli bir yer tuttu. Müzeler, çok küçük yaşlarımdan itibaren bana birer hayaller diyarı gibi gelirdi. Sanat eserlerine bakarken zamanı unuturum; hâlâ da öyledir.</p><p>Bana göre sanat; tüm özgürlüklerin, ifadenin, yaratıcılığın ve özgün bir dil geliştirme cesaretinin bir bütünüdür. Sanatçılar her zaman beni çok etkilemiştir. Düşüncenin özgürce dans ettiği, gündelik hayatımızda hayal etmemizin bile mümkün olamayacağı dünyaları bize sanat ve sanatçılar açar.</p><p>Bu duyguların peşinden gitmek, onları yazmak, konuşmak ve sanat haberlerini geniş kitlelerle paylaşmak… İşte bu, benim en büyük merakım, hatta tutkum.</p><ul><li><strong>Sanat haberleri ve röportajlar yazarken sizi en çok ne motive ediyor?</strong></li></ul><p>Ben çok meraklı bir yapıya sahibim; bilgi edinmek ve yeni şeyler öğrenmek benim için büyük bir keyif. Yeni bir serginin basın toplantısına davet edildiğimde, her defasında çocukça bir sevinç ve heyecan duyuyorum. Toplantı öncesinde, “<i>daha çok öğrenmeliyim, daha derin araştırmalıyım</i>” düşüncesiyle konuyu detaylı biçimde inceliyorum.</p><p>Dünyanın dört bir yanından gelen sanat editörleriyle eş zamanlı olarak bir sergiyi takip ediyor olmak benim için hem keyifli hem de heyecan verici bir deneyim. Bu sürecin hakkını verebilmek için büyük bir motivasyonla çalışıyorum.</p><p>Tabii ki güçlü bir akademik altyapıya sahip olmam bu araştırmalarımda bana çok yardımcı oluyor. Özellikle İsviçre üniversitelerinin çok kapsamlı sanat arşivleri var. Cenevre Üniversitesi’nin eski bir yüksek lisans öğrencisi olarak her türlü dokümana kolaylıkla erişip bilgi alabiliyorum. Bazen fakültedeki profesörlerimle ya da İsviçre’de yaşayan sanat eleştirmenleriyle de konuların detaylarını istişare ediyorum.</p><p>&nbsp;</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84307.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş | Sunhee Choi, Choi &amp; Choi Gallery, Güney Kore</figcaption></figure><ul><li><strong>Cenevre gibi uluslararası bir kentte sanat sahnesini nasıl tanımlarsınız?</strong></li></ul><p>Cenevre bir kesişme noktası; her alandan uzmanların ve profesyonellerin yollarının mutlaka dünya ölçeğinde geçtiği, çok nadide bir şehir. Kalvinist kültürün benim çok sevdiğim özelliği gereği “<i>bling bling</i>” değildir; yani gösterişten uzaktır. Bu da Cenevre’nin stratejik konumunu daha derin, sade ama etkili bir biçimde yansıtmasını sağlar.</p><p>Finans sektöründe olduğu gibi sanat dünyasında da profesyonellerce çok iyi bilinir ki, Cenevre sanat piyasasında önemli bir role sahiptir. Özellikle son dönemde Avrupa sanat piyasasının merkezi Londra’dan Paris’e kaydığı için, Cenevre adeta Paris’in bir uzantısı -bir periferisi- haline gelmeye başladı. Bu durum, önümüzdeki dönemde şehrin sanat sahnesini daha da canlandıracak gibi görünüyor.</p><ul><li><strong>Yazılarınızda duyguyla analizi dengeleyen bir üslubunuz var.&nbsp;Bu dengeyi nasıl kuruyorsunuz?</strong></li></ul><p>Benim konseptim, sizin de takip ettiğiniz üzere, çok samimi ve filtresiz bir sanat editörlüğü ekolü üzerine kurulu. Müzelerde, vakıflarda ya da dünya çapında bir sanatçıyla gerçekleştirdiğim her karşılaşmada, son derece doğal ve içten bir yaklaşımı tercih ediyorum.</p><p>Okuyucularıma da bu doğallığı, olduğu gibi, filtresiz biçimde aktarmaktan büyük memnuniyet duyuyorum. Bilginin samimiyetle aktarımı, benim en çok benimsediğim ve keyif aldığım yöntem.</p><ul><li><strong>Bir sergiye girdiğinizde ilk dikkatinizi çeken şey ne olur?</strong></li></ul><p>Çok güzel bir soru, Özgür Hanım, teşekkür ederim. Ben bir sergiyi gezerken ilk olarak küratörünü merak ederim; çünkü biliyorsunuz, serginin hikâyesini kurgulayan kişidir küratör. Gitmeden önce mutlaka araştırırım.</p><p>Sergiye girdiğimde yenilikleri keşfetmeyi severim. Aslında sergideki tüm detaylar ilgimi çeker; özellikle eserler arasındaki iletişim bana göre çok heyecan vericidir. Bazen daha önce bildiğiniz bir eser, öyle bir hikâye içinde sergilenir ki, size yepyeni bir pencere açar. Eseri yeniden, bambaşka bir bağlamda kavrar, farklı bir şekilde anlarsınız; hatta bazen yeniden seversiniz, bazen de tam tersi olur.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84308.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş Art Reports</figcaption></figure><ul><li><strong>Bir röportaj veya yazı hazırlarken süreç sizin için nasıl ilerliyor; not almak, gözlem yapmak, yazmak?</strong></li></ul><p>Ben işlerimde çok detaylı ve hızlı ilerlemeyi seviyorum; buna mecburum da, çünkü artık her şey çok hızlı ilerliyor. Basın toplantılarında mutlaka ses ve görüntü kayıtları alıyorum. Sergi yetkililerine ulaşarak pek çok soru sorarım. Yazılı not tutmak yerine, diktafona kendi yorumlarımı kaydederim.</p><p>Daha sonra, trende ya da uçakta bu kayıtları hemen metne dönüştürürüm. En kısa zamanda da haberleri ve izlenimlerimi platformlarımda paylaşırım.</p><ul><li><strong>Sanatçılarla yaptığınız söyleşilerde sizi en çok etkileyen anlardan biri neydi, anlatabilir misiniz?</strong></li></ul><p>Aslında her röportaj ayrı bir hikâye. Ben en çok, sanatçıların doğallıklarını ve yaratım süreçlerindeki heyecanlarını paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Bazen ise, ne kadar büyük zorluklar içinde olduklarını görmek beni gerçekten çok üzüyor.</p><ul><li><strong>Yazılarınızda sanatın toplumsal yönüne de değiniyorsunuz. Sizce sanat bugün toplumla nasıl bir ilişki kurmalı?</strong></li></ul><p>Bu, benim temel çalışma prensiplerimden biridir; sorduğunuz için teşekkür ederim. Ben, sanatın&nbsp;demokratizasyonuna çok gönül vermiş&nbsp;bir sanat editörüyüm. Benim için sanatın herkese açık ve ulaşılabilir olması son derece önemli.</p><p>Bu nedenle, çalışmalarımın mümkün olduğunca geniş bir okuyucu kitlesine ulaşması, sanatı olabildiğince çok insanla paylaşmak, en büyük hedefim ve motivasyonum.</p><p>“Bana göre sanat,&nbsp;‘<i>sanat için’den ziyade</i>&nbsp;<i>herkes için!</i>” diyor Nazlı Hanım gülümseyerek.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84309.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş Art Reports</figcaption></figure><ul><li><strong>Freelance çalışmak size nasıl bir özgürlük veya zorluk getiriyor?</strong></li></ul><p>Evet, freelance çalışmak kişisel disiplin ve sorumluluk gerektiriyor. Düşünüldüğü gibi rahat olduğunu sanmıyorum. Aslında “her yer sizin ofisiniz” durumu, her an çalışabileceğiniz gerçeği, çok planlı olmayı zorunlu kılıyor.</p><p>Öte yandan, randevularımı daha esnek saat dilimlerinde alabiliyorum ve sonrasında daha uygun saatlerde dinlenebiliyorum. Kısacası, bu çalışma sistemi oldukça sorumluluk gerektiriyor. Ayrıca, kendi patronunuz olduğunuzda kendinizi kandırmanız imkânsız; hiçbir projeyi rastgele yapamıyorsunuz ve sonuçta ortaya güzel işler çıkıyor.</p><p>Ben kendimle hem çok eğlenceli hem de hayli katı bir patronum, kendi ismimle çalışıyor olmam bu durumu güçlendiriyor.</p><ul><li><strong>Dijital platformlarda sanat üzerine yazmak, geleneksel basından nasıl farklı?</strong></li></ul><p>Çok daha etkili gerçekten. Her yerde, her an bağlanıp okunabilmesi harika bir olanak. Trende, uçakta, parkta ya da bir bankta kısa bir molada, telefonunuzdan tüm makaleyi bir anda okuyabiliyorsunuz, bence bu harika.</p><p>Geçen gün bir arkadaşım çok çarpıcı bir şey anlattı: İstanbul’da bir yakınını ziyarete gitmiş ve benim röportajımı televizyona aktarmışlar; kahvelerini alıp röportajı dinlemişler. Bayıldım bu fikre. Ne hoş değil mi? Bu dijital dönüşüm, doğru kullanıldığında bize inanılmaz fırsatlar sunuyor. Düşünün, aniden canınız isteyip harika bir sanat olayını, kahvenizi alıp iki üç arkadaşla izleyebiliyorsunuz.&nbsp;</p><p>Şimdi uygulamalar var, sizin de çok iyi bildiğiniz gibi. Mesela annem için, makalenin metnini anında Türkçeye çeviriyor benim web sitemde; sonra bunu sesli dinleyebiliyor.</p><p>Gerçekten harika bir dönemde yaşıyoruz. Bütün bu dijital ilerlemeleri, doğru kullanıldığında, mükemmel buluyorum.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a8430a.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş | Pat Andrea, süper realism sanat hareketinin dünyaca meşhur yaşayan öncü usta ressamı</figcaption></figure><ul><li><strong>Sosyal medya, sanatın anlatım biçimini nasıl değiştirdi sizce?</strong></li></ul><p>Sosyal medya, sanatı çok olumlu bir şekilde destekledi. Öncesinde, sanat maalesef çoğunlukla lüks bir alan olarak ya da sadece belirli bir entelektüel birikime sahip grupların tekelinde olduğu zannedilirdi. Ama artık her sosyal gruptan ilgilenen kişiler, sosyal medya aracılığıyla sergileri izleyebilir ve her an yeni sanat haberlerinden haberdar olabilirler. Bu, gerçekten çok önemli bir gelişme ve benim için temel motivasyon kaynaklarından biri.</p><ul><li><strong>Kendi estetik anlayışınızı üç kelimeyle tanımlarsanız, bunlar ne olurdu?</strong></li></ul><p>Benim estetik anlayışım öncelikle doğallık ve samimiyet üzerine kurulu. Zekice yapılmış her işe çok düşkünüm. İkinci olarak, bir objenin veya bir işin beni güncelden koparıp bambaşka bir perspektiften bakmaya sevk etmesi ve bir hikâyesinin olması, bana çok estetik görünür.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a8430b.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Özgür Mumcular ve Nazlı Kök Akbaş</figcaption></figure><p><strong>•&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;Önümüzdeki dönemde “Nazlı Kök Akbaş Art Reports”ta okuyucuları neler bekliyor?</strong></p><p>Yeni projelerim birkaç başlık altında toplanıyor ve beni çok heyecanlandırıyor. Öncelikle, kendi platformlarımda yazılarım ve röportajlarım yoğun bir şekilde devam edecek. Bunun yanı sıra, İsviçre’nin prestijli bir dergisinde sanat editörü olarak yazdığımı biliyorsunuz; dergim yılda dört sezon yayınlanıyor ve <i>readers.com</i>’da okunabiliyor. Ayrıca internet sitemi de oldukça geliştirdik.</p><p>Yeni ve çok heyecan verici bir projem de bir katalog kitap yayımlamak. Kitap hem Türkçe hem İngilizce olacak, Türkiye ve İsviçre’de dağıtılacak. Yayın evimle çalışmalarımız hâlâ devam ediyor.</p><p>Bütün bunlara ilaveten, benim için çok heyecan verici ve bir o kadar da önemli bir projeye destek veriyorum: TOBB İzmir Kadın Girişimciler Kurulu’nun koordinatörlüğünü Işıl Nişli’nin yaptığı&nbsp;<strong>Sanatta Girişimcilik Projesi</strong>. Bu proje, kadın sanatçılara üretim, sergileme ve satış alanlarında destek olmayı; yeni teknolojik gelişmelere uyum sağlamalarına katkıda bulunmayı amaçlıyor. Sanatçılara mentorluk, network ve satış ağlarını geliştirme desteği veriliyor.</p><p>Sanatın ve kadın sanatçıların sanat ekosisteminde güçlü bir şekilde üretmeye devam etmeleri, iş dünyasıyla bağlantılarını sürdürmeleri için önemli projeler geliştiriliyor. Yakında İsviçre’de, tüm bu projeleri tanıtan bir toplantı düzenleyeceğiz. Bu projeyi çok önemli buluyorum. Çok teşekkür ederim Özgür Hanım ve Pusula Swiss’e de teşekkürlerimi sunuyorum.</p>

Nazlı Kök Akbaş ile sanat ve gözlem üzerine

Hayatın yönünü genç yaşlarda okunan bir kitap değiştirebilir mi? Şiyma Barkın Kuzmin, lise yıllarında okuduğu bir kitap sonrası kurduğu hayalin peşinden gitmiş. 

İlişkilerde ve ebeveynlikte şefkatin gücü

<p>Psikoloji eğitimiyle başlayan yolculuğunu Paris’in varoşlarında yaşayan çocuklardan, *İstanbul'da sokakta yaşayan çocuklara Amerika’daki yüksek lisans eğitimine, ardından UNICEF’te geçen çeyrek asırlık uluslararası kariyere taşımış. Afrika’dan Orta Doğu’ya, Orta Asya’dan Avrupa’ya uzanan çalışmalarıyla çocukların haklarının korunması ve daha iyi bir gelecek kurmaları için politikalar geliştirmiş ve hayata geçirilmelerine destek olmuş.</p><p>Bugünse Cenevre’de yaşamını sürdüren konuğumuz, uzun yıllara dayanan profesyonel deneyimini kişisel gelişim ve ebeveynlik alanına aktarıyor. Olumlu ebeveynlik, şefkatli sorgulama ve koçluk üzerine aldığı eğitimlerle hem bireylere hem de ailelere yol gösteriyor. İçimizdeki çocukla barışmayı, özşefkati ve ilişkilerde derinleşmeyi odağına alarak eğitimler veriyor, koçluk yapıyor. Onunla hem geçmiş yolculuğunu hem de bugünkü çalışmalarını konuştuk.</p><p><i>Röportaj: Özgür MUMCULAR</i></p><ul><li><strong>Şiyma Kuzmin kimdir, bize kendinizi tanıtır mısınız?</strong></li></ul><p>Her gün kendisinin daha iyi bir versiyonu olmak için okuyan, düşünen, çalışan, değişimin kendimizle başladığına inanan, barışa, eşitliğe ve iletişime gönül vermiş bir insan; çocukları ve çocuklar ile zaman geçirmekten çok keyif alan bir anne; ailesine, dostluğa, insanlığa ve tüm canlılara değer veren bir kadın.&nbsp;</p><ul><li><strong>İçimizdeki çocukla şefkatli bir ilişki kurmak sizce neden bu kadar önemli?</strong></li></ul><p>Doğan Cüceloğlu’nun sözleri ile <i>“Uyanış, olduğu gibi kabul ettiğimiz dünyanın, düşündüğümüzden farklı olabileceğini anlamakla başlar”</i>. Kendimizi tüm hallerimizle kabul edip, şefkatle yaklaştığımızda ve içimizdeki çocuğun küçükken ihtiyacı olup da alamadığı şefkati ona kendimiz verdiğinde, bizi sınırlayan inançları fark edebiliriz, ve bizi bağlayan zincirlerimizden kurtulabiliriz. İşte bu yüzden içimizdeki çocuğun ihtiyaçlarını fark etmek ve şefkatle yaklaşmak önemlidir.&nbsp;</p><ul><li><strong>Lise yıllarında okuduğunuz&nbsp;</strong><i><strong>İnsan İnsana</strong></i><strong>&nbsp;kitabı sizi nasıl etkiledi, hayalinizi nasıl şekillendirdi?</strong></li></ul><p>İnsan doğasını, ilişkileri, yaşadığımız toplumun bizi nasıl şekillendirdiğini, hayata olumlu bakmanın önemini düşündürttü. Okuduğum her satırda bu konular hakkında daha çok öğrenme istediği duydum. Sanırım psikoloji okumaya karar vermemde etkili olan etmenlerden biriydi bu kitap. Daha zor koşullardan gelen çocukların da kendilerini geliştirebilmeleri ve olabileceklerinin en iyi olabilmeleri için de çalışmaya o sıralarda karar verdim.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/6ca86d2046c31c8b3f9b03913.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Boğaziçi Psikoloji’den sonra Paris’te varoşlarda çocuklarla çalıştığınız dönemde sizi en çok etkileyen deneyim neydi?</strong></li></ul><p>Varsıl ve yoksul ayırımındaki sınıf eşitsizliğine karşı en iyi ilacın daha küçük yaştan çocukların okuma yazma becerilerinin geliştirilmesi ile olabileceğini gördüm. Her hafta sonu sırt çantamızda kitaplar, boyalar, defterlerle varoşlara gidiyor ve ailelerinin izniyle çocuklarla buluşup sıcak soğuk demeden açık havada farklı aktiviteler yapıyorduk. Birçok çocuğun evinde kitap yoktu. Küçük yaşta kitaplarla haşır neşir olma, eğlenerek öğrenme bu çocuklar için farklı bir hayatın kapılarını açıyor ve yoksulluk çarkından çıkabilmeleri için olanak sağlıyordu. Bu süreçte farklı kültürlerden, dinlerden gelen diğer gönüllüler ile de geçirdiğim zamanda, aslında insanların nereden gelirlerse gelsinler özlerinin benzer olduğunu gördüm.</p><ul><li><strong>UNICEF’te 23 yıl boyunca farklı coğrafyalarda çalıştınız. Bu süreçte hangi anı sizin için unutulmaz oldu?</strong></li></ul><p>O kadar çok unutamayacağım anım var ki ama bir &nbsp;tanesini &nbsp;düşündükçe, hem üzülüyor hem de yaptığım iş nedeniyle gurur duyuyorum. Özbekistan’da çalıştığım yıllarda projelerimden biri devlet bakımında olan çocukların aile ortamında yaşayabilmeleri için &nbsp;çocukların ailelerine destekle kendi aileleriyle kalabilmeleri mümkün olmadığı durumlarda &nbsp;koruyucu ailelik gibi, şefkatle bakılabilecekleri birebir ilgi alabilmeleri için hizmet modelleri geliştirmekti. &nbsp;Bu süreçte, farklı şehirlerdeki yurt ve yuvaları geziyor, çalışanlardan bilgi topluyor ve kurum bakımını değiştirmek için eğitim veriyorduk. Semerkant’ta bir yuvada yeni terk edilmiş 8-9 aylık Timur isimli bir bebek vardı. Timur’u ilk gördüğümde ufacık yüzünde kocaman bir gülümseme ile bana bakıyordu. Kollarını uzatıp kucağıma gelmek istedi. Aldım. O kadar güven dolu mutlu bir bebekti ki. İşim nedeniyle, aynı yuvaya birkaç sefer daha gittim. Her gittiğimde Timur’u soruyor ve özellikle görmek istiyordum. Geçen her ayla birlikte Timur’un yüzündeki gülüş biraz daha azalıyordu ve gözlerinin parlaklığı sönüyordu. Timur’a sevecen bir ev sağlamak çok isterdim. Öte yandan uzun vadede Timur gibi ailesinden ayrılmak durumunda kalan çocuklar için daha iyi hizmet modelleri, ve daha eğitimli bir uzman kadro oluşturulmasına katkıda bulunarak, yüzlerce çocuğun hayatına dolaylı olarak dokunabildim.</p><p>Öte yandan, mutlulukla hatırladığım bir anımsa Tacikistan’da çalışırken duyma engelli çocukları bir çocuk korosu ile bir araya getirmek ve çocukların birlikte hem işaret dili hem şarkı söyleyerek sahnede John Lennon’ın <i>Imagine&nbsp;</i> şarkısını yorumlamalarıydı. Engelli ve engelsiz çocuklar ilk defa bu şekilde bir araya gelebildiler, birlikte ürettiler ve birbirlerini arkadaş olarak görebildiler.</p><ul><li><strong>Uluslararası bir kurumda çalışırken edindiğiniz en önemli deneyim neydi, size ne kattı?</strong></li></ul><p>Farklı kültürlerden gelen çok kişi ile birlikte çalışma imkanı buldum. Üstüne üstlük bunu kendi ülkemden ve kültürümden uzakta başka bir ülkede misafir konumundayken yapmayı öğrendim. Farklılıklarımız kadar benzerliklerimiz olduğunu, iyi niyetle ve saygıyla yaklaştığımda güvene dayalı ilişkiler yaratabileceğimi öğrendim. Ayrıca, konuşulmayan kodlar olduğunu ve bunları anlayıp aşabilmenin zaman aldığını da öğrendim. Bazen bize çok benziyor diye düşündüğüm kültürlerden gelen kişiler çok farklı olabilecek bir kültürden gelen birinden daha uzak olabiliyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/6ca86d2046c31c8b3f9b03914.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Farklı kültürlerden gelen biriyle evli olmak ve çocuklarınızı </strong><i><strong>“third culture kid” </strong></i><strong>olarak yetiştirmek nasıl bir şey?</strong></li></ul><p>Aynı ülkeden ve kültürden gelen iki insan bile bazen birbirlerini anlamakta zorlanıyor. Eşimle 20 yıldır birlikteyiz ve her gün yeni bir şey öğreniyoruz. Uzun süreli ilişkilerde hergün tekrar ilişkiye kendini adamak ve öğrenmeye açık olmak değerli. Ortak değerlerimizin olması ve birbirimizi anlamaya ve olduğumuz halimizle kabul etmeye olan adanmışlığımız bizi bir arada tutuyor. Çocuklarımız Türkiye'de sadece bir yıl -o da Covid döneminde- yaşadılar, eşimin ülkesinde ise bebekliklerinde yaşadılar. Dolayısı ile hem dillerimizi hem de kültürlerimizi sadece bizlerden öğrendiler. Dil bizim için çok önemliydi. O yüzden aramızda İngilizce ya da Fransızca konuşsak da çocuklarımızla doğduklarından beri sadece kendi dillerimizde konuştuk.&nbsp;Bence yemek, kültürün önemli bir parçası ve yemeklerimizi çocuklarımız biliyor ve seviyor. Aileler ile bağlantıya özen gösterdik. Benim ailem daha geniş olduğundan tatillerde Türkiye’ye gittik ama her yıl birkaç kere eşimin ailesini bize davet ettik. Çocuklarımız hem bizlerden öğrendiler hem de yaşadığımız birbirinden farklı ülkelerden deneyim kazandılar. En zorlandığımız konu ise <i><strong>“</strong>third culture kid” </i>lerde çok görülen aidiyet hissi. Hem yaşadıkları yere uyum sağlamaları hem de kendi kültürleri ile bağlarının oluşması için özel çaba harcamak önemli.</p><ul><li><strong>Cenevre’ye taşındığınızda kariyerinizde nasıl bir dönüm noktası yaşadınız?</strong></li></ul><p>Daha önce benim işim nedeniyle farklı ülkelerde yaşadık Cenevre’ye ise eşimin işi nedeniyle taşındık. Çocuklarımız ergenliğe girmişti ve İsviçre onların altıncı ülkesiydi. Artık taşınmak istemediler. Ben de onları bırakmak ve başka bir ülkede görev almak istemedim. UNICEF’den ayrılmaya ve kendi işimi kurmaya karar verdim. Uzun yıllar büyük bir organizasyonda ve politika oluşturma düzeyinde çalıştıktan sonra birebir insanlara dokunmak bana çok iyi geldi.</p><ul><li><strong>Dr. Gabor Maté’nin şefkatli sorgulama yöntemini ve koçluğu nasıl bir arada uyguluyorsunuz? Danışanlarınıza hem bir eğitmen hem de bir yol arkadaşısınız. Danışmanlık süreçlerinde en çok hangi konular gündeme geliyor?</strong></li></ul><p>Genelde koçluk bugünden ileriye doğru hedeflerimizi belirleme ve hayalini kurduğumuz geleceği yaratmaya destek olma sürecidir. Şefkatli sorgulama ile ise çocukluğumuzda oluşturduğumuz ve bizi sınırlayan inanç kalıplarımızın ilk başlangıç zamanlarına yani geçmişimize doğru bir yolculuk yapılır. Benim çalışmalarımda gördüğüm, yaşadığımız zorlukları aşabilmek, gerek kendimizle gerek eşimiz, ailemiz ya da iş arkadaşlarımızla sağlıklı ilişkiler kurabilmemiz ise geçmişimizi iyi anlamak ve kendi iç çocuğumuza şefkatla yaklaşmaktan geçer. Ben bu iki yaklaşımı harmanlayarak kullanıyorum. Danışanlarımın ihtiyacı doğrultusunda hem geleceğe yönelik hedeflerinde destek oluyorum hem de içlerindeki çocuğu tanımalarını, kendi inanç kalıplarını farkedip kendilerine şefkatle yaklaşmalarına, kendi hikayelerine yeni bir gözle bakmalarına destek oluyorum.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/6ca86d2046c31c8b3f9b03916.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Kendi çocuklarınızı yetiştirirken edindiğiniz profesyonel bilgilerin ne kadarını kullanıyorsunuz, ne kadarını bırakıyorsunuz?</strong></li></ul><p>Çocuklarımı yetiştirirken aldığım eğitimlerin çok faydasını gördüm. &nbsp;Ama onların annesiyim, koçu, psikoloğu değil. Bunun ayrımını yapıyorum. Yapmazsam zaten -hele de şimdi ergen olarak- bana bunu çok iyi hatırlatıyorlar...</p><ul><li><strong>Bugünden geleceğe baktığınızda kişisel hedefleriniz ve hayalleriniz neler?</strong></li></ul><p>Bu tür bir desteğe ihtiyaç duyan daha çok kişiye ulaşabilmek istiyorum. İnsanların birbirlerini ve kendilerini dinleyebilecekleri, barışın ve anlayışın hakim olduğu bir dünyaya katkıda bulunmaya devam etmeyi hayal ediyorum.</p>