Bilim insanları, dövme uygulamasının bağışıklık sistemi üzerindeki olası etkilerini araştırarak, kozmetik bir işlem gibi görünen bu sürecin aslında vücudun savunma mekanizmalarını değiştirebileceğine dikkat çekiyor.

İsviçre’de faaliyet gösteren Universita della Svizzera italiana (USI) Biyotıp Araştırma Enstitüsü’nün hazırladığı araştırma, dövmelerde sık kullanılan üç renk siyah, kırmızı ve yeşil üzerindeki toksisiteyi mercek altına aldı. Uzmanlar, “Bu çalışma, dövme mürekkeplerinin bağışıklık yanıtı üzerindeki etkisini inceleyen en kapsamlı araştırmalardan biri olup, uygulamaya ilişkin önemli sağlık risklerine işaret ediyor” değerlendirmesinde bulundu.

PNAS dergisinde yayımlanan bulgular, dövme pigmentlerinin yalnızca deride kalmadığını; vücutta dolaşarak bağışıklık sistemi dokularında biriktiğini ve burada yıllarca kalabildiğini ortaya koyuyor.

Mürekkep partikülleri bu dokularda, pigmenti parçalayamayan makrofajların ölmesine yol açarak iltihaplanmaya neden oluyor. Bu süreç, vücudun savunma kapasitesini zayıflatabilecek etkiler yaratabiliyor. Özellikle kırmızı ve siyah pigment içeren dövmelerde bu tepkilerin daha yoğun görüldüğü belirtiliyor.

Fareler üzerinde yapılan deneylerde, pigmentlerin kısa sürede lenf düğümlerine ulaştığı ve yaklaşık iki ay boyunca burada kaldığı gözlemlendi. Dövme yapılan hayvanların Covid-19 aşısına karşı bağışıklık yanıtının azaldığı, ancak aynı pigmentlerle UV ile inaktive edilmiş grip aşısına verilen tepkinin arttığı da tespit edildi. Araştırmacılar, bu sonuçların insanlar üzerinde ve farklı aşı türleriyle doğrulanması gerektiğini vurguluyor.

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) da dövmenin uzun vadeli sağlık etkilerini, özellikle bağışıklık tepkileri, lenfoma ve bazı kanserlerle olası ilişkilerini araştırıyor. IARC’ye göre pigmentler genellikle nanoparçacık boyutunda olduğu için dermisin ötesine geçebiliyor ve vücuda sistematik olarak yayılabiliyor.

Avrupa ve ABD’de dövme yaptıranların oranı oldukça yüksek; 40 yaş altı yetişkinlerde bu oran yüzde 40’a kadar çıkıyor. IARC, bu yaygınlaşmanın halk sağlığı açısından dövme güvenliği konusunu daha önemli hale getirdiğini belirtiyor.

Dövme işlemi, iğneler aracılığıyla derinin dermis tabakasına mürekkep verilmesiyle gerçekleşiyor. Vücut bu pigmentleri yabancı madde olarak algıladığı için bağışıklık sistemi hemen devreye giriyor ve bu durum bölgesel bir iltihap sürecini tetikliyor. Dövme mürekkepleri, taşıyıcı sıvı içinde çözünmüş pigmentlerden oluşuyor ve 100’e kadar kimyasal madde içerebiliyor. Siyah pigment çoğunlukla karbondan elde edilirken renkli mürekkepler genellikle plastik, boya veya vernikler için tasarlanmış endüstriyel pigmentlere dayanıyor.

Avrupa Birliği’nde dövme mürekkepleri 2022’den bu yana Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması (REACH) düzenlemesi kapsamında denetleniyor ve üye ülkelerdeki uygulamaların uyumlu hale getirilmesi hedefleniyor.