Çocukların işlenmiş şekerli gıdaları tüketimi, ailelerin izlediği yaklaşımlara göre büyük farklılıklar gösterebiliyor. Bazı ebeveynler, dondurma gibi şekerli ürünleri tamamen yasaklayacak kadar katı olurken, bazıları da sınırlamaların çocuklarda ters etki yaratabileceği endişesiyle tatlıya daha esnek bir yaklaşım sergiliyor.

BBC News Türkçe’ye konuşan uzmanlar, çocuk beslenmesinde ailelerin yönlendirmesinin kritik önem taşıdığını belirtiyor. Hayatlarının ilk bin gününde şeker tüketiminin sınırlanması, ilerleyen yaşlarda diyabet ve yüksek tansiyon gibi sağlık sorunlarının önüne geçilmesine yardımcı oluyor.

Erken yaşta müdahale ve şekerin etkileri

Endokrinoloji uzmanı doktorlar, bebeklikten itibaren çocukların işlenmiş şekerli gıdalara maruz kalmaması gerektiğini söylüyor. Bunun, ilerleyen yaşlarda obezite riskini azaltmada önemli bir rol oynadığını vurguluyor.

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden bir profesör, lolipop ve paketli gıdalarda yalnızca şeker değil, aynı zamanda katkı maddeleri ve yapay boyaların da bulunduğunu belirterek, bu kimyasal maddelerin vücut tarafından tanınmadığını ve her birinin farklı zararları olabileceğini ifade ediyor.

Almanya’daki Bayreuth Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tina Bartelmeß, çocukların şeker tüketiminin şansa veya çevreye bırakılmaması gerektiğini söylüyor. Aşırı serbest bırakılan yaklaşımların, çocuklarda daha yüksek şeker alımı ve sağlıksız beslenme alışkanlıklarına yol açabileceğini belirtiyor.

Sınırlamalar dengeli olmalı

Araştırmalar, şeker tüketimini tamamen sınırlamanın da olumsuz sonuçlara neden olabileceğini gösteriyor. Bu tür katı sınırlamalar, çocukların şekerli gıdalara olan ilgisini artırabilir ve fırsat bulduklarında aşırı tüketmelerine yol açabilir.

Uzmanlar, en etkili yaklaşımın dengeli bir yol olduğunu belirtiyor: Çocuklara sağlıklı beslenme ortamları sunmak, iyi seçimler yapmalarına rehberlik etmek ve onlara bir miktar özerklik tanımak. Bu yöntem, çocukların ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde şeker tüketimini kendi kendine düzenleyebilme becerisi kazanmalarını sağlıyor.

Yaşa göre stratejiler

University of South Carolina’dan araştırmacı Tadeja Gracner, çocukların kreşe veya okula başlamadan önceki ilk yıllarda beslenmelerinin ebeveynler tarafından kontrol edilmesinin kritik olduğunu söylüyor. İlk bin gün boyunca şeker tüketiminin izlenmesi, yalnızca sağlıklı beslenmeyi sağlamakla kalmayıp, çocukların ilerleyen yaşlarda sağlıklı alışkanlıklar geliştirmesine de yardımcı oluyor.

Prof. Dr. Tina Bartelmeß, özellikle 3-6 ve 7-11 yaş gruplarında ebeveynlerin rolünün çok güçlü olduğunu vurguluyor. Bu yaşlarda edinilen alışkanlıklar, ergenlikte ve yetişkinlikte de devam etme olasılığı taşıyor.

Teşvik edici sohbetler ve katılım

Uzmanlar, çocuklarla sağlıklı beslenme üzerine konuşurken korku veya katı kurallara başvurmak yerine, yiyeceklerden keyif alma ve dengeyi vurgulamanın daha etkili olduğunu belirtiyor. Çocuklara belirli gıdaların enerji, büyüme ve uzun vadeli sağlık açısından neden daha faydalı olduğunu açıklamak, onları farklı yiyeceklerin etkilerini fark etmeye teşvik etmek olumlu sonuçlar doğuruyor.

Bartelmeß ayrıca, çocukları yemek hazırlama sürecine dahil etmenin ve evde sunulan yiyecekleri çeşitlendirmenin, onlara “ne yememeleri gerektiğini öğretmeye” çalışmaktan daha etkili olduğunu ifade ediyor.

Sağlıklı seçimleri kolaylaştıran politikalar

Araştırmacılar, çocukların yüksek şekerli gıdalara her yerde maruz kaldığını ve bunun ebeveynlerin işini zorlaştırdığını belirtiyor. Gracner, tüm sorumluluğun ailelere yüklenmesi yerine, sağlıklı seçimleri kolaylaştıracak politikaların geliştirilmesi gerektiğini söylüyor. Buna örnek olarak ambalajlarda net uyarılar, gıda içeriklerinin iyileştirilmesi ve şekeri yalnızca arada bir tüketilen ürünlerle sınırlamak gösteriliyor.

Uzmanlar, sağlıklı alışkanlıkların erken yaşta kazandırılmasının, çocukların ilerleyen yaşlarda da bu alışkanlıkları sürdürmesini kolaylaştırdığını vurguluyor.