Pandemi, savaş, sonra ucuzluk
Mazot fiyatları son yıllarda adeta dalgalı bir grafik çizdi. Covid-19 pandemisi sırasında dünya durma noktasına gelmiş, 100 litre mazot sadece 60 frank civarına kadar düşmüştü. Ancak pandemiden sonra piyasa toparlanırken, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısıyla enerji fiyatları fırlamış ve mazot 100 litrede 170 frankı aşmıştı.
Bugün ise durum farklı. Şu anda 100 litre mazotun ortalama fiyatı 93 frank. Fiyatlar bölgeye, tedarikçiye ve mazot türüne göre değişiklik gösterse de bu seviye, Eylül 2021’den bu yana görülen en düşük seviye olarak kaydedildi.
Fiyat düşüşünün nedenleri
Fiyatların düşmesinde üç ana unsur öne çıkıyor: petrol fiyatı, döviz kuru ve taşımacılık. Küresel piyasalarda petrol arzı fazla, bu da fiyatları baskılıyor. Öte yandan Amerikan doları, enerji ticaretinde belirleyici para birimi olmasına rağmen İsviçre frangı karşısında bu yıl %9 değer kaybetti. Ayrıca, Ren Nehri taşımacılığındaki iyileşme de nakliye maliyetlerini düşürdü. Tüm bu etkenler, İsviçre’de mazotun ucuzlamasına yol açtı.
Kiracılar ne kadar etkileniyor?
Fiyat düşüşü doğrudan değil, bir süre gecikmeli olarak kiracıların faturalarına yansıyor. Çünkü ısıtma giderleri, yan giderler (Nebenkosten) aracılığıyla yıl sonunda hesaplanıyor. Yine de doğalgaz fiyatlarının da düşmüş olması, kiracıları rahatlatıyor.
İsviçre’de ısıtmanın %61’i hâlâ fosil kaynaklı
İsviçre’de halkın %36.5’i ısıtma için mazot, %24.8’i doğalgaz kullanıyor. Yani toplamda nüfusun %61’i hâlâ fosil yakıtlarla ısınıyor. Özellikle apartmanlarda ısıtma sistemini değiştirmek, müstakil evlere göre daha zor olduğu için mazot ve gaz hâlâ yaygın. Yeni yapılan binalarda ise ısı pompası veya merkezi ısıtma gibi alternatif sistemler daha çok tercih ediliyor.
Şimdi mazot almak mantıklı mı?
Uzmanlara göre şimdi mazot almak için doğru zaman olabilir, ancak fiyatların daha da düşme ihtimali var. HeizOel24 yöneticisi Oliver Klapschus, yaz aylarında fiyatların 100 litre için 80–90 frank seviyesine kadar düşmesini bekliyor. Eğer fiyatlar tekrar yükselirse, 100 frank seviyesinde alım yapmak mantıklı olabilir diyor.
Enerji dönüşümüne fren
Düşen mazot fiyatları, bir yandan bütçelere nefes aldırırken, diğer yandan çevreci enerji sistemlerine geçişi yavaşlatıyor. Isı pompası satışları geçen yıl %29 azaldı, bu yıl da düşüş trendi devam ediyor. Çünkü insanlar fosil yakıtlarla ısınmanın ucuzladığını görünce, pahalı yatırım gerektiren sistem değişikliğinden kaçınıyor.
Mazot fiyatları düşük seyretmeye devam ederse, hem haneler rahat nefes alacak hem de enerji dönüşümü bir süreliğine rafa kalkabilir. Ancak bu durum, uzun vadede iklim hedefleri açısından risk oluşturuyor.
