
İsviçre'de 2024 yılında telefon ve internet trafiğine yönelik gözetim faaliyetlerinde patlama yaşandı. Bu artışın en büyük nedeni ise anten arama (Antennensuchlauf) adı verilen özel bir takip yöntemi.
Anten aramaları ve gerçek zamanlı izleme arttı
ÜPF'nin açıklamasına göre, özellikle belli bir bölgede geçmişteki tüm cep telefonu iletişim kayıtlarının geriye dönük olarak incelenmesini sağlayan anten arama işlemleri önceki yıllara kıyasla iki katına çıktı. Bununla birlikte, gerçek zamanlı izleme, geriye dönük izleme ve acil aramalar da ciddi oranda artış gösterdi.
Verilere göre, 2024 yılında tüm gözetim önlemlerinin yüzde 43’ü mali suçlarla bağlantılı. Bu oran geçen yıla göre üç kattan fazla bir artış anlamına geliyor. Ayrıca, bedene yönelik suçlar kapsamında verilen gözetim kararları da iki katına çıktı. Uyuşturucu yasasına aykırı eylemler nedeniyle yapılan gözetim işlemleri ise yüzde 15 arttı.
Gözetimdeki artışın nedeni yeni finans sistemi olabilir
ÜPF, gözetim talimatlarındaki artışın net bir nedeni olmadığını belirtse de, 2024 yılı başında yürürlüğe giren yeni finansman yönetmeliğinin etkili olduğu tahmin ediliyor. Eskiden her bir gözetim işlemi için ayrı ücret ödenirken, artık bu işlemler sabit bir ücretlendirme sistemiyle finanse ediliyor. Yeni sistemde masrafların dörtte biri federal hükümet, dörtte üçü ise kantonlar tarafından karşılanıyor.
Yetkililer, önceki sistemde yüksek maliyetlerin gözetim kararlarında çekinceye yol açtığını, ancak yeni sistemle bu çekincelerin ortadan kalktığını belirtiyor.
İstihbarat Servisi gözetim taleplerini iki katına çıkardı
Gözetim taleplerinde dikkat çeken bir diğer artış da İsviçre Federal İstihbarat Servisi (NDB) tarafından geldi. 2023 yılında yalnızca 46 gözetim talebi veren NDB, 2024 yılında bu sayıyı 106’ya çıkardı.
NDB tarafından talep edilen her bir gözetim kararı, Federal İdare Mahkemesi tarafından onaylanmak zorunda. Ayrıca bu kararlar Savunma Bakanı tarafından serbest bırakılmadan önce Adalet ve Dışişleri Bakanları ile de istişare ediliyor.
Gözetim uygulamaları yasalara göre yalnızca, başka yöntemlerle sonuç alınamayan ciddi ceza soruşturmalarında, son çare olarak ve güçlü şüphe bulunması halinde devreye giriyor. Nihai onay, her zaman ilgili savcılıktan ve zorunlu önlem mahkemesinden geçmek zorunda.
Uzmanlar endişeli: “Gizlilik dengesi bozulabilir”
Kimi hukukçular ve gizlilik savunucuları, bu gözetim artışının bireysel özgürlükleri tehdit edebileceği uyarısında bulunuyor. Federal hükümet ise sürecin sıkı denetim ve yargı denetimi altında yürütüldüğünü vurgulayarak, suistimal riskinin en aza indirildiğini savunuyor.
Ancak istatistikler açık: İsviçre’de artık daha fazla veri toplanıyor, daha fazla insan dijital olarak izleniyor – hem de eskisine göre daha düşük bir maliyetle.