Turgut

İran'da 22 yaşındaki Mahsa Emini'nin "başörtüsü kurallarına uymadığı" gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesi sonrası başlayan protestolara destek amaçlı Bern'de düzenlenen gösteriye polis müdahale etti.

İsviçre haber ajansı Keystone-SDA'nın yayımladığı habere göre, başkent Bern'deki İran Büyükelçiliği önünde toplanan kalabalık Emini'nin ölümü ve İran'daki zorunlu başörtüsü uygulamasını protesto etti. Protesto sırasında 2 kişinin parmaklıklardan tırmanarak Büyükelçilik avlusunda bulunan İran bayrağını indirdiği görüldü.&nbsp;Bu olayın ardından Bern polisi, Büyükelçiliğe giren kişileri gözaltına alırken, kalabalığa da plastik mermiyle müdahale etti. Keystone-SDA'ya açıklama yapan polis yetkilileri, müdahale sırasında hiçbir protestocunun yaralanmadığını aktardı.&nbsp;Yetkililer, Büyükelçilik alanına giren 2 protestocu dışında kimsenin gözaltına alınmadığını kaydetti.

Bern polisi, İran'ı protesto eden kalabalığa müdahale etti

İsviçre'de okula gitmeyen çocuk sayısında ciddi bir artış yaşanıyor. Uzmanlara göre bu durum artık yalnızca “okul kırmak” değil, çocukların yaşadığı psikolojik baskıların bir yansıması. Özellikle pandemi sonrası dönemde, okul kaygısı ve fobisi yaşayan çocukların sayısı dikkat çekici şekilde arttı.

Zorbalık, sınav kaygısı ve ayrılık korkusu

Okullar pazartesi günü yeniden başlarken, birçok çocuk tatilin sona ermesiyle sınıflara dönmeye hazırlanıyor. Ancak bazıları için bu dönüş yalnızca bir rutin değil, aynı zamanda yoğun bir stres kaynağı. İsviçre Öğretmenler Birliği (LCH), giderek artan sayıda çocuğun – ve üstelik artık daha erken yaşlarda – okula gitmekten kaçındığını açıkladı.<h3>Sadece “Şımarıklık” Değil, Derin Bir Kaygı</h3>LCH Başkanı Dagmar Rösler, durumun klasik anlamda “okulu kırmak” olmadığını vurguluyor:“Okulu kırmak keyfi bir karardır, ‘bugün canım istemiyor’ dersiniz. Ancak okuldan uzak durmanın altında ciddi bir korku yatıyorsa bu artık bir ‘şulabsentizm’dir.”Psikologlara göre bu kaygının iki ana tipi var: Okul fobisi, çocuğun aile bireylerinden ayrılma korkusu yaşadığı durumlar; okul kaygısı ise sınav korkusu, akran zorbalığı gibi okul içi tetikleyicilere bağlı gelişiyor.<h3>En Çok İlkokullarda Görülüyor</h3>Daha önce bu durum özellikle ortaöğretim düzeyinde gözlenirken, artık ilkokul seviyesindeki çocuklarda da yaygınlaşmış durumda. İsviçre Çocuk ve Genç Psikologları Birliği’nden Stephan Kälin, “Covid pandemisinden bu yana vakalarda artış gözlemliyoruz” diyor.Kälin ayrıca erken müdahalenin önemine dikkat çekiyor:“Okuldan uzaklaşma düzenli hale gelmeden önce müdahale edersek, çocukların büyük çoğunluğu yeniden eğitime adapte olabiliyor. Ama zaman geçtikçe bu olasılık azalıyor.”<h3>Baskı Değil, Güven Ortamı</h3>Kälin’e göre çocuklara ceza vermek veya baskı kurmak doğru bir yöntem değil.“Korku baskıyla yenilmez. Önce güven ortamı sağlanmalı. Ancak o zaman çocuk korkusuyla yüzleşebilir.”Bu süreçte okulun da sorumluluğu büyük. LCH’den Rösler’e göre bireysel çözümler üretilmeli. Örneğin çocukların okul sosyal hizmetleriyle düzenli görüşmeler yapması, gerekirse belirli dersleri seçerek okula aşamalı dönüş sağlaması öneriliyor. “Gerekirse bir süre yalnız çalışabilecekleri ayrı bir oda da sağlanabilir” diyor.<h3>İş Birliği Şart</h3>Uzmanlar, çözümün ancak ebeveynler, okul ve sosyal hizmetlerin yakın iş birliğiyle mümkün olacağını vurguluyor.Kälin, “Bugün birçok durumda kimin ne yapacağı net değil, sürekli pazarlık yapılıyor” diyerek daha net yapısal düzenlemelere ihtiyaç olduğunu belirtiyor.Sonuç olarak; okullarda devamsızlıkların izlenmesi, net kuralların oluşturulması ve çocuklar için güvenli bir ortam sağlanması, okul korkusuyla mücadelede en önemli araçlar olarak öne çıkıyor.

İsviçre’de okula gitmek istemeyen çocuk sayısında artış

İsviçre'de emeklilik maaşları, vatandaşların beklediği düzeyin oldukça altında kalıyor. Yeni açıklanan bir araştırma, emekli maaşlarının son yıllarda ciddi oranda düştüğünü ortaya koydu.

Emekli maaşları eridi

Genel siyasi anlayışa göre, emekli maaşlarının son kazancın yüzde 60’ını karşılaması hedefleniyor. Ancak VZ Varlık Merkezi’nin (VZ Vermögenszentrum) yaptığı araştırmaya göre bu oran, çoğu yeni emekli için gerçeklikten oldukça uzak. Yıllık geliri 100.000 İsviçre Frangı olan biri, emekli olduğunda yalnızca yüzde 51 oranında maaş alabiliyor. 150.000 franklık gelirde bu oran yüzde 42’ye kadar düşüyor. Yalnızca 50.000 frank gibi düşük gelirlerde bu oran yüzde 63'e kadar çıkabiliyor.<h3>20 Yılda Büyük Kayıp</h3>2002 yılında aynı gelir düzeyine sahip bir kişi, emekliliğinde maaşının yüzde 62’sinden fazlasını almayı bekleyebiliyordu. Ancak son 20 yılda özellikle ikinci emeklilik ayağı olan işveren destekli emekli sandıklarından (Pensionskasse) alınan ödemeler yüzde 40 oranında azaldı.Bu düşüşe karşın, AHV (devlet emeklilik sigortası) maaşları fiyat artışlarıyla birlikte yükseldi. Bu nedenle AHV, toplam emeklilik gelirleri içindeki payını artırdı. Ancak yüksek gelirli bireylerde, AHV maaşları sınırlı kaldığı için Pensionskasse’deki düşüşler daha sert hissediliyor.<h3>Zenginler Daha Umutlu</h3>Buna rağmen halkın büyük çoğunluğu geleceğe dair olumlu düşünüyor. Araştırmaya katılanların yüzde 53’ü, emekli olduktan sonra maaşları ve birikimleriyle rahat bir hayat sürebileceklerine inanıyor. İlginç olan ise, en çok gelir kaybı yaşayan yüksek gelir gruplarının daha iyimser olması. Bunun temel nedeni ise bu grupların daha fazla servete sahip olması ya da miras beklentileri olması.Araştırmalar, İsviçre'deki emeklilerin ortalama olarak çalışan bireylerden dört kat daha fazla servete sahip olduğunu gösteriyor. Ancak bu tablo, emeklilikteki servet eşitsizliğini de gözler önüne seriyor. Bazı yaşlı bireyler hiç servete sahip değil.<h3>Güven Azalıyor</h3>Araştırmaya göre AHV ve Pensionskasse sistemlerine olan güven giderek azalıyor. Katılımcıların yüzde 70’i, AHV maaşlarının gelecekte bugünkü seviyede olmayacağına inanıyor. Pensionskasse için bu oran yüzde 73. Oysa AHV maaşları son yıllarda artış gösterdi ve 2026’da 13. AHV maaşıyla birlikte yüzde 8,3 ek zam daha yapılması planlanıyor.Uzmanlar, Pensionskasse sistemindeki en büyük problemin toplumsal yaşlanma olduğunu ancak bu etkinin artık fiyatlandığını belirtiyor. Ancak düşük faiz oranlarının emekli sandıklarını zor durumda bırakmaya devam ettiği ifade ediliyor.

Emeklilik hayal kırıklığı: İsviçre’de maaşlar beklentinin altında

İsviçre’de işsizlik oranı Temmuz 2025’te %2,7 seviyesinde sabit kaldı. Bu oran, Mayıs ve Haziran aylarında da aynı seviyede kalmıştı. Ancak işsizlik oranının değişmemesine rağmen işsiz sayısında artış gözlemlendi. 

Ekonomideki dalgalanmalar

Ekonomik İşler Devlet Sekreterliği (SECO) tarafından yayınlanan verilere göre, işsiz sayısı bir önceki aya göre 2277 kişi (+%1,8) artarak 129.154’e ulaştı.<h3>Yıllık Artış %20’ye Yaklaştı</h3>Bir yıl öncesine kıyasla işsiz sayısındaki artış dikkat çekici: 21.438 kişilik bir artışla %19,9’luk yükseliş yaşandı. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işsiz sayısı da temmuzda %1,2 artarak 137.049 kişiye çıktı. Bu da düzeltilmiş işsizlik oranının %2,9 seviyesinde sabit kalmasına neden oldu.<h3>Genç İşsizlerde Büyük Artış</h3>15-24 yaş arası genç işsizlerin sayısı sadece bir ayda %7,4 artarak 11.496’ya ulaştı. Bu yaş grubundaki yıllık artış ise %16,1. 50-64 yaş arası işsizlerin sayısı aylık bazda sabit kalsa da, yıllık artış %20’ye yaklaştı. Bu durum, hem gençlerin hem de ileri yaştaki çalışanların krizlerden daha fazla etkilendiğini ortaya koyuyor.<h3>Toplam İş Arayan Sayısı: 209.441 Kişi</h3>Temmuz ayında toplam iş arayan sayısı 209.441’e ulaştı. Bu, Haziran'a göre 2573 kişi fazla ve yıllık olarak 30.302 kişilik (+%16,9) bir artış anlamına geliyor. Genel iş arayan oranı ise Temmuz'da da %4,4 seviyesinde kaldı.<h3>Gümrük Vergilerinin Etkisi ve Kısa Çalışma Ödeneği</h3>ABD'nin uygulamaya koyduğu yeni gümrük vergileri, İsviçre ekonomisinde özellikle ihracata dayalı sektörlerde endişe yaratıyor. SECO, bu olumsuz etkiyi azaltmak amacıyla şirketlere yönelik “kısa çalışma ödeneği” (RHT) uygulamasını devreye aldı. 1 Temmuz 2025’ten itibaren “gümrük vergileri” gerekçesiyle de kısa çalışma başvurusu yapılabiliyor. Şu anda bu kapsamda 900 kişi destek alıyor.SECO İşgücü Direktörü Jérôme Cosandey, bazı kantonların yapıları gereği bu uygulamaya daha çok ihtiyaç duyacağını belirtti. Özellikle ihracata daha fazla bağımlı olan Leman bölgesi, Neuchâtel ve Jura gibi kantonlar, bu durumdan daha fazla etkilenebilir. Neuchâtel’de iş gücünün %25’i sanayide, Jura’da ise neredeyse %30’u bu sektörde çalışıyor.İşsizlik oranındaki bu görünürdeki durağanlık, aslında arka planda ekonomideki dalgalanmalara karşı kırılgan bir dengeyi yansıtıyor.

İsviçre’de Temmuz ayında işsizlik oranı %2,7 ile sabit kaldı

Amerika Birleşik Devletleri’nin İsviçre’den ithal edilen ürünlere uygulayacağını duyurduğu yüzde 39 oranındaki gümrük vergileri, Perşembe sabahı itibarıyla resmen yürürlüğe girdi.

İsviçre ürünleri rekabet gücünü kaybediyor

İsviçre devlet televizyonu SRF’in ekonomi editörü Jan Baumann, bu kararın İsviçre ekonomisine olası etkilerini değerlendirdi.<h3>İlk günden büyük etki beklenmiyor</h3>Baumann, ilk gün için büyük bir etki beklenmediğini ancak zamanla bu yükün firmalar için daha da ağırlaşacağını belirtti. ABD’ye ihracat yapan İsviçreli firmaların, rakiplerine kıyasla aniden daha az rekabetçi hale geldiğine dikkat çeken Baumann, Avrupa Birliği ülkelerinden gelen ürünlere uygulanan vergilerin çok daha düşük olduğunu vurguladı.Özellikle saatçilik, makine sanayi, çikolata ve peynir sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar, bu sürece birkaç aydır hazırlanıyor. ABD'deki depolara önceden büyük miktarda ürün gönderildiğini belirten Baumann, firmaların üretim zincirlerini yeniden yapılandırmaya çalıştığını söyledi. ABD’de yerel üretim yapmak ya da mevcut üretimi artırmak da çözüm yolları arasında yer alıyor. Ancak bu tür önlemler için daha fazla zamana ihtiyaç duyuluyor.<h3>Ekonomik kayıp ne kadar büyük olabilir?</h3>İlk tahminlere göre, bu gelişme İsviçre’nin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nda (GSYİH) yüzde 1’e kadar bir yavaşlamaya neden olabilir. Bu etki, özellikle ilaç ürünlerine de gümrük vergisi getirilip getirilmeyeceğine bağlı olarak değişecek. Şimdilik ilaç sektörü muaf tutulmuş durumda.Vergiler ilk etapta ABD'deki ithalatçılar tarafından ödeniyor ve bu bedel ABD hazinesine aktarılıyor. Ancak bu maliyetin bir kısmının Amerikan tüketicilere yansıtılacağı tahmin ediliyor. Bu da ABD’de fiyat artışlarına ve enflasyonda yükselişe neden olabilir.İsviçre tarafında ise, uzun vadede işten çıkarmaların yaşanabileceği endişesi mevcut. Ekonomi çevreleri, bu nedenle hükümetten destek talep ediyor.<h3>Federal Hükümet ne yapabilir?</h3>İsviçre Federal Konseyi’nin (Bundesrat), şirketlere destek olmak için kısa çalışma ödeneği süresini iki yıla kadar uzatabileceği belirtiliyor. Ayrıca, vergi indirimleri ya da diğer ekonomik teşviklerin gündeme gelmesi de söz konusu. Ancak bu tür önlemler İsviçre'de siyasi tartışmaları da beraberinde getirebilir.Öte yandan, ABD ile yürütülen müzakerelerin henüz sona ermediği, perde arkasında diplomatik görüşmelerin sürdüğü ifade ediliyor. İsviçre’nin ABD’den daha fazla ithalat yapmayı taahhüt etmesi ya da İsviçreli şirketlerin ABD’de daha fazla yatırım yaparak istihdam sağlaması gibi teklifler masada.

ABD’nin yüzde 39’luk gümrük vergisi İsviçre için ne anlama geliyor?

İsviçre Konfederasyonu Başkanı Karin Keller-Sutter ve Ekonomi Bakanı Guy Parmelin, ABD’nin uygulamaya koyduğu yüksek gümrük vergilerine karşı yürüttükleri diplomatik temaslardan sonuç alamadan Washington’dan döndü. 

Keller-Sutter ve Parmelin Washington’dan eli boş döndü

İsviçre ürünlerine yönelik %39 oranındaki gümrük tarifesi, Perşembe sabahı saat 06.00 itibarıyla yürürlüğe girdi.İkili, Çarşamba günü ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile gerçekleştirdikleri görüşmenin ardından umut verici açıklamalarda bulunmuştu. Keller-Sutter, İsviçre Radyo Televizyonu SRF’ye verdiği demeçte, “Çok iyi bir görüşme yaptık. Oldukça samimi ve açık bir diyalog gerçekleşti” sözleriyle iyimserliğini dile getirmişti.Anlaşma çıkmadı, görüşmeler sürecekAncak taraflar arasında somut bir anlaşma sağlanamadı. İsviçre heyetinin dönüşü sonrası resmi bir açıklama yapılması bekleniyor. Hükümet yetkilileri, ABD ile diyaloğun süreceğini ve ülke lehine daha düşük tarifeler için müzakerelerin devam edeceğini belirtiyor.ABD yönetiminin aldığı karar doğrultusunda İsviçre ürünlerine uygulanan %39 oranındaki gümrük vergisi, benzer ekonomik yapıya sahip ülkelerle karşılaştırıldığında oldukça yüksek. Avrupa Birliği ve Japonya’ya %15, Birleşik Krallık’a ise %10 oranında vergi uygulanıyor.İsviçre ekonomisi baskı altındaİlaç ve yüksek teknoloji sektörlerine dayanan İsviçre ekonomisi için bu oran, ihracat maliyetlerini ciddi oranda artıracak. Uzmanlar, bu durumun hem ihracat hacmini hem de firmaların rekabet gücünü olumsuz etkileyeceği görüşünde. Hükümet, yeni önlemler ve alternatif pazar arayışlarıyla krizi yönetmeye hazırlanıyor.

İsviçre ürünlerine %39 gümrük vergisi yürürlükte

İsviçre Konfederasyonu Başkanı Karin Keller-Sutter, Çarşamba günü sabah saatlerinde Washington'da ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile resmi bir görüşme gerçekleştirecek.

Yüksek gümrük tarifeleri

İsviçre saatiyle 16.15’te başlayacak toplantının ana gündem maddesi, ABD'nin İsviçre ürünlerine uyguladığı gümrük vergileri olacak.Keller-Sutter’a Ekonomi Bakanı Guy Parmelin de eşlik ediyor. İki yetkili, salı akşamı ABD’ye ulaştı. Görüşmelerde, İsviçre'nin gümrük vergileri konusunda daha avantajlı bir konum elde etmesi hedefleniyor. Zira 7 Ağustos itibarıyla yürürlüğe giren yeni ABD tarifelerine göre, İsviçre menşeli ürünlere %39 oranında vergi uygulanacak. Bu oran, Avrupa Birliği (%15), Birleşik Krallık (%10) ve Japonya (%15) ile karşılaştırıldığında oldukça yüksek.Trump’tan sert mesajlarBu arada, ABD Başkanı Donald Trump salı günü CNBC televizyonuna verdiği bir röportajda, 31 Temmuz'da Keller-Sutter ile yaptığı telefon görüşmesine değindi. Trump, “Beni dinlemek istemedi” diyerek İsviçre liderine yönelik eleştirilerde bulundu.Trump aynı söyleşide, özellikle ilaç sektörü üzerinde baskıyı artırdı. ABD Başkanı, yeni ve çok daha yüksek gümrük tarifelerinin yolda olduğunu belirtti. Buna göre, ilaç sektöründe uygulanacak vergi oranlarının %250’ye kadar çıkarılabileceği sinyali verildi.İsviçre’nin endişesi büyükİsviçre ekonomisi, özellikle ilaç ve yüksek teknoloji ürünleri ihracatında ABD pazarına büyük ölçüde bağımlı. Yeni gümrük vergilerinin hem ihracatçı firmaları hem de iş gücü piyasasını olumsuz etkilemesi bekleniyor. Bern yönetimi, bu zorlu süreci diplomatik yollarla yumuşatmaya çalışıyor.Washington’daki temasların ardından Karin Keller-Sutter’ın İsviçre kamuoyuna detaylı açıklama yapması bekleniyor.

Karin Keller-Sutter, ABD Dışişleri Bakanı ile görüşecek

İsviçre hükümeti, ABD’nin İsviçre menşeli ürünlere uyguladığı %39 oranındaki gümrük vergilerine karşı diplomatik süreci sürdürme kararı aldı. 

Yeni stratejiler

Federal Konsey, Washington’a mevcut tekliften daha cazip bir öneri sunmaya hazırlanıyor.Hükümetten pazartesi günü yapılan açıklamada, İsviçre’nin yalnızca mevcut ortak bildirge önerisini değil, 7 Ağustos sonrasında da dahil olmak üzere daha ileri düzeyde müzakereleri sürdürmeye kararlı olduğu vurgulandı. Ekonomik çevrelerle yapılan temaslar neticesinde yeni stratejiler geliştirildiği ve bu doğrultuda pazarlıkların süreceği belirtildi.Teklifin içeriği gizli tutuluyorFederal Konsey, “ABD’nin endişelerini dikkate alarak, gümrük vergileri konusundaki durumu iyileştirmek amacıyla daha cazip bir teklif sunmayı planlıyoruz” açıklamasında bulundu. Ancak Ekonomi, Eğitim ve Araştırma Departmanı (DEFR), müzakerelerle ilgili taktik nedenlerle teklifin detaylarını kamuoyuyla paylaşamayacağını bildirdi.Karşı yaptırım gündemde değilİsviçre, ABD ile dinamik ekonomik ilişkileri sürdürmeyi hedeflediğini belirterek, şu aşamada karşı yaptırım düşünülmediğini açıkladı. Hükümet, iki ülke arasındaki ticaret hacminin son yirmi yılda dört katına çıktığını, İsviçre’nin ABD’ye yatırım yapan altıncı ülke olduğunu ve araştırma-geliştirme yatırımlarında ise ilk sırada yer aldığını hatırlattı.Hükümet ayrıca İsviçre'nin ihracat fazlasının “adil olmayan ticari uygulamaların” sonucu olmadığını vurguladı. 1 Ocak 2024 itibarıyla İsviçre’nin tüm endüstriyel ürünlerde gümrük vergilerini tek taraflı olarak kaldırdığı da bildiride özellikle belirtildi.Kısa çalışma ödeneği teşvikiFederal Konsey, yeni gümrük vergilerinin neden olacağı geçici iş kayıplarının önüne geçmek için kısa çalışma ödeneğinin (RHT) etkili bir araç olduğunu da hatırlattı. Şirketlerin bu imkândan yararlanarak işten çıkarmaların önüne geçmeleri tavsiye edildi.Bu gelişmelerin ardından Ekonomi Sekreterliği (Seco), Pazartesi günü iş dünyasından temsilcilerle bir telefon konferansı gerçekleştirdi. Görüşmenin içeriği gizli tutuldu. Toplantıya Devlet Sekreteri Helene Budliger Artieda başkanlık etti.

İsviçre, ABD’ye gümrük vergileri konusunda yeni teklif sunacak

Temmuz ayı İsviçre genelinde beklenenden daha az güneşli ve bol yağışlı geçti. Ancak Meteoroloji kurumu MétéoSuisse’in verilerine göre sıcaklıklar, uzun yıllar ortalamalarına kıyasla büyük bir sapma göstermedi. 

Ortalama sıcaklık değerleri

Buna rağmen iklim uzmanları, yaz aylarının genelinde hâlâ küresel ısınmanın etkisinin sürdüğüne dikkat çekiyor.Ayın başında yaşanan kısa süreli sıcak hava dalgasına rağmen, temmuz boyunca gri bulutlar ve yağmurlar hakimdi. 1991-2020 dönemi ortalamalarıyla karşılaştırıldığında Temmuz 2025’in sıcaklığı ortalamanın sadece 0,4 derece altında kaldı. Özellikle Batı İsviçre’nin dağlık bölgelerinde yağış miktarında artış gözlendi.MétéoSuisse’te görevli meteorolog Lionel Fontannaz, durumu şöyle değerlendiriyor: “Isınan bir iklimde bu temmuz ayı bize serin gelmiş olabilir. Ama benim gibi daha yaşlı biri için bu, oldukça normal bir yaz. Eski yazları unutmadıysak tabii…”<h3>Ağustos Sıcağı Dengeleri Değiştirecek</h3>Ağustos ayının ilk günlerinde İsviçre genelinde kuru ve sıcak hava dalgası tekrar etkili olmaya başladı. Önümüzdeki günlerde tropikal sıcaklıkların beklenmesi, bu yazın ortalama sıcaklık değerlerini yeniden yukarı çekecek.Fontannaz bu durumu şöyle açıklıyor: “Ilıman bölgelerde yaşanan değişken hava, bu yaz kendini iyice gösterdi. Yağmurlar faydalı oldu. Ama mevsim sonunda ortalamalar hesaplandığında, küresel ısınmanın etkisini dışlamak mümkün değil.”İsviçre’deki uzun vadeli sıcaklık trendi de bu görüşü destekliyor. Ülke genelinde ortalama sıcaklık, sanayi öncesi döneme göre 2,9°C artmış durumda. MétéoSuisse’e göre bu yaz, İsviçre tarihindeki en sıcak ilk on yaz mevsimi arasında yer alabilir.

Temmuz yağmurlu geçti, ancak sıcaklıklar tarihsel normlara uygun

31 yıl önce İsviçre, tarikat şiddetinin en korkunç örneklerinden birine sahne oldu. 5 Ekim 1994 gecesi, Sonnentempler (Güneş Tapınakçıları) tarikatının düzenlediği ritüel sonucu 48 kişi hayatını kaybetti. Ancak bu olay, global çapta bir trajedinin sadece başlangıcıydı.

Güneşe tapınan tarikatın kanlı izleri

1980’li yıllarda Joseph Di Mambro ve Luc Jouret tarafından kurulan Sonnentempler tarikatı, Hristiyan öğretileriyle mistik, okült ve astrolojik inançları harmanlayan bir kıyamet tarikatıydı. Tarikatın merkezleri İsviçre, Kanada ve Fransa’da yer alıyordu. Başlangıçta ekolojik yaşamla ilgilenen bir topluluk izlenimi veren örgüt, zamanla karanlık bir hal aldı.<h4>Cinayetlerle Başlayan “Yıldız Yolculuğu”</h4>Tarikat üyeleri, 1994 Eylül’ünde Kanada'nın Morin Heights kentinde bir çifti ve üç aylık bebeklerini acımasızca öldürdü. Bebek altı kez kalbinden bıçaklandı. Katiller daha sonra İsviçre’ye döndü. 5 Ekim’e girilen gece, İsviçre’nin Cheiry köyünde bir çiftlik evi alevler içinde kaldı. Evin altında gizli tarikat odalarında 23 ceset bulundu. Bazıları başlarından vurulmuş, bazıları poşetle boğulmuş, bazıları ise elleri bağlı şekilde ritüel kıyafetleriyle yatıyordu. Aralarında 10 yaşında bir çocuk da vardı.Aynı gece birkaç saat sonra Wallis kantonunda üç dağ evinde çıkan yangınlar sonucu 25 kişi daha ölü bulundu. Hepsi morfin ve curare karışımıyla öldürülmüş, sonrasında bedenleri yakılmıştı. Ölenler arasında tarikatın iki lideri Di Mambro ve Jouret de bulunuyordu.<h4>Sirius Yıldızına Yolculuk</h4>Tarikat, ölümün bir tür “yıldız geçişi” olduğuna inanıyordu. Özellikle Sirius yıldızına ulaşmak için seçilmiş astronomik tarihlerde “ritüel intiharlar” düzenleniyordu. Ancak yapılan incelemeler, bu ölümlerin çoğunun intihar değil cinayet olduğunu ortaya koydu. İsviçre ve Kanada’da toplam 53 kişinin öldüğü olaylarda yalnızca 15’inin ölümü gönüllüydü. Diğer 38 kişi ise uyuşturularak, boğularak ya da vurularak öldürüldü.<h4>Yeni Eylemler ve Şüpheli Kayıplar</h4>1995’te Fransa’da bir ormanda 16 kişi yine benzer şekilde dairesel düzende ölü bulundu. Aralarında iki Fransız polisi de vardı. 1997’de Kanada’da bir tarikat üyesi olan İsviçreli çift, kendi çocuklarına uyku ilacı verdikten sonra intihar etmeye karar verdi. Ancak çocuklar kaçmayı başararak kurtuldu.Olayların arkasındaki isimler tespit edilse de kimse tutuklanmadı. Sadece Gençlik Orkestrası şefi Michel Tabachnik yargılandı ancak 2001’de beraat etti. Sekteye yönelik yasal boşluklar ve dini özgürlük tartışmaları yıllarca gündemde kaldı.<h4>İsviçre’yi Sonsuza Kadar Değiştiren Gece</h4>1990’larda İsviçre ve dünya kamuoyu, bu kanlı tarikatın karanlık yüzüyle sarsıldı. İnsanların mistik inançlar uğruna nasıl manipüle edildiğini, toplu ölümlerin ne denli sistematik planlandığını gözler önüne seren bu olaylar, modern Avrupa tarihinin en karanlık sayfalarından biri olarak hafızalarda kaldı.

İsviçre’yi sarsan ruhani katliam: Sonnentempler gerçeği

İsviçre’de 1 Ağustos 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren yeni düzenlemeler birçok farklı alanı kapsıyor. Ordudan çevre yasalarına, okul kurallarından siber güvenliğe kadar çeşitli konularda önemli değişiklikler hayata geçiriliyor. 

1 Ağustos’tan itibaren yeni dönem

İşte bu ay itibarıyla İsviçre’yi bekleyen değişiklikler:1. İsviçre Ordusu Yeniden Yarışma Düzenliyorİsviçre Ordusu, 2009'dan bu yana ilk kez yeniden bir askerî yarışma düzenliyor. 1 Ağustos itibarıyla yürürlüğe giren yeni askerî spor yönetmeliği kapsamında düzenlenecek olan bu yarışma, tüm ordu birliklerinin katılımına açık olacak. Yarışma, askerlerin hem fiziksel hem zihinsel sınırlarını test etmeyi ve “askerî yeteneklerine” olan güvenlerini artırmayı amaçlıyor.Sadece görevli İsviçreli askerlerden oluşan devriyelerin katılabildiği bu yarışma, geçmişte "Swiss Raid Commando" ismiyle düzenlenmişti ve artık iki yılda bir tekrarlanması planlanıyor.2. Kısa Çalışma Ödeneğinde Süre Uzatıldı1 Ağustos’tan itibaren kısa çalışma ödeneğinin azami süresi 12 aydan 18 aya çıkarıldı. Ancak bu düzenleme 31 Temmuz 2026 tarihine kadar geçerli olacak. Federal Hükümet, bu değişiklikle işletmelere daha fazla planlama güvenliği sağlamayı hedefliyor.Kararın arkasında, ekonomideki durgunluk ve işsizlik oranındaki artış beklentisi yer alıyor. 2025 ve 2026 yılları için işsizlik oranının %2,8’e çıkacağı tahmin ediliyor. Özellikle ABD’nin İsviçre ürünlerine ek gümrük vergisi uygulama kararı da bu kararda etkili oldu.3. Çevre Düzenlemeleri GüncellendiÇevreyle ilgili birçok yönetmelik güncellendi. Özellikle yalnızca kısıtlı şartlar altında ihraç edilebilecek atıkların listesi yeniden düzenlendi.Ayrıca kuşlar için tehlike oluşturan, elektrik çarpmasına karşı güvenli olmayan havai hat direklerinin yenilenmesi planlanıyor. Bu, hem kuşların korunmasını hem de İsviçre'nin enerji arz güvenliğini sağlamayı hedefliyor.4. Siber Güvenlikte Yeni Dönemİsviçre İletişim Dairesi (BAKOM), 1 Ağustos’tan itibaren internete bağlı tüm kablosuz cihazlarda (akıllı telefonlar, akıllı saatler, bebek telsizleri vb.) siber güvenlik standartlarını yükseltti.Yeni kurallar kapsamında bu cihazlar:<ul><li>Kişisel verilere yetkisiz erişimi engellemeli,</li><li>Dolandırıcılık riskini azaltmalı,</li><li>Kötü niyetli kişilerce siber saldırı aracı olarak kullanılmasını önlemeli.</li></ul>5. Terör ve Suçla Mücadelede Yeni AdımlarAvrupa ile iş birliğini artırmak amacıyla, terörle mücadele ve sınır ötesi suçlarla ilgili yeni düzenlemeler yürürlüğe girdi. Bu kapsamda:<ul><li>Parmak izi verilerinin otomatik karşılaştırılması,</li><li>Araç ve araç sahibi bilgilerine erişim gibi adımlar atıldı.</li></ul>6. Aargau ve Nidwalden’de Okullarda Cep Telefonu YasağıKanton Aargau ve Kanton Nidwalden’deki ilkokul ve ortaokullarda 1 Ağustos’tan itibaren öğrencilere cep telefonu ve diğer kişisel elektronik cihazları kullanma yasağı getirildi. Yasak:<ul><li>Ders sırasında,</li><li>Teneffüslerde,</li><li>Okul gezilerinde ve etkinliklerde geçerli olacak.</li></ul>Öğle saatleri ve okul yolu bu kapsam dışında bırakıldı. Öğretmenlerin özel durumlarda cihaz kullanımına izin verebilmesi için esneklik sağlanacak.7. ABD Gümrük Vergileri Yürürlüğe GiriyorABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa Birliği ürünlerine %10'luk temel gümrük vergisi uygulama kararı 1 Ağustos itibarıyla yürürlüğe giriyor. Bunun yanı sıra çelik, alüminyum ve otomobil gibi belirli ürünlere ek vergiler de getirildi.Trump daha önce Japonya, Filipinler ve AB ile özel ticaret anlaşmaları imzalamıştı. Bu politikayla daha fazla üretimin ABD'de gerçekleşmesi hedefleniyor. İsviçre’nin de bu vergilerden etkilenip etkilenmeyeceği ise henüz belirsizliğini koruyor.

İsviçre'de yürürlüğe giren yeni kurallar ve düzenlemeler neler?

İsviçre, doğrudan demokrasi anlayışıyla dünyada sıkça örnek gösterilen bir ülke. Halkın düzenli aralıklarla referandumlar ve halk inisiyatifleri aracılığıyla doğrudan yasama sürecine katılabildiği bu sistem, birçok açıdan istikrarlı ve katılımcı bir yönetim modeli sunuyor.

İnisiyatiflerin gücü ve riskleri

Uzmanlar, İsviçre’deki sistemin her ülke için uygun bir model olmadığına dikkat çekiyor.<h4>Yavaş ama İstikrarlı Bir Sistem</h4>Yazar Christian Walther’in kaleme aldığı analizde, İsviçre demokrasisinin “trafiği yoğun olmayan ama güvenli bir yol” gibi işlediği vurgulanıyor. Bu sistemin halkı sıkça söz sahibi yaptığı, ancak aynı zamanda süreçleri yavaşlattığı ve bazı durumlarda halkın ilgisizliği nedeniyle düşük katılım oranlarıyla karşı karşıya kaldığı ifade ediliyor. İsviçreli yazar Jonas Lüscher, Almanya’da vatandaşlık aldıktan sonra, “Alışkın olmadığım bir şekilde siyasetten uzun süre hiçbir soru gelmedi” diyerek, doğrudan demokrasinin bireyi aktif kıldığını söylüyor.<h4>Katılım Oranı ve Politik Bilinç</h4>Doğrudan demokrasinin halkın politik bilincini artırdığı, birçok akademik çalışmayla da destekleniyor. Ancak yapılan halk oylamalarına katılım oranları çoğunlukla %35 ila %50 arasında seyrediyor. Tarihçi Oliver Zimmer, “Bir vatandaş olarak her seferinde şu soruyu sorarım: Bu konu benim için önemli mi?” diyerek, halkın katılımının seçici olduğunu fakat bu durumun sistemin genel meşruiyetine zarar vermediğini belirtiyor.<h4>İnisiyatiflerin Gücü ve Riskleri</h4>İsviçre’de halk inisiyatifleri, anayasa düzeyinde değişiklik teklif etmeye olanak sağlıyor. Bu süreç her ne kadar demokratik bir güç aracı olsa da, popülist amaçlarla da kullanılabiliyor. Örneğin, 2009’da İsviçre Halk Partisi’nin (SVP) başlattığı ve minare inşasının yasaklanmasını öngören inisiyatif, kamuoyunda büyük tartışma yaratmıştı. Ülkede sadece üç minare bulunmasına rağmen halk oylamasında teklif kabul edildi ve anayasaya eklendi.<h4>Diğer Ülkelerde Uygulanabilir mi?</h4>İsviçre’nin doğrudan demokrasi modeli, bazı ülkelerde ilgi uyandırsa da çoğu zaman uygulanabilir bulunmuyor. Almanya’da doğrudan demokrasiye yönelik çekinceler Nazi geçmişi ve halkın karar verme süreçlerine yeterince hazır olmadığı düşüncesine dayanıyor. Eski Maliye Bakanı Wolfgang Schäuble’nin “Almanlar İsviçreliler kadar olgun değil” sözleri, bu çekinceyi gözler önüne seriyor. İngiltere gibi ülkelerdeyse doğrudan demokrasinin geleneksel bir yeri olmadığı, Brexit gibi istisnai durumlarda halk oylamalarına başvurulduğu görülüyor.<h4>İhracı Zor Bir Model</h4>Uzmanlara göre, her ülkenin tarihi, toplumsal yapısı ve siyasal gelenekleri farklı olduğu için İsviçre modelinin başka ülkelere birebir aktarılması mümkün değil. Oliver Zimmer bu durumu şöyle özetliyor: “Tüm ülkelerin İsviçre gibi olması gerektiğini düşünmüyorum.” Doğrudan demokrasi, İsviçre’nin siyasi kültürünün ve toplumsal yapısının bir sonucu olarak şekillenmiş; dolayısıyla bu sistemi evrensel bir şablon olarak değerlendirmek yanıltıcı olabilir.

İsviçre demokrasisi: Her ülkeye uygun bir model mi?

Bu hafta ortaya çıkan bir olayda, sağlık personelinin bir belediye polisinden şüphelenmesi üzerine yürütülen soruşturma sonucunda, söz konusu memurun aile dışı bir ortamda cinsel istismarda bulunmuş olabileceğine dair bulgular elde edildi ve polis gözaltına alındı.

Aile içi şiddet

İsviçre’nin İtalyanca konuşulan bölgesi olan Ticino Kantonu’nda aile içi şiddet hâlâ ciddi bir sorun olmaya devam ediyor.&nbsp;Ticino Kanton Hastanesi Acil Servisi'nde aile içi şiddet çalışma grubunun koordinatörü Dr. Alessandro Bianchi, konuyla ilgili RSI’ye verdiği röportajda, sağlık personelinin bu tür vakaların tespitinde hayati rol oynadığını vurguladı. Bianchi, “2024 yılında yaklaşık 230 aile içi şiddet vakası kaydettik. Mağdurların %80’i kadın. Bu oran, uluslararası literatürle uyumludur. 2025'in ilk yarısında ise şimdiden 80 vaka kaydedildi ve oranlar benzer şekilde devam ediyor,” dedi.Ancak Bianchi’ye göre, 2021 yılından bu yana acil serviste tespit edilen aile içi şiddet vakalarının sayısında düşüş gözlemleniyor. Bu düşüşün en önemli nedeni, hemşireler ile doktorlara yönelik verilen eğitimler sayesinde şiddet vakalarının daha doğru bir şekilde tespit edilmesi ve gerçek dışı ihbarların elenmesi.Bianchi, “Hastanemiz, şiddet mağdurları için güvenli bir alan sunuyor. Mağdura inanılıyor, tedavi sağlanıyor ve isterse polisle iletişim kurulmasına yardımcı oluyoruz,” diyor. Ancak eskisi gibi mağdurun izni olmadan otomatik olarak yetkililere bildirim yapılmadığını da ekliyor. Her vaka özel olarak analiz edilip, gerekiyorsa mağdurun kadın sığınma evine yerleştirilmesi gibi çözümler de sunuluyor.Eğer mağdur çocuksa, çocuk bölümü de sürece dahil ediliyor. “Pediatri birimimizde 15 yılı aşkın süredir çocuk istismarıyla ilgilenen özel bir ekip var. Genellikle annenin ve çocukların birlikte desteklenmesini öneriyoruz,” şeklinde konuşan Bianchi, çocuklar için en iyi stratejinin belirlenmesi gerektiğini belirtiyor.Ayrıca, Güney İsviçre Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUPSI), Adli Tıp Enstitüsü ile birlikte adli hemşireler yetiştirmek üzere yeni bir yüksek lisans programı başlattı. Bu model daha önce Zürih ve Vaud kantonlarında başarıyla uygulanmıştı.

Ticino’da sağlık sistemi şiddet mağdurlarının güvencesi oluyor

İsviçre’nin ulusal bayramı olan 1 Ağustos kapsamında Federal Konsey üyeleri ülkenin dört bir yanında halka hitap edecek. 

İsviçre Ulusal Günü

Yaklaşık yirmi farklı yerde konuşma yapılması planlanıyor. Konfederasyon Başkanı Karin Keller-Sutter ise yalnızca sembolik Grütli çayırında konuşacak.Her yıl olduğu gibi bu 1 Ağustos’ta da Federal Konsey üyeleri, ulusal birlik ve dayanışma mesajları vermek üzere çeşitli kantonlarda konuşmalar yapacak. Bu yıl yirmiye yakın konuşma planlandı. Ancak Konfederasyon Başkanı Karin Keller-Sutter, yalnızca Grütli'de bir konuşma yaparak geleneksel vurguyu sürdürecek.Aynı zamanda, büyük siyasi partilerin genel başkanları da sahada olacak. Her biri, kendi siyasi vizyonlarını halka doğrudan anlatma fırsatı bulacak.Kutlamaların bir diğer geleneği ise Federal Saray’ın halka açılması. 1 Ağustos Cuma günü saat 08.30 ile 16.30 arasında ziyaretçiler, Bern’deki Federal Parlamento binasında ücretsiz geziler yapabilecek. Konsey salonları, büyük kubbe, pas perdus salonu gibi yapılar ziyaretçilere açık olacak.Ayrıca, çiftlikte brunch da 1 Ağustos’un vazgeçilmez etkinliklerinden biri. Bu yıl yaklaşık 270 tarım işletmesi, taze ürünleri ve yöresel lezzetleri halkla buluşturmak üzere kapılarını açacak.

1 Ağustos kutlamaları için Federal Konsey üyeleri sahaya iniyor

İsviçre Federal Demiryolları (SBB), Aargau Kantonu’nda yer alan Rupperswil-Auenstein hidroelektrik santrali yakınında Aare Nehri’ne 800 metrelik yeni bir kol inşa ediyor. 

Aare nehri yenileniyor

Bu proje, şirketin hidroelektrik üretimi için aldığı ruhsatın yenilenmesi karşılığında doğaya yönelik bir dengeleme tedbiri olarak gerçekleştiriliyor.Yaklaşık bir yıldır süren çalışmalarda, doğaya zarar vermemek amacıyla ağır iş makineleriyle doğal ortama uyumlu bir dere yatağı oluşturuluyor. Nehrin yeni kolu, Auenbach adı verilen bir dereyle bağlantılı olacak ve hem balıklar hem de yaban hayvanları için uygun yaşam alanları sağlayacak. Özellikle balıkların dinlenebileceği sakin koylar, geyik ve ceylanlar gibi hayvanların suya ulaşabileceği geçiş alanları inşa ediliyor. Projenin maliyeti beş milyon frankı buluyor ve 2026 yılında tamamlanması planlanıyor.SBB dışında Axpo enerji şirketi de benzer bir yükümlülük kapsamında, Villigen bölgesinde Aare Nehri’ne yeni bir yan kol inşa ediyor. Bu alan da balıkların büyüyebileceği ve yüksek su seviyelerinden korunabileceği bir sığınak olacak. Ayrıca, hayvanların nehri geçebileceği özel geçitler de bulunacak. Axpo’nun bu çalışmaları, Beznau hidroelektrik santralinde önümüzdeki 30 yıl boyunca elektrik üretmeye devam edebilmesi için şart koşulmuş durumda.Rupperswil’deki inşaat sahasında, şu ana kadar sadece temel kazılar tamamlandı. Şantiye şefi Cristina Rachelly’nin açıklamasına göre, yeni dere yatağı doğallığı bozulmadan farklı genişliklerde ve eğimlerde tasarlanıyor. Su akışı tamamlandığında taş ve ağaç gövdelerinden oluşan engeller yerleştirilecek. Bu yapılar sayesinde su bazı alanlarda yavaşlayacak ve balıklar için korunaklı yaşam alanları oluşturulacak.Olası bir taşkın durumunda dere yatağının yeniden şekillenmesi öngörülüyor. Bu doğal süreç, balıklar için daha derin ve güvenli bölgelerin oluşmasına yardımcı olacak. Ayrıca, açılan yeni su yolu sayesinde Auen ormanlık alanına daha fazla su ulaşacak ve yer altı su seviyesinin yükselmesine katkı sağlayacak.

SBB’den doğaya yatırım: Aargau’da 800 metrelik yeni nehir kolu

İsviçre’de yaz sezonunun ortasında tarım sektörü büyük bir personel sıkıntısıyla karşı karşıya. Özellikle küçük aile çiftlikleri, ürünlerin toplanması ve işlenmesi gibi işlerin üstesinden gelmekte zorlanıyor. Bazı çiftçiler, iş gücü eksikliğini gönüllü işçilerle kapatmaya çalışıyor.

Tarımda alarm

<h3>Alp Corjon’da gönüllülerle üretim</h3>Waadt kantonuna bağlı Rossinière’deki Alp Corjon bölgesinde yaşayan Tena ailesi, her yaz geleneksel Etivaz AOP peyniri üretiyor. Julie ve Julien Tena çifti, üç çocuklarıyla birlikte yaz boyunca Alpler’de yaşıyor. Ancak aile içindeki iş yükü giderek ağırlaşıyor. Julie Tena, “İlk çocuğumuz Emma doğduğunda idare edebiliyordum ama ardından Martin ve Romain geldi, her şey üst üste binmeye başladı,” diyor.Durumu hafifletmek için Caritas aracılığıyla gönüllü destek aradılar. Bu sezon çiftlikte farklı gönüllüler sırayla çalışacak. Ancak Caritas’a göre bu yaz genel olarak 100’den fazla gönüllüye daha ihtiyaç var.<h3>Yabancı işçiler var ama kalifiye değil</h3>Julie’nin eşi Julien Tena da sorunun boyutuna dikkat çekiyor: “İsviçrelilere neredeyse hiç rastlanmıyor. Genelde niteliksiz yabancı işçiler geliyor. Biz onların çalışma tarzına uyum sağlamak zorunda kalıyoruz. Asıl sorun bu.”Tarım sektöründeki iş gücü eksikliği, yalnızca Tena ailesinin değil, İsviçre genelindeki çok sayıda çiftliğin ortak sorunu. Nedeni ise düşük ücretler, fiziksel olarak ağır iş yükü ve sınırlı yaşam koşulları.<h3>“Yorgunluk ve tükenmişliğin kaynağı”</h3>Terremploi adlı kurumun direktörü Jean-Pierre Valiante, tarım iş gücü krizinin gittikçe daha ciddi bir hal aldığını vurguluyor: “Birçok çiftlik personel bulamadığı için üretimden vazgeçme noktasına geldi. Bu artık sadece ekonomik değil, insani bir sorun.”Ancak Valiante’e göre çiftlik sahipleri de sorumluluktan kaçmamalı. “Bu işlerin cazibesini artırmak için çiftçiler de çaba göstermeli. Sonuçta bu onların işletmesi,” diyor.<h3>Daha iyi koşullar isteyen gençler başka sektörleri tercih ediyor</h3>Valiante, genç iş gücünün artık tarımı değil sanayi, hizmet sektörü ya da yurt dışındaki iş olanaklarını tercih ettiğini belirtiyor. Nedeni ise çok açık: daha iyi maaşlar, daha düzenli çalışma saatleri ve daha iyi yaşam koşulları.

İsviçre tarımında acil iş gücü krizi: Gönüllülerle ayakta kalıyorlar

Almanya’da yeni doğan bir bebeğe öldürülen Hamas lideri Yahya Sinwar isminin verilmek istenmesi büyük tartışma yarattı. Peki İsviçre’de isim verme konusunda kurallar ne kadar katı?

İsviçre’de Yasaklı İsimler Var mı?

<h3>Almanya'daki Olay Ne?</h3>Leipzig Üniversitesi Hastanesi’nde doğan bir bebeğe, İsrail’e yapılan 7 Ekim 2023 saldırısının planlayıcısı olduğu iddia edilen ve öldürülen Hamas lideri Yahya Sinwar’ın ismi verildi. Olay, hastanenin doğum biriminin paylaştığı bir Instagram hikayesiyle kamuoyuna yansıdı. Yahudi sanatçı Ben Salomo, bu durumu ilk olarak "Jüdische Allgemeine" gazetesine taşıdı ve “Bunun yasal olup olmadığı” sorusunu gündeme getirdi.<h3>İsviçre'deki Yasal Durum</h3>İsviçre’de yasaklı isimlerin bulunduğu resmi bir liste yok. Ancak Medeni Hâl Yönetmeliği’nin 37c maddesine göre:“Çocuğun çıkarlarını bariz şekilde zedeleyen ön adlar, medeni hâl memuru tarafından reddedilir.”Bu kararlar, her vaka özelinde kantonlardaki medeni hâl memurları tarafından veriliyor. Ancak reddedilen bir isme karşı ebeveynler mahkemeye başvurarak itiraz edebiliyor.<h3>“Hurricane” İsmi İkinci Ad Olarak Kabul Edildi</h3>Luzern Şehri Medeni Hâl Dairesi Müdürü Madlen Brunner, ailelerle önce diyalog kurduklarını belirtiyor.“Biz genelde önce ebeveynlerle konuşuruz. Çoğu zaman anlaşma sağlanır. Bazen de tartışmalı ismi ikinci isim olarak önermeyi tercih ederiz. Örneğin bir keresinde ‘Hurricane’ ismini ikinci isim olarak kabul etmiştik.”<h3>Reddedilen İsim Sayısı Oldukça Az</h3>Yetkililer, yıllık olarak çok az ismin resmi olarak reddedildiğini belirtiyor.<ul><li>Bern Kantonu'na göre 2024 yılı başından bu yana yalnızca bir isim reddedildi.</li><li>Luzern ve Basel-Stadt kantonları da ret oranlarının oldukça düşük olduğunu doğruluyor.</li></ul>İsviçre’de isme karşı açılmış davalardan biri 1990’lı yıllarda “Schmucki” ismi nedeniyle yaşanmıştı. Çocuğa annenin kızlık soyadı olan bu ismin verilmesi talebi Federal Mahkeme tarafından reddedilmişti.<h3>Hangi Durumlarda Reddediliyor?</h3>Basel-Stadt yetkilileri, özellikle marka adları, sayılar veya semboller içeren isimler konusunda ailelerle görüşüldüğünü belirtiyor.<ul><li>Örnek: “M1l@” gibi isimler kabul edilmiyor.</li><li>Kadınlara özgü isimler erkek çocuklara ve tersi şekilde verilmek istendiğinde de reddedilebiliyor.</li><li>“Junior” gibi kültürel olarak farklı anlamlar taşıyan isimler de tartışma konusu olabiliyor.</li></ul>Zürih Kantonundan Markus Stoll,“Artık çok daha esnek davranılıyor ama bazı istisnalar hâlâ ciddi şekilde değerlendiriliyor,” diyor.

Almanya’daki tartışmalı bebek ismi vakası sonrası gözler İsviçre’ye çevrildi

İsviçre’de küçük motorlu motosikletler son yıllarda yeniden popülerlik kazanıyor. Kayıtlı araç sayısı artarken, motosiklet turları ve büyük etkinlikler de dikkat çekiyor. Bu ilgi, nostaljiye, özgürlük hissine ve motorlarla uğraşmanın keyfine dayanıyor.

Bir nostalji hikayesi

<h3>Geçmişe Dönüş: Motosiklet Sevgisi Yeniden Yükselişte</h3>1970’lerde İsviçre’de motosikletlerin altın çağı yaşanıyordu. Ancak kask zorunluluğu ve çevresel kaygılarla birlikte kullanımı azaldı. Son yıllarda ise özellikle bazı kantonlarda büyük bir geri dönüş gözlemleniyor. Örneğin Zürih Kantonu’nda 2014’te 12.500 olan kayıtlı motosiklet sayısı, 2024’te 14.500’e yükseldi. Thurgau’da sayı 5.000’den 8.500’e, Zug’da ise 1.000’den 1.700’e çıktı.Bazı kantonlarda e-bisiklet ve küçük motosikletler aynı plakayı kullandığı için sayılar net değil.<h3>Nostaljiye 7.500 Frank</h3>Schwyz Kantonu’ndaki Immensee’de motosiklet bakım servisi olan Sport-Schopf'un sahibi Beat Camenzind, bu artışı şöyle açıklıyor:“Son 10 yıldır eski motosikletlerin bakımı ve onarımı yeniden çok talep görüyor.”Özellikle artık üretilmeyen markalara ilgi büyük.“1970’lerde 1.200 frank olan 2 vitesli Puch motosikletler, şimdi 7.500 frank’a satılıyor. Piaggio Ciao modelleri ise 900 frank’tan 3.500 frank’a kadar çıkabiliyor.”<h3>“Elektrikli Araçların Ruhu Yok”</h3>Zug kantonunda motosiklet turları düzenleyen Willy Wermelinger ise şöyle diyor:“11 yıl önce sadece 10 motosikletimiz vardı, yılda 370 tur yapıyorduk. Şimdi 60 motosikletimiz var ve yılda 3.000’den fazla müşteri ağırlıyoruz.”“Motosiklete binince kendini yeniden 14 yaşında hissediyorsun. Elektrikli bisikletler ve motosikletler güzel ama onların ruhu yok. Onlarda o eski motor sesi eksik.”<h3>Yeni Üreticiler de Var</h3>Zürih kantonundaki Feuerthalen’de bulunan Amsler &amp; Co AG, efsanevi Pony motosikletlerini hâlâ üretmeye devam ediyor. Firma, yıllardır sabit müşteri kitlesine hizmet veriyor.Schaffhausen’da Mofun şirketiyle turlar düzenleyen Matthias Kälin de ilginin farkında.“15 yıl önce birçok firma kiralık motosiklet turları başlattı. Bu da yeniden ilgiyi artırdı.”<h3>İsviçre Genelinde Motosiklet Etkinlikleri</h3>Kälin’in müşterileri genellikle geçmişte motosiklet kullanmış kişilerden oluşuyor:“Yeniden o özgürlük hissini yaşıyorlar ve gençliklerini hatırlıyorlar.”Basit motor yapısı sayesinde birçok kişi, motosikletleri tamir etmeye de başlıyor:“Motosiklet motorları basit. Az bir bilgiyle kendini usta gibi hissedebiliyorsun,” diyor Wermelinger.Bugün İsviçre genelinde çeşitli motosiklet etkinlikleri düzenleniyor:<ul><li>Thurgau’da fondü turları,</li><li>Appenzell’de dağ turları,</li><li>Nidwalden kantonunda düzenlenen ve 30.000 kişinin katıldığı Teffli Rally gibi dev buluşmalarla motosiklet sevgisi adeta yeniden doğuyor.</li></ul>

İsviçre’de motosiklet coşkusu: Yeniden keşfedilen özgürlük aracı

ABD’nin İsviçre’ye karşı aldığı yüzde 39 oranındaki gümrük vergisi kararı sonrası Bern’de adeta olağanüstü hâl ilan edildi. İsviçre hükümetinin Washington’a gerçekleştirdiği acil ziyaret başarısız oldu. 

Trump’ın gümrük darbesi sonrası...

Federal Başkan Karin Keller-Sutter ve Ekonomi Bakanı Guy Parmelin’in sabah saatlerinde Bern-Belp Havalimanı'na inmesiyle birlikte gözler hükümetin açıklamalarına çevrildi.Öğleden sonra yapılan basın toplantısında hükümetin tavrı netleşirken, İsviçre’deki siyasi partiler de konuyla ilgili kendi çözüm önerilerini sundu.<h3>SVP: “Şirketleri Hemen Rahatlatın”</h3>SVP, ABD’ye karşı izlenen ekonomik politikaları eleştirerek, daha fazla serbest ticaret anlaşmasının yapılmasını, ekonomik yükün azaltılmasını ve ABD ile müzakerelerin sürdürülmesini istedi. Ancak parti, kısa çalışma ödeneğine karşı çıkıyor. SVP Başkanı Marcel Dettling, “İsviçre’de zaten iş gücü açığı var. Yeni iş gücünü AB'den sağlayabiliriz. Ekonomik olarak zayıflayan sektörlere bağımlı olmamalıyız,” dedi.<h3>Die Mitte: “Orantılı Misillemeler ve OECD Vergisi Askıya Alınmalı”</h3>Die Mitte partisi, ABD menşeli bazı ürünlere gümrük vergileri getirilmesini ve Dünya Ticaret Örgütü’ne (WTO) şikâyet yolunun değerlendirilmesini öneriyor. Ayrıca, ihracat sektörünü rahatlatmak için OECD’nin asgari kurumlar vergisinin geçici olarak askıya alınması gerektiğini savunuyor. Parti, F-35 savaş uçağı alımının iptalini ise kriz zamanlarında geleceğe yatırım yapılması gerektiği gerekçesiyle reddediyor.<h3>FDP: “Serbest Ticaret Anlaşmaları Öncelikli”</h3>FDP, ABD ile müzakerelerin devam etmesini savunmakla birlikte, mevcut yönetimle bir belirsizlik ortamı olduğunu vurguluyor. Parti, yeni serbest ticaret anlaşmaları yapılmasını, OECD asgari vergisinin geçici olarak durdurulmasını ve mali disiplinin korunmasını savunuyor. Ancak misilleme vergilere karşı çıkıyor: “Bu tür önlemler İsviçre’ye daha fazla zarar verir.”<h3>SP: “AB ile Yakınlaşma, F-35 Siparişini İptal Edelim”</h3>SP Eş Başkanı Cédric Wermuth, üç adımlı bir plan önerdi: Sosyal ortaklarla destek önlemlerini değerlendirmek, AB ile ilişkileri hızlandırmak ve karşı önlem olarak F-35 savaş uçağı alımını iptal etmek. ABD ile olan ekonomik güvenin zedelendiğini vurgulayan Wermuth, artık yönün Avrupa’ya çevrilmesi gerektiğini savunuyor.<h3>Yeşiller: “ABD’den Uzaklaşın, Dijital Vergi Getirin”</h3>Yeşiller Partisi, dış ticaret politikasının ABD yerine AB’ye yönelmesi gerektiğini vurguluyor. ABD’nin ek gümrük vergilerini “sağcı hükümetin başarısızlığı” olarak nitelendiren parti, dijital hizmet vergisi uygulanmasını, F-35 alımının iptalini ve AB ile müzakerelerin hızlandırılmasını istiyor. Ayrıca hükümetin mevcut tasarruf programından vazgeçmesi gerektiğini de dile getiriyor.

İsviçre, ABD gümrük krizine nasıl yanıt verecek?

Bern kanton polisinin günlük işlerini kolaylaştırması için üç yıl önce devreye alınan yeni yazılım sistemi “Nevo/Rialto”, başından beri çeşitli sorunlarla karşı karşıya kaldı. İlk günden itibaren yaşanan sıkıntılar ek maliyetlere neden oldu.

Bern Polisi dijital krizde

Şimdi ise sistemin artık geliştirilmeyeceği ortaya çıktı ve bu durum, Bern kantonu yönetimini yeniden düşünmeye sevk etti.İlk sunulduğunda “İsviçre'de benzeri olmayan yenilikçi bir proje” olarak tanıtılan “Nevo/Rialto”, polis ile savcılık arasındaki işleyişi dijitalleştirmeyi ve birleştirmeyi hedefliyordu. Ancak bugün sistemin geleceği belirsizlik içinde.<h4>"Dijital Köprü" Gerçekleşmeyecek mi?</h4>Temmuz ortasında, yazılımın tedarikçileri Swisscom ve Deloitte, Bern kantonuna “Nevo/Rialto”yu artık geliştirmeyeceklerini bildirdi. Sisteme daha fazla yatırım yapılmayacağı bu duyuruyla birlikte, projenin sonunun gelip gelmediği tartışılmaya başlandı. Ancak Kanton Hükümet Üyesi Philippe Müller bu yoruma karşı çıkıyor:“Yazılım gerçekten geliştirilmezse bile bu projenin tamamen bittiği anlamına gelmez. Ancak polisle savcılık arasında dijital bir köprü kurulması da artık mümkün olmayacaktır.”<h4>Sorunlu Başlangıç, Pahalı Süreç</h4>Yazılımın üç yıl önceki devreye alınışı birçok teknik aksaklıkla doluydu. Müller’e göre, sistem bugün “tatmin edici ama ideal değil”. Polis, tüm olay kayıtlarını, tanık ifadelerini ve kazaları bu sistemle dijital olarak giriyor.Ancak bu "ideal olmayan" sistemin oldukça yüksek bir bedeli var: Başlangıçta 13,5 milyon frank olarak planlanan maliyet, 7,5 milyon franklık ek krediyle yükseldi. 2023 Kasım'ında kanton meclisi, yazılım projeleri için 14 milyon frank daha onayladı.<h4>Alternatifler Gündemde</h4>Şimdi hükümet, projenin yeniden değerlendirilmesini istiyor. Yazılım sağlayıcılarının geleceğe dair önerileri bekleniyor. Polis tarafı ise, savcılıkla olan bu "dijital köprüyü" kurmak için yeni seçenekler üzerinde çalışıyor.Polis hâlâ "Nevo/Rialto"yu aktif olarak kullanıyor. Ancak savcılık tarafında sistem yalnızca bir prototip olarak bulunuyor. Bu da iki kurumun farklı çözümler üretmesini gerektirebilir.Bern Başsavcısı Annatina Schultz, konuyla ilgili şunları söylüyor:“Durumu şimdi yeniden değerlendirmemiz gerekiyor.”Polis yetkilileri, "Nevo/Rialto"nun 2030 ila 2033 yılları arasında kullanılmaya devam edebileceğini tahmin ediyor.

Bern kanton polisinin yazılım sorunu bir kez daha gündemde

İsviçre’de her 20 kişiden biri, yani yaklaşık 450.000 kişi, kontrolsüz alışveriş yapma bağımlılığıyla mücadele ediyor. 

Yüksek tüketim kültürü

Genellikle hafife alınan bu davranışsal bozukluk, sadece ekonomik sıkıntılara ve borçlara yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda aile içi çatışmaları ve psikolojik baskıyı da beraberinde getiriyor.<h3>“Bu bir takıntı gibi”</h3>SRF’ye konuşan Valeria Huber (takma ad), kozmetik ve kıyafet alışverişine ayda yaklaşık 1000 frank harcadığını söylüyor. Bir şeyi beğendiğinde kendini tutamadığını ifade eden Valeria, “Bu bir takıntı gibi.” diyor. Çocukluğunda, babasının özür dilemek için ona sürekli hediyeler almasının bu alışkanlığı tetiklediğini belirtiyor. Öyle ki, Pazar günlerini sırf mağazalar kapalı diye sevmediğini söylüyor.<h3>30.000 Frank Borca Götüren Yol</h3>Zamanla alışveriş bağımlılığı Valeria’yı 30.000 franklık borca sokmuş. Bu borcu ailesinden aldığı destekle kapatabilmiş olsa da, etkisi hâlâ derin: “Bu sanki vücuda yapışmış ağır bir yük gibi.”<h3>Sessizce Yayılıyor</h3>Uzmanlar, bu tür bağımlılıkların genellikle geç fark edildiğini ve çoğu zaman "alışkanlık" ya da "zevk" gibi normalleştirildiğini belirtiyor. Oysa alışveriş bağımlılığı, kişinin günlük yaşamını, ilişkilerini ve ruh sağlığını ciddi şekilde etkileyebilen bir psikolojik sorun.İsviçre gibi yüksek tüketim kültürünün hâkim olduğu toplumlarda bu tür bağımlılıkların artış göstermesi, önleyici farkındalık çalışmalarının ve psikolojik desteğin önemini bir kez daha gözler önüne seriyor.

İsviçre’de 450 bin kişiyi etkileyen gizli tehlike: Alışveriş bağımlılığı

Suriye'de Aralık 2024'ten bu yana geçici devlet başkanlığı görevini yürüten Ahmed Şara, ülkedeki siyasi ve ekonomik yapıda birlik sağlamayı hedefliyor.

Türkiye - Suriye ilişkileri

Bu çerçevede para birimi konusundaki dağınıklığı da sona erdirmeye çalışıyor. Ancak, Türkiye destekli muhaliflerin uzun süre kontrol ettiği bölgelerde Türk Lirası (TL) hâlâ yaygın şekilde kullanılmaya devam ediyor.Savaş sırasında Türkiye destekli grupların kontrolüne geçen Afrin, Cerablus ve El Bab gibi kuzeybatı şehirlerinde TL kullanımı başlamıştı. İdlib'de de benzer bir durum söz konusu; bu bölge, geçmişte Şara'nın liderliğindeki Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) tarafından yönetiliyordu ve TL kullanımı mecburiydi.Bu bölgeler, Türkiye sınırına yakın yerlerde bulunuyor. Dolayısıyla sadece ticari faaliyetler değil, aynı zamanda eğitim, sağlık, posta, temizlik gibi hizmetlerin çoğu da Türkiye tarafından sağlandı.BBC Türkçe’ye konuşan Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Araştırma Direktörü Yardımcısı ve King's College öğretim üyesi Doç. Dr. Cevat Giray Aksoy’a göre, Türk Lirası'nın kullanımı bölgedeki fiyat istikrarını ve kamu hizmetlerinin sürekliliğini korumada önemli rol oynadı. Aksoy, maaşların TL ile ödenmesinin ve kamu hizmetlerinin devamlılığının, bu kırılgan bölgelerde tansiyonu düşürdüğünü vurguluyor.Aksoy ayrıca bu durumun Türkiye açısından “yumuşak güç” stratejisinin bir parçası olduğunu belirtiyor. Türkiye’nin ekonomik destek yoluyla nüfuzunu artırdığına işaret eden Aksoy, bu stratejinin kısa vadede mali yük getirse de uzun vadeli diplomatik kazançlar sağladığını ifade ediyor.Suriye’de Esad’ın Rusya’ya kaçmasının ardından Ahmed Şara, tüm ülke genelinde Suriye Lirası'nın (SL) tek geçerli para olacağını duyurmuştu. Ancak yerel kaynaklara göre bu karar pratikte henüz uygulanmadı. İdlib’de görev yapan bir kamu çalışanı, PTT üzerinden maaşların hâlâ TL olarak ödendiğini ve halkın tüm alışverişlerini TL ile yaptığını söylüyor. Suriye Lirası'na geçişin bölgede ciddi zorluklara yol açabileceği kaygısıyla dile getiriliyor.Bunun yanında, Ahmed Şara yönetimi Türkiye’den gelen ürünlere gümrük vergisi uygulamaya başlayarak ticaret üzerinde bir denetim kurdu. Daha önce Türkiye’den vergisiz giren ürünler İdlib’de ucuz bulunurken, bu yeni vergi politikasıyla birlikte fiyatlar ciddi oranda arttı. Bu da hem halkın alım gücünü etkiledi hem de bölgeye alışveriş için gelenlerin sayısını düşürdü.Elektrik ve telekomünikasyon gibi birçok altyapı hizmeti hâlâ Türk kurumları tarafından sağlanıyor. İdlib’de yaşayan Ahmed isimli bir vatandaş, bölgedeki elektrik hizmetlerinin Türkiye’nin desteği sayesinde kesintisiz sürdüğünü, Suriye hükümeti tarafından sağlanan elektrik hizmetlerinde ise hâlâ ciddi sıkıntılar yaşandığını belirtiyor.Türkiye’nin de bu yeni merkezi yönetimi desteklediği görülüyor. Şam ile yeniden diplomatik ilişkilere başlayan Türkiye, bazı kurumlarını kapatırken, birçok yetkili ve istihbaratçı da Şam’ı ziyaret etti. Bu doğrultuda, Türkiye destekli Geçici Hükümet’in işlevi sona erdirildi; kurumları Şam yönetimine devredildi ve Suriye Milli Ordusu da Suriye ordusuna entegre edildi.Geçmişte Türkiye’nin desteklediği Geçici Hükümet'in kontrolündeki Cerablus gibi bölgelerde görev yapan yetkililer, o dönem TL kullanımının amacının rejimin ekonomik gücünü zayıflatmak olduğunu ifade ediyor. Bugün ise bölgede hem TL hem de Suriye Lirası birlikte kullanılmaya devam ediyor. TL ile maaş alan kamu çalışanlarının yanı sıra, halk günlük yaşamda alışverişini de TL ile yapıyor.Türkiye'nin Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı operasyonlarının ardından bölgeye PTT ofisleri açılmış ve piyasaya TL sürülmüştü. Bu süreçte Watad adlı bir petrol şirketi kuran HTŞ, Türkiye’den akaryakıt tedarik etmeye başlamış, finansman için ise kendi oluşturduğu Sham Bank'ı kullanmıştı. Bu yapıların bazı yöneticileri şu anda Şam'da görev yapıyor ve eski ticari ilişkileri yeni hükümetle yürütüyorlar.Doç. Dr. Aksoy’a göre TL’nin bu bölgelerde kullanılmaya devam etmesi geçici bir çözüm olarak görülmeli. Türkiye'nin Suriye'nin yeniden inşasında oynayacağı rol, ekonomik etkiler açısından çok daha önemli olacak. Türk firmalarının bu süreçte aktif rol alması, uzun vadeli ve kalıcı faydalar sağlayabilir.2025’te Türk Hava Yolları’nın Halep’e yeniden uçuş başlatması da Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleşme sürecine girdiğine işaret ediyor.Ticari boyuta bakıldığında, Türkiye’nin Suriye ile 2024 yılı ithalatı 437,5 milyon dolar, ihracatı ise yaklaşık 2 milyar dolar seviyesindeydi. Bu rakamların önemli bir kısmı TL ile işlem yapılan bölgelerden geliyordu. Ancak uzmanlara göre, bu ticaret hacmi Türkiye’nin genel ekonomisi içinde küçük bir paya sahip olduğundan, TL kullanımının azalması Türkiye için kısa vadede ciddi bir ekonomik etki yaratmaz.

Suriye’de Türk Lirası kullanımının Türkiye ile ilişkilere etkisi ne olur?

Helikopterle taşınıyor, metrelerce yüksekte boyanıyor… Swissgrid, elektrik iletim hatlarını neden hâlâ yerin üstünde tutmakta ısrarcı?

Gökyüzünde tehlikeli mesai

İsviçre’nin elektrik omurgasını taşıyan devasa yüksek gerilim direkleri, yaz aylarında yeniden canlanıyor. Ülkenin en yüksek noktalardan geçen iletim hatlarında, iki kişi helikopterle metrelerce yukarıya çıkarılıyor, sadece birkaç santimetrelik halatlara bağlı şekilde havada asılı kalıyorlar. Amaçları: eskiyen uçuş uyarı kürelerini yenileriyle değiştirmek ve paslanan direklere yeni boya katmanı uygulamak.Bu sahneler, Swissgrid’in 6700 kilometrelik yüksek gerilim ağına yönelik geleneksel yaz bakımının bir parçası. Her yaz milyonlarca frank harcanarak yürütülen bu zorlu çalışma, aslında daha derin bir tartışmanın merkezinde yer alıyor: İletim hatları havadan mı geçmeli, yoksa yer altından mı?<h3>Swissgrid: Yer Altı Daha Büyük Risk</h3>Swissgrid sözcüsü Jan Schenk'e göre bu soru basit değil. Şirketin yaptırdığı bir araştırma, yer altı kablolarının elektrik şebekesinin dengesini tehdit edebileceğini gösteriyor. Bugün sadece 42 kilometrelik bir ağ yer altından geçiyor, ancak planlanan 250 kilometrelik ek bir bölümle bu sayı artacak. Yine de şirket temkinli: “Her bir kilometre dikkatle değerlendirilmelidir,” diyor Schenk.Gerekçeleri teknik: Yer altı kabloları hem daha pahalı hem de arızaların tespiti ve onarımı çok daha uzun sürebiliyor. Ayrıca soğutma sorunları, elektromanyetik etkiler ve bakım süreci de yer altı sistemlerini zora sokuyor.<h3>Muhalefet: Bu Manzara Kabul Edilemez</h3>Tartışmanın diğer ucunda ise Heini Glauser var. Kendisi "Yüksek Gerilim Hatları Yer Altına" (HSUB) adlı derneğin yöneticisi. Glauser, yoğun yerleşim bölgelerinin üzerinden geçen hatların sağlık, güvenlik ve çevre açısından büyük tehdit oluşturduğunu savunuyor: “Bu bir skandal. İsviçre gibi bir ülkede bu hatların havadan geçmesi kabul edilemez.”Ayrıca yer altı çözümlerinin dünya çapında yaygınlaştığını ve İsviçre'nin de bu dönüşüme ayak uydurması gerektiğini belirtiyor. Ona göre teknoloji artık hazır ve altyapı planlaması buna göre değiştirilmeli.<h3>Parlamento Gündeminde: “Netzexpress” Yasası</h3>Bu teknik ve politik çekişme sadece sektör profesyonellerini değil, yakında İsviçre parlamentosunu da meşgul edecek. Sonbaharda görüşülmesi planlanan “Netzexpress” yasası, elektrik iletim hatlarının daha hızlı genişletilmesini hedefliyor. Ancak havadan mı, yer altından mı geçeceğine dair nihai karar, çok daha uzun vadeli stratejilere bağlı olacak.

İsviçre elektrik hatlarında gökyüzü tartışması: Güvenlik mi, maliyet mi?

İsviçre ekonomisi, uzun yıllardır yabancı iş gücünün omuzlarında yükseliyor. İnşaattan sağlığa, tarımdan teknolojiye kadar her alanda İsviçre, dünyanın dört bir yanından gelen çalışanlara ihtiyaç duyuyor.

Zorluklara rağmen vazgeçmiyorlar...

Ancak yüksek niteliklere sahip bu insanlar için bile, bu ülkede “tutunmak” ciddi bir mücadele gerektiriyor.<h3>İki Farklı Kıta, İki Benzer Hikâye</h3>Bu zorlukları en net şekilde iki farklı kıtadan gelen iki uzman gözler önüne seriyor:<ul><li>Markus Lehmann, Almanya’nın Bavyera bölgesinden İsviçre’ye gelen bir duvar ustası.</li><li>Anita Verma, Hindistan’dan gelen bir pazarlama uzmanı ve bir annenin kararlılığıyla İsviçre'de yeni bir yaşam kurma çabasında.</li></ul><h3>Konfor Alanından Çıkmak</h3>30 yaşındaki Markus Lehmann, üç ay önce geldiği İsviçre’de önce otelde kalmış, sonra kendi evine taşınmış. “En zoru, alışkanlıklarımı terk edip yeni bir başlangıç yapmaktı. Ama şimdi mutluyum,” diyor. İsviçre'de iş bulmanın, özellikle yurt dışındayken, düşündüğünden çok daha zor olduğunu ekliyor.<h3>Yalnızlık, Kültür Şoku ve Yeniden Başlamak</h3>Anita Verma’nın hikâyesi ise birçok expat kadının yaşadığı sessiz bir dramı yansıtıyor. Eşi büyük bir bankada IT uzmanı olarak çalışan Ravi Verma, kızları ise okula gidiyor. Kendisi ise ilk bir yıl çalışma izni beklemiş, sonra da iş arama sürecinde defalarca reddedilmiş. “Yalnızlık zorlayıcıydı,” diyor. Şimdi kendi girişimini kurdu ve Hindistan’daki start-up’lara Avrupa kapısını açmak için çalışıyor.<h3>İsviçre’ye Gelmek Kolay, Kalmak Zor</h3>Her iki hikâye de gösteriyor ki: Yüksek eğitimli olmak, donanımlı olmak ya da motivasyon sahibi olmak tek başına yeterli değil. İsviçre’ye gelen birçok expat, vize sınırlamaları, sosyal çevre eksikliği, kültürel farklar ve iş bulmadaki zorluklarla karşı karşıya kalıyor.<h3>İsviçre Ekonomisi Onlara Muhtaç</h3>İronik olan şu: İsviçre ekonomisi bu uzmanlara ciddi anlamda ihtiyaç duyuyor. Sağlık sistemi, inşaat sektörü, bilişim ve perakende gibi kritik alanlarda ciddi bir iş gücü açığı var. Ama sistemin bürokratik engelleri, gelen uzmanların sürece kolay adapte olmasını zorlaştırıyor.

Yüksek nitelikli iş gücünün göç sonrası adaptasyon süreci

İsviçre Konfederasyonu Başkanı Karin Keller-Sutter ve Ekonomi Bakanı Guy Parmelin, ABD’nin İsviçre ürünlerine uyguladığı %39’luk gümrük tarifesini yeniden müzakere etmek üzere Washington’a gitti. 

Bankacılık sırrından gümrük vergilerine

Ancak uzmanlara göre, ABD gibi bir süper güce karşı İsviçre’nin eli oldukça zayıf. Bu durum ne yazık ki yeni değil: Washington bir şey istediğinde, Bern genellikle boyun eğmek zorunda kalıyor.2009: Bankacılık sırrının sonuİsviçre'nin ABD’ye karşı taviz verdiği en çarpıcı örneklerden biri 2009 yılına dayanıyor. O dönem küresel mali krizin ortasında kalan Amerikan vergi otoriteleri, İsviçre bankalarındaki gizli servetleri ortaya çıkarmak için baskılarını artırdı. ABD, UBS bankasıyla hukuk ve vergi savaşına girerek, vergi kaçırdığı şüphesiyle bazı Amerikalı müşterilerin dosyalarını talep etti.13 Mart 2009'da İsviçre, uluslararası baskılara dayanamayarak vergi kaçakçılığı ile vergi planlaması (evasion) ayrımını kaldırdı. Maliye Bakanı Hans-Rudolf Merz, "Bankacılık sırrı Anayasa ve yasalarımız çerçevesinde korunacaktır" açıklamasını yapsa da, gerçekte o gün, yabancı müşteriler için İsviçre bankacılık sırrı fiilen sona ermiş oldu.“Bizim tarafsızımız”ABD'nin İsviçre'ye ilgisi yalnızca mali değil, zaman zaman jeopolitik sonuçlar da doğurdu. Soğuk Savaş’ın başında, ABD İsviçre'den Doğu Avrupa’daki komünist ülkelere belirli ürünleri satmamasını istedi. İsviçre tarafsızlık ilkesine dayanarak bu talebe sıcak bakmadı. Ancak ABD, Bern'i olası bir ambargo tehdidiyle sıkıştırarak 1951 yılında gizli bir anlaşma imzalanmasını sağladı.Bu anlaşmayla İsviçre, Batı demokrasileriyle daha yakın bir pozisyona geldi. ABD belgelerinde İsviçre’den "bizim tarafsızımız" diye bahsedilmesi, bu özel ilişkinin göstergesi oldu. Belgelere göre, İsviçre hem NATO üyesi olmayan tarafsız bir ülke, hem de Batı kampının fiili bir parçasıydı.Küçük ama kırılgan bir ekonomiABD’nin baskılarına sadece İsviçre değil, diğer ülkeler de zaman zaman maruz kalıyor. Ancak tarihçi Sacha Zala’ya göre, İsviçre gibi küçük ve ihracata dayalı bir ekonomi bu tür ekonomik yaptırımlardan çok daha fazla etkileniyor. "İsviçre dış ticarete en entegre ülkelerden biri. İhracata dayalı yapısı onu bu tür baskılar karşısında kırılgan kılıyor," diyor Zala.Washington’un son vergi hamlesi ve Bern’in diplomatik girişimleri, İsviçre’nin büyük güçler karşısındaki sınırlı manevra alanını bir kez daha gözler önüne serdi. Başkan Keller-Sutter’ın Washington’da ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile yaptığı görüşmenin sonucu ve önümüzdeki adımlar ise merakla bekleniyor.

İsviçre, ABD karşısında bir kez daha geri adım attı

İngiltere’deki Reklam Standartları Kurumu (ASA), moda markası Zara’nın iki reklamını, “sağlıksız derecede zayıf” modelleri öne çıkardığı gerekçesiyle “sosyal sorumluluk ilkesine aykırı” bularak yasakladı.

Zara'ya reklam yasağı

Mayıs ayında yayınlanan reklam görsellerinde, bol beyaz gömlek giymiş bir modelin belirgin köprücük kemiği ve kısa beyaz elbiseli başka bir modelin aşırı zayıf görünümü, giysilerin tasarımıyla özellikle vurgulanıyordu. ASA, bu görüntülerin kamuoyuna sorumsuz mesajlar verdiğine hükmetti ve Zara’ya söz konusu reklamlara bir daha yer vermemesi yönünde talimat verdi.Kurul ayrıca, gölge kullanımıyla bir modelin bacağının fark edilir biçimde daha ince gösterildiğini ve kolların duruşunun vücut oranlarını bozacak şekilde manipüle edildiğini tespit etti.Zara ise yaptığı açıklamada, şikâyetin ardından ürün sayfalarını güncellediğini ve ilgili görselleri kaldırdığını belirtti. Şirket, reklamda yer alan modellerin sağlık durumlarının iyi olduğunu belgeleyen tıbbi raporların mevcut olduğunu, görsellerde yalnızca ufak ışık ve renk düzeltmeleri yapıldığını ifade etti.Zara'nın İngiltere sözcüsü, ASA'nın kararıyla ilgili olarak, “İlgili iki görsel, ASA tarafından bize bildirildikten sonra sitemizden kaldırıldı. Sorumlu içerik üretme konusunda son derece hassasız. Modellerin seçimi, çekim süreçleri ve görsel kullanımı aşamalarında sıkı kurallar uyguluyoruz” dedi.ASA, Zara’nın diğer iki reklamını da incelemeye aldı ancak bu reklamlarda herhangi bir ihlal tespit edilmedi.ASA’nın bu kararı, moda sektöründe beden algısına dair artan denetimi bir kez daha gündeme getirdi. Geçtiğimiz ay, Marks &amp; Spencer’ın bir çevrimiçi reklamı da benzer gerekçelerle yasaklanmış, kamera açıları ve kıyafet tasarımı nedeniyle modelin sağlıksız derecede zayıf gösterildiği değerlendirilmişti.Ayrıca, İngiliz markası Next’in bu yılın başında yayımladığı mavi dar kot pantolon reklamı da ASA tarafından “sorumsuz” bulunarak yasaklanmıştı. Next ise modelin zayıf olmasına rağmen sağlıklı ve formda bir bedene sahip olduğunu savunmuştu.

Zara, zayıf model kullanımı nedeniyle tepki çekti

Fribourg’da kısa sürede yaşanan iki kadın cinayetinin ardından, kadınlara yönelik şiddetin takibi ve önlenmesi amacıyla bağımsız bir gözlemevi kurulması çağrısı yapıldı. 

Fribourg’da iki kadın cinayetinin ardından

Kamu Hizmetleri Sendikası (SSP) bünyesindeki feminist grup, Büyük Konsey ve Eyalet Konseyi’ni vakit kaybetmeden bu yapının finansmanını sağlamaya çağırdı.Nisan ayında Epagny’de ve bir ay önce Givisiez’de meydana gelen kadın cinayetlerinin ardından harekete geçen sendika, “Bu olaylar münferit değil; şiddeti sıradanlaştıran, küçümseyen ve önlem almayan bir sistemin yansıması” ifadelerine yer verdi. Givisiez’deki olayda bir adam, eşiyle birlikte altı haftalık bebeklerini de öldürmüştü.Fribourg hâlâ yapısal çözümlerden yoksunSSP, başta Cenevre ve Vaud olmak üzere bazı kantonlarda benzer yapıların halihazırda etkin biçimde çalıştığını, ancak Fribourg’da buna yönelik kalıcı bir çözüm geliştirilmediğini vurguladı. Özellikle 2019 ve 2023’teki kadın grevlerinde dile getirilen taleplere rağmen, şiddetle mücadeleye yönelik yapısal bir adımın atılmadığını belirtti.Koordinasyon ve veri toplama şartKurulması talep edilen gözlemevinin temel amacı, kadınlara yönelik her türden şiddeti belgeleme, bu konuda kamu kurumları arasında koordinasyonu sağlama ve mevcut kamu politikalarının etkisini değerlendirme olacak. SSP Fribourg Sekreteri Julie Salumu verdiği demeçte, “Somut çözümler üretmeden önce meseleyi detaylı biçimde incelemek ve tanı koymak gerekiyor” dedi.Sendika, böyle bir yapının hayata geçirilmesi için bugünden itibaren bütçe ayrılması gerektiğini ve aksi takdirde “önlenebilir yeni trajedilerin” yaşanabileceği uyarısında bulundu.

Kadınlara yönelik şiddeti izleyen bir gözlemevi gündemde

Japonya’nın Hiroşima kenti, 80 yıl önce yaşanan atom bombası saldırısını anmak için Çarşamba günü sabah saat 08.15’te – saldırının gerçekleştiği tam saatte – bir dakikalık saygı duruşunda bulundu. 

Anma töreni

Düzenlenen anma törenine dünya genelinden yaklaşık 120 ülkenin temsilcileri katıldı.6 Ağustos 1945’te, İkinci Dünya Savaşı’nın son günlerinde, Amerika Birleşik Devletleri Hiroşima’ya ilk atom bombasını atmış ve yaklaşık 140.000 kişinin ölümüne yol açmıştı. Üç gün sonra bu kez Nagazaki’ye atılan ikinci bomba da 74.000’den fazla can aldı. Bu saldırılar, savaş tarihinde nükleer silahların kullanıldığı tek örnek olmayı sürdürüyor.Fotoğrafta görülen yıkık bina, 6 Ağustos 1945’te atılan atom bombasının merkezine çok yakın bir noktadaydı ve binanın iskeleti ayakta kaldığı için “Atom Bombası Kubbesi” (Atomic Bomb Dome) olarak korunarak bugüne ulaşmıştır. Anıt, nükleer silahların yıkıcılığını hatırlatmak amacıyla UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.“Nükleer silahsız bir dünya” çağrısıTörende konuşan Hiroşima Belediye Başkanı Kazumi Matsui, günümüz dünyasındaki artan nükleer tehditlere dikkat çekerek, “ABD ve Rusya, dünya üzerindeki nükleer başlıkların %90’ına sahip. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve Orta Doğu’daki gerilimler nükleer silahlanma eğilimini hızlandırıyor” dedi. Bazı liderlerin nükleer silahları ulusal savunmanın temel unsuru olarak gördüğünü belirten Matsui, bunun tarihten çıkarılması gereken derslere sırt çevirmek anlamına geldiğini söyledi.Japonya Başbakanı Şigeru İşiba da Hiroşima’daki törende konuşarak, ülkesinin nükleer saldırıya uğrayan tek ülke olarak “nükleer silahsız bir dünya” için liderlik sorumluluğu taşıdığını vurguladı.Trump’a çağrı ve uluslararası katılımMatsui, geçtiğimiz ay ABD eski Başkanı Donald Trump’a Hiroşima’yı ziyaret etmesi çağrısında bulunmuştu. Trump, İran’a yönelik hava saldırılarını 1945 yılındaki atom bombası saldırılarına benzetmişti.120’den fazla ülke ve bölgeden temsilcilerin katıldığı anma törenine Çin, Rusya ve Pakistan gibi bazı büyük nükleer güçler katılmadı. İran ise temsilci gönderen ülkeler arasında yer aldı. Japonya bu yıl ilk kez törene davet sürecinde hiçbir ülkeyi dışlamadığını, yalnızca tüm ülkelere bildirimde bulunduğunu açıkladı. Bu sayede daha önce resmi olarak tanınmayan Filistin ve Tayvan da törende ilk kez yer aldı.Sırada Nagazaki varAnma törenleri Hiroşima ile sınırlı kalmayacak. 9 Ağustos Cumartesi günü Nagazaki’de yapılacak anmalara da rekor düzeyde katılım bekleniyor. Japon yetkililer, bu yıl ilk kez Rusya’nın da Nagazaki törenine katılacağını duyurdu. Bu, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana bir ilk olacak.

Hiroşima’dan 80 yıl sonra nükleer silahsız bir dünya çağrısı

Yeni yapılan bir bilimsel araştırma, sahil bölgelerinde ikamet etmenin insan ömrünü uzatabileceğini ortaya koydu. 

İklim ve uzun ömür

Temiz hava, dengeli iklim koşulları ve sağlıklı yaşam ortamları, kıyı yaşamının sağlık açısından sunduğu önemli avantajlar arasında yer alıyor.Ohio Eyalet Üniversitesi’nden bilim insanları, 66 binden fazla kişinin nüfus bilgilerini inceleyerek yaşam süresiyle su kaynaklarına olan yakınlık arasındaki bağlantıyı değerlendirdi.Araştırma sonucuna göre, denize yakın yerlerde yaşayan bireylerin yaşam süresi ortalamada bir yıl daha uzun. Buna karşılık, şehir merkezlerinde ikamet edenlerin ömrü daha kısa olabiliyor.Kıyıda yaşayanlar daha uzun yaşıyorÇalışmayı yöneten çevre sağlığı uzmanı Jianyong Wu, sahil kesiminde yaşayan bireylerin ortalama 79 yıl yaşadığını, kentte yaşayanlarda ise bu sürenin 78 yıla kadar düşebildiğini söyledi.Araştırma her ne kadar doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi kurmasa da, deniz kenarında yaşam ile daha uzun ömür arasında dikkat çekici bir bağ bulunduğunu gösteriyor. Peki, bu farkın arkasında neler yatıyor?Ilıman iklim ve daha temiz bir havaAraştırmacılar, sahil bölgelerinde sıcaklık dalgalanmalarının daha az görüldüğünü, hava kalitesinin daha iyi olduğunu ve insanların dışarıda daha fazla vakit geçirerek fiziksel olarak aktif olabildiğini belirtiyor.Ayrıca, sahil bölgelerindeki gayrimenkullerin genellikle daha yüksek değere sahip olması, burada yaşayan kişilerin ekonomik açıdan daha avantajlı kesimden geldiğini de gösteriyor olabilir.İç sular her zaman aynı etkiyi göstermiyorGöller veya nehirler gibi iç su kaynaklarının bulunduğu bölgelerdeki yaşam süresiyle ilgili tablo ise daha karmaşık. Kırsal alanlarda, iç suların olumlu etkileri gözlemlense de, bu fayda deniz kenarıyla kıyaslandığında sınırlı kalıyor. Kent merkezlerinde yer alan göl ya da nehir kenarlarında ise yaşam süresi daha da düşebiliyor.Ohio Eyalet Üniversitesi’nden ekolojik coğrafya uzmanı Yanni Cao, bu durumun nedenlerini şöyle açıklıyor: “Kentsel iç su bölgelerinde hava kirliliği, yoksulluk, güvenli spor alanlarının eksikliği ve sel riski gibi etkenler, daha düşük yaşam süresiyle bağlantılı olabilir.”

Deniz kenarında yaşamak insan ömrünü uzatıyor

Dünyanın farklı ülkelerinden gelen ve karmaşık evlilik prosedürlerinden yorulan çiftler, daha basit ve hızlı bir süreç sunduğu için Danimarka’ya yöneliyor.

Evraksız hızlı evlilik

Özellikle başkent Kopenhag, kısa sürede evlenmek isteyen çiftlerin gözdesi haline geldi. Bu ilgi, şehre "Avrupa'nın Las Vegas’ı" benzetmesinin yapılmasına neden oldu.Eskiden spontane evlilik denince Las Vegas ilk akla gelen şehir olurdu. Fakat şimdi Kopenhag, hızlı nikâh isteyen yabancı çiftler için Avrupa’da yükselen bir alternatif haline geldi. Her yıl binlerce çift, evlilik için bu İskandinav başkentini tercih ediyor.Kopenhag Belediyesi Evlilik Birimi sorumlusu Anita Okkels Birk Thomsen, geçtiğimiz yıl şehirde yaklaşık 8 bin nikâh kıyıldığını ve bunların 5 bininden fazlasının Danimarka’da yaşamayan çiftlere ait olduğunu aktardı. Thomsen’e göre bu sayı, beş yıl öncesine kıyasla neredeyse iki katına çıkmış durumda.Danimarka’da nikâh neden bu kadar kolay?Diğer Avrupa ülkelerinin aksine Danimarka, evlilik başvurularında uzun ve karmaşık evrak süreçleri talep etmiyor. Örneğin, doğum belgesi ya da bekârlık belgesi gibi belgelerin sunulması gerekmiyor.Danimarka Aile Hukuku Kurumu (Familieretshuset), evlenmek isteyen çiftlerin başvurularını yaklaşık 282 euroya denk gelen 2.100 Danimarka kronu karşılığında değerlendiriyor. Şartları karşılayan çiftler, başvurularının ardından sadece 5 iş günü içinde evlenme onayı alabiliyor.Danimarka’da ikamet etmeyen çiftlerin evlilik başvurusu yapabilmesi için yalnızca pasaport ya da geçerli bir turist vizesi göstermeleri yeterli oluyor. Boşanma belgeleri gibi evraklar sadece gerekli görülürse talep ediliyor.Karmaşık evrak işlerinden kaçışFransa gibi ülkelerde ise süreç çok daha karmaşık. Örneğin Paris’te evlenmek isteyen çiftlerin bir “evlilik dosyası” hazırlaması, kimlik, ikamet belgesi ve uyruğa göre farklı belgeleri sunması gerekiyor. Üstelik boşanmış kişilerden boşanmanın kesinleştiğine dair mahkeme kararları da isteniyor. Başvuru tamamlandıktan sonra dosya belediye tarafından inceleniyor, çiftle görüşülüyor ve nikâh ancak en erken 10 gün sonra kıyılabiliyor.Fransa romantikliğiyle ünlü olsa da bürokrasi konusunda oldukça katı. Almanya’da süreç daha da karmaşık olabilir.Danimarka'da evlenmeyi seçen çiftler, sürecin ne kadar basit ve hızlı olduğunu sık sık dile getiriyor. Avrupa’da yaşayan bir Amerikalı, Aarhus kentinde evlenme hazırlıkları yaparken sürecin şaşırtıcı şekilde kolay geçtiğini söylüyor. “Online formu doldurmak sadece 20 dakika sürdü ve birkaç gün içinde dönüş aldım,” diyen kişi, kendilerinden sadece ilişkinin sahte olmadığını kanıtlamalarının istendiğini ve diğer detayların oldukça hızlı çözüldüğünü belirtiyor. Ancak bu kolaylık, yerel halkta bazı memnuniyetsizliklere yol açıyor.Kopenhag Belediyesi, artan talepler nedeniyle yabancı çiftlere verilen randevuların yerel halkın taleplerini gölgede bıraktığını açıkladı. Bu nedenle Ekim ayı sonrasında randevuların yaklaşık %40’ı Kopenhaglı çiftlere ayrılacak. Ayrıca yaz tatili sonrası kapasitenin artırılması için yeni planlamalar yapılıyor.Danimarka’daki nikâhlar her yerde geçerli mi?Her ne kadar Danimarka’daki evlilik süreci oldukça kolay olsa da, burada kıyılan nikâhların geçerliliği her ülkenin kendi hukuk sistemine bağlı. Ancak genel kural, evliliğin yapıldığı ülkenin yasalarına uygunsa, diğer ülkelerde de geçerli kabul edilmesi yönünde. Örneğin Fransa da bu prensibi (lex loci celebrationis) benimsiyor.LGBTQ+ çiftler için de güvenli bir seçimDanimarka, eşitlikçi evlilik hakları açısından Avrupa’nın önde gelen ülkelerinden biri. 1989’da dünyada eşcinsel birliktelikleri tanıyan ilk ülke olarak, LGBTQ+ çiftler için de cazip bir destinasyon olmayı sürdürüyor.

Yabancı çiftler nikah için Kopenhag’a akın ediyor

Zürihli araştırmacılar, laboratuvar ortamında sığır hücrelerinden, doğal ete oldukça benzeyen kalın kas lifleri üretmeyi başardı. Yeni yöntem, kas hastalıklarının tedavisine yönelik temel bilim araştırmalarına dayanıyor ve et üretiminin geleceğini kökten değiştirebilir.

Pazara sunulması uzun sürebilir

ETH Zürih'ten yapılan açıklamaya göre, araştırmacılar laboratuvar ortamında, bugüne kadar yapılan benzer çalışmalardan çok daha gerçekçi sonuçlar veren kalın kas lifleri üretmeyi başardı. Bu yeni yöntem, aslında kas hastalıklarını tedavi etmeye yönelik temel araştırmalardan ilham aldı.ETH’nin salı günü yaptığı duyuruda, geliştirilen kas dokusunda gerçek sığır kasında bulunan gen ve proteinlerin aktif olduğu, bu dokuların tıpkı doğal kas gibi kasılabildiği belirtildi.<h3>Özel Molekül Kokteyli Kullanılıyor</h3>Bilim insanları bu süreçte, kas liflerinin oluşmasını sağlayan öncü hücreler olan "miyoblastlar"ı kullandı. Bu hücreler canlı bir inekten biyopsi yoluyla elde edilebiliyor.ETH’ye göre daha önce de miyoblastlardan laboratuvar ortamında kas lifleri üretilmişti. Ancak bu lifler genellikle oldukça inceydi. Yeni yöntemdeyse araştırmacılar, bu öncü hücreleri özel bir molekül kokteyli ile yönlendirerek kalın ve işlevsel 3D kas dokusu elde etmeyi başardı.Bu kokteyl, yıllar önce kalıtsal kas erimesi hastalıklarının tedavisi için vücut dışında kas hücresi üretimi amacıyla geliştirilmişti. Aynı gen ve proteinlerin burada da aktif olması, doğal kas dokusuna olan benzerliği güçlendiriyor.Araştırmanın detayları Advanced Science adlı bilimsel dergide yayımlandı.<h3>Henüz Tabağa Uzak</h3>ETH’ye göre bu etlerin pazara sürülmesi ise uzun zaman alacak. Şu ana kadar sadece birkaç gram üretilebildi. Ticari üretime geçilebilmesi için hücre kültürü ortamının daha da geliştirilmesi gerekiyor. Bu sayede hem maliyetin düşürülmesi hem de insan tüketimi açısından güvenli hale gelmesi amaçlanıyor.Ayrıca kas liflerinin daha büyük miktarlarda üretilebilmesi için teknik çalışmalar da devam ediyor. Bunun yanında, bu tür yeni gıdaların pazara girmesi için uzun ve ayrıntılı onay süreçlerinden geçmesi gerekiyor.

ETH bilim insanları laboratuvarda neredeyse kusursuz sığır eti üretti

İsviçre’de sessizce büyüyen bir suç dalgası dikkat çekiyor: tekne motoru hırsızlıkları. Özellikle Vaud kantonu başta olmak üzere ülke genelinde yaşanan bu artış, Doğu Avrupa kökenli organize çetelerin varlığına işaret ediyor. 

Doğu Avrupa çetelerinden şüpheleniliyor

Hırsızlıkların profesyonelce ve dakikalar içinde gerçekleşmesi, tekne sahiplerinde büyük bir güvensizlik ve tedirginlik yaratıyor.<h3>1 Yılda 4 Kez Hedef Oldu</h3>Vaud kantonundaki Morges limanında uzun yıllardır teknesini bulunduran balıkçılık tutkunu Manuel Dimache, bu durumun mağdurlarından biri. Son bir yıl içinde dört kez hırsızlık girişimine maruz kalan Dimache, ikisinde motorunu kaybetti. Dimache, RTS’ye yaptığı açıklamada, “Bu olaylar duygusal olarak da büyük yük yaratıyor. Bu yüzden teknemi Bief limanından alıp daha güvenli bir yere taşıma kararı aldım” dedi.<h3>Hızlı, Sessiz ve Karlı: Binlerce Franklık Zarar</h3>Çetelerin kullandığı yöntem oldukça sistemli: Motorun cıvatalarını diskli taşlama makinesiyle keserek birkaç dakika içinde çalıyorlar. Her motorun değeri binlerce frank ile ölçülüyor. Bu hırsızlıklar, çalınan motorların yurt dışına kaçırılıp satılmasıyla büyük bir kara paraya dönüşüyor.Vaud kantonunda 2020 yılında sadece 6 vaka kaydedilmişken, 2024'te bu sayı 40'a ulaştı ve sadece bu yılın ilk yarısında da şimdiden benzer sayılara ulaşılmış durumda.<h3>Tüm İsviçre’yi Etkiliyor</h3>Vaud kanton polisi sözcüsü Sébastien Jost, suçluların genellikle Doğu Avrupa’dan geldiklerini ve kısa sürede birden fazla suç işleyip sonra ülkelerine geri döndüklerini belirtiyor.Hırsızlıkların ülke çapında yayılması üzerine İsviçre, kantonlar ve yabancı makamlar arasında bilgi paylaşımını güçlendirmek için ulusal bir görev gücü (task force) oluşturdu. Yetkililer, yaz sezonunda hırsızlıkların daha da artabileceği konusunda uyarıyor.

İsviçre'de tekne motoru hırsızlıklarında patlama

Cenevre’de bu yaz ikinci kez resmi sıcak hava alarmı verildi. Kantonun sağlık birimi, Cuma gününden itibaren belediyeler ve kurumların sıcak hava planlarını devreye alabileceğini açıkladı. 

İkinci kez sıcak hava alarm

Leman Gölü havzasında çarşamba gününe kadar devam etmesi beklenen aşırı sıcaklar nedeniyle özellikle yaşlı ve savunmasız gruplar için çeşitli destekler sağlanıyor.<h3>Yaşlılara özel destek ve ücretsiz aktiviteler</h3>Cenevre Belediyesi, sıcak dönemlerde bireysel takibe ihtiyaç duyan kişilere günlük telefonla ulaşacak. Bu kişiler hafta sonu da dâhil olmak üzere düzenli olarak aranarak sağlık ve refah durumları kontrol edilecek.Ayrıca 65 yaş üstü vatandaşlara sabah saatlerinde Les Vernets ve Varembé yüzme havuzlarına ücretsiz giriş imkânı sunuluyor. Öğleden sonraları ise Scala ve Nord-Sud sinemalarında ücretsiz seanslar düzenleniyor. Bu uygulamanın amacı, yaşlı bireylerin serin ve güvenli ortamlarda zaman geçirmelerini sağlamak.<h3>Serin alanların haritası hazırlandı</h3>Belediye, özellikle kırılgan gruplar için çeşitli serin alanlar da erişime açtı. Bu noktalar arasında yaşlı bakım evleri (EMS), alışveriş merkezlerinin kafeteryaları, Cité Seniors, Etnografya Müzesi ve Les Vernets yüzme havuzu holü gibi kamusal alanlar yer alıyor. Tüm bu alanları içeren harita, vatandaşlara sunulmuş durumda.<h3>Sokakta yaşayanlara yardım</h3>Sosyal hizmet ekiplerinin ziyaretleri artırılarak, hem önleyici bilgi veriliyor hem de içecekler dağıtılarak sokakta yaşayan kişilere yardım ulaştırılıyor. Bu yaz plan ilk kez 28 Haziran - 4 Temmuz tarihleri arasında devreye alınmış, sinema salonlarında 1000’den fazla ziyaret kaydedilmişti.<h3>Su içmeyi unutmayın, çevrenize dikkat edin</h3>Sağlık ve Ulaşım Dairesi, sıcak hava dalgalarının özellikle risk altındaki bireyler için ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini hatırlatıyor. Kantonal sağlık hizmeti, tüm vatandaşları bol sıvı tüketmeye, serin kalmaya ve çevrelerindeki yaşlı veya hassas bireylerle dayanışma içinde olmaya davet ediyor.

Cuma gününden itibaren aşırı sıcaklara karşı önlemler devrede

İsviçre’de hızla yayılan istilacı tür Asya eşekarısına karşı bilim insanları ilginç bir yönteme başvurdu: Bu tehlikeli böceklerin sırtına 160 miligramlık mini vericiler takılarak yuvaları tespit edilmeye çalışılıyor. 

İstilaya karşı mücadele

Özellikle Neuchâtel bölgesinde yürütülen bu takip operasyonları, istilanın önüne geçmek için umut vadediyor.Frelonasiatique.ch platformunun sorumlusu biyolog Carine Vogel, çalışmaları arı kovanlarının çevresinde yürütüyor. Çünkü bu bölgeler, Asya eşekarısının en sık görüldüğü alanlar arasında yer alıyor. "Önce bireyleri yakalıyoruz, ardından en güçlü olanlarına verici takıyoruz," diyor Vogel. Bu işlem sırasında eşekarıları, geçici olarak buzla sersemletiliyor; böylece hem verici kolayca yerleştiriliyor hem de biyologlar sokulma riskinden korunmuş oluyor.Verici takılan eşekarısı uyandıktan sonra yeniden doğaya salınıyor. Bilim insanları da verici sinyalini takip ederek yuvaların yerini tespit etmeye çalışıyor. Ancak bu sabır isteyen bir süreç. Vogel, “Eşekarısı bizi biraz dolaştırıyor, ama sinyali aldığımız için aramaya devam ediyoruz,” diyor. Neuchâtel kent merkezinde şimdiye dek iki yuvanın bulunduğunu belirten ekip, yeni yuvaya da kısa sürede ulaşmayı umut ediyor.2024 yılında İsviçre genelinde 750 yuvanın imha edildiğini belirten uzmanlar, 2025 itibarıyla türün Cenevre Gölü ve Jura bölgelerinden İsviçre’nin merkezine kadar yayıldığını ifade ediyor. Ekipler, istilayı sınırlamak için alarma geçmiş durumda.

Asya eşekarısına karşı mini vericiyle takip operasyonu

Zürih’te 20 yıldır tartışma konusu olan yaprak üfleyicilerle ilgili karar artık halka bırakılıyor. 28 Eylül’de Zürihliler, bu cihazların kullanımını sınırlayıp sınırlamama konusunda oy kullanacak.

Zürih’te yaprak üfleyicileri sandıkta

Kabul edilirse, yalnızca elektrikli yaprak üfleyicilere izin verilecek ve onlar da sadece Ekim ile Aralık ayları arasında kullanılabilecek. Girişimin temel amaçları arasında gürültü kirliliğini azaltmak, halk sağlığını ve biyolojik çeşitliliği korumak, aynı zamanda iklim dostu bir çevre politikası izlemek yer alıyor.Tartışmalar 2005 yılında, belediyeye yapılan ilk yasak talebinin reddedilmesiyle başlamıştı. O günden bu yana Sosyal Demokratlar ve Yeşiller partisi konuyu sürekli gündemde tutarak 2022’de ortak bir halk girişimi sundu.Buna karşılık, ertesi yıl merkez sağ partiler ve Bahçıvanlar Derneği desteğiyle bir parlamenter referandum düzenledi. İki taraf arasındaki siyasi çekişme, 20 yılın ardından nihayet doğrudan demokrasiyle çözülecek. Son sözü Zürih halkı söyleyecek.

Gürültülü aletler sınırlanacak mı?

Avustralya açıklarında yer alan ve dünyanın en büyük canlı yapısı olarak kabul edilen Büyük Mercan Resifi, 2024 yılında şimdiye kadar kaydedilen en büyük beyazlama (blanchissement) sürecine maruz kaldı. 

Termal stres

Avustralya hükümeti tarafından Çarşamba günü yayımlanan rapor, resifin "kötü durumda" olduğunu duyurdu.Bilim insanları, 40 yılı aşkın süredir yapılan gözlemler arasında, 2024 yılının “en geniş çaplı beyazlama” vakası olduğunu ve bu durumun okyanus sıcaklıklarının olağanüstü seviyelere ulaşmasından kaynaklandığını bildirdi. Okyanus yüzeyinde yaşanan bu aşırı ısınma, resiflerde eşi görülmemiş düzeyde termal stres yarattı.124 resifte sağlık araştırması yapıldıAvustralya Deniz Bilimleri Enstitüsü (AIMS), Ağustos 2024 ile Mayıs 2025 tarihleri arasında Büyük Mercan Resifi’ndeki 124 ayrı resif bölgesini inceleyerek sağlık durumlarını değerlendirdi. Araştırmaya göre, resifin kuzey ve güney uçları tarihindeki en büyük yıllık düşüşü yaşadı.Resifler, iklim etkilerinin yanı sıra tropikal fırtınalar ve mercanları yiyerek tahrip eden taç-diken deniz yıldızı istilası gibi diğer doğal tehditlerden de zarar gördü.İklim değişikliği birincil nedenEnstitünün araştırma sorumlusu Mike Emslie, “Bir numaralı neden iklim değişikliği. Bu konuda hiçbir şüphe yok” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.2300 kilometrelik alanı kaplayan ve zengin bir biyolojik çeşitliliğe ev sahipliği yapan Büyük Mercan Resifi, Avustralya’nın başlıca turistik cazibe merkezlerinden biri olmayı sürdürüyor. Ancak tekrar eden beyazlama olayları, renkli mercan kolonilerini hastalıklı bir beyaza dönüştürerek, bu doğal mirası yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyor.

Büyük Mercan Resifi’nde 2024 yılında rekor düzeyde beyazlama yaşandı

Vaud kantonundaki cezaevlerinde yıllardır süren aşırı doluluğa dair hazırlanan bir uzman raporunun, kamuoyuna açıklanmadan önce yetkililer tarafından yumuşatıldığı öne sürüldü.

İddia

İddialara göre, Adalet Bakanı Vassilis Venizelos’un sorumluluğundaki makamlar, Şubat ayında kamuoyuyla paylaşılan “Brägger Raporu”nun önemli bölümlerini çıkarttı.“Devlet şeffaf davranmadı”İsviçre'nin Vaud kantonunda faaliyet gösteren İlerici Hukukçular Derneği (JPV), raporun ilk versiyonunda yer alan ancak nihai raporda çıkarılan bölümlerin, durumun ciddiyetini örtbas ettiğini savunuyor. Dernek Eş Başkanı Clémence Demay, "Devlet, bağımsız uzmanın değerlendirmelerini sansürleyerek karmaşık bir tartışmayı bastırmaya çalıştı. Bu kabul edilemez." ifadelerini kullandı.Raporlarda, Vaud’un İsviçre ortalamasına kıyasla daha fazla tutuklama ve daha sert cezalar uyguladığı belirtilmişti.Kritik bölümler çıkarılmışJPV’ye göre, Brägger tarafından hazırlanan ve bir yıl içerisinde iki farklı versiyonu bulunan raporun ilk halinde, aşırı doluluğun nedenleri arasında savcılıklar ve mahkemelerin yasaları “katı ve sıkı biçimde” uygulamasına dikkat çekilmişti. Ancak bu ifadeler nihai rapordan çıkarıldı. Ayrıca önleyici tutuklamalara daha sık başvurulması, diğer kantonlara göre daha uzun ve sert cezalar verilmesi gibi saptamaların da silindiği belirtildi.Dernek, bu farkı tespit edebilmek için Mayıs 2024’te Bilgi Edinme Yasası (LInfo) kapsamında resmi başvuruda bulunmuştu.Resmi makamlar iddiaları reddediyorKonuya ilişkin açıklama yapan Vaud Eyalet Hükümeti’ne bağlı Gençlik, Çevre ve Güvenlik Departmanı (DJES), JPV’nin suçlamalarını reddetti. “Uzmanın vardığı sonuçlar ve önerileri değiştirilmemiştir” denilen açıklamada, farklı paydaşlarla yapılan görüşmelerde çeşitli bakış açılarına yer verildiği ve bu anlaşmazlıkların saklanmadığı belirtildi.Ayrıca DJES, rapordaki bazı ifadelerin, "konsolide verilerin eksikliği nedeniyle" daha temkinli hale getirildiğini savundu. "Cezaevi doluluğunun çok sayıda nedeni var ve mevcut verilerin yetersizliği nedeniyle tek bir sebep belirlemek mümkün değil" ifadelerine yer verildi.

Vaud Kantonu, cezaevi doluluğu raporunu sansürlemekle suçlanıyor

Okul sıralarında yan yana oturmak kalıcı dostluklar doğurabilir, ancak başarıya etkisi sanıldığı kadar güçlü değil. 

Geniş kapsamlı çalışmanın sonucu

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde görevli sosyolog Felix Elwert’in önderliğinde yapılan uluslararası bir araştırma, sıra arkadaşlarının akademik başarı üzerindeki etkisini mercek altına aldı.Yaklaşık 3000 Macar öğrenci üzerinde yapılan geniş kapsamlı çalışmanın sonucu şaşırtıcı: Sıra arkadaşınız başarılı bir öğrenci olsa bile bu durum doğrudan notlarınıza yansımıyor. Ancak güçlü dostlukların temelleri bu yakınlıkla atılabiliyor.“Eğitim değil, arkadaşlık gelişiyor”Winterthur kentindeki Rosenau Ortaokulu’nda eğitim gören 15 yaşındaki Merisa, sıra arkadaşının en iyi arkadaşı olduğunu söylüyor: “Okul, dostluğumuzu gerçekten pekiştirdi. Ama onunla yan yana oturmak notlarımı pek etkilemedi.” Merisa’nın gözlemleri, bilimsel verilerle de örtüşüyor.Prof. Felix Elwert, birçok öğretmen ve ebeveynin, zayıf öğrencilerin başarılı öğrencilerle yan yana oturtulmasının faydalı olacağına inandığını belirtiyor ve ekliyor: “Bu mantıklı bir varsayım gibi dursa da araştırmalarımızda bu etki belirgin şekilde gözlemlenmedi.”Ancak Elwert küçük bir istisnayı da vurguluyor: “İki başarılı öğrenci yan yana oturduğunda birbirlerinden fayda görebiliyor. Yine de bireysel gelişim, daha çok öğrencinin kendi bilgi düzeyine ve evden aldığı desteğe bağlı.”Dikkat dağıtmayan, uyumlu oturma düzeni önemliRosenau Okulu öğretmenlerinden Patricia Locher, sınıf düzeni oluştururken öğrencilerin hem dikkatlerini verebilecekleri hem de kendilerini rahat hissedecekleri şekilde yerleştirildiğini belirtiyor. “Bir öğrenci kendini rahat hissetmezse öğrenemez,” diyen Locher, başarılı öğrencileri yan yana oturtarak matematik gibi derslerde birlikte ilerlemelerini teşvik ettiğini söylüyor. Zayıf öğrencilere ise doğrudan öğretmen desteği sağlanıyor.Esnek oturma modeli: “Chur modeli”Aynı okulda görev yapan Carmen D'Alpaos ise geleneksel sıralar yerine "Chur modeli" ile ders işliyor. Derse tüm öğrenciler bir çember içinde oturarak başlıyor. Daha sonra öğrenciler diledikleri gibi büyük yuvarlak masada, tekli ya da grup masalarında bireysel çalışmaya geçiyor. “Bu yöntemle tüm öğrenme stillerine alan tanıyoruz,” diyen öğretmen, kendisini artık bir eğitmen değil, bir koç olarak gördüğünü söylüyor: “Ders sırasında öğrencilerin arasında dolaşarak onlara rehberlik ediyorum.”

Sıra arkadaşının notlara etkisi sandığınız kadar büyük değil

İsviçre’de otomobil ve motosikletlerden kaynaklanan aşırı gürültüye karşı duyulan rahatsızlık artarken, bazı kantonlar ve sol partili siyasetçiler, gürültü seviyesini ölçerek cezai işlem yapılmasını sağlayan özel radarların kalıcı olarak devreye alınmasını talep ediyor. 

Gürültü kirliliği

Ancak Federal Konsey bu taleplere temkinli yaklaşıyor.Hız ihlali yerine aşırı ses seviyesini “yakalayan” bu özel radarlar, çevreyi rahatsız edecek düzeyde gürültü çıkaran araçları tespit ediyor. Federal Çevre Dairesi bu sistemleri daha önce Basel-Landschaft, Zürih ve Cenevre gibi kantonlarda denemişti. Özellikle Cenevre’deki pilot uygulamanın başarılı sonuçlar verdiği açıklandı.Yasal dayanak eksikliği uygulamayı engelliyorUygulamanın yaygınlaştırılmasını isteyen kanton yönetimleri ve çevreci siyasiler, radarların hızla ve kalıcı biçimde devreye alınmasını istese de, Federal Konsey yasal altyapının eksikliğine dikkat çekerek süreci durdurmuş durumda. Mevcut mevzuat bu radarlarla doğrudan ceza kesilmesine izin vermiyor.Engeller masaya yatırılacakHükümet, Ekim 2024’te yaptığı açıklamada, araçlardan çıkan aşırı gürültüyü daha etkili şekilde cezalandırmak istediğini bildirmişti. Özellikle motosiklet ve arabaların gereksiz yere motorlarını çalıştırarak oluşturduğu “vınlama” sesleri yasaklanmak isteniyor.Ancak Federal Konsey, gürültü radarlarının yasal altyapısı için hâlâ bazı teknik ve hukuki engellerin tartışılması gerektiğini savunuyor. Örneğin araç içinde sürücüye “gürültü limiti aşıldı” uyarısı verecek bir sistemin henüz bulunmaması bu engellerden biri.Konuyla ilgili olarak Federal Karayolları Dairesi (OFROU), bu radarların geleceğine dair net bir takvim paylaşmadı. Şimdi gözler, bu konuda yasal düzenleme getirmesi beklenen Ulaştırma Bakanı Albert Rösti’de.

İsviçre’de gürültü radarı uygulaması Federal Hükümet tarafından yavaşlatıldı

İsviçre’de alkolsüz biralara olan ilgi hızla artıyor. İsviçre Bira Üreticileri Derneği’ne göre, ülkede tüketilen biraların %7’si alkolsüz kategorisinde yer alıyor. 

Tüketici tercihleri

Sektör temsilcilerine göre, bu alandaki büyüme potansiyeli oldukça yüksek.Vaud kantonundaki La Nébuleuse bira fabrikasının yöneticisi Arthur Viaud, RTS’nin La Matinale programında yaptığı açıklamada, “Alkollü bira pazarı daralırken, alkolsüz bira üretimi artıyor” dedi. Viaud’un verdiği bilgilere göre, şirketin alkolsüz bira üretimi 2025’in ilk yarısında geçen yıla göre %60 oranında arttı.Migros’ta da Yükseliş VarAlkol satışı yapmayan Migros marketleri de alkolsüz bira yelpazesini genişletiyor. Şirketin sözcüsü Tristan Cerf, geçtiğimiz Mayıs ayında yaptığı açıklamada, “Son üç yılda ürün çeşitliliğimiz %80 arttı ve bu büyüme devam edecek” ifadelerini kullandı.Tüketici Tercihleri ve Yeni Üretim TeknikleriTüketicilerin alkol içeren içeceklere olan ilgisinin azalması ve ürün yelpazesinin çeşitlenmesi, bu artışta etkili olan nedenlerden biri. Ancak uzmanlara göre en büyük etken, artık alkolsüz biralarda kullanılan yeni üretim teknikleri.Geçmişte, alkolü uzaklaştırmak için kaynatma yöntemi kullanılıyordu. Ancak bu yöntem, içeceğin aromasını da yok ettiği için tat kalitesini düşürüyordu. Arthur Viaud, bu konuda şunları söyledi: “Bugün özel mayalarla üretim yapılabiliyor. Bu mayalar sayesinde çok az alkol oluşuyor ama aroma kaybı yaşanmıyor. Böylece hem daha kaliteli hem de farklı tarzlarda ürünler elde edilebiliyor.”Yeni teknikler sayesinde, tüketiciler artık alkolsüz biralarda da zengin aromalar ve yüksek kalite arıyor. İsviçre bira sektöründe alkolsüz segment, geleceğin en hızlı büyüyen pazarı olmaya aday görünüyor.

İsviçre’de alkolsüz bira tüketimi artıyor

Cenevre, plastik kirliliğiyle mücadelede tarihi bir anlaşmaya ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Leman Gölü kıyısında, 180’e yakın ülkenin temsilcileri, küresel plastik kirliliğini sona erdirmeye yönelik ilk uluslararası anlaşma üzerinde müzakere etmek üzere bir araya geldi.

Sürdürülebilir bir dünya

Birleşmiş Milletler öncülüğünde yürütülen görüşmeler, geçen Aralık ayında Güney Kore’nin Busan kentinde yaşanan tıkanıklığın ardından tekrar ivme kazanıyor. Busan’daki toplantıda, aralarında büyük petrol üreticilerinin de bulunduğu bazı ülkelerin karşı çıkması nedeniyle somut bir ilerleme sağlanamamıştı.Bu kez umut daha yüksek. Çünkü müzakerelere ev sahipliği yapan İsviçre’nin Çevre Büyükelçisi Felix Wertli, ülkesinin hem tarafsız ortam sağlamada hem de aktif müzakereci olarak süreçte kilit rol üstlendiğini vurguladı.460 Milyon Ton Plastik ÜretiliyorOECD verilerine göre, eğer ciddi önlemler alınmazsa, plastik tüketimi 2060’a kadar üç katına çıkabilir. Halihazırda yılda yaklaşık 460 milyon ton plastik üretiliyor ve bunun yarısından fazlası tek kullanımlık ürünler. Ne yazık ki bu atıkların yalnızca %10’u geri dönüştürülüyor. Geri kalanlar ise doğada mikro ve nano plastik olarak ekosistemleri tehdit ediyor."Dünya Bu Anlaşmayı İstiyor"Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Direktörü Inger Andersen, sürecin tamamlanmasına sadece 10 gün kaldığını hatırlatarak, “Artık zaman geldi. Dünya bu anlaşmayı istiyor ve buna gerçekten ihtiyacı var” dedi.Görüşmelerde odak noktası, plastiğin üretiminden atık haline gelene kadar olan tüm sürecin düzenlenmesi. Amaç; hem üretimin hem de tüketimin sürdürülebilir hale getirilmesi.Taraflar arasında hâlâ bazı görüş ayrılıkları olsa da, üç yılı aşkın süredir süren müzakerelerin Cenevre’de olumlu sonuçlanması bekleniyor.

Cenevre’de plastik kirliliğine karşı küresel anlaşma umudu

Birçok ebeveynin ortak gözlemi: Çocuklar yaz aylarında daha hızlı büyüyor. Peki bu algı gerçekten bilimsel bir temele dayanıyor mu?

Büyüme hormonu

6 yaşındaki Naomi’nin en büyük keyfi ağaçlar arasında ip parkurlarında oynamak. Bu yaz artık boyu yeterince uzadığı için daha zorlu parkurlara katılabiliyor. Babası Valentin, yaz sonunda kızının kıyafetlerinin küçüldüğünü fark ettiğini söylüyor: “Şortlar kısalmaya, tişörtler daralmaya başlıyor. Yazın çocukların daha hızlı büyüdüğünü hissediyorum.”Bu durum birçok aile için tanıdık. Ancak bilim dünyasında yazın büyüme hızının arttığına dair net bir görüş birliği yok. Yine de uzmanlar, yaz mevsiminin büyümeyi destekleyebilecek bazı koşulları barındırdığını belirtiyor.Daha fazla uyku, daha az stresCenevre Çocuk Doktorları Derneği Eş Başkanı Martine Bideau’ya göre, büyüme hormonu özellikle uykuda salgılanıyor: “Yazın çocuklar daha fazla uyuyor. Ayrıca okul olmadığı için daha az stres yaşıyorlar. Oysa stres hormonları, büyümeyi engelleyici etkiye sahip olabilir.”Yazın daha az yapılandırılmış programlar ve daha çok serbest zaman bulunması, çocukların bedensel gelişimini olumlu yönde etkileyebiliyor. Ancak bu gözlemler henüz evrensel bir bilimsel sonuca dönüşmüş değil.Uzmanlar, çocukların yıl boyunca düzenli uyku, dengeli beslenme ve stres düzeylerinin düşük tutulmasının büyümeyi en sağlıklı şekilde destekleyeceğini vurguluyor.

Yaz aylarında çocuklar daha mı hızlı büyüyor?

İsviçre'nin başkenti Bern, Cumartesi günü renkli ve coşkulu bir etkinliğe ev sahipliği yaptı. Şehir merkezinde düzenlenen Onur Yürüyüşü'ne (Pride) binlerce kişi katılarak eşitlik, sevgi ve dayanışma mesajı verdi.

Festival

"Birlikte neşe, direniş ve sevgi için" sloganıyla yürüyen katılımcılar, yağmurlu havaya rağmen Bern’in eski şehir merkezinde müzik eşliğinde dans ederek yürüyüşlerini gerçekleştirdi. Gökyüzünü süsleyen gökkuşağı bayrakları ve tematik kostümler, korteje görsel bir zenginlik kattı.Yürüyüşe katılanlar, LGBTQ+ bireylerin görünürlüğünü artırmak, eşit haklar talep etmek ve toplumsal uyumu güçlendirmek amacıyla bir araya geldiklerini belirtti. Etkinliğin organizatörleri ise, “Toplumda birlikte yaşamanın temelinde sevgi, dayanışma ve saygı var. Bu yürüyüş de buna dikkat çekmek için” açıklamasında bulundu.Yürüyüşün ardından Federal Meydan’da (Place fédérale) bir “Pride Festivali” düzenlendi. Festival kapsamında siyasi talepler dile getirilirken, müzik performansları ve çeşitli sahne etkinlikleri katılımcılara keyifli anlar yaşattı.Etkinlik nedeniyle şehir merkezinde bazı yollar geçici olarak araç trafiğine kapatıldı. Yetkililer, etkinliğin barışçıl bir şekilde gerçekleştiğini ve herhangi bir güvenlik sorunu yaşanmadığını bildirdi.

Bern’de Onur Yürüyüşü’ne binlerce kişi katıldı

Yaz aylarının gelmesiyle birlikte, Avrupa’da yaşayan milyonlarca Türk vatandaşı kara yoluyla Türkiye’ye doğru yola çıkmaya başladı. Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), bu yoğun seyahat döneminde her yıl olduğu gibi bu yıl da vatandaşlara destek olmayı sürdürüyor. 

Sınır geçişlerinde yaşanabilecek olası sorunların önüne geçilmesi ve yurda dönüş sürecinin daha konforlu hale getirilmesi amacıyla yürütülen “Karşılama ve Uğurlama” programı, bu yaz da kapsamlı biçimde uygulanıyor.İlk olarak 2018 yılında başlatılan ve yıllar içerisinde geliştirilen bu program, hem giriş hem çıkış yapan vatandaşlara kolaylık sağlamayı hedefliyor. 2019’da Sırbistan’daki sınır kapılarını da kapsayacak şekilde genişletilen uygulama, 2025 yazında Kapıkule ve Pazarkule sınır kapılarında yoğunlaştırılmış olarak devam ediyor.4 Temmuz itibarıyla başlatılan yeni dönem çalışmaları kapsamında Kapıkule’de beş, Pazarkule’de bir YTB personeli görevlendirilerek sahada doğrudan rehberlik ve bilgilendirme desteği sunuluyor. Sınır kapılarında kurulan YTB bilgilendirme stantları ve karşılama panoları ile vatandaşlara hem ihtiyaç duyabilecekleri bilgiler sağlanıyor hem de Türkiye’ye hoş geldiniz duygusu hissettiriliyor.YTB bu yıl ayrıca bir yeniliğe daha imza attı: “YTB Mikrofonu” adını taşıyan uygulama ile, Türkiye’ye giriş ve çıkış yapan vatandaşlarla mini röportajlar yapılacak. Bu samimi sohbetlerin, YTB’nin sosyal medya hesapları üzerinden haftada en az iki defa yayınlanması planlanıyor.Karşılama ve uğurlama faaliyetleri, Edirne Valiliği ile tam koordinasyon içinde yürütülüyor. Valilik, yolculuk yapan vatandaşların güvenliği için kapsamlı önlemler aldığını duyurdu. 30 Haziran tarihli verilere göre, 22 Haziran’dan itibaren Edirne üzerinden yaklaşık 46 bin araç ve 180 bin kişi Türkiye’ye giriş yaptı. Kapıkule’de düzenlenen programın açılışına Edirne Valisi Yunus Sezer de katıldı.Vatandaşlara Edirne ve çevresi hakkında bilgi vermek amacıyla tanıtım stantlarında rehber kitapçıklar ve haritalardağıtılıyor. Sınır geçişlerindeki işlemleri hızlandırmak amacıyla 8 yeni peron hizmete alınırken, toplamda 320 emniyet personeli ve 850 gümrük görevlisi sahada aktif olarak görev yapıyor. Ayrıca, dinlenme alanlarında güvenlik denetimleri de aralıksız şekilde sürdürülüyor.Pazarkule sınır kapısında gerçekleştirilen pasaport, ehliyet, ruhsat ve bagaj kontrolleri, kısa sürede ve titizlikle tamamlanıyor. Yetkililerin açıklamasına göre geçiş işlemleri, ortalama 3 ila 4 dakika arasında tamamlanıyor.YTB’nin bu çalışmaları sayesinde Türkiye’ye kara yoluyla gelen vatandaşlar, hem bilgilendiriliyor hem de anavatanlarına güven içinde ulaşmanın huzurunu yaşıyor.

YTB'den sınır kapılarında vatandaşlara "Karşılama ve uğurlama" hizmeti

İsviçre'nin Neuchâtel kenti, kamusal alanda herkesin kendini ifade edebilmesini kolaylaştırmak amacıyla piktogramlarla donatılmış destekleyici iletişim panoları yerleştirmeye başladı. Bu yöntem özellikle engelli bireylerle iletişimde kullanılan ve erişilebilirliği artıran bir araç olarak dikkat çekiyor.

İletişim ve farkındalık

Panolarda, görsellerin yanı sıra karşılık gelen kelimeler de yer alıyor. Hem sık kullanılan günlük kelimeler hem de bulunduğu mekâna özel sözcükler panolarda yer buluyor. Bu sayede oyun alanları, müzeler, tiyatrolar, sinema salonları, konservatuvar ve hastaneler gibi farklı noktalarda anlamlı bir iletişim köprüsü kurulabiliyor.Engellilerle çalışan uzmanlar günlük olarak kullanıyorNeuchâtel’de faaliyet gösteren Les Perces-Neiges kuruluşunda sosyal eğitmen olarak çalışan Sabrina Gasser, bu panoları günlük işinde sıkça kullandığını belirtiyor: “Bu yöntem, hem iletişim kurmamıza yardımcı oluyor hem de hizmet verdiğimiz bireylerin kendilerini ifade etmelerine olanak tanıyor.”İki yönlü bir amaç: İletişim ve farkındalıkŞehrin yaşlılar ve sağlık tanıtımı delegesi Brigitte Brun, bu uygulamanın yalnızca iletişim kolaylığı sağlamakla kalmadığını, aynı zamanda daha az bilinen engellilik biçimlerine dair toplumsal farkındalık yarattığını vurguluyor.Sadece engelliler için değilDestekleyici iletişim yöntemi yalnızca engelli bireyler için değil, aynı zamanda Fransızca bilmeyen (allophone) bireyler ya da küçük yaştaki çocuklar için de oldukça faydalı. Ghislaine Merlin adlı eğitmen ise bu uygulamanın diğer ülkelerde doğal bir uygulama haline geldiğini belirtiyor: “İspanya’da fırınların bile üzerinde bu tür panolar var. Umarım bizde de yaygınlaşır.”Neuchâtel öncüler arasındaBu tarz panolar İsviçre genelinde henüz yaygın değil. Ancak Val-de-Travers bu sistemi ilk hayata geçiren belediyelerden biri olmuştu. Neuchâtel ise kısa sürede bu alanda öncü konuma yerleşti.

Neuchâtel Belediyesi destekleyici iletişim panoları yerleştiriyor

İsviçre’nin batısında, Vaud ve Cenevre kantonlarında ilk kez Japon böceği (Popillia japonica) tespit edildi. Yetkililer durumu kontrol altına almak için şimdiden önlemler aldı. 

İstilacı tür

Ancak kamuoyuna şu an için endişe edilecek bir durum olmadığı mesajı veriliyor.Tessin’deki Gibi Değil Ama...Şimdilik, Vaud ve Cenevre’de toplamda yirmiden az Japon böceği yakalandı. Bu sayı, şu anda yüz binlerce bireyin tespit edildiği Tessin kantonuyla kıyaslandığında oldukça düşük. Ancak yetkililer, bu istilacı türün yayılmasını önlemek için vakit kaybetmeden harekete geçti. Japon böceği, üzüm bağları ve çekirdekli meyveler başta olmak üzere 400’den fazla bitki türüne zarar verebiliyor.Otoyol Üzerinden GeldilerZararlılar, özellikle risk altındaki bölgelerde kurulan tuzaklar sayesinde keşfedildi. Vaud kantonunda, Montreux ve Yvorne otoyol alanlarında yaklaşık on böcek yakalandı. Böceklerin, İtalya veya Tessin’den gelen karayolu trafiği aracılığıyla taşındığı düşünülüyor.“Bu böcekler adeta otostopçular gibi. Kamyon, karavan ya da otomobil gibi farklı ulaşım araçlarına tutunarak uzun mesafeler kat edebiliyorlar,” dedi Vaud kantonunun bitki sağlığı müfettişi Michel Jeanrenaud, RTS radyosuna yaptığı açıklamada.Su Yasak, Bitki Atıklarına SınırlamaVaud kantonunda, böceklerin görüldüğü bölgeler "bulaşma alanı" ilan edildi. Bu bölgelerde sulama ve yağmurlama gibi faaliyetler yasaklandı. Ayrıca kompost ve bitkisel atıkların taşınmasına da kısıtlama getirildi. Jeanrenaud, “Hedefimiz, böceğin yerleşmesini engellemek ve yayılmasını yavaşlatmak,” dedi.Cenevre’de Karantina ÖnlemiCenevre kantonunda ise bir bahçe mağazasında ondan az Japon böceği tespit edildi. Kontamine olduğu belirlenen bitkiler karantinaya alındı ve yerinde imha edilecek.Şu an için yayılma işaretine rastlanmadı. Mağazanın çevresine yerleştirilen tuzaklar boş kaldı. Aynı durum Vaud’daki otoyol çevresinde de gözlemlendi.

Japon Böceği Vaud ve Cenevre kantonlarında görüldü

İsviçre’nin prestijli teknik üniversitelerinden EPFL’de tamamladığı doktora çalışmasıyla bilim dünyasında dikkatleri üzerine çeken Nergiz Şahin Solmaz, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü’nün bu yılki sahibi oldu.

Başarıya uzanan yol

Nergiz Şahin Solmaz’ın Samsun Bafra’da başlayan başarı hikayesi, ailesinin İstanbul’a taşınma kararıyla ivme kazandı. Yatılı okulda edindiği disiplin ve Türkiye’nin önde gelen mühendislik fakültelerinde aldığı eğitimle şekillenen bu yolculuk, İTÜ’deki çift anadal programıyla bilim tutkusuna dönüştü. Akademik hedefleri onu İsviçre’ye, Avrupa’nın ileri teknoloji merkezlerine taşıdı. Bugün, bilimi insanlığa faydaya dönüştürme hedefiyle çalışan Solmaz’ın bu yolculuğu, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü ile taçlandı.Manyetik rezonans alanında en iyi doktora tezine verilen bu ödülle, genç bilim insanı sadece akademik bir başarıya değil, aynı zamanda teknolojiye erişimi demokratikleştirmeye yönelik vizyoner bir çalışmaya da imza attı.İstanbul Teknik Üniversitesi’nden başlayan mühendislik yolculuğunu İsviçre’de ileri düzey araştırmalara taşıyan Solmaz, tek yongada (single-chip) Elektron Spin ve Nükleer Manyetik Rezonans dedektörlerini entegre eden öncü projesiyle büyük takdir topladı. Kendisiyle hem bu çığır açan araştırmasını hem de bir Türk kadın mühendisin İsviçre’deki başarı hikâyesini konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular - Ferah Koçak ErdoğanNergiz Hanım sizi tanıyabilir miyiz?Samsun Bafra doğumluyum ve dört kardeşin en küçüğüyüm. Üç yaşındayken İstanbul’a taşındık ve ilkokulu Kağıthane Hasdal İlköğretim Okulu’nda okudum. Lise eğitimimi, Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. Üniversite giriş sınavında Türkiye genelinde 300. olarak İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümüne üçüncü sıradan girdim ve İTÜ Vakfı ile Türk Eğitim Vakfı’ndan üstün başarı bursları aldım.Üniversitede Elektronik Mühendisliği ile birlikte Kontrol Mühendisliği çift anadal programını tamamladım. Lisans eğitimim sırasında VLSI Laboratuvarı’nda çalışarak devre tasarımına ilk adımlarımı attım. Yüksek lisans dönemimde, uzay uygulamaları için kriyojenik sıcaklıklara ve radyasyona dayanıklı radyo frekansı devre tasarımı üzerine araştırmalar yürüttüm.Üniversite yıllarında eşimle tanıştım ve evlenerek İsviçre’ye birlikte taşındık. Doktora eğitimimi EPFL’de tamamladım ve burada manyetik rezonans sensörleri için entegre devre tasarımına odaklandım. Amerika, İtalya, Almanya, Fransa ve Finlandiya’da düzenlenen konferanslara katıldım ve konuşmacı olarak davet edildim.&nbsp;Yaklaşık bir buçuk yıldır, akademiyle endüstri arasında bir köprü kuran CSEM’de görev alıyorum. Temel amacım; ileri teknolojiler geliştirmek, onları erişilebilir kılmak ve bilimsel yenilikler ile gerçek dünya problemlerine somut çözümler üreterek insanlığa katkı sağlamak.Gelecekte, daha bağımsız araştırmalar yürütebileceğim bir konuma ulaşmayı hedefliyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3600.jpg" width="1024" height="576"></figure>Raymond Andrew Ödülü’nü kazandığınızı ilk duyduğunuzda neler hissettiniz? Bu ödül sizin için ne ifade ediyor?Bu ödülü kazandığımı ilk duyduğumda büyük bir mutluluk ve onur hissettim. Elektronik mühendisliği altyapısıyla manyetik rezonans alanına adım attığımda önümde pek çok belirsizlik vardı. Bu alana yeni giren bir araştırmacı olarak kendimi ne kadar geliştirebileceğimi ve bilimsel topluluk tarafından nasıl karşılanacağımı bilemiyordum. Raymond Andrew Ödülü, manyetik rezonans alanında doktorasını tamamlayan genç araştırmacılara verilen çok prestijli bir ödül ve benim için hem bir motivasyon kaynağı hem de bu alanda doğru yolda olduğumun güzel bir göstergesi.Doktora tezinizde geliştirdiğiniz “Single Chip Dynamic Nuclear Polarization Microsystems” teknolojisinin bilimsel dünyaya katkısını nasıl özetlersiniz?Bu teknoloji, dinamik nükleer polarizasyon (DNP) yöntemini çip ölçeğinde minyatürize ederek manyetik rezonansın hassasiyet sınırlarını genişletmeyi amaçlıyor. Yani, daha düşük maliyetli, daha kompakt ve yaygın kullanılabilir manyetik rezonans cihazlarının önünü açıyor. Bu sayede laboratuvar dışına taşabilecek, daha erişilebilir ölçüm ve analiz imkânları yaratmayı hedefliyoruz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3601.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan teknik ya da teorik engel neydi ve bunu nasıl aştınız?En zorlu kısımlardan biri, yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini gerçekleştirmekti. Hem deney düzenekleri hem de kullandığımız malzemeler benim için yeniydi ve tasarladığım devrenin doğru çalıştığını göstermek için ön testler yapmak gerekiyordu. Deneyleri yürütürken bir yandan da hangi malzemenin hangi sonucu vereceğini öngörmeye, bunu güncel yayınlardan edindiğimiz bilgilerle birleştirerek en uygun deney planını oluşturmaya çalışıyorduk. Farklı fiziksel süreçleri aynı anda kontrol etmek karmaşık bir süreçti ama bu engelleri disiplinler arası bir yaklaşımla, sabırla ve ekip çalışmasıyla aşabildik. Bu süreç uzun ama öğretici oldu.&nbsp;Projenizin, özellikle DNP teknolojisinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması açısından gelecekte nasıl etkiler yaratmasını bekliyorsunuz?Özellikle yüksek frekansta çalışan DNP test ekipmanları oldukça pahalı ve dünyada sadece sayılı üniversite ve araştırma merkezi bu ekipmanlara sahip olabilecek bütçeye sahip. Doktora tezimde tasarladığımız DNP çipleri sayesinde, yüksek maliyetli gyrotronlara ve mikrodalga dalga kılavuzlarına ihtiyaç duymadan bu deneyleri gerçekleştirebildik.&nbsp;Umudum, bu teknolojinin sadece büyük laboratuvarlarla sınırlı kalmayıp daha küçük araştırma gruplarında ve hatta klinik uygulamalarda da kullanılabilir hale gelmesi. DNP, manyetik rezonans sinyalini yüzlerce kat artırabiliyor; bu da daha hızlı ve daha detaylı ölçümler yapılmasına imkân tanıyor. Böylece hem deney süreleri kısalıyor hem de daha önce mümkün olmayan, çok kısa ömürlü ve hızlı gerçekleşen dinamik süreçler takip edilebiliyor. Uzun vadede, bu teknolojinin tıp, malzeme bilimi ve biyosensörler gibi alanlarda yeni fırsatlar yaratacağına inanıyorum.İTÜ’den EPFL’ye uzanan yolculuğunuzda sizi bu alana yönlendiren motivasyon neydi?İTÜ’de lisans eğitimim sırasında elektromanyetik dalgalar, radyo frekansı devreleri gibi konularda sağlam bir altyapı edindim. Bunun yanında, kuantum fiziğinin geniş uygulama alanları tam olarak kavrayamasam da her zaman ilgimi çekiyordu. Doktora konusu seçerken EPFL’de karşıma bu alanda çalışma fırsatı çıktı. Neredeyse hiç bilmediğim bir konuda doktora yapmak başta oldukça ürkütücüydü.&nbsp;Ancak manyetik rezonansın neredeyse sınırsız uygulama alanına sahip olması ve bir elektronik mühendisi olarak bu alana kendi katkımı sunma ihtimali beni çok heyecanlandırdı. EPFL bu tür araştırmalar için çok uygun bir ortam sunuyor; deneysel olanaklarımız oldukça ileri düzeyde. Bu alanda beni en çok motive eden şey ise temel bilimin, yenilikçi mühendislikle birleşerek somut bir ürüne dönüşebilmesi.Doktora süreciniz boyunca sizi en çok etkileyen kişi ya da olay neydi?Yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini başarıyla gerçekleştirmek oldukça uzun zaman aldı. Bir dönem, deneylerden elde ettiğimiz verileri yorumlamakta çok zorlandık ve doğrudan neden beklediğimiz DNP etkisini gözlemleyemediğimizi anlamıyorduk. Danışman hocamla aylar boyunca deneme ve sonuç değerlendirme süreci yürüttük. Her seferinde yeni bir yorum geliştiriyor, o yorumu doğrulamak için yeni bir deney ya da matematiksel hesaplama yapıyorduk. Doğru cevaba ulaşana kadar pek çok yanlış varsayımı test ettik.&nbsp;Tüm bunlar olurken büyük bir merak ve heyecanla yeni olasılıklar üretmeye devam ettik. Pes etmeyi hiç düşünmedik çünkü cevabı mutlaka bulacağımıza inanıyorduk. Danışman hocamla, daha önce birlikte yürüttüğümüz deneylerde de bana aşıladığı bu yaklaşım, neredeyse her akşam laboratuvardan çıkarken ‘Çözümü bulacağız, yarın görüşürüz’ diyerek bitirdiğimiz uzun tartışmaların bir parçasıydı. Bu süreç bana yalnızca mühendislik ve tasarımın değil, bilimsel araştırmanın da ne kadar keyifle ve azimle yürütülebileceğini gösterdi.Kadın bir mühendis ve araştırmacı olarak bilim dünyasında karşılaştığınız zorluklar oldu mu? Bunlarla nasıl baş ettiniz?Açıkçası bu konuda kendimi şanslı azınlık içinde görüyorum. Hayatım boyunca ailemden, öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan güçlü bir destek hissettim. Hiçbir zaman ‘bunu sen yapamazsın ama bir erkek yapar’ gibi bir düşünce bana aşılanmadı; yeteneklerim küçümsenmedi. Aksine öğretmenlerimin özel ilgisi ve kazandığım burslar bu özgüveni pekiştirdi. Egitim hayatım boyunca arkadaşlarımdan, asistanlardan ve hocalarımdan her zaman saygı ve destek gördüm. Türkiye’de kız öğrencilerin çalışkan ve başarılı olduğu yönündeki yaygın algının da bu anlamda bana moral verdiğini söyleyebilirim.EPFL’ye geldiğimde de içinde yer aldığım laboratuvar ortamında ve hocalarımla çalışırken hep yeteneklerime değer verildiğini hissettim. Bunun yanında EPFL’de kadın araştırmacılara destek sağlayan ‘Fix the Leaky Pipeline’ programına katıldım. Bu sayede harika kadın araştırmacılarla tanıştım ve aslında pek çok kadının bilim dünyasında ne tür engellerle yüz yüze kaldığını yakından gördüm. Bu süreçte ben de kendi kendime koyduğum görünmez sınırların farkına vardım. Bu, hâlâ üzerinde çalışmaya ve kendimi geliştirmeye devam ettiğim bir alan.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3603.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sizin gibi yüksek teknoloji alanlarında çalışmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?Meraklı olun, soru sormaktan çekinmeyin ve hata yapmaktan korkmayın. Yeni bir alana girerken yeteneklerinizden şüphe etmeyin, cesur olun. Ben hiçbir başarının sadece büyük bir zekânın ürünü olduğuna inanmıyorum; ama her başarının mutlaka büyük bir emeğin sonucu olduğundan eminim.&nbsp;İyi bir ekipte yer almak ve farklı disiplinlerden insanlarla çalışmak vizyonunuzu inanılmaz derecede genişletir. Mümkünse farklı alanlarda araştırma yapan insanlarla iletişim kurun, onlardan öğrenin. Ve unutmayın: Sabır çok önemli. Büyük fikirler bir günde gerçeğe dönüşmez, ama emekle, inatla ve merakla mutlaka yolunu bulur.Akademide mi kalmayı düşünüyorsunuz yoksa endüstride de çalışmalar yapmak istiyor musunuz?Şu anda çalıştığım kurum olan CSEM, akademi ile endüstri arasında tam anlamıyla bir köprü görevi görüyor. Doktora sonrasında araştırmalarımı burada yürütüyorum. İçinde yer aldığım grup bugüne kadar birçok başarılı tasarıma imza atmış, içinden start-up şirketler çıkarmış bir ekip.&nbsp;Bu farklı ortam, uzun zamandır fırsat bulamadığım alanlarda kendimi geliştirmeme imkân sağlıyor. Grubumuzda elektronik devre tasarımında 20 yılı aşkın deneyime sahip mühendislerle çalışıyorum ve onlarla yaptığım fikir alışverişleri manyetik rezonans alanında uygulanabilir yeni fikirler ortaya çıkarıyor.Aslında yüksek lisansım sırasında da bir süre İTÜ Teknopark’taki Mikroelektronik firmasında yarı zamanlı çalışmış ve oradaki tecrübeli mühendislerden çok şey öğrenmiştim. Hatta o dönemde edindiğim pratik bilgilerin, doktora sırasında tasarladığım devrelerin başarıyla çalışmasında kritik rol oynadığına inanıyorum.Demek istediğim şu ki: akademi ve endüstri, birbirini sürekli besleyen ve birlikte ilerleyen iki DNA sarmalı gibidir. Benim gönlümde uzun vadede akademi var; çünkü bir ürünü geliştirmekten ziyade, sıfırdan yepyeni bir ürünün gerçeğe dönüşebileceğini göstermek bana çok daha heyecan verici geliyor. Tabii en büyük hayalim, bu fikirlerin sadece laboratuvarda kalmayıp bir gün gerçek dünyaya taşınarak birilerine, ne kadar küçük olursa olsun, somut bir fayda sağlaması.Araştırma konularınız arasında özellikle ilginizi çeken, gelecekte derinleşmeyi planladığınız yeni bir teknoloji ya da alan var mı?Şu anda kuantum algılama ve biyouyumlu mikro sistemler alanı özellikle ilgimi çekiyor. Manyetik rezonans tekniklerini biyomedikal cihazlarla birleştirmek önemli fırsatlar sunabilir ve bu yönde derinleşmeyi hedefliyorum. Bu alanda ilerlemek için iş birlikleri geliştirmem ve yapılabilecekler konusunda kendimi daha fazla beslemem gerektiğinin farkındayım.&nbsp;Şu anda bilgi ve yetkinlik alanım doğrultusunda alana katkı sağlayacağına inandığım devreleri tasarlamaya devam ediyorum. Kısa vadede, geniş sıcaklık aralığında çalışabilen, farklı yöntemleri ve frekansları aynı çipte bir araya getiren gelişmiş manyetik rezonans devreleri tasarlamayı hedefliyorum. Böylece pek çok farklı deney tek bir çip ile gerçekleştirilebilecek.Uluslararası iş birliklerinin araştırmalarınızdaki yeri nedir? Türkiye’deki üniversitelerle ortak projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz?Uluslararası iş birliklerinin degerini gittikce daha iyi anliyorum. Farklı bakış açıları ve teknik imkanlar bir araya geldiğinde çok daha yaratıcı çözümler üretilebiliyor. Gelecekte Türkiye’deki üniversitelerle de ortak projelerde yer almayı çok isterim. Bu tür bağların hem bilgi paylaşımı hem de insan kaynağı açısından büyük katkı sağladığına inanıyorum.Kendi kariyer hikayenizi düşündüğünüzde, geriye dönüp genç Nergiz’e bir cümleyle ne söylemek isterdiniz?Kendine güven ve fikirlerinin pesinden kosmaktan asla çekinme. Daima açık iletişimden yana ol; sorunları ertelemeden, güzel bir iletişimle çöz. Yıllar önce İTÜ’den bir hocamın bana söylediği bir sözün ne kadar doğru olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyorum: ‘Ne olmak istiyorsan, o olacaksın.’ Çok basit ama benim için çok güçlü bir cümle. Hâlâ kendime sık sık bunu hatırlatıyorum.

Bir Türk kadınının bilimde çığır açan devrimi

Modernleşme denince akla genellikle teknolojik gelişmeler, eğitim reformları ve hukukta yapılan değişiklikler gelir. Ancak tarihî süreçler sadece görünen yüzlerden ibaret değildir. Bir toplumun dönüşümünde, yüksek sesle konuşmayan ama derin izler bırakan aktörler de vardır. 

Sessiz aktörler

Pusula Swiss olarak, Osmanlı’nın son döneminde hem devletin çeşitli kademelerinde görev almış hem de tasavvuf geleneğine sıkı sıkıya bağlı kalmış bu "sessiz aktörler"i gündeme taşımak istedik.&nbsp;Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalarını sürdüren ve Osmanlı’nın geç dönem sûfî bürokratları üzerine kapsamlı çalışmalar yürüten Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya ile gerçekleştirdiğimiz bu röportaj, modernleşme ile maneviyat arasında kurulmuş köprülerin izini sürüyor.Pusula Swiss: Sayın Yalçınkaya, bize öncelikle akademik geçmişinizden ve sizi “sûfî bürokratlar” gibi özel bir alana yönlendiren sebeplerden bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Elbette. Lisans ve yüksek lisans eğitimim sırasında Osmanlı düşünce tarihi ve tasavvuf geleneği benim ana ilgi alanımdı. Doktora tezimi Ken’ân Rifâʿî üzerine hazırladım. Ardından Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü’nde akademik kariyerime başladım. 2022-2024 arasında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde (CMES) doktora sonrası araştırmalarımı yürüttüm. Halen Harvard Universitesi kaynaklarıyla sabbatical sürecimdeyim ve doktora sonrası araştırmalarımı yayın haline getiriyorum. Burada geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde sûfî entelektüellerin devlet ve toplum üzerindeki etkilerini inceledim. Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, tarih yazımında çoğu zaman göz ardı edilen bu aktörlerin, modernleşme sürecinin manevî ve ahlâkî yüzünü temsil etmesiydi.Pusula Swiss: "Sûfî bürokrat" kavramı ilk bakışta tezat gibi görünüyor. Bu tanımı biraz açar mısınız?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Haklısınız, kulağa zıt gibi geliyor. Bir yanda mistik hayatın sadeliğini benimseyen sûfîler, diğer yanda seküler devlet düzeni içinde görev yapan bürokratlar... Ancak Osmanlı toplumunda bu ikilik düşündüğümüz kadar keskin değildi. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında birçok devlet adamı aynı zamanda bir tarikata mensuptu. Bu kişiler hem mektepler açıyor, eğitim reformları yapıyor hem de dergâhlarda zikir halkalarına katılıyor, Mesnevî okutuyorlardı. Onların çok yönlü kimlikleri sayesinde devletin teknik modernleşmesi ile toplumun manevî değerleri arasında bir denge sağlandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c819.jpg" width="1024" height="576"></figure>Pusula Swiss: Bu sûfî bürokratlar Osmanlı modernleşmesine ne tür katkılar sundular? Reformlara karşı mıydılar yoksa desteklediler mi?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu noktada geleneksel anlatılarla yüzleşmemiz gerekiyor. Osmanlı modernleşmesini genellikle seküler, Batıcı elitlerin projesi gibi görürüz. Ancak gerçekte sûfî entelektüeller bu sürecin tam içindeydiler. Örneğin, Aşçı Dede İbrahim Halil Efendi'nin hatıratında Japonya'nın modernleşmesinden övgüyle bahsedilir. Bu isimler reformları bir tür dinî sorumluluk olarak gördüler. Gazetelerde yazılar yazdılar, halka yeniliklerin gerekçelerini anlattılar. Modernleşmenin vicdanı oldular diyebiliriz. Yaptıkları iş, sadece modern kurumları savunmak değil; bu kurumlara manevî ve ahlâkî içerikler kazandırmaktı.Pusula Swiss: Örnek olarak kimleri sayabiliriz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ken’ân Rifâʿî bu profilin en çarpıcı örneği. Galatasaray Sultanîsi mezunu, aynı zamanda şeyh. Maarif Nezareti’nde müfettişlik yapmış, vilayetlerde maarif müdürlüğü görevinde bulunmuş. İstanbul’da Ümmü Ken’an Dergâhı’nı kurmuş. Cumhuriyet’in radikal reformlarına dahi anlayışla yaklaşmış biri. "Gerçek tekke kalptedir" diyerek, zahiri kurumların değil, tasavvufun özünün korunmasını savunmuştur. Hem klasik Türk musikisine hem de Batı müziğine ilgi göstermiş, piyano çalmış ve ilahiler bestelemiştir.Veled Çelebi İzbudak da önemli bir örnek. Mevlânâ soyundan gelen bir Mevlevî şeyhi, ama aynı zamanda II. Meşrutiyet’ten itibaren Modernleşme süreçlerinde aktif olarak yer almış, Cumhuriyet döneminde de milletvekili olarak görev almış bir dil âlimi. Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 12 ciltlik bir sözlük hazırlamış. Mevlânâ Dergâhı'nın müzeye dönüştürülmesinde de adı geçiyor. Onun hikâyesi, sûfî kimliğin ulus-devlet reformlarıyla çatışmadığını, tam tersine bu sürece içeriden katkı sunduğunu gösteriyor.Pusula Swiss: Daha az bilinen ama önemli isimlerden de bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Mehmet Şemseddin Ulusoy, Bursa’da Halvetî-Misrî Dergâhı'nın son şeyhi. Şiirlerinde modern toplumun meselelerini tasavvuf perspektifinden değerlendirmiş. Aşçı Dede İbrahim Halil, II. Abdülhamid döneminde hem mutfakta hizmet etmiş hem de hatıratında dönemin reform tartışmalarına yer vermiştir. Bu metinler, sufîlerin dünyadan kopuk olmadığını, aksine yenilikleri takip ettiklerini gösteriyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c81a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tâhirü’l-Mevlevî ise tam bir entelektüel. Hem mevlevî hem de eğitimci, şair ve yayıncı. 1912’de yazdığı "Teşebbüs-i Şahsî" romanı, tasavvufun çalışma ve girişimcilik ahlâkıyla nasıl örtüştüğünü gösteriyor. O, “çalışmak da ibadettir” anlayışıyla sûfîlerin üretken bireyler olmasını savunmuş.Pusula Swiss: Günümüz için bu “sessiz aktörler”in ne gibi bir anlamı olabilir sizce?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu isimler bize çok şey söylüyor. Öncelikle tarihî süreçlerde seküler ve dindar ayrımının bu kadar keskin olmadığını hatırlatıyorlar. Modernleşme, manevî değerlerle çatışmak zorunda değil. Aksine, etik ilkelerle desteklendiğinde daha kalıcı hale geliyor. Ken’ân Rifâʿî gibi bir isim hem Batılı yaşam tarzına açık hem de tasavvufun özüne sadık kalabiliyorsa, bu bizler için çok güçlü bir mesaj. Kamu hizmetinde, eğitimde ya da kültürde çalışan herkes için ilham verici. Sessiz aktörlerin geçmişte söyledikleri, bugün de içimizde yankılanıyor. Bu yüzden onları hatırlamak, sadece tarihî bir borç değil; aynı zamanda toplumsal bilinç ve geleceğe yönelik vizyon açısından da çok değerli.Pusula Swiss: Çok teşekkür ederiz bu derinlikli ve ufuk açıcı sohbet için.Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ben teşekkür ederim. Bu tür konulara yer vermeniz, geçmişle bugün arasında kurduğumuz bağların güçlenmesine katkı sağlıyor.

Tasavvufla reform arasında: Sessiz bir dönüşümün izinde

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "Pets in Turkey"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…Röportaj:&nbsp;Özgür Mumcular<ul><li>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;<ul><li>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</li></ul>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</li></ul>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.<ul><li>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</li></ul>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.<ul><li>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</li></ul>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.<ul><li>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</li></ul>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</li></ul>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</li></ul>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.<ul><li>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</li></ul>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.<ul><li>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</li></ul>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.<ul><li>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</li></ul>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></li><li>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</li></ul>