Turgut

ABD Başkanı Donald Trump’ın büyük ilaç şirketleriyle vardığı yeni fiyat anlaşması, İsviçre’de ilaç fiyatlarının artabileceği endişesini beraberinde getirdi. 

İlaç fiyatlarında yeni dönem

Anlaşmaya Novartis ve Roche’un ABD’deki iştiraki Genentech’in de dâhil olması, konunun İsviçre açısından önemini artırıyor.Trump, cuma günü düzenlediği basın toplantısında, “İngiltere 26 yıl sonra ilk kez ilaçlar için adil payını ödemeyi kabul etti. Avrupa’daki diğer ülkelerden de aynısını bekliyoruz” dedi. Trump, aksi hâlde ABD’nin gümrük vergileri uygulayacağını vurguladı.<h3>ABD’de Fiyatlar Düşecek, Avrupa’da Baskı Artacak</h3>Anlaşma kapsamında ilaç şirketleri, ABD’de bazı ilaçların fiyatlarını düşürmeyi ve bu ürünleri doğrudan çevrim içi satışa sunmayı kabul etti. Buna karşılık şirketlere, ithal ilaçlar için üç yıl süreyle gümrük vergisi muafiyeti tanınacak.Ancak bu adımın, ABD’deki yüksek fiyatların diğer ülkeler için bir tür denge unsuru olması nedeniyle, Avrupa’da ve İsviçre’de fiyat baskısını artırabileceği değerlendiriliyor. Novartis CEO’su Vas Narasimhan, yaz aylarında yaptığı açıklamada, fiyatların uyarlanmaması durumunda bazı ilaçların Avrupa’da – İsviçre dâhil – piyasaya sunulmayabileceğini dile getirmişti.<h3>“İsviçre Artık Daha Fazla Ödeyebilir”</h3>Zürihli FDP Ulusal Meclis Üyesi Andri Silberschmidt’e göre, özellikle yeni ve yenilikçi ilaçlarda İsviçre’de fiyat artışları gündeme gelebilir. Silberschmidt, “İsviçre bugüne kadar ABD’deki yüksek ilaç fiyatlarından dolaylı olarak faydalandı. Araştırma ve geliştirme maliyetlerinin bir kısmı Amerikalılar tarafından karşılanıyordu. ABD artık bunu istemiyor” dedi.Silberschmidt’e göre bu durum, İsviçre’nin ilaç araştırma ve geliştirmesine daha fazla yatırım yapmasını gerektirebilir. Buna karşın, İsviçre’nin yüksek yenilikçi tıbbi ürünlere erişiminin devam edeceğini savundu.<h3>SP: Fiyatları Trump Belirleyemez</h3>SP Ulusal Meclis Üyesi Sarah Wyss da İsviçre’de ilaç fiyatları üzerindeki baskının artacağını kabul ediyor. Ancak Wyss’e göre fiyat politikasına ABD Başkanı yön veremez: “İsviçre’de ilaç fiyatları düzenlenmiş bir piyasada belirleniyor. Bunun demokratik bir temeli var ve bu sistem korunmalı.”<h3>Federal Konsey Temkinli</h3>Sağlık Bakanı Elisabeth Baume-Schneider de daha önce ilaç fiyatlarının yükselmesine karşı çıkmıştı. Baume-Schneider, ABD’de yaşanan gelişmelerin ilaç sektörü için zorlayıcı olduğunu kabul ederken, bu maliyetlerin sağlık sigortası primleri yoluyla halka yansıtılmasının kabul edilemez olduğunu vurguladı.Federal Halk Sağlığı Ofisi (BAG) ise ABD’deki fiyatların İsviçre’de doğrudan bir etkisi olmadığını belirtiyor. Kurum, söz konusu anlaşmanın ABD ile özel şirketler arasında yapıldığını, İsviçre devletinin taraf olmadığını ve bu nedenle ayrıntılı yorum yapamayacağını açıkladı.

ABD’de ucuzlayan ilaçlar, İsviçre’de zam baskısı yaratabilir

Karin Keller-Sutter, İsviçre’nin bir yıllık Federal Başkanlık dönemini geride bırakırken, yılı ne felaket olarak ne de sorunsuz bir dönem olarak tanımlamak mümkün. Görev süresi özellikle ABD ile yaşanan gümrük anlaşmazlığı nedeniyle zorlu geçti. 

Karin Keller-Sutter’in 2025 bilançosu

Yılın başında medyada “güç onunla” manşetleriyle övülen Keller-Sutter, ulusal bayram gününde yaşanan gelişmelerle sert bir düşüş yaşadı. İsviçre’nin ABD ile üzerinde uzlaştığı yüzde 10’luk gümrük indirimi yerine yüzde 39’luk bir tarife artışıyla karşı karşıya kalması, üstelik bu sonucun ABD Başkanı ile yapılan başarısız bir telefon görüşmesinin ardından gelmesi, eleştirilerin odağına yerleşti. Keller-Sutter’in temmuz ayında “Trump’a bir şekilde erişim sağladım” açıklaması da bu bağlamda geri tepti.Siyaset bilimci Adrian Vatter, Keller-Sutter’in ne bir “gizli yönlendirici” ne de “tamamen başarısız” olarak tanımlanabileceğini, her iki uç yorumun da abartılı olduğunu belirtiyor. Nisan ayında medyanın onu “Trump’la konuşabilen siyasetçi” olarak yücelttiğini, temmuz sonunda ise tüm sorumluluğun ona yüklendiğini hatırlatan Vatter, yaşananların İsviçre siyasetinde giderek artan duygusallaşma ve kişiselleşmenin bir yansıması olduğunu söylüyor. Keller-Sutter ise anlaşmanın temmuz başında Federal Konsey tarafından onaylandığını hatırlatarak hayal kırıklığını dile getiriyor.Dış politikadaki bu dalgalanmalara rağmen Keller-Sutter, Federal Konsey içinde güçlü bir figür olmayı sürdürüyor. Parti meslektaşı Thierry Burkart, onun Konsey’in daha birlik içinde hareket etmesine önemli katkı sağladığını ifade ediyor. Eski FDP Başkanı Burkart’a göre Keller-Sutter, İsviçre’yi zor bir jeopolitik dönemden başarıyla geçirdi ve genel değerlendirme olumlu.Başkanlık yılı boyunca Keller-Sutter’in en dikkat çeken yönü kararlılığı oldu. UBS’nin yoğun lobi faaliyetlerine rağmen büyük bankalara daha sıkı düzenlemeler getirme planından geri adım atmadı. Maliye politikasında ise borç freninin korunması ve bütçe rahatlatma paketinin hayata geçirilmesi için ısrarcı bir tutum sergiledi. SP Ulusal Konsey üyesi Sarah Wyss, UBS meselesinde gösterdiği duruşu olumlu bulurken, federal bütçe konusunda gereksiz panik yarattığını savunarak yılın karma bir bilanço ile kapandığını belirtiyor.Sonuç olarak Keller-Sutter’in başkanlık yılı ne tamamen başarısız ne de sorunsuz geçti. Ancak kesin olan bir şey var: Geride bıraktığı dönem, İsviçre siyasetinin merkezinde yer alan bir figür olarak onun için oldukça zorlu bir yıl oldu.

İsviçre’nin Federal Başkanı Keller-Sutter zorlu bir yılı geride bıraktı

Federal Vergi İdaresi’nin 2025 yılı için hazırladığı güncel veriler, aynı gelir ve aynı aile yapısına sahip hanelerin farklı bölgelerde yüzde 90’a varan oranda daha az vergi ödeyebildiğini gösteriyor.

İsviçre’de vergi uçurumu

Bu nedenle vergi açısından en avantajlı yerleşim yeri herkes için aynı değil; gelir düzeyi, medeni durum ve hane tipi değiştikçe öne çıkan belediyeler de farklılaşıyor. Hazırlanan interaktif vergi haritası, 20 hane modeli ve 27 gelir sınıfı üzerinden kişiye özel bir karşılaştırma yapma imkânı sunuyor.Orta gelirli aileler için en düşük vergi yükü Zug kantonunda görülüyor. Örneğin, iki çocuklu ve toplam 150 bin frank gelir elde eden bir çift, Baar’da gelirinin yalnızca yüzde 1,44’ünü vergi olarak ödüyor. Aynı aile Neuchâtel kantonundaki Les Verrières’de yüzde 13,57 vergi ödemek zorunda kalıyor. Bu fark, yıllık 18 bin franktan fazla bir tasarruf anlamına geliyor. Zug kantonundaki Baar, Zug, Walchwil, Cham, Hünenberg, Oberägeri, Steinhausen ve Unterägeri gibi belediyeler düşük vergi oranlarıyla listenin üst sıralarında yer alıyor.Yüksek gelir gruplarında tablo değişiyor. 400 bin frank ve üzeri gelire sahip aileler için en avantajlı belediye Freienbach (SZ) olarak öne çıkıyor. Bekârlar için bu eşik 150 bin frank seviyesine kadar düşüyor. Bir milyon frank kazanan iki çocuklu bir aile, Lausanne ve çevresindeki Vaud belediyelerinde yaklaşık 364 bin frank vergi öderken, Freienbach’ta bu tutar 167 bin frank civarında kalıyor. Bu fark, yüksek gelir gruplarında taşınmanın finansal etkisini daha da belirgin hale getiriyor.Düşük gelirli haneler açısından ise birçok kanton, belirli bir seviyeye kadar geliri tamamen vergiden muaf tutuyor. İki çocuklu bir çift, 60 bin frank gelire kadar Basel-Stadt, Baselland, Schwyz, Zug, St. Gallen ve Graubünden kantonlarında hiç gelir vergisi ödemiyor. Zug’da bu muafiyet 100 bin frank gelire kadar devam ediyor. Buna karşın vergi politikalarının sosyal etkileri kantonlar arasında farklılık gösteriyor. Genf, alt gelir grupları için nispeten uygun bir vergi yapısına sahipken, yüksek gelirlerde daha agresif bir vergi uyguluyor. Appenzell Innerrhoden ise zenginler için düşük, düşük gelir grupları için görece yüksek vergi yüküyle dikkat çekiyor. Bern kantonu ise hemen her gelir seviyesinde yüksek vergi uygulayan bölgelerden biri. Zug ise tüm gelir gruplarında düşük vergi politikasıyla öne çıkıyor. Ayrıca Zug’da kiracıların kira bedelinin yüzde 30’unu (en fazla 10.800 frank) vergiden düşebilmesi ve 2026’dan itibaren kantonun hastane masraflarının büyük kısmını üstlenmesi nedeniyle sağlık primlerinde yüzde 15’lik bir düşüş bekleniyor.Vergi cennetleri düşük gelirli haneler için her zaman avantajlı değil. Vergi tasarrufu sağlansa bile yüksek kira seviyeleri nedeniyle toplam yaşam maliyeti artabiliyor. Bu nedenle yüksek vergili bölgeler, düşük kiralar sayesinde düşük gelir grupları için çoğu zaman daha ekonomik bir seçenek haline geliyor.Hesaplamalarda belediye, kanton ve federal gelir vergileri ile kanunen zorunlu, belge gerektirmeyen standart indirimler dikkate alınıyor. Kilise vergisi, servet vergisi, diğer yerel ücret ve harçlar ile gerçek maliyete bağlı indirimler hesaplamaya dahil edilmiyor. Bu nedenle bireysel vergi yükü değişiklik gösterebilse de belediyeler arası karşılaştırmayı önemli ölçüde etkilemiyor. Teorik olarak en yüksek vergi yükü, Bern kantonundaki Schelten’de 100 milyon frank gelir elde eden bir emekli için yüzde 45 olarak hesaplanıyor; ancak bu gelir düzeyine sahip bir kişinin böyle bir belediyede yaşaması gerçekçi görülmüyor.

İsviçre’de gelir vergisi oranı, belediyelere göre değişiyor

İsviçre’de 2025 yılı içinde referans faiz oranı iki kez düşürülmesine rağmen, kiracıların yalnızca yaklaşık yüzde 10’u kira indirimi alabildi. Uzmanlara göre bunun temel nedeni, birçok kiracının haklarından haberdar olmaması ya da ev sahibine başvurmaktan çekinmesi.

Kira indirimi için başvuru yaptınız mı?

Federal Konut Dairesi (BWO), referans faiz oranını bu yıl toplamda 0,5 puan düşürerek yüzde 1,75’ten yüzde 1,25’e indirdi. Normal şartlarda bu düşüş, kiracılara kira bedelinde indirim talep etme hakkı tanıyor. Ancak Federal İstatistik Ofisi’nin (BFS) verilerine göre, ağustos ayına kadar kiracıların yalnızca yüzde 6,3’ü, kasım ayına kadar ise ek yüzde 3,4’ü kira indirimi alabildi.<h3>Kiracılar neden indirim alamıyor?</h3>Uzmanlara göre en önemli neden, kira indiriminin otomatik olarak uygulanmaması. Kiracıların, ev sahibine yazılı olarak (tercihen iadeli taahhütlü mektupla) başvurması gerekiyor. Ancak birçok kişi ya yasal haklarını bilmiyor ya da ev sahibiyle sorun yaşamaktan çekiniyor.İsviçre Kiracılar Birliği Başkan Yardımcısı Michael Töngi, bu durumu “endişe verici” olarak nitelendiriyor. Önceki yıllarda yaşanan faiz indirimlerinden sonra, kiracıların yaklaşık yüzde 20’si kira indirimi almıştı.<h3>Ev sahiplerinin yasal hakları</h3>Kira hukukuna göre ev sahipleri, faiz indirimi talebi karşısında bazı maliyetleri kiraya yansıtabiliyor. Bunlar arasında:<ul><li>Son kira ayarlamasından bu yana oluşan enflasyonun yüzde 40’ı</li><li>Çoğu kantonda yıllık yüzde 0,5 olarak uygulanan genel gider artış payı</li></ul>Ancak uzmanlar, son iki yıldaki enflasyonun düşük olması nedeniyle bunun düşük indirim oranını tam olarak açıklamadığını belirtiyor.<h3>Herkes aynı durumda değil</h3>Referans faiz oranı 2023’te iki aşamada yükselmişti. O dönemde birçok ev sahibi bu artışları tamamen kiraya yansıtmadı. Bu nedenle bazı kiracıların mevcut kirası hâlâ yüzde 1,5 referans faizine dayanıyor. Bu gruptaki kiracılar, ancak eylül ayındaki son düşüşle birlikte indirim talep edebilecek duruma geldi.Bu taleplerin ne ölçüde karşılık bulacağı, 2026 yılının şubat ve mayıs aylarında açıklanacak yeni kira endeksi verileriyle netleşecek.<h3>Kiracılar ne yapmalı?</h3>Mevcut kira bedeli, yüzde 1,25’in üzerindeki bir referans faiz oranına dayanıyorsa, kiracılar ev sahibinden kira indirimi talep edebilir. Kabul edilmesi halinde indirim, bir sonraki yasal fesih tarihinden itibaren geçerli olur.Kiracılar, haklarını kontrol etmek için İsviçre Kiracılar Birliği ve Ev Sahipleri Birliği tarafından sunulan çevrimiçi kira hesaplama araçlarından yararlanabiliyor.

İsviçre’de kiracıların sadece yüzde 10’u kira indirimi alabildi

İsviçre’de uçak biletlerine çevre amaçlı ek vergi getirilmesine yönelik destek giderek artıyor. GFS Zürih tarafından yapılan temsili bir ankete göre, İsviçrelilerin yaklaşık üçte ikisi uçak bileti vergisinin uygulanmasından yana. 

Uçmak pahalılaşacak mı?

Üstelik katılımcıların yarıdan fazlası, şu ana kadar siyasi düzeyde tartışılan tutarlardan daha yüksek bir vergiye dahi sıcak bakıyor.Araştırma, çevre ve ulaşım alanında faaliyet gösteren “Umverkehr” adlı ulaşım derneğinin girişimiyle gerçekleştirildi. Ankete katılanların çoğunluğu, kısa mesafeli uçuşlar için 30 frankın üzerinde, uzun mesafeli uçuşlar için ise 120 frankın üzerindeki bir ek vergiyi kabul edilebilir buluyor. Katılımcıların yüzde 22’si ise kısa mesafelerde 150 frank, uzun mesafelerde 600 franka kadar varan bir vergiye bile destek verebileceğini belirtiyor.Vergiden elde edilecek gelirin nasıl kullanılacağı da ankette önemli bir başlık oldu. Katılımcıların büyük bölümü, bu gelirlerin yurt içi toplu taşımanın ucuzlatılması ve uluslararası demiryolu bağlantılarının — özellikle gece trenlerinin — geliştirilmesi için harcanmasını istiyor. Buna karşın, gelirlerin halka geri dağıtılması ya da sentetik yakıtların desteklenmesi gibi modeller daha az ilgi görüyor.<h3>Siyasi Tepkiler ve Eleştiriler</h3>Yeşiller Partisi Ulusal Meclis Üyesi ve Umverkehr Eş Başkanı Franziska Ryser, anket sonuçlarını “güçlü bir toplumsal mesaj” olarak değerlendiriyor. Ryser’e göre uçakla seyahat, çevreye verdiği zarar göz önünde bulundurulduğunda bugün olduğundan çok daha pahalı olmalı. “Uçak taşımacılığı milyarlarca franklık çevresel maliyet yaratıyor, ancak bu maliyetler bilet fiyatlarına yansıtılmıyor,” diyor.Öte yandan FDP cephesinden sert eleştiriler geliyor. FDP Ulusal Meclis Üyesi Christian Wasserfallen, İsviçre’nin tek başına böyle bir vergi uygulamasının rekabet dezavantajı yaratacağını savunuyor. Sınır bölgelerinde yolcuların yabancı havalimanlarına yönelmesinin kaçınılmaz olacağını belirten Wasserfallen, bunun hem ekonomi hem de çevre açısından olumsuz sonuçlar doğuracağını söylüyor.Swiss Havayolları da benzer kaygıları dile getiriyor. Şirket yetkilileri, böyle bir verginin İsviçre havacılık sektörünün rekabet gücünü zayıflatacağını ifade ediyor. Swiss’in sunduğu gönüllü karbon dengeleme seçeneklerinden ise yolcuların yalnızca yaklaşık yüzde 5’i yararlanıyor.<h3>Siyasi Süreç Nasıl İlerleyecek?</h3>Umverkehr, 2026 yılı baharında uçak bileti vergisine ilişkin bir halk inisiyatifi başlatmayı planlıyor. Ancak 2021 yılında benzer bir düzenlemeyi içeren CO₂ Yasası’nın referandumda kıl payı reddedilmiş olması, bu girişimin kaderinin belirsiz olduğunu gösteriyor.

İsviçre’de halkı uçak bileti vergisine daha fazlasını ödemeye hazır

Küresel ölçekte etkisini artıran göç hareketleri, iklim değişikliği ve yapay zekâ, İsviçre toplumunun demografik ve sosyal yapısını da hızla dönüştürüyor.

Göç, iklim ve yapay zekâ

2025 yılına ait resmi istatistikler, ülkenin hem nüfus yapısında hem de toplumsal eğilimlerinde tarihi değişimlere işaret ediyor.<h2>Doğum Oranlarında Tarihi Düşüş</h2>İsviçre’de doğurganlık oranı uzun süredir düşüş eğilimindeydi; 2025 itibarıyla bu oran kadın başına 1,29 çocuk seviyesine gerileyerek kayıtların tutulmaya başlandığı tarihten bu yana en düşük seviyeye indi.Federal İstatistik Dairesi’nin (BFS) verilerine göre:<ul><li>Üçüncü çocuk doğumları son beş yılda %14 azaldı.</li><li>İlk çocuk doğumları %8,5,</li><li>İkinci çocuk doğumları %9 oranında düştü.</li></ul>Ayrıca, çocuk sahibi olmak istemeyenlerin oranı da artıyor. 30 yaşındaki bireyler arasında “hiç çocuk istemeyenlerin” oranı son on yılda %9’dan %16’ya yükseldi.Doğum oranlarındaki düşüşün bir diğer nedeni de ebeveynliğin giderek daha geç yaşlara ertelenmesi. İlk çocuk sahibi olma yaşı 32,4 ile hem Avrupa’nın en yükseklerinden biri hem de İsviçre tarihinde bir rekor.<h2>Nüfus Artışı Göçle Sürdürülüyor</h2>Düşen doğum oranlarına rağmen İsviçre nüfusu büyümeye devam ediyor. Ülke, 2024 yılında 9 milyon nüfus eşiğini aşmıştı. 1 Ocak 2025 itibarıyla sürekli ikamet eden nüfus 9,05 milyon kişiye ulaştı.Bu artışın kaynağı büyük ölçüde göç:<ul><li>Yıllık nüfus artışı: +89.000 kişi</li><li>Bunun 83.000’i (%93) net göçten kaynaklandı</li><li>Doğal nüfus artışı (doğumlar – ölümler): +6.000 kişi</li></ul>Bu gelişmeler sonucunda, İsviçre’de göçmen kökenli nüfusun oranı 2025 başında %41’e yükseldi.

2025 verileri İsviçre toplumundaki büyük dönüşümü gösteriyor

Tessin’de polis ekipleri, 2023’ten bu yana 80 yaş üzerindeki kişileri evlerinde habersiz ziyaret ederek hem sosyal durumlarını değerlendiriyor hem de olası dolandırıcılık risklerine karşı bilgilendirme yapıyor. 

İsviçre’de benzersiz proje

“Over 80” adı verilen proje, İsviçre genelinde benzeri olmayan bir uygulama olarak dikkat çekiyor.Blick’in devriye ekibiyle sahada izlediği polis memurları Giovanni Sabetti (58) ve Samuel Cuni-Berzi (38), yıl boyunca yaklaşık 100 yaşlıyı ziyaret ediyor. Amaç, yalnız yaşayan veya desteğe ihtiyaç duyan yaşlıların durumunu erken fark etmek ve gerektiğinde sosyal hizmetlerle bağlantı kurmak.<h2>“Gerçek durumu görmek için haber vermiyoruz”</h2>Tenero, Minusio, Gordola, Gambarogno, Lavertezzo ve Brione bölgelerinde görev yapan polisler, ziyaretleri önceden haber vermiyor. Cuni-Berzi, bunun nedenini şöyle açıklıyor. “Gerçek yaşam koşullarını görmek istiyoruz. Kötü bir koku bile ihmal veya sağlık sorunlarının işareti olabilir.”Ziyaretler yalnızca yaşlıların onayıyla yapılıyor. Polis, yılda bir veya iki kişinin ziyareti reddettiğini belirtiyor.<h2>750’den Fazla 80 Yaş Üstü Kişi: Birçoğu Yalnız Yaşıyor</h2>Polis bölgesinde 80 yaş üstü yaklaşık 750 kişi bulunuyor. Hepsi yalnız yaşamasa da, önemli bir kısmının acil durumda ulaşılabilir yakını yok. Bu nedenle polis, her ziyaret sırasında bir acil durum formu dolduruyor:<ul><li>Kişinin doktoru</li><li>Yakınlarının iletişim bilgileri</li><li>Ev anahtarına erişimi olan kişiler</li><li>Sağlık durumu ve ihtiyaçları</li></ul>Sabetti, “Bazı durumlarda yaşlılarla ilgili bilgileri yalnızca biz biliyoruz. Bu da acil bir durumda kritik önem taşıyor” diyor.<h2>Evsizliğe, Sağlık Sorunlarına ve Dolandırıcılığa Karşı Koruma</h2>Ziyaretlerde yalnızca sağlık durumu değil, sosyal ve ekonomik riskler de değerlendiriliyor. Yaşlıların çoğu, hangi sosyal desteklere hak kazandığını bilmiyor. Polis, gerektiğinde sosyal hizmetleri devreye sokuyor.Ayrıca yaşlılar, özellikle “enkeltrick” (torun dolandırıcılığı) ve şok aramaları gibi yöntemlerle hedef alındığı için polis, her ziyarette bilgilendirici broşürler bırakıyor.<h2>“Bellissimo”: 89 Yaşındaki Ghezzi İçin Her Şey Yolunda</h2>Polis memurları, ziyaretleri sırasında 89 yaşındaki Elvezio Ghezzi’nin evine de uğruyor. Ghezzi, geçirdiği felç sonrası iki stent taşıyor ve günde 25 ilaç kullanıyor. Buna rağmen yaşam düzeni iyi ve sosyal olarak yalnız değil.Ghezzi, “20 yıldır yalnız yaşıyorum, bu benim için harika” diyerek memnuniyetini dile getiriyor.<h2>Edith Bellet: “Başta şüphe ettim ama iyi ki gelmişler”</h2>Ü80 grubuna yeni dahil olan 80 yaşındaki Edith Bellet ise altı yıl önce meme kanseri, geçtiğimiz yaz ise kalp krizi geçirmiş. Ailesi Fransa ve Kenya’da yaşıyor.Başta polislerin kötü niyetli olabileceğinden endişe ettiğini söyleyen Bellet, kısa sürede rahatlıyor: “Yalnız değilim ama yine de bu ziyaret insanın içini ferahlatıyor.”Polis, Bellet’e de dolandırıcılık uyarıları ve acil durum formu içeren broşürler bırakıyor.<h2>İsviçre’de Eşi Benzeri Yok</h2>Tessin’deki bu uygulama, İsviçre’nin diğer bölgelerinde yalnızca sınırlı ve talep üzerine yapılan yaşlı destek hizmetlerinden ayrılıyor. Burada polis, sistematik ve doğrudan temas kurarak yaşlıların güvenliğini artırmayı hedefliyor.Sabetti, 35 yıllık meslek hayatında bu projenin önemini şöyle özetliyor: “Bu ziyaretler kontrol değil, koruma. Bazen sadece bitmiş bir telefon şarjı bile büyük bir paniğe neden olabiliyor.”

Dolandırıcılık riskine karşı Tessin Polisi yaşlıları düzenli ziyaret ediyor

İsviçre Federal Hükümeti, kanton yönetimleriyle birlikte ülkede giderek güçlenen suç örgütlerine karşı kapsamlı bir mücadele başlatıyor. 

Erken tespit ve zamanında müdahele

Federal Adalet Bakanı Beat Jans, Bern’de düzenlediği basın toplantısında, ülkenin ilk Ulusal Organize Suçla Mücadele Stratejisinin onaylandığını açıkladı.Yeni strateji, kara para aklama, uluslararası suç ağları ve ekonomik suçlar gibi alanlarda daha hızlı tespit, daha güçlü koordinasyon ve daha etkili yaptırımlar hedefliyor.<h2>Erken Tespit ve Eğitim Kapasitesi Artırılacak</h2>Stratejinin ilk aşaması, suç faaliyetlerinin daha erken aşamada belirlenmesini amaçlıyor. Bu kapsamda:<ul><li>Federal Polis Dairesi (Fedpol) ve tüm kamu kurumlarındaki yetkililer için eğitim programları genişletilecek.</li><li>Suç örgütlerinin finansal hareketlerini analiz etmeye yönelik teknik kapasite güçlendirilecek.</li></ul>Adalet Bakanı Jans, suç örgütlerinin giderek daha profesyonel yöntemler kullandığını belirterek, “Erken tespit, mücadelemizin en kritik ayağıdır” dedi.<h2>Sivil Kurumların Bildirim Süreci Kolaylaştırılıyor</h2>Yeni düzenlemeler, borç tahsili ve iflas daireleri başta olmak üzere birçok sivil kurumun şüpheli durumları polise ve savcılığa daha kolay iletebilmesini sağlayacak. Bu bildirimler, resmi gizlilik kurallarını ihlal etmeyecek şekilde yasal çerçeveye oturtulacak.Bu adımın özellikle kara para aklama faaliyetlerinin erken aşamada tespit edilmesine katkı sağlaması bekleniyor.<h2>Uluslararası İşbirliği Güçlendirilecek</h2>Organize suçun sınır aşan yapısı nedeniyle İsviçre, Avrupa’daki partner ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla işbirliğini artırmayı planlıyor. Fedpol’ün Europol ve diğer güvenlik kurumlarıyla ortak operasyonlara daha aktif katılması hedefleniyor.<h2>2027’ye Kadar Yeni Yasal Düzenleme Geliyor</h2>Federal Hükümet, 2027 yılı sonuna kadar yeni bir yasal düzenleme taslağı yayımlayacağını duyurdu. Taslak kapsamında:<ul><li>Kara para aklamanın ispatı kolaylaştırılacak,</li><li>Şüpheli varlıkların dondurulması ve müsadere edilmesi daha hızlı ve sade bir prosedüre bağlanacak.</li></ul>Bu düzenlemelerin, suç örgütlerinin finansal kaynaklarını kurutmayı amaçladığı belirtiliyor.

Organize suçla mücadelede ulusal strateji uygulanacak

İsviçre’de 2026 yılıyla birlikte çeşitli yeni yasalar ve düzenlemeler yürürlüğe giriyor. Özellikle ceza hukuku, sosyal güvenlik, sağlık ve tüketici hakları alanlarında önemli değişiklikler dikkat çekiyor.

Yeni düzenlemeler bizi nasıl etkileyecek?

İşte öne çıkan yedi düzenleme:<h2>1. Stalking Artık Suç</h2>Başkasını sistematik biçimde takip eden, tehdit eden veya taciz eden kişiler artık doğrudan cezai yaptırımla karşılaşacak. Yeni “stalking” suç tanımı, mağdurun yaşam özgürlüğünün ciddi şekilde kısıtlanması halinde devreye giriyor. Şikâyet üzerine açılacak davalarda üç yıla kadar hapis veya para cezası öngörülüyor.<h2>2. Emeklilik ve AHV Değişiklikleri</h2>2026 sonunda ilk kez 13. AHV emekli maaşı ödenecek. Bu karar 2024’te halk oylamasıyla kabul edilmişti, ancak finansmanı hâlâ belirsiz. Kadınların emeklilik yaşı üç ay daha yükselerek 64,5 olacak. Ayrıca 3. sütun tasarruf sisteminde ilk kez geçmiş yıl için eksik yatırımların telafisi mümkün olacak.<h2>3. Uçuşlarda Yolcu Verileri</h2>Havayolu şirketleri artık İsviçre’den kalkan veya İsviçre’ye inen tüm uçuşlarda yolcu bilgilerini yetkililere iletmek zorunda. Bu düzenleme, terörizm ve ağır suçlarla mücadelede uluslararası standartlara uyum amacıyla getirildi.<h2>4. Haksız İcra İşlemlerine Karşı Koruma</h2>Sebepsiz yere icra takibine uğrayan kişiler, iş veya ev ararken büyük zorluk yaşıyordu. Yeni düzenleme ile mağdurlar daha kolay itiraz edebilecek. Alacaklı talebinde başarısız olursa, icra kaydı artık üçüncü kişilere bildirilmeyecek. Ayrıca bir yıllık itiraz süresi kaldırıldı.<h2>5. Aşılar Sigorta Kapsamında</h2>Sağlık sigortaları artık bazı aşıları, franchise (katılım payı) henüz dolmamış olsa bile karşılayacak. Difteriye, tetanoza ve menenjit bakterilerine karşı aşılar bu kapsama giriyor. Ama 2026’da sigorta primleri ortalama %4,4 oranında artacak.<h2>6. Ev Alıcılarına Daha Güçlü Haklar</h2>Ev satın alanlar için yeni güvenceler getirildi. Satın alınan evde ortaya çıkan kusurlar, belirli süreler içinde satıcı tarafından giderilmek zorunda olacak. Bu “onarım hakkı” artık sözleşmeyle ortadan kaldırılamayacak. Kusur bildirim süresi en az 60 gün olarak belirlendi.<h2>7. Moutier Artık Jura’ya Bağlı</h2>31 Aralık gecesi kanton sınırları değişiyor. Yaklaşık 7.000 nüfuslu Moutier kenti, Bern’den ayrılarak Jura kantonuna katılıyor. Federal Konsey üyesi Beat Jans, bu değişimi “İsviçre’nin en önemli kantonlar arası anlaşmazlığının nihai çözümü” olarak nitelendirdi.

İsviçre’de 2026’da yürürlüğe girecek 7 yasal düzenleme

Yükselen yaşam maliyetlerine rağmen İsviçre’de birçok kişi yeni yıla finansal açıdan daha iyimser bakıyor. Comparis’in yaptığı temsilî anket, halkın önemli bir bölümünün maaş artışı, bonus veya daha iyi bir iş fırsatıyla gelirlerini artırmayı umduğunu ortaya koydu.

Comparis anketi

<h2>Finansal İyimserlik Artıyor</h2>Ankete göre, katılımcıların %27’si 2026’da mali durumlarının iyileşeceğini düşünüyor. Geçen yıl bu oran %22 idi. Daha az kişi kötüleşme beklerken, yaklaşık yarısı ise değişiklik olmayacağını öngörüyor.İyimserliğin temel kaynağı iş hayatı:<ul><li>%31’i maaş artışı veya bonus bekliyor.</li><li>%28’i iş değişikliği ya da terfiyle daha yüksek gelir elde etmeyi umuyor.</li></ul><h2>Maliyetlerin Düşmesi Beklenmiyor</h2>Katılımcılar, siyasi önlemler veya devlet destekleriyle yaşam maliyetlerinin azalacağına pek inanmıyor. Comparis finans uzmanı Michael Kuhn, “İnsanlar umutlarını iş hayatına bağlıyor. Bu, iş gücü piyasasına güveni gösteriyor” dedi.<h2>Gençler Daha Umutlu</h2>Özellikle 18–35 yaş grubu dikkat çekiyor: Bu yaş grubunun %45’i finansal durumlarının iyileşeceğini düşünüyor. Buna karşılık, 56 yaş üstünde bu oran yalnızca %11. İlginç bir şekilde, 2026’da emeklilere ek bir 13. AHV emekli maaşı ödenecek olmasına rağmen yaşlılar daha temkinli. Kuhn, gençlerin kariyerlerinin başında oldukları için maaş artışı ve yeni fırsatlar beklediklerini, ancak uzun vadeli riskleri — özellikle emeklilik planlamasını — göz ardı edebileceklerini vurguladı.<h2>Gelir Düzeyi de Etkili</h2>Anket, gelir düzeyinin beklentilerde belirleyici olduğunu gösteriyor:<ul><li>Aylık hane geliri 8.000 frankın üzerinde olanların %33’ü iyileşme bekliyor.</li><li>Geliri 4.000 frankın altında olanlarda bu oran %20’ye düşüyor.</li></ul>Yüksek gelirli kesim, gelecekte de daha fazla finansal hareket alanına sahip olacağına inanıyor.

İsviçreliler 2026’ya maaş artışı umuduyla giriyor

İsviçre halkının, ülkenin Birleşmiş Milletler Nükleer Silahların Yasaklanması Antlaşması’na (TPNW) katılımı konusunda karar vermesi için yeni bir halk inisiyatifi başlatıldı. 

Sivil toplumdan Federal Konsey’e çağrı

SP, Yeşiller, EVP ve çok sayıda sivil toplum örgütünden oluşan “Nükleer Silah Yasağı İçin İttifak”, salı günü Federal Şansölyelik’e 135 bin imza teslim etti.GsoA, Greenpeace, Terres des Hommes ve Uluslararası Nükleer Silahların Kaldırılması Kampanyası (ICAN) gibi kuruluşların da destek verdiği ittifak, İsviçre’nin artık bu antlaşmaya katılması gerektiğini vurguluyor.GsoA temsilcisi Noemi Buzzi, Bern’de yaptığı açıklamada imzaların “silahsızlanma için güçlü bir mesaj” olduğunu belirtti. Buzzi, nükleer tehditlerin yeniden normalleştiğini söyleyerek aciliyetin arttığını ifade etti. Yeşiller Partisi Başkanı Lisa Mazzone ise nükleer silahlara karşı en doğru yaklaşımın “tam yasaklama ve ortadan kaldırma” olduğunu dile getirdi.<h2>İsviçre’nin Sorumluluğu Tartışılıyor</h2>İnisiyatif komitesi, İsviçre’nin insani sorumluluğuna dikkat çekerek antlaşmaya katılımın “çoktan geciktiğini” savundu. SP Ulusal Konsey üyesi Fabian Molina, Federal Konsey’i yıllardır parlamentonun talimatını görmezden gelmekle eleştirdi. Molina, “İsviçre nükleer silahlar konusunda geri durdukça inandırıcılığını kaybediyor” dedi.Federal Konsey ise Mart 2024’te antlaşmayı bir kez daha imzalamayı reddetmişti. Gerekçe olarak, antlaşmanın etkisinin sınırlı olduğu ve çoğu Batılı ve Avrupa ülkesinin bunu tanımadığı belirtilmişti. Hükümet, İsviçre’nin nükleer silahsız bir dünya için çabalarını Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) çerçevesinde sürdürmesinin daha etkili olacağını savunuyor.<h2>Uluslararası Durum</h2>Bugüne kadar dünya genelinde 99 ülke antlaşmayı imzaladı veya onayladı. NATO ülkeleri arasında ise henüz hiçbir devlet imza atmış değil. Buna karşın Avusturya ve İrlanda antlaşmayı kabul eden ülkeler arasında yer alıyor.

İsviçre’de Nükleer Silah Yasağı için 135 bin imza toplandı

İsviçre Veri Koruma Yetkilileri Konferansı (Privatim), kamu kurumlarına ait hassas verilerin yabancı bulut sistemlerinde depolanmasının ciddi riskler taşıdığı uyarısında bulundu. Kurum, özellikle kamu idarelerinin daha iyi denetlenebilen, tercihen İsviçre veya Avrupa merkezli çözümlere yönelmesi gerektiğini vurguladı.

Dijital güvenlik

Privatim tarafından kısa süre önce kabul edilen bir kararda, İsviçre kamu yönetimlerinin hassas verilerini yabancı sağlayıcılara ait bulut sistemlerine emanet etmemesi gerektiği belirtildi. Gerekçe olarak, veri merkezlerinin çoğunlukla İsviçre dışında bulunması ya da yabancı şirketlerin mülkiyetinde olması gösterildi.Fribourg Kantonu Veri Koruma Sorumlusu ve Privatim temsilcisi Martine Stoffel, pazartesi günü yaptığı açıklamada, alınan kararın esas amacının risklere dikkat çekmek olduğunu söyledi. Stoffel, özellikle kamuya açık ve hizmet olarak yazılım (SaaS) modeliyle sunulan bulut çözümlerinde, vatandaşlara ait hassas verilerin depolanması ve işlenmesinin önemli güvenlik ve egemenlik sorunları doğurabileceğini ifade etti.<h3>Hassas Veriler Daha Sıkı Denetim Altında Olmalı</h3>Uzmanlara göre, verilerin dış kaynaklara devredilmesi birçok riski beraberinde getiriyor. Kamuya açık bulut çözümlerinde her zaman uçtan uca şifreleme sağlanamaması, veri sağlayıcılarının bilgilere erişebilme ihtimali ve çok sayıda alt yüklenicinin devreye girmesi, denetim ve izlenebilirliği zorlaştırıyor.Buna karşılık, verilerin yerel olarak ya da İsviçre merkezli bir bulut altyapısında saklanması, kamu otoritelerine daha etkin bir kontrol imkânı sunuyor. Bu nedenle Privatim, verilerin sınıflandırılmasını ve yalnızca hassas olmayan bilgilerin kamu bulutlarında depolanmasını öneriyor.Martine Stoffel, sağlık verileri, dini inançlara ilişkin bilgiler ya da bireyler hakkında alınan yaptırımlar gibi son derece hassas verilerin kesinlikle dış kaynaklı bulut sistemlerine aktarılmaması gerektiğinin altını çizdi.<h3>Bulut Teknolojisine Tamamen Sırt Çevrilmiyor</h3>Öte yandan, alınan karar bulut teknolojilerinin tamamen terk edilmesini öngörmüyor. Kamuya açık ve hassasiyet taşımayan verilerin bulut ortamında saklanmasının, daha düşük risk barındırdığı belirtiliyor.En kritik veriler için ise İsviçre veya Avrupa merkezli bulut çözümleri, yerel depolama sistemleri ya da şifreleme anahtarlarının yalnızca kamu otoritesinin kontrolünde olduğu modeller öneriliyor.Ancak büyük teknoloji şirketlerine olan bağımlılık, kamu yönetimleri için önemli bir zorluk olmaya devam ediyor. Stoffel’e göre bu durum, daha fazla veri ayıklama ve yönetim çabası gerektiriyor, ancak mevcut dijital çözümlerden tamamen vazgeçilmesini zorunlu kılmıyor.Ayrıca uzmanlar, ABD’nin Cloud Act yasasına da dikkat çekiyor. Bu yasa, Amerikan şirketlerinin kontrolündeki verilerin, sunucular ABD dışında bulunsa bile ABD makamları tarafından talep edilebilmesine olanak tanıyor.

İsviçreli veri koruma yetkilileri, verilerin yurt dışında depolanmasına karşı uyardı

Savunma Bakanı Martin Pfister, İsviçre'yi tehditlere karşı korumak için güvenlik anlayışının genişletilmesi gerektiğini savunuyor. Bu kapsamda, öğretim programlarının da gözden geçirilmesi öngörülüyor.

Güvenlik stratejisi

"Çatı Stratejisi" ve ÖnlemlerBakan Pfister, değişen jeopolitik ortamda siber saldırılar ve dezenformasyon gibi yeni tehditlere karşı hazırlıklı olmak için güvenliğin "tüm genişliğiyle" güçlendirilmesi gerektiğini açıkladı. Yeni "Çatı Stratejisi" kapsamında çeşitli alanlarda yaklaşık 45 önlem planlanıyor. Bu önlemler arasında en dikkat çekeni ise müfredatın gözden geçirilmesi.Strateji belgesine göre, "Dezenformasyonla mücadele ve halkla ilişkileri güçlendirmek" amacıyla mevcut müfredatlar, siyasi eğitim bağlamında dezenformasyonla ilgili içerik ve inisiyatifler açısından incelenecek."Zihinsel Savunma" ve "Eleştirel Yaklaşım"Bu adım, eski Federal Konsey Üyesi Philipp Etter'in ortaya attığı "Zihinsel Savunma" kavramını akıllara getiriyor. Pfister, bu kavramdan ilham alındığını kabul ederken, günümüzde bunun daha çok bir "direnç ve dayanıklılık programı" olması gerektiğini, eski dönemdeki gibi "kültürel-politik" bir araç olmaması gerektiğini vurguladı. Okullardan başlamak gerektiğini belirten Pfister, "Vatandaşların dezenformasyona karşı korunmak istemeleri için önce onu tanımaları gerekir. Gençlerin sosyal medya içeriklerine eleştirel yaklaşmaları için eğitilmesi iyi bir şeydir," dedi.Kantonların Rolü ve Mevcut DurumBu tür önlemleri uygulama yetkisi, eğitimden sorumlu olan kantonlarda. Kanton Eğitim Direktörleri Konferansı (EDK) yaptığı açıklamada, bu tür konularda her zamanki gibi görüş bildirme sürecinde (Vernehmlassung) pozisyonlarını açıklayacaklarını belirtti. Bununla birlikte, zorunlu eğitim için hazırlanan bölgesel müfredatların halihazırda dezenformasyonla bağlantılı çeşitli hususları kapsadığı ifade edildi.Sert Tepkiler ve Destekleyen GörüşlerÖneri, bazı siyasetçilerden sert tepki gördü. SVP Milletvekili Rémy Wyssmann, "Görünüşe göre Federal Konsey, devletin kontrolünü kaybetmekten korkuyor: İnanılmaz!" diyerek tepki gösterdi. Wyssmann, yetkilileri işlevsiz olarak gösteren herkesin hedef alınacağı ve takip edileceği endişesini dile getirdi.Mitte Partisi Milletvekili Martin Candinas ise öneriyi destekleyen bir tutum sergiledi: "Dezenformasyon giderek büyüyen bir problem. Okulda erken yaşlardan itibaren kaynaklara eleştirel yaklaşımı öğretmek önemli," dedi. Candinas, bu önlemin sadece günümüz bilgi dünyasına "rehberli bir giriş" sağlamak olduğunu, doğrudan demokrasinin içerikleri eleştirel bir şekilde sorgulama yeteneğine her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyduğunu vurguladı.

İsviçre'de eğitim programları güvenlik için değişiyor mu?

İsviçre Federal İstatistik Dairesi’nin (BFS) yayımladığı 2024 ölüm nedenleri istatistikleri, ülkede ölümlerin büyük bölümünün hâlâ kronik hastalıklardan kaynaklandığını ortaya koydu. 

Kanser artıyor, kazalar azalıyor

Geçtiğimiz yıl İsviçre’de yaşayan yaklaşık 72 bin kişi hayatını kaybetti. Bu ölümlerin yaklaşık 35 bini erkek, 37 bini ise kadınlardan oluştu.Kadınlarda ilk sırada kalp-damar hastalıklarıVerilere göre, kadınlarda kalp ve damar hastalıkları en yaygın ölüm nedeni olmaya devam etti. 2024 yılında hayatını kaybeden kadınların yaklaşık yüzde 29’u bu hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdi. İkinci sırada ise kanser hastalıkları yer aldı; kanser, kadın ölümlerinin yüzde 22’sinden fazlasını oluşturdu.<h3>Erkeklerde en yaygın neden kanser</h3>Erkeklerde ise tablo tersine döndü. 2024’te erkekler arasında en sık görülen ölüm nedeni kanser oldu. Erkek ölümlerinin yaklaşık yüzde 28’i kanser kaynaklı gerçekleşirken, kalp-damar hastalıkları yüzde 27’ye yakın bir oranla ikinci sırada yer aldı.<h3>Kanser ölümleri artıyor, kalp hastalıkları azalıyor</h3>İstatistikler, her iki cinsiyette de kanser kaynaklı ölüm oranlarının arttığını, buna karşılık kalp-damar hastalıklarına bağlı ölümlerin bir önceki yıla kıyasla azaldığını gösteriyor. Uzmanlar bu durumu, tedavi yöntemlerindeki gelişmeler ve erken teşhisin kalp hastalıklarında daha etkili hâle gelmesiyle ilişkilendiriyor.<h3>Kazalar ve intiharlarda düşüş</h3>Öte yandan, kazalar, şiddet olayları ve intiharlar gibi dış nedenlere bağlı ölümlerde hem kadınlar hem de erkekler arasında düşüş kaydedildi. Erkeklerde ayrıca demans (bunama) kaynaklı ölümlerde artış gözlemlendi.Uzmanlar, nüfusun yaşlanmasıyla birlikte kronik hastalıkların sağlık sistemi üzerindeki yükünün önümüzdeki yıllarda daha da artacağına dikkat çekiyor.

İsviçre’de 2024’te en fazla ölüme yol açan hastalıklar açıklandı

İsviçre Federal Konseyi, artan maliyetler nedeniyle sayısı azaltılan F-35 savaş uçaklarını tamamlamak amacıyla uzun vadede ikinci bir savaş uçağı filosu satın almayı değerlendiriyor. 

Savunma ve güvenlik tartışmaları

Savunma Bakanı Martin Pfister’in açıklamaları, ülkede yeni bir savunma ve güvenlik tartışmasını da beraberinde getirdi.Federal Konsey, 2021 yılında satın alınması kararlaştırılan F-35’lerin maliyetlerinin ABD tarafından açıklanan ek giderler nedeniyle yükselmesi üzerine, planlanan 36 uçaklık alımı aşağı yönlü revize etme kararı almıştı. Pfister, İsviçre Hava Kuvvetleri’nin etkin bir şekilde görev yapabilmesi için toplamda 55 ila 70 savaş uçağına ihtiyaç duyulduğunu ifade ederken, bu hedefin büyük ölçüde mevcut ve gelecekteki mali imkânlara bağlı olduğunu vurguladı.Bu çerçevede Bern, F-35’lere kıyasla daha uygun maliyetli ve daha basit bir modelden oluşan ikinci bir filoyu gündemine aldı. Olası seçenekler arasında, 2019 yılında İsviçreli parlamenterlerin de ilgisini çeken İtalyan üretimi Leonardo tipi hafif savaş uçakları bulunuyor. Sosyal Demokrat Ulusal Meclis Üyesi Priska Seiler Graf, hafif savaş uçaklarının hava polisliği gibi daha basit görevlerde kullanılabileceğini belirterek, bu yaklaşımı “en az kötü çözüm” olarak nitelendirdi.Komşu Avusturya’nın kısa süre önce yaklaşık 1,5 milyar avro karşılığında 12 adet Leonardo uçağı satın alacağını açıklaması da İsviçre’deki tartışmaları hızlandırdı. Avusturya bu uçakları eğitim, hava polisliği ve insansız hava araçlarına karşı savunma görevlerinde kullanmayı planlıyor.Ancak sağ siyasi kanatta görüş birliği bulunmuyor. İsviçre Halk Partisi’nden (UDC) Thomas Hurter, ikinci bir uçak modelinin bakım, personel ve paralel işletme gibi alanlarda ciddi ek maliyetler doğuracağını savunarak, elde edilecek faydanın sınırlı olacağını dile getirdi.Mevcut durumda İsviçre, F-35’lerin teslimatını beklemeyi sürdürüyor. Olası ikinci bir savaş uçağı alımının ise karar, ihale ve teslimat süreçleri nedeniyle uzun yıllar alabileceği belirtiliyor.

İsviçre, F-35’leri tamamlamak için yeni savaş uçakları alımını gündemine aldı

Neredeyse herkes için ücret artışı durma noktasına gelirken, en üst gelir grubundakilerin kazançları yeni zirvelere tırmanıyor. Bu adaletsiz mi yoksa hak edilmiş mi?

Gelir dağılımı tartışması

İş piyasasında karamsar bir hava hakim: Bir işten çıkarma dalgası diğerini takip ediyor, işsizlik artıyor ve iş ilanları giderek azalıyor. Hatta yönetim kademesindekiler dahi ücret görüşmelerinde çoğunlukla başarısız oluyor. Ancak en tepedeki yüzde birlik dilimdeki en yüksek gelir grubu için durum aynı değil: Onların maaşları gözle görülür şekilde yükseliyor.İsviçre Sendikalar Birliği'nin (SGB) Ücret Yapısı Araştırması'nın yeni bir analizi bu durumu ortaya koyuyor. SGB ekonomisti David Gallusser'a göre, "Yönetici katında büyük bir ikramiye yağmuru varken, İsviçre'deki normal çalışanlar için mevcut ücret gelişimi tarihi düzeyde zayıf. Bu da ücret makasının açılmasına yol açtı." Gallusser, durgunlaşan ücretleri işverenlerin ve yöneticilerin ücret görüşmelerinde daha sert tavır almasıyla açıklıyor.Güçlü Konumun AvantajıGallusser'a göre, en yüksek gelire sahip kişilerin ücretlerinin yine de artmasının nedeni, şirketler içindeki güçlü konumları. "Bu güçlü pozisyon, onlara maaş ve bonusları doğrudan etkileme ve çalışanların çoğunluğu boş çıksa dahi kendi maaş artışlarını dayatma imkanı tanıyor. Şirketler kar ediyorken onlara zam yapmamak da daha zor."SGB ekonomisti, bu durumun adaletsiz olduğunu ve ülkeyi ileri taşıyan emekçilere karşı bir "saygısızlık işareti" olduğunu belirtiyor.İşverenler: "Ekonomi Sıfır Toplamlı Oyun Değil"Konuya tamamen farklı bir açıdan bakan ise İsviçre İşverenler Birliği (SAV) Yönetim Kurulu üyesi Stefan Heini. Ona göre yüksek maaşlar, düşük maaşların pahasına yükselmiyor. "Yüksek maaşlar, düşük olanlardan bir şey götürmüyor. Ekonomi sıfır toplamlı bir oyun değil."Heini, "Bu gelişme, ancak daha düşük ücretler düşse veya durgunlaşsa bir sorun teşkil ederdi" diyor ve bunun gerçekleşmediğini, özellikle düşük ücretlerin göreceli olarak güçlü bir şekilde arttığını savunuyor. En üst yüzde birlik dilimin maaşlarının genellikle performans primleri veya teşvik sistemleri gibi büyük değişken bileşenler içerdiğini ve bu tür maaşları ödeyen şirketlerin çoğunlukla rekabetçi ücretler ödemek zorunda olan uluslararası firmalar olduğunu ekliyor.Temel Çıkar ÇatışmasıKısacası, sendikalar ücret eşitsizliğinin arttığını ve bunun toplumsal birlik için tehlikeli olduğunu savunurken, işverenler piyasa dinamiklerinin ve performansa dayalı ücretlendirmenin hakim olduğu bir sistemde bunun doğal bir sonuç olduğunu ileri sürüyor. Tartışma, ekonomik büyümenin faydalarının nasıl paylaşılması gerektiği konusundaki temel bir çatışmayı yansıtıyor.

Çalışanların maaşları yerinde sayarken: Zengin daha da zenginleşiyor

İsviçre ile Avrupa Birliği arasında yürütülen yeni anlaşma paketi, yükseköğretim alanında önemli sonuçlar doğuruyor. Anlaşmaya göre İsviçre üniversiteleri, AB ülkelerinden gelen öğrencilerden artık yerli öğrencilerden daha yüksek öğrenim ücreti talep edemeyecek. 

Üniversitelerde milyonluk gelir kaybı

Bu değişiklik, özellikle yabancı öğrencilere uygulanan ek ücretlere dayanan üniversitelerde ciddi gelir kayıplarına yol açacak. İlk hesaplamalara göre İsviçre üniversitelerinin yıllık kaybı 40 ila 46 milyon frank arasında olabilir.Bugüne kadar birçok üniversite, AB dışından gelen öğrenciler için daha yüksek harçlar uygulayarak bütçesini dengeleyebiliyordu. Ancak Brüksel, bu uygulamayı “ayrımcılık” olarak değerlendiriyor ve AB vatandaşlarının İsviçre’de yerli öğrencilerle aynı ücreti ödemesi gerektiğini savunuyor. İsviçre basınında yer alan bilgilere göre, ülkedeki üniversite öğrencilerinin yaklaşık beşte biri AB ülkelerinden geliyor ve bu düzenlemeden doğrudan etkilenecek.Yeni kurallar özellikle ETH Zürih, EPFL ve kanton üniversiteleri gibi yabancı öğrenci oranı yüksek kurumlarda mali baskıyı artırıyor. Üniversiteler, kayıpları telafi etmek için çeşitli senaryolar üzerinde çalışıyor. Bazı kurumlarda tüm öğrenciler için genel bir harç artışı tartışılırken, bazıları ise kantonlardan ek finansman talep edilmesi gerektiğini savunuyor. Kantonlar ise bu yükün tek başına taşınamayacağını belirterek federal hükümetten destek istiyor. Federal makamlar, üniversitelerin kayıplarını dört yıl boyunca kısmen telafi etmeyi değerlendirdiklerini açıkladı.Bu gelişme, İsviçre yükseköğretim sisteminin gelecekte nasıl finanse edileceği konusunda yeni bir tartışma başlatmış durumda. Üniversiteler, uluslararası rekabet gücünü korumak için yabancı öğrencilere açık kalmak zorunda olduklarını vurgularken, artan mali baskı nedeniyle harçların genel olarak yükselmesi ihtimali öğrenciler arasında endişe yaratıyor. Bazı uzmanlar, AB öğrencilerinin ücretlerinin düşmesiyle İsviçre üniversitelerine olan talebin artabileceğini, bunun da kapasite ve altyapı üzerinde ek baskı oluşturabileceğini belirtiyor. Diğer yandan, AB ile ilişkilerin normalleşmesi ve akademik hareketliliğin güçlenmesi, uzun vadede İsviçre araştırma ortamına olumlu katkılar sağlayabilir.Sonuç olarak, yeni anlaşma paketi İsviçre üniversiteleri için hem mali hem de stratejik bir dönüm noktası niteliğinde. Üniversiteler, gelir kaybını nasıl yöneteceklerine karar verirken, hükümetin sağlayacağı destek ve kamuoyunun tepkisi belirleyici olacak gibi görünüyor.

AB öğrencilerine ücret indirimi İsviçre Üniversitelerini zorluyor

2025 yılı boyunca Avrupa genelinde yaşanan aşırı hava olayları, binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olurken kıta ekonomisinde de ağır tahribata yol açtı.

İklim felaketi

Sel sularından kaçmak için ağaçlara tırmanan insanlar, yıkılan evler ve çamurla dolan yollar, bu yılın doğa olaylarının yarattığı yıkımı gözler önüne serdi.Uzmanlara göre bu sahneler bir felaket senaryosu değil, 2025’te Avrupa’nın karşı karşıya kaldığı gerçek tabloyu yansıtıyor. Ani seller, ölümcül sıcak hava dalgaları, uzun süreli kuraklıklar ve rekor düzeydeki orman yangınları, yılı şekillendiren başlıca unsurlar oldu. Bilim insanları, sera gazı emisyonlarının ciddi biçimde azaltılmaması halinde bu tür olayların kalıcı bir “yeni normal”e dönüşebileceği uyarısında bulunuyor.Bilim çevreleri, tek tek hava olaylarını doğrudan iklim değişikliğine bağlamaktan kaçınsa da, küresel ısınmanın bu olayların hem daha sık hem de daha şiddetli yaşanmasına neden olduğu konusunda geniş bir görüş birliği mevcut. Uzmanlar, atmosfer sıcaklığındaki her 1 derecelik artışın havanın yaklaşık yüzde 7 daha fazla nem tutmasına yol açtığını ve bunun da daha yoğun yağışları tetiklediğini vurguluyor.National Centre for Atmospheric Science’a göre insan kaynaklı iklim değişikliği, yaz aylarının artık daha sıcak bir iklim zemini üzerinde yaşanması anlamına geliyor. Kurum, her derecelik ısınmanın sıcak hava dalgalarının hem süresini hem de etkisini artıracağını öngörüyor.<h3>2025’te Avrupa’da yaşananlar</h3>Yılın ilk aylarında Fransa şiddetli fırtınalarla sarsıldı. Charleville-Mezieres, Chalons-en-Champagne ve Bar-le-Duc gibi kuzey bölgelerinde saatte 110 kilometreyi bulan rüzgârlar büyük hasara yol açtı. İlkbaharda ise aşırı hava olayları başka ülkelere yayıldı. İspanya’nın orta ve kuzey kesimlerinde Martinho Fırtınası nedeniyle onlarca kişi tahliye edildi. Romanya’daki tarihi Praid tuz madeni, son 30 yılın en ağır seliyle faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı.Asıl ağır tablo yaz aylarında ortaya çıktı. Avrupa genelinde sıcaklık rekorları kırılırken, Kuzey Kutup Dairesi’nin çok kuzeyinde bile temmuz ayında 13 gün boyunca sıcaklıkların 30 derecenin üzerine çıktığı görüldü. Finlandiya üç hafta boyunca 30 derece civarındaki sıcaklıklarla mücadele etti; hastaneler doldu, ren geyiklerinin yaşamı tehdit altına girdi.Güney Avrupa’da ise termometreler 40 derecenin üzerine çıktı. Kuraklık hızla yayıldı, sağlık ve orman yangını uyarıları peş peşe geldi. İtalya’da günün en sıcak saatlerinde açık havada çalışmak yasaklandı, Yunanistan’da bazı turistik alanlar geçici olarak kapatıldı, Fransa’da halka açık havuzlar ücretsiz hale getirildi.Buna rağmen sıcak hava dalgaları can almaya devam etti. Barcelona’da 51 yaşındaki sokak temizlik işçisi Montse Aguilar, yüksek alarm altındaki bir günde çalıştıktan sonra fenalaşarak hayatını kaybetti. Bu ölüm, “Aşırı sıcak da iş yeri şiddetidir” sloganıyla düzenlenen protestolara yol açtı.<h3>Sıcaklık kaynaklı ölümler</h3>Imperial College London ve London School of Hygiene &amp; Tropical Medicine tarafından yapılan bir çalışmaya göre, Avrupa’daki 854 kentte bu yaz yaklaşık 24 bin 400 sıcaklığa bağlı ölüm yaşandı. Araştırma, bu ölümlerin yüzde 68’inin iklim değişikliğiyle bağlantılı olduğunu ortaya koydu.En ağır kayıplar Romanya, Bulgaristan, Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ta görüldü. 21-27 Temmuz tarihleri arasında sıcaklıkların ortalamanın 6 derece üzerine çıktığı dönemde yaklaşık 950 kişi hayatını kaybetti. Kişi başına en fazla ölümün yaşandığı başkentler Roma, Atina ve Bükreş oldu.Toplamda İtalya’da 4 bin 597, İspanya’da 2 bin 841, Almanya’da bin 477, Fransa’da bin 444, İngiltere’de bin 147, Romanya’da bin 64, Yunanistan’da 808, Bulgaristan’da 552 ve Hırvatistan’da 268 ölümde iklim değişikliğinin etkili olduğu belirtildi.<h3>Yangınlar ve ekonomik bilanço</h3>World Weather Attribution analizine göre, iklim değişikliği Portekiz ve İspanya’da orman yangınlarını besleyen koşulları yaklaşık 40 kat daha olası hale getirdi. 2025’in başından bu yana İspanya’da 380 bin hektardan fazla alan yandı; Portekiz’de ise kayıp 260 bin hektarı aştı. Yangınlarda en az sekiz kişi yaşamını yitirirken on binlerce kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.Uzmanlar, aşırı hava olaylarının kısa vadede en az 43 milyar euroluk ekonomik zarara neden olduğunu, toplam kaybın 2029’a kadar 126 milyar euroya ulaşabileceğini öngörüyor. İtalya, Fransa ve İspanya en ağır ekonomik darbeyi alan ülkeler arasında yer aldı.<h3>2026 için uyarı</h3>Bilim insanları, Avrupa daha bu felaketlerin yaralarını saramadan 2026’nın da son derece sıcak bir yıl olabileceği uyarısında bulunuyor. İngiltere Meteoroloji Kurumu, 2026’nın küresel sıcaklığın sanayi öncesi dönemin 1,4 derece üzerine çıktığı dördüncü yıl olmasının muhtemel olduğunu açıkladı. Uzmanlar, bu seviyenin geçmişte görülmemiş bir eşik olduğuna dikkat çekiyor.

2025’te Avrupa aşırı sıcak hava, sel ve yangınlarla boğuştu

İsviçre Parlamentosu’nda farklı siyasi görüşlerden milletvekilleri, Red Bull ve benzeri enerji içeceklerinin 16 yaş altındaki gençlere satışının yasaklanmasını talep ediyor. 

16 yaş sınırı gündemde

<h3>“Kaygı Bozukluğu ve Uykusuzluk”: Enerji içecekleri gençler için yasaklanabilir</h3>Parlamento gerekçe olarak, bu ürünlerdeki yüksek kafein oranının gençlerin fiziksel ve ruhsal sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratması gösteriliyor. Federal Hükümet (Bundesrat) ise yasak fikrine mesafeli yaklaşırken, şekerli içecekler için üst sınır getirilmesini tartışmaya açıyor.<h3>Yüksek kafein, artan sağlık endişeleri</h3>Enerji içeceklerinde litre başına ortalama 320 miligram kafein bulunuyor. Bu miktar, uzmanlara göre çocuklar ve gençler için riskli seviyede. Wallis kantonundan Merkez Parti (Mitte) Ulusal Meclis Üyesi Benjamin Roduit tarafından sunulan önerge, litre başına 150 miligramdan fazla kafein içeren içeceklerin 16 yaş altına satışının yasaklanmasını öngörüyor. Önerge, Merkez Parti, Yeşiller, Sosyal Demokrat Parti (SP) ve Cenevre Vatandaş Hareketi’nden (MCG) parlamenterlerin desteğini aldı.Roduit, enerji içeceklerinin performans ve konsantrasyonu artırdığı iddiasının gerçeği yansıtmadığını savunarak, bu ürünlerin gençlerde uykusuzluk, kaygı bozuklukları ve aşırı kilo gibi sorunlara yol açtığını belirtiyor. İngiltere’de de benzer bir yasağın tartışılıyor olması, talebi güçlendiren unsurlar arasında gösteriliyor.<h3>“Zararsız olduğuna dair ciddi şüpheler var”</h3>Bağımlılık alanında faaliyet gösteren Sucht Schweiz adlı kuruluş, enerji içeceklerinin zararsızlığına dair ciddi şüpheler bulunduğunu vurguluyor. Kuruluşa göre Avrupa’da enerji içeceği tüketicilerinin yüzde 68’ini gençler oluşturuyor. 11–15 yaş aralığındaki çocukların yaklaşık yüzde 10’u ise bu içecekleri haftada birkaç kez tüketiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6ff2.png" width="1024" height="576"></figure>Uzmanlara göre sağlıklı yetişkinler için günlük kafein üst sınırı 400 miligramken, gençler için bu sınır kilogram başına 3 miligram. 50 kilo ağırlığındaki bir genç için bu, günde yaklaşık 150 miligram kafeine denk geliyor. İki küçük kutu enerji içeceğiyle bu sınırın aşılması mümkün.<h3>Üreticiler karşı çıkıyor, hükümet temkinli</h3>Red Bull İsviçre yetkilileri, enerji içeceklerinin kahveyle benzer miktarda kafein içerdiğini savunarak yaş sınırına karşı çıkıyor. Şirket, çocuklara yönelik pazarlama yapmadığını belirtse de, İsviçre’de kafeinli ürünler için yasal bir yaş sınırı bulunmadığına dikkat çekiyor.Federal Hükümet ise enerji içeceklerine yaş yasağı getirilmesine karşı. Buna karşın, Yeşiller Partisi’nden Zug kantonu milletvekili Manuela Weichelt’in sunduğu ve şekerli içeceklerde desilitre başına 5 gramlık bir şeker üst sınırının incelenmesini isteyen öneriyi destekliyor.<h3>Şeker sınırı tartışması büyüyor</h3>Bugün İsviçre’de içecekler için yasal bir şeker sınırı bulunmuyor. Olası bir üst sınır; kola, soğuk çay ve meyve suları gibi pek çok ürünü doğrudan etkileyecek. İçecek üreticileri son yıllarda gönüllü olarak şeker oranını azalttıklarını savunsa da, eleştirmenler en çok tüketilen ürünlerde kayda değer bir düşüş yaşanmadığını belirtiyor.<h3>Gözler parlamentoda</h3>Enerji içeceklerine yaş sınırı ve şeker üst limitiyle ilgili tartışmaların, önümüzdeki yasama dönemlerinde parlamentonun gündeminde önemli yer tutması bekleniyor. Kamuoyunda ise gençlerin sağlığının korunması ile bireysel sorumluluk arasındaki denge tartışılmaya devam ediyor.

İsviçre’de parlamentosundan enerji içecekleri için kısıtlama çağrısı

Dünyanın birçok ülkesinde ötenazi ve yardımlı intiharın yasallaşmasına yönelik adımlar hız kazanırken, edebiyat ve sinema bu sürecin görünmez ama etkili aktörleri arasında yer alıyor.

Sinema ve Edebiyatın sessiz etkisi

İsviçre’de yürütülen kapsamlı bir araştırma projesi, sanat eserlerinin ötenazi tartışmalarında politik ve toplumsal algıyı nasıl etkilediğini inceliyor.Son yirmi yılın en çarpıcı yapımlarından Mar adentro (İçimdeki Deniz) ve Intouchables (Can Dostum), aynı kaderi paylaşan iki tetraplejik karakterin hikâyesini anlatıyor. Her iki film de gerçek olaylara dayanmasına rağmen, biri ötenaziyi savunan dramatik bir anlatı sunarken, diğeri yaşam sevincini ve umudu ön plana çıkarıyor. İlginç olan ise, seyircinin çoğu zaman yaşamdan yana bir tutum sergilemesine karşın, gerçek hayatta bazı hastaların ölümü tercih etmesi.İsviçre, Belçika, Kanada ve İspanya gibi ülkelerde ötenaziye yönelik yasal düzenlemeler genişlerken, bu tartışmaların arka planında sanat eserlerinin izleri giderek daha belirgin hale geliyor. Özellikle İspanya’da, tetraplejik denizci Ramón Sampedro’nun davası ve bu davadan ilham alan Mar adentro filmi, ülke genelinde büyük bir toplumsal tartışmayı tetikledi.Bu etkiyi sistematik biçimde inceleyen İsviçre merkezli “Assisted Lab – Living Archive of Assisted Dying” adlı araştırma projesi, dünya genelinden edebiyat, sinema ve tiyatro eserlerini bir araya getiriyor. Projenin kurucusu ve St. Gallen Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Anna Elsner’e göre, sanat eserleri artık yalnızca siyasi tartışmaların bir yansıması değil, doğrudan yasa yapım süreçlerinde atıf yapılan kaynaklar haline geliyor.Araştırma kapsamında bugüne kadar 60’tan fazla eser kamuoyuna açılırken, arşivde 350’den fazla çalışma bulunuyor. Fransa’da ALS hastası yazar Anne Bert’in yaşamı ve ölümünü konu alan belgeseller ve kitaplar, ülkedeki ötenazi yasa tasarılarında doğrudan referans gösterildi.Ötenazi artık yalnızca Batı dünyasına özgü bir mesele de değil. Araştırmacılar, Hindistan’dan Latin Amerika’ya kadar farklı kültürlerde üretilen eserlerin de bu küresel tartışmaya dahil olduğunu vurguluyor. Sanatın sunduğu çok katmanlı anlatılar, siyasi söylemlerdeki siyah-beyaz yaklaşımın aksine, hasta yakınlarının yaşadığı duygusal yükü ve ahlaki ikilemleri de görünür kılıyor.İsviçre’de ise ötenazi tartışmaları uzun süre “ölüm turizmi” ekseninde yürütülürken, son dönemde Sarco adlı intihar kapsülüyle birlikte konu yeniden ülke gündeminin merkezine oturdu. Uzmanlara göre, sanatın bu alandaki rolü, toplumların nerede özgürlükle sorumluluk arasındaki sınırı çizeceğine dair kritik bir tartışma alanı açıyor.

Ölüm hakkı tartışmaları: Ötenazi yasaları sanattan mı güç alıyor? 

İsviçre’de yılın en yoğun alışveriş dönemi olan Noel haftası başladı. Detaylı perakende verilerini derleyen AWP’nin aktardığına göre, 2025 Noel alışverişi genel olarak olumlu seyrediyor; ancak tüketicilerin harcama davranışlarında belirgin bir temkinlilik gözlemleniyor.

Noel alışverişi

Özellikle online perakendeciler, düşük bütçeli siparişlerde artış olduğunu bildiriyor. Brack, 50 frank altındaki siparişlerin bu yıl dikkat çekici şekilde çoğaldığını ve bunun hem ekonomik koşullar hem de düşürülen teslimat ücretleriyle ilişkili olabileceğini belirtiyor.<h2>Kendin-Yap Hediyelere İlgi Artıyor</h2>Brack’ın verilerine göre, tüketiciler bu yıl daha fazla kendin yaptıkları hediyelere yöneliyor. Şirket, el işi ve mutfak ürünlerine olan talebin:<ul><li>Bastel (el işi) ürünlerinde %20,</li><li>Pişirme ve fırın ürünlerinde %30 arttığını bildiriyor.</li></ul>Bu eğilim, ekonomik baskılar nedeniyle daha hesaplı ve kişisel hediyelere yönelişin güçlendiğini gösteriyor.<h2>Ekonomik Baskılara Rağmen Hediye Bütçesi Artıyor</h2>Swiss Retail Federation ve EY tarafından yapılan araştırmaya göre, İsviçre halkının önemli bir bölümü artan yaşam maliyetlerinden etkileniyor. Katılımcıların %42’si, yükselen kira, sağlık sigortası ve temel tüketim fiyatlarının bütçelerini ciddi şekilde zorladığını söylüyor.Buna rağmen, İsviçreliler bu yıl Noel hediyeleri için ortalama 341 frank harcamayı planlıyor. Bu rakam:<ul><li>Geçen yıla göre %21 daha fazla,</li><li>Rekor seviyedeki 2022 yılına oldukça yakın.</li></ul><h2>Perakendeciler: “Tüketici bilinçli ama hâlâ alışverişe istekli”</h2>Coop, Migros, Digitec Galaxus gibi büyük perakendeciler, tüketicilerin daha seçici davrandığını ancak alışveriş iştahının güçlü kaldığını belirtiyor.Digitec Galaxus’a göre bu yıl en çok aranan ürünler:<ul><li>iPhone modelleri</li><li>Airfryer cihazları</li><li>Lego setleri</li><li>Parfümler</li><li>Çocuk kitapları</li><li>Kulaklıklar</li></ul>Gıda tarafında ise geleneksel yılbaşı menüsü hâkim. Migros ve Coop, özellikle Fondue Chinoise, Raclette ve Südfrüchte gibi klasik ürünlere talebin yüksek olduğunu bildiriyor. Ayrıca alkolsüz köpüklü içeceklerin satışında belirgin bir artış var.<h2>Fiziksel Mağazalara İlgi Yeniden Yükseliyor</h2>2019–2023 arasında düşüş yaşayan şehir içi alışveriş ve AVM ziyaretleri, Swiss Retail Federation ve EY’nin araştırmasına göre ikinci yıl üst üste artış gösteriyor. Tüketiciler yeniden “Lädelen” olarak bilinen geleneksel mağaza gezmelerine yöneliyor.<h2>Son Hafta Belirleyici Olacak</h2>Perakendeciler, Noel alışverişinin en kritik döneminin henüz tamamlanmadığını vurguluyor. Orell Füssli, 24 Aralık sonrası – yılın son gününe kadar süren – alışveriş döneminin toplam satışlar açısından büyük önem taşıdığını belirtiyor.

Tüketiciler Noel alışverişinde ucuz ve el yapımı hediyelere yöneldi

İsviçre ve Lihtenştayn’da grip vakaları yıl sonuna doğru belirgin şekilde yükselişe geçti. Federal Sağlık Dairesi (BAG), geçtiğimiz hafta laboratuvar tarafından doğrulanmış 2178 grip vakası kaydedildiğini açıkladı. 

Kış salgını güçleniyor

Bu rakam, nüfusa oranlandığında 100 bin kişi başına yaklaşık 24 vaka anlamına geliyor ve geçen yılın aynı dönemine kıyasla neredeyse iki kat artışa işaret ediyor.BAG verilerine göre grip, kış sezonunda her yıl düzenli olarak görülen bir salgın dalgası oluşturuyor. Bu yılki artış ise önceki haftaya göre yüzde 30 daha fazla vaka bildirilmesiyle dikkat çekiyor.<h2>Bazı Kantonlarda Vakalar Belirgin Şekilde Yüksek</h2>Grip vakalarının bölgesel dağılımında önemli farklılıklar bulunuyor. 100 bin kişi başına düşen vaka sayısının en yüksek olduğu kantonlar:<ul><li>Tessin: 66,59</li><li>Basel-Stadt: 42,21</li><li>Valais: 40,13</li></ul>En düşük vaka oranları ise:<ul><li>Glarus: 2,36</li><li>Obwalden: 2,52</li><li>Nidwalden: 11,03</li></ul>Bu veriler, grip dalgasının ülke genelinde eşit yayılmadığını gösteriyor.<h2>Doktora Başvurular Geçen Yıla Göre İki Katından Fazla</h2>Grip benzeri belirtiler nedeniyle sağlık kuruluşlarına başvurular da belirgin şekilde arttı. BAG’a göre:<ul><li>100 bin kişi başına yaklaşık 200 kişi yüksek ateş, öksürük veya boğaz ağrısı gibi grip belirtileriyle doktora gitti.</li><li>Bu sayı toplamda 18 binin üzerinde hastaya karşılık geliyor.</li><li>Geçen yıl aynı dönemde bu rakam yalnızca 7 bin civarındaydı.</li></ul>Bu artış, grip sezonunun bu yıl daha erken ve daha güçlü başladığını gösteriyor.<h2>RSV ve Koronavirüs de Dolaşımda</h2>BAG’ın solunum yolu virüsleri izleme sistemine göre, grip virüslerinin yanı sıra başka patojenler de toplumda yayılıyor:<ul><li>RSV (Respiratuvar Sinsityal Virüs): &nbsp;
Birçok bölgede atık su analizlerinde RSV yükü artıyor. Bu durum, yeni bir RSV dalgasının başlangıcına işaret ediyor.</li><li>Koronavirüs: &nbsp;
Covid-19 vakaları hâlâ görülüyor ancak son dalga Ekim ayında zirve yaptı. Şu anda vaka sayıları durağan ve grip vakalarının gerisinde.</li></ul>BAG, solunum yolu virüslerinin kış aylarında doğal olarak arttığını, ancak bu yılki grip dalgasının özellikle güçlü seyrettiğini belirtiyor.

İsviçre’de Grip patlaması: Vakalar bir haftada yüzde 30 arttı

Uyuşturucuya ilişkin gözaltı haberlerinin son dönemde basın, televizyon ve spor dünyasında sıkça gündeme gelmesi, kamuoyunda test yöntemlerine dair merakı artırdı.

Uyuşturucu testleri

Özellikle sosyal medyada, uyuşturucu testlerinin nasıl yapıldığı ve saç boyasının bu testleri değiştirip değiştirmediği yoğun şekilde tartışılıyor.Peki, uyuşturucu testleri hangi yöntemlerle uygulanıyor ve saç rengi ya da boya gibi kozmetik işlemler sonuçlar üzerinde etkili olabiliyor mu? Bilimsel çalışmalar bu konuda ne söylüyor?<h3>Uyuşturucu testleri nasıl uygulanıyor?</h3>Uyuşturucu testleri, maddenin vücutta bıraktığı izleri, yani metabolitleri saptamayı amaçlıyor. Bu yöntemler arasında saç testi, uzun vadeli kullanım geçmişini ortaya koyabilmesi nedeniyle “altın standart” olarak kabul ediliyor.İdrar testleri genellikle son birkaç günü kapsarken, saç analizleri aylar öncesine ait verileri ortaya çıkarabiliyor. Bunun nedeni, vücuda alınan maddenin kan dolaşımı yoluyla saç köklerine ulaşması ve saç telinin iç yapısına yerleşmesi. Saç uzadıkça, bu maddeler de saç teli boyunca ilerleyerek kronolojik bir kayıt oluşturuyor. Ancak madde kullanımından sonra saçın deri yüzeyine çıkması 5 ila 10 gün sürdüğü için, saç testi çok yeni kullanımı tespit etmekte uygun bir yöntem değil.Test sırasında genellikle başın tepe kısmından, saç derisine en yakın noktadan yaklaşık 90 ila 120 tel saç alınarak örnek oluşturuluyor. Saç bulunmayan kişilerde göğüs, koltuk altı ya da bacak kılları da test için kullanılabiliyor. Vücut kılları daha yavaş uzadığı için bu tür örneklerle 12 aya kadar geriye dönük analiz yapılabiliyor.Toplanan örnekler, çevresel bulaşmaları gidermek amacıyla yıkanıyor ve ardından hassas laboratuvar cihazlarıyla inceleniyor.<h3>Uyuşturucu maddeler saçta ne kadar süre tespit edilebilir?</h3>Medikal bilgi platformu Drugs.com’a göre, saç testleriyle genellikle yaklaşık 90 günlük, yani üç aylık uyuşturucu kullanım geçmişi ortaya çıkarılabiliyor. Standart testlerde 3–4 santimetrelik bir saç uzunluğu analiz ediliyor.Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Adli Bilimler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sevil Atasoy da saçın zaman çizelgesi sunduğunu belirterek, her bir santimetrelik saç uzunluğunun yaklaşık bir aylık geçmişi yansıttığını ifade etmişti. Atasoy’a göre, kısa saç yalnızca son döneme dair bilgi verirken, uzun saç aylar boyunca süren kullanımı ortaya koyabiliyor. Bu durum, saç uzunluğu nedeniyle kadınların daha dezavantajlı olmasına yol açabiliyor.<h3>Saç rengi test sonuçlarını etkiler mi?</h3>Bilimsel araştırmalar, saç renginin uyuşturucu testlerinde belirli farklılıklara yol açabileceğini ortaya koyuyor. Bunun temel nedeni, saçtaki melanin pigmenti. Özellikle koyu renk saçlarda bulunan eumelanin, bazı uyuşturucu maddelerin saç telinde daha yoğun bağlanmasına neden olabiliyor.ABD’de yapılan bir çalışmada, siyah saçlarda kodein seviyelerinin kahverengi, sarı ve kızıl saçlara göre daha yüksek olduğu saptanmıştı. Prof. Dr. Sevil Atasoy da koyu renk saçların açık renklilere kıyasla daha fazla bilgi depoladığını vurgulamıştı.Ancak uzmanlar, bu farkın testin pozitif ya da negatif çıkmasını belirlemediğini, daha çok ölçülen madde miktarını etkilediğini belirtiyor. Laboratuvarlar, sonuçları değerlendirirken saç rengini dikkate alıyor.<h3>Saç boyası test sonuçlarını değiştirir mi?</h3>Kamuoyunda en çok tartışılan konulardan biri de saç boyasının uyuşturucu testlerini etkileyip etkilemediği. Yapılan araştırmalar, boya ve perma gibi kimyasal işlemlerin saçtaki uyuşturucu miktarını azaltabildiğini, ancak testin tamamen negatif çıkmasına neden olmadığını gösteriyor.Bilimsel çalışmalar, işlem görmüş saçların da pozitif sonuç vermeye devam ettiğini ve boyalı saçın uyuşturucu tespiti açısından geçersiz sayılamayacağını ortaya koyuyor. Aşırı güçlü ağartıcıların bazı maddelerde ölçüm değerlerini düşürebildiğine dair bulgular olsa da, bu durum genelleştirilemiyor ve rutin adli testlere uyarlanamıyor.Bununla birlikte, saçın iç yapısına nüfuz eden ve oksidasyon içeren kalıcı boyaların, yüzeysel boyalara kıyasla uyuşturucu seviyelerini daha düşük gösterebildiği belirtiliyor. Adli laboratuvarlar ise sonuçları değerlendirirken kişinin saçına uygulanan kozmetik işlemleri dikkate alıyor.

Saç boyası uyuşturucu testlerinin sonucunu etkiler mi?

İklim değişikliğinin etkileri Avrupa’nın en yüksek dağ silsilesi olan Alpler’de her geçen yıl daha net hissedilirken, Avusturya Alpleri’nde yükselen sıcaklıklar turizmden kış sporlarına, dağcılıktan doğal yaşama kadar pek çok alanı doğrudan etkiliyor.

Alpler ısınıyor

Anadolu Ajansı’nın, küresel ısınmanın Alp Dağları üzerindeki sonuçlarını ele aldığı “Avrupa’nın Zirvesi: Alpler” başlıklı dosya haberinin yedinci bölümünde, Avusturya Alpleri’nde yaşanan iklim değişiminin turizm faaliyetlerine yansımaları mercek altına alındı.Kış sporları denince Avrupa’nın en popüler merkezleri arasında yer alan Avusturya Alpleri, son yıllarda ABD ve Çin gibi uzak pazarlardan da yoğun ilgi görüyor. Kış aylarında kayak turizmiyle öne çıkan bölge, yılın diğer dönemlerinde ise dağcılık ve doğa yürüyüşleri için ziyaretçi ağırlıyor.Ancak iklim değişikliği, Alpler’de mevsimsel dengeleri bozarak yağış rejiminden kar örtüsüne, ekosistemlerden turizm altyapısına kadar geniş bir alanda etkisini gösteriyor. Kar yağışlarının azalması, kayak merkezlerini yapay kara daha fazla bağımlı hale getirirken; şiddetli yağışlar, uzun süreli kuraklıklar, heyelanlar ve toprak kaymaları yürüyüş ve tırmanış rotalarına zarar veriyor.Avusturya Turizm Tanıtım Kurumu Kurumsal İletişim Departmanından Manfred Huber, bu kış sezonunda yaklaşık 20,6 milyon turistin Avusturya’da tatil yapmasının beklendiğini ifade etti. Huber, ülkedeki kayak pistlerinin yaklaşık yüzde 75’inin yapay karla kaplı olduğunu belirtti.Alplerin doğal yapısını ve özgünlüğünü korumak amacıyla 1862 yılında kurulan Avusturya Alpler Derneği (Alpenverein Österreich) ise 100 yılı aşkın süredir gönüllüler aracılığıyla veri topluyor. “Alplerin avukatı” olarak anılan dernek, 25 bin gönüllüyle 26 bin kilometrelik yol ağı ve 200’ün üzerinde tırmanış tesisinin bakımını üstlenerek doğanın herkes için erişilebilir kalmasını hedefliyor.Derneğin basın departmanından Anna Praxmarer, iklim değişikliğinin Avusturya Alpleri’nde buzullardan su kaynaklarına, yürüyüş parkurlarından dağ kulübelerine kadar uzanan turizm altyapısını ciddi biçimde etkilediğini anlattı.Praxmarer, 2023–2024 döneminde Alpler’deki buzulların ortalama 24,1 metre geri çekildiğini belirterek, ortalamanın 1,9 derece üzerinde seyreden aşırı sıcaklıklar ve kurak koşulların, 134 yıllık buzul izleme tarihinde üçüncü en yüksek gerileme oranına yol açtığını söyledi.Kuraklığın artmasının da turizmi zorlaştırdığına dikkat çeken Praxmarer, bu durumun özellikle dağ kulübelerinin işletilmesini güçleştirdiğini vurguladı. Sıcaklık artışıyla birlikte su sıkıntısının yaşandığını belirten Praxmarer, bazı kulübelerin kapatıldığını, bazılarının ise ayakta kalabilmesi için yeni teknolojilerle yapısal dönüşüme ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.<h3>“Dağcılık giderek daha riskli hale geliyor”</h3>Yürüyüş parkurları ve dağ kulübelerinin Avusturya’nın simgeleri arasında yer aldığını dile getiren Praxmarer, dağcılığın her geçen yıl daha tehlikeli bir hale geldiğini söyledi. Daha önce buzullarla kaplı olan yüksek rakımlı alanlarda artık dengesiz zeminler, çamur ve gevşek kayaların bulunduğunu belirten Praxmarer, bunun hem turistler hem de bölgedeki herkes için ciddi risk oluşturduğunu aktardı.Şiddetli yağışların artmasıyla birlikte çok sayıda yürüyüş parkurunun zarar gördüğünü de sözlerine ekledi.<h3>“Alpler küresel ortalamanın iki katı hızla ısınıyor”</h3>Alpler’in küresel ortalamaya kıyasla iki kat daha hızlı ısındığını bildiklerini söyleyen Praxmarer, sıcaklık artışının yağış biçimlerini de değiştirdiğini kaydetti. Soğuk mevsimlerde yağış miktarının arttığını ancak bunun büyük ölçüde kar yerine yağmur şeklinde gerçekleştiğini belirtti.Yaz aylarında ise toplam yağış miktarında azalma görüldüğünü, buna karşın aşırı hava olaylarının şiddetli yağış ve kuraklık gibi daha sık yaşandığını vurguladı.Bu değişimin Alpler’deki yaban hayatını da olumsuz etkilediğine dikkat çeken Praxmarer, kar tavşanı ve kar tavuğu gibi türlerin kışın beyaz kürk ya da tüyleriyle sağladıkları kamuflajın, kar örtüsünün olmaması nedeniyle işlevini yitirdiğini ifade etti.Praxmarer, iklim krizinin Alpler’de artık soyut bir tehdit değil, somut bir gerçeklik olduğunu belirterek, yükselen sıcaklıkların yalnızca manzarayı değil, insanların bu doğa içinde hareket etme biçimini de değiştirdiğini söyledi.Kış sporları açısından öngörülebilirliğin temelden sarsıldığını vurgulayan Praxmarer, özellikle düşük rakımlı bölgelerde karın giderek azaldığını, bunun da turizm sezonlarının yeniden şekillenmesine yol açtığını dile getirdi.Aşırı hava olaylarının hem daha sık hem de daha yıkıcı hale geldiğini belirten Praxmarer, “Yürüyüş yolları sular altında kalıyor, dağ kulübeleri su sıkıntısı yaşıyor, dağ çayırları ve yerleşim alanları ciddi baskı altında. Ekosistemler ağır biçimde zarar görüyor. İklim krizi Alpler’i vuruyor ve Avusturya’daki buzulların önümüzdeki 40–50 yıl içinde büyük ölçüde yok olması artık neredeyse kaçınılmaz” değerlendirmesinde bulundu.

İklim krizi Avusturya Alpleri’nde turizmi zorluyor

Yılbaşı ve Noel bayramı arasındaki fark her sene Türkiye'de bazı tartışmalara neden oluyor. Peki yılbaşı ve Noel'in farkı nedir? Dünyanın dört bir yanında kutlanan bu bayramlar nereden geliyor?

Noel Bayramı nereye dayanıyor?

Dünyanın birçok ülkesinde Hristiyanlar 24 Aralık'ı 25'ine bağlayan gecede Noel bayramını kutluyor. Yılbaşı ve Noel bayramı arasındaki fark her sene Türkiye'de bazı tartışmalara neden oluyor.Miladi takvim başlangıcı olan yılbaşı kutlamaları ile Noel kutlamaları tarihlerinin yakın olması sebebiyle sıkça karıştırılıyor.Peki yılbaşı ve Noel'in farkı nedir? Dünyanın dört bir yanında kutlanan bu bayramlar nereden geliyor? Noel ve yılbaşı arasındaki fark hakkında bilmeniz gerekenler.Noel Bayramı nereye dayanıyor? Noel Bayramı, her yıl 25 Aralık’ta kutlanıyor. Kutlamalar 24 Aralık’ta Noel arefesiyle başlıyor ve bazı ülkelerde 26 Aralık akşamına kadar devam ediyor.Noel, Hristiyanlar tarafından "kurtarıcı Mesih" olarak kabul edilen Hz. İsa'nın doğum gününün geleneksel olarak kutlandığı bayram.Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodokslarsa, Noel'i Jülyen takviminde 25 Aralık'a denk gelen 6 Ocak'ta kutluyor.Noel bayramının temelinde antik çağlarından beri kutlanan pagan ve Roma kış festivalleri olan Yule ve Saturnalia bayramları var.Roma İmparatorluğu döneminde, Hristiyanlar yerel halkın bu dini daha kolay benimsemesi için pagan bayramlarını dini bir bayram olarak kutlamaya başladı. Aslında dini ve tarihi kaynaklarda Hz.İsa'nın doğum tarihi tam olarak bilinmiyor.Günümüzde ise Noel, Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, dini esaslarından arınmış, hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir evrensel bir bayram haline geldi.Bu değişikliğin en belirgin simgelerinden biriyse "Noel Baba" figürü.'Noel Baba' kimdir, nereden geliyor? "Noel Baba", 24 Aralık gecesi evlere gizlice girerek çocuklara hediye bırakan efsanevi bir figür. Günümüzde, kırmızı elbiseli, kır saçlı, beyaz sakallı, sevimli birisi olarak resmediliyor."Noel Baba" efsanesinin Piskopos Nikola’yı konu alan Hollandalı Sinterklaas hikayesine dayanıyor."Noel Baba"nın, sene içerisinde "yaramazlık yapmayan" çocuklara hediye getirme geleneği ise İskandinav mitolojisindeki tanrı Odin'den geliyor.

Noel ve yılbaşı kutlamaları nereden geliyor, ikisinin arasındaki fark nedir?

İsviçre Federal Gümrük ve Sınır Güvenliği Dairesi (BAZG) çalışanları arasında büyük huzursuzluk yaşanıyor. Nedeni, yeni iç eğitim programı “Allegra”. Resmî olarak gönüllü olan bu eğitim, katılmayanlara ciddi maaş kaybı tehdidiyle fiilen zorunlu hale geliyor.

Maaş kaybı ve personel krizi

<h2>Aylık 1000 Franklık Kayıp</h2>Çalışanlara göre, eğitime katılmayanlar üç maaş sınıfı geriye düşürülecek. Bu da yıllık yaklaşık 13.000 frank, yani aylık 1000 frank kayıp anlamına geliyor. Bir çalışan durumu şöyle özetliyor: “Ya eğitime katılırsın ya da maaşının önemli bir kısmını kaybedersin.”<h2>Uzmanlık Değeri Düşüyor</h2>Zoll-Chef Pascal Lüthi’nin Aralık 2025’te yayımladığı iç belgede, “Allegra”yı reddedenler için yeni meslek profilleri öngörülüyor. Bu kişiler 2028’den itibaren yalnızca mal gümrüğüyle ilgilenen “Sachbearbeiter Zoll” olarak çalışacak. Bu görev, kapsamlı uzmanlık gerektirmediği için daha düşük maaş sınıfına yerleştirilecek.Çalışanlar, yıllar içinde edindikleri uzmanlığın değersizleştirildiğini düşünüyor. Birçok kişi kendini “deklase edilmiş ve demotive” hissediyor.<h2>Sendika Tepkili</h2>Zoll sendikası Garanto, Kasım ayında sürece müdahil oldu. Başkan Jean-Luc Addor’un liderliğinde sendika, eğitimin içeriğini ve sonuçlarını eleştiriyor. “Allegra”nın, gümrük uzmanlarını üniforma giymeye, silah taşımaya ve vardiyalı çalışmaya zorladığını savunuyor. Oysa birçok çalışan – özellikle kadınlar – yüksek eğitimli ve mal trafiği konusunda uzman. Personel kontrolleri veya silahlı görevlerle bugüne kadar neredeyse hiç ilgilenmemişlerdi.<h2>Personel Kaybı Artıyor</h2>Çalışanlar arasında “Kim gidebiliyorsa gidiyor” sözleri sıkça dile getiriliyor. İç tahminlere göre, dönüşüm sürecinin başlamasından bu yana gümrük uzmanlarının sayısı yarıya indi. Kalanların çoğu ise gönülsüz şekilde görevde kalıyor.

Gümrük çalışanları baskı altında: “Allegra” eğitimi tepki çekiyor

İsviçre’de kış aylarında yolların güvenliği için kullanılan tuzun büyük bölümü, Aargau kantonundaki Riburg tesislerinde depolanıyor. Burada bulunan dev “Saldome” yapılarında yüz binlerce ton tuz saklanıyor. Bu stoklar olmadan ülke, birkaç gün içinde kış aylarında kaosa sürüklenebilirdi.

Kışın hayati tuz stoku

<h2>Kışın Hayati Önemi Olan Tuz</h2>Her sabah turuncu kış hizmet araçları, buzlu yolları güvenli hale getirmek için tuz serpiyor. Bu tuz, 250 metre derinlikten çıkarılarak Riburg’daki dev kubbeli depolarda saklanıyor.Ana depoda şu anda yaklaşık 80.000 ton tuz bulunuyor. Bu miktar, yaklaşık 2000 kamyonu doldurmaya yetiyor. İsviçre Salinen CEO’su Urs Hofmeier, “Bu stok sert bir kışta yaklaşık bir ay yeterli olur” diyor. Ancak bazı yıllarda sadece bir ayda 100.000 tonun üzerinde tuz tüketildiği de oluyor.<h2>Dalgalanan Tüketim</h2>Tuz tüketimi kışın sertliğine göre büyük değişiklik gösteriyor:<ul><li>Ilıman bir kışta yaklaşık 100.000 ton tuz kullanılıyor.</li><li>Sert geçen bir kışta bu rakam 350.000 tona kadar çıkabiliyor.</li></ul>Hofmeier, 14 yıl önce göreve başladığında “tuzun yetmeyeceği” endişesini yaşadığını, ancak Saldome depoları sayesinde stokların hiçbir zaman tükenmediğini belirtiyor.<h2>İsviçre’nin Kış Sigortası</h2>Riburg’daki dev tuz dağları, ülkenin tüm kantonlarına dağıtım yaparak kış aylarında yolların güvenliğini sağlıyor. Bu stoklar, İsviçre’nin kış aylarında durma noktasına gelmesini engelleyen kritik bir güvence olarak görülüyor.

İsviçre’nin kış güvencesi: Riburg’daki dev tuz deposu

İsviçre dünyanın en zengin ülkelerinden biri olmasına rağmen, halkın büyük çoğunluğu zenginliği maddi varlıklarla tanımlamıyor. SRG’nin GFS Bern araştırma enstitüsüne yaptırdığı geniş çaplı ankete göre, İsviçreliler için sağlık, özgürlük ve sosyal ilişkiler finansal servetten çok daha önemli.

Maddi servet mutluluk garantisi değil

<h2>Sağlık, Özgürlük ve İlişkiler Öncelikli</h2>55.000 kişinin katıldığı ankette:<ul><li>%99 “iyi sağlık”ı zenginliğin en önemli unsuru olarak görüyor.</li><li>%98 “özgürlüğü” önemsiyor.</li><li>%96 “sosyal ilişkileri” öne çıkarıyor.</li></ul>Maddi unsurlar ise daha geride kalıyor:<ul><li>%78 “para”yı önemli buluyor.</li><li>%52 “mülkiyet”i değerli görüyor.</li><li>%32 “tüketim malları”nı (örneğin araba, kıyafet) zenginlik olarak tanımlıyor.</li></ul><h2>Maddi Zenginlik Mutluluk Getirmiyor</h2>Katılımcıların üçte ikisi, artan kira ve sağlık sigortası maliyetlerine rağmen finansal durumlarını “rahat” olarak tanımlıyor. Sadece %26 maddi zenginliği yaşam hedefi olarak görüyor. %71 için finansal servet öncelik değil.Ayrıca %93, “zenginlik finansal güvenlik sağlar ama kaygısız bir yaşam garantisi vermez” görüşüne katılıyor.<h2>Gençler Daha Fazla Maddi Kazanç Peşinde</h2>16–39 yaş grubu, diğer yaş gruplarına göre daha fazla finansal baskı altında olduğunu belirtiyor. Bu grup, gelir elde etmeye ve maddi zenginliğe yönelmeye daha yatkın. Buna karşılık, 56 yaş üstü katılımcılar daha az maddi beklenti içinde.Katılımcıların %80’i gelir dağılımındaki uçurumun çok büyük olduğunu düşünüyor. %87’si ise gençlerin artık ev sahibi olmasının neredeyse imkânsız hale geldiğini söylüyor.

İsviçreliler gerçek zenginliği paradan çok sağlık ve özgürlükte arıyor

İsviçre’de yabancı uyrukluların kimlik belgelerinin kontrolünde ciddi eksiklikler olduğu ortaya çıktı. Yapılan bir ankete göre, yalnızca her dört belediyeden biri pasaport ve kimlik kartlarını sistematik olarak sahtecilik açısından inceliyor. Bu durum hem güvenlik uzmanları hem de siyasetçiler tarafından yetersiz bulunuyor.

Sahte belgeler alarm veriyor

<h2>Sahte Belgeler Kolayca Temin Edilebiliyor</h2>İsviçre’de oturma veya çalışma izni almak isteyen yabancıların belediyelere pasaport veya kimlik kartı ibraz etmesi gerekiyor. Ancak giderek daha kolay temin edilebilen sahte belgeler, sınır muhafızları ve belediye çalışanları için büyük bir zorluk oluşturuyor. Belgelerin güvenlik özelliklerini tanımak için özel eğitim ve teknik araçlar gerekiyor.<h2>Anket Sonuçları Endişe Verici</h2>VSED (İsviçre Nüfus Hizmetleri Birliği) ve VKM (Kanton Göç Daireleri Birliği) tarafından yapılan ankete göre:<ul><li>%37’si belgeleri sistematik olarak kontrol ediyor.</li><li>%40’ı kısmen kontrol ediyor.</li><li>%23’ü hiç kontrol etmiyor.</li></ul>Ayrıca belediyelerin yalnızca üçte biri pasaport okuyucu, UV ışığı veya özel cihazlara sahip.<h2>Uzmanlar: “Bu Yeterli Değil”</h2>Bern Yabancılar Polisi Başkanı ve VSED eşbaşkanı Alexander Ott, mevcut uygulamaların kesinlikle yetersiz olduğunu vurguladı. SVP’den Pascal Schmid ise “Bu durum güvenlik açısından şok edici. Ülkemizde kimlerin yaşadığını bilmek zorundayız” dedi.<h2>Karanlık Rakam: %8–10 Tahmini</h2>Sahte belgelerle İsviçre’de yaşayanların sayısı tam olarak bilinmiyor. Ancak Alexander Ott, mevcut vakaların genelleştirilmesiyle %8–10 civarında bir karanlık rakam olabileceğini belirtti.<h2>Federal Hükümet Harekete Geçiyor</h2>Adalet Bakanı Beat Jans, “Artık kimsenin sahte belgelerle ülkeye girmemesi gerekiyor” diyerek yeni bir yasal düzenleme hazırlığı içinde olduklarını açıkladı. Tasarının 2026 yazına kadar hazır olması bekleniyor.<h2>Çözüm: Eğitim ve Teknik Destek</h2>VSED, belediye çalışanları için geniş kapsamlı eğitim programları planlıyor. Anket sonuçlarına göre belediyelerin %90’ından fazlası bu tür eğitimleri gerekli görüyor.

Belediyeler yabancı pasaportları yeterince kontrol etmiyor

Yeni bir bilimsel çalışma, küfür etmenin fiziksel görevler sırasında performansı artırabileceğini ortaya koydu. Araştırmaya göre küfür, kişilerin kendilerini daha özgüvenli, daha odaklanmış ve zihinsel olarak daha az dağılmış hissetmelerine yardımcı oluyor.

Sosyal engeller 

Toplumda genellikle kaba bir davranış olarak görülen küfür etme alışkanlığı, araştırmacılara göre fiziksel performansı yükselten beklenmedik bir araç olabilir. American Psychologist dergisinde yayımlanan çalışmada, küfür eden bireylerin fiziksel aktivitelerde daha iyi sonuçlar elde ettiği belirlendi.Araştırmanın başyazarı ve İngiltere’de Keele Üniversitesi’nde kıdemli psikoloji öğretim görevlisi olan Richard Stephens, insanların çoğu zaman bilinçli ya da bilinçsiz biçimde kendilerini tam kapasite kullanmaktan alıkoyduğunu ifade etti. Stephens’a göre küfür, bu sınırı aşmayı kolaylaştırıyor.Stephens, küfretmenin kişiye daha güçlü bir odaklanma, artan özgüven ve azalan dikkat dağınıklığı sağladığını belirterek, bunun bireylerin kendilerini biraz daha zorlamasına yardımcı olduğunu söyledi.<h3>Sosyal engeller gevşiyor</h3>Araştırma, küfür ile fiziksel performans arasındaki bağlantıyı ortaya koyan önceki çalışmaları temel alırken, bu etkinin arkasındaki psikolojik mekanizmayı anlamaya odaklandı.Keele Üniversitesi ve Alabama Üniversitesi’nden araştırmacılara göre küfretmek, bireyi zihinsel olarak “kontrolün gevşediği” bir duruma sokuyor. Bu durum, aşırı özdenetimin azalmasına ve kişinin daha serbest hareket etmesine olanak tanıyor.Stephens, küfürle birlikte sosyal kısıtlamaların geçici olarak ortadan kalktığını ve bunun insanların farklı durumlarda kendilerini daha fazla zorlamalarına izin verdiğini dile getirdi.<h3>Küfür edenler daha uzun süre dayanabiliyor</h3>Çalışma kapsamında 192 kişi iki ayrı deneyde test edildi. Katılımcılardan, sandalye şınavı yaparken her iki saniyede bir ya önceden belirledikleri küfürlü bir kelimeyi ya da tarafsız bir kelimeyi tekrar etmeleri istendi.Deney sırasında katılımcıların odaklanma düzeyleri, özgüvenleri ve yaptıkları aktiviteye ilişkin algıları da çeşitli sorularla ölçüldü.Elde edilen sonuçlara göre, küfür eden katılımcılar nötr kelime kullananlara kıyasla vücut ağırlıklarını daha uzun süre taşıyabildi. Ayrıca kendilerini daha güvende hissettiklerini, zihinlerinin başka düşüncelere kaymadığını ve yaptıkları işe daha iyi odaklandıklarını ifade ettiler.Bazı katılımcılar ise, yaptıkları işe tamamen ve keyifle daldıkları “psikolojik akış” olarak adlandırılan duruma ulaştıklarını belirtti.Stephens, bu bulguların küfretmenin neden bu kadar yaygın bir davranış olduğunu açıklayabileceğini söyleyerek, küfür için “kalori içermeyen, ilaç gerektirmeyen, düşük maliyetli ve her an ulaşılabilen bir performans artırıcı” tanımını yaptı.

Araştırma: Küfretmek fiziksel performansı ve dayanıklılığı artırıyor

Avrupa’da tüketiciler giderek daha az nakit kullanmayı tercih ederken, kartlı ve mobil ödeme yöntemleri her geçen gün daha fazla yaygınlaşıyor. Buna rağmen, bazı ülkelerde ve belirli sektörlerde fiziki para hâlâ günlük hayatın önemli bir parçası olmayı sürdürüyor.

Nakitin geleceği

Kıta genelinde banknot ve madeni para kullanımında istikrarlı bir düşüş gözlemlense de, nakit hâlâ yaygın bir ödeme aracı. Euro Bölgesi’ndeki birçok ülkede, işlem sayısı ve toplam harcama tutarı bakımından nakit, en sık kullanılan ödeme yöntemi olmaya devam ediyor.Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) yayımladığı araştırmaya göre, 2024 itibarıyla Euro Bölgesi’nde bireylerin cüzdanlarında taşıdığı nakit miktarının medyanı 59 euro seviyesinde bulunuyor. Ancak bu rakam ülkeler arasında ciddi farklılıklar gösteriyor. Hollanda’da ortalama taşınan nakit 35 euroya kadar düşerken, Lüksemburg ve Kıbrıs’ta bu tutar 82 euroya kadar çıkıyor.Avrupa Birliği’nin en büyük dört ekonomisi karşılaştırıldığında, Almanya 69 euro ile günlük taşınan nakit miktarında ilk sırada yer alıyor. Fransa ise 50 euro ile listenin alt sıralarında bulunuyor. İtalya bu alt sınıra daha yakın seyrederken, İspanya Euro Bölgesi ortalamasının biraz üzerinde konumlanıyor.Varşova Üniversitesi’nden Profesör Jakub Górka, Euronews Business’a yaptığı değerlendirmede, nakit kullanım alışkanlıklarının büyük ölçüde ulusal kültürlerden etkilendiğini belirtti. Górka’ya göre, sıcak iklime sahip ve yüz yüze alışverişin yaygın olduğu Güney Avrupa ülkelerinde nakit kullanımı daha yüksek seyrediyor. Buna karşılık, İskandinav ülkeleri tarihsel olarak elektronik bankacılık ve nakitsiz ödeme sistemlerine daha hızlı uyum sağladı.<h3>Nakit ödemelerin payı geriliyor</h3>Euro Bölgesi’nde satış noktalarında yapılan nakit ödemelerin oranı zamanla düşmeye devam ediyor. 2016 yılında tüm işlemlerin yüzde 79’u nakitle yapılırken, bu oran 2024’te yüzde 52’ye gerileyerek 27 puanlık bir düşüş gösterdi.Benzer bir azalma işlem tutarlarında da yaşandı. Nakit ödemelerin toplam değer içindeki payı aynı dönemde yüzde 54’ten yüzde 39’a düşerek 15 puan azaldı.Buna rağmen, 2024 yılında Euro Bölgesi’nde yapılan tüm işlemlerin yarısından biraz fazlası hâlâ nakitle gerçekleştirildi. Bölgedeki 20 ülkenin 14’ünde nakit, en yaygın ödeme yöntemi olmayı sürdürdü. Bu ülkelerin yaklaşık yarısında nakdin işlem payı yüzde 45 ile 55 arasında değişiyor. Oran Hollanda’da yüzde 22’ye kadar inerken, Malta’da yüzde 67’ye ulaşıyor. Slovenya, Avusturya ve İtalya’da ise yüzde 60’ın üzerinde seyrediyor.CashEssentials Başkanı Guillaume Lepecq, nakde güçlü tarihsel bağları olan Almanya, Avusturya ve İtalya gibi ülkelerde fiziki paraya duyulan güvenin hâlâ yüksek olduğunu vurguladı. Lepecq, bunun nedenleri arasında geçmişte yaşanan bankacılık krizleri, kişisel mahremiyet kaygıları ve dijital gözetim endişelerinin yer aldığını belirtti.Değer bazında bakıldığında ise nakdin payı daha sınırlı kalıyor. Euro Bölgesi genelinde nakit, toplam ödeme değerinin yüzde 39’unu oluşturuyor. Bu oran ülkeler arasında Hollanda’da yüzde 17’den Litvanya’da yüzde 59’a kadar değişiklik gösteriyor.Kartlı ödemeler ise işlemlerin yüzde 39’unu ve toplam ödeme değerinin yüzde 45’ini kapsıyor. Ayrıca cep telefonları ve akıllı saatlerle yapılan temassız ödemelerin kullanımı da hızla artıyor.<h3>Ülkeler arasında neden bu kadar fark var?</h3>University College Cork’tan işletme profesörü Olive McCarthy, ülkeler arasındaki nakit kullanım farklarının toplumsal, ekonomik ve kültürel etkenlerle açıklanabileceğini ifade etti. McCarthy, nakdin kabul edilme oranları, dijital teknolojilere uyum seviyesi ve dijital ödemelerdeki mahremiyet endişelerinin bu farklılıklarda etkili olduğunu söyledi.Euro Bölgesi’nde nakit kullanımının ve taşınan nakit miktarının en düşük olduğu ülkeler Hollanda ve Finlandiya olarak öne çıkıyor. McCarthy, Hollanda’da işletmelerin yalnızca yüzde 79’unun nakit kabul ettiğini, restoran ve kafelerde bu oranın 2021’de yüzde 98 iken 2024’te yüzde 85’e düştüğünü aktardı.Finlandiya’da ise nakit ödemeyi tercih eden küçük ve orta ölçekli işletmelerin oranı yalnızca yüzde 8 seviyesinde bulunuyor. McCarthy, her iki ülkede de dijital ödeme sistemlerinin küresel ölçekte en yüksek benimsenme oranlarına sahip olmasının şaşırtıcı olmadığını sözlerine ekledi.

Avrupalılar cüzdanlarında artık ne kadar nakit taşıyor?

İsviçre hükümeti, Gazze’deki ağır insani krize yanıt olarak insani yardıma ek 17,5 milyon İsviçre Frangı ayırdığını açıkladı. Bu fonlar UNICEF, OCHA, ICRC ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarına aktarılıyor. 

Ateşkese rağmen sorunlar devam ediyor

Ancak sahadaki BM ve yardım kuruluşlarına göre, artan finansal desteğe rağmen Gazze’ye ulaşan yardım miktarı hâlâ son derece yetersiz. Bu durum, savaşın iki ay önce resmen sona ermiş olmasına rağmen devam eden kısıtlamalarla ilişkilendiriliyor. İsrail ile Hamas arasında ABD aracılığıyla sağlanan ateşkes anlaşması, günlük 600 yardım kamyonunun Gazze’ye girişini öngörse de, BM verileri bu rakamın çok altında kalındığını gösteriyor.Gazze’deki insani tablo hâlâ son derece ağır. İki yılı aşkın süren savaşın ardından bölgenin büyük kısmı yıkılmış durumda ve uzun süre boyunca yardım girişinin engellenmesi, IPC verilerine göre Gazze’yi resmen kıtlık seviyesine sürükledi. BM’nin bir komisyonu, İsrail’in Gazze’de soykırım işlediği yönünde ağır suçlamalarda bulundu; özellikle nüfusun kasıtlı olarak aç bırakılması bu iddiaların temel dayanaklarından biri olarak sunuldu. İsrail ise bu suçlamaları reddediyor.Ateşkes sonrasında yardım girişlerinde bir miktar artış olsa da, BM’ye göre 12 Ekim–12 Aralık arasında Gazze’ye yalnızca 7230 kamyon yardım ulaştı; bu da günde yaklaşık 120 kamyona denk geliyor. İsrail’in ilgili kurumu COGAT ise bu rakamları reddedip günlük 600–800 kamyonun giriş yaptığını iddia ediyor. Ancak sahadaki BM ve STK temsilcileri, yardımın hâlâ çok yetersiz olduğunu ve bunun nedeninin İsrail’in uyguladığı bürokratik ve lojistik engeller olduğunu belirtiyor. Bir BM çalışanı durumu “İstedikleri zaman açıp kapattıkları bir musluk gibi” sözleriyle özetliyor.Yardım akışının önündeki en büyük engellerden biri, sınır kapılarının düzensiz şekilde işletilmesi. Gazze’ye teoride üç geçiş noktası açık olsa da, bunlardan yalnızca biri aynı anda çalışıyor. Ayrıca savaş öncesi en önemli insani yardım kapısı olan Mısır sınırındaki Rafah geçişi hâlâ kapalı. İsrail, bu kapının açılmasını Hamas’ın ölü İsraillileri teslim etmesi şartına bağlıyor. Mısır ise geçişin tek taraflı değil, iki yönlü açılması gerektiğini savunarak işbirliğini reddediyor.Yardım kuruluşlarının karşılaştığı bir diğer büyük sorun, İsrail’in uyguladığı sıkı kontrol prosedürleri. Gazze’ye gönderilecek her malzeme için uzun listeler hazırlanması, kamyonların tek tek onaylanması ve sınırda tekrar kontrol edilmesi gerekiyor. “Çifte kullanım” gerekçesiyle dondurulmuş etten okul malzemelerine kadar birçok ürün reddedilebiliyor. Paket boyutundaki küçük bir farklılık bile tüm kamyonun geri çevrilmesine yol açabiliyor. Bu nedenle yardım kuruluşları, onaylanmış bir sevkiyatın bile Gazze’ye ulaşıp ulaşmayacağını öngöremiyor.Buna ek olarak, İsrail’in STK’lar için getirdiği yeni kayıt zorunlulukları da yardım akışını ciddi şekilde aksatıyor. STK’lardan çalışanlarının kişisel bilgilerini paylaşmaları isteniyor; birçok kuruluş güvenlik gerekçesiyle bunu reddediyor. Kayıt sürecinin belirsizliği nedeniyle bazı STK’lar aylarca yardım gönderemiyor ve depolarında bekleyen malzemeleri Gazze’ye sokamıyor. 55 yardım kuruluşu, bu uygulamaların insani çalışmaları tehlikeye attığı konusunda ortak bir uyarı yayımladı.İsviçre’de Caritas, hükümetin ek yardım kararını memnuniyetle karşılarken, Bern’in İsrail’e daha fazla siyasi baskı yapması gerektiğini savunuyor. Caritas’a göre sorun teknik değil, tamamen siyasi bir nitelik taşıyor. İsviçre Dışişleri Bakanlığı ise İsrail’in Uluslararası Adalet Divanı’nın ihtiyati tedbirlerine uyması gerektiğini düzenli olarak dile getirdiklerini belirtiyor.

İsviçre Gazze yardımını artırdı, ancak yardım hâlâ ulaşmıyor

2025 yılı, küresel siyasetten çatışmalara, diplomasiden doğal afetlere kadar birçok kritik başlığın öne çıktığı bir yıl oldu. Uluslararası dengeleri etkileyen gelişmeler, dünya kamuoyunun gündemini belirledi.

Dünyada 2025

ABD’de 5 Kasım 2024’te yapılan başkanlık seçimlerini kazanan Donald Trump, 2016–2020 döneminin ardından ikinci kez Beyaz Saray’a döndü. Yüksek Mahkeme Başkanı John Roberts’ın yönettiği ve dua ile başlayan törende yemin eden Trump, ABD’nin 47’nci başkanı olarak görevine başladı.Suriye’de geçiş süreci kapsamında yeni yönetimin lideri Ahmed Şara, cumhurbaşkanı ilan edildi. Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ve ülkedeki silahlı grupların temsilcilerinin katıldığı “Zafer Konferansı”nın ardından yapılan açıklamada, Şara’nın geçiş döneminde Suriye’yi uluslararası platformlarda temsil edeceği duyuruldu.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6fdd.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Ahmed Şara</figcaption></figure>ABD’de eski Başkan John F. Kennedy suikastına ilişkin yaklaşık 80 bin sayfalık belge kamuoyuna açıldı. ABD Ulusal Arşiv ve Kayıtlar İdaresi tarafından yayımlanan 1123 belgenin, daha önce bilinen bilgiler dışında çarpıcı bir yenilik içermesinin düşük ihtimal olduğu yorumları yapıldı.Almanya’daki genel seçimlerde Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri, yaklaşık yüzde 29 oy alarak sandıktan birinci çıktı. CDU Genel Başkanı Friedrich Merz, başbakan adayı olarak öne çıkarken, zafer konuşmasında Avrupa’nın güçlendirilmesini öncelik olarak gördüğünü ve kıtanın ABD’ye bağımlılığını azaltmayı hedeflediğini söyledi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6fde.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Friedrich Merz</figcaption></figure>Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail’in saldırılarını yeniden başlatmasının ardından BM’nin Gazze’deki uluslararası personel sayısını azaltma kararı aldığını açıkladı. Sözcü Stephane Dujarric, saldırılarda BM personelinin de hayatını kaybettiğini belirterek, yaklaşık 100 kişilik uluslararası kadronun 30’unun bölgeden ayrılacağını bildirdi.Myanmar’da 28 Mart’ta meydana gelen 7,7 ve 6,4 büyüklüğündeki depremler, 2 bin 56 kişinin hayatını kaybetmesine, yaklaşık 3 bin 900 kişinin yaralanmasına yol açtı. Depremler, çevre ülkelerde de ciddi hasara neden oldu.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6fdf.jpg" width="1024" height="576"></figure>Brezilya, Endonezya’nın BRICS’e tam üye olarak katıldığını duyurdu. Böylece Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisi BRICS bünyesine dahil oldu.ABD ile Çin arasında nisan ayında tırmanan gümrük vergisi restleşmesi, küresel ticarette gerilimi artırdı. Mayıs ayında İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılan görüşmelerde taraflar, yüksek tarifeleri 90 günlüğüne düşürme konusunda uzlaştı. Temmuz sonunda Stockholm’de yapılan toplantılarda ise bu geçici uzlaşmanın uzatılması kararlaştırıldı.Katolik dünyası, 21 Nisan’da 88 yaşında hayatını kaybeden Papa Franciscus’un cenazesiyle yasa boğuldu. 8 Mayıs’ta ABD’li Kardinal Robert Francis Prevost, Katolik Kilisesi’nin 267’nci Papası seçilerek “Papa 14. Leo” adını aldı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6fe0.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Papa 14. Leo</figcaption></figure>Rusya ile Ukrayna arasındaki doğrudan temaslar, nisan ve mayıs aylarında hız kazandı. Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da yapılan ilk görüşmelerde ateşkes sağlanamasa da karşılıklı bin esirin takası konusunda mutabakata varıldı. 2 Haziran’daki ikinci tur görüşmelerde ise insani başlıklarda ilerleme kaydedildi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6fe1.jpg" width="1024" height="576"></figure>İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını bölgeye yayması ve 13 Haziran’da İran’daki nükleer tesisler ile üst düzey askeri hedefleri vurması, yılın en kritik gelişmeleri arasında yer aldı. İran’da üst düzey komutanlar ve nükleer bilim insanları hayatını kaybetti. ABD’nin İran’daki üç nükleer tesisi bombalamasının ardından Tahran, Katar’daki El-Udeyd Üssü’nü hedef aldı. 24 Haziran’da İran ile İsrail arasında ateşkes ilan edildi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6fe2.jpg" width="1024" height="576"></figure>BM Genel Kurulu’nda yapılan konuşmalarda Gazze’deki insani kriz ve Filistin Devleti’nin tanınması çağrıları öne çıktı. İsrail ablukasını kırmak amacıyla yola çıkan Küresel Sumud Filosu’na yönelik müdahaleler ise uluslararası tepkilere neden oldu.Irak’ın Süleymaniye kentinde bir grup PKK’lı, silahlarını imha ederek kamuoyunun dikkatini çeken bir gelişmeye imza attı. Aynı dönemde BM Genel Kurulu’nda konuşan Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Türkiye’ye ve destek veren ülkelere teşekkür etti.TIME dergisi, Gazze’de çekilen ve Anadolu Ajansı foto muhabiri Ali Jadallah’a ait kareyi “Gazze trajedisi” başlığıyla kapağına taşıdı.ABD Başkanı Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Alaska’daki zirvesi, iki liderin ABD topraklarındaki ilk buluşması olarak kayda geçti. Beyaz Saray ayrıca Trump’ın “Gazze Çatışmasını Sonlandıracak Kapsamlı Plan”ını kamuoyuna açıkladı.Yıl içinde Kanada, Fransa, İngiltere ve birçok Avrupa ülkesi Filistin Devleti’ni resmen tanıdı. Ekim ayında ise İsrail donanması, Gazze’ye yardım götüren filolara uluslararası sularda müdahale etti.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6fe3.jpg" width="1024" height="576"></figure>2025 Nobel Barış Ödülü, Venezuela’da demokratik haklar için verdiği mücadele nedeniyle Maria Corina Machado’ya verildi. ABD’de Zohran Mamdani, New York’un ilk Müslüman belediye başkanı seçildi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6fe4.jpg" width="1024" height="576"></figure>Kasım ayında BM Güvenlik Konseyi, Gazze’de Barış Kurulu ve Uluslararası İstikrar Gücü’nün kurulmasını öngören ABD tasarısını kabul ederek yılı önemli bir diplomatik kararla kapattı.

2025 yılına damga vuran küresel gelişmeler

İsrail ordusu, Hamas ile varılan ateşkese rağmen Gazze Şeridi’nin kuzey, orta ve güney bölgelerine yönelik hava saldırıları düzenledi. Saldırılarda savaş uçaklarının yanı sıra topçu birlikleri ve deniz unsurları da kullanıldı.

Ateşkes ihlali

Görgü tanıklarının aktardığına göre, İsrail savaş uçakları Gazze kentinin doğu kesimini yoğun bombardımanla hedef aldı. Aynı zamanda Gazze Şeridi’nin orta bölgeleri ile güneyde yer alan Han Yunus ve Refah kentlerine de hava saldırıları gerçekleştirildi.Saldırıların, İsrail ordusunun işgalini sürdürdüğü alanlarda yoğunlaştığı belirtildi. Bunun yanı sıra İsrail topçu birliklerinin, Gazze kentinin doğusunda helikopter desteğiyle yoğun ateş açtığı kaydedildi.Gazze açıklarında bulunan İsrail donanmasına ait botlardan da Gazze kentine doğru makineli tüfeklerle ateş açıldığı bildirildi.Hastane kaynakları, İsrail güçlerinin açtığı ateş sonucu Gazze’nin Cibaliya bölgesinde biri kadın olmak üzere iki Filistinli sivilin yaralandığını açıkladı. Görgü tanıkları ise İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nin güneyinde yer alan Han Yunus ve Refah’ta bazı binaları patlayıcılarla yıktığını ve bölgede şiddetli patlama seslerinin duyulduğunu aktardı.<h3>İHA saldırısında bir Filistinli hayatını kaybetti</h3>İsrail’in ateşkese rağmen Gazze Şeridi’ne yönelik sürdürdüğü saldırılarda bir Filistinli yaşamını yitirirken, birkaç kişi de yaralandı. Hastane kaynaklarından alınan bilgiye göre İsrail ordusu, Gazze’nin kuzeyindeki Beyt Lahiya bölgesinde bir grup sivili insansız hava aracıyla hedef aldı.Saldırıda Sami Ahmed Ebu Derda adlı Filistinli hayatını kaybederken, olayda yaralananların da olduğu bildirildi.<h3>Doğu Kudüs’te bir Filistinli vurularak yaralandı</h3>İsrail askerleri, işgal altındaki Doğu Kudüs’te “Ayrım (Utanç) Duvarı”nı geçmeye çalışan bir Filistinli genci ateş açarak yaraladı. Filistin Kızılayı tarafından yapılan yazılı açıklamada, olayın Doğu Kudüs’ün kuzeyinde bulunan Er-Ram kasabası yakınlarında yaşandığı belirtildi.Kurşunla yaralanan gence, Kızılay ekiplerinin olay yerinde müdahale ettiği aktarıldı.<h3>Batı Şeria’da yerleşimci saldırıları sürüyor</h3>Filistin topraklarını gasbeden İsraillilerin, işgal altındaki Batı Şeria’da Filistinlilere ve mülklerine yönelik saldırıları devam ediyor. Filistin resmi haber ajansı WAFA’ya göre, silahlı İsrailli yerleşimciler Ramallah’ın doğusundaki Deyr Cerir beldesinde Filistinlilere ait evlere saldırdı.Saldırganların açtığı ateş sonucu bir Filistinli genç yaralandı.2000 yılında başlayan Aksa İntifadası’nın ardından İsrail yönetimi, 2002’de “güvenlik” gerekçesiyle Batı Şeria ile İsrail arasına “Ayrım Duvarı” inşasına başlamıştı. Bu duvar nedeniyle Batı Şeria’daki yaklaşık 3 milyon Filistinli, işgal altındaki Doğu Kudüs ve İsrail’e geçiş yapamıyor.Ekim 2023’te İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının başlamasından bu yana, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te Filistinlilere yönelik baskın, gözaltı ve saldırılarda belirgin artış yaşanıyor. İşgal altındaki Batı Şeria’da yaklaşık 451 bin, Doğu Kudüs’te ise 230 bine yakın İsrailli yerleşimci bulunuyor. Uluslararası hukuka göre bu yerleşimler yasa dışı kabul ediliyor.<h3>Batı Şeria’da ev yıkımı ve yeni baskınlar</h3>İsrail güçlerinin, işgal altındaki Batı Şeria’da Filistinlilere ait iki katlı bir evi yıktığı bildirildi. WAFA’nın haberine göre İsrail askerleri, Beytüllahim’e bağlı El-Hıdır beldesine iş makineleriyle girerek Filistinli Abdullah Salih Abdusselam Salah’a ait evi yıktı. Yıkım öncesinde bölgenin giriş ve çıkışlara kapatıldığı kaydedildi.El Halil’e bağlı Yata bölgesinde de İsrail askerlerinin Filistinlilerin evlerine baskın düzenlediği, evlerde arama yaptığı, üç araca el koyduğu ve maddi zarar verdiği aktarıldı. Ramadin beldesinde ise tarım arazilerine iş makineleriyle girildiği ve Filistinli çiftçilerin arazilerine ulaşmalarının engellendiği ifade edildi.<h3>Yerleşimci saldırısında 8 aylık bebek yaralandı</h3>Batı Şeria’da İsrailli yerleşimcilerin Filistinlilere yönelik saldırılarında 8 aylık bir bebeğin de yaralandığı bildirildi. WAFA’ya göre, El Halil’in Sair beldesinde gece saatlerinde Filistinlilere ait evlere saldıran yerleşimciler, Meyar eş-Şelalide adlı 8 aylık bebeğin yüzünden ve başından yaralanmasına neden oldu.Saldırılarda evlerde maddi hasar meydana gelirken, saldırganların bölgede yeni kurulan yasa dışı bir yerleşim biriminden geldikleri belirtildi. Haberde, bu yerleşimcilerin daha önce de Filistinlilere ve mülklerine saldırdığı, ekim ayında yüzlerce zeytin ve badem ağacını kestiği hatırlatıldı.<h3>Ağır iş makinesi ateşe verildi</h3>Filistin topraklarını gasbeden İsraillilerin, Batı Şeria’nın güneyinde Filistinlilere ait ağır iş makinesini ateşe verdiği bildirildi. Yerel kaynaklara göre Beytüllahim’e bağlı Beyt Facar beldesinde gerçekleşen saldırıda, iş makinesi yakılarak büyük hasar oluşturuldu ve üzerine İbranice ırkçı sloganlar yazıldı.<h3>Gazze’de ateşkes süreci</h3>ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim’de Mısır’da yürütülen görüşmelerde İsrail ile Hamas’ın Gazze’de ateşkes planının ilk aşamasını kabul ettiğini açıklamıştı. Mısır’da imzalanan anlaşma, İsrail hükümetinin onayının ardından 10 Ekim’de yürürlüğe girmişti.Ancak İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nde varılan ateşkese rağmen çeşitli gerekçelerle Filistinlilere yönelik saldırılarını sürdürüyor. Trump’ın planına göre ikinci aşamada Gazze’nin yeniden inşası, Barış Kurulu ve Uluslararası İstikrar Gücü’nün oluşturulması ile Gazze’nin yönetimine ilişkin yeni bir yapı öngörülüyor.

İsrail ordusu Gazze’nin farklı noktalarını hava saldırılarıyla vurdu

Valais kantonundaki Anzère kayak merkezinde, ilk teleferiğin açılışından tam 60 yıl sonra yeni bir dönemin kapıları aralanıyor. Yeni hat sayesinde kayakçılar, “Malo Express” ile kayak alanının en yüksek noktası olan 2.420 metreye ulaşabilecek.

Dört mevsim turizm vizyonu

Tanıtımı yapılan on kişilik yeni telesiyej–teleferik hattı, efsanevi dört kişilik mavi “yumurta” kabinlerin 1960’lı yıllarda Pas de Maimbré’ye ulaşımı sağlamasının yıldönümüne denk geldi.&nbsp;Malo Express’in üst bölümü, Anzèreli genç kayakçı Malorie Blanc’ın onuruna adlandırıldı ve pazartesi günü resmi olarak hizmete girecek. Toplam 1.746 metre uzunluğundaki bu ilk etap, bir yıldan kısa sürede tamamlandı. Hat, saatte 2.000 kişilik taşıma kapasitesine sahip olup, yolculuk süresi altı dakikadan kısa sürüyor.Kayak alanlarında rahatlama hedefleniyorGrillesses pistinin başlangıç noktasından, istasyonun yaklaşık 2 kilometre kuzeydoğusunda yer alan bu yeni hat, Rousses bölgesine erişimi kolaylaştırarak yoğunluğu azaltmayı amaçlıyor. Projenin alt bölümünün ise 2028 yılında tamamlanması planlanıyor. Bu ikinci etap, köy merkezindeki Pralan bölgesinden yeni bir başlangıç noktası sunacak. Söz konusu bölgede, 2000’li yılların başına kadar bir telesiyej bulunuyordu.Yeni hattın bir diğer önemli hedefi ise olumsuz hava koşullarında dahi kayak alanına erişimi garanti altına almak. Böylece Anzère, altyapısını güçlendirerek ziyaretçilere daha güvenli ve kesintisiz bir ulaşım sağlamayı amaçlıyor.Dört mevsim turizm vizyonuBu yatırım, 65 yılı aşkın geçmişe sahip olan Anzère’nin dört mevsim turizm hedefinin de bir parçası olarak değerlendiriliyor. Yetkililer, istasyonun yalnızca kış aylarında değil, yıl boyunca cazibesini koruyan bir turizm merkezi olmasını hedefliyor.Bir vizyonun başlangıcıAnzère’nin hikâyesi 1959 yılında başladı. Belçika Kralı Léopold’un eski kayak eğitmeni Pierre Gutknecht, Crans-Montana’dan Antsère platosuna bakarken bölgenin turizm potansiyelini fark etti. Patois dilinde “biçilmeden önceki geniş çayırlar” anlamına gelen Antsère, Gutknecht’in vizyonuyla bir turizm projesine dönüştü. O dönemin belediye başkanı Raymond Blanc’ı ikna etmesiyle Anzère macerası resmen başlamış oldu.

Anzère’de 60 yıl sonra yeni teleferik dönemi: Malo Express hizmete giriyor

Swisscom, Chasseral, Mont-Gibloux ve Mont Pèlerin gibi İsviçre’nin önemli zirvelerinde bulunan verici noktalarına kurulu panoramik web kameralarını devre dışı bırakmaya hazırlanıyor. Şirket, bu kararın temel gerekçesi olarak 3G teknolojisinin kullanım dışı bırakılmasını gösterirken, özellikle turizm çevrelerinden gelen tepkiler dikkat çekiyor.

Kameralar neden kapatılıyor?

İsviçre platosunda sıkça görülen stratus bulutları ve yoğun sis koşullarından kaçınmak isteyenler için bu kameralar önemli bir referans noktası oluşturuyordu. Özellikle Chasseral’daki webcam, bölgeye gitmeyi planlayan ziyaretçiler tarafından yoğun biçimde kullanılıyor.Chasseral Otel Restoranı’nın geniş terası da bu kameradan doğrudan fayda sağlıyor. İşletme sahibi Elias Vogt, kameranın yalnızca bir teknolojik aksesuar olmadığını vurgulayarak, “İnsanlar Chasseral’da havanın nasıl olduğunu, yeterli kar olup olmadığını bilmek istiyor. Bu, kamusal açıdan önemli bir hizmet,” ifadelerini kullandı.Roundshot kameralar neden kapatılıyor?Swisscom’un Mont Pèlerin vericisindeki kamerası da kapatılacak noktalar arasında yer alıyor. Turizm sektörü tarafından büyük ilgi gören bu kameraların neden devre dışı bırakıldığına ilişkin açıklamayı Swisscom Sözcüsü Alicia Richon yaptı. Richon, söz konusu Roundshot kameraların 20 yılı aşkın süredir kullanılan ve artık teknolojik olarak eskimiş olan 3G ağı üzerinden çalıştığını, bu ağın ise önümüzdeki yılın başında tamamen kapatılacağını belirtti.Roundshot kameraların yayın yapmaya devam edebilmesi için 4G veya 5G uyumlu yeni bir donanımla güncellenmesi gerekiyor. Kamera başına 2.000 ila 3.000 İsviçre frangı arasında değişen bu maliyet, Swisscom tarafından yüksek bulunuyor. Buna karşın, bazı yerel paydaşların belirli noktalardaki kameraların korunması için yatırım yapmaya hazır oldukları da ifade ediliyor.Elias Vogt ise Chasseral için 360 derecelik bir kameranın vazgeçilmez olduğunu belirterek, “Eğer vericiyle birlikte bir çözüm bulamazsak, kamerayı kendi otelimize kuracağız,” dedi. 3G’nin devreden çıkmasıyla birlikte, önümüzdeki yıldan itibaren İsviçre’de güneşli bölgeleri tespit etmenin biraz daha zorlaşabileceği belirtiliyor.

Swisscom, İsviçre zirvelerindeki panoramik web kameralarını kapatma kararı aldı

Valais Kantonu Büyük Konseyi, bu hafta Valais Üniversitesi için yasayı onayladı. Kanton, yakında tamamen uzaktan ve yarı zamanlı eğitim sunan kantonal bir üniversiteye kavuşacak. 

Beş fakülte ile başlayacak

Öğrenciler, uzaktan eğitimi tercih edenlerin sayısının İsviçre genelinde giderek arttığını belirtti.Valais Üniversitesi, İsviçre’de tamamen uzaktan ve yarı zamanlı eğitim sunan tek üniversite olacak. Kurum, öğrencilerin fiziksel olarak derslere katıldığı geleneksel üniversitelerle tamamlayıcı bir konumda faaliyet gösterecek.Bugün UniDistance Valais adıyla halihazırda uzaktan eğitim programları sunuluyor. Yeni üniversite Uni Valais-Wallis olarak isimlendirilecek ve Brigue-Glis’teki mevcut kampüs alanlarını, özellikle araştırma faaliyetleri için kullanmaya devam edecek.Swissuniversities Başkanı Luciana Vaccaro, yeni üniversitenin finansal avantajlar, görünürlük, diğer eğitim kurumlarıyla işbirliği ve yerel ekonomiyi geliştirme gibi birçok faydası olduğunu vurguladı.&nbsp;<h3>Beş Fakülte ile Başlayacak</h3>Şu anda UniDistance İsviçre’de 2.600 öğrenci bulunuyor; bunların 140’ı Valais kökenli. Kurumda 500 çalışan ve 25 öğretim üyesi görev yapıyor. Psikoloji, ekonomi, hukuk, tarih ve matematik-bilgisayar olmak üzere beş fakülte mevcut ve Uni Valais-Wallis de aynı yapıyı sürdürecek.Yasanın yürürlüğe girmesi, 2028 yılı hedefiyle planlanıyor; ancak bunun için 2027 baharında İsviçre Akreditasyon Konseyi’nin onayı gerekiyor.<h3>Farklı Profilde Öğrenciler</h3>Uzaktan eğitim, giderek daha fazla öğrenci çekiyor. 2008 yılında yaklaşık 300 olan öğrenci sayısının, 2030’a kadar 3.500’e ulaşması hedefleniyor.Uzaktan eğitim öğrencileri, geleneksel üniversite öğrencilerinden farklı profiller taşıyor. Çoğunluğu çalışırken eğitimini sürdüren yetişkinler ve ortalama yaş 38. Bazıları küçük çocuk sahibi ebeveynler, bazıları ise elit sporcular.

Valais Kantonu uzaktan eğitim üniversitesi kuruyor, öğrenci talebi artıyor

Acil servislerdeki yoğunluğa çözüm olarak geliştirilen evde tıbbi danışmanlık hizmetleri İsviçre’de hızla yaygınlaşıyor. Lozan’da faaliyet gösteren evde müdahale ve bakım ekibi, kış hastalıklarının artması ve birçok doktor muayenehanesinin kapalı olması nedeniyle yoğun bir döneme girmeye hazırlanıyor.

Hastaya yakınlık tedaviyi kolaylaştırıyor

2023 yılında kurulan Docadom, ağırlıklı olarak hareket kabiliyeti kısıtlı, kısa sürede aile hekimine ulaşamayan yaşlı hastalara hizmet veriyor. Servisten yararlanan hastaların büyük çoğunluğunu ileri yaş grubu oluşturuyor.Docadom’un kurucu ortaklarından Alexis Bikfalvi, başvuruların yaklaşık yüzde 70’inin 75 yaş üzeri hastalardan geldiğini belirterek, “Hasta profilimiz genellikle yaşlı bireylerden oluşuyor ve çoğunda birden fazla kronik hastalık bulunuyor” dedi.<h3>Hizmet Alanı Genişledi, Konsültasyon Sayısı Arttı</h3>Faaliyete geçmesinden bu yana Docadom, personel sayısını dört katına çıkardı ve hizmet verdiği bölgeyi Lozan’ın ötesine, Côte bölgesinin bir kısmını da kapsayacak şekilde genişletti. 2025 yılı itibarıyla şimdiye kadar yaklaşık 6 bin 500 evde tıbbi konsültasyon gerçekleştirildi.Başlangıçta Lozan içinde bisikletle yapılan ziyaretlerin, artan talep nedeniyle şehir dışına taşındığını belirten iç hastalıkları uzmanı Nicolas Calzoni, bu nedenle bir aracın hizmete alındığını ve daha geniş bir bölge için özel olarak doktor görevlendirildiğini ifade etti.<h3>Hastaya Yakınlık Tedaviyi Kolaylaştırıyor</h3>Kendi muayenehanesini açmayı bekleyen Nicolas Calzoni, bu süreçte ev ziyaretlerine devam ediyor. Calzoni’ye göre, hastaların yaşam koşullarını yerinde görmek, doktorların daha gerçekçi ve hedefe yönelik tetkik ve tedavi kararları almasını sağlıyor.Evde tıbbi müdahale ekipleri, birçok muayene ve tedaviyi başlatabilecek donanıma sahip. Hastalar açısından ise bu ziyaretler, pahalı ambulans nakillerinin ve acil servislerde uzun bekleme sürelerinin önüne geçebiliyor.Docadom, aile hekimlerinin yerini almıyor; ancak bazı durumlarda bizzat aile hekimleri, hastalarını bu hizmete yönlendiriyor. Yapılan evde tıbbi konsültasyonlar, İsviçre’de temel sağlık sigortası kapsamında karşılanıyor.<h3>İsviçre Genelinde Rekor Seviyeye Ulaşıldı</h3>İsviçre Federal İstatistik Ofisi’nin (OFS) Kasım ayında yayımladığı verilere göre, ülkede evde yardım ve bakım hizmetlerinden yararlanan kişi sayısı 2024 yılında yaklaşık 424 bin ile rekor seviyeye ulaştı.Aynı dönemde, farklı kantonlarda kâr amaçlı faaliyet gösteren yaklaşık 130 yeni özel hizmet sağlayıcısı kuruldu. Böylece İsviçre genelinde 844 özel ticari sağlayıcı, 605 kamu kuruluşu ve 1.783 bağımsız hemşire evde bakım ve sağlık hizmeti sunar hâle geldi.

İsviçre’de evde tıbbi danışmanlık hizmetlerine talep hızla artıyor

Dünyanın en önemli sanat piyasalarından birine sahip olan İsviçre, savaş ve kriz bölgelerinden yasa dışı yollarla çıkarılan kültür varlıklarının ticaretinde hâlâ önemli bir geçiş noktası olmayı sürdürüyor. Son 20 yılda yürürlüğe giren yasal düzenlemeler sayesinde kayda değer ilerlemeler sağlansa da, sorun tamamen ortadan kalkmıyor.

Tüm iyileşmelere rağmen

Federal Kültür Ofisi’nin (OFC) verilerine göre, son beş yıl içinde İsviçre’de ceza soruşturmaları kapsamında 652 kültür varlığına el konuldu. İsviçre, küresel sanat piyasasında ilk beş ülke arasında yer aldığı için, yasa dışı yollarla elde edilen eserlerin ülkeye girişi açısından da daha yüksek bir riskle karşı karşıya bulunuyor.Bern’deki Federal Kültür Ofisi’nin yer altındaki güvenli deposunda, karton ve ahşap kutular içinde yaklaşık 900 kültür varlığı muhafaza ediliyor. Bunlar arasında, yaklaşık 3 bin yıllık ve 800 kilogramdan ağır bir Suriye stelinin de bulunduğu belirtiliyor. Söz konusu eser, yakın zamanda RTS kameraları eşliğinde depoya taşındı ve Suriye’ye iade edilmeyi bekleyen 350’den fazla obje arasında yer alıyor. Son 20 yılda İsviçre’den menşe ülkelerine iadesi beklenen kültür varlıklarının sayısı ise 7 bini aşmış durumda.Kârlı bir pazar ve kültürel silinme riskiBu eserlerin büyük bölümü, savaş veya derin kriz yaşayan ülkelerden geliyor. Müzelerin ve arkeolojik alanların yeterince korunamadığı bu bölgelerde yağmalama vakaları ciddi boyutlara ulaşıyor. OFC’de kültür varlıklarının uluslararası transferinden sorumlu birimin başkanı Fabienne Baraga, kültür varlıklarının sanat piyasasında hâlâ yüksek talep gördüğünü belirterek, “Bu alanda ciddi paralar kazanılabiliyor,” diyor.Baraga, birkaç yıl önce DEAŞ’ın kontrol ettiği bölgelerde yaptığı yağmalamalarla faaliyetlerini finanse ettiğini hatırlatırken, bu tür eylemlerin yalnızca ekonomik değil, siyasi sonuçları da olduğuna işaret ediyor: “Bu şekilde kültürler de silinebiliyor.”Yağma ile satış arasında yıllar varYetkililere göre, yağmalanan eserlerin uluslararası piyasaya çıkması çoğu zaman 15 ila 20 yılı buluyor. Bu yıl İsviçre’de el konulan 39 kültür varlığının önemli bir bölümü Suriye, Mısır, Irak ve Yemen kökenli. UNESCO Kültür Varlıklarının Korunması Uluslararası Hukuku Kürsüsü Başkanı Marc-André Renold, eserlerin bu süreçte defalarca el değiştirdiğini ve “aklandığını” belirterek, “Sonunda kökenini bilmeyen koleksiyonerlerin eline geçebiliyor. Bu durum İsviçre’de de görülüyor,” diyor.Baraga ise bu ağların son derece profesyonel ve çoğu zaman organize suç yapılarıyla bağlantılı olduğunu vurguluyor. Eser ne kadar değerliyse, yağma ile satış arasındaki sürenin de o kadar uzadığını ifade eden Baraga, bunun satış ihtimalini artırmak için bilinçli bir strateji olduğunu söylüyor.Mücadele sürüyorOFC’ye göre, 20 yıl önce yürürlüğe giren yeni yasa sayesinde durum belirgin şekilde iyileşse de, gümrüklerde yasa dışı kökenli çok sayıda esere el konulmaya devam ediliyor. Uzmanlar, önümüzdeki yıllarda Sudan, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Ukrayna veya Gazze gibi çatışma bölgelerinden gelen eserlerin İsviçre’de ortaya çıkmasının muhtemel olduğunu belirtiyor.Yetkililer, bu kara piyasayla mücadelenin henüz sona ermediğini vurgularken, yağmalanan bir kültür varlığının sadece çalınmış bir nesne olmadığını hatırlatıyor: Bu tür eserler, aynı zamanda silinmiş bir hafızayı temsil ediyor.

İsviçre yağmalanmış kültür varlıkları için hala bir merkez

İsveç’in başkenti Stockholm ile Almanya’nın başkenti Berlin’de yüzlerce kişi, İsrail’in ateşkes anlaşmasına uymadığı ve işgal altındaki Batı Şeria’yı ilhak etme planlarını sürdürdüğü gerekçesiyle protesto gösterileri düzenledi.

Filistin için yürüyüş

Stockholm’de çok sayıda sivil toplum kuruluşunun çağrısıyla Odenplan Meydanı’nda toplanan göstericiler, İsrail’in Filistin’de yürüttüğü politikaları protesto etti. Kalabalık, “Özgür Filistin”, “İsrail ateşkesi ihlal ediyor”, “Soykırımı durdurun” ve “Batı Şeria ilhakına hayır” yazılı pankartlar taşıyarak İsveç Parlamentosu’na yürüdü.Eylem boyunca barış çağrıları yapılırken, İsrail hükümetinin Gazze ve Batı Şeria’daki uygulamaları sert sloganlarla protesto edildi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c5e76f2f76f36d0382ddd6f87.jpg" width="1024" height="576"></figure>Gösteriye katılan İsveçli aktivist Malin Akerström, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Gazze’de yaşanan insani krizin kış şartlarıyla birlikte daha da ağırlaştığını belirtti. Uluslararası topluma çağrıda bulunan Akerström, bölgede yaşananların bir soykırım niteliği taşıdığını ifade etti.Akerström, “Ateşkes varmış gibi bir algı oluşturulmaya çalışılıyor ancak gerçekler bunun tam tersini gösteriyor. Gazze hâlâ bombalanıyor, bebekler soğuktan hayatını kaybediyor, çocuklar hedef alınıyor. Biz Filistin halkının, Gazze’nin ve Batı Şeria’nın sesi olmaya devam edeceğiz” dedi.<h3>İsveç Parlamentosu’ndan Batı Şeria çağrısı</h3>Öte yandan İsveç Parlamentosu’ndan 100’ü aşkın milletvekili, İsrail’in işgal altındaki Batı Şeria’da Filistinlilere yönelik artan şiddetine karşı harekete geçilmesi çağrısında bulundu. Milletvekilleri, taleplerini Dışişleri Bakanı Maria Malmer Stenergard’a gönderdikleri mektupla iletti.Yapılan ortak açıklamada, Gazze’deki savaşın gölgesinde Batı Şeria’da İsrailli yerleşimcilerin uyguladığı şiddetin son yıllarda ciddi biçimde arttığına dikkat çekildi. Uluslararası hukuka aykırı bu saldırıların durdurulması için İsveç hükümetinin sorumluluk alması istendi.<figure class="image"><img></figure><h3>Almanya</h3>Almanya’nın başkenti Berlin’de de Filistin’e destek amacıyla bir protesto düzenlendi. Kreuzberg’deki Oranien Meydanı’nda toplanan yüzlerce kişi, İsrail karşıtı sloganlar eşliğinde Neukölln Belediyesi’ne yürüdü.Göstericiler, Alman hükümetinin İsrail’e silah desteğini ve İsrail’in Gazze’de işlediği savaş suçlarını protesto etti. Eylemde “Soykırımı durdurun”, “Filistin’e özgürlük”, “Çocuklar yaşamak istiyor” ve “İnsanları öldürmeyi durdurun” sloganları atıldı.Yürüyüşte Filistin bayraklarının yanı sıra, “İnsan onuru dokunulmazdır”, “Gazze zulme karşı direnişin sembolü”, “Filistinli esirlere özgürlük” ve “Almanya suç ortaklığını sonlandır” yazılı pankartlar taşındı.Geniş güvenlik önlemleri altında gerçekleşen gösteride 1 kişinin gözaltına alındığı bildirildi.

Ateşkese uymayan İsrail Avrupa’da protesto edildi

Cenevre’de 2025 yılında gerçekleştirilen denetimler, alkollü içeceklerin reşit olmayanlara satışının hâlâ önemli bir sorun olduğunu ortaya koydu. Yetkililerin yaptığı test satın alma uygulamalarına göre, kentteki ticari işletmelerin yaklaşık yüzde 14’ü, 16 yaşın altındaki gençlere alkol satışı yasağını ihlal etti. 

Sıkı denetimler

Toplam 198 deneme satın alma girişiminde 28 yasa dışı satış tespit edildi.Bu yıl ilk kez Tüketici ve Veteriner İşleri Servisi (SCAV) denetimlerin tüm sorumluluğunu tek başına üstlendi. Kontroller özellikle votka ve Martini gibi distile alkollü içeceklerin satışına odaklandı. Cenevre Sağlık ve Hareketlilik Departmanı’nın (DSM) salı günü yaptığı açıklamaya göre, denetimler kentsel ve yarı kentsel bölgelerdeki kiosklar, mahalle bakkalları, tütün satış noktaları ve süpermarketlerde gerçekleştirildi.İhlallerin yalnızca küçük işletmelerle sınırlı olmadığına dikkat çeken DSM, süpermarketlerin de bu kapsamda yer aldığını vurguladı. Bu tür işletmelerin bugüne kadar “daha az riskli” kabul edildiği belirtilirken, seçilen ürünler ve daha önce denetlenmemiş bölgeler sayesinde bu yıl tekrar eden bir ihlal tespit edilmediği ifade edildi. 2023 ve 2024 yıllarında yapılan kontroller ise daha çok restoranlarda satılan fermente alkollü içeceklere odaklanmıştı.Para cezaları ve sıkı denetimlerYasa dışı satış yaptığı belirlenen her işletmeye ayrıntılı bir denetim raporu sunuldu. Bu raporlar kapsamında işletmelerin, yasal yükümlülüklere uyumu sağlamak için iç denetim mekanizmalarını güncellemeleri, personeli eğitmeleri ve müşterilerin yaşını doğrulamak üzere güvenilir bir sistem kurmaları zorunlu kılındı. Ayrıca para cezaları ve denetim masrafları da uygulamaya alındı. Yetkililer, ihlalin tekrarı halinde para cezasının iki katına çıkarılacağını açıkladı.DSM, SCAV’ın 2026 yılında da denetimlerini sürdüreceğini ve kontrollerin kapsamının diğer alkollü ya da fermente içecek türlerini ve yeni satış noktalarını da içerecek şekilde genişletileceğini bildirdi. Yetkililer, alkol satışı yapma izni bulunan tüm işletmelerde personel eğitimi ve iç denetim yükümlülüklerinin eksiksiz yerine getirilmesini sağlamayı hedefliyor.

Cenevre’de her 7 işletmeden biri alkollü içeceği reşit olmayanlara satıyor

Cenevre’de ormanlık bir alanda yürüyüş yapan vatandaşlar tarafından bulunan üç yavru kedi, ilk bakışta evcil sanıldı. Ancak yapılan DNA analizleri, bu hayvanların aslında koruma altındaki yabani bir tür olan yaban kedisi (chat sylvestre) olduğunu ortaya koydu. 

Nadir ve tehdit altındaki bir tür

Olay, yabani hayvanlarla karşılaşıldığında nasıl davranılması gerektiğini bir kez daha gündeme getirdi.Olay, Cenevre kırsalındaki bir ormanlık alanda yaşandı. Yavru kedileri yalnız ve terk edilmiş gibi gören yürüyüşçüler, onların evcil kedi olduğunu düşünerek hayvanları alıp Hayvanları Koruma Derneği’ne (SPA) götürdü. Uzmanlara göre bu karışıklık anlaşılabilir; çünkü çizgili evcil kediler ile çizgili yaban kedilerini çıplak gözle ayırt etmek son derece zor.Durumun bildirilmesi üzerine kanton çevre koruma görevlileri hızla devreye girdi. Yapılan DNA testleri sonucunda yavruların evcil değil, yabani bir türe ait olduğu kesinleşti. Bunun üzerine hayvanlar, Cenevre Yırtıcı Kuşlar ve Yabani Hayvanlar Rehabilitasyon Merkezi’ne teslim edildi.<h3>Yabani içgüdüler korunarak büyütüldüler</h3>Merkezdeki bakım sürecinde en önemli hedef, hayvanların insanlara alışmamasını sağlamak oldu. Veteriner asistanı Virginie Rossier, yavruların aylarca sakin ve izole bir ortamda tutulduğunu belirterek, insan teması minimumda tutularak yalnızca günde bir kez besleme yapıldığını anlattı.Kemirgen ağırlıklı beslenme, sessiz bir çevre ve sınırlı temas sayesinde yavruların avlanma içgüdülerini koruduklarıgözlemlendi. Rossier, kedilerin kendisini gördüklerinde ağaçlara saklanıp tıslamasının, yabani davranışların sürdüğünü gösteren olumlu bir işaret olduğunu vurguladı.<h3>Nadir ve tehdit altındaki bir tür</h3>Söz konusu yavrular, İsviçre’de koruma altında bulunan yaban kedisine aitti. Uzmanlara göre bu tür, geçmişte oldukça nadirken son yıllarda kısmen toparlanma gösterse de hâlâ ciddi tehdit altında. En büyük risklerden biri ise evcil kedilerle melezleşme.Cenevre Kantonu Tarım ve Doğa Ofisi çevre muhafızları şefi Yves Bourguignon, yaban kedisinin hâlâ kırılgan bir popülasyona sahip olduğunu ve Cenevre’de sayılarının çok sınırlı olduğunu belirtiyor. Buna rağmen büyük ormanlık alanların çoğunda varlıklarını sürdürmeleri sevindirici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.Yetkililer, bu olayın iyi sonuçlanmasına rağmen önemli bir uyarı içerdiğini vurguluyor: Yabani hayvanları yakalamak yasaktır ve koruma altındaki türler söz konusuysa bu durum federal düzeyde suç teşkil edebilir. Şüphe durumunda, bireysel müdahale yerine mutlaka yaban hayatı görevlilerine haber verilmesi gerekiyor.Aylar süren bakımın ardından, artık yetişkinliğe ulaşan üç yaban kedisi, sonbaharda doğal yaşam alanlarına yeniden bırakıldı.

Cenevre’de bulunan “Yavru kediler” meğer koruma altındaki yabani bir türmüş

Bir süre öncesine kadar tofu bazlı burgerler, bitkisel kıyma alternatifleri ve yulaf sütü gibi ürünler neredeyse her hafta market raflarında yerini alıyordu. Ancak İsviçre’de vejetaryen ve vegan ürünlere yönelik bu hızlı yükseliş dönemi sona erdi. 

Bitkisel sütler ve et alternatifleri

Uzmanlara göre, ürün çeşitliliğindeki artış yerini daha dengeli ve istikrarlı bir döneme bıraktı, buna karşın tüketici talebi hâlâ güçlü.Büyük perakende zincirlerinde bitkisel ürünler raflardaki yerini koruyor. Ancak Swissveg’in İsviçre Romandiyası sorumlusu Amandine Chatellard’a göre, son bir-iki yıldır ürün yelpazesi genişlemek yerine stabil hale gelmiş durumda. Chatellard, İsviçre’de vejetaryen veya vegan beslenenlerin oranının yaklaşık yüzde 5 civarında sabitlendiğini belirtiyor. Bu durgunluğun bir diğer nedeni ise tamamen etten vazgeçmeyen, ancak tüketimini azaltan ve zaman zaman bitkisel ürünleri tercih eden geniş bir tüketici kitlesinin oluşması.Chatellard, ilk yıllarda perakendecilerin güçlü bir trende hızlıca ayak uydurduğunu, ancak satış performansı yeterli olmayan ürünlerin zamanla raflardan kaldırıldığını ifade ediyor. Bugün gelinen noktada marketler, talep gören ürünleri korurken, daha az ilgi gören çeşitleri portföyden çıkarıyor.<h3>Büyük zincirlerde durum ne?</h3>Migros, kendi vegan markası V-Love kapsamında sunduğu ürün sayısını azaltan zincirler arasında yer alıyor. Geçen yıl 145 üründen oluşan bu seri, bugün online satışta yaklaşık 110 ürüne düşmüş durumda. Buna karşın Migros, harici markaların sayısını artırarak raflarında yaklaşık 1200 vegan sertifikalı ürün bulunduruyor.Alman menşeli organik ürün zinciri Alnatura da ürün yelpazesini yaklaşık yüzde 10 oranında daralttı. Şirketin İsviçre’deki mağazaları yıl sonunda kapanacak olsa da, Alnatura ürünleri Migros raflarında satılmaya devam edecek.Coop ise vejetaryen ürün sayısında önemli bir değişikliğe gitmedi. Zincir, kendi markaları da dahil olmak üzere yaklaşık 2000 vejetaryen ürünü tüketicilere sunmayı sürdürüyor. Coop yetkilileri, talebin önümüzdeki dönemde de büyük ölçüde sabit kalmasını bekliyor.<h3>En çok talep görenler hangileri?</h3>Verilere göre, bitkisel sütler ve et alternatifleri hâlâ en çok tercih edilen ürün grupları arasında yer alıyor. Buna karşın bitkisel peynirler, beklenen ilgiyi görmeyen ürünler arasında öne çıkıyor.Uzmanlar, bitkisel beslenmenin artık geçici bir trend olmaktan çıktığını, ancak daha seçici ve dengeli bir tüketim alışkanlığına dönüştüğünü vurguluyor.

Süpermarketlerde bitkisel ürün rüzgârı yavaşladı, talep istikrarını koruyor

Cenevre Büyük Konseyi, Fransa sınırında ikamet eden ve Cenevre’de eğitim gören öğrencilerle ilgili tartışmalı düzenlemeye ilişkin bir uzlaşma metnini kabul etti. Alınan karar, yaklaşık bin çocuğu yakından ilgilendiriyor.

Tartışmalı geçiş süreci

Yapılan oylamada, hükümetin gelecek yıldan itibaren yeni sınır ötesi öğrencilerin kabul edilmeyeceğine dair kararının ardından ortaya çıkan belirsizliğe kısmi bir çözüm getirildi.&nbsp;Genel kurulda değiştirilen ve sol partiler tarafından sunulan metin, iki temel talep içeriyor. Buna göre, hâlihazırda ilkokulun temel ve orta kademelerinde eğitim gören yaklaşık 600 sınır ötesi öğrencinin, eğitimlerini Cenevre’de 8P’ye kadar sürdürmelerine izin verilmesi isteniyor. Ayrıca yönlendirme döngüsündeki (cycle d’orientation) öğrencilerin de ortaöğretim II diplomasını alana kadar eğitimlerini tamamlayabilmeleri öngörülüyor. Söz konusu önerge; sol partiler, LJS ve Merkez Parti’nin desteğiyle 51 oyla kabul edilirken, PLR, MCG ve UDC’nin oluşturduğu sağ blok 41 oyla karşı çıktı; üç milletvekili ise çekimser kaldı.Önergenin reddedilmesini savunan Cenevre Kantonu Hükümeti’nin (Conseil d’État), metne yanıt vermek için altı aylık süresi bulunuyor. Kamu Eğitiminden sorumlu Devlet Konseyi üyesi Anne Hiltpold, bir önergenin bağlayıcı olmadığını hatırlatarak, hükümetin bu yönde adım atıp atmayacağı konusunda net bir açıklama yapmadı.Tartışmalı Geçiş Süreci Kanton hükümeti, geçtiğimiz haziran ayında sınır ötesi öğrencilerin ikamet ettikleri yerde eğitim görmeleri ilkesine geçiş sürecini hızlandırma kararı almıştı. Bu karar, hem aileler hem de Fransız yetkililer tarafından sert biçimde eleştirilmişti. Yetkililer, söz konusu adımı okul kapasitesindeki yetersizlik ve demografik baskılarla gerekçelendiriyor.Karara karşı açılan ve yürütmenin durdurulması talebi reddedilen bir dava halen yargı sürecinde. Öte yandan, Cenevre’de eğitimine başlamış öğrencilerin tüm öğrenim hayatlarını kantonda tamamlayabilmesini talep eden bir dilekçe de Büyük Konsey’e sunulmuş durumda.Siyasi Cephelerde Ayrışma Sosyalist Parti, kararın tek taraflı alındığını ve Büyük Cenevre bölgesindeki sınır ötesi iş birliğini tehlikeye attığını savundu. Yeşiller ise söz konusu düzenlemeyi “sembolik tasarruflar” olarak nitelendirerek, yıllara yayılmış toplam 27 milyon franklık bir tasarrufa dikkat çekti.Aile politikalarına vurgu yapan Merkez Parti, sınır ötesi öğrencilerin eğitim sürecindeki bütünlüğün korunmasını amaçlayan bir değişiklik önerisi sundu ve bu öneri çoğunluğun desteğini aldı. LJS de, Cenevre’deki konut krizinin bedelinin öğrenciler tarafından ödenmemesi gerektiğini belirterek önergeye destek verdi.Sağ partiler ise daha eleştirel bir tutum sergiledi. PLR’li milletvekili Pierre Nicollier, bu geçici çözümlerin sürdürülebilir olmadığını vurgulayarak, Cenevre’nin öncelikli sorumluluğunun kanton sakinlerine karşı olduğunu dile getirdi. MCG ise sınırın diğer tarafına taşınan Cenevrelilerin, beraberinde Fransız eğitim sistemini de kabul etmeleri gerektiğini savundu.

Cenevre Büyük Konseyi’nden sınır ötesi öğrenciler için uzlaşma kararı

Günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelen trafik sıkışıklıkları, yalnızca zaman kaybına yol açmakla kalmıyor; ruhsal ve fiziksel sağlık üzerinde de beklenenden çok daha ciddi etkilere neden olabiliyor. 

Kaybedilmiş zaman

Uzmanlara göre, her gün işe gidip gelirken trafikte geçirilen yarım saat ya da daha uzun süreler, yıl sonunda günler hatta haftalar anlamına geliyor.&nbsp;Psikiyatrist ve psikoterapist Michele Mattia, bu durumun kişilerde yoğun bir stres hali yarattığını belirterek, “Trafikte sıkışıp kalmak, zamanın boşa harcandığı hissini güçlendiriyor. Bu da uzun vadede daha yüksek bir stres düzeyine yol açıyor” diyor.<h3>Kortizol ve enflamasyon riski</h3>Michele Mattia’ya göre, trafik kaynaklı stres vücutta kortizol hormonunun artmasına neden oluyor. Bu durum ise enflamatuar hücrelerin üretimini tetikliyor. “Vücut daha gergin hale geliyor, zihin karşılaşılan durumları yönetmekte zorlanıyor. Stresin metabolizma ve özellikle kalp-damar sistemi üzerinde gerçek ve ölçülebilir etkileri var” diyen Mattia, bu sürecin uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini vurguluyor.<h3>Trafikteyken strateji geliştirmek şart</h3>Uzmanlar, trafikte geçirilen zamanın nasıl algılandığının büyük önem taşıdığı görüşünde. Kimileri bu süreyi şarkı söyleyerek ya da müzik dinleyerek geçirirken, kimileri ise öfkesini diğer sürücülere yöneltiyor. Mattia’ya göre asıl risk, bu duruma karşı herhangi bir strateji geliştirilmemesi. “Eğer zihinsel olarak hazırlıklı olmazsak, sürekli bir gerginlik hali içine girebiliriz” diyor.Bu nedenle trafikte geçirilen zamanı daha verimli ve yapıcı hale getirmek öneriliyor. Podcast dinlemek, yabancı bir dil öğrenmek, müzik ya da sesli kitap dinlemek gibi aktiviteler, bu sürenin “kaybedilmiş zaman” olarak algılanmasını engelleyebilir. Uzmanlara göre, zihinsel yaklaşım, stresin etkisini azaltmada kilit rol oynuyor.<h3>Ticino kantonu neden farklı?</h3>Mobilite uzmanı Franco Tufo ise özellikle Ticino kantonundaki durumun diğer bölgelere kıyasla daha karmaşık olduğuna dikkat çekiyor. Dar vadilerden oluşan coğrafi yapı, kuzey-güney yönlü yoğun trafik, yoğun saatlerde artan araç sayısı ve sınır ötesi çalışanların fazlalığı, tüm trafik akışının aynı güzergâhlarda ve aynı saatlerde yoğunlaşmasına neden oluyor. Bu da trafik sıkışıklığının çok daha yoğun hissedilmesine yol açıyor.Toplu taşımanın güçlendirilmesi önemli bir adım olsa da, Tufo’ya göre bu tek başına yeterli değil. Son yıllarda toplu taşıma seferlerinin artırılmasına rağmen, genel hareketlilik talebinin de aynı oranda artması, elde edilen kazanımların bir kısmını gölgeliyor. Ayrıca özellikle çevre bölgelerde, zaman ve erişim açısından otomobil hâlâ birçok kişi için en pratik ulaşım aracı olmayı sürdürüyor.

Uzmanlar uyarıyor: Trafik sıkışıklığı stres ve enflamasyonu artırıyor

Interpol, 2025 yılında canlı hayvan kaçakçılığının şimdiye kadarki en yüksek seviyelerine ulaştığını açıkladı. Kuruluşun yürüttüğü uluslararası operasyon kapsamında yaklaşık 30 bin canlı hayvan ele geçirildi, 1100 şüpheli tespit edildi.

30 bin hayvan ele geçirildi

Interpol’ün Lyon’daki merkezinden yapılan açıklamaya göre, Eylül–Ekim 2025 arasında yürütülen operasyonda;<ul><li>6160 kuş,</li><li>2040 kaplumbağa,</li><li>1150 sürüngen,</li><li>208 primat,</li><li>46 pangolin,</li><li>10 büyük kedi türü,</li><li>ve 19.415 diğer yabani hayvan ele geçirildi.</li></ul>Kuruluş, kaçakçılıktaki artışın en önemli nedenlerinden birinin egzotik evcil hayvan talebi olduğunu vurguladı.<h3>Sosyal medya üzerinden satış girişimleri</h3>Operasyona 134 ülkenin güvenlik birimleri katıldı. Katar’da, nesli tükenme tehlikesi altındaki bir primatı 14.000 dolara satmaya çalışan bir kişi gözaltına alındı. Brezilya’da ise 145 şüpheli tespit edildi, 200’den fazla yabani hayvan kurtarıldı. Ülkede özellikle altın aslan tamarin türüne yönelik kaçakçılık ağları çökertildi.Interpol Genel Sekreteri Valdecy Urquiza, kaçakçılık şebekelerinin uyuşturucu ticaretinden insan kaçakçılığına kadar birçok suç örgütüyle bağlantılı olduğunu belirterek tehdidin boyutuna dikkat çekti.<h3>Kripto paralar ve sınır ötesi iş birliği</h3>Interpol, kaçakçıların giderek daha fazla kripto para kullandığını, bu nedenle finansal platformlarla güvenlik birimleri arasındaki uluslararası bilgi paylaşımının kritik önem taşıdığını ifade etti.Yaban hayatına yönelik suçların yıllık hacminin resmî rakamlara göre 20 milyar dolar, gerçekte ise çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.<h3>Böceklerden deniz canlılarına: Kaçakçılık her alanda büyüyor</h3>Operasyon kapsamında 10.500’den fazla kelebek, örümcek ve diğer böcek türleri ele geçirildi. Koruma altındaki deniz canlılarına yönelik kaçakçılıkta da artış görüldü.Ayrıca, özellikle geleneksel tıpta kullanılmak üzere ticareti yapılan hayvan türevleri ve kalıntıları, kaçak pazarın en büyük kısmını oluşturmaya devam ediyor.<h3>“Bushmeat” ticareti hızla artıyor</h3>Interpol, Afrika’dan Avrupa’ya doğru “bushmeat” olarak bilinen yaban hayvanlarının (maymun, zürafa, zebra, antilop gibi) et ticaretinde belirgin bir artış olduğunu açıkladı. Operasyon süresince 5,8 ton bushmeat ele geçirildi.<h3>Bitki ve kereste kaçakçılığı da rekor düzeyde</h3>Yasadışı bitki ticareti ve kaçak kereste de ciddi bir artış gösterdi. Güvenlik güçleri toplam 32.000 metreküp kaçak odun ele geçirdi. Dünyada ticareti yapılan kerestenin %15 ila %30’unun yasadışı kaynaklardan geldiği tahmin ediliyor.

Canlı hayvan kaçakçılığı rekor kırdı

PLR (Parti Libéral-Radical / Liberal-Radikal Parti) bünyesinde Membre du comité olarak görev yapan Sara Pınar, İsviçre siyaset sahnesinde gençlik enerjisiyle öne çıkan bir isim. Siyasete henüz 14 yaşında adım atan Pınar, yerel komitelerden kanton düzeyindeki çalışmalara kadar geniş bir siyasi deneyime sahip. 

İsviçre siyaset sahnesinde gençlik enerjisi

Sara Pınar ile siyaseti, geleceği ve toplumsal katılımı konuştuk

Cenevre’de yaşayan mühendis kökenli araştırmacı Ali Rıza Tuna, kırk yılı aşkın süredir Anadolu’nun kadim dokuma kültürünü bir sanat tarihi perspektifinden yeniden yorumluyor. 

Mitlerden sanata uzanan motifler

Ali Rıza Tuna ile Anadolu kilimlerinin görsel dili üzerine bir söyleşi

İsrail ile Hamas arasında 10 Ekim 2025’te yürürlüğe giren ateşkes, uluslararası kamuoyunda Gazze’deki yıkımın en azından geçici olarak duracağı yönünde bir umut yaratmıştı. Ancak kısa süre içinde İsrail ordusunun ateşkese rağmen Gazze’nin farklı bölgelerine operasyonlar düzenlemeye devam ettiği görüldü

Filistin için umut var

Bu durum, sivillere yönelik baskının sona ermediğini ve insani krizin derinleştiğini bir kez daha gösterdi. Uluslararası hukuk uzmanları saldırıları ateşkes ruhunun açık ihlali olarak değerlendirirken, Avrupa kamuoyunda da tepkiler giderek artıyor.Böylesi bir atmosferde, İsviçre siyasetinde İsrail–Filistin meselesindeki net tutumuyla tanınan Geri Müller yeniden dikkat çekiyor. 2003–2015 yıllarında Ulusal Konsey üyeliği ve ardından Baden Belediye Başkanlığı yapan Müller, insan hakları ve Orta Doğu politikalarına odaklanan çizgisiyle öne çıkıyor. İsviçre–Filistin Derneği başkanı ve parlamentodaki Filistin Dostluk Grubu’nun aktif bir üyesi olarak, uzun yıllardır İsrail’in askeri politikalarına yönelik eleştirileriyle bilinen Müller ile &nbsp;Gazze’deki güncel gelişmeler karşısında da açık tavrını sürdürüyor.Bu röportajda, Müller’in İsrail–Filistin meselesine dair birikimini ve bugünkü krize ilişkin değerlendirmelerini konuştuk.Röportaj: Ferah Koçak ErdoğanSayın Müller, İsrail devletinin Filistin toprakları üzerinde nasıl kurulduğu hakkında bize kısa bir bilgi verebilir misiniz?Esas olarak İngiltere ve Fransa arasında imzalanan Sykes-Picot Anlaşması ve ardından Balfour'un hırsızlığıyla (Jaffa'dan Hayfa'ya kadar olan sahil şeridini, Hindistan'dan çaldığı malları İngiltere'ye güvenli bir şekilde ulaştırmak için istiyordu). Osmanlılar da 1. Dünya Savaşı'nı kaybettikleri için Levant'ın koruması ortadan kalktı ve İngiltere Levant'ı kolonileştirdi. 1922'den itibaren İngilizler Filistin köylerini boşalttı ve soydu. İngiltere, “Araplardan” daha çok güvendikleri için İngiliz Yahudilerini Filistin'e gönderdi. Ben Gurion, 1910'larda Filistin'i ziyaret etmiş ve Filistinli Haredi Yahudilerini hor görmüştü. Bu nedenle, özellikle Doğu Avrupalı Yahudileri aradı. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra, birçok Avrupa ülkesi Avrupalı Yahudileri Filistin'e gönderdi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a450.jpg" width="1024" height="576"></figure>Size göre, İsrail'in kısa süre içinde güçlü bir ordu ve uluslararası destek oluşturabilmesinin ana sebepleri nelerdir?İngiltere, 1922'den itibaren Yahudilere giderek daha fazla güç verdi. 1920'lerin sonunda İngiltere'nin Levant'a olan ilgisi azaldığında, güçlerini adım adım Yahudilere devretti. Siyonistler İngiliz silahlarını miras aldılar ve en az iki terör örgütü, Irgun ve Haganah'ı kurdular. Bu gruplar, köyleri yıkmayı ve insanları kovmayı çabucak öğrendi.İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Küçük BM (çoğunlukla sömürgecilerden oluşan, yaklaşık 40 ülke) sözde 2 devletli çözümü kabul etti. Bölge İsrail'e çok elverişli bir şekilde bölündü (İsrailliler %25 oranında %60 oranında toprak aldı!Batılı ülkeler ve ABD’nin İsrail'e verdiği destek, bölgedeki dengeyi nasıl değiştirdi?ABD için İsrail, petrol ve gazla çevrili bir bölgenin tam ortasında bir ada ve bu nedenle de “bir bekçi köpeği” işlevi gördü. İngilizlerse “Arapları” tanımıyor ve onlara güvenmiyorlardı. Bu sebeple tam destek verdiler.Gazze’deki sivil kayıplara Uluslararası toplumun tepkisi sizce yeterli mi?Hangi tepki? Soykırım uygulamak veya buna göz yummak için hiçbir gerekçe yok. Bu nedenle Roma Statüsü ve Cenevre Sözleşmeleri çerçevesinde net bir müdahale beklerim. Güney Afrika’nın girişimi bunun bir örneğidir.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/45d57ffab9f29bfe75b04a44f.jpg" width="1024" height="576"></figure>Gazze’de iki yıldır yaşanan insani durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?&nbsp;Tam anlamıyla felaket! Daha önce benzeri görülmemiş bir durum yaşanıyor. İki yıldır açıkça ilan edilmiş bir soykırım var. Yemen ve İran dışında yaşanan bu soykırıma neredeyse tüm dünya seyirci kalıyor.BM ve uluslararası mahkemeler İsrail'in eylemlerini insan hakları ihlali olarak tanımlıyor. Uluslararası yaptırımların uygulanmaması ne anlama geliyor?BM'nin bir sorunu var: Güvenlik Konseyi. Konseyin başında üç sömürgeci güç ve iki BRICS temsilcisi var.. Bu durumda kim kazanacak? Ayrıca, adli süreçler çok uzun sürüyor bunu da göz ardı etmemek gerek.Avrupa’nın bir çok noktasında Filistin için destek mitingleri düzenlendi, sizce bu gösteriler karar vericiler üzerinde gerçekten bir baskı oluşturdu mu?&nbsp;Kısmen evet, diye düşünüyorum. Bu baskı durumu, bir ülkenin ve o ülkenin hükümetinin ABD’ye ne kadar bağımlı olduğuna göre de değişiyor.Filistin halkının geleceği ve özgürlüğü konusunda umutlu musunuz?Evet umutluyum, şu nedenlerden dolayı:&nbsp;İsrail'in sonu yaklaşıyor: On binlerce, özellikle iyi eğitimli İsrailli, tüm bu savaşlar ve hükümetin veya diğer ülkelerdeki iş ortaklarının düşmanca tavırlarından bıkıp, kesin olarak ülkeyi terk etti.Tüm kıtalardaki bazı önemli ülkeler İsrail'i ebedi bir savaş çığırtkanı olarak görüyor ve ondan bıkmış durumda.&nbsp;Filistinliler “sumud” (direnç, sebat) kavramını iyi bilir; bu da onları güçlü kılar.

İsviçreli siyasetçi Müller: İsrail’in sonu yaklaşırken Filistin güçlü kalıyor

Pusula Swiss, İsviçre’de yaşayan Türk topluluğuna kültür, yaşam, başarı hikâyeleri ve ilham veren portreler sunmaya devam ediyor. Bu sayıda, Türkiye’nin çağdaş mücevher tasarımında uluslararası bir marka hâline gelen TOHUM’un kurucusu, Türk tasarımcı Verda Alaton ile bir araya geldik. 

TOHUM’un evrensel dili

Doğal formlar, kadim semboller ve etnik sanatla kurduğu bağ sayesinde dünya moda sahnesinde fark yaratan Alaton, Cenevre’den dünyaya yayılan ilham dolu bir tasarım yolculuğuna sahip.İstanbul’da doğup New York’ta antropoloji ve tribal art üzerine çalışma fırsatı bulan, ardından Batı Africa’dan Asya’ya uzanan seyahatlerinde topladığı kültürel birikimi mücevhere dönüştüren Alaton; bugün Naomi Campbell’dan Leandra Medine’ye, Sharon Stone’dan Gigi Hadid’e kadar pek çok ismin takılarında hayat buluyor. Pusula Swiss olarak hem ilham dolu yolculuğunu hem de TOHUM’un evrensel dilinin ardındaki anlamları kendisinden dinledik.Röportaj: Özgür MumcularKişisel Yolculuk &amp; İlham<ul><li>Verda Hanım öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?</li></ul>İstanbul doğumluyum; çok kültürlü, tarihi ve katmanlı muhteşem şehrimiz, dünyaya bakışımı — ve dolayısıyla tasarım estetiğimin temellerini oluşturdu. Gençlik yıllarımda kariyerim kurumsal dünyadaydı; ancak kalbimde hep sanat ve doğayla derin bir bağ vardı. 20’li yaşlarda New York'taki üniversite dönemimde kabile sanatlarına olan tutukumu bir sanat galerisinde çalışarak besledim. Yıllar içinde bu tutkuyu bir yaşam biçimine dönüştürmeye ve paylaşmaya karar verdim. Bugün, markam TOHUM aracılığıyla hem kendimi hem de dünyaya dair estetik ve felsefi bakışımı ifade ediyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d6.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>TOHUM kelimesinin “tohum” anlamına geldiğini uluslararası alanda çok kişi yeni öğrendi. Sizin için bu kelime ne ifade ediyor ve markanın ruhunu nasıl yansıtıyor?</li></ul>TOHUM, aslında hem doğaya, hem de hayata ektiğimiz tüm niyetlerimizi sembolize ediyor. Bir tohum nasıl doğada kendi potansiyelini taşır ve — doğru toprak, su ve ışıkla — benzersiz bir hayata dönüşürse, ben de her bireyin kendi yaşamında benzersiz potansiyeller taşıdığına inanıyorum.&nbsp;Markam için TOHUM, “doğadan gelen, saf, tekil, umut dolu ve yaşamın kendisine dair” her şeyi temsil ediyor. Her bir tasarım, bu tohumun bir “filizi” gibi; doğadan gelen malzemeler, kültürel kodlar, kişisel ifade ve özgürlüğün birleşimiyle hayata geçiyor.<ul><li>İstanbul’dan New York’a, ardından Cenevre’ye uzanan hayat yolculuğunuz TOHUM’un yaratım sürecini nasıl şekillendirdi?</li></ul>İstanbul benim köklerim; mimarisi, tarihi ve çok katmanlı kültür mozaiğiyle büyüdüm. New York’ta etnik sanatlarla tanışmam, bana “küresel bir estetik” ve “gelenek ile çağdaşlığı birleştirme” fikrini verdi. Tutkulu olduğum galerilerde geçirdiğim zaman, farklı kültürlerin sanat ve takı geleneklerinin nasıl bir araya geldiğini gözlemlemek, bana yaratımlarım için ilham oldu. Doğal malzemeler ve cüretli formlar Tohum’un&nbsp; estetik anlayışının temeli.Cenevre’ye taşınmam ise bana hem sakinlik hem de uluslararası bir perspektif kazandırdı. Bu coğrafi ve kültürel yolculuklar, TOHUM’un hem Anadolu köklerine saygılı hem de dünya kültürlerinden beslenen, zamansız ve evrensel bir dil kurmasına imkân tanıdı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d7.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Tribal Art’a olan ilginiz çok genç yaşta başlamış. Bu ilginin tasarımlarınız üzerindeki en güçlü etkisi nedir?</li></ul>Evet, tribal ve etnik sanatlara olan ilgim, gençlik döneminde New York’taki Afrika sanat galerilerinde calışmaya başlamamla beslendi. O dönemde, gördüğüm parçaların sadece estetik değer değil; aynı zamanda derin kültürel anlamlar taşıdığını fark ettim. Sanat hayatın içinde kullanım eşyalarında hayat buluyor, ritüellerin, doğa ile kurulan iletişimlerin temelinde yer alıyordu. Kabilelerin sembolleri, doğaya bağlı motifleri, bedenle kurulan bağ, insanın en özgün ve temel ifadesini taşıyor.Bu görüş bende “Batı dünyasındaki hayatın içinde bu ruhu, bu anlayışı nasıl yaşatabilirim” düşüncesine dönüştü. Tribal Art’ın asaleti, doğayla ve insanla kurduğu simbiyotik ilişki; TOHUM’un estetik anlayışının temelini oluşturuyor. Doğallık, arketipik formlar, ruhun ve bedenin ifadesi… Tüm bunlar tribal sanatın etkisiyle şekillendi.Markanın Doğuşu &amp; Tasarım Felsefesi<ul><li>TOHUM’u kurma kararınız nasıl bir dönüm noktasında ortaya çıktı? O ilk prototipleri üretirken neler hayal ediyordunuz? TOHUM’u kurma kararım 30’lu yaşlarımın başında şekil aldı. Beslendiğim tüm düşünceler, inandığım değerleri şekle dökme ve bedenle birleştirme dönemi başladı. Kurumsal hayattan ayrılmaya karar verdim ve tüm riskleri ve korkularımla kucaklayarak yeni bir hayata adım attım.&nbsp;</li></ul>Hayalim Tohum’ları taşıyan kişilerin özgürleştiklerini ve mutlu olduklarını görmek idi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d8.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Koleksiyonlarınızda sıkça karşımıza çıkan semboller, kabuklar ve kristaller… Bu doğal materyalleri seçerken sizi en çok etkileyen şey nedir? Malzeme seçme süreci benim için bir meditasyon. Gerçekten “doğal olan her şey” TOHUM’un temelini oluşturuyor. Kristaller, taşlar, deniz kabukları, ahşap, deri… Doğanın bize armağanı olan tüm bu materyaller tasarımlarımda yer bulabiliyor. Yıllar içinde farklı koleksiyonlarımız ile her doğal malzemeyi değerlendirebildiğimizi söyleyebilirim. Halen tüm kullandığımız taşları, deniz kabuklarını tek tek seçerim. Her birinin verdiği hisse önce kendim bakarım, ondan sonra TOHUM’a dönüştürürüz.&nbsp;</li></ul>Bu materyaller sadece görsel olarak değil, dokunsal olarak da ruhumuza değer katıyor: Her biri benzersiz, her biri “tek”. Ayrıca doğanın sadeliği, zarafeti ve özgünlüğü ile bu değerleri takıya taşımak benim için çok kıymetli.&nbsp;<ul><li>Sade ama güçlü formlar markanızın imzası haline geldi.&nbsp;Bu estetik dil nasıl oluştu?</li></ul>Bana göre takı; kendimizi ifade etme şekli, sözlerle ifade etmediğimiz iç dünyamızı sessizce paylaşma yöntemi. Derin, daha ruhsal bir ifade biçimi. Bu yüzden TOHUM tasarımlarında “az ama derin” anlayışını benimsedim: Yalın, minimalist ama güçlü; doğadan gelen formlar, simetri ve saf çizgiler. Malzemelerin yalın gücü ön planda.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376d9.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu ifade şekli, taşıyanın karakterini ortaya çıkaran bir araç olmasını sağlıyor. Konuşan eller, dokunan ruhlar” dileğimin özü.Uluslararası Başarı &amp; Dönüşüm<ul><li>Concha koleksiyonunun dünya çapında patlama yapması nasıl bir deneyimdi?&nbsp;</li></ul>Concha, çoğumuzun çocukluğunda doğayla ilk ilişkilerimizde yer alan deniz kabuklarımız aslında. Organik, doğal ve zamansız. 2017’de altın kaplama kabuk tasarımımızla Concha’yı yeniden yorumladığımızda, bir influencer’ın tasarımımızı paylaşması ile TOHUM yurtdışı platforma taşınıp, yıllar içinde saygıdeğer bir uluslararası markaya dönüştü.&nbsp;Concha ile niyet, doğada yalın, basit olan mucizevi güzelliklere dikkat çekmek ve onları bedenimizde taşımaya değer bulmaktı aslında. Bir deniz kabuğunun prensip olarak bir pırlantadan hiçbir farkı olmadığına inanırım.Bu beklenmedik ani yükseliş, hem heyecan vericiydi hem de bir dönüşüm getirdi: Küçük, el yapımı bir atölye markasından, uluslararası sahnede tanınan bir marka haline geçiş. Ancak bu başarı, benim dünyaya bakışımı, markaya olan sorumluluğumu ve tasarıma olan inancımı sarsmadı; tam tersine, derinleştirdi.<ul><li>Naomi Campbell, Kelly Rutherford, Leandra Medine gibi isimlerin TOHUM takması markayı nasıl dönüştürdü?</li></ul>Bu isimlerin, yani moda dünyasında, popüler kültürde etkili olan kişilerin, TOHUM’u seçmesi markanın kimliğini ve görünürlüğünü geniş kitlelere taşıdı. Bir anda, TOHUM'un yalnızca “etnik / büyük formlarda aksesuarlar” değil; evrensel, çağdaş, global bir takı dili olarak algılanmasına yardımcı oldu.Doğa, kültür ve el işçiliği üzerine kurulu, samimi ve estetik, evrensel olarak anlaşılabilir, benimsenebilir. Yıllar içinde TOHUM, kişisel ifadeyi, kimliği ve ruhu süsleyen bir araç hâline geldi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376da.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Global bir marka olurken yaratıcı kimliğinizi koruma konusunda zorlandığınız anlar oldu mu?</li></ul>Evet, özellikle Concha’nın başarısından sonra “başarı baskısı”, “talep artışı”, “ölçeklenme” gibi faktörler devreye girdi. Bazıları, neden bu kadar “organik / el işçiliği tarzı” bir koleksiyonu seçtiğimi sorguladı.&nbsp;Ancak benim için önemli olan, yaratmış olmak için yaratmak değil, her bir koleksiyonumuzun çıkış değerlerimize sadık kalması. “Özgünlüğü, doğallığı, el işçiliğini, bireyselliği” korumayı seçtim. Kıymetlimiz bu dil. Değerlerimizi koruyabilmek, tabi ki her türlü ticari başarıdan çok daha önemli.Atölye, Üretim &amp; El İşçiliği<ul><li>İstanbul’daki ustalarla çalışmanız markanın DNA’sının önemli bir parçası.&nbsp;El işçiliği TOHUM için neden vazgeçilmez?</li></ul>El işçiliği, her parçayı özel, “insanın dokunuşu, ruhu ile bir araya gelmiş” bir obje hâline getiriyor. Her taş, her kabuk, her metal yüzey, bir insanın ellerinden geçiyor. Bu, benim için sadece estetik değil; ruhsal, etik ve kültürel bir değer.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376df.jpg" width="1024" height="576"></figure>Doğayı, emeği, insanı, gelenekleri bir araya getiren bir sürecin ürünü her bir TOHUM. Bu sayede her parçanın bir hikâyesi oluyor ve takı, yüzeysel bir süs değil, bir ifade, bir kimlik, bir ruh hâline geliyor.<ul><li>TOHUM’un Afrika’daki sürdürülebilir tarım projelerine katkıda bulunması çok etkileyici. Bu iş birliği nasıl başladı? Afrika’ya olan, uzun yıllara dayanan estetik ve kültürel tutkum, TOHUM’un ilham kaynaklarının her zaman merkezinde oldu. Cuore koleksiyonunu tasarladığım dönemde, bu bağı daha anlamlı bir katkıya dönüştürmek istedim ve bu dönemde Haller Foundation ile tanıştım. Haller’in Afrika’daki sürdürülebilir tarım projeleri, markamızın doğayla uyumlu yaklaşımıyla organik bir şekilde örtüştü. Bu iş birliğiyle birlikte her Cuore “Seeds of Sustainability” projesi aracılığıyla bölgede toprağın, üretimin ve yaşamların yeniden yeşermesine destek oluyor.</li></ul><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376dc.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Yeni koleksiyonlara başlarken ilk adım genelde nedir?&nbsp;Bir çizim, bir obje, bir seyahat, bir his? İlham her zaman canlı; bir seyahat, bir taş, bir kabuk, bir görüntü, bir his… Bazen Afrika’da gördüğüm bir obje, bazen İstanbul’da rastladığım bir form, bazen bir taşın dokusu ya da doğanın bir detayı…Çoğu zaman da bunlara eşlik eden insan doğası. Bu ilhamlar içimde olgunlaşıp, zihnimde formlaşıyor, sonra el işçiliğiyle gerçeğe dönüşüyor.&nbsp;</li></ul>Tasarım benim için planlı bir süreç değil; yaşamın, deneyimin, doğanın bir uzantısı…Cenevre &amp; Gelecek<ul><li>Cenevre artık sizin yaşam ve çalışma alanınız. Bu şehir tasarımınıza nasıl bir duygu veya yeni perspektif katıyor? Cenevre hem sessizliği, hem doğaya ve göle yakınlığı, hem de çok kültürlülüğüyle bana yalnızca huzur vermiyor; aynı zamanda küresel bir perspektif de sunuyor. Bu da TOHUM’un evrensel ruhuyla çok uyumlu.&nbsp;</li></ul>Doğayla iç içe bir yaşam; ama dünyanın merkezlerine erişim. Uluslarası toplum kuruluşlarının merkezi küçük bir şehirde onlarca kültürün bir arada yaşamasını sağlıyor. Bu denge benim için ideal; hem içsel hem dışsal ilham için verimli bir zemin.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7749f4d6e986c5c8f256376dd.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>TOHUM’un geleceğinde neler var? Yeni koleksiyonlar, yeni ülkeler veya yeni bir yaratıcı yön?</li></ul>TOHUM’un dili, sürekli evrim halinde. Yeni koleksiyonlarla, belki aksesuar dışındaki objelerle, tasarım sınırlarını genişletmek istiyorum. Çünkü doğa, kültür, malzeme ve form sınır tanımaz.&nbsp;Aynı zamanda, bireysellik ve el işçiliğini koruyarak; global bir ölçekte ama ruhu kaybetmeden büyümek en büyük isteğim. Her bir TOHUM parçasının bir “tohum” olarak kalması, yeni güzellikleri, yeni hikâyeleri ve yeni bağları yeşertmesi…

TOHUM’un yolculuğu: Cenevre’den dünyaya açılan Türk tasarımcı Verda Alaton

Cenevre’de yaşayan bağımsız sanat editörü ve sanat yazarı Nazlı Kök Akbaş, sanat dünyasındaki çok yönlü birikimini uluslararası deneyimleriyle harmanlayan bir isim. Mimarlık ve şehir planlaması geçmişinden gelen gözlem gücüyle, sanatın mekanla, insanla ve zamanla kurduğu ilişkiyi incelikli bir dille aktarıyor. 

Sanatın nabzını yazmak

Onun yazılarında bir serginin duygusu, bir sanatçının sessiz ifadesi ya da bir kentin estetik ritmi iç içe geçiyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü mezunu olan Akbaş, Japonya’da JICA Programı kapsamında Proje Yönetimi sertifikasını almış ve bu dönemi yaşamının önemli dönüm noktalarından biri olarak tanımlıyor. Ardından Cenevre Üniversitesi’nde Uluslararası Gelişim Projeleri yüksek lisansını tamamlamış, aynı üniversitenin Sanat Tarihi Bölümü’nde misafir öğrenci olarak çalışmalar yürütmüş. 2011 yılında Londra’daki Christie’s eğitim kurumunda aldığı eğitimle Sanat Piyasası ve Galeriler üzerine sertifika sahibi olan Akbaş, müzeler, galeriler, küratörler ve sanatçılarla kurduğu yakın temaslar sayesinde sanat dünyasının nabzını tutmakta; ayrıntılı araştırmalarla desteklenen yazılarında sanat piyasasının dinamiklerini düzenli olarak irdeliyor. Prestijli bir İsviçre yaşam dergisinde sanat editörü olarak köşe yazılarına devam eden Nazlı Kök Akbaş, sanat tarihine meraklı, gözlemci ve derinlikli yaklaşımıyla dikkat çekiyor.Kendisi, Nazlı Kök Akbaş Art Reports platformunda sergilerden notlar, sanatçılarla röportajlar ve kültürel izlenimlerini paylaşıyor. Sanatı bir “rapor”un ötesinde yaşayan bir deneyim olarak gören Nazlı Hanım ile hem gözlem gücünü hem de bağımsız üretimin anlamını konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular<ul><li>Nazlı Hanım öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Öncelikle çok teşekkür ederim. Memnuniyetle… Ben Mevlana Celaleddin Rumi’nin şehri, Konya’da doğdum. Harika bir gençlik geçirdiğimi düşünüyorum; çok hareketli, sportif ve meraklı bir gençtim. Üniversite eğitimimi Ankara’da, ODTÜ’de tamamladım. Ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde 15 yıl görev yaptım.2001 yılında, devletimizin Japonya devleti ile yürüttüğü özel bir çalışma ve eğitim iş birliği projesi kapsamında, ülkemizi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni temsil eden uzman olarak Japonya’ya gitmeye hak kazandım. Japonya çok özel bir ülke; etkisini hâlâ her adımımda hissediyorum. En kısa zamanda tekrar dönmeyi planlıyorum.2004 yılında Cenevre’ye taşındım ve hemen Cenevre Üniversitesi’nin yolunu tuttum. Öğrenmeye olan tutkum hiçbir yaşımda eksilmedi; aksine artarak devam etti. Cenevre Üniversitesi Uluslararası Gelişme Politikaları Fakültesi’nde yüksek lisans programını tamamladım ve Fransızca dil programına katıldım. Ardından, 2010 yılında yine Cenevre Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde misafir öğrenci olarak başladığım dört yıllık bir programı tamamladım.Öğrenmeye başlayınca, aslında ne kadar az bildiğinizi daha iyi anlıyorsunuz ve durmadan yeni öğrenme programları geliştiriyorsunuz; ben de tam olarak bu şekilde ilerliyorum.Sanat tarihi eğitimim sırasında, her sanat profesyonelinin yolunun geçtiği gibi, benim yolum da Christie’s eğitim programından geçti. 2011 yılında Londra’da, Christie’s eğitim kurumunda Sanat Piyasası ve Galeriler üzerine sertifika programını tamamladım.Tüm bu eğitim projelerini taçlandırmak adına, bildiğiniz üzere 2024 yılında&nbsp;Nazlı Kök Akbaş Sanat Haberleri Cenevre – İsviçre&nbsp;sitesini kurdum ve akredite sanat habercisi olarak çok yoğun, bir o kadar da keyifli bir döneme başladım. Yaklaşık bir yıl içinde 20’nin üzerinde önemli sanat projesini takip ederek, dünyanın dört bir yanından gelen sanat muhabirleriyle birlikte basın toplantılarına katıldım ve 30 civarında sanat makalesi yayımladım.Her şey çok hızlı ve etkileyici bir şekilde ilerledi. Dünya çapında tanınmış sanatçılarla röportajlar yaptım. Ayrıca, prestijli bir İsviçre dergisinde sanat editörü olarak köşe yazıları yazıyorum. Yeni sezon benim için heyecan verici; birçok yeni projeye başlıyorum, hepsini birazdan sizinle konuşacağız.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84306.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş | BEYELER Vakıf Yayoi Kusama Sergisi Basın Toplantısı</figcaption></figure><ul><li>Sizi sanatın dünyasına çeken şey neydi?&nbsp;Bu yola nasıl başladınız?</li></ul>Sanat, hayatımda her zaman çok önemli bir yer tuttu. Müzeler, çok küçük yaşlarımdan itibaren bana birer hayaller diyarı gibi gelirdi. Sanat eserlerine bakarken zamanı unuturum; hâlâ da öyledir.Bana göre sanat; tüm özgürlüklerin, ifadenin, yaratıcılığın ve özgün bir dil geliştirme cesaretinin bir bütünüdür. Sanatçılar her zaman beni çok etkilemiştir. Düşüncenin özgürce dans ettiği, gündelik hayatımızda hayal etmemizin bile mümkün olamayacağı dünyaları bize sanat ve sanatçılar açar.Bu duyguların peşinden gitmek, onları yazmak, konuşmak ve sanat haberlerini geniş kitlelerle paylaşmak… İşte bu, benim en büyük merakım, hatta tutkum.<ul><li>Sanat haberleri ve röportajlar yazarken sizi en çok ne motive ediyor?</li></ul>Ben çok meraklı bir yapıya sahibim; bilgi edinmek ve yeni şeyler öğrenmek benim için büyük bir keyif. Yeni bir serginin basın toplantısına davet edildiğimde, her defasında çocukça bir sevinç ve heyecan duyuyorum. Toplantı öncesinde, “daha çok öğrenmeliyim, daha derin araştırmalıyım” düşüncesiyle konuyu detaylı biçimde inceliyorum.Dünyanın dört bir yanından gelen sanat editörleriyle eş zamanlı olarak bir sergiyi takip ediyor olmak benim için hem keyifli hem de heyecan verici bir deneyim. Bu sürecin hakkını verebilmek için büyük bir motivasyonla çalışıyorum.Tabii ki güçlü bir akademik altyapıya sahip olmam bu araştırmalarımda bana çok yardımcı oluyor. Özellikle İsviçre üniversitelerinin çok kapsamlı sanat arşivleri var. Cenevre Üniversitesi’nin eski bir yüksek lisans öğrencisi olarak her türlü dokümana kolaylıkla erişip bilgi alabiliyorum. Bazen fakültedeki profesörlerimle ya da İsviçre’de yaşayan sanat eleştirmenleriyle de konuların detaylarını istişare ediyorum.&nbsp;<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84307.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş | Sunhee Choi, Choi &amp; Choi Gallery, Güney Kore</figcaption></figure><ul><li>Cenevre gibi uluslararası bir kentte sanat sahnesini nasıl tanımlarsınız?</li></ul>Cenevre bir kesişme noktası; her alandan uzmanların ve profesyonellerin yollarının mutlaka dünya ölçeğinde geçtiği, çok nadide bir şehir. Kalvinist kültürün benim çok sevdiğim özelliği gereği “bling bling” değildir; yani gösterişten uzaktır. Bu da Cenevre’nin stratejik konumunu daha derin, sade ama etkili bir biçimde yansıtmasını sağlar.Finans sektöründe olduğu gibi sanat dünyasında da profesyonellerce çok iyi bilinir ki, Cenevre sanat piyasasında önemli bir role sahiptir. Özellikle son dönemde Avrupa sanat piyasasının merkezi Londra’dan Paris’e kaydığı için, Cenevre adeta Paris’in bir uzantısı -bir periferisi- haline gelmeye başladı. Bu durum, önümüzdeki dönemde şehrin sanat sahnesini daha da canlandıracak gibi görünüyor.<ul><li>Yazılarınızda duyguyla analizi dengeleyen bir üslubunuz var.&nbsp;Bu dengeyi nasıl kuruyorsunuz?</li></ul>Benim konseptim, sizin de takip ettiğiniz üzere, çok samimi ve filtresiz bir sanat editörlüğü ekolü üzerine kurulu. Müzelerde, vakıflarda ya da dünya çapında bir sanatçıyla gerçekleştirdiğim her karşılaşmada, son derece doğal ve içten bir yaklaşımı tercih ediyorum.Okuyucularıma da bu doğallığı, olduğu gibi, filtresiz biçimde aktarmaktan büyük memnuniyet duyuyorum. Bilginin samimiyetle aktarımı, benim en çok benimsediğim ve keyif aldığım yöntem.<ul><li>Bir sergiye girdiğinizde ilk dikkatinizi çeken şey ne olur?</li></ul>Çok güzel bir soru, Özgür Hanım, teşekkür ederim. Ben bir sergiyi gezerken ilk olarak küratörünü merak ederim; çünkü biliyorsunuz, serginin hikâyesini kurgulayan kişidir küratör. Gitmeden önce mutlaka araştırırım.Sergiye girdiğimde yenilikleri keşfetmeyi severim. Aslında sergideki tüm detaylar ilgimi çeker; özellikle eserler arasındaki iletişim bana göre çok heyecan vericidir. Bazen daha önce bildiğiniz bir eser, öyle bir hikâye içinde sergilenir ki, size yepyeni bir pencere açar. Eseri yeniden, bambaşka bir bağlamda kavrar, farklı bir şekilde anlarsınız; hatta bazen yeniden seversiniz, bazen de tam tersi olur.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84308.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş Art Reports</figcaption></figure><ul><li>Bir röportaj veya yazı hazırlarken süreç sizin için nasıl ilerliyor; not almak, gözlem yapmak, yazmak?</li></ul>Ben işlerimde çok detaylı ve hızlı ilerlemeyi seviyorum; buna mecburum da, çünkü artık her şey çok hızlı ilerliyor. Basın toplantılarında mutlaka ses ve görüntü kayıtları alıyorum. Sergi yetkililerine ulaşarak pek çok soru sorarım. Yazılı not tutmak yerine, diktafona kendi yorumlarımı kaydederim.Daha sonra, trende ya da uçakta bu kayıtları hemen metne dönüştürürüm. En kısa zamanda da haberleri ve izlenimlerimi platformlarımda paylaşırım.<ul><li>Sanatçılarla yaptığınız söyleşilerde sizi en çok etkileyen anlardan biri neydi, anlatabilir misiniz?</li></ul>Aslında her röportaj ayrı bir hikâye. Ben en çok, sanatçıların doğallıklarını ve yaratım süreçlerindeki heyecanlarını paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Bazen ise, ne kadar büyük zorluklar içinde olduklarını görmek beni gerçekten çok üzüyor.<ul><li>Yazılarınızda sanatın toplumsal yönüne de değiniyorsunuz. Sizce sanat bugün toplumla nasıl bir ilişki kurmalı?</li></ul>Bu, benim temel çalışma prensiplerimden biridir; sorduğunuz için teşekkür ederim. Ben, sanatın&nbsp;demokratizasyonuna çok gönül vermiş&nbsp;bir sanat editörüyüm. Benim için sanatın herkese açık ve ulaşılabilir olması son derece önemli.Bu nedenle, çalışmalarımın mümkün olduğunca geniş bir okuyucu kitlesine ulaşması, sanatı olabildiğince çok insanla paylaşmak, en büyük hedefim ve motivasyonum.“Bana göre sanat,&nbsp;‘sanat için’den ziyade&nbsp;herkes için!” diyor Nazlı Hanım gülümseyerek.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a84309.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş Art Reports</figcaption></figure><ul><li>Freelance çalışmak size nasıl bir özgürlük veya zorluk getiriyor?</li></ul>Evet, freelance çalışmak kişisel disiplin ve sorumluluk gerektiriyor. Düşünüldüğü gibi rahat olduğunu sanmıyorum. Aslında “her yer sizin ofisiniz” durumu, her an çalışabileceğiniz gerçeği, çok planlı olmayı zorunlu kılıyor.Öte yandan, randevularımı daha esnek saat dilimlerinde alabiliyorum ve sonrasında daha uygun saatlerde dinlenebiliyorum. Kısacası, bu çalışma sistemi oldukça sorumluluk gerektiriyor. Ayrıca, kendi patronunuz olduğunuzda kendinizi kandırmanız imkânsız; hiçbir projeyi rastgele yapamıyorsunuz ve sonuçta ortaya güzel işler çıkıyor.Ben kendimle hem çok eğlenceli hem de hayli katı bir patronum, kendi ismimle çalışıyor olmam bu durumu güçlendiriyor.<ul><li>Dijital platformlarda sanat üzerine yazmak, geleneksel basından nasıl farklı?</li></ul>Çok daha etkili gerçekten. Her yerde, her an bağlanıp okunabilmesi harika bir olanak. Trende, uçakta, parkta ya da bir bankta kısa bir molada, telefonunuzdan tüm makaleyi bir anda okuyabiliyorsunuz, bence bu harika.Geçen gün bir arkadaşım çok çarpıcı bir şey anlattı: İstanbul’da bir yakınını ziyarete gitmiş ve benim röportajımı televizyona aktarmışlar; kahvelerini alıp röportajı dinlemişler. Bayıldım bu fikre. Ne hoş değil mi? Bu dijital dönüşüm, doğru kullanıldığında bize inanılmaz fırsatlar sunuyor. Düşünün, aniden canınız isteyip harika bir sanat olayını, kahvenizi alıp iki üç arkadaşla izleyebiliyorsunuz.&nbsp;Şimdi uygulamalar var, sizin de çok iyi bildiğiniz gibi. Mesela annem için, makalenin metnini anında Türkçeye çeviriyor benim web sitemde; sonra bunu sesli dinleyebiliyor.Gerçekten harika bir dönemde yaşıyoruz. Bütün bu dijital ilerlemeleri, doğru kullanıldığında, mükemmel buluyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a8430a.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Nazlı Kök Akbaş | Pat Andrea, süper realism sanat hareketinin dünyaca meşhur yaşayan öncü usta ressamı</figcaption></figure><ul><li>Sosyal medya, sanatın anlatım biçimini nasıl değiştirdi sizce?</li></ul>Sosyal medya, sanatı çok olumlu bir şekilde destekledi. Öncesinde, sanat maalesef çoğunlukla lüks bir alan olarak ya da sadece belirli bir entelektüel birikime sahip grupların tekelinde olduğu zannedilirdi. Ama artık her sosyal gruptan ilgilenen kişiler, sosyal medya aracılığıyla sergileri izleyebilir ve her an yeni sanat haberlerinden haberdar olabilirler. Bu, gerçekten çok önemli bir gelişme ve benim için temel motivasyon kaynaklarından biri.<ul><li>Kendi estetik anlayışınızı üç kelimeyle tanımlarsanız, bunlar ne olurdu?</li></ul>Benim estetik anlayışım öncelikle doğallık ve samimiyet üzerine kurulu. Zekice yapılmış her işe çok düşkünüm. İkinci olarak, bir objenin veya bir işin beni güncelden koparıp bambaşka bir perspektiften bakmaya sevk etmesi ve bir hikâyesinin olması, bana çok estetik görünür.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/7e7a0b1f1f3b8abe297a8430b.jpg" width="1024" height="576"><figcaption>Özgür Mumcular ve Nazlı Kök Akbaş</figcaption></figure>•&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;Önümüzdeki dönemde “Nazlı Kök Akbaş Art Reports”ta okuyucuları neler bekliyor?Yeni projelerim birkaç başlık altında toplanıyor ve beni çok heyecanlandırıyor. Öncelikle, kendi platformlarımda yazılarım ve röportajlarım yoğun bir şekilde devam edecek. Bunun yanı sıra, İsviçre’nin prestijli bir dergisinde sanat editörü olarak yazdığımı biliyorsunuz; dergim yılda dört sezon yayınlanıyor ve readers.com’da okunabiliyor. Ayrıca internet sitemi de oldukça geliştirdik.Yeni ve çok heyecan verici bir projem de bir katalog kitap yayımlamak. Kitap hem Türkçe hem İngilizce olacak, Türkiye ve İsviçre’de dağıtılacak. Yayın evimle çalışmalarımız hâlâ devam ediyor.Bütün bunlara ilaveten, benim için çok heyecan verici ve bir o kadar da önemli bir projeye destek veriyorum: TOBB İzmir Kadın Girişimciler Kurulu’nun koordinatörlüğünü Işıl Nişli’nin yaptığı&nbsp;Sanatta Girişimcilik Projesi. Bu proje, kadın sanatçılara üretim, sergileme ve satış alanlarında destek olmayı; yeni teknolojik gelişmelere uyum sağlamalarına katkıda bulunmayı amaçlıyor. Sanatçılara mentorluk, network ve satış ağlarını geliştirme desteği veriliyor.Sanatın ve kadın sanatçıların sanat ekosisteminde güçlü bir şekilde üretmeye devam etmeleri, iş dünyasıyla bağlantılarını sürdürmeleri için önemli projeler geliştiriliyor. Yakında İsviçre’de, tüm bu projeleri tanıtan bir toplantı düzenleyeceğiz. Bu projeyi çok önemli buluyorum. Çok teşekkür ederim Özgür Hanım ve Pusula Swiss’e de teşekkürlerimi sunuyorum.