Birleşmiş Milletler (BM), 22 Aralık 1992’de aldığı kararla her yıl 17 Ekim’i “Yoksulluğun Ortadan Kaldırılması İçin Uluslararası Gün” olarak ilan etti. Bu özel gün, yoksullukla mücadelede farkındalığı artırmak ve uluslararası eylemleri teşvik etmek amacıyla her yıl çeşitli etkinlikler ve toplantılarla kutlanıyor.
2025 yılı teması ise, ailelere saygı gösterilmesi ve onlara etkin destek sağlanarak toplumsal ve kurumsal kötü muamelenin sona erdirilmesi üzerine odaklanıyor.
BM verilerine göre, 1990’dan 2019’a kadar süren dönemde küresel yoksulluk oranları hızlı bir düşüş göstermişti. Ancak COVID-19 pandemisi ve sonrasında yaşanan ekonomik sarsıntılar, bu eğilimi tersine çevirdi.
Son beş yılda yoksulluğun azaltılması yönünde neredeyse hiçbir ilerleme kaydedilemedi ve dünyada milyonlarca insan yeniden yoksulluk sınırının altına geriledi.
Bugün, özellikle Güney Asya ve Sahra Altı Afrika bölgelerinde yaşayanların büyük bir kısmı, üst-orta gelirli ülkelerde yoksul sayılabilecek düzeyde bir refah seviyesinde yaşıyor.
Dünya genelinde yaklaşık 1 milyar kişi, günlük 2,15 ila 3,65 dolar arasında bir gelirle geçinirken, dünya nüfusunun neredeyse yarısı günlük 6,85 dolardan az kazanabiliyor.
Küresel nüfusun %8,5’i aşırı yoksul
Dünya Bankası’nın 2024 Küresel Yoksulluk Raporu’na göre, dünya nüfusunun %8,5’i aşırı yoksulluk içinde yaşıyor. Bu oran, yaklaşık 700 milyon insanın temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak kadar düşük gelir elde ettiğini gösteriyor.
Bu eşiğin altındaki bireyler “aşırı yoksul” olarak tanımlanıyor. Buna ek olarak, yaklaşık 3,5 milyar kişi (dünya nüfusunun yarısı) günlük 6,85 doların altında bir gelirle yaşamını sürdürüyor.
Tüm bu olumsuz tabloya rağmen, Doğu Asya, Pasifik ve Güney Asya, son 25 yılda yoksulluğun azaltılmasında en büyük ilerlemeyi kaydeden bölgeler arasında yer alıyor.
Projeksiyonlara göre, 2030 yılına kadar dünya nüfusunun yaklaşık %7,3’ünün hâlâ aşırı yoksulluk içinde kalacağı öngörülüyor. Bu da yalnızca 69 milyon kişinin yoksulluk sınırının üzerine çıkabileceği anlamına geliyor.
Dünyanın en yoksul ülkeleri Afrika’da
Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Nisan 2025 Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’na göre, kişi başına düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) açısından dünyanın en yoksul ülkelerinin büyük çoğunluğu Sahra Altı Afrika’da yer alıyor.
Güney Sudan, kişi başına 251 dolar ile dünyanın en fakir ülkesi konumunda bulunuyor.
Onu, 417 dolarlık kişi başı geliriyle Yemen, 490 dolarla Burundi, 532 dolarla Orta Afrika Cumhuriyeti, 580 dolarla Malavi, 595 dolarla Madagaskar, 625 dolarla Sudan, 663 dolarla Mozambik, 743 dolarla Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve 751 dolarla Nijer izliyor.
Bu ülkeler, dünyanın en yoksul ilk 10 ülkesi arasında yer alıyor.
BM’nin Yoksulluğa Karşı Hedefleri
Birleşmiş Milletler, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları kapsamında, “her tür yoksulluğun her yerde sona erdirilmesini” temel hedeflerinden biri olarak belirledi.
BM, gelişmekte olan ülkelerin yoksulluğun tüm boyutlarına karşı etkin politikalar geliştirmesi ve gerekli finansal kaynakları harekete geçirmesi gerektiğini vurguluyor.
Bu çerçevede örgüt, 2030’a kadar ülkelerin ekonomik ve doğal kaynaklara, temel hizmetlere ve insan haklarına eşit erişim sağlamasını; aynı zamanda bu süreci destekleyecek ulusal ve bölgesel politika çerçevelerinin oluşturulmasını amaçlıyor.
