Bakan Memişoğlu, yaptığı açıklamada, “Tıp alanında yaptığı eşsiz katkılarla ‘Yüzyılın En İyi Beyin Cerrahı’ unvanına layık görülen değerli hocamız Prof. Dr. Gazi Yaşargil’in vefatını büyük bir üzüntüyle öğrendim. Bilime adadığı uzun yaşamı boyunca birçok örnek çalışmaya imza attı. Onun mirasını yaşatmak için üzerimize düşeni yapacağız. Mekânı cennet, makamı ali olsun” ifadelerine yer verdi.
Beyin cerrahisinin duayeni: Prof. Dr. Gazi Yaşargil
6 Temmuz 1925 tarihinde Diyarbakır’ın Lice ilçesinde doğan Gazi Yaşargil, babasının görevi nedeniyle aynı yıl ailesiyle birlikte Ankara’ya taşındı. Beş kardeşiyle birlikte eğitim hayatına burada devam etti. Lise öğrenimini Atatürk Lisesi'nin klasik şubesinde, Latince dersleri alarak tamamladı ve 1943 yılında mezun oldu.
Tıp eğitimine 1943 sonbaharında Almanya’daki Friedrich Schiller Üniversitesi'nde başlayan Yaşargil, II. Dünya Savaşı koşulları nedeniyle 1945 yılında İsviçre’ye geçerek eğitimini Basel Üniversitesi'nde sürdürdü. 1949 yılında bu üniversiteden mezun oldu. Ardından üç ay boyunca beyin anatomisi alanında Dr. Josef Klingler ile çalıştı.
1950-1953 yılları arasında nöroloji-psikiyatri, iç hastalıkları ve genel cerrahi bölümlerinde asistanlık yaptıktan sonra, 1953 yılı Ocak ayında Zürich Üniversitesi Beyin Cerrahisi Kliniği’nde Prof. H. Krayenbühl ve Prof. G. Weber’in yanında uzmanlık eğitimine başladı. 1960 yılında doçent, 1965’te profesör, 1973’te ise ordinarius profesör unvanlarını aldı. Aynı klinikte 1993 yılına kadar bölüm başkanlığı görevini sürdürdü.
Dünya çapında mikrocerrahiye katkısı
Prof. Yaşargil, 1953-1965 yılları arasında Zürich’te beyin anjiyografisi üzerine çalıştı ve 1957-1965 arasında Parkinson ve benzeri hastalıklar için stereotaktik cerrahi uyguladı. Yine Zürich’te Prof. Oscar Wyss ile birlikte yüksek frekanslı koagülasyon tekniğini geliştirerek dünyada yaygınlaşmasını sağladı.
1965-1966 yıllarında ABD’de Burlington-Vermont Üniversitesi’nde mikrovasküler cerrahi eğitimi aldı ve bu teknikleri ilk kez hayvan beyin damarlarında başarıyla uyguladı. 1967’de yeniden Zürich’e dönerek mikrocerrahi tekniklerini beyin ve omurilik ameliyatlarına entegre etti. Bu sayede anevrizma, AVM, kavernom, tümör ve epilepsi gibi birçok hastalıkta devrim niteliğinde ilerlemeler sağlandı.
Kurduğu mikrocerrahi laboratuvarında 1968-1993 arasında dünyanın beş kıtasından gelen 3000’i aşkın cerraha eğitim verdi.
Emeklilik ve onur görevleri
1993 yılında Zürich’teki görevinden emekli olduktan sonra 1994’te ABD’de Arkansas Üniversitesi tarafından yaş sınırı olmaksızın profesörlük unvanı verildi. Bu kurumda ameliyatlar yaptı, eğitim verdi ve yeni mikrocerrahi laboratuvarları kurdu. 2013 yılında buradan da emekli oldu.
Aynı yıl, Türkiye’de Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi bünyesinde bilimsel çalışmalarına devam etmeye başladı. Burada cerrahi uygulamalar, laboratuvar çalışmaları ve akademik yayınlarına katkı sundu.
Prof. Yaşargil’in adı Oxford, Little Rock ve Pekin’deki mikrocerrahi laboratuvarlarına verildi. Ayrıca Arkansas Üniversitesi’nde “Yaşargil Kürsüsü” ve “Gazi ve Dianne Yaşargil Yıllık Konferansı” ile onurlandırıldı. Zürich Üniversitesi de Kasım 2014’te “Yıllık Yaşargil” konferanslarını başlatarak onun katkılarını uluslararası ölçekte andı.
Beyin cerrahisine getirdiği yenilikler ve eğitime yaptığı katkılarla modern nöroşirurjinin temellerini atan Prof. Dr. Gazi Yaşargil, ardında onurlu bir miras bırakarak yaşamını yitirdi.
