Cihan

Milli motosikletçi Toprak Razgatlıoğlu, Dünya Superbike Şampiyonası’nın (WSBK) 9. ayağı olan Fransa etabında tarihi bir performans sergiledi. Magny-Cours Pisti’nde koşulan yarışlarda damalı bayrağı üç kez üst üste ilk sırada gören Red Bull sporcusu Toprak, Fransa’da 3’te 3 yaparak üst üste 12. galibiyetini elde etti.

Üst üste 12. zaferini kazandı

<p>Milli motosikletçi Toprak Razgatlıoğlu, Dünya Superbike Şampiyonası’nın (WSBK) 9. ayağı olan Fransa etabında tarihi bir performans sergiledi. Magny-Cours Pisti’nde koşulan yarışlarda damalı bayrağı üç kez üst üste ilk sırada gören Red Bull sporcusu Toprak, Fransa’da 3’te 3 yaparak üst üste 12. galibiyetini elde etti.</p><h3>Fransa Etabında Rakiplerine Fark Attı</h3><p>21 turluk ikinci ana yarışa superpole galibiyetiyle ilk sıradan başlayan Toprak, starttan itibaren liderliği eline aldı ve finiş çizgisini birinci geçti. İtalyan Nicolo Bulega ikinci, İngiliz Alex Lowes ise üçüncü oldu. Yarış sonunda Türk bayrağı ile zafer turu atan Toprak, taraftarlardan büyük alkış aldı.</p><h3>Genel Klasmanda Fark Açıldı</h3><p>Bu sonuçla birlikte genel klasmanda 469 puana ulaşan Toprak Razgatlıoğlu, en yakın rakibi Bulega ile puan farkını 39’a çıkardı. Klasmanda Bulega 430 puanla ikinci, Danilo Petrucci ise 260 puanla üçüncü sırada yer aldı. Milli sporcu Bahattin Sofuoğlu, Fransa’daki yarışı 17. sırada bitirdi ve 23 puanla 20. basamaktaki yerini korudu.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/a3092f1dcb7fa9a4b294a390d.png" width="1024" height="576"></figure><h3>Toprak’tan Tarihi Rekor</h3><p>Toprak Razgatlıoğlu, Magny-Cours Pisti’nde elde ettiği 11. zaferle birlikte Most (10), Donnington Park (12) ve Magny-Cours (11) olmak üzere üç farklı pistte çift haneli galibiyetlere ulaşan ilk pilot unvanını elde etti.</p><h3>Sıradaki Durak İspanya</h3><p>WSBK’de sezonun 10. ayağı, 26-28 Eylül tarihleri arasında İspanya’nın Alcaniz kentindeki MotorLand Aragon Pistinde gerçekleştirilecek.</p>

Toprak Razgatlıoğlu Fransa’da 3’te 3 yaptı

İsviçre’de başlayan sonbahar oturumu, ülkenin geleceğini yakından ilgilendiren beş kritik gündem maddesine sahne olacak. Federal Meclis’te özellikle göç, emeklilik, vergi adaleti, toplu dava hakkı ve yabancı yatırımlar konularında hararetli tartışmalar bekleniyor.

Siyasette sert sonbahar tartışmaları

<h3>1. «10 Milyon İsviçre» tartışması</h3><p>SVP’nin gündeme getirdiği “Sürdürülebilirlik İnisiyatifi”, İsviçre nüfusunun 10 milyonu aşmamasını talep ediyor. Ulusal Konsey bu konuda üçüncü oturum haftasında iki gün sürecek yoğun bir tartışma yapacak. Federal Konsey ve çoğunluk, inisiyatifin reddedilmesini isterken, SVP kabul edilmesi gerektiğini savunuyor. Orta Parti’den bazı üyeler ise karşı teklif hazırlanmasından yana.</p><h3>2. 13. AHV emeklilik maaşı nasıl finanse edilecek?</h3><p>Halkın oylama ile kabul ettiği 13. AHV maaşının nasıl finanse edileceği ikinci büyük tartışma konusu. Sosyal Güvenlik Komisyonu, yalnızca %0,7 oranında bir KDV artışı öneriyor. Federal Konsey bu artışın süresiz olmasını isterken, komisyon 2030 yılına kadar sınırlandırılmasını talep ediyor. Ständerat ise yaz oturumunda KDV artışına ek olarak daha yüksek maaş kesintileri de içeren bir modelden yana olduğunu açıklamıştı.</p><h3>3. «Sammelklagen» yani toplu davalara ret</h3><p>ABD’de yaygın olan toplu davaların İsviçre’ye getirilmesi önerisi büyük tartışma yarattı. Ulusal Konsey yaz oturumunda bu düzenlemeye karşı çıkarak süreci durdurdu. Şimdi Ständerat’ın da aynı yönde karar alması bekleniyor. Böylece Federal Konsey’in getirdiği Zivilprozessordnung değişikliği tamamen gündemden kalkabilir.</p><h3>4. Evliler için vergi adaleti</h3><p>Mitte Partisi’nin «Eşit Federal Vergiler» inisiyatifi, evli çiftlerin vergi beyannamelerinde gelirlerini birlikte beyan etmeye devam etmesini ve bekar çiftlere göre dezavantajlı konumda olmamalarını talep ediyor. Federal Konsey bu öneriye karşı çıkıyor ve bireysel vergilendirme modelini savunuyor. Ulusal Konsey’deki komisyon oylaması da oldukça kıl payı geçti: 13’e 12.</p><h3>5. «Lex China» tehlikede</h3><p>Yabancı yatırımların İsviçre’de devlet tarafından denetlenmesini öngören yasa tasarısı, geçtiğimiz kış oturumunda Ulusal Konsey’den geçmişti. Ancak Ständerat’ın ekonomi komisyonu bu düzenlemeyi frenlemek istiyor. Küçük meclisin üçüncü oturum haftasında tasarıya girmeme kararı alması halinde, “Lex China” olarak bilinen düzenleme tamamen rafa kalkabilir.</p>

İsviçre Parlamentosu’nda sıcak gündem: Göç, emeklilik ve vergiler tartışılıyor

İsviçre’de kiralar ve ev fiyatları yıllardır yükseliyor, konut sıkıntısı ise giderek artıyor. Yeni bir araştırma, bu gelişmelerde göçün nasıl bir rol oynadığını mercek altına aldı. Sonuç: Yabancıların konut tercihleri, İsviçrelilerden önemli ölçüde farklı.

Nüfus artışı kiraları nasıl etkiliyor?

<h3>Nüfus 25 Yılda 2 Milyon Arttı</h3><p>İsviçre’nin nüfusu son 25 yılda 7,2 milyondan 9 milyonun üzerine çıktı. Yeni işlerin üçte ikisi 2024 yılında yabancılar tarafından dolduruldu. Özellikle komşu ülkelerden gelen yüksek vasıflı çalışanlar, İsviçre işgücü piyasasında önemli bir boşluğu kapatıyor.</p><h3>Göçmenlerin Konut Tercihleri</h3><ul><li><strong>Kentler ve aglomerasyonlar önde</strong>: Yabancılar kırsala daha az ilgi gösteriyor. İsviçrelilerin %40’ı köye taşınmayı düşünürken, yabancılarda bu oran yalnızca %33. Çoğu, şehirle köy arasındaki uygun fiyatlı ve iyi ulaşım bağlantılarına sahip bölgeleri tercih ediyor.</li><li><strong>Büyük şehirler cazibe merkezi</strong>: Zürih, Cenevre ve Basel yüksek kiralara ve konut sıkıntısına rağmen göçmenlerin ilk adresi. Uluslararası şirketlerin merkezleri bu kentlerde yoğunlaştığı için nitelikli çalışanlar da burada toplanıyor.</li><li><strong>Pratik kriterler ön planda</strong>: Göçmenler için işe yakınlık, ulaşım imkânları ve okul varlığı en önemli faktörler. Çoğu genç yaşta ve çocuk sahibi olduğundan, bu kriterler daha belirleyici oluyor.</li><li><strong>Daha sık taşınıyorlar</strong>: Özellikle komşu ülkelerden gelenler, iş fırsatları ve daha uygun kira arayışı nedeniyle daha fazla ev değiştiriyor.</li><li><strong>Daha az alan kullanıyorlar</strong>: İsviçreliler ortalama kişi başı 1,9 oda kullanırken, yabancılarda bu rakam 1,4. Dolayısıyla yabancı haneler daha küçük evlerde yaşıyor.</li><li><strong>Ev sahibi olma oranı düşük</strong>: İsviçre’de uzun yıllar yaşayan göçmenlerin çoğu dahi kiracı kalmaya devam ediyor. Daha genç yaş ortalaması, geçici oturumlar ve sınırlı mali imkânlar bunda etkili.</li></ul><h3>Göçün Fiyatlara Etkisi</h3><p>Araştırmayı yürüten Wüest Partner’e göre, nüfustaki %1’lik artış:</p><ul><li>Tek ailelik evlerin fiyatını %0,88,</li><li>Kat mülkiyetli dairelerin fiyatını %1,37,</li><li>Kiraları ise %1 yükseltiyor.</li></ul><p>Buna rağmen uzmanlar, faiz oranları ve referans faizi gibi faktörlerin fiyatlar üzerinde çok daha güçlü bir etki yaptığını vurguluyor.</p>

Göçmenlerin konut tercihleri İsviçre piyasasını şekillendiriyor

Haziran ayında Enerji Bakanı Albert Rösti’nin Norveç ile imzaladığı anlaşmanın ardından, şimdi Danimarka ikinci resmi ortak ülke oldu. Böylece İsviçre, “Carbon Capture and Storage” (CCS) teknolojisi için iki Kuzey Avrupa ülkesine güveniyor.

İsviçre’nin iklim hedefleri

<p>İsviçre’nin 2050 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşabilmesi için yurt dışında büyük miktarlarda karbondioksit (CO₂) depolaması gerekiyor. Haziran ayında Enerji Bakanı Albert Rösti’nin Norveç ile imzaladığı anlaşmanın ardından, şimdi Danimarka ikinci resmi ortak ülke oldu. Böylece İsviçre, “Carbon Capture and Storage” (CCS) teknolojisi için iki Kuzey Avrupa ülkesine güveniyor.</p><h3>Ne zaman başlayacak?</h3><p>Yasal altyapılar hazır durumda. Özel şirketler, teorik olarak Norveçli ve Danimarkalı işletmecilerle hemen anlaşma yapabilir. Ancak fiili uygulamanın başlaması birkaç yıl alacak. İlk kamu destekli projelerden biri Zürih’in Werdhölzli arıtma tesisinde yürütülüyor. Buradan çıkacak bir kısım CO₂, 2028’den itibaren Danimarka’da yer altına enjekte edilecek. Norveç için henüz somut proje bulunmuyor, zira taşıma mesafeleri çok daha uzun.</p><h3>CO₂ nasıl taşınacak?</h3><p>Karbondioksit sıvı ya da gaz halinde özel konteynerlere doldurulup kamyon, tren veya gemiyle kuzeye gönderilecek. Ancak bu süreç hâlâ çok pahalı: Şu anki projelerde ton başına yaklaşık 600 frank maliyet öngörülüyor. Gelecekte ihtiyaç duyulacak büyük hacimler için tren ve gemi taşımacılığı yeterli olmayacak. Bu nedenle AB, önümüzdeki yıllarda kapsamlı bir CO₂ boru hattı sistemi kurmayı planlıyor.</p><h3>İsviçre kendi CO₂’sini depolayamaz mı?</h3><p>Bugün İsviçre’de bazı karbon yakalama yöntemleri kullanılıyor, örneğin yıkım betonunda CO₂ bağlama. Ancak uzun vadeli yer altı depolama için uygun alanlar sınırlı. Zürih’in Trüllikon bölgesinde eski bir Nagra sondaj kuyusunda pilot proje yürütülüyor. Burada CO₂’nin yer altına enjekte edilip zeminin sızdırmazlığı test ediliyor.</p><p>İsviçre’de petrol ve doğalgaz üretimi hiç yapılmadığı için, Norveç ve Danimarka’daki gibi boşaltılmış doğal yer altı rezervuarları bulunmuyor. Bu nedenle ülke kendi topraklarında en fazla 3 milyon ton CO₂ depolayabilir. Ancak 2050’de toplam 7 milyon ton CO₂’nin yakalanıp depolanması gerekecek. Yani İsviçre, ihtiyacın yarısından fazlasını yurt dışında çözmek zorunda.</p><h3>Küresel ölçekte ne anlama geliyor?</h3><p>Eleştiriler, İsviçre’nin yaptığı bu çabaların Çin veya ABD gibi dev ülkelerin salımlarına kıyasla küçük kaldığını vurguluyor. Ancak uzmanlara göre İsviçre, Paris İklim Anlaşması çerçevesinde 2050’ye kadar net sıfır sözü verdi ve kişi başına düşen CO₂ salımı da dünya ortalamasının üzerinde. Bu nedenle sorumluluğu büyük.</p><p>Dünya genelinde enerji dönüşümü yavaş ilerlese de geri döndürülemez bir süreç olarak görülüyor. ABD’de yeni hükümete rağmen salımlar düşmeye devam ediyor, Çin’de de ekonomik gerekçelerle yakın gelecekte emisyonların azalmaya başlaması bekleniyor.</p>

Zürih’ten Danimarka’ya karbon yolculuğu: İlk depolama 2028’de başlıyor

İsviçre’de işgücü piyasası köklü bir dönüşümden geçiyor. Cornel Müller, Eva Pauline Bossow, Matthias Mölleney ve Antoinette Weibel’in katılımıyla gerçekleşen canlı sohbette, iş arama süreci ve geleceğin mesleklerine ilişkin kritik sorular yanıtlandı.

İsviçre işgücü piyasası

<p>Ortaya çıkan beş temel bulgu, iş dünyasında yön arayanlara rehber niteliğinde.</p><h3>1. Geleceği en güvenli meslekler</h3><p>İşsizlik tartışmasında sıkça sorulan soru, üniversite mezunlarının mı yoksa mesleki eğitim almış kişilerin mi daha avantajlı olduğudur. HSG İş ve Çalışma Dünyaları Araştırma Enstitüsü Direktörü Antoinette Weibel, üç alanın geleceğe en dayanıklı olduğunu vurguluyor: el sanatları ve teknik işler, sağlık ve bakım meslekleri ile eleştirel düşünme ve yaratıcılık gerektiren alanlar. “Sağlam bir meslek eğitimi, değişen dünyada başarının anahtarıdır” diyor Weibel.</p><h3>2. Geleceğin becerileri</h3><p>Eva Pauline Bossow, iş dünyasında öne çıkacak temel yetenekleri sıraladı: problem çözme, yaratıcılık, dijital okuryazarlık, ekip çalışması, merak ve direnç (resilienz). Matematik ve dil becerilerinin yanında, MINT (Matematik, Bilişim, Doğa bilimleri, Teknoloji) alanlarını sanat ve ekonomiyle birleştirmek ve disiplinler arası iletişimi güçlendirmek gerektiğini belirtti.</p><h3>3. Personel geliştirme: Yetenek açığına çözüm</h3><p>Weibel’e göre şirketlerin ilk stratejisi mevcut çalışanlarını geliştirmek olmalı. Sistematik bir eğitim ve gelişim programı, yalnızca çalışan bağlılığını değil, aynı zamanda yetenek çekimini de artırıyor. Nitelikli adayların, maaş ve işyerinin konumundan sonra en çok baktığı kriterin gelişim fırsatları olduğu vurgulandı.</p><h3>4. Gençler için doğru iş seçimi</h3><p>Kariyer yolunun başında olan gençler için doğru iş seçmek zorlayıcı olabilir. Cornel Müller, gençlere tutkularını izlemelerini tavsiye ediyor: “Öncelikle sizi heyecanlandıran alana yönelin, gerisi eğitim ve sürekli öğrenme ile gelir.” Ona göre geleceğe dair kaygılar, esnek uyum sağlama becerisi sayesinde aşılabilir.</p><h3>5. Quereinstieg: Kariyer değişikliğinde başarı</h3><p>Farklı bir mesleğe yönelmek isteyenlerin iş bulmada zorlanacağı düşünülse de, Matthias Mölleney bunun mümkün olduğunu söylüyor: “Quereinsteiger’lar yeteneklerini görünür kılmalı. Gönüllü faaliyetler, mesleki ağlar veya projelerde aktif rol almak fark yaratır.” Ona göre klasik diplomaların dışında kazanılan becerilerin belgelenmesi ve sergilenmesi, iş değişiminde kritik rol oynuyor.</p>

İsviçre iş piyasasında iş arayanlara 5 kritik tavsiye

Lozan Polis Teşkilatı’nda ortaya çıkan ırkçı sohbet grupları skandalı, tüm İsviçre’de tartışma yarattı. Ülkedeki diğer kanton polisleri, benzer olayların kendi teşkilatlarında yaşanmaması için ne yaptıklarını anlatıyor.

Irkçılıkla mücadele

<h3>“Tamamen yok sayamayız”</h3><p>Bern Kanton Polisi Komutanı Christian Brenzikofer, SRF’e yaptığı açıklamada Lozan’daki olayı duyduğunda ilk aklına gelen şeyin “Neyse ki bizde olmadı” olduğunu söyledi. Ancak ekledi:</p><p>“Böyle bir şeyin bizde hiç olmayacağını kesin olarak söyleyemem.”</p><p>Brenzikofer’e göre polis teşkilatında önyargıları konuşmak ve özellikle farklı kültürel geçmişe sahip insanlarla iletişimde bu konuyu eğitimlerde ele almak büyük önem taşıyor.</p><h3>Tehlike: Önyargıların güçlenmesi</h3><p>Komutan, polislerin sık sık aynı gruplarla olumsuz karşılaşmalar yaşaması halinde bu deneyimlerin zamanla önyargılara dönüşebileceği uyarısında bulundu:</p><p>“Eğer bu durum yaşanıyorsa, mutlaka dile getirilmeli. Kimsenin bunu dile getirdiği için teşkilat içinde dışlanmaması gerekir.”</p><p>Brenzikofer, bunun polis teşkilatında “sadakat” ile “suskunluk kültürü” arasında hassas bir denge olduğunu kabul ediyor.</p><h3>Polis okulundan çağrı: Daha fazla çeşitlilik</h3><p>Lozan’daki olaylar, Luzern’in Hitzkirch kentindeki polis okulunu da meşgul ediyor. Burada her yıl 11 kantondan yaklaşık 300 aday polis eğitime başlıyor. Okulun direktörü Alex Birrer, asıl şekillendirici deneyimin sahadaki pratikte kazanıldığını vurguluyor.</p><p>Birrer’e göre polis teşkilatında çeşitliliğin artması şart:</p><ul><li>Ancak birçok kantonda hâlâ İsviçre vatandaşlığı polis olmak için zorunlu.</li><li>Ayrıca adayların yüksek seviyede Almanca bilmesi gerekiyor.</li></ul><p>Bu şartlar göçmen kökenli kişilerin polis olmasını ciddi biçimde kısıtlıyor.</p><h3>Uzmandan eleştiri: “Özel görüş diye bir şey olamaz”</h3><p>Binlerce polisle atölye çalışması yapmış olan Mark Moser, Lozan’daki olayların münferit olmadığını belirtiyor:</p><p>“Polis içinde yabancı düşmanı gruplar, söylemler ve davranışlar var. Bunlar her zaman yaptırım görmüyor. Bazen yöneticiler, ‘Bu sadece özel bir görüş’ diyerek geçiştiriyor.”</p><p>Moser, polislerin böyle bir ayrıcalığa sahip olamayacağını hatırlatıyor:</p><p>“Polisin özel bir temel görüş hakkı yoktur. Siz, nüfusun yüzde 40’ı göçmen kökenli olan bir ülkenin de hizmetindesiniz.”</p><p>Moser, ırkçı tutumlara sıfır tolerans politikası, aynı zamanda bir hata kültürü çağrısı yapıyor. Yani hataların ve hayal kırıklıklarının konuşulabildiği, ancak her seferinde disiplin soruşturmasına dönüşmeyen bir sistem. Bunun için bağımsız bir şikâyet mekanizmasının kurulmasını da öneriyor.</p>

Lozan’daki ırkçı polis skandalı İsviçre’yi sarstı

İsviçre Sağlık Gözlemevi’nin (Obsan) yayımladığı en güncel Ulusal Sağlık Raporu, toplumdaki psikolojik sorunların kapsamı ve gelişimi üzerine önemli veriler ortaya koydu. Rapora göre her iki kişiden biri hayatında en az bir kez depresyon, fobi veya benzeri bir ruhsal sorun yaşıyor. 

Tedavi başvuruları yükseliyor

<p>Uzmanlara göre bu, hastalıkların arttığı anlamına gelmiyor – artış tedavi başvurularında.</p><h3>“Hastalık değil, tedavi artıyor”</h3><p>Raporun yazarlarından Psikiyatrist Urs Hepp, eldeki bilgilerin ağırlıklı olarak anketlere dayandığını, insanların bu tür sorulara genellikle dürüst yanıt verdiğini belirtiyor. Ancak Hepp, ruhsal hastalıkların son yıllarda genel anlamda artmadığını vurguluyor:</p><p>“Gençlerde psikolojik yük daha fazla görünüyor, fakat genel olarak hastalık sayısı artmadı. Artan şey tedavi başvuruları. Bunun nedeni daha fazla hizmetin sunulması ve insanların tedaviye gitmeye daha istekli olması. Bu da aslında olumlu bir gelişme.”</p><h3>Ağır hastalıklar sabit</h3><p>Schizofreni ve bipolar bozukluk gibi ağır psikiyatrik hastalıkların sayısında İsviçre’de artış gözlenmedi. Bununla birlikte, ambulant tedavi verilerinin yeterince toplanmaması nedeniyle net rakamlar bulunmuyor. Hastane verileri yalnızca şizofreni için yatış sayılarını gösteriyor.</p><h3>İş yaşamı ve gençler</h3><p>Raporda gençler arasında ruhsal sıkıntıların arttığına işaret edilse de yapılan ek araştırmalara göre pek çok genç, zorlanmalara rağmen eğitimini sürdürmekten ve çalışmaktan memnun. Hepp’e göre bu nokta kritik:</p><p>“Çalışmak, toplumun parçası olmak ve takdir görmek ruh sağlığı için çok önemli. Bu yüzden gençlerin, zorluklara rağmen meslek eğitimlerini tamamlayabilmeleri sağlanmalı.”</p><p>Bununla birlikte, gençlerin psikolojik sorunlar nedeniyle artan oranda malulen emekliliğe (IV-Rente) yönelmesi kaygı verici bulunuyor.</p><h3>İntiharlarda düşüş</h3><p>Psikolojik sağlık konusundaki bir diğer önemli bulgu, intihar oranlarının uzun yıllardır düzenli şekilde düşüş göstermesi. Hepp, bu gelişmeyi alınan önlemlerle açıklıyor:</p><ul><li>Silahlara erişimin zorlaştırılması,</li><li>Evlerde kullanılan gazların daha güvenli hale getirilmesi,</li><li>Raylı sistemlerde yapılan önleyici tedbirler,</li><li>Psikolojik destek ve tedavilere erişimin artması.</li></ul><p>Hepp’e göre bu tablo, İsviçre’deki intihar önleme çalışmalarının bir başarı hikâyesi olduğunu ortaya koyuyor.</p><h3>Toplumun tamamını ilgilendiren bir konu</h3><p>Rapora göre, hayatında en az bir kez ruhsal sorun yaşayanların oranı neredeyse yarı yarıya. Hepp, bu bulgunun önemine dikkat çekiyor:</p><p>“Psikiyatrik sorunlar toplumun kenarında değil, merkezinde. Bu yüzden onları hepimizi ilgilendiren toplumsal bir mesele olarak ele almak gerekiyor.”</p>

Ulusal sağlık raporu: İsviçre’de psikiyatrik tedaviler arttı

İsviçre’de uzun süredir tartışma konusu olan Tempo 30 düzenlemelerine Federal Konsey’den yeni bir müdahale geldi. Hükümet, ana trafik yollarında hız sınırının düşürülmesini zorlaştırmak için düzenlemelerde değişiklik yapma kararı aldı.

İsviçre’de Tempo 30 tartışması büyüyor

<p>Yeni düzenlemeye göre, şehirlerde ve kasabalarda ana arterlerde Tempo 30 uygulaması sadece belirli şartlar altında mümkün olacak. Belediyeler, hız düşürme kararını uygulamadan önce, bu önlemin mahallerde istenmeyen trafik sapmalarına yol açmayacağını ispatlamak zorunda olacak.</p><h3>Direnç Artıyor: Kantonlar da Devrede</h3><p>Federal Konsey’in kararı, özellikle Zürih, Bern ve Basel gibi büyük şehirlerde yıllardır yeşil ve sol partilerin desteklediği Tempo 30 uygulamalarına ciddi bir engel olarak yorumlanıyor.</p><p>Son aylarda kantonlardan da benzer tepkiler gelmişti:</p><ul><li>Aargau: Tempo 30 uygulamalarında son sözü halk oylaması belirleyecek.</li><li>Zürih: FDP ve SVP’nin girişimiyle, Zürih ve Winterthur’un kendi başına Tempo 30 uygulaması zorlaştırıldı.</li><li>St. Gallen: Şehir yönetimi artık tek başına Tempo 30 kararı alamayacak, yetki kantona devredildi.<br>Benzer tartışmalar Luzern, Bern, Baselland ve Cenevre’de de yaşanıyor.</li></ul><h3>VCS’den Karara Tepki</h3><p>Karara karşı çıkanlar da var. Verkehrs-Club der Schweiz (VCS), Federal Konsey’in hamlesine tepki göstererek “Tempo 30 iç bölgelerde korunmalı” diyerek Ağustos ortasında bir imza kampanyası başlattı.</p><h3>Neden Bu Kadar Tartışmalı?</h3><p>Tempo 30 meselesinin bu kadar hararetle tartışılmasının ardında, yalnızca trafik güvenliği değil, psikolojik ve sosyolojik boyutlar da yatıyor.<br>Hochschule für angewandte Psychologie’den Prof. Dorothea Schaffner, “Tempo 30 sürücülerin bireysel özgürlüğünü kısıtlıyor. Bu da otomobil kullanıcılarında öfke yaratıyor” diyor.</p><p>Ancak araştırmalara göre, sokak tasarımı sürücülerin kabulünü etkiliyor. Eğer sokakta çocuklar, banklar, ağaçlar veya yaya yoğunluğu varsa, sürücüler hız düşürmeyi doğal bir refleks olarak benimsiyor. Buna karşın, sadece bir hız tabelası dikmek çoğu zaman tepkiyle karşılanıyor.</p><h3>Siyasete Net Mesaj</h3><p>Federal Konsey’in aldığı bu karar, belediyelere ve şehir yönetimlerine “Ana arterlerde Tempo 50 kuraldır, Tempo 30 istisnadır” mesajı gönderiyor. Yeni düzenleme ile bu ilkenin yasal zemine oturtulması hedefleniyor.</p>

Federal Konsey’den karar: Tempo 30 uygulamalarına fren

İsviçre Radyo ve Televizyon Kurumu (SRG) adına araştırma enstitüsü GFS Bern’in gerçekleştirdiği geniş kapsamlı anket, ülkedeki yaşam kalitesine dair dikkat çekici sonuçlar ortaya koydu.

Geleceğe dair endişeler artıyor

<p>İsviçre’de peş peşe yaşanan küresel krizlere, ekonomik zorluklara ve siyasi belirsizliklere rağmen halkın büyük çoğunluğu yaşamından memnun.</p><h2>Üç yıl üst üste aynı tablo</h2><p>Araştırma 2023, 2024 ve 2025 yıllarında üç dalga halinde yapıldı. Her birinde 50 binden fazla kişi ankete katıldı. Böylece çalışma, İsviçre’de şimdiye kadar yapılan en büyük kamuoyu yoklamalarından biri oldu.</p><p>Sonuçlara göre halkın <strong>yüzde 80’i hayatından memnun</strong> olduğunu belirtirken, yüzde 14’ü ancak “orta derecede memnun”, yüzde 6’sı ise açıkça “memnun olmadığını” ifade etti.</p><p>Araştırmayı yöneten GFS Bern eş-direktörü Urs Bieri, bu tabloyu şöyle yorumladı:</p><p>“Art arda gelen krizlere rağmen bu kadar yüksek bir yaşam memnuniyetinin korunması beni çok şaşırttı. Bu durum İsviçre’de hâlâ güçlü bir ortak payda olduğunu gösteriyor.”</p><h2>Memnuniyetin temel sebepleri</h2><p>Ankete göre İsviçre halkının olumlu yaşam değerlendirmesinin ardında üç ana faktör bulunuyor:</p><ul><li><strong>Mali güvence:</strong> Katılımcıların üçte ikisi mali durumlarını “rahat” olarak tanımlıyor.</li><li><strong>İş güvencesi:</strong> Dört kişiden üçü işini kaybetme korkusu taşımıyor.</li><li><strong>Kişisel güvenlik:</strong> Halkın yüzde 90’ı güvenlik konusunda ciddi bir endişe hissetmiyor.</li></ul><h2>Memnun olmayan kesim</h2><p>Yaşamdan memnun olmayan yüzde 20’lik kesim ise ağırlıklı olarak yüksek yaşam maliyetlerinden, sağlık sorunlarından ve artan performans baskısından şikâyetçi. Dikkat çekici olan nokta: Bu grubun oranı son üç yılda artmamış olması. Yükselen fiyatlara ve sağlık sigortası primlerine rağmen memnuniyetsizlik aynı seviyede kaldı.</p><h2>Bölgesel farklılıklar</h2><p>Dil bölgeleri arasında ise bazı farklılıklar öne çıkıyor. Almanca ve Romanşça konuşulan bölgelerde yaşam memnuniyeti daha yüksekken, özellikle Tessin (İsviçre İtalyancası konuşulan bölge) dikkat çekiyor. Burada halk, emeklilik sistemi, vergi yükü ve sağlık sigortası primlerinden diğer bölgelere kıyasla daha fazla endişe duyuyor.</p><h2>Gelecek kaygısı artıyor</h2><p>Bugün İsviçre halkı yaşamından memnun olsa da, gelecek söz konusu olduğunda tablo daha karamsar.</p><ul><li><strong>Çocukların geleceği:</strong> 2023’te halkın yüzde 32’si çocukların geçmiş nesillere göre daha rahat bir yaşam süreceğine inanıyordu. 2025’te bu oran yüzde 20’ye geriledi.</li><li><strong>Ortak değerler:</strong> 2024’te İsviçrelilerin yüzde 68’i ülke halkının aynı değerleri paylaştığını düşünüyordu. Bu oran 2025’te yüzde 58’e düştü.</li></ul><p>Urs Bieri bu durumu, “Ülkedeki ortak değerler baskı altında. ABD’deki kadar kutuplaşma olmasa da, İsviçre’de de benzer bir yönelim görülüyor” sözleriyle değerlendirdi.</p><h2>Toplumda daha fazla bencillik algısı</h2><p>Ankete göre halkın yüzde 84’ü, İsviçre toplumunun son yıllarda daha<strong> bencil ve saygısız</strong> hale geldiğini düşünüyor. Ancak işin ilginç tarafı, katılımcıların yüzde 80’i kendilerinin gündelik yaşamda saygılı davrandığını belirtiyor.</p><p>SRG’nin dev anketi, İsviçre’nin bugün için bir “mutluluk adası” olduğunu gösteriyor. Ancak geleceğe dair artan endişeler ve ortak değerlerdeki zayıflama, siyasetin ve toplumun dikkatle üzerinde durması gereken işaretler olarak öne çıkıyor.</p>

SRG anketi: İsviçreliler bugün mutlu, yarın için kaygılı

Luzern Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nin (HSLU) yaptığı araştırma, 1200’den fazla kişinin sorulara verdiği yanıtları analiz etti ve ortaya çarpıcı bir tablo koydu: Çoğu kişi, mesleki emeklilik konusunda doğru bilgiye sahip olduğunu düşünmesine rağmen yanlış cevap veriyor.

Emeklilikte danışmanlık şart

<p>İsviçre’de çalışan nüfusun büyük bir kısmı, mesleki emeklilik sistemi (berufliche Vorsorge / BV) hakkında temel konuları dahi yanlış biliyor.&nbsp;</p><h2>Yanlış bilgi, yanlış karar riski</h2><p>Katılımcılara mesleki emeklilikle ilgili temel sorular yöneltildi. Örneğin:</p><ul><li><strong>Sütun 3a’ya kimler katkı yapabilir?</strong> → Doğru: Yalnızca çalışanlar. Ancak katılımcıların yarısından fazlası bunun herkese açık olduğunu sandı.</li><li><strong>Pensionskasse’de birikmiş para ölüm durumunda tamamen eşe/life-partner’a aktarılır mı?</strong> → Doğru: Hayır, otomatik ve tam aktarım yapılmıyor. Bunu yanlış bilenlerin oranı %42.</li><li><strong>Kapitaldeckung (sermaye fonlama sistemi) hangi sütunda geçerli?</strong> → Doğruyu bilenlerin oranı sadece %37.</li></ul><p>Araştırmacılar, asıl tehlikenin “bilgisizlik değil, yanlış bilgiye güvenmek” olduğunu vurguluyor. Yanlış bilgiye sahip olan kişiler, ek araştırma yapma ihtiyacı hissetmedikleri için ileride ciddi finansal kayıplarla karşılaşabilirler.</p><h2>Güvensizlik de yüksek</h2><p>Çalışanların yarısı, İsviçre’deki mesleki emeklilik sistemine (2. sütun) güvenmediğini söyledi. Katılımcıların %60’ı ise ileride AHV (1. sütun) ve BV’den (2. sütun) yeterli gelire sahip olamayacaklarını düşünüyor.</p><p>Ayrıca çoğu kişi, gönüllü katkılar konusunda da Pensionskasse yerine 3a sütununu<strong> </strong>tercih ediyor. Bunun başlıca nedeni: Pensionskasse’lerin yüksek idari masrafları. Katılımcıların %60’ı bu masrafları gereksiz buluyor.</p><h2>Emeklilikte nasıl ödeme almak istiyoruz?</h2><p>Araştırmada ayrıca, çalışanların emeklilik döneminde birikmiş paralarını nasıl almak istediklerine de bakıldı.</p><ul><li>%47’si karma model (bir kısmı toplu para, bir kısmı aylık maaş) tercih ediyor.</li><li>%23’ü yalnızca maaş isterken, %13’ü yalnızca toplu para istiyor.</li><li>Toplu para isteyenlerin gerekçeleri: esneklik (%53), vergi avantajı (%45) ve daha çok sermaye bırakma arzusu (%45).</li></ul><h2>En büyük ihtiyaç: Daha fazla danışmanlık</h2><p>Katılımcıların %80’i emeklilik birikimini nasıl çekeceği konusunda danışmanlık almak<strong> </strong>istiyor. Ayrıca, kademeli emeklilik (%75) ve gönüllü Pensionskasse katkıları (%67) konusunda da yoğun bir rehberlik talebi var.</p><p>Araştırma, profesyonel danışmanlık alanların daha dengeli ve güvenli çözümler seçtiğini; danışmanlık almayanların ise çoğunlukla riskli tek seferlik toplu para çekimine yöneldiğini ortaya koydu.</p><h2>Çözüm: Bilgi kampanyası şart</h2><p>HSLU araştırmacılarına göre sorun, sadece genel bilgi eksikliği değil, bireylerin kendi özel emeklilik durumlarını bilmemesi. Bu nedenle İsviçre’de geniş çaplı bir bilgilendirme kampanyasına ihtiyaç var.</p><p>Amaç: Çalışanların doğru bilgiyle, gelecekteki emeklilik gelirlerini daha iyi planlaması ve yanlış kararların önüne geçilmesi.</p>

İsviçre’de çalışanların çoğu emeklilik hakkında yanlış bilgiye sahip

Basel yakınlarındaki Birsfelden belediyesi, İsviçre’de bir ilke imza attı. Ana yollardaki yoğunluktan kaçıp mahalle aralarına yönelen sürücüler artık otomatik olarak 100 frank para cezası ile karşılaşacak. Pazartesi devreye giren sistem, ülke genelinde benzer uygulamalara örnek olabilir.

Her yolu deneyen sürücüler dikkat

<h3>Trafikten kaçanlara kamera takibi</h3><p>Birsfelden’in yeni sisteminde araç plakaları kameralarla otomatik taranıyor ve yerel sakinler ile yetkili araçların listesiyle karşılaştırılıyor.</p><ul><li>Listede olmayan sürücüler, 15 dakika içinde mahalleden çıkarlarsa yani sadece kestirme yol olarak kullanırlarsa doğrudan 100 frank ceza alıyor.</li><li>Ancak mahallede daha uzun süre kalanlar (örneğin alışveriş, ziyaret veya diğer geçerli nedenlerle) cezalandırılmıyor.</li></ul><p>Kural günün her saati geçerli. Taksiler, acil servis araçları ve köy içindeki kısa süreli ziyaretler sistemden muaf.</p><h3>Neden gerekli oldu?</h3><p>Yaklaşık 10.500 nüfuslu küçük bir yerleşim olan Birsfelden, Basel yönündeki A2 otoyolundaki sıkışıklıklardan en çok etkilenen bölgelerden biri. Otoyolda trafik tıkandığında, çok sayıda sürücü mahalle aralarına girerek yoğunluk yaratıyordu.</p><p>Daha önce konulan yasak tabelaları etkili olmadı, denetimler ise hem zorlayıcı hem de masraflıydı. Belediye bu nedenle teknolojik çözüme geçti.</p><h3>Veri güvenliği ve uygulama</h3><p>Belediye, sistemin yalnızca plaka numaralarını kaydettiğini, sürücülerin veya yolcuların yüzlerinin kaydedilmediğini vurguladı. Kantonun veri koruma kurumu da sürecin tasarımına katkı sundu.</p><p>Uzmanlar, sistemin navigasyon uygulamalarına entegrasyonunun zaman alabileceğini belirtiyor. FHNW’den trafik uzmanı Prof. Alex Erath, “Şu anda bu yasakları Google Maps veya benzeri uygulamalarda göremiyoruz. Bunun için yeni bir veri formatına ihtiyaç var” dedi.</p><h3>Diğer belediyeler de ilgi gösteriyor</h3><p>Uygulama şimdiden komşu belediyelerin dikkatini çekti. Muttenz benzer bir sistemi incelerken, Cham (ZG) 2027’de tamamlanacak çevre yolunun ardından uygulamayı başlatmayı planlıyor. Basel Kantonu’nda da konu parlamentoya taşındı.</p><h3>Tepkiler karışık</h3><p>Bazı vatandaşlar uygulamayı olumlu buluyor. Bir Birsfelden sakini, “Büyük umutlarım var, bu kez etkili olabilir” dedi.</p><p>Ancak bazıları kuşkulu: “Eğer sürücüler 15 dakika boyunca mahallede oyalanırsa ceza almazlar. O zaman trafik sorunu devam eder” yorumunu yaptı.</p><p>Uzmanlara göre 100 franklık ceza caydırıcı olabilir ve sistem başka bölgelerde de uygulanabilir. Yine de bunun kalıcı çözüm değil, sorunu başka bölgelere kaydıran bir yöntem olabileceği de vurgulanıyor.</p>

İsviçre’de bir ilk: Birsfelden’de trafik kaçaklarına otomatik ceza 

“Kompass Girişimi”, İsviçre’nin Avrupa Birliği (AB) ile yapacağı yeni anlaşmaların yalnızca halk oylamasıyla değil, aynı zamanda kantonların çoğunluğunun (Ständemehr) onayıyla da kabul edilmesini istiyor. Girişim, bugün Bern’de 140 bin imzayla resmen teslim edildi.

AB anlaşmalarına çifte onay

<h3>Ne talep ediliyor?</h3><p>Komiteye göre, AB ile yapılacak anlaşmalar İsviçre’yi fiili bir “pasif üyelik” konumuna sokabilir. Özellikle AB yasalarının dinamik şekilde üstlenilmesi ve Avrupa Adalet Divanı’nın ihtilaflarda yetki sahibi olması, doğrudan demokrasiyi sınırlayacağı gerekçesiyle eleştiriliyor.</p><p>Girişimin öncülerinden Marcel Erni, Bern’de yaptığı açıklamada şunları söyledi:</p><p>“Tam da bu jeopolitik fırtınalı dönemde, başımızın üzerinden karar verilmemesi çok önemlidir.”</p><p>Komite, bu tür anlaşmaların “önemli yasal düzenlemelerin devralınmasını” içerdiğini ve dolayısıyla mutlaka Ständemehr şartına bağlanması gerektiğini savunuyor.</p><h3>Federal Hükümetin tavrı</h3><p>Federal Konsey (Bundesrat), AB anlaşmaları için yalnızca halkın çoğunluğunun (“Volksmehr”) yeterli olması gerektiğini öneriyor. Ancak Kompass Girişimi buna karşı çıkıyor. Girişim, milyarder Alfred Gantner’in de desteğiyle, 11 ayda 140 bin imza toplayarak federal makamlara teslim etti.</p><h3>Taraftarlar ve karşıtlar</h3><ul><li>Destekçiler: Girişimi destekleyenler, İsviçre’nin demokratik yapısının korunması ve kantonların söz hakkının güçlendirilmesi gerektiğini savunuyor. Onlara göre, AB anlaşmaları ülkenin yasama yetkisini ciddi şekilde etkiliyor.</li><li>Karşıtlar: Avrupa yanlısı gruplar ise AB ile güvenilir ve kural bazlı ilişkilerin önemine vurgu yapıyor. İsviçre’nin en büyük ticaret ortaklarının AB ülkeleri olduğuna dikkat çekerek, bu ilişkilerin ülke ekonomisine ciddi avantaj sağladığını belirtiyorlar. ABD’nin İsviçre’ye uyguladığı %39’luk gümrük vergileri bağlamında, AB ile güçlü ilişkilerin ekonomik açıdan kritik olduğu da öne sürülüyor.</li></ul><h3>Süreç nasıl işleyecek?</h3><p>Şimdi sırada Federal Konsey ve parlamentonun girişime dair resmi görüşünü açıklaması var. Komite, oylamanın mümkün olan en kısa sürede, hatta AB anlaşmaları için yapılacak halk oylamasından önce gerçekleştirilmesini istiyor.</p><p>Ancak bundan sonraki takvimi belirleyecek olan, girişim sahipleri değil, Federal Konsey ve parlamento olacak. Girişimciler ise “taktiksel oyunlara” izin verilmemesi gerektiğini söylüyor.</p><h3>Arka plan: AB ile anlaşmalar</h3><p>İsviçre ile AB arasında yeni müzakereler kapsamında gündeme gelen düzenlemeler; işgücü koruma önlemleri, ücret seviyelerinin korunması ve göçün olumsuz etkilerini azaltabilecek koruma maddeleri içeriyor. Ancak yine de, anlaşmaların İsviçre’nin bağımsızlığı ve doğrudan demokrasisi açısından ciddi tartışmalara yol açtığı görülüyor.</p>

140 bin kişi, AB anlaşmalarında Kanton onayı talep ediyor

İş değişikliği cinsiyete göre farklılık gösteriyor. İsviçre Federal İstatistik Ofisi’nin yeni araştırması, kadınların iş değişikliklerinde daha çok aile ve iş-yaşam dengesi faktörlerini ön planda tuttuğunu, erkeklerin ise kariyer odaklı davrandığını ortaya koydu.

İş değişiminde cinsiyet farkı

<h3>Çalışmanın arka planı</h3><p>Araştırmada, 2018’de yükseköğrenimini tamamlayan kişiler, mezuniyetlerinden bir yıl sonra ve beş yıl sonra tekrar sorgulandı. Amaç, iş değiştirme nedenleri, gelir ve memnuniyet arasındaki bağlantıyı anlamaktı. Ek modül sayesinde ilk kez kadın ve erkeklerin iş değişimindeki farklılıkları da ortaya kondu.</p><h3>Erkekler: Kariyer ve yükselme öncelikli</h3><p>Her iki cinsiyet için en sık dile getirilen neden yeni bir mesleki meydan okumaydı. Ancak erkeklerde bu oran yüzde <strong>47,9</strong>, kadınlarda ise <strong>41,7</strong> oldu.</p><p>Daha çarpıcı fark ise kariyer motivasyonunda görüldü: Erkeklerin <strong>%35’i</strong> iş değişikliğini terfi ve yükselme amacıyla yaparken, kadınlarda bu oran yalnızca <strong>%22</strong> olarak kaldı. Erkekler ayrıca, daha iyi bir iş teklifi almaları veya başka bir işverenin kendilerini doğrudan davet etmesi nedeniyle iş değişimini daha sık gerekçelendirdi.</p><h3>Kadınlar: Aile ve uyum öne çıkıyor</h3><p>Kadınlar, iş değişikliğinde ailevi nedenleri daha sık belirtiyor. Çocuk bakımı nedeniyle iş değiştiren kadınların oranı <strong>%4,6</strong> iken, erkeklerde bu oran sadece <strong>%1,6</strong> oldu. Genel ailevi yükümlülükler kadınlarda <strong>%3,5</strong>, erkeklerde ise <strong>%3,7</strong> olarak kaydedildi.</p><p>İş-yaşam dengesi kadınlar için belirgin şekilde daha önemli. Aile hayatına daha fazla alan bırakma ihtiyacı kadınlarda <strong>%23,7</strong>, erkeklerde ise <strong>%19,3</strong> oranında gerekçe olarak gösterildi. Esnek çalışma modelleri eksikliği de kadınlar için daha büyük bir sorun (kadınlar <strong>%13,7</strong>, erkekler <strong>%11,8</strong>).</p><h3>Uzman yorumları</h3><p>Lausanne Üniversitesi’nden iş piyasası uzmanı Rafael Lalive, sonuçların şaşırtıcı olmadığını belirtiyor:</p><p>“İsviçre’de ev ve bakım işleri hâlâ eşit dağılmıyor. Kadınların daha fazla bakım işi üstlenmesi, onların iş seçimlerini kısıtlıyor. Kariyerde yükselme fırsatları bu nedenle daha sınırlı oluyor.”</p><p>Freiburg Üniversitesi’nden sosyolog Dominik Schöbi ise kadınların kariyer risklerini daha az alma eğiliminde olduklarını söylüyor:</p><p>“Kadınlar, yükselme fırsatları için risk almaya daha az istekli olabilir. Erkeklerde ise kariyer, statü sembolü olarak daha büyük önem taşıyor. Kadınlar güçlü kariyer arzusu gösterdiğinde ise bu sıklıkla eleştiri konusu oluyor.”</p><p>Kariyer platformu <i>meinBeruf.ch</i>’un kurucusu psikolog Martin Steppan ise iki yaklaşımı karşılaştırarak şöyle diyor:</p><p>“Erkekler maddi olarak daha çok kazanıyor ama bunu yaşam kalitesi, sosyal ilişkiler ve sağlıkta kayıplarla ödüyor. Kadınlar daha çok bakım işi üstleniyor, bu da daha düşük toplam gelire yol açıyor, ancak yaşam kalitesine daha çok önem veriyorlar.”</p><h3>Diğer bulgular</h3><p>Araştırma, eğitim seviyesinin de iş değişim sıklığını etkilediğini gösteriyor.</p><ul><li>Üniversite yüksek lisans veya doktora mezunlarının <strong>%72’si</strong>, mezuniyetten sonraki beş yıl içinde en az bir kez iş değiştirdi.</li><li>Uygulamalı bilimler fakültesi (Fachhochschule) lisans mezunlarında bu oran <strong>%68</strong>.</li><li>En istikrarlı meslek yolu ise öğretmenlik diploması alanlarda: Sadece <strong>%44</strong> iş değiştirdi.</li></ul>

Kadınlar aile için, erkekler kariyer için iş değiştiriyor

İsviçre’de sağlık harcamaları artmaya devam ederken, SVP bunun başlıca sorumlusu olarak göçü görüyor. Parti, bu nedenle göçmenlere yönelik kısıtlamalar ve daha yüksek sağlık sigortası katılım payı (franchise) talep ediyor.

Sağlık Sigortası Primleri

<h3>SVP’den yeni sağlık politikası önerisi</h3><p>SVP, Salı günü 28 sayfalık bir sağlık politikası pozisyon belgesi açıkladı. Parti, son 25 yılda sağlık sistemi harcamalarının 40 milyar franktan 94 milyara çıktığını, bunun “patlama” boyutuna ulaştığını savundu. Ancak gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranla artışın yüzde 9’dan yüzde 11’e çıktığına da dikkat çekildi.</p><h3>Yeni gelenlere 2000 franklık franchise</h3><p>SVP’nin önerisine göre İsviçre’ye yeni gelenler, ilk beş yıl boyunca en az 2000 franklık bir franchise ödemek zorunda olacak. Bugün ise en düşük franchise 300 frank. Parti ayrıca, İsviçre’ye göç eden kişinin yaşı ne kadar büyükse, ödemesi gereken asgari franchise’ın da o kadar yüksek olması gerektiğini savunuyor.</p><h3>Sığınmacılar için kısıtlama</h3><p>SVP, ayrıca iltica sistemindeki kişilerin sağlık hizmetlerinde de kısıtlama yapılmasını talep ediyor. Buna göre sığınmacılar yalnızca temel ve acil sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek, fakat serbest doktor seçimi gibi imkanlardan, primlerini kendileri ödeyene kadar faydalanamayacak.</p><h3>Tepkiler: “Göçmenleri günah keçisi yapmak”</h3><p>Öneriler kamuoyunda ve siyasette tartışma yarattı. FDP’li sağlık politikacısı Kris Vietze, SVP’nin fikirlerini tamamen reddetmezken, bunların “sahte çözümler” olup olmadığının önce incelenmesi gerektiğini söyledi. FDP’nin odak noktasında ise genel olarak bütçe sigortası ve daha yüksek franchise uygulaması yer alıyor.</p><p>SP’li ulusal meclis üyesi Sarah Wyss ise çok daha sert eleştirdi:<br>“SVP, yine göçmenleri günah keçisi ilan eden, siyasi olarak kullanışsız öneriler sunuyor. Hanelerin gerçek anlamda rahatlaması veya alım gücünün güçlendirilmesi için bugüne kadar hiçbir katkıları olmadı.”</p>

Yok artık! SVP, göçmenlerden daha yüksek katılım payı istiyor

Son aylarda gençler, zayıflama iğnesi Wegovy’yi sağlık sigortası üzerinden karşılatabiliyor. Ancak beklenen yoğun ilgi şimdilik görülmedi.

Uzun vadeli umut olabilir ama...

<h3>İsviçre’de kullanım ve yeni düzenleme</h3><p>İsviçre’de obezite hastaları, yani tıbben hastalık boyutuna ulaşmış aşırı kilolu kişiler, Wegovy tedavisini sağlık sigortası kapsamında alabiliyor. Sadece geçen yıl sigortalar yaklaşık çeyrek milyon aylık dozun bedelini karşıladı. Mayıs ayından itibaren Wegovy, gençler için de sigorta kapsamında geri ödenmeye başladı.</p><h3>Terapistler için kolaylık</h3><p>Doğu İsviçre Çocuk Hastanesi başhekimlerinden <strong>Dunja Wiegand</strong>, uzun süredir kilo problemi yaşayan ve dikkatli beslenip spor yapmasına rağmen kilo almaya devam eden gençlerde bu ilacın büyük bir kolaylık sağladığını vurguluyor: “Bu ilaç, kontrolsüz yeme isteğini ve sürekli açlık hissini bir miktar azaltabiliyor.”</p><p>Wegovy, Mayıs ayından bu yana 12 yaşından itibaren gençler için sigorta üzerinden reçete edilebiliyor. Ancak Wiegand’a göre doktorların kapısı bu konuda gençler tarafından aşındırılmıyor: “Çoğu genç ve ailesi henüz bunun sigorta tarafından karşılandığını bilmiyor. Bu yüzden neredeyse hiç kimse özellikle bu iğneyi istemek için gelmiyor.”</p><h3>Sigortadan ödeme şartları</h3><p>Krankenkasse Helsana’nın açıklamasına göre, son üç ayda Wegovy reçetelerinin yalnızca yüzde 1’inden daha azı 18 yaş altındaki kişilere ait oldu. Üstelik gençler için Wegovy ancak <strong>ikinci derece obezite</strong> durumunda ödeniyor. Yetişkinlerde ise daha erken aşamada, örneğin hipertansiyon gibi ek hastalıklar varsa geri ödeme yapılabiliyor.</p><p>Wiegand, bu uygulamanın gençler için çok geç kalındığını düşünüyor. Ona göre bazı durumlarda gençlerin sürdürülebilir kilo kaybı için medikal destekle bir motivasyon kazanması gerekiyor: “İlacın kesilmesinden sonra herkesin yeniden kilo alacağına inanmıyorum. Gençlerin önemli bir kısmı uzun vadede sağlıklı kiloda kalabilir.”</p><h3>Gelecek için umut</h3><p>Wiegand, Wegovy sayesinde gençlerin kalıcı olarak kilo verebileceğine ve hipertansiyon ya da diyabet gibi ileride ortaya çıkabilecek hastalıkların önlenebileceğine inanıyor.</p>

Zayıflama İğnesi Wegovy gençler arasında ilgi görmedi

İsviçre’de Eylül ayı itibarıyla vatandaşların günlük yaşamını etkileyecek bir dizi değişiklik yürürlüğe giriyor. 

Gotthard Tüneli geceleri kapanacak

<p>Değişiklikler arasında belirli lambaların satış yasağı, Gotthardtunnel’in geceleri kapatılması, Spotify’ın fiyat artışı ve hava yolu şirketlerinin uçuş planlarında düzenlemeler yer alıyor. İşte ayrıntılar:</p><h3>1. Satış yasağı: Bazı lambalar artık yasak</h3><p>1 Eylül’den itibaren T8 floresan lambalar, G9 yüksek voltajlı halojenler ve G4/GY6.35 düşük voltajlı halojen lambalar satılamayacak.</p><ul><li>İthalat zaten 2023 yazında yasaklanmıştı, ancak satıcılar stoklarını tüketebiliyordu.</li><li>Kullanım ise yasak değil; elinde bu tip lambaları olanlar bunları evlerinde kullanmaya devam edebilecek.</li><li>Gerekçe: AB’nin ekotasarım yönetmeliği – enerji verimliliğini artırmak ve cıva gibi zararlı maddeleri azaltmak. İsviçre de bu düzenlemeyi devraldı.</li></ul><h3>2. Gotthardtunnel: Gece kapatmaları</h3><p>Ülkenin en önemli ulaşım arterlerinden biri olan Gotthard karayolu tüneli, bakım çalışmaları nedeniyle Eylül ayında birkaç kez gece boyunca kapalı olacak.</p><ul><li>Kapatma tarihleri:<ul><li>8–12 Eylül</li><li>15–19 Eylül</li><li>22–26 Eylül</li><li>29 Eylül–3 Ekim</li></ul></li><li>Saatler: 20.00 – 05.00 arası</li><li>TCS (Touring Club Schweiz), sürücülere Gotthard Geçidini alternatif rota olarak öneriyor.</li></ul><h3>3. Spotify fiyatları artıyor</h3><p>Milyonlarca kullanıcısı olan Spotify, yaklaşık iki yıl aradan sonra tekrar zam yapıyor.</p><ul><li>Avrupa’da bireysel abonelik 10,99 €’dan 11,99 €’ya çıkacak.</li><li>İsviçre’de bireysel abonelik şu anda 13,95 CHF. Henüz resmi yeni fiyat açıklanmadı, ancak artış kesin.</li><li>İsviçre’de yaklaşık 1,6 milyon kişi Spotify kullanıyor.</li></ul><h3>4. ABD’den İsviçre’ye uçuşlarda azalma</h3><p>Delta Airlines, Eylül’den itibaren İsviçre uçuşlarını azaltıyor.</p><ul><li>Atlanta – Zürih: 8 Eylül’den itibaren haftada 7 yerine 3 uçuş. Uçak tipi de değişiyor: Boeing 767-300ER yerine Airbus A330-200.</li><li>New York JFK – Cenevre: 3 Eylül’den itibaren haftada 7 yerine 5 uçuş. 1 Eylül–11 Ekim arasında ise yalnızca 4 uçuş olacak. Ayrıca burada da uçak tipi değişiyor: 767-300ER yerine 767-400ER.</li></ul>

Eylül’de İsviçre’de hayatı etkileyecek değişiklikler neler?

Bundan 75 yıl önce İsviçre’de nesli tükenen leylekler, bugün yeniden ülkeye yerleşmiş durumda ve üstelik kış aylarında da burada kalıyorlar. Son 20 yılda yaşanan artış dikkat çekici: 200 olan yuvalayan leylek çifti sayısı, bu yıl 1250’ye ulaştı.

Leylek nüfusu rekor kırdı

<h3>Güney’e Göç Etmeyen Leylekler</h3><p>Eskiden kış aylarını geçirmek için Afrika’ya kadar uçan leyleklerin yarısı artık İsviçre’de kalıyor. Göç edenlerin çoğu ise İspanya ve Portekiz’deki açık çöplüklerde besin buluyor. Afrika’ya kadar gidenlerin sayısı çok azaldı.</p><p>Kışın İsviçre’de de yeterince yiyecek bulan leylekler, kar altında bile fare, kurbağa, solucan ve böceklerle beslenebiliyor. Yavru yetiştirme dönemi dışında daha az besine ihtiyaç duyduklarından, çoğunlukla aynı bölgede kalarak enerji tasarrufu sağlıyorlar.</p><h3>Avenches ve Uznach’ta Büyük Artış</h3><p>Bugün bazı kasabalarda 50’ye yakın leylek çifti yuva yapıyor. Özellikle Avenches (VD) ve Uznach (SG) çevresindeki sulak alanlar leylekler için cazip yaşam alanları sunuyor. Avenches’te geçen yıl 54 olan çift sayısı bu yıl 94’e yükseldi.</p><p>Ancak leyleklerin dönüşü her zaman sevinçle karşılanmıyor. Bazı yerlerde çatıların dışkıyla kirlenmesi veya düşen dallarla olukların tıkanması şikâyetlere yol açıyor. Yine de uzmanlara göre toplumun büyük kısmı leyleklerin güçlü dönüşünden memnun.</p><h3>Doğu ve Batı Göç Yolları</h3><p>Leyleklerin göç rotası genetik olarak belirleniyor. Almanya’nın ortalarından geçen görünmez bir çizgi, hangi kuşların doğu ya da batı rotasını izleyeceğini belirliyor.</p><ul><li>Doğu rotası: Türkiye ve Boğaziçi üzerinden Orta Doğu’ya, oradan Sudan ve Güney Afrika’ya kadar uzanıyor. Yolculuk yaklaşık 4 ay sürüyor ve elektrik hatları, avcılar ya da enerji kaybı gibi tehlikeler içeriyor. Bu nedenle doğu leyleklerinin sayısı sabit kalıyor ya da azalıyor.</li><li>Batı rotası: Eskiden Cebelitarık üzerinden Sahel bölgesine uzanan yol, bugün çoğu leyleğin İspanya ve Portekiz’deki çöplüklerde kışı geçirmesiyle kısalmış durumda. Batıdaki nüfus bu yüzden hızla artıyor.</li></ul>

Leylekler göç etmeyip kışı İsviçre’de geçirmeye başladılar

Kentte toplanan kot pantolonlar, tişörtler ve diğer tekstiller artık yurt dışındaki çöplüklerde veya yasadışı yakmalarda son bulmayacak. Bunun yerine, şehirde ayrıştırılacak, yeniden kullanılacak ve kısmen yeni elyaflara dönüştürülecek.

Zürih geri dönüşüm modeli başlatıyor

<h3>Atık Yığınları Yerine Yeniden Kullanım</h3><p>Bugün eski giysilerin tam olarak nereye gittiği çoğu zaman belirsiz. Kimi zaman küresel güneydeki yasa dışı depolarda veya açık alanlarda yakılıyorlar. Zürih Belediyesi, bu uygulamaya son vermek için gelecek yıldan itibaren sistemini değiştiriyor.</p><p>Belediye sözcüsü Maria Colon, “Amacımız, daha fazla eski tekstilin yerinde yeniden kullanılabilmesi” diyor.</p><h3>Tell-Tex ile 10 Yıllık Anlaşma</h3><p>Belediye, giysi toplama ve ayıklama işini Tell-Tex AG şirketine devretti.</p><ul><li>İyi durumdaki giysiler ikinci el mağazalarında satılacak.</li><li>Satılamayacak durumda olanlar geri dönüştürülerek yeni elyaf üretiminde kullanılacak.</li><li>Kullanılamayan ve geri dönüşmeyen parçalar ise İsviçre’de yakılarak enerjiye dönüştürülecek.</li></ul><p>Colon, bu sistemin İsviçre için bir ilk olduğunu vurguluyor: “Bugün neredeyse hiç tekstil, elyaftan elyafa geri dönüştürülmüyor. Bu yüzden büyük bir değişimden söz ediyoruz.”</p><h3>Hedef: 10 Yılda %20 Geri Dönüşüm</h3><p>Zürih her yıl yaklaşık 2000 ton eski giysi topluyor. Yeni sistemle birlikte hedef, on yıl içinde bu giysilerin beşte birini yeniden değerlendirmek. Bu da kentin 2040 yılına kadar iklim nötr olma hedefine katkı sağlayacak.</p><p>Ancak Colon, asıl önemli noktanın tüketimi azaltmak olduğuna dikkat çekiyor:<br>“En iyisi, mümkün olduğunca az eski tekstilin ortaya çıkması. Giysilerimizi daha uzun süre kullanmalıyız.”</p><h3>Kapalı ve Yırtık Giysiler de Kabul Edilecek</h3><p>Vatandaşlar, sistemin devreye girmesiyle birlikte 160 kentsel toplama noktasına yalnızca kullanılabilir giysileri değil, aynı zamanda yırtık kotlarını veya delikli kazaklarını da bırakabilecek.</p><h3>Diğer Belediyeler de İlgi Gösteriyor</h3><p>Zürih’in başlattığı bu yeni yöntem, diğer İsviçre şehirlerinde de dikkat çekti. Pek çok belediye sistemi incelemeye aldı ve kendi bölgelerinde uygulamayı değerlendirmeye başladı.</p>

Zürih’te eski giysiler çöpe gitmeyecek, yeniden kullanılacak

İsviçre ile Avrupa Birliği arasındaki yeni anlaşma paketi yoğun tartışmalara yol açıyor. Ekonomi tarihçisi Tobias Straumann, bu paketle birlikte İsviçre’nin hem demokratik haklarından hem de ekonomik bağımsızlığından kayıplar yaşayacağını savundu. 

Yeni AB anlaşmaları

<p>Straumann: “Söz konusu anlaşmaların halk oylamasında reddedilmesi kesin.”</p><h3>“Mitsprache değil Mitbestimmung”</h3><p>Straumann, en büyük sorunun egemenlik kaybı olduğunu vurguluyor. Yeni düzenleme ile birçok yasanın artık İsviçre Parlamentosu’na gelmeyeceğini belirterek şunları söyledi:</p><p>“AB ile İsviçre’nin yer aldığı karma komiteler yasaların otomatik olarak devreye girip girmeyeceğine karar verecek. Bu, bizim sadece ‘masada oturduğumuz’ ama gerçek anlamda karar veremediğimiz bir süreç olacak. Mitsprache (söz hakkı) ile Mitbestimmung (karar hakkı) arasında büyük fark var.”</p><h3>Ekonomide fayda tartışmalı</h3><p>Hükümetin raporlarına göre, anlaşmalar olmadan İsviçre’nin ekonomik büyümesi uzun vadede yavaşlayabilir. Ancak Straumann bu argümanı ikna edici bulmuyor:</p><p>“En kötü senaryoda bile 20 yıl içinde kişi başına gelir yalnızca %1,65 daha az artacak. Yani %35 yerine %33,4 büyüyeceğiz. Bunu kimse fark etmez.”</p><p>Ayrıca İsviçreli ihracatçı şirketlerin çoğunun ürünlerini zaten AB’de sertifikalandırdığını, bu nedenle ek bürokrasi korkusunun abartıldığını belirtti.</p><h3>“En büyük regülasyon dalgası geliyor”</h3><p>Straumann, anlaşma paketini destekleyen büyük işveren birliklerini de eleştirdi:</p><p>“Sürekli İsviçre’deki aşırı regülasyondan şikâyet ediyorlar. Ama bu anlaşmalar imzalanırsa, İsviçre tarihinin en büyük regülasyon dalgasıyla karşılaşacağız. Avrupa zaten aşırı düzenlemelerle boğuşuyor.”</p><h3>Siyasi gerilim tırmanıyor</h3><p>Befürworter (destekçiler) anlaşmalar olmadan mevcut ikili anlaşmaların yavaş yavaş geçersiz hale geleceğini öne sürüyor. Straumann’a göre bu yalnızca korku üzerinden yürütülen bir strateji.</p><p>Son kararı ise yine İsviçre halkı verecek.</p>

Straumann: “AB anlaşmaları İsviçre’ye fayda değil, zarar getirir”

İsviçre’de meslek eğitimi yoluyla alınan yüksek mesleki unvanlar, ülke içinde güçlü bir itibara sahip olsa da yurt dışında çoğu zaman yeterince anlaşılır bulunmuyor. Federal Konsey, bu nedenle yüksek mesleki eğitimin tanınırlığını artırmak için yeni adımlar atmayı planlıyor. 

Yüksek mesleki eğitim

<p>Bugün Federal Konsey'de başlayacak tartışmada, mevcut unvanlara ek olarak “Bachelor Professional” ve “Master Professional” gibi uluslararası alanda daha tanıdık gelen eklerin getirilmesi ele alınacak.</p><h2>Yüksek mesleki eğitim nedir?</h2><p>Bir meslek diploması (EFZ) ile öğrenimini tamamlayan kişiler İsviçre’de yüksek meslek okullarında (HF) eğitimlerini sürdürebiliyor. Burada alınan diplomalar genellikle belirli branşlara özgü ve ülke içinde saygın kabul ediliyor. Ancak mevcut unvanların çeşitliliği, konunun dışındaki kişiler için çoğu zaman karmaşık.</p><p>ODEC (İsviçre Yüksek Meslek Okulu Mezunları Birliği) yöneticisi Urs Gassmann’a göre, özellikle “berufsprüfung” ya da “höhere Fachprüfung” gibi çok özel alanlara özgü unvanlar yalnızca küçük bir kesim tarafından biliniyor. Bu nedenle uluslararası geçerliliği olan “Bachelor Professional” gibi unvanların kullanımı, hem yurt içinde hem de yurt dışında daha fazla açıklık sağlayabilir.</p><h2>İsviçre’de bilinen unvanlar yeterli mi?</h2><p>Swissuniversities yönetim kurulu üyesi ve Bern Fachhochschule rektörü Sebastian Wörwag ise farklı düşünüyor. Ona göre, “eidgenössisches Diplom” veya “eidgenössischer Fachausweis” gibi unvanlar İsviçre’de herkesin tanıdığı, yerleşik kavramlar. “Master Professional” gibi İngilizce unvanların, en azından ülke içinde, bu kadar güçlü bir etki yaratamayacağını savunuyor.</p><h2>Unvanların işe etkisi</h2><p>Peki bu unvanlar iş hayatında ne kadar belirleyici? Bern Kantonu Meslek, Eğitim ve Kariyer Danışmanlığı Başkanı Daniel Reumiller, bunun sektöre ve şirkete göre değiştiğini söylüyor. Bazı işverenler için mesleki unvanlar kritik değil; daha çok kişinin iş tecrübesine bakılıyor. Ancak genç mezunlarda, iş tecrübesi az olduğu için unvanların daha fazla öne çıktığını belirtiyor.</p><p>İsviçre’de şirketler, bu unvanların arkasında hangi yetkinliklerin olduğunu genellikle biliyor. Ancak uluslararası şirketlerde veya yurt dışındaki iş başvurularında durum farklı. Reumiller’e göre, bu tür başvurularda sadece diplomayı sunmak yetmiyor; mutlaka unvanın ne anlama geldiğini açıklamak gerekiyor.</p><h2>Almanya’da örnek: Açıklama şart</h2><p>Özellikle Almanya gibi ülkelerde İsviçre unvanları çoğu zaman açıklama gerektiriyor. Bu nedenle iş başvurularında diploma eklerinin yanı sıra, kişinin hangi yetkinliklere sahip olduğunu da net bir şekilde ortaya koyması öneriliyor.</p>

Meslek diplomalarına uluslararası “Bachelor” ve “Master” ekleri gündemde

Pazar akşamı İsviçre semalarında gökyüzü tutkunlarını özel bir doğa olayı bekliyor. Ay, Dünya’nın gölgesine girecek ve tam Ay tutulması yaşanacak. Bu esnada gökyüzünde kırmızıya çalan tonlarıyla ünlü “Kanlı Ay” görülecek.

20:11’de zirveye ulaşacak

<h3>Ne zaman görülebilecek?</h3><p>Tutulma, İsviçre’de Ay’ın doğuşu sırasında başlayacak.</p><ul><li>Chur’da 19.46’da,</li><li>Cenevre’de 19.59’da<br>Ay gökyüzünde belirecek, ancak o an geldiğinde Ay zaten tamamen tutulmuş olacak.</li></ul><p>Tutulmanın zirve noktası 20.11’de gerçekleşecek. İlk güneş ışınları ise 20.52’de Ay’ın kenarına yeniden ulaşacak. Saat 22.00’ye yaklaşırken Ay, Dünya’nın gölge konisinin dışına çıkarak tekrar tamamen aydınlanacak.</p><h3>Nasıl izlenebilir?</h3><p>Bir güneş tutulmasının aksine özel gözlük ya da teknik ekipman gerekmiyor. Tutulma çıplak gözle güvenle izlenebilecek. Ancak doğu ufkuna açık bir bakış açısı şart. Açık hava, düşük bulutluluk ve şehir ışıklarından uzak bir nokta gözlemi daha da etkileyici kılacak.</p><h3>Ne görülecek?</h3><p>Ay tamamen kararmayacak, aksine kızıl ve bakır tonlarında parlayacak. Bu, halk arasında “Kanlı Ay” olarak bilinen etki. Bunun nedeni, Dünya atmosferinden süzülen güneş ışığının kısa dalga boylu renklerinin dağılması, kırmızı ışığın ise Ay’a ulaşması. Atmosferdeki toz ve bulut yoğunluğuna göre Ay bazen daha parlak turuncu, bazen de koyu kırmızı görünebiliyor.</p><h3>Ay tutulması nasıl oluşuyor?</h3><ul><li>Ay tutulması yalnızca Dolunay evresinde gerçekleşebiliyor.</li><li>Dünya, Ay ile Güneş arasına giriyor ve Ay, Dünya’nın gölgesine düşüyor.</li><li>Ancak bu göksel hizalanma her ay olmuyor. Bunun nedeni, Ay yörüngesinin Dünya yörüngesine yaklaşık 5 derecelik açıyla eğimli olması.</li></ul><h3>Ne sıklıkla yaşanıyor?</h3><p>Dünya genelinde her yıl en az 2, en fazla 5 Ay tutulması gözleniyor. Ancak bunların sadece üçte biri tam tutulma niteliğinde. İsviçre’den görülebilecek bir sonraki tam Ay tutulması, 31 Aralık 2028’de gerçekleşecek.</p><h3>Hava şartları nasıl olacak?</h3><p>SRF Meteo’dan Stephanie Westerhuis’e göre, pazar akşamı tutulmayı gözlemlemek için genel hava koşulları olumlu görünüyor. Ancak ince bulut geçişleri zaman zaman manzarayı gölgeleyebilir. Yine de bu bulutlar, fotoğraf meraklıları için Ay’ın etrafında dramatik görüntüler yaratabilir. Bir başka deyişle: Tutulmayı izlemek için biraz da şans gerekecek.</p>

İsviçre’de gökyüzü şöleni: Kanlı ay tutulması bu akşam

İsviçre’nin en büyük perakendecileri Migros ve Coop, mağazalarında müşterilerin daha uzun süre kalmasını ve daha fazla harcama yapmasını hedefleyen stratejiler geliştiriyor. 

Modern mağazalarda gizli strateji

<p>Bunun için alışveriş psikolojisi ve modern ölçüm yöntemleri giderek daha fazla kullanılmaya başlandı.</p><h3>Duttweiler’den günümüze: Psikolojiyle satış</h3><p>Migros’un kurucusu Gottlieb Duttweiler, daha 1950’lerde alışverişin duygusal yönünü vurgulamıştı. “Kadın mağazada kendini rahat hissederse, cüzdan da açılır” diyen Duttweiler, satış reyonlarını düzensiz yerleştirip pazar yeri atmosferi yaratmaya çalışmıştı.</p><p>Bugün kullanılan yöntemler çok daha gelişmiş olsa da amaç aynı: Müşteriyi mağazada rahat ettirip satın alma isteğini artırmak.</p><h3>Renkler, kokular ve atmosfer</h3><p>Migros’un alışveriş uzmanı Jolanda Lombriser, müşteri psikolojisinin hâlâ merkezde olduğunu belirtiyor. Mağaza girişinde sergilenen taze meyve ve sebzeler, sıcak renkleriyle müşteriyi huzurlu bir ruh haline sokuyor. Fırından yayılan taze ekmek kokusu da alışveriş isteğini tetikliyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/a3092f1dcb7fa9a4b294a3901.jpg" width="1024" height="576"></figure><h3>Stres ölçümü: Nabız, göz hareketleri ve ısı kameraları</h3><p>Modern mağaza planlamasında sadece estetik değil, stres yönetimi de kritik. Lombriser, 63 test müşterisinin nabızlarını, göz hareketlerini (eye-tracking) ve stres seviyelerini ısı kameralarıyla ölçtü.</p><p>Sonuç: Kasada uzun beklemek veya istediği ürünü bulamamak, müşteride en büyük stres kaynağı. Bu durum satışları doğrudan olumsuz etkiliyor.</p><h3>Rafların stratejik yerleşimi</h3><p>Säntispark’taki yeni Migros mağazasının açılışı öncesi yapılan testlerde, bir rafın kampanya ürünlerini engellediği belirlendi. Lombriser bu rafın kaldırılmasını istedi: “Müşteri kampanyaları göremezse doğrudan kasaya yöneliyor.”</p><h3>Yönlendirme sanatı: “İyi yönlendirilmiş müşteri, yarı yarıya kazanılmış satış”</h3><p>Migros’un mağaza tasarım sorumlusu Monika Diebold, yeni şubelerde müşteriyi mağaza içinde dolaştıracak çeşitli döngüsel yollar (loops) planlıyor. Bu sayede müşteriler daha fazla ürünle karşılaşıyor.</p><p>Bir müşteri olan Annemarie Schrämli ise şunları söylüyor:<br>“Uzun koridorlardan geçmek gerekiyor, bütün rafların önünden geçiyorsunuz. Ama en azından Ikea kadar yorucu değil.”</p><h3>Kasa sayısı tartışması</h3><p>Yeni mağazada kasaların sayısı 7’den 4’e indirildi. Bazı müşteriler bu durumun yoğun saatlerde stres yaratacağını savunuyor. Migros yetkilileri ise self-checkout sistemlerinin çoğu müşteriyi rahatlattığını belirtiyor.</p><h3>Coop da yarışta</h3><p>Sadece Migros değil, Coop da mağazalarını sürekli yeniliyor. İsviçre’deki yoğun rekabet ortamında, modern mağazalar ve müşteri dostu tasarımlar artık zorunlu hale geliyor. Ancak uzmanlara göre, “kişisel müşteri teması” hâlâ alışveriş deneyiminin en önemli unsurlarından biri.</p>

Migros ve Coop müşteriyi yönlendirme sanatında sınır tanımıyor

İsviçre’nin Zug kantonunda 1985 yılında kurulan Fatih Camii, aradan geçen 40 yılda yalnızca bir ibadethane değil, aynı zamanda bir kültür, eğitim ve dayanışma merkezi haline geldi. 

Etkinliğe davet

<p>İsviçre Türk Diyanet Vakfı’na bağlı olarak hizmet veren cami, çocuklar ve gençler için Kur’an kursları, Türkçe dersleri, sosyal etkinlikler; yetişkinler için ise konferanslar, söyleşiler ve kültürel programlarla bölgedeki Müslüman toplumun hayatına önemli katkılar sundu.</p><p>Bu yıl, Fatih Camii Zug’un kuruluşunun 40. yılı özel bir programla kutlanıyor. Yıllardır İsviçre’de yaşayan Türk toplumunun buluşma noktası haline gelen cami, bu anlamlı günde hem geçmişe teşekkür ediyor hem de geleceğe güçlü adımlar atmayı hedefliyor.</p><h3>Etkinlik Programı:</h3><p>Tarih: 20 Eylül 2025<br>Saat: 11:00 – 23:00<br>Adres: Waldmannhalle, Neugasse 55, 6340 Baar<br>Giriş ücretsiz.</p><p><strong>Programa katılacak olan değerli isimler:</strong></p><ul><li><strong>Zekeriya Efiloğlu</strong> – Eğitimci, Yazar</li><li><strong>Mustafa Demirci</strong> – Şair, Yazar ve Müzisyen</li><li><strong>Prof. Dr. Mehmet Emin Ay</strong> – Ayasofya Camii Şerifi İmam-Hatibi</li><li><strong>Hasan Övmek</strong> – Din Görevlisi</li></ul><p>Katılımcılar, gün boyu sürecek söyleşiler, şiir ve müzik dinletileri, kültürel paylaşımlar ve zengin ikramlarla unutulmaz bir gün yaşayacak.</p><h3>“Birlikte nice 40 yıllara”</h3><p>Fatih Camii Zug’un 40. yılı, sadece geçmişe bir bakış değil, aynı zamanda geleceğe dair umutlu bir mesaj niteliği taşıyor. Etkinliğe tüm dostlar ve aileler davetli.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1131/1600;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/81b5af1ee2fb76fddee60ec0c.jpg" width="1131" height="1600"></figure>

Fatih Camii Zug 40. yılını özel bir etkinlikle kutluyor

Avrupa Birliği (AB) genelinde yapılan bir ankete göre, katılımcıların yarısından fazlası AB’nin daha fazla genişlemesinden yana. Ancak Türkiye, aday ülkeler arasında en az tercih edilen ülke olarak öne çıkıyor. Her on kişiden biri, Türkiye’nin üyeliğine çok sıcak bakıyor.

AB genişleme anketi

<p>Genç AB vatandaşları, aday ülkeler tüm üyelik kriterlerini karşıladığında AB’ye katılmalarını en yüksek düzeyde destekliyor. Buna karşın Türkiye, bu genç kitlenin bile öncelikli tercihi değil. Eurobarometre araştırmasına göre, 23 üye ülkede katılımcıların yüzde 40’ından azı, Türkiye’nin kriterleri karşılaması halinde üyeliğini destekleyeceğini belirtiyor.</p><p>Araştırmada, Ukrayna’nın üyeliği özellikle popüler. Katılımcıların yarısından fazlası, Ukrayna’nın AB’ye katılımını destekliyor. AB’ye üye olmayı bekleyen 10 aday ülke bulunuyor: Ukrayna, Karadağ, Bosna Hersek, Kuzey Makedonya, Moldova, Sırbistan, Gürcistan, Arnavutluk, Kosova ve Türkiye.</p><p><strong>AB’nin genişlemesine destek</strong><br>Araştırmaya katılanların en az yüzde 50’si daha fazla genişlemeden yana. Bu konuda en yüksek destek İsveç (%79), Danimarka (%75) ve Litvanya (%74)’da görülüyor. Destek özellikle gençler arasında yoğun: 15-24 yaş grubunun yüzde 67’si, 25-39 yaş grubunun ise yüzde 63’ü genişlemeyi destekliyor. Çoğunluk, kendi ülkelerinin bu genişlemeden fayda sağlayacağına inanıyor.</p><p>Katılımcıların öne çıkan fayda beklentileri arasında AB’nin küresel etkisinin artması (%37), daha büyük pazar olanakları (%37), artan iş fırsatları (%31) ve ülkeler arasında dayanışmanın güçlenmesi (%30) yer alıyor.</p><p>Buna karşın, AB’nin genişlemesine dair endişeler de mevcut. Katılımcıların yüzde 40’ı kontrolsüz göç, yüzde 39’u yolsuzluk ve suç, yüzde 37’si ise AB vergi mükellefleri üzerindeki mali yük konusunda kaygılı.</p><p>Ukrayna’nın AB üyeliği müzakereleri, Macaristan’ın vetosu nedeniyle şu anda durma aşamasında ve bu durum Moldova’nın ilerlemesini de engelliyor. Ukrayna’dan sonra Karadağ, AB üyeliği için katılımcılardan yüzde 51 destek alarak yedi üye ülke arasında en çok tercih edilen aday oldu. Bosna Hersek, Kuzey Makedonya ve Moldova ise her biri yüzde 48 destekle katılım için öne çıkıyor.</p>

AB vatandaşları Türkiye’nin AB'ye üye olmasına sıcak bakmıyor

İsviçreli çiftçiler uzun süredir tarım sektöründe artan bürokrasi ve özellikle sıklaşan kontrollerden şikâyet ediyordu. Birçok işletmede farklı kurumların aynı noktaları defalarca denetlemesi hem zaman kaybına hem de psikolojik baskıya yol açıyordu. 

İsviçre Çiftçiler Birliği ile anlaşıldı

<p>Bu soruna çözüm amacıyla Ekonomi Bakanı Guy Parmelin, federal kurumlar, kanton yetkilileri, etiket (label) kuruluşları ve İsviçre Çiftçiler Birliği ile bir araya gelerek yeni bir eylem planı imzaladı.</p><h3>Amaç: Daha az kontrol, aynı kalite</h3><p>Parmelin, bir çiftlikte hem süt üretimi, hem tarla tarımı hem de sebze yetiştiriciliği varsa, farklı label kuruluşlarının aynı noktaları denetlediğini hatırlatarak, “Bunu daha iyi koordine etmek istiyoruz” dedi. Yeni plan, verilerin daha etkin paylaşılmasını ve denetim süreçlerinin birleştirilmesini öngörüyor.</p><p>Bakan, “Daha az kontrol, daha kötü kontrol anlamına gelmiyor” diyerek kalite standardının korunacağının altını çizdi. Kurallara uymayan işletmelerde ise sıkı denetimlerin süreceğini vurguladı.</p><h3>Label kuruluşları ve çiftçiler memnun</h3><p>Bio Suisse Başkanı Urs Brändli, planı olumlu karşıladıklarını belirtti. Zaten bugün de bazı kontrollerin kısmen koordine edildiğini aktaran Brändli, örnek olarak yıllık denetime tabi tutulan organik (bio) çiftlikleri gösterdi. “Kantonlar, su koruma ya da biyoçeşitlilik kontrollerini bio denetçilerine devrediyor. Bu işbirliğini daha da artırma potansiyeli büyük” dedi.</p><h3>Çiftçilerin üzerindeki yük azalacak</h3><p>İsviçre Çiftçiler Birliği Başkanı Markus Ritter, kontrollerin yalnızca zaman kaybı değil, aynı zamanda çiftçiler üzerinde psikolojik baskı yarattığını söyledi:</p><p>“Çiftçiler işlerini doğru yapmaya çalışıyor. Ancak belgeler eksikse, her şeyi mükemmel yapsanız bile cezalandırılıyorsunuz. Bu da büyük bir stres kaynağı.”</p><p>Ritter, bu nedenle koordine edilen yeni denetim sisteminin büyük bir rahatlama sağlayacağını belirtti.</p><h3>Çözüm baskısı arttı</h3><p>Yetkililerin artık resmi bir eylem planı açıklaması, tarımda bürokrasiye karşı hoşnutsuzluğun ciddi boyutlara ulaştığını gösteriyor. Çiftçilerden gelen yoğun baskı, hükümeti daha hızlı çözümler üretmeye zorlamış durumda.</p>

Parmelin’den çiftçilere müjde: Daha az kontrol, daha fazla koordinasyon

İsviçre ordusunun yıllardır sürüncemede kalan insansız hava aracı (İHA) projesinde hayal kırıklığı yaşanıyor. 16 yıl önce başlayan süreçte “İsviçre’ye özel” ek özelliklerle donatılmak istenen Hermes 900 droneları, sonunda bu eklemelerden tamamen vazgeçilerek teslim alınıyor.

Drone projesinde fiyasko

<h3>Gripen fiyaskosundan drone alımına</h3><p>Hikâyenin kökeni 2014 yılına uzanıyor. İsviçre halkı referandumda Gripen savaş uçağı alımını reddettiğinde, o dönemin Savunma Bakanı Ueli Maurer bütçede kalmış olan bu fonları kısa sürede kullanmak zorundaydı. Aksi takdirde paralar hazineye geri dönecekti.</p><p>Çözüm olarak İsrail yapımı Hermes 900 keşif droneları seçildi. 6 adet drone için yaklaşık 300 milyon frank ödenmesine karar verildi. Ancak İsviçre’nin özel talepleri, süreci adeta çıkmaza soktu.</p><h3>İsviçre’nin ek istekleri: “Swiss Finish”</h3><p>Ordunun ve Armasuisse’in “yetersiz” bulduğu orijinal modele, şu üç temel ekleme istendi:</p><ul><li>Jet yakıtı yerine dizel motor,</li><li>Enteisleme sistemi (özellikle Gotthard bölgesinde kış uçuşları için),</li><li>Ve dünyada hiçbir askerî droneda bulunmayan otomatik çarpışma önleme sistemi.</li></ul><p>Yetkililer bugün bu talepleri “aşırı helvetizasyon” ve “abartılı Swiss Finish” olarak tanımlıyor.</p><h3>Yıllar süren sorunlar</h3><p>Daha ağır dizel motor, gövdenin baştan tasarlanmasını gerektirdi. En kritik sorun ise otomatik çarpışma önleme sistemi oldu. İsrailli üretici Elbit Systems sistemi geliştiremedi; daha sonra devreye giren İsviçre’nin devlet şirketi RUAG da başarılı olamadı.</p><p>Sonunda Savunma Bakanı Martin Pfister, projeyi tamamen iptal etmeyip, İsviçre’ye özgü eklemelerden vazgeçtiklerini açıkladı. Bu da şu anlama geliyor:</p><ul><li>Dronelar kışın buzlanma riski olduğunda uçamayacak,</li><li>Bazı görevlerde ise helikopter veya uçak eşliğinde havalanmak zorunda kalacak.</li></ul><h3>“Ironi”</h3><p>İşin ironik yanı: İsrail ordusu 2012’den bu yana aynı modeli hiçbir “Swiss Finish” olmadan kullanıyor. Dronelar onlarca savaş görevinde test edilmiş durumda. İsviçre ise on yılı aşkın süre ve milyonlarca frank harcayarak, sonunda yine orijinal modele geri dönmek zorunda kaldı.</p><h3>Ders niteliğinde</h3><p>Savunma Bakanı Pfister ve Rüstungschef Urs Loher, bu tecrübeyi “bir uyarı” olarak nitelendiriyor. Gelecekte ordunun yalnızca “raf ürünü” (off-the-shelf) çözümler alacağını, İsviçre’ye özel modifikasyonlardan kaçınılacağını vurguladılar.</p>

İsviçre ordusunun Drone hayali “Swiss Finish” ile çöktü

İsviçre, 2050 yılına kadar karbon salımlarını “net sıfır” seviyesine indirmeyi hedefliyor. Paul Scherrer Enstitüsü (PSI) ve Pire Üniversitesi tarafından yürütülen POLIZERO adlı kapsamlı araştırma projesinin nihai raporu yayımlandı. 

PSI’nin POLIZERO raporu

<p>Hedef ulaşılabilir, ancak kritik olan önümüzdeki on yıl içinde kararlı adımlar atılması.</p><h3>İlk on yıl belirleyici</h3><p>Rapora göre, önümüzdeki on yıl sürecin en kritik evresini oluşturuyor. Fosil enerjiye dayalı teknolojilerin hızla terk edilmesi ve yerine temiz alternatiflerin konulması gerektiği vurgulandı. Öne çıkan önlemler şunlar:</p><ul><li>Güneş enerjisi kapasitesinin üç katına çıkarılması,</li><li>Bölgesel ısıtma sistemlerinin (Fernwärme) yaygınlaştırılması,</li><li>Elektromobiliteye geçişin hızlandırılması.</li></ul><p>PSI uzmanı Evangelos Panos, “Bugün verilen kararlar, 2050’de net sıfır hedefinin ne kadar gerçekçi olacağını belirleyecek” dedi.</p><h3>2035 sonrası: Ölçek büyütme</h3><p>2035’ten itibaren İsviçre’nin enerji sisteminde ölçeklenebilir çözümler öne çıkacak. POLIZERO senaryoları, özellikle nükleer enerjiden çıkış bağlamında:</p><ul><li>12 terawatt-saatlik rüzgâr ve biyoyakıt üretimi,</li><li>25 terawatt-saat sentetik yakıt (biyojen veya e-fuel),</li><li>Sanayi ve atıklardan yıllık 6–10 milyon ton CO₂ yakalama ve depolama ihtiyacına işaret ediyor.</li></ul><h3>Politika araçları: Teşvikten zorunluluğa</h3><p>Rapor, ilk aşamada teşviklerin etkili olduğunu, ancak 2035 sonrasında bunun yetersiz kalacağını belirtiyor. O dönemde şu adımlar öne çıkacak:</p><ul><li>Genişletilmiş emisyon ticareti sistemi,</li><li>Eski ısıtma sistemlerinin zorunlu değişimi,</li><li>CO₂ ihracatı ve kullanımı için net kurallar.</li></ul><h3>Avrupa ile uyum şart</h3><p>PSI araştırmacısı Meixi Zhang, İsviçre’nin başarı şansının Avrupa ile uyuma bağlı olduğunu vurguladı:</p><p>“Net sıfır geçişi, güçlü ulusal adımlar ile AB Green Deal politikalarıyla uyum arasında dengeli bir yaklaşım gerektiriyor.”</p><p>Bu entegrasyonun özellikle enerji arz güvenliği açısından avantaj sağlayabileceği belirtildi.</p><h3>Net sıfır için üç politika yolu</h3><p>POLIZERO raporunda, yüksek başarı olasılığı bulunan üç politika yolu tanımlandı:</p><ol><li>2035’e kadar teşvikler ve ılımlı AB uyumu,</li><li>2035 sonrası daha güçlü AB entegrasyonu,</li><li>Aşamalı olarak daha fazla yasal düzenleme, daha az sübvansiyon.</li></ol><p>Panos, “Mükemmel plana gerek yok. Önemli olan, değişen koşullara uyum sağlama ve ölçek büyütme becerisidir” dedi.</p>

Güneş, rüzgâr ve e-yakıt: İsviçre’nin temiz enerji stratejisi

İsviçre Federal Konseyi Üyesi Albert Rösti ve Fransa Bakanı Laurent Saint-Martin, 4 Eylül 2025’te Cenevre’de Rhone Nehri ve Cenevre Gölü’nün su yönetimi konusunda iş birliğini öngören iki anlaşmaya imza attı. 

İklim değişikliğine karşı ortak adım

<p>Bu anlaşmalar sayesinde İsviçre ve Fransa, bu önemli su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi konusunda birlikte çalışacak ve sel ya da kuraklık gibi olağanüstü durumlara ortak çözümler geliştirecek.</p><p>Bugüne kadar Rhone ve Cenevre Gölü’nün sınır ötesi yönetimi mevcut ikili komiteler aracılığıyla yürütülüyordu. Ancak, iki ülke arasında kapsamlı bilgi alışverişini sağlayacak ve genel bir bakış imkânı sunacak bir çerçeve bulunmuyordu. Artık imzalanan “Rhone Nehri sınır ötesi sularında iş birliği anlaşması” ve “Cenevre Gölü sularının düzenlenmesine ilişkin anlaşma” bu eksikliği gidermeyi hedefliyor. Anlaşmalar Cenevre, Valais ve Vaud kantonlarının da katılımıyla hazırlandı ve uygulanmasında bu kantonlar aktif rol üstlenecek.</p><h3>Yeni Komisyon Kurulacak</h3><p>Rhone Nehri’ne ilişkin anlaşma ile yeni bir komisyon oluşturulacak. Bu komisyonun görevi; su kaynaklarının yönetimine bütüncül bir bakış sağlamak, mevcut kurumların çalışmalarını kolaylaştırmak, iklim değişikliğinin getirdiği mevcut ve gelecekteki zorlukları tespit etmek ve gerektiğinde yeni kurumsal yapılar önermek olacak. Böylece, iklim değişikliğinin yol açtığı ortak sorunlarla daha etkin şekilde mücadele edilmesi hedefleniyor.</p><h3>Cenevre Gölü’nün Su Seviyesi Ortak Yönetilecek</h3><p>Cenevre Gölü’ne ilişkin anlaşma ise iki ülke arasında gölün su seviyesinin yönetiminde daha sıkı bir koordinasyon öngörüyor. Özellikle kuraklık veya taşkın gibi kriz dönemlerinde, gölün seviyesi ve bunun Rhone üzerindeki etkileri İsviçre-Fransa sınırına kadar birlikte yönetilecek. Böylelikle bölgedeki halkın ve kullanıcıların riskler ve olası zararlar karşısında daha iyi korunması sağlanacak.</p>

İsviçre ve Fransa, Cenevre Gölü’nün yönetimi için anlaşma imzaladı

İsviçre, Afganistan’da meydana gelen yıkıcı depremin ardından bölgede yaşayan afetzedelere destek olmak amacıyla 1 milyon İsviçre frangı tutarında acil yardım ayırdığını açıkladı. 

Deprem mağdurları için BM ile el ele

<p>Depremin üzerinden üç gün geçmesine rağmen ölü sayısı 1400’ü aşarken, en az 3000 kişi yaralandı. Özellikle Pakistan sınırına yakın doğu bölgelerinde yolların kapalı olması, yardım ve kurtarma çalışmalarını güçleştiriyor.</p><h3>Yardımlar kadın ve çocuklara odaklanacak</h3><p>Ayrılan bütçenin 800 bin frangı, halihazırda bölgede faaliyet gösteren BM Kadın Birimi (UN Women) ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR)’ne aktarılacak. İsviçre’nin Kalkınma ve İşbirliği Dairesi (DEZA) tarafından desteklenen bu kuruluşlar, yardımların özellikle kadınlar ve çocuklara ulaşmasını hedefliyor.</p><h3>İsviçre’den çadır ve lojistik destek</h3><p>DEZA ayrıca sahadaki barınma ihtiyacını karşılamak üzere 300 adet kışa uygun aile çadırı ve 10 büyük çok amaçlı çadırın gönderilmesini finanse etti. Toplam 20 ton ağırlığındaki bu insani yardım malzemesi, Birleşmiş Milletler’in Dubai’deki İnsani Yardım Deposu (UNHRD) üzerinden sevk edilecek ve dağıtımı Afgan Kızılayı (Afghan Red Crescent) tarafından yapılacak.</p><h3>Koordinasyon İsviçre’nin Kabil ofisinden</h3><p>Yardımların koordinasyonu İsviçre’nin Kabil’deki insani yardım ofisi tarafından yürütülecek. İsviçre makamları, bu desteğin hem acil insani ihtiyaçları karşılamayı hem de bölgede en savunmasız durumda olan gruplara güvenlik ve barınma sağlamayı amaçladığını belirtti.</p>

İsviçre’den Afganistan’daki depremzedelere 1 milyon frank yardım

İsviçre Ekonomi Sekreterliği (SECO), Ağustos 2025’e ilişkin işgücü piyasası verilerini açıkladı. Rapora göre işsizlik, hem önceki aya hem de geçen yılın aynı dönemine göre kayda değer biçimde yükseldi. Özellikle genç işsizlerdeki artış dikkat çekiyor.

İşgücü piyasasında belirsizlik

<h3>İşsiz Sayısı 132 Bini Aştı</h3><p>İsviçre’de işsiz sayısı Ağustos ayında 2.951 kişi artarak 132.105’e yükseldi. Bu, bir önceki aya göre %2,3’lük artış anlamına geliyor. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla işsiz sayısındaki artış ise 20.751 kişi (+%18,6) oldu. İşsizlik oranı ise %2,7’den %2,8’e çıktı.</p><p>Saison etkilerinden arındırılmış veriler de artışı teyit ediyor: Buna göre işsiz sayısı 1.123 kişi yükselerek 137.794’e ulaştı. Oran ise %2,9 seviyesinde sabit kaldı.</p><h3>Gençler Arasında İşsizlik Hızla Yükseliyor</h3><p>En çarpıcı artış, 15-24 yaş arası gençler arasında görüldü. Bu grupta işsiz sayısı bir ayda 2.186 kişi arttı (+%19,0) ve toplamda 13.682’ye çıktı. Geçen yılın aynı dönemine göre ise artış %14,9 oldu. Genç işsizlik oranı %3,2’ye yükselerek bir önceki aya göre 0,5 puanlık artış kaydetti.</p><h3>50 Yaş Üstünde de Yükseliş Var</h3><p>50-64 yaş grubunda işsiz sayısı bir ayda 208 kişi artarak 35.848’e ulaştı (+%0,6). Geçen yılın aynı dönemine kıyasla artış %18,2 oldu. Bu yaş grubunun işsizlik oranı %2,5’e yükseldi.</p><h3>İş Arayanlar 209 Bin Kişi</h3><p>Ağustos 2025 itibarıyla İsviçre genelinde 209.090 kişi iş arıyor. Bu, Temmuz’a göre küçük bir düşüş (-351 kişi, -%0,2). Ancak geçen yıla göre artış 28.854 kişi (+%16,0) seviyesinde. İş arayan oranı %4,4’te sabit kaldı.</p><h3>Açık İş İlanları Azaldı</h3><p>Kayıtlı açık iş ilanları bir ayda 1.940 azalarak 37.865’e düştü (-%4,9). Ancak geçen yılın aynı dönemine göre 1.619 ilan daha fazla (+%4,5). İlanların %58,5’i yasal olarak iş bulma kurumlarına bildirilmesi zorunlu olan işler.</p><h3>Kısa Çalışma ve Tazminatlar</h3><ul><li>Kısa çalışma: Mayıs 2025 itibarıyla 12.116 kişi kısa çalışmadan etkilendi (+%1,2).</li><li>İşsizlik ödeneğini tüketenler: Haziran 2025’te 2.519 kişi, tüm haklarını doldurdu. Bu rakam, Mayıs’a göre %17,4 daha az.</li></ul><h3>Genel Görünüm</h3><p>SECO verileri, İsviçre işgücü piyasasında özellikle gençler ve yaşlı çalışanlar arasında baskının arttığını, ancak toplam işsizlik oranının hâlen Avrupa ortalamasının oldukça altında seyrettiğini gösteriyor. Uzmanlara göre, küresel ticari gerilimler, ABD ile yaşanan gümrük krizleri ve ekonomik belirsizlikler bu artışta rol oynuyor.</p>

İsviçre’de işsizlik oranı Ağustos'ta %2,8’e yükseldi

Kanton Schwyz’de öğretmen açığı büyüyor. Özellikle Zürich sınırına yakın bölgelerde okullar giderek daha fazla öğretmen bulmakta zorlanıyor. Nedeni ise açık: Zürich ve diğer komşu kantonlar çok daha yüksek maaşlar sunuyor.

Çözüm daha yüksek maaşlar mı?

<h3>Öğretmenler Komşu Kantona Kaçıyor</h3><p>Schwyz Öğretmenler Derneği Başkanı Rita Marty, durumun son derece kritik olduğunu söylüyor: “En çok öğretmen açığı dış bölgedeki okullarda. Zürich’in hemen yanı başında olunca genç öğretmenler kantonumuzda kalmak istemiyor.”</p><p>Rakamlar bu tabloyu doğruluyor. Zürich’te bir öğretmen yıllık 98.915 frank maaşla işe başlarken, Schwyz’de bu rakam yalnızca 79.087 frank. Fark neredeyse 20.000 frank.</p><p>2023’te Schwyz Pedagoji Yüksekokulu’ndan mezun olanların üçte biri başka kantonlarda çalışmayı tercih etti.</p><h3>Çözüm Önerisi: 8.500 Franklık Artış</h3><p>Kanton Eğitim Konseyi, genç öğretmenleri çekebilmek için 8.500 franklık maaş artışı önerdi. Bu adımla Schwyz, komşu kantonlara göre daha cazip hale gelecek, Zürich’le olan maaş farkı da yarıya inecek.</p><p>Önerinin yıllık maliyeti 3,3 milyon frank olacak. Konsey’de FDP, Mitte, SP ve GLP destek verirken, SVP karşı çıktı. Karar, şimdi 29 Eylül’de halk oylamasına sunulacak.</p><h3>Taraftarlar: “Artış Zorunlu”</h3><p>Mitte Kantonsrat üyesi Claudia Rickenbacher, zam önerisini savunuyor: “Bu artış sadece bir maaş düzenlemesi değil, aynı zamanda okulların geleceğini güvence altına almak için gerekli bir adım. Schwyz uzun yıllar bu konuda geri kaldı.”</p><p>Rickenbacher, maaş artışı sayesinde daha fazla öğretmenin kantonda kalabileceğine inanıyor.</p><h3>Muhalifler: “Maaş Çözüm Değil”</h3><p>SVP’den Fredy Prachoinig ise tam tersini savunuyor: “Bu sadece geçici bir çözüm. Birkaç öğretmeni buraya çeksek bile, başka kantonlarda açık büyüyecek. Asıl sorun maaş değil, iş yükü.”</p><p>Prachoinig, özellikle reformların getirdiği bürokrasi ve yüksek iş temposu nedeniyle mesleğin cazibesini kaybettiğini belirtiyor. Ayrıca çok sayıda öğretmenin yarı zamanlı çalıştığını, bunun da açığı büyüttüğünü söylüyor.</p><h3>Schwyz’in Kararı Ne Olacak?</h3><p>Kanton halkı, yalnızca maaş artışı konusunda değil, aynı zamanda öğretmenlerin işten ayrılma tarihlerinin değiştirilmesi gibi ek düzenlemeler konusunda da oy kullanacak.</p><p>Eğer halk zam önerisine onay verirse, Schwyz 2026’dan itibaren komşu kantonlarla daha rekabetçi bir seviyeye gelecek. Ancak eğer reddedilirse, kantondaki öğretmen açığının önümüzdeki yıllarda daha da büyümesi bekleniyor.</p>

Schwyz’de eğitim krizi: Maaşlar yükselmezse okullar boş kalacak

ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya yönelik büyük bir hava saldırısının ardından yönetiminin Rusya’ya karşı ikinci bir gümrük vergisi aşamasına geçmeye hazır olduğunu işaret etti.

Ukrayna-Rusya savaşı

<p>Trump, Pazar günü yaptığı açıklamada, bazı Avrupalı liderlerin Ukrayna’daki savaşı sonlandırmayı görüşmek üzere Pazartesi veya Salı günü ABD’yi ziyaret edeceğini duyurdu. Hangi liderlerin geleceğine dair detay vermedi.</p><p>Ayrıca Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile “yakında” bir görüşme yapacağını belirtti ve Moskova’ya karşı uygulanan yaptırımların Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı işgal nedeniyle ikinci aşamaya taşınmaya hazır olduğunu ifade etti.</p><p>Bu açıklamalar, Rusya’nın Ukrayna’ya şimdiye kadarki en büyük hava saldırısını gerçekleştirmesiyle geldi. Saldırıda en az 4 kişi hayatını kaybederken, Kiev’deki ana hükümet binasında yangın çıktı.</p><p>Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Pazar günü saldırıyı sert sözlerle kınadı ve liderlerin, kurumların ve uluslararası toplulukların taziyelerinin somut ve güçlü eylemlerle desteklenmesi gerektiğini vurguladı.</p><p>Zelenskiy sosyal medyada, “Rusya ve Rusya ile bağlantılı kişiler için yaptırımlar, ağır gümrük vergileri ve ticari kısıtlamalar uygulanmalı. Etkisi hissedilmeli. Asıl ikna edici olan budur” ifadelerini kullandı.</p><p>Aynı gün Hazine Bakanı Scott Bessent, ABD’nin Rus ekonomisini çökertmek amacıyla Rus petrolü satın alan ülkelere ek yaptırımlar uygulamak için Avrupa ile işbirliğine açık olduğunu belirtti. NBC News’in “Meet the Press” programında konuşan Bessent, “Rusya üzerindeki baskıyı artırmaya hazırız, ancak Avrupalı ortaklarımızın da bizimle hareket etmesi gerekiyor” dedi.</p><p>Bessent ayrıca, “Şu anda Ukrayna ordusunun dayanıklılığı ile Rus ekonomisinin dayanıklılığı arasında bir yarış söz konusu. ABD ve AB ek yaptırımlar uygular, Rus petrolü alan ülkelere ikincil gümrük vergisi getirirse, Rus ekonomisi tamamen çökecektir” diye ekledi.</p><p>Avrupa Birliği ise Moskova’nın Şubat 2022’de başlattığı tam ölçekli işgalin ardından Rus petrol ve gaz alımlarını azaltmaya başlamıştı. Haziran ayında Brüksel, kalan Rus enerjisi alımlarının kademeli olarak durdurulması için 2027 yılına kadar bir takvim açıkladı.</p>

Trump: Avrupa liderleri Ukrayna savaşını sonlandırmak için ABD’ye gelecek

Gazze’ye insani yardım ulaştırmak ve bölgedeki ablukayı kırmak amacıyla yola çıkan Küresel Sumud Filosu’nda yer alan Bosna Hersekli Boris Vitlacil, İsrail’in filonun ilerleyişini durdurmaya yönelik adımlar atabileceğini söyledi.

Filistin - İsrail

<p>Barselona’dan 31 Ağustos’ta denize açılan filoya Sicilya’dan katılacak teknelerden birinde bulunan Vitlacil, Saraybosna’daki “Gazze Hareketi”nin düzenlediği basın toplantısına çevrim içi olarak katıldı.</p><p>Avrupa’da halkın Gazze’de yaşananlara giderek daha fazla tepki gösterdiğini vurgulayan Vitlacil, filoya dünyanın dört bir yanından destek geldiğini belirtti. İsrail’in girişimleri engellemeye çalışacağını düşündüğünü dile getiren Vitlacil, “Bizi gözaltına alacaklarını sanmıyorum çünkü bu durum İsrail askerlerini zor bir konuma sokar. Ancak hedefimize ulaşmamızı engellemek için durdurma girişimlerinde bulunacaklarına inanıyorum” dedi.</p><p>Vitlacil, İsrail’in teknelere ateş açabileceğini ya da batırmaya çalışabileceğini öne sürerek, böyle bir durumda önceliklerinin yardıma gitmekten çok arkadaşlarını kurtarmak olacağını söyledi.</p><p><strong>Küresel Sumud Filosu hakkında</strong><br>Filistin’le dayanışmayı göstermek ve İsrail’in Gazze’ye uyguladığı ablukayı kırmak amacıyla 44’ten fazla ülkenin desteğiyle oluşturulan Küresel Sumud Filosu, 31 Ağustos’ta İspanya’nın Barselona kentinden yola çıktı. Aynı gün İtalya’nın Cenova şehrinden 300 tonluk yardım malzemesi taşıyan tekneler de filoya katılmak üzere Akdeniz’e açıldı.</p><p>“Sumud” kelimesi Arapçada “kararlılık” ve “sarsılmaz azim” anlamına geliyor. 1967 Altı Gün Savaşı’ndan sonra Filistin halkı tarafından benimsenen bu kavram, işgal karşısında topraklarda kalmayı, Filistin kimliğini ve kültürünü korumayı, şiddete başvurmadan direnişi ve alternatif kurumlar inşa etmeyi ifade ediyor. Bu nedenle Filistin’de zeytin ağacı ve köylü hamile kadın figürleri, Sumud’un simgeleri arasında yer alıyor.</p>

Küresel Sumud Filosu’ndan Bosnalı Vitlacil: "İsrail müdahalede bulunabilir"

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in kabul ettiği yeni ateşkes planına Hamas’ın da onay vermesi gerektiğini belirterek örgüte “son uyarısını” yaptı.

Hamas’a ateşkes çağrısı

<p>Trump, Pazar günü yaptığı açıklamada, ABD arabuluculuğunda hazırlanan teklifin İsrail tarafından kabul edildiğini, Hamas’ın da aynı adımı atması gerektiğini söyledi. Sosyal medya hesabından paylaşım yapan Trump, “Herkes rehinelerin evlerine dönmesini istiyor. Herkes bu savaşın sona ermesini istiyor. Bu benim son uyarım. Başka bir savaş olmayacak” ifadelerini kullandı.</p><p>ABD Özel Temsilcisi Steven Witkoff’un aynı gün teklifi Hamas’a ilettiği bildirildi.</p><p>Plana göre, tüm rehinelerin derhal serbest bırakılması halinde ABD, İsrail’in askeri operasyonlarını durdurmasını destekleyecek. Karşılığında İsrail’in yaklaşık 3 bin Filistinli mahkûmu serbest bırakacağı öne sürüldü.</p><p>Gazze’de halen 48 rehinenin bulunduğu, ancak bunların yalnızca yaklaşık 20’sinin hayatta olduğuna inanıldığı kaydediliyor.</p><p>Trump daha önce de benzer çıkışlar yapmıştı. Mart ayında Hamas’a yine “son uyarı” niteliğinde bir açıklama yöneltmişti.</p><p>Washington yönetimi, söz konusu anlaşmanın bölgedeki uzun süredir devam eden çatışmayı sona erdirme potansiyeline sahip olduğunu savunuyor.</p>

Trump: İsrail şartlarımı kabul etti, Hamas da onay vermeli

İngiltere’nin başkenti Londra’da, hükümet tarafından yasaklanan “Palestine Action” grubuna destek için düzenlenen protestoda polis çok sayıda kişiyi gözaltına aldı.

Yasaklı gruba destek

<p>İsrail’le iş yapan şirketlere yönelik eylemleriyle tanınan gruba getirilen yasağı protesto edenler, “Defend Our Juries” hareketinin çağrısıyla Parlamento Meydanı’nda bir araya geldi. Yerel saatle 13.00’te başlayan gösteride eylemciler, yanlarında getirdikleri boş pankartlara kalemle “Soykırıma karşıyım, Palestine Action’ı destekliyorum” ifadelerini yazdı.</p><p>Londra Metropolitan Polisi, örgütün yasaklı ilan edildiğini hatırlatarak kalabalığa müdahale etti ve destek veren çok sayıda kişiyi gözaltına aldı.</p><p>“Palestine Action” 5 Temmuz’dan bu yana yasaklı örgütler listesinde yer alıyor. Gruba destek için 9 Ağustos’ta da bir protesto düzenlenmiş ve polis bu eylemde 500’den fazla kişiyi gözaltına almıştı.</p><p>Örgütün yasaklanmasına giden süreç, 20 Haziran’da Kraliyet Hava Kuvvetlerinin Oxfordshire’daki Brize Norton hava üssünde yapılan eylemle başlamıştı. Aktivistler, üsse girerek iki askeri uçağın motorlarına kırmızı boya püskürtmüş, ardından da bölgeye Filistin bayrağı bırakmıştı. Grup, söz konusu uçakların Orta Doğu operasyonlarında kullanıldığını açıklamıştı.</p><p>Bu olayın ardından İçişleri Bakanı Yvette Cooper, “Palestine Action”ın Avrupa’daki bazı aşırı sağcı ve ırkçı örgütlerle birlikte terör örgütü ilan edilmesi için parlamentoya tasarı sunmuştu. Tasarı, 2 Temmuz’da Avam Kamarası, 3 Temmuz’da ise Lordlar Kamarası tarafından kabul edilmişti.</p><p>Grup, kararın iptali için Yüksek Mahkeme’ye başvurmuş ancak 4 Temmuz’da talep reddedilmişti. Böylece 5 Temmuz itibarıyla örgüt resmen yasaklanmış, üyelik veya destek açıklamalarının 14 yıla kadar hapis cezasıyla sonuçlanabileceği belirtilmişti. Ayrıca örgütün ismini taşıyan tişört veya rozet takanların da 6 aya kadar hapisle cezalandırılabileceği duyurulmuştu.</p>

Londra’da "Palestine Action" grubuna destek gösterisine polis müdahalesi

İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, X platformundan yaptığı açıklamada, sivillerin Gazze’nin güneyinde, Han Yunus’ta belirlenen kıyı bölgesine gitmeleri gerektiğini duyurdu. Adraee, bu bölgede sivil halka yiyecek, sağlık hizmeti ve barınma imkânı sağlanacağını belirtti.

Siviller göçe zorlanıyor

<p>İsrail ordusu, cumartesi günü yaptığı açıklamada, Gazze Şehri’nde yaşayan Filistinlilerin güneye doğru ilerlemeleri gerektiğini vurguladı ve ordunun kentin tamamında operasyon yürüttüğünü hatırlattı.</p><p>Başbakan Binyamin Netanyahu, şehirdeki saldırıların haftalardır kuzey banliyölerinde sürdüğünü, Gazze Şehri’nin Hamas’ın kalesi olduğunu ve burayı ele geçirmenin Ekim 2023’te İsrail’e saldıran Filistinli militanları yenmek için zorunlu olduğunu belirtti.</p><p>Savaş, yaklaşık iki yıldır sürmekte ve bu süreçte yüz binlerce Filistinli yerinden edilme riskiyle karşı karşıya kaldı. Savaş öncesi Gazze nüfusunun neredeyse yarısını oluşturan yaklaşık 1 milyon kişi şehirde yaşıyordu.</p><p>Adraee, sivillerin Han Yunus’a yönelmesi gerektiğini yineleyerek, ordunun şehrin neredeyse yarısını kontrol altına aldığını duyurdu. İsrail ordusu ayrıca Gazze’nin yaklaşık yüzde 75’ini kontrol ettiklerini iddia ediyor.</p><p>Gazze’deki birçok sakin, savaşın ilk dönemlerinde yerinden edilip sonrasında geri dönmüş olsa da bazıları yeniden göç etmeyi reddediyor. İsrail ordusu, haftalardır şehirde yoğun hava saldırıları düzenliyor, banliyölerden ilerliyor ve şehir merkezine birkaç kilometre mesafeye ulaştı.</p><p>Netanyahu, sağcı koalisyon ortaklarının desteğiyle ordunun üst düzey komutanlarının itirazlarına rağmen Gazze Şehri’nin ele geçirilmesi emrini verdi. Ordunun tereddütüne rağmen on binlerce yedek asker operasyonu desteklemek için göreve çağrıldı.</p><p>Gazze’deki savaş, İsrail’i diplomatik olarak giderek izole ediyor; ülkenin en yakın müttefikleri bile bölgedeki yıkıcı saldırıları kınamaya başladı. Öte yandan, rehinelerin serbest bırakılması için diplomatik çağrılar artıyor. İsrailli yetkililer, 20 rehinenin hayatta olduğuna inanıyor.</p><p>Netanyahu, tüm rehinelerin aynı anda serbest bırakılması ve Hamas’ın teslim olmasını öngören “ya hep ya hiç” formülünü savunuyor. İsrail ordusu, Hamas’ın birçok üst düzey liderini ve binlerce savaşçısını öldürdüğünü ve örgütü bir gerilla gücüne dönüştürdüğünü iddia ediyor.</p><p>Hamas ise, Temmuz ayında ABD ve Arap ülkelerinin arabuluculuğunda yürütülen ancak çöken görüşmelerde geçici ateşkes karşılığında bazı rehineleri serbest bırakmayı teklif etmişti. Yaklaşık yirmi yıldır Gazze’yi yöneten Hamas, bölgenin bir kısmını kontrol etmeye devam ederken, İsrail savaşı sona erdirip tüm güçlerini geri çekerse rehinelerin serbest bırakılacağını belirtiyor.</p><p>Şimdiye kadar serbest bırakılan rehinelerin çoğu, ABD ve Arap ülkelerinin arabuluculuğunda yürütülen diplomatik müzakereler sonucunda özgür kaldı. Temmuz ayında yapılan görüşmeler ise başarısız oldu ve taraflar birbirini kötü niyetle müzakere yapmakla suçladı.</p><p>İsrail Savunma Bakanı Israel Katz,<strong> </strong>Gazze’deki operasyonların İsrail’in belirlediği koşullar rehinelerin serbest bırakılması ve Hamas’ın silahsızlandırılması kabul edilene kadar yoğunlaştırılacağını, aksi takdirde Hamas’ın yok edileceğini açıkladı.</p>

İsrail ordusu, Gazze halkını bölgeyi terk etmeye çağırdı

Gazze Şeridi’nde yaklaşık iki yıldır devam eden saldırılar sırasında İsrail ordusu, şehirdeki kara kayıplarını azaltmak için “robot” adı verilen patlayıcı yüklü araçları kullanarak mahalleleri hedef alıyor.

Patlayıcı robot saldırıları

<p>Gazze’deki Filistin hükümetinin verilerine göre, 13 Ağustos’ta başlayan işgal operasyonları kapsamında 100’den fazla patlayıcı araç infilak ettirildi. Bu saldırılarda binlerce sivil evinden zorla çıkarıldı, 1100 kişi yaşamını yitirdi, 6008 kişi ise yaralandı.</p><p>Güvenlik kaynaklarına göre, “robot” diye adlandırılan bu araçlar genellikle gece saatlerinde insansız olarak mahallelere sürülüyor ve uzaktan patlatılıyor. Kaynaklar, “Her patlama yaklaşık 300 metre çapında yıkım yaratıyor ve çevredeki binalar zincirleme çökmelere neden oluyor” bilgisini paylaştı.</p><p>İsviçre merkezli Euro-Med İnsan Hakları Gözlemevi, İsrail ordusunun bu yöntemle günde yaklaşık 300 evi yıktığını, her bir aracın tek seferde 20 binayı yok edecek güçte olduğunu ve patlamaların 40 kilometre uzaklıktan duyulduğunu aktardı.</p><h3>İki farklı robot türü</h3><p>Filistinli askeri uzman Rami Ebu Zubeyde, İsrail’in iki tip patlayıcı araç kullandığını belirtti. İlki, M113 tipi eski zırhlı personel taşıyıcıların paletli versiyonları. Bu araçlar uzaktan kontrol edilerek infilak ettiriliyor ve kara birlikleri girmeden önce mahalleleri tamamen harabeye çeviriyor. İkinci tip ise küçük kara robotları. Bunlar patlayıcılarla donatılarak tünel girişlerine ya da sivillerin bulunduğu bölgelere yönlendiriliyor.</p><p>Ebu Zubeyde, bu saldırıların Filistinli direniş gruplarının operasyon kapasitesini ortadan kaldırmadığını ancak sivil kayıpları dramatik biçimde artırdığını vurguladı. “Patlayıcı robotların yol açtığı patlamalar, binaların çökmesine, altyapının tahrip olmasına ve yoğun nüfuslu bölgelerde aynı anda birçok evin yıkılmasına neden oluyor” dedi.</p><h3>Robotların kullanılma amacı</h3><p>Uzmanlara göre İsrail ordusu, bu robotları doğrudan çatışmayı en aza indirmek, patlayıcı tuzakları önceden yok etmek ve birliklerin ilerleyebileceği güvenli koridorlar açmak için kullanıyor. Ancak bu yöntem, çok ağır insani bedellere yol açıyor.</p><p>Ebu Zubeyde, “Bu saldırılar mahalleleri yerle bir ediyor, yüzlerce aileyi evsiz bırakıyor ve halkı korku içinde göçe zorlayarak psikolojik yıkıma neden oluyor. Robotlar askeri bir taktikten çok soykırım aracına dönüşmüş durumda” ifadelerini kullandı.</p><h3>Saldırıların sonuçları</h3><p>Gazze’de kullanılan “robot” araçlar nedeniyle çok sayıda bina yıkıldı, halk hem fiziksel hem de psikolojik açıdan ağır yaralar aldı. Filistin hükümeti, 100’den fazla aracın infilak ettirildiğini, binlerce kişinin evlerini terk etmek zorunda kaldığını, 1100 kişinin öldüğünü ve 6008 kişinin yaralandığını bildirdi.</p><p>İsrail Güvenlik Kabinesi, 8 Ağustos’ta Gazze kentinin işgaline yönelik plana onay verdi. Planın ilk aşamasında yaklaşık 1 milyon Filistinlinin güneye göçe zorlanacağı, ardından kentin kuşatılıp yoğun saldırılarla ele geçirileceği açıklandı. İkinci aşamada ise büyük ölçüde yıkılmış olan Gazze’nin merkezindeki mülteci kamplarının hedef alınması öngörülüyor.</p><p>İsrail, 1967’den 2005’e kadar 38 yıl boyunca Gazze’yi işgal altında tutmuştu. Yaklaşık 2,3 milyon kişinin yaşadığı Gazze Şeridi, 18 yıldır ağır abluka altında bulunuyor.</p><p>İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana sürdürdüğü saldırılarda ise 64 binden fazla Filistinli yaşamını yitirdi, 162 binden fazlası yaralandı. Hayatını kaybedenlerin çoğunun kadın ve çocuk olduğu belirtilirken, 9 binden fazla kişinin kayıp olduğu ve yüz binlerce kişinin göçe zorlandığı bildiriliyor.</p>

Gazze’de İsrail’in tuzaklı “robot” araçları bombalı saldırılarla yıkım ve dehşet saçıyor

Fransa’nın başkenti Paris’teki simgesel Bastille Meydanı’nda, İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybeden 18 bin 457 Filistinli çocuğun ismi üç gündür tek tek okunuyor.

Bastille’de Gazze anması

<p>Farklı sivil toplum kuruluşlarının öncülüğünde 3 Eylül’de meydanda kurulan çadır, Filistin bayrakları ve saldırılarda yaşamını yitiren çocukların fotoğraflarıyla çevrelendi. Çadırın üzerine ayrıca “Gazze için Bastille” yazılı büyük bir pankart asıldı.</p><p>Bir başka afişte ise 31 Temmuz’a kadar öldüğü tespit edilen çocukların isimlerinin okunacağı, bu sayının enkaz altında kalan, kimliği belirlenemeyen ya da cesetlerine ulaşılamayan çocukları kapsamadığı bilgisi yer aldı.</p><p>Etkinlik boyunca isimler anıldıkça meydanda toplanan kalabalık hep bir ağızdan “Öldürüldü” diye yanıt veriyor.</p><p>Barış için Yahudi Fransız Birliği (UJFP) sözcülerinden Pierre Stambul, AA’ya yaptığı açıklamada, Gazze’de yaşamını yitiren binlerce çocuk için böyle bir etkinlik düzenlediklerini belirterek, açıklanan rakamların yalnızca kimliği tespit edilen çocukları yansıttığını, gerçek sayının çok daha yüksek olduğunu ifade etti.</p><p>Stambul, 3 gün boyunca sabah 11.30’dan akşam 19.30’a kadar meydanda olacaklarını ve aralarında yeni doğanların da bulunduğu ölen çocukların isimlerini tek tek okuyacaklarını söyledi. Daha önce iki kez Gazze’ye gittiğini hatırlatan Stambul, “Ben Yahudiyim, İsrail’de akrabalarım var ama İsrailli liderler faşisttir” dedi.</p><h3>“Sistematik bir katliam”</h3><p>İsrailli yetkililerin, “Gazze’de masum yok” söylemlerine dikkat çeken Stambul, 7 Ekim 2023’ten bu yana yaşananların sivil halka yönelik planlı bir katliam olduğunun altını çizdi. Ölenlerin büyük bölümünün kadın ve çocuk olduğunu, yani savaşçı değil, sivillerin hedef alındığını vurguladı.</p><p>Stambul, Yahudilerin Paris’te İkinci Dünya Savaşı sırasında çocukların tehcir edilmesini unutmadığını hatırlatarak, “Bugün İsrail’in çocukları bilinçli şekilde öldürmesi insanlığa karşı suçtur, soykırımdır. Vicdan sahibi herkesin buna tepki göstermesi gerekir” dedi.</p><p>UJFP’nin 2016’dan bu yana Gazze’deki sivil toplum kuruluşlarıyla yakın bağlar kurduğunu aktaran Stambul, Ekim 2023’ten sonra bölgeye gönderdikleri yardımlarla binlerce çocuğun çadırlarda eğitim görmeye devam ettiğini belirtti.</p><p>Gazze’de mart ayından bu yana kıtlığın sistematik olarak dayatıldığını, yardım noktalarında yemek almaya çalışan çocukların ve sivillerin makineli tüfeklerle hedef alındığını söyledi.</p><p>Batılı ülkeleri de eleştiren Stambul, “Hükümetlerimiz bu katliamın ortağıdır, İsrail’i silahlandırmaya devam ediyorlar ve hiçbir yaptırım kararı almıyorlar” ifadelerini kullandı.</p><p>Son olarak Gazze’den gelen fotoğraflarda açlıktan zayıf düşmüş çocukların görüntülerinin, kendisine Nazilerin imha kamplarında karşılaşılan sahneleri hatırlattığını dile getirdi.</p>

Paris’in Bastille Meydanı’nda yaşamını yitiren Filistinli çocukların isimleri okunuyor

Almanya’da kendilerine “Mütter und mehr gegen Merz” (Merz’e Karşı Anneler ve Daha Fazlası) adını veren bir anne grubu, Gazze’de yaşanan insani drama dikkat çekmek amacıyla Başbakanlık binasının önünde protesto gerçekleştirdi.

İsrail’e anne tepkisi

<p>Grup, Alman hükümetinin İsrail’in saldırılarına karşı sessizliğini ve harekete geçmemesini eleştirerek tepki gösterdi.</p><p>Eylemciler, Başbakan Friedrich Merz’e ve hükümete seslenerek; İsrail’in yardım girişlerini engellemesine karşı daha net bir tavır alınmasını, İsrail’e yönelik silah ambargosu uygulanmasını, tüm silah ihracatının durdurulmasını, Avrupa Birliği-İsrail Ortaklık Anlaşması’nın uluslararası hukuk ihlalleri nedeniyle askıya alınmasını, Almanya’da toplanma özgürlüğünün korunmasını ve Filistin’le dayanışma gösterenlerin kriminalize edilmesine son verilmesini talep etti.</p><p>Dağıttıkları basın açıklamasında, “Aylar süren insani trajedi karşısında siyasetin etkisizliği kabul edilemez. Almanya, İsrail hükümeti üzerinde baskıyı artırmalıdır.” ifadeleri yer aldı.</p><p>Bildiride ayrıca, Almanya’da Filistin’le dayanışma gösteren kişilerin sık sık polis şiddetine maruz bırakılarak kriminalize edildiğine vurgu yapıldı. Gazze’nin yanı sıra Sudan ve Kongo’daki insani krizlere de dikkat çekilen açıklamada, “Bu çatışmalarda siviller, siyasi güç mücadelelerinin ve şiddetin bedelini ödüyor. Biz insanlık, dayanışma ve adalet için sesimizi yükseltiyoruz.” denildi.</p>

Almanya’da annelerden, hükümete İsrail’e karşı eylem çağrısı

Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Michael O’Flaherty, Avrupa hükümetlerine göçmenlere yönelik hak ihlallerinden kaçınmaları yönünde çağrıda bulundu. O’Flaherty, özellikle dışsallaştırılmış göç politikalarının insan haklarını tehlikeye atabileceğini vurguladı.

Göçmen hakları

<p>Komiser O’Flaherty, “Dışsallaştırılmış İltica ve Göç Politikaları ve İnsan Hakları Hukuku” başlıklı raporunu kamuoyuna sundu.</p><p>Raporda, Avrupa devletlerinin düzensiz göçmenleri üçüncü ülkelere gönderme amacıyla yasal altyapı oluşturmaya çalıştığına dikkat çekilerek, bu tür politikaların ciddi insan hakları ihlallerine yol açabileceği belirtildi. Bu nedenle, dışsallaştırma politikalarının uygulanmasından önce kapsamlı insan hakları risk analizlerinin yapılması gerektiği ifade edildi. Ayrıca ülkeler arası anlaşmalarda, insan hakları güvencelerinin ön şart olarak konulmasının önem taşıdığı kaydedildi.</p><p>Hak ihlallerini önlemek için şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiği de raporda öne çıkan diğer bir öneri oldu.</p><p>O’Flaherty, değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı:<br>“İltica ve göç alanındaki işbirliği, insan haklarına zarar vermeyecek şekilde büyük bir hassasiyetle planlanmalı ve uygulanmalıdır. Bu alanda dışsallaştırma politikaları geliştiren hükümetler, olası olumsuz etkileri titizlikle gözden geçirmelidir.”</p><p>Son yıllarda bazı Avrupa ülkeleri, göçmenleri başka ülkelere gönderme yönünde adımlar atmıştı. İngiltere 2022’de yasa dışı yollardan gelen sığınmacıları Ruanda’ya gönderme planını gündeme getirmişti. İtalya ise 2023’te Arnavutluk ile geri gönderme anlaşması imzalamıştı.</p><p>Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 11 Mart 2024’te Avrupa Parlamentosu’nda açıkladığı stratejide, göçmenlerin üçüncü ülkelerde kurulacak merkezlere gönderilmesine yönelik planlarını duyurmuştu. Von der Leyen, İtalya-Arnavutluk anlaşmasını örnek göstermiş ve yeni uygulamaların devreye sokulabileceğini belirtmişti.</p><p>Ancak bu planlar, iltica hakkı, özgürlüklerin kısıtlanması ve keyfi gözaltı riskleri doğurduğu gerekçesiyle hem bazı AB liderleri hem de uluslararası insan hakları örgütleri tarafından eleştirilmişti. “Ruanda planı” benzeri girişimler, ciddi tartışmalara yol açsa da geniş bir destek de bulmuştu.</p>

Avrupa Konseyi: Göçmenlere yönelik hak ihlallerinden kaçının

İtalya’nın güneyindeki Katanya kentinde binlerce kişi, İsrail’in Gazze’ye yönelik ablukasını protesto etmek ve İspanya’dan yola çıkan Küresel Sumud Filosu ile Filistin halkına destek vermek amacıyla yürüyüş düzenledi.

İtalya’da Filistin yürüyüşü

<p>Katanya Limanı’nda toplanan kalabalık, ellerinde Filistin bayrakları ve destek pankartlarıyla şehir merkezine yürüdü. Kortej, Cali ve Vittorio Emanuele 2 caddeleri ile Duomo Meydanı üzerinden Federico di Svevia Meydanı’na ulaştı ve burada mitingle sona erdi. Miting alanındaki ekranda “Gazze, biz geliyoruz” mesajı yansıtıldı.</p><p>Gösteri boyunca “Filistin’e özgürlük”, “Soykırımı durdurun”, “Bizim şehirlerimiz Filistin’le” ve “Nehirden denize özgür Filistin” gibi sloganlar atıldı. Katılımcılar, İsrail’in saldırılarını ve Gazze’ye yönelik kuşatmayı protesto etti.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/63176a9bdd206a0dc32d33505.jpg" width="1024" height="576"></figure><p>Organizatör öğrenci gruplarından bir temsilci, yürüyüşe yaklaşık 15 bin kişinin katıldığını açıkladı. Konuşmacılardan biri, “Bu soykırımı durdurmak için daha fazlasını yapmalıyız” derken, bir başka aktivist ise Küresel Sumud Filosu’nun taşıdığı anlamı vurgulayarak, “Kalplerimiz, bu limandan Gazze’ye hareket edecek dostlarımızla birlikte atıyor. Bugün güzel bir dayanışma gösterisi ortaya koyduk ama binlerce insan katledilirken normale dönmek diye bir şey olamaz” ifadelerini kullandı.</p><p>İtalya’dan katılacak teknelerin, Sicilya’nın doğusundaki limanlardan 7 Eylül’de hazırlıklarını tamamladıktan sonra Barselona’dan hareket eden gemilerle birleşip Gazze’ye doğru devam etmesi bekleniyor.</p><p><strong>Küresel Sumud Filosu&nbsp;</strong><br>Filistin’le dayanışma amacıyla oluşturulan Küresel Sumud Filosu, İsrail’in ablukasını kırmayı hedefliyor. 31 Ağustos’ta Barselona’dan yola çıkan filoya, İtalya’nın Cenova limanından 300 ton yardım malzemesi taşıyan tekneler de katıldı. 44’ten fazla ülkenin destek verdiği bu sivil girişim, Gazze’ye insani yardım ulaştırmayı amaçlıyor.</p><p>Arapça’da “direnç” ya da “sarsılmaz azim” anlamına gelen “Sumud” kavramı, 1967’deki Altı Gün Savaşı sonrası Filistinliler arasında direniş ve toprakta kalma iradesini simgeleyen bir terim haline geldi. Zeytin ağacı ve hamile köylü kadın figürleri de bu kavramı temsil eden semboller arasında yer alıyor.</p>

İtalya’da binlerce kişi Filistin ve Sumud Filosuna destek verdi

İspanya’da düzenlenen bisiklet yarışı La Vuelta, İsrail karşıtı protestoların gölgesinde geçiyor. Yarışın geçtiği bölgelerde, Gazze’deki İsrail saldırılarını kınamak isteyen İspanyollar, İsrail takımı “Israel-Premier Tech”i hedef alan gösterilerini sürdürüyor.

La Vuelta protestoları

<p>İspanya bisiklet turunun bugünkü etabı, İsrail karşıtı protestolar nedeniyle tamamlanamadı.</p><p>23 Ağustos-14 Eylül tarihleri arasında, toplamda 3 bin 151 kilometre ve 21 etap üzerinden gerçekleştirilen La Vuelta, İsrail karşıtı gösterilerin merkezi haline geldi. Yarış, ilk etaplarını İtalya ve Fransa’dan geçirdikten sonra 27 Ağustos’ta İspanya’ya girdi ve neredeyse her gün İsrail karşıtı protestolara sahne oldu.</p><p>Son olarak Navarra bölgesindeki Belagua kasabasından geçen etapta binlerce kişi Filistin bayrakları sallayarak İsrail takımına tepki gösterdi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun yakın arkadaşı Sylvan Adams’a ait “Israel-Premier Tech”in yarıştan çıkarılmasını isteyen göstericiler, “Soykırıma hayır” yazılı pankartlar açarak bisikletçilerin önünü kesti.</p><p>Polisin geniş güvenlik önlemleri aldığı Bilbao’daki bugünkü etabın, protestolar nedeniyle güvenlik gerekçesiyle bitiş çizgisine 3 kilometre kala sona erdiği bildirildi. Bask bölgesinde yarış boyunca, Filistin bayraklarıyla sokakları dolduran halk, bisikletçilerin geçişini engelleyen gösteriler yaptı. Bazı protestocular, Gazze’de hayatını kaybeden çocuklara atfen kırmızı boya ile kaplanmış bebekleri ellerinde taşıyarak dikkat çekti.</p><p>İspanya Gençlik ve Çocuk Bakanı Sira Rego, La Vuelta Genel Direktörü Javier Guillen’den İsrail takımının yarıştan çıkarılmasını talep ederken, göstericilere müdahale eden polis hakkında suç duyurusunda bulunacağını açıkladı.</p><p>La Vuelta boyunca İsrail’e yönelik tepkiler, sivil toplum kuruluşlarının çağrılarıyla birleşti. “İsrail’e Spor Boykotu Platformu” girişimi, İsrail’in Gazze’deki saldırıları devam ettiği sürece spor müsabakalarına katılımının engellenmesi gerektiğini vurguladı.</p><p>14 Eylül’de Madrid’de sona erecek olan yarış, 3 bin 151 kilometrelik mesafesi ve 21 etabına rağmen İsrail karşıtı gösteriler nedeniyle gündemden düşmüyor.</p>

İspanya La Vuelta bisiklet yarışında İsrail protestoları büyüyor

İsviçre kamuoyunu sarsan olayda, 31 yaşındaki bir İsviçreli ile 34 yaşındaki bir Alman, yaşlı bir adamı (81) kandırarak önce evine kilitledi, ardından İtalya’nın Elba Adası’ndaki yazlık evine götürüp günlerce yemek ve ilaçsız bıraktı. 

Yaşlı adamı evine kilitleyip arabasını sattılar

<p>İddianameye göre bu süre zarfında mağdurun yaşamı ciddi tehlike altına girdi. Sanıklar bugün Zürih Kantonu Dietikon Bölge Mahkemesi’nde hâkim karşısına çıktı.</p><h3>Perfid plan: “Araban vericilerle dolu” yalanı</h3><p>Soruşturma dosyasına göre sanıklar, yaşlı adamla ortak bir tanıdıkları sayesinde tanıştı. Ona aracının dinleme cihazlarıyla donatıldığını söyleyerek güvenini kazandılar. Daha sonra aracı bir galericiye 2200 İsviçre Frangı karşılığında sattılar ve parayı ceplerine indirdiler.</p><h3>İşkence ve baskı iddiaları</h3><p>Sanıklar, mağduru yalnızca dolandırmakla kalmadı. İddianamede yer alan bilgilere göre:</p><ul><li>Yaşlı adamın telefonlarını elinden aldılar.</li><li>Onu evine kilitleyerek günlerce dış dünyadan kopardılar.</li><li>Milano’ya götürdükleri sırada çeşitli işkencelere maruz bıraktılar: Mağdurun ayakkabı ve çorapla bir çeşmenin içine girmeye zorlandığı, defalarca yere düşmesi için ayağının kaydırıldığı iddia edildi.</li><li>Ardından tekrar Zürih’e götürülüp evine kilitlendi.</li></ul><h3>Elba Adası’nda aç ve ilaçsız bırakıldı</h3><p>En dramatik kısım ise İtalya’da yaşandı. Sanıklar, sağlık sorunları nedeniyle hareket kabiliyeti kısıtlı olan yaşlı adamı Elba Adası’ndaki yazlık evine kapattı. Ona ne yiyecek ne de yaşamsal ilaçlarını bıraktılar. Adam yaklaşık iki hafta boyunca yardım çağıramadan, evden çıkamadan mahsur kaldı. Ancak bir tanıdığının araması sonucu kurtarılabildi.</p><h3>“Kötü bir film gibiydi”</h3><p>Davanın savcısı, duruşmada olayın vahametini şu sözlerle ifade etti: “Kendimi kötü bir filmde sandım.”</p><p>Sanıklara özgürlüğü kısıtlama, tehdit, dolandırıcılık ve hırsızlık suçlamaları yöneltiliyor. Savcılık, her iki sanık için dört yıldan fazla hapis cezası talep ediyor. İki sanık yaklaşık bir yıldır tutuklu bulunuyor.</p>

Dietikon’da şok dava: İki sanığa 4 yıldan fazla hapis istemi

İslam araştırmacısı Tariq Ramadan, hakkında verilen mahkûmiyet kararına karşı İsviçre Federal Mahkemesi’ne yaptığı temyiz başvurusunda başarısız oldu. Federal Mahkeme, Cenevre Kantonu Mahkemesi’nin kararını onayladı.

Cenevre Mahkemesi’nin tecavüz kararı

<p>Ramadan, 2008 yılında Cenevre’de bir otelde bir kadına tecavüz ve cinsel saldırıda bulunmakla suçlanmıştı. 2023’te ilk derece mahkemesi tarafından beraat eden Ramadan, 2024’te Cenevre Kantonu Mahkemesi tarafından 3 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Bu cezanın 1 yılı kesinleşmiş (koşulsuz) hapis olarak uygulanacak.</p><p>Mahkeme kararını, mağdurun ifadeleriyle örtüşen tanık beyanları, doktor raporları, adli belgeler ve uzman görüşlerine dayandırdı. Ramadan’ın “kanıtların keyfi şekilde değerlendirildiği” yönündeki savunması ise Federal Mahkeme tarafından reddedildi.</p><p><strong>Akademik kariyeri ve tartışmalar</strong><br>63 yaşındaki Ramadan, kökeni Mısır’a dayanan tanınmış bir İslam bilimci. Bir kesim tarafından “Avrupa İslamı” fikrinin öncüsü olarak görülürken, bazı çevreler onu İslamcılığın teşvikçisi olmakla suçluyor. 2009 yılından itibaren Oxford Üniversitesi’nde İslam Araştırmaları profesörlüğü yaptı. Ancak hakkında açılan tecavüz davaları nedeniyle 2017’de ve 2021’de görevinden uzaklaştırıldı. Ramadan’ın eşiyle dört çocuğu bulunuyor, fakat çift ayrı yaşıyor.</p>

İslam bilimci Tariq Ramadan’a verilen 3 yıl hapis cezası onaylandı

ABD’de 16 yaşındaki bir gencin ölümü sonrası ailesi, yapay zeka sohbet robotu ChatGPT’nin bu süreçte ihmali bulunduğu iddiasıyla OpenAI’ye dava açtı. 

ChatGPT’ye 'İntihar' davası

<p>Gencin yapay zeka ile yaptığı yazışmalar da dava dosyasında delil olarak yer aldı. Bu dava, OpenAI’ye karşı “ihmal sonucu ölüme sebebiyet” suçlamasıyla açılan ilk hukuki süreç olma özelliğini taşıyor.</p><p>Kaliforniya’da yaşayan Matt ve Maria Raine çifti, Nisan ayında yaşamını yitiren oğulları Adam Raine için Kaliforniya Yüksek Mahkemesi’ne başvurdu. Ailenin sunduğu belgelerde, gencin intihar düşüncelerini ChatGPT ile paylaştığı görülüyor.</p><p>Adam Raine’in, Eylül 2024’te okul ödevlerinde destek almak amacıyla ChatGPT’yi kullanmaya başladığı, ardından müzik, manga ve üniversite eğitimi gibi konularda da rehberlik için başvurduğu aktarıldı. Dosyada, ChatGPT’nin zamanla Raine’in “en yakın sırdaşı” haline geldiği, gencin kaygılarını ve ruhsal sıkıntılarını düzenli olarak yapay zeka ile paylaştığı vurgulandı.</p><p>Aile, Ocak 2025’te oğullarının ChatGPT ile intihar yöntemleri üzerine konuşmaya başladığını iddia ediyor. Raine’in, kendine zarar verdiğine dair fotoğrafları da programa yüklediği belirtiliyor. Dava dosyasında, ChatGPT’nin bu durumu “acil bir sağlık sorunu” olarak algılamasına rağmen görüşmeyi sürdürdüğü kaydedildi.</p><p>Son konuşmalarda Raine’in intihar planlarından söz ettiği, ChatGPT’nin ise buna karşılık “Bunu dürüstçe söylediğin için teşekkür ederim. Ne istediğini biliyorum, bunu görmezden gelmeyeceğim” dediği öne sürüldü. Raine aynı gün annesi tarafından ölü bulundu.</p><p>Aile, oğullarının ölümünü “öngörülebilir bir sonucun sonucu” olarak nitelendirerek OpenAI’yi, ChatGPT’nin psikolojik bağımlılık yaratacak şekilde tasarlandığını ve kullanılan GPT-4o versiyonunun güvenlik testlerinin yetersiz olduğunu ileri sürüyor.</p><p>Davada OpenAI CEO’su Sam Altman’ın yanı sıra, projede yer alan çok sayıda yönetici, mühendis ve çalışanın da sanık olarak adı geçiyor.</p><p>OpenAI, yaptığı açıklamada Raine ailesine başsağlığı dilerken, ChatGPT’nin kriz anlarında kullanıcıları ABD’deki 988 intihar hattı ya da Birleşik Krallık’taki Samaritans gibi profesyonel yardım kaynaklarına yönlendirmek üzere eğitildiğini hatırlattı. Şirket, sistemin her zaman beklendiği şekilde davranmadığını da kabul etti.</p><p>Bu dava, yapay zeka ile ruh sağlığı arasındaki tartışmaları gündeme taşıyan ilk örnek değil. Geçtiğimiz hafta New York Times’ta çıkan bir yazıda gazeteci Laura Reiley, intihar eden kızı Sophie’nin ChatGPT’ye olan güveninin, yaşadığı ruhsal sorunları ailesinden gizlemesine yol açtığını aktarmıştı.</p>

İntihar eden gencin ailesi OpenAI’ye dava açtı

İsrail’in 7 Ekim 2023’te Gazze’ye başlattığı saldırıların ardından Avrupa siyasetinde peş peşe istifalar yaşandı. Gazze’de devam eden ve pek çok kesim tarafından “soykırım” olarak nitelendirilen sürece karşı hükümetlerinin tutumunu protesto eden çok sayıda siyasetçi ve kamuoyu önündeki isim görevlerinden ayrıldı.

Avrupa’da Gazze tepkisi

<p><strong>Hollanda</strong><br>Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, İsrail yerleşimlerinden gelen ürünlere ambargo uygulanması, İsrail’den silah alımlarının durdurulması, aşırı sağcı İsrailli bakanlara seyahat yasağı getirilmesi ve Filistin devletinin tanınması yönündeki taleplerinin reddedilmesi üzerine 22 Ağustos’ta istifa etti. Veldkamp’ın bu kararı, koalisyonda domino etkisi yarattı ve Yeni Sosyal Sözleşme Partisi (NSC) üyesi diğer bakanlar da geçici hükümetten çekildi.</p><p>İstifa edenler arasında NSC Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Eddy van Hijum, İçişleri Bakanı Judith Uitermark, Eğitim Bakanı Eppo Bruins, Sağlık Bakanı Danielle Jansen, Dış Ticaret Devlet Bakanı Hanneke Boerma, Hukuki Koruma Devlet Bakanı Teun Struycken, Vergi ve Gümrüklerden Sorumlu Bakan Tjebbe van Oostenbruggen ile Sosyal Yardımlar Devlet Bakanı Sandra Palmen-Schlangen yer aldı.</p><p>Van Hijum, İsrail’in uygulamalarını “uluslararası hukukla tamamen çelişen” eylemler olarak tanımladı ve “Kısacası, artık bu noktada bitti” ifadelerini kullandı. Geçici Başbakan Dick Schoof ise istifalardan “derin üzüntü” duyduğunu belirtirken, Gazze’deki gidişatı “dramatik” sözleriyle değerlendirdi. İstifaların ardından hükümeti destekleyen sandalye sayısı 150’den 32’ye düştü.</p><p><strong>İngiltere</strong><br>İngiltere’de de istifalar dikkat çekti. Başbakan Keir Starmer’ın muhalefet lideri olduğu dönemde ateşkese karşı durması, birçok milletvekilinin tepkisini çekti. İşçi Partili Imran Hussain, Gazze’deki çatışmalarla ilgili söylemleri nedeniyle 8 Kasım’da Gölge Bakanlık görevinden ayrıldı. Bir hafta sonra Jess Phillips ve Yasmin Qureshi de ateşkes önergesine destek vermek için gölge kabinedeki görevlerini bıraktı.</p><p>İngiltere’nin Dublin Büyükelçiliği’nde görevli diplomat Mark Smith, 2024 Ağustos’unda ülkesinin İsrail’e silah satmaya devam etmesini protesto ederek istifa etti. Smith, mektubunda “İngiltere’nin savaş suçlarına ortak olabileceği” uyarısında bulundu. Ayrıca Shaista Aziz, Amar Latif, Amna Abdullatif ve Altaf Patel gibi isimler yerel meclislerdeki görevlerinden ayrıldı. Eski milletvekili Lynne Jones ve İşçi Partisi yöneticisi, Filistinli fotoğrafçı Lubaba Khalid de aynı gerekçelerle istifa edenler arasında yer aldı.</p><p><strong>İspanya</strong><br>İspanya’da ise koalisyon ortağı Sumar ittifakı ile Podemos arasında gerilim arttı. Aralık 2023’te yapılan parlamento oturumunda Podemos lideri Ione Belarra’nın konuşmasının engellenmesi kriz yarattı. Belarra, Netanyahu’yu “soykırım planlamakla” suçlamıştı. Onun yerine söz alan Agustin Santos ise Filistin’in tanınması ve İsrail ile silah anlaşmalarının gözden geçirilmesi çağrısı yaptı fakat “soykırım” ifadesini kullanmadı. Bunun üzerine Podemos’tan 5 milletvekili istifa etti.</p><p><strong>İrlanda</strong><br>İrlandalı insan hakları avukatı Michael Farrell, Avrupa Konseyi’ne bağlı ECRI’deki 14 yıllık görevinden istifa etti. Farrell, Gazze konusunda defalarca girişimde bulunduğunu ancak önerilerinin bastırıldığını belirtti. “Eğer Gazze’deki saldırılar hakkında konuşamayacaksam, insan hakları ihlallerini yapan devletleri eleştirmeye de devam edemem,” ifadeleriyle görevinden ayrıldığını açıkladı.</p><p><strong>Belçika</strong><br>Belçika’da Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Maxime Prevot, hükümete İsrail karşısında daha sert bir tavır alınmazsa koalisyonun dağılabileceği uyarısında bulundu. Prevot, De Standaard gazetesine yaptığı açıklamada “Eğer İsrail’in insan hakları ihlallerine karşı kararlı bir tutum sergilenmez veya Filistin resmen tanınmazsa büyük bir kriz kapıda” dedi. Sorunun çözülmemesi halinde hükümet kararlarını engellemeyi düşüneceğini de belirtti.</p>

İsrail’in Gazze saldırıları Avrupa’da istifa dalgası yarattı

İsviçre’nin prestijli teknik üniversitelerinden EPFL’de tamamladığı doktora çalışmasıyla bilim dünyasında dikkatleri üzerine çeken Nergiz Şahin Solmaz, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü’nün bu yılki sahibi oldu.

Başarıya uzanan yol

<p>Nergiz Şahin Solmaz’ın Samsun Bafra’da başlayan başarı hikayesi, ailesinin İstanbul’a taşınma kararıyla ivme kazandı. Yatılı okulda edindiği disiplin ve Türkiye’nin önde gelen mühendislik fakültelerinde aldığı eğitimle şekillenen bu yolculuk, İTÜ’deki çift anadal programıyla bilim tutkusuna dönüştü. Akademik hedefleri onu İsviçre’ye, Avrupa’nın ileri teknoloji merkezlerine taşıdı. Bugün, bilimi insanlığa faydaya dönüştürme hedefiyle çalışan Solmaz’ın bu yolculuğu, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen <strong>Raymond Andrew Ödülü</strong> ile taçlandı.</p><p>Manyetik rezonans alanında en iyi doktora tezine verilen bu ödülle, genç bilim insanı sadece akademik bir başarıya değil, aynı zamanda teknolojiye erişimi demokratikleştirmeye yönelik vizyoner bir çalışmaya da imza attı.</p><p>İstanbul Teknik Üniversitesi’nden başlayan mühendislik yolculuğunu İsviçre’de ileri düzey araştırmalara taşıyan Solmaz, tek yongada (single-chip) Elektron Spin ve Nükleer Manyetik Rezonans dedektörlerini entegre eden öncü projesiyle büyük takdir topladı. Kendisiyle hem bu çığır açan araştırmasını hem de bir Türk kadın mühendisin İsviçre’deki başarı hikâyesini konuştuk.</p><p><strong>Röportaj: Özgür Mumcular - Ferah Koçak Erdoğan</strong></p><p><strong>Nergiz Hanım sizi tanıyabilir miyiz?</strong></p><p>Samsun Bafra doğumluyum ve dört kardeşin en küçüğüyüm. Üç yaşındayken İstanbul’a taşındık ve ilkokulu Kağıthane Hasdal İlköğretim Okulu’nda okudum. Lise eğitimimi, Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. Üniversite giriş sınavında Türkiye genelinde 300. olarak İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümüne üçüncü sıradan girdim ve İTÜ Vakfı ile Türk Eğitim Vakfı’ndan üstün başarı bursları aldım.</p><p>Üniversitede Elektronik Mühendisliği ile birlikte Kontrol Mühendisliği çift anadal programını tamamladım. Lisans eğitimim sırasında VLSI Laboratuvarı’nda çalışarak devre tasarımına ilk adımlarımı attım. Yüksek lisans dönemimde, uzay uygulamaları için kriyojenik sıcaklıklara ve radyasyona dayanıklı radyo frekansı devre tasarımı üzerine araştırmalar yürüttüm.</p><p>Üniversite yıllarında eşimle tanıştım ve evlenerek İsviçre’ye birlikte taşındık. Doktora eğitimimi EPFL’de tamamladım ve burada manyetik rezonans sensörleri için entegre devre tasarımına odaklandım. Amerika, İtalya, Almanya, Fransa ve Finlandiya’da düzenlenen konferanslara katıldım ve konuşmacı olarak davet edildim.&nbsp;</p><p>Yaklaşık bir buçuk yıldır, akademiyle endüstri arasında bir köprü kuran CSEM’de görev alıyorum. Temel amacım; ileri teknolojiler geliştirmek, onları erişilebilir kılmak ve bilimsel yenilikler ile gerçek dünya problemlerine somut çözümler üreterek insanlığa katkı sağlamak.</p><p>Gelecekte, daha bağımsız araştırmalar yürütebileceğim bir konuma ulaşmayı hedefliyorum.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3600.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>Raymond Andrew Ödülü’nü kazandığınızı ilk duyduğunuzda neler hissettiniz? Bu ödül sizin için ne ifade ediyor?</strong></p><p>Bu ödülü kazandığımı ilk duyduğumda büyük bir mutluluk ve onur hissettim. Elektronik mühendisliği altyapısıyla manyetik rezonans alanına adım attığımda önümde pek çok belirsizlik vardı. Bu alana yeni giren bir araştırmacı olarak kendimi ne kadar geliştirebileceğimi ve bilimsel topluluk tarafından nasıl karşılanacağımı bilemiyordum. Raymond Andrew Ödülü, manyetik rezonans alanında doktorasını tamamlayan genç araştırmacılara verilen çok prestijli bir ödül ve benim için hem bir motivasyon kaynağı hem de bu alanda doğru yolda olduğumun güzel bir göstergesi.</p><p><strong>Doktora tezinizde geliştirdiğiniz “Single Chip Dynamic Nuclear Polarization Microsystems” teknolojisinin bilimsel dünyaya katkısını nasıl özetlersiniz?</strong></p><p>Bu teknoloji, dinamik nükleer polarizasyon (DNP) yöntemini çip ölçeğinde minyatürize ederek manyetik rezonansın hassasiyet sınırlarını genişletmeyi amaçlıyor. Yani, daha düşük maliyetli, daha kompakt ve yaygın kullanılabilir manyetik rezonans cihazlarının önünü açıyor. Bu sayede laboratuvar dışına taşabilecek, daha erişilebilir ölçüm ve analiz imkânları yaratmayı hedefliyoruz.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3601.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>Bu araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan teknik ya da teorik engel neydi ve bunu nasıl aştınız?</strong></p><p>En zorlu kısımlardan biri, yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini gerçekleştirmekti. Hem deney düzenekleri hem de kullandığımız malzemeler benim için yeniydi ve tasarladığım devrenin doğru çalıştığını göstermek için ön testler yapmak gerekiyordu. Deneyleri yürütürken bir yandan da hangi malzemenin hangi sonucu vereceğini öngörmeye, bunu güncel yayınlardan edindiğimiz bilgilerle birleştirerek en uygun deney planını oluşturmaya çalışıyorduk. Farklı fiziksel süreçleri aynı anda kontrol etmek karmaşık bir süreçti ama bu engelleri disiplinler arası bir yaklaşımla, sabırla ve ekip çalışmasıyla aşabildik. Bu süreç uzun ama öğretici oldu.&nbsp;</p><p><strong>Projenizin, özellikle DNP teknolojisinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması açısından gelecekte nasıl etkiler yaratmasını bekliyorsunuz?</strong></p><p>Özellikle yüksek frekansta çalışan DNP test ekipmanları oldukça pahalı ve dünyada sadece sayılı üniversite ve araştırma merkezi bu ekipmanlara sahip olabilecek bütçeye sahip. Doktora tezimde tasarladığımız DNP çipleri sayesinde, yüksek maliyetli gyrotronlara ve mikrodalga dalga kılavuzlarına ihtiyaç duymadan bu deneyleri gerçekleştirebildik.&nbsp;</p><p>Umudum, bu teknolojinin sadece büyük laboratuvarlarla sınırlı kalmayıp daha küçük araştırma gruplarında ve hatta klinik uygulamalarda da kullanılabilir hale gelmesi. DNP, manyetik rezonans sinyalini yüzlerce kat artırabiliyor; bu da daha hızlı ve daha detaylı ölçümler yapılmasına imkân tanıyor. Böylece hem deney süreleri kısalıyor hem de daha önce mümkün olmayan, çok kısa ömürlü ve hızlı gerçekleşen dinamik süreçler takip edilebiliyor. Uzun vadede, bu teknolojinin tıp, malzeme bilimi ve biyosensörler gibi alanlarda yeni fırsatlar yaratacağına inanıyorum.</p><p><strong>İTÜ’den EPFL’ye uzanan yolculuğunuzda sizi bu alana yönlendiren motivasyon neydi?</strong></p><p>İTÜ’de lisans eğitimim sırasında elektromanyetik dalgalar, radyo frekansı devreleri gibi konularda sağlam bir altyapı edindim. Bunun yanında, kuantum fiziğinin geniş uygulama alanları tam olarak kavrayamasam da her zaman ilgimi çekiyordu. Doktora konusu seçerken EPFL’de karşıma bu alanda çalışma fırsatı çıktı. Neredeyse hiç bilmediğim bir konuda doktora yapmak başta oldukça ürkütücüydü.&nbsp;</p><p>Ancak manyetik rezonansın neredeyse sınırsız uygulama alanına sahip olması ve bir elektronik mühendisi olarak bu alana kendi katkımı sunma ihtimali beni çok heyecanlandırdı. EPFL bu tür araştırmalar için çok uygun bir ortam sunuyor; deneysel olanaklarımız oldukça ileri düzeyde. Bu alanda beni en çok motive eden şey ise temel bilimin, yenilikçi mühendislikle birleşerek somut bir ürüne dönüşebilmesi.</p><p><strong>Doktora süreciniz boyunca sizi en çok etkileyen kişi ya da olay neydi?</strong></p><p>Yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini başarıyla gerçekleştirmek oldukça uzun zaman aldı. Bir dönem, deneylerden elde ettiğimiz verileri yorumlamakta çok zorlandık ve doğrudan neden beklediğimiz DNP etkisini gözlemleyemediğimizi anlamıyorduk. Danışman hocamla aylar boyunca deneme ve sonuç değerlendirme süreci yürüttük. Her seferinde yeni bir yorum geliştiriyor, o yorumu doğrulamak için yeni bir deney ya da matematiksel hesaplama yapıyorduk. Doğru cevaba ulaşana kadar pek çok yanlış varsayımı test ettik.&nbsp;</p><p>Tüm bunlar olurken büyük bir merak ve heyecanla yeni olasılıklar üretmeye devam ettik. Pes etmeyi hiç düşünmedik çünkü cevabı mutlaka bulacağımıza inanıyorduk. Danışman hocamla, daha önce birlikte yürüttüğümüz deneylerde de bana aşıladığı bu yaklaşım, neredeyse her akşam laboratuvardan çıkarken ‘Çözümü bulacağız, yarın görüşürüz’ diyerek bitirdiğimiz uzun tartışmaların bir parçasıydı. Bu süreç bana yalnızca mühendislik ve tasarımın değil, bilimsel araştırmanın da ne kadar keyifle ve azimle yürütülebileceğini gösterdi.</p><p><strong>Kadın bir mühendis ve araştırmacı olarak bilim dünyasında karşılaştığınız zorluklar oldu mu? Bunlarla nasıl baş ettiniz?</strong></p><p>Açıkçası bu konuda kendimi şanslı azınlık içinde görüyorum. Hayatım boyunca ailemden, öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan güçlü bir destek hissettim. Hiçbir zaman ‘bunu sen yapamazsın ama bir erkek yapar’ gibi bir düşünce bana aşılanmadı; yeteneklerim küçümsenmedi. Aksine öğretmenlerimin özel ilgisi ve kazandığım burslar bu özgüveni pekiştirdi. Egitim hayatım boyunca arkadaşlarımdan, asistanlardan ve hocalarımdan her zaman saygı ve destek gördüm. Türkiye’de kız öğrencilerin çalışkan ve başarılı olduğu yönündeki yaygın algının da bu anlamda bana moral verdiğini söyleyebilirim.</p><p>EPFL’ye geldiğimde de içinde yer aldığım laboratuvar ortamında ve hocalarımla çalışırken hep yeteneklerime değer verildiğini hissettim. Bunun yanında EPFL’de kadın araştırmacılara destek sağlayan <strong>‘Fix the Leaky Pipeline’</strong> programına katıldım. Bu sayede harika kadın araştırmacılarla tanıştım ve aslında pek çok kadının bilim dünyasında ne tür engellerle yüz yüze kaldığını yakından gördüm. Bu süreçte ben de kendi kendime koyduğum görünmez sınırların farkına vardım. Bu, hâlâ üzerinde çalışmaya ve kendimi geliştirmeye devam ettiğim bir alan.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3603.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>Sizin gibi yüksek teknoloji alanlarında çalışmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?</strong></p><p>Meraklı olun, soru sormaktan çekinmeyin ve hata yapmaktan korkmayın. Yeni bir alana girerken yeteneklerinizden şüphe etmeyin, cesur olun. Ben hiçbir başarının sadece büyük bir zekânın ürünü olduğuna inanmıyorum; ama her başarının mutlaka büyük bir emeğin sonucu olduğundan eminim.&nbsp;</p><p>İyi bir ekipte yer almak ve farklı disiplinlerden insanlarla çalışmak vizyonunuzu inanılmaz derecede genişletir. Mümkünse farklı alanlarda araştırma yapan insanlarla iletişim kurun, onlardan öğrenin. Ve unutmayın: Sabır çok önemli. Büyük fikirler bir günde gerçeğe dönüşmez, ama emekle, inatla ve merakla mutlaka yolunu bulur.</p><p><strong>Akademide mi kalmayı düşünüyorsunuz yoksa endüstride de çalışmalar yapmak istiyor musunuz?</strong></p><p>Şu anda çalıştığım kurum olan CSEM, akademi ile endüstri arasında tam anlamıyla bir köprü görevi görüyor. Doktora sonrasında araştırmalarımı burada yürütüyorum. İçinde yer aldığım grup bugüne kadar birçok başarılı tasarıma imza atmış, içinden start-up şirketler çıkarmış bir ekip.&nbsp;</p><p>Bu farklı ortam, uzun zamandır fırsat bulamadığım alanlarda kendimi geliştirmeme imkân sağlıyor. Grubumuzda elektronik devre tasarımında 20 yılı aşkın deneyime sahip mühendislerle çalışıyorum ve onlarla yaptığım fikir alışverişleri manyetik rezonans alanında uygulanabilir yeni fikirler ortaya çıkarıyor.</p><p>Aslında yüksek lisansım sırasında da bir süre İTÜ Teknopark’taki Mikroelektronik firmasında yarı zamanlı çalışmış ve oradaki tecrübeli mühendislerden çok şey öğrenmiştim. Hatta o dönemde edindiğim pratik bilgilerin, doktora sırasında tasarladığım devrelerin başarıyla çalışmasında kritik rol oynadığına inanıyorum.</p><p>Demek istediğim şu ki: akademi ve endüstri, birbirini sürekli besleyen ve birlikte ilerleyen iki DNA sarmalı gibidir. Benim gönlümde uzun vadede akademi var; çünkü bir ürünü geliştirmekten ziyade, sıfırdan yepyeni bir ürünün gerçeğe dönüşebileceğini göstermek bana çok daha heyecan verici geliyor. Tabii en büyük hayalim, bu fikirlerin sadece laboratuvarda kalmayıp bir gün gerçek dünyaya taşınarak birilerine, ne kadar küçük olursa olsun, somut bir fayda sağlaması.</p><p><strong>Araştırma konularınız arasında özellikle ilginizi çeken, gelecekte derinleşmeyi planladığınız yeni bir teknoloji ya da alan var mı?</strong></p><p>Şu anda kuantum algılama ve biyouyumlu mikro sistemler alanı özellikle ilgimi çekiyor. Manyetik rezonans tekniklerini biyomedikal cihazlarla birleştirmek önemli fırsatlar sunabilir ve bu yönde derinleşmeyi hedefliyorum. Bu alanda ilerlemek için iş birlikleri geliştirmem ve yapılabilecekler konusunda kendimi daha fazla beslemem gerektiğinin farkındayım.&nbsp;</p><p>Şu anda bilgi ve yetkinlik alanım doğrultusunda alana katkı sağlayacağına inandığım devreleri tasarlamaya devam ediyorum. Kısa vadede, geniş sıcaklık aralığında çalışabilen, farklı yöntemleri ve frekansları aynı çipte bir araya getiren gelişmiş manyetik rezonans devreleri tasarlamayı hedefliyorum. Böylece pek çok farklı deney tek bir çip ile gerçekleştirilebilecek.</p><p><strong>Uluslararası iş birliklerinin araştırmalarınızdaki yeri nedir? Türkiye’deki üniversitelerle ortak projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz?</strong></p><p>Uluslararası iş birliklerinin degerini gittikce daha iyi anliyorum. Farklı bakış açıları ve teknik imkanlar bir araya geldiğinde çok daha yaratıcı çözümler üretilebiliyor. Gelecekte Türkiye’deki üniversitelerle de ortak projelerde yer almayı çok isterim. Bu tür bağların hem bilgi paylaşımı hem de insan kaynağı açısından büyük katkı sağladığına inanıyorum.</p><p><strong>Kendi kariyer hikayenizi düşündüğünüzde, geriye dönüp genç Nergiz’e bir cümleyle ne söylemek isterdiniz?</strong></p><p>Kendine güven ve fikirlerinin pesinden kosmaktan asla çekinme. Daima açık iletişimden yana ol; sorunları ertelemeden, güzel bir iletişimle çöz. Yıllar önce İTÜ’den bir hocamın bana söylediği bir sözün ne kadar doğru olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyorum: <i>‘Ne olmak istiyorsan, o olacaksın.’</i> Çok basit ama benim için çok güçlü bir cümle. Hâlâ kendime sık sık bunu hatırlatıyorum.</p>

Bir Türk kadınının bilimde çığır açan devrimi

Modernleşme denince akla genellikle teknolojik gelişmeler, eğitim reformları ve hukukta yapılan değişiklikler gelir. Ancak tarihî süreçler sadece görünen yüzlerden ibaret değildir. Bir toplumun dönüşümünde, yüksek sesle konuşmayan ama derin izler bırakan aktörler de vardır. 

Sessiz aktörler

<p>Pusula Swiss olarak, Osmanlı’nın son döneminde hem devletin çeşitli kademelerinde görev almış hem de tasavvuf geleneğine sıkı sıkıya bağlı kalmış bu "sessiz aktörler"i gündeme taşımak istedik.&nbsp;</p><p>Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalarını sürdüren ve Osmanlı’nın geç dönem sûfî bürokratları üzerine kapsamlı çalışmalar yürüten Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya ile gerçekleştirdiğimiz bu röportaj, modernleşme ile maneviyat arasında kurulmuş köprülerin izini sürüyor.</p><p><strong>Pusula Swiss:</strong> Sayın Yalçınkaya, bize öncelikle akademik geçmişinizden ve sizi “sûfî bürokratlar” gibi özel bir alana yönlendiren sebeplerden bahseder misiniz?</p><p><strong>Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya:</strong> Elbette. Lisans ve yüksek lisans eğitimim sırasında Osmanlı düşünce tarihi ve tasavvuf geleneği benim ana ilgi alanımdı. Doktora tezimi Ken’ân Rifâʿî üzerine hazırladım. Ardından Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü’nde akademik kariyerime başladım. 2022-2024 arasında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde (CMES) doktora sonrası araştırmalarımı yürüttüm. Halen Harvard Universitesi kaynaklarıyla sabbatical sürecimdeyim ve doktora sonrası araştırmalarımı yayın haline getiriyorum. Burada geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde sûfî entelektüellerin devlet ve toplum üzerindeki etkilerini inceledim. Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, tarih yazımında çoğu zaman göz ardı edilen bu aktörlerin, modernleşme sürecinin manevî ve ahlâkî yüzünü temsil etmesiydi.</p><p><strong>Pusula Swiss:</strong> "Sûfî bürokrat" kavramı ilk bakışta tezat gibi görünüyor. Bu tanımı biraz açar mısınız?</p><p><strong>Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya:</strong> Haklısınız, kulağa zıt gibi geliyor. Bir yanda mistik hayatın sadeliğini benimseyen sûfîler, diğer yanda seküler devlet düzeni içinde görev yapan bürokratlar... Ancak Osmanlı toplumunda bu ikilik düşündüğümüz kadar keskin değildi. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında birçok devlet adamı aynı zamanda bir tarikata mensuptu. Bu kişiler hem mektepler açıyor, eğitim reformları yapıyor hem de dergâhlarda zikir halkalarına katılıyor, Mesnevî okutuyorlardı. Onların çok yönlü kimlikleri sayesinde devletin teknik modernleşmesi ile toplumun manevî değerleri arasında bir denge sağlandı.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c819.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>Pusula Swiss:</strong> Bu sûfî bürokratlar Osmanlı modernleşmesine ne tür katkılar sundular? Reformlara karşı mıydılar yoksa desteklediler mi?</p><p><strong>Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya:</strong> Bu noktada geleneksel anlatılarla yüzleşmemiz gerekiyor. Osmanlı modernleşmesini genellikle seküler, Batıcı elitlerin projesi gibi görürüz. Ancak gerçekte sûfî entelektüeller bu sürecin tam içindeydiler. Örneğin, Aşçı Dede İbrahim Halil Efendi'nin hatıratında Japonya'nın modernleşmesinden övgüyle bahsedilir. Bu isimler reformları bir tür dinî sorumluluk olarak gördüler. Gazetelerde yazılar yazdılar, halka yeniliklerin gerekçelerini anlattılar. Modernleşmenin vicdanı oldular diyebiliriz. Yaptıkları iş, sadece modern kurumları savunmak değil; bu kurumlara manevî ve ahlâkî içerikler kazandırmaktı.</p><p><strong>Pusula Swiss:</strong> Örnek olarak kimleri sayabiliriz?</p><p><strong>Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya:</strong> Ken’ân Rifâʿî bu profilin en çarpıcı örneği. Galatasaray Sultanîsi mezunu, aynı zamanda şeyh. Maarif Nezareti’nde müfettişlik yapmış, vilayetlerde maarif müdürlüğü görevinde bulunmuş. İstanbul’da Ümmü Ken’an Dergâhı’nı kurmuş. Cumhuriyet’in radikal reformlarına dahi anlayışla yaklaşmış biri. "Gerçek tekke kalptedir" diyerek, zahiri kurumların değil, tasavvufun özünün korunmasını savunmuştur. Hem klasik Türk musikisine hem de Batı müziğine ilgi göstermiş, piyano çalmış ve ilahiler bestelemiştir.</p><p>Veled Çelebi İzbudak da önemli bir örnek. Mevlânâ soyundan gelen bir Mevlevî şeyhi, ama aynı zamanda II. Meşrutiyet’ten itibaren Modernleşme süreçlerinde aktif olarak yer almış, Cumhuriyet döneminde de milletvekili olarak görev almış bir dil âlimi. Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 12 ciltlik bir sözlük hazırlamış. Mevlânâ Dergâhı'nın müzeye dönüştürülmesinde de adı geçiyor. Onun hikâyesi, sûfî kimliğin ulus-devlet reformlarıyla çatışmadığını, tam tersine bu sürece içeriden katkı sunduğunu gösteriyor.</p><p><strong>Pusula Swiss:</strong> Daha az bilinen ama önemli isimlerden de bahseder misiniz?</p><p><strong>Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya:</strong> Mehmet Şemseddin Ulusoy, Bursa’da Halvetî-Misrî Dergâhı'nın son şeyhi. Şiirlerinde modern toplumun meselelerini tasavvuf perspektifinden değerlendirmiş. Aşçı Dede İbrahim Halil, II. Abdülhamid döneminde hem mutfakta hizmet etmiş hem de hatıratında dönemin reform tartışmalarına yer vermiştir. Bu metinler, sufîlerin dünyadan kopuk olmadığını, aksine yenilikleri takip ettiklerini gösteriyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c81a.jpg" width="1024" height="576"></figure><p>Tâhirü’l-Mevlevî ise tam bir entelektüel. Hem mevlevî hem de eğitimci, şair ve yayıncı. 1912’de yazdığı "Teşebbüs-i Şahsî" romanı, tasavvufun çalışma ve girişimcilik ahlâkıyla nasıl örtüştüğünü gösteriyor. O, “çalışmak da ibadettir” anlayışıyla sûfîlerin üretken bireyler olmasını savunmuş.</p><p><strong>Pusula Swiss:</strong> Günümüz için bu “sessiz aktörler”in ne gibi bir anlamı olabilir sizce?</p><p><strong>Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya:</strong> Bu isimler bize çok şey söylüyor. Öncelikle tarihî süreçlerde seküler ve dindar ayrımının bu kadar keskin olmadığını hatırlatıyorlar. Modernleşme, manevî değerlerle çatışmak zorunda değil. Aksine, etik ilkelerle desteklendiğinde daha kalıcı hale geliyor. Ken’ân Rifâʿî gibi bir isim hem Batılı yaşam tarzına açık hem de tasavvufun özüne sadık kalabiliyorsa, bu bizler için çok güçlü bir mesaj. Kamu hizmetinde, eğitimde ya da kültürde çalışan herkes için ilham verici. Sessiz aktörlerin geçmişte söyledikleri, bugün de içimizde yankılanıyor. Bu yüzden onları hatırlamak, sadece tarihî bir borç değil; aynı zamanda toplumsal bilinç ve geleceğe yönelik vizyon açısından da çok değerli.</p><p><strong>Pusula Swiss:</strong> Çok teşekkür ederiz bu derinlikli ve ufuk açıcı sohbet için.</p><p><strong>Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya:</strong> Ben teşekkür ederim. Bu tür konulara yer vermeniz, geçmişle bugün arasında kurduğumuz bağların güçlenmesine katkı sağlıyor.</p>

Tasavvufla reform arasında: Sessiz bir dönüşümün izinde

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

<p>Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.</p><p><strong>Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan</strong></p><ul><li><strong>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</strong></li></ul><p>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;</p><p>Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;</p><p>2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;</p><ul><li><strong>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</strong></li></ul><p>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;</p><p>Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;</p><p>Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;</p><p>Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;</p><p>Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;</p><ul><li><strong>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</strong></li></ul><p>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;</p><p>Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;</p><p>Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;</p><p>Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.</p><ul><li><strong>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</strong></li></ul><p>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;</p><p>Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;</p><p>Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;</p><ul><li><strong>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</strong></li></ul><p>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;</p><p>Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;</p><p>Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.</p><ul><li><strong>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</strong></li></ul><p>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;</p><p>Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;</p><ul><li><strong>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</strong></li></ul><p>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.</p><ul><li><strong>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</strong></li></ul><p>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;</p><p>Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;</p><p>Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;</p><p>Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.</p>

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

<p>Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.</p><p>Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "<strong>Pets in Turkey</strong>"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…</p><p><i><strong>Röportaj:</strong>&nbsp;Özgür Mumcular</i></p><ul><li><strong>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</strong></li></ul><p>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;</p><ul><li><strong>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</strong></li></ul><p>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</strong></li></ul><p>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.</p><ul><li><strong>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</strong></li></ul><p>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.</p><ul><li><strong>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</strong></li></ul><p>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.</p><ul><li><strong>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</strong></li></ul><p>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</strong></li></ul><p>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</strong></li></ul><p>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.</p><ul><li><strong>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</strong></li></ul><p>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.</p><ul><li><strong>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</strong></li></ul><p>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.</p><ul><li><strong>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</strong></li></ul><p>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><p><strong>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;</strong></p><p>Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a></p><p>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></p></li><li><p><strong>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?</strong></p><p>İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.</p><p>Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</p></li></ul>