Nature Climate Change dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, sıcak hava dalgalarına tekrar tekrar maruz kalmak, insanlarda yaşlanma sürecini hızlandırabiliyor. Uzmanlar, bu etkinin sigara kullanımı, alkol tüketimi veya hareketsizlik kadar zararlı olabileceğini vurguluyor.
Tayvan’da 15 yıl boyunca sürdürülen araştırmada 24 bin 922 yetişkinin sağlık verileri incelendi. Katılımcıların ortalama biyolojik yaşı 46 olarak hesaplandı. Bulgulara göre, sadece iki yıl içinde fazladan dört gün sıcak hava dalgasına maruz kalmak, biyolojik yaşta yaklaşık dokuz günlük bir artışa yol açıyor.
Bilim insanları biyolojik yaşı belirlemek için tansiyon, kolesterol, iltihap göstergeleri ile karaciğer, böbrek, akciğer fonksiyonlarını ölçtü. Özellikle ağır işlerde çalışanlar, kırsal bölgelerde yaşayanlar ve klimaya erişimi sınırlı toplulukların daha büyük risk altında olduğu ortaya çıktı.
Uzmanlardan uyarı
Hong Kong Üniversitesi’nden Dr. Cui Guo, “Eğer bu maruziyet onlarca yıl birikirse, sağlık üzerindeki etkiler çok daha yıkıcı olacaktır. Dahası, sıcak hava dalgaları her geçen yıl daha uzun ve sık hale geliyor” ifadelerini kullandı.
Sıcak hava dalgası nedir?
Sıcak hava dalgası, birkaç gün boyunca ortalamanın üzerinde seyreden aşırı sıcaklarla tanımlanıyor. İngiltere’de örneğin, üç gün boyunca 25 derecenin (Londra’da 28 derece) aşılması bu durumun ilan edilmesi için yeterli.
Kısa vadede aşırı sıcaklar, vücudun soğutma sistemlerini zorlayarak kalp ve böbrekleri yıpratıyor. Yeterli su ve dinlenme olmadığında dehidrasyon, sıcak çarpması hatta ölümcül ısı çarpması görülebiliyor. Uzun vadede ise tekrarlayan sıcaklık stresi kalp-damar, solunum ve böbrek hastalıklarını ağırlaştırabiliyor. Hücresel düzeyde DNA hasarı, oksidatif stres ve kronik iltihaplanma yaşlanmayı hızlandıran nedenler arasında gösteriliyor.
İklim değişikliği, sıcak hava dalgalarını daha uzun süreli ve daha yoğun hale getiriyor. Avrupa, küresel ölçekte en hızlı ısınan kıta konumunda. Bu yaz Fransa’da 43 dereceyi aşan iki rekor sıcaklık dalgası yaşandı. World Weather Attribution (WWA) tarafından yapılan incelemeye göre, 2024’te dünya genelinde ortalama 41 gün daha fazla “tehlikeli sıcak” kaydedildi.
Sıcaklık kaynaklı ölümler şimdiden ürkütücü boyutlarda. 2022 yazında Avrupa’da yaklaşık 63 bin kişi aşırı sıcaklar nedeniyle hayatını kaybetti. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), dünya genelinde 2,4 milyar insanın işyerinde ısı stresi altında çalıştığını; bunun her yıl 22 milyonun üzerinde iş kazasına ve 19 bine yakın işçi ölümüne yol açtığını bildiriyor.
Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Direktörü Dr. Hans Kluge’nin liderliğindeki Avrupa İklim ve Sağlık Komisyonu, aşırı hava olaylarını “gerçek zamanlı ilerleyen bir halk sağlığı acil durumu” olarak niteliyor.
Araştırma, savunmasız grupların korunması, sağlık sistemlerinin hazırlanması ve çevresel eşitsizliklerin azaltılması için yeni politika adımlarının aciliyetini ortaya koyuyor.
