TikTok'ta “#Roaccutane” etiketiyle binlerce video, kullanıcıların bu ilaca başladıktan sonraki cilt değişimlerini gözler önüne seriyor. Ancak bu videolarda, ilacın neden olabileceği ciddi yan etkiler—cilt kuruluğu, eklem ağrıları ve özellikle gebelikte ciddi doğumsal anomali riski—genellikle göz ardı ediliyor.

“Hamile Kalınca Ne Yapacağımı Bilemedim”

Lise adlı bir kadın, yıllar önce farklı tedavilerden sonuç alamayınca Roaccutane kullanmaya karar vermiş. Ancak kısa süre sonra, doğal yolla hamile kaldığını öğrendiğinde hayatının en zor kararlarından biriyle karşı karşıya kalmış. "Bana çocuk sahibi olamayacağım söylenmişti. Ama bir anda hamile kaldım. Ne yapacağımı bilemedim," diyen Lise, kadın doğum uzmanıyla yaptığı değerlendirme sonucu gebeliği sonlandırmaya karar vermiş.

Bugün, bu karardan pişman olmadığını ancak doğal yöntemlere yönelmenin daha doğru olabileceğini düşündüğünü söyleyen Lise, gençleri bilinçlendirmek için hikâyesini paylaştığını ifade ediyor: “Gençlere bu ilacın ne kadar kolay reçete edildiğini gördükçe uyarma ihtiyacı hissediyorum.”

Her Yıl 30 Kadın Risk Altında

Helsana sağlık sigortasının verilerine göre, her yıl İsviçre’de yaklaşık 30 kadın, gebelikten hemen önce izotretinoin (Roaccutane’ın etken maddesi) kullanıyor. İlk trimesterde bu ilaca maruz kalan kadın sayısı ise yılda yaklaşık 10. Uzmanlara göre bu oldukça endişe verici bir tablo.

CHUV ve Bern Üniversitesi’nden farmakolog Alice Panchaud, riskin ciddiyetine dikkat çekiyor: “Doğumsal anomali riski %30’a kadar çıkabiliyor. Özellikle kulak, göz, damak, kalp ve beyin gelişimi bu ilaçtan etkileniyor.”

Reçete Sayısı 10 Yılda 140 Bine Ulaştı

Panchaud, bu ilacın sadece ağır akne vakalarında, tüm diğer tedavi seçenekleri tükendikten sonra reçete edilmesi gerektiğini belirtiyor. İsviçre'nin ilaç denetim kurumu Swissmedic’in yönergeleri de bu yönde.

Ancak uygulamada bu kurala her zaman uyulmadığı görülüyor. Helsana’nın verilerine göre, Roaccutane ve benzeri ilaçların reçete sayısı son 10 yılda 107 binden 140 bine yükseldi. Bu da ilaç kullanımında dikkatsizliğin arttığına işaret ediyor.

Swissmedic’in son 30 yılda kayda aldığı 754 yan etki bildirimi bulunuyor, ancak uzmanlara göre bu sayı gerçeği yansıtmıyor olabilir; zira çoğu kişi yaşadığı olumsuz etkileri bildirmiyor.

Uzmanlardan Çağrı: Bilinçli ve Kontrollü Kullanım Şart

Roaccutane’ın etkili olduğu kadar riskli bir ilaç olduğuna dikkat çeken uzmanlar, sosyal medya etkisinin gölgesinde kalmadan gençlerin ve ailelerin bilinçlendirilmesi gerektiği konusunda hemfikir. Kontrollü reçetelendirme ve sıkı takip, bu ilacın güvenli kullanımı için hayati önem taşıyor.