İnternette “boyun fıtığı” aramalarında, telefon kullanımına bağlı uyarılar sıkça karşınıza çıkabilir. Temel olarak, uzun süre telefona bakmak boyun ağrılarını artırıyor. Bazı araştırmalar, bu durumun sadece geçici rahatsızlığa değil, kronik sorunlara, duruş bozukluklarına ve hatta omurga dejenerasyonuna yol açabileceğini gösteriyor.

Rakamlar durumu daha net ortaya koyuyor: Ortalama bir kişi günde 4 saat 37 dakikasını telefonda geçiriyor. Bu süre haftada bir tam günü, ayda ise yaklaşık altı günü buluyor. Ayrıca, günlük ekran süresi 2013’ten bu yana her yıl ortalama yarım saat artmış durumda.

Biyomekanik açıdan bakıldığında, “cep boyun sendromu” (text neck) terimi neden bu kadar yaygın kullanılıyor kolayca anlaşılabiliyor. Başınızı 60 derece öne eğdiğinizde boynunuzun üzerine binen yük 5 kilodan 27 kiloya kadar çıkıyor ve bu durum servikal omurgada ciddi baskıya yol açıyor.

Araştırmalar, yoğun akıllı telefon kullanımının kas-iskelet sistemi ağrılarıyla ilişkili olabileceğini öne sürüyor. Anketlerde kullanıcıların yüzde 50-84’ü boyun, omuz veya sırt ağrısı yaşadıklarını bildiriyor. Çocuklarda ise günde 5-8 saat ekran başında kalanların yaklaşık yüzde 70’i boyun ağrısı çekiyor.

Güney Danimarka Üniversitesi’nden epidemiyolog Prof. Jan Hartvigsen, bu durumu “moda bir kavram” olarak nitelendiriyor. Hartvigsen’e göre mevcut kanıtlar çoğunlukla küçük ölçekli ve kendi kendine bildirime dayalı; nedenselliği kesin olarak ortaya koyamıyor.

Hartvigsen, cep boyun sendromunu teknolojik gelişmelerle birlikte ortaya çıkan “sağlık panikleri” zincirinin bir parçası olarak değerlendiriyor. “Demiryolları ilk yapıldığında, yüksek hızda seyahatin sırt için zararlı olacağı söyleniyordu. 1990’larda bilgisayar ve fare kullanımı yaygınlaşınca boyun ve kol sorunları tartışılıyordu. Bugün ise bunlar neredeyse hiç gündemde değil.”

Hartvigsen, boyun ağrısının tamamen uydurma olduğunu söylemiyor. Özellikle öğrenciler ve ofis çalışanları arasında kas-iskelet sistemi sorunları yaygın. Uzmanlar, düzenli molalar vermeyi ve iş dışında aktif bir yaşam sürmeyi öneriyor. Hartvigsen, boyun ağrısının yalnızca telefon kullanımına bağlı olmadığını, stres, uyku sorunları ve hareketsizlik gibi çok faktörlü nedenlere bağlı olduğunu vurguluyor: “Boyun, milyonlarca yılın evrimiyle güçlü bir yapı kazandı. Günlük aktiviteler onu kolay kolay zedeleyemez.”

Hartvigsen’in ekibi, British Journal of Sports Medicine’de yayımlanan sistematik bir incelemede 100’den fazla çalışmayı analiz etti. Sonuçta, ekran süresi artsa da gençler arasında boyun ağrısının arttığına dair kesin bir kanıt bulunamadı.