“Ben sanayici değil, hep doğayla iç içe olmak istiyordum” diyen Karaca son nefesini binlerce bitki, çiçek, ağacın bulunduğu ‘Ağaç Müzesi’nde verdi. BANDIRMALI ‘Çorapçı Halil’in dört çocuğundan biri olan Hayrettin Karaca, 1922 yılında dünyaya geldi.
Ailesi Kırım göçmeniydi. Karaca Ailesi küçük bir ticarethaneyle başladıkları tekstil işini 1917’de kurdukları soyadlarını taşıyan şirketle büyütmüştü. ‘Çorapçı Halil’ Hocazade Halil Efendi, 1956 yılında hayata gözlerini yumduğunda hatırı sayılır bir işletmeye dönüşen Karaca Örme Sanayii’yi üç erkek çocuğu arasında paylaştırdı.
Şirketin yüzde 40’ını Hayrettin’e, yüzde 30’unu Nurettin’e, yüzde 30’unu da Fahrettin’e devretmişti. 1962’de Fahrettin, 1972’de de Nurettin hisselerini devredince Karaca tamamen Hayrettin Karaca’nın sorumluluğuna geçti.
İHRACATIN LİDERİYDİ
Karaca, Türkiye’de ihracatın liderliğini yapmış, üstelik buna diğer kuruluşlardan neredeyse 20 yıl önce başlamıştı. Hayrettin Karaca, şirketi ülkenin en başarılı sanayi kuruluşlarından biri haline getirse de hayali bambaşkaydı.
Onun aklı fikri doğada, ağaçlarda, bitkilerdeydi. Hayrettin Karaca o günleri şöyle anlatıyor: “Ben sanayici olmak istemiyordum. İstediğim edebiyatla ilgilenip kalan zamanımı doğayla iç içe geçirmekti. Fakat o günlerde babamıza karşı çıkmak söz konusu değildi.”
BAHÇEYİ MÜZE YAPTI
Elde ettiği hiçbir başarı onu doğa sevgisinden ve doğayla ilgili yapmak istediği şeylerden kopartmıyordu. Karaca, 1980 yılında Yalova’da Türkiye’nin ilk özel arboretumunu kurdu.
Yurtiçi ve yurtdışında gezdiği her yerden tohumlar topluyor, botanik bahçelerini büyük bir dikkatle inceliyordu. ‘Ağaç Müzesi’ diye tanımladığı Karaca Arboretumu’nun bir bölümü eskiden ailesinin elma bahçesiydi. Hayrettin Karaca arboretuma bitki toplamak için Türkiye’de 450 bin kilometre yol kat etti. Bir çok yeri farklı mevsimlerde defalarca ziyaret etti.
135 bin metrekarelik arboretumda bugün 14 binden fazla bitki, 5 binden fazla çeşit bulunuyor. Arboretum aynı zamanda ülkenin tehlikedeki türleri için bir gen koruma merkezi.
‘YAPRAK DEDE’ İLE İŞBİRLİĞİ
Karaca doğa tutkusu ve sevgisiyle yaptığı bu seyahatlerde Türkiye’nin erozyon belasını fark etti, yeşil alanların kuraklaşma tehlikesini gördü. Erozyonla mücadelenin ve doğal ortamın korunmasının ancak ve ancak ağaç dikmekle olabileceğini biliyordu.
1992 yılına gelindiğinde komşusu ve can dostu Nihat Gökyiğit, diğer adıyla ‘Yaprak Dede’ ile Türkiye’nin erozyonla mücadelesi konusunda kolları sıvamaya karar verdiler.
O BİR ORMAN KAHRAMANI
Vakfın kuruluş aşamasında paranın yüzde 10’unu Vehbi Koç, 10’unu Nihat Gökyiğit verdi. Geri kalanı için iki arkadaş, 30 iş insanına gitti ve TEMA’nın kuruluşu için ellerini taşın altına koymaları gerektiğini anlattı.
28 iş insanının bu teklifi kabul etmesiyle bugün 700 binden fazla gönüllüye sahip olan ve Türkiye’ye milyonlarca ağaç kazandıran TEMA kuruldu. Hayrettin Karaca çevre aktivisti olarak hayatını doğa koruma ve savunuculuk faaliyetlerine adadı.
Bu sebeple 2012 yılında Alternatif Nobel Ödülü olarak anılan Doğru Yaşam Onur Ödülü’ne layık görüldü. 2013 yılında ise Birleşmiş Milletler’in ormanlar için önemli katkı sağlayan beş kişilik ‘Orman Kahramanı’ listesine girdi. Haber kaynağı: Ece Çelik, Hürriyet