Turgut

Beobachter danışma merkezine göre, mirasla ilgili en yaygın endişe sadece borç miras kalma korkusu. Mirası reddetmek isteyen varislerin sadece üç ay gibi kısa bir süresi bulunuyor. 

Yasal süre 90 gün

Bu süre kaçırıldığında, miras kabul edilmiş sayılıyor ve varisler miras bırakanın bilinen ve bilinmeyen tüm borçlarından kişisel varlıklarıyla sorumlu hale geliyor.Bilgi eksikliği riskiVarisler genellikle miras bırakan kişinin mali durumunu tam olarak bilmiyor. Bu nedenle hızlı bir şekilde finansal duruma genel bir bakış elde etmek gerekiyor. Son vergi beyannamesi ve güncel hesap ekstreleri bu konuda yardımcı olabiliyor.Yasal süreçMirasın reddi için yapılması gerekenler:<ul><li>Üç aylık yasal süre içinde mirası resmi olarak reddetmek</li><li>Miras bırakanın mali durumunu hızla değerlendirmek</li><li>Son vergi beyannamesi ve hesap ekstrelerini incelemek</li><li>Gerekirse yasal danışmanlık almak</li></ul>Önemli uyarıMirası kabul etmek, sadece mirasın varlıklarını değil, aynı zamanda tüm borçlarını da üstlenmek anlamına geliyor. Bilinmeyen borçlar bile varisleri mali sorumluluk altına sokabiliyor.

Miras yoluyla borç sorumluluğu: Reddetme hakkınız var

İsviçre Federal İstatistik Ofisi (BFS), 2024 yılına ilişkin nüfus verilerini açıkladı. Buna göre, İsviçre'de yaşayan her 100 kişiden 41'inin göçmen kökenli olduğu belirlendi. Bu oran, bir önceki yıla göre yüzde 1.1 puanlık bir artışa işaret ediyor.

İsviçre'nin demografik yapısı

Göçmen kökenlilerin dağılımıGöçmen kökenli nüfusun yaklaşık yüzde 80'i yurt dışında doğan birinci kuşak göçmenlerden oluşurken, yüzde 20'si İsviçre'de doğan ikinci kuşak göçmenlerden oluşuyor. Göçmen kökenli nüfusun yüzde 37'si İsviçre vatandaşlığına sahip.En yaygın uyruklarİsviçre vatandaşlığının ardından en yaygın uyruklar şu şekilde sıralanıyor:<ul><li>İtalyan: yüzde 9.4</li><li>Alman: yüzde 9.0</li><li>Portekiz: yüzde 7.0</li><li>Fransız: yüzde 4.5</li><li>Kosovalı: yüzde 2.8</li></ul>Göç nedenleri15 yaş ve üstü yurt dışında doğanların yüzde 40'ı ailevi nedenlerle İsviçre'ye göç ettiğini belirtirken, yüzde 38'i iş nedeniyle göç ettiğini ifade ediyor. İş nedeniyle göç edenlerin üçte ikisi, İsviçre'ye gelmeden önce bir iş bulmuş durumda.&nbsp;

İsviçre nüfusunun yüzde 41'i göçmen kökenli

Federal Siber Güvenlik Ofisi (BACS), ikinci el platformlarında yaşanan dolandırıcılık vakalarında "endişe verici bir artış" olduğunu duyurdu. Saldırganların, kurbanları kötü amaçlı yazılım yüklemeye ikna etmeye çalıştığı belirtildi.

Siber güvenlik

Yeni saldırı yöntemiBACS, halkın phishing bağlantıları konusundaki farkındalığının artması nedeniyle suçluların odak noktasını değiştirdiğini açıkladı. Artık saldırganlar, şüpheli web adresleri yerine sözde belgelerin açılmasını hedefliyor. "Info Stealer" adı verilen kötü amaçlı yazılım, tüm parolaları ve finansal bilgileri çalabiliyor.Dört aşamalı saldırı stratejisi<ol><li>Güven oluşturma: Saldırganlar, İsviçre cep telefonu numarası kullanarak WhatsApp üzerinden iletişime geçiyor</li><li>Sahte ödeme onayı: PostFinance taklidi yapan QR kodlu PDF dosyaları gönderiliyor</li><li>Kötü amaçlı yazılım: "Twint-Rechnung.zip" adlı dosyayla zararlı yazılım yüklenmeye çalışılıyor</li><li>Psikolojik manipülasyon: "Hemen kontrol edin" gibi mesajlarla zaman baskısı oluşturuluyor</li></ol>"Info Stealer" tehlikesiBu kötü amaçlı yazılım, kurbanın bilgisayarındaki tüm hassas bilgileri topluyor:<ul><li>Tarayıcılarda kayıtlı kullanıcı adları ve parolalar</li><li>Finansal bilgiler ve kredi kartı detayları</li><li>Çevrimiçi hesaplara şifresiz giriş sağlayan oturum çerezleri</li><li>Kripto para cüzdanı verileri</li><li>Kişisel belgeler ve sistem bilgileri</li></ul>Federal hükümetin tavsiyeleri<ul><li>İstenmeyen dosyalara asla güvenmeyin</li><li>Ödeme onayı için ekleri asla açmayın</li><li>Güvenli ödeme yöntemlerinde ısrar edin</li><li>Para girişini resmi banka uygulamasından kontrol edin</li><li>İşletim sistemini ve antivirüs yazılımını güncel tutun</li><li>Şüpheli dosya açıldıysa, cihazı internetten ayırın ve parolaları değiştirin</li></ul>&nbsp;

Federal hükümetten online dolandırıcılık uyarısı

40 yıllık deneyime sahip bir öğretmen, Bern kantonundaki okullarda yaşanan zorlukları paylaşıyor. Dil yetersizliği ve zorlu sosyal çevrenin eğitim sisteminde büyük bir yük oluşturduğunu belirtiyor.

Bern kantonunda eğitim krizi

Sosyal koşullar eğitimi etkiliyorDeneyimli öğretmen, "Kırsal ve varlıklı semtlerde yapılar daha istikrarlı, ebeveynler daha ilgili" diyor. Ancak zorlu sosyal koşullara ve yüksek göçmen oranına sahip kentsel okullarda durumun daha gergin olduğunu ifade ediyor. Öğretmenlerin bu tür okullarda çalışmasının büyük bir zorluk olduğunu ve bunun eğitim kalitesini doğrudan etkilediğini vurguluyor.Dil ve kültürel engellerEbeveynlerin Almanca bilmemesinin büyük bir sorun olduğunu belirten öğretmen, "Ebeveynler Almanca konuşamazsa, çocuklarını okulda destekleyemezler. Entegrasyon sadece dille mümkün" diyor. Öğretmenlerin bu boşlukları kapatmak için yeterli kaynağa sahip olmadığını ve bunun büyük hayal kırıklığına yol açtığını ekliyor.Öğretmen sıkıntısıBern kantonu yetkilileri, öğretmen eksikliğinin en büyük zorluklardan biri olduğunu kabul ediyor. Yüksek göçmen oranına sahip okullarda öğretmen devir hızının yüksek olduğu belirtiliyor. Genç öğretmenlerin bu okullarda deneyim kazandıktan sonra daha iyi okullara geçtiği ifade ediliyor.Sosyal ayrışma derinleşiyorBirçok İsviçreli ebeveynin çocuklarını özel okullara göndererek veya başka semtlere taşınarak tepki gösterdiği belirtiliyor. Bu durumun sosyal ayrışmayı daha da derinleştirdiği vurgulanıyor.Uzman görüşüEğitim araştırmacısı Katharina Maag Merki, "İsviçre'de eğitim başarısı, ortalamanın üzerinde bir şekilde ailenin eğitim geçmişine bağlı" diyor. Sosyal ve eğitim açısından ayrıcalıklı ailelerden gelen çocukların lise diploması almak gibi önemli derecelere çok daha sık ulaştığını belirtiyor.

Öğretmenler çaresiz: "Tek bir çocuk tüm sınıfı etkiliyor"

Suva'nın yaptığı bir araştırma, İsviçre'deki en riskli meslekleri ortaya koydu. Fitness eğitmenliği, meslek danışmanlığı ve inşaat çizimciliği beklenmedik şekilde listede yer aldı.

Suva araştırması

İsviçre Ulusal Kaza Sigortası Kurumu (Suva) tarafından yapılan bir araştırma, farklı meslek gruplarındaki kaza risklerini karşılaştırdı. Araştırma sonuçları, ormancılık ve inşaat sektörlerinin yanı sıra fitness eğitmenliği ve meslek danışmanlığı gibi beklenmedik mesleklerin de yüksek risk taşıdığını gösterdi.En riskli sektörler2023 yılı verilerine göre:<ul><li>Ormancılık ve tarım sektöründe her beş çalışandan biri iş kazası mağduru oldu</li><li>İnşaat sektörü ölümcül kazaların en sık yaşandığı alanlar arasında yer aldı</li><li>Eylül ayında Lyss BE'de bir işçi çamur çukuruna düşerek hayatını kaybetti</li><li>Palagnedra TI'de bir ekskavatör operatörü kaza sonucu sıkışarak hayatını kaybetti</li></ul>Sürpriz mesleklerAraştırma, sanat, eğlence ve rekreasyon sektörünün de yüksek kaza riski taşıdığını ortaya koydu. Bu kategoriye giren fitness eğitmenliği mesleği, listede beklenmedik şekilde yer aldı. Marangozluk gibi mesleklerde ise göz bölgesine yabancı cisim kaçması en sık görülen kaza türleri arasında.Kaza istatistikleriSuva'nın iş kazaları sigortası verilerine dayanan araştırma, farklı meslek alanlarındaki risk seviyelerini karşılaştırdı. Sonuçlar, geleneksel olarak tehlikeli kabul edilen mesleklerin yanı sıra, daha az riskli görünen bazı mesleklerin de önemli kaza riskleri taşıdığını gösterdi.

İsviçre'nin en tehlikeli meslekleri açıklandı

Zürih İdare Mahkemesi, Hardturm bölgesi için hazırlanan imar planına yapılan itirazları reddederek kentin yeni bir futbol stadyumuna kavuşmasının önünü açtı. Mahkeme, iki yıldan uzun bir süre önce Yapı İtiraz Mahkemesi'nin vardığı sonuca benzer bir karara imza attı.

Mahkemeden stadyum projesine onay

Proje onayı"Ensemble" projesinin sorumluları, mahkeme kararını memnuniyetle karşıladı. Projenin iletişiminden sorumlu Markus Spillmann, "Rahatladık" dedi. Spillmann, özel imar planının yasal olduğunun ikinci derece mahkeme tarafından da teyit edildiğini belirtti.Proje detaylarıPlan, kentin batısındaki Hardturm bölgesinde sadece yeni bir futbol stadyumu değil, aynı zamanda birkaç yüz konut ve ticari alanın inşasını da öngörüyor. Stadyumun finansmanı, proje kapsamında inşa edilecek iki gökdelenden sağlanacak.Sonraki adımlarKarar Federal Mahkeme'ye taşınabilecek olsa da, Spillmann proje muhaliflerine itirazlarını sonlandırmaları çağrısında bulundu. "Zürih kenti nüfusu, iki halk oylamasında bu projeyi istediğini açıkça belirtti" diye ekledi.Kulüplerin tepkisiYeni stadyum, FC Zürih ve Grasshopper Club Zürih takımlarına ev sahipliği yapacak. FCZ Başkanı Ancillo Canepa, "Yeni stadyumun planlanması ve inşasının nihayet ele alınabileceğini umuyoruz" ifadelerini kullandı. GC Başkan Yardımcısı András Gurovits ise stadyumun ekonomik açıdan önemli olduğunu vurgulayarak, "Stadyumu her beklediğimiz yıl, kendi stadyumumuz olsaydı gerçekleştirebileceğimiz milyonlarca geliri kaybediyoruz" dedi.ZamanlamaProje sorumluları, 2026'nın ikinci çeyreğinde yetkili makamlara inşaat başvurusunda bulunmayı planlıyor. İnşaatın 2028'de başlaması ve iki yıl içinde tamamlanması öngörülüyor.

Zürih yeni futbol stadyumuna bir adım daha yaklaştı

Ebeveynlerin çocuklarına harçlık verme zorunluluğu bulunmuyor ancak harçlık, çocukların para yönetimi becerilerini geliştirmelerine ve paralarını doğru şekilde bütçelemelerine yardımcı olabiliyor. 

Para eğitimi

Çocukların mümkün olduğunca erken yaşta para yönetimini öğrenmeleri gerekiyor. Harçlık bu konuda yardımcı olabilir. İşte ebeveynlere tavsiyeler.Yetişkinlerin yaklaşık yüzde 80'i 25 yaşından önce borç sarmalına giriyor, bu da erken yaşta finansal eğitimin önemini gösteriyor.Harçlık için altın kurallar- Ödemeleri düzenli ve zamanında yapın, çocuğunuzun size hatırlatması gerekmesin - Paranın ne için ve ne kadar süre yetmesi gerektiğini belirleyin, avans ödemeyin - Çocuğunuzun parasını ne için harcadığını kontrol etmeyin, özgürce harcayabilmeli - Çocuklarınıza başkalarına borç vermemeyi veya borç almamayı öğretin - Çocukla gerçek para ile kumar oynamayın veya bahse girmeyin - Harçlığı bir eğitim aracı olarak kullanmayın, notlara veya performansa bağlamayınPara yönetimini öğretmekDijital bankacılık çağında bile kumbara hala önemli bir araç. Çocuklara paranın birikimini somut olarak gösteriyor. Farklı bölmeli kumbaralar, çocukların paralarını bölümlere ayırmayı ve önceliklendirmeyi öğrenmelerine yardımcı oluyor.Ortaokulun sonlarına doğru çocuklarınıza dijital ödeme yöntemlerini anlatın. 12 yaş ve üstü çocuklar için Twint'te ön ödemeli bir hesap oluşturmak, elektronik para dünyasına giriş için iyi bir başlangıç olabilir.Önerilen harçlık miktarlarıİsviçre Bütçe Danışmanlığı Derneği'nin önerileri:1. sınıf: Haftalık 3 frank 2. sınıf: Haftalık 4 frank &nbsp; 3. sınıf: Haftalık 5 frank 4. sınıf: 15 frank, iki haftada bir 5. sınıf: 18 frank, iki haftada bir 6. sınıf: 20 frank, iki haftada bir 7. sınıf: Aylık 50 frank 8. sınıf: Aylık 60 frank 9. sınıf: Aylık 70 frankOrtaokuldan itibaren harçlığa ek olarak telefon, kıyafet, kuaför ve moped gibi giderler için bütçe belirlenmesi öneriliyor.

Çocuklara harçlık vermenin püf noktaları

Jungfraujoch'ta 3400 metre yükseklikte açılan yeni radyoaktivite ölçüm istasyonu, Avrupa'nın en yüksek istasyonu olma özelliğini taşıyor. Federal Sağlık Ofisi (BAG) tarafından işletilen istasyon, hava radyoaktivitesini sürekli olarak izleyerek olası bir acil durumda halkı uyarmayı hedefliyor.

3400 metre yükseklikte nükleer gözetim

Uluslararası izleme ağının parçasıİstasyon, yurtdışından İsviçre'ye ulaşabilecek radyoaktif bulutların hızlı bir şekilde tespit edilmesi ve sınıflandırılması için tasarlandı. BAG Proje Lideri Sybille Estier, Ukrayna'daki savaş da dahil olmak üzere mevcut siyasi dünya durumu nedeniyle riskin arttığını belirterek, "Ne yazık ki, Avrupa'daki nükleer tesislere saldırı ve radyoaktif maddelerin salınması riski arttı" dedi.Ölçüm yöntemiİstasyon, günde iki kez iletilen ve halka açık olan verilerle sürekli olarak çalışıyor. Sistem, havayı emiyor, filtreliyor ve bir dedektör aracılığıyla radyoaktiviteyi ölçüyor. Estier, "Sadece radyoaktivite ölçülmüyor, aynı zamanda maddeler ve konsantrasyonları da belirleniyor. Havada ne olduğu ve konsantrasyonun ne kadar yüksek olduğu tam olarak biliniyor" diye açıkladı.Maliyet ve bakımYeni ölçüm istasyonunun geliştirme ve satın alma maliyetleri 450.000 frank olarak gerçekleşirken, yıllık bakım maliyetleri yaklaşık 30.000 frank olarak belirlendi. İstasyon, İsviçre'deki ölçüm ağındaki bir boşluğu dolduruyor.Önceki yöntemlerDaha önce radyoaktif bulutları tespit etmek için Tiger savaş uçakları kullanılıyordu, ancak bu uçakların 2027'de hizmet dışı kalacak olması yeni bir çözüm gerektiriyordu. Jungfraujoch'taki istasyon, yeni askeri uçaklar veya test uçuşları için insansız hava araçları donatmanın daha uygun maliyetli bir alternatifi olarak görülüyor.

Avrupa'nın en yüksek radyoaktivite ölçüm istasyonu İsviçre'de açıldı

İsviçre'deki eğitimciler, giderek daha fazla çocuğun motor beceri eksiklikleri ve temel yetenek yetersizlikleri gösterdiğini bildiriyor. İsviçre'nin en üst düzey okul müdürü Thomas Minder, sosyal medya platformlarına yönelik sert önlemler alınması gerektiğini savunuyor.

Sosyal medya yasağı tartışması

Sosyal medya için yaş sınırı önerisiThomas Minder, "Bence sosyal medya reşit olmayanlar için yasaklanmalı" diyor. Yetişkinlerin bile bu programlarla sağlıklı bir şekilde başa çıkmakta zorlandığını belirten Minder, "Gerçekten, henüz gelişimini tamamlamamış çocuklarımızın beyinlerini etkilemek için algoritmalar geliştirilmesini istiyor muyuz?" sorusunu yöneltiyor.Okullar evdeki açıkları kapatmak zorundaMinder, ebeveynleri suçlamak istemediğini ancak günümüz toplumunun bir sonucu olarak okulların, evde oluşan açıkları kapatmak zorunda kaldığını ifade ediyor. Aşırı korumacı "helikopter ebeveynler" ve erken yaşta başlayan aşırı ekran süresi, çocukların gelişimindeki en büyük sorunlar arasında gösteriliyor.Okullar harekete geçiyorBirçok İsviçre okulu, bu sorunlarla mücadele etmek için önlemler almaya başladı:<ul><li>Zürih'teki Rämibühl Kampüsü'ndeki Realgymnasium, yeni eğitim yılında sınıflarda cep telefonu yasağı getirdi</li><li>Nidwalden kantonunda, ilk ve ortaokul öğrencileri için özel telefon, tablet ve laptop kullanımı yasaklandı</li><li>Köniz BE'de dokuzuncu sınıfa kadar olan okullarda cep telefonları kilitli dolaplarda saklanıyor</li></ul>Öğrencilerden karışık tepkilerUygulamalara öğrencilerden karışık tepkiler geliyor. Bazı öğrenciler teneffüslerdeki iletişimin daha canlı hale geldiğini belirtirken, diğerleri daha fazla özerklik istiyor ve acil durumlarda ulaşılamama endişesi taşıyor.

İsviçre'de okullar cep telefonu yasağıyla sorunlara çözüm arıyor

Başarısız tedaviler veya doktor hataları sonrasında sağlık sigortaları, hastanelere veya personele karşı dava açmaktan kaçınıyor. Bu durumun maliyeti prim ödeyenlere yansıyor.

Sağlık sigortaları dava açmaktan kaçınıyor

Anna Meier'in (isim bilinmektedir) hayatı bir kolonoskopi işlemi sonrasında tamamen değişti. Elektrikle ısıtılan bir probla bağırsağı yanlışlıkla delinen Meier'in bağırsağının bir kısmı ameliyatla alınmak zorunda kaldı. O tarihten beri sürekli tedavi, ağrı kesici ve bakıma ihtiyaç duyuyor - ve hayatının sonuna kadar da duyacak.Sigorta şirketi dava açmıyorMeier, hastaneye karşı hukuki yollara başvurmasına rağmen, sağlık sigortası SWICA dava açmak istemiyor. Meier, "Sigorta şirketimin hiçbir ilgisi yok, bu durum bizi şüphelendiriyor" diyor. Sonuç olarak, hastanenin sorumluluk sigortası yerine maliyeti sigorta şirketi - yani prim ödeyenler - karşılıyor.Sadece ilk yıldaki tedavi maliyetleri 70.000 frankı aşarken, her yıl yeni masraflar ekleniyor.Dava maliyetleri yüksekSWICA, güvenilir doktorunun bir dikkatsizlik ihlali bulgusuna rastlamadığını belirtti. Bağırsak delinmesinin bu tür bir işlemde ortaya çıkabilecek bir komplikasyon olduğunu ifade etti. Ancak uzmanlar, sigorta şirketlerinin davalardan kaçınmasının başka nedenleri olduğunu belirtiyor.Prio Swiss Sigorta Şirketleri Birliği'nden Dirk Meisel, "Tıbbi sorumluluk davaları İsviçre'de zahmetli ve risklidir. Delil toplama son derece zordur" diyor. Bir dava açmanın pahalı tıbbi raporlar gerektirdiğini, yüksek araştırma maliyetleri oluşturduğunu ve genellikle yıllar sürdüğünü ekliyor.Prim ödeyenler sonunda bedeli ödüyorSigorta şirketleri, beklenen dava maliyetleri karşılamaları gereken miktardan yüksek olduğunda, tazminat talebinden vazgeçiyor. İsviçre Sigorta Birliği SVV'den Thilo Kleine, "Zaman, sinir ve maliyetten tasarruf etmek için mahkeme dışı anlaşmalar yaygındır" diye belirtiyor.Sonuç olarak, yüksek ispat yükümlülüğü sigorta şirketleri için bir maliyet oluşturuyor ve bu maliyetin nihai bedelini prim ödeyenler ödüyor.

Cerrahi hataların bedelini prim ödeyen sigortalı ödüyor

İsviçre Ulusal Konseyi’nde Merkez Partisi, oylamaların %92’sinde çoğunluğun tarafında yer alarak dikkat çekici bir duruma imza attı. 

“Merkez”de olmanın gücü

Genel tabloya bakıldığında ise parlamento önceki döneme göre biraz daha sağa kaymış durumda.RTS’nin yasama döneminin ortasında yayımladığı verilere göre bu oran, partinin parlamentodaki belirleyici konumunu açıkça ortaya koyuyor. Merkez Partisi’nin bu başarısının sırrı, tam da isminde saklı: Siyasi yelpazenin ortasında yer alması, neredeyse tüm önemli kararların geçiş noktası olmasını sağlıyor.<ul><li>Sağ partiler olan UDC ve PLR, projelerini ilerletmek için Merkez’in desteğini almak zorunda.</li><li>Sol partiler de önerilerini geçirebilmek için Merkez’i ikna etmeden çoğunluğu elde edemiyor.</li></ul>En yaygın ittifak: Üçlü sağ blok Ulusal Konsey’de en sık görülen ittifak, üç sağ eğilimli partinin (PLR, UDC ve Merkez) oluşturduğu “burjuva koalisyonu.” Bu ittifak, bazen Yeşil Liberallerin desteğini de alarak, tüm oylamaların yaklaşık %40’ında belirleyici roloynuyor. Merkez ile solun iş birliği ise daha nadir görülüyor ve sadece %10 oranında çoğunluğa ulaşabiliyor.Parlamento sağa kayıyor 2023 seçimlerinde UDC’nin sandalye sayısının artmasıyla birlikte, Ulusal Konsey önceki döneme göre daha sağa eğilimli bir tablo çiziyor. Buna rağmen Merkez Partisi, yalnızca sağla değil, farklı kanatlarla da iş birliğine açık olduğunu vurguluyor.“Amacımız en geniş uzlaşıyı sağlamak” Cenevreli Merkez Partisi milletvekili Vincent Maitre, partiler arası iş birliğinin önemine dikkat çekerek şunları söylüyor:<blockquote>“Biz dosyalar üzerinden çalışıyoruz. Amacımız, mümkün olan en fazla desteği toplayarak en tatmin edici çözüme ulaşmak.”</blockquote>Maitre, partisinin “merkezde ama merkeze yakın sağ eğilimli” bir çizgide olduğunu belirterek, PLR gibi partilerle anlaşmanın daha doğal ve kolay olduğunu, solun soluyla ise uzlaşmanın daha zor olduğunu da ekliyor.İsviçre’de siyasi dengelerin merkezinde yer alan Merkez Partisi, bu stratejik konumunu ustalıkla kullanarak yasama süreçlerinde kilit rol oynuyor. Bu durum, önümüzdeki seçimlere giderken partinin belirleyici gücünü koruyacağınaişaret ediyor.

Ulusal Konsey’de Merkez Partisi’nin ezici etkisi: Oylamaların %92’sinde çoğunlukla birlikte

İsviçre’de işverenlerin çalışanlarının güvenliğini sağlama yükümlülüğü yasal olarak zorunlu olsa da, iş kazaları hâlâ yaygın ve yüksek maliyetlere yol açıyor. 

Çalışanlarının güvenliği

İsviçre’de en tehlikeli meslek, açık ara ormancı ve odunculuk (bûcheron) işi. Motorlu testere kullanımı, düşen dallar, engebeli araziler ve vinçle çalışma gibi birçok risk barındıran bu meslekte 2023 yılında her beş çalışandan biri iş kazası geçirdi.&nbsp;RTS’nin Basik programı, ülkenin en riskli mesleklerini mercek altına aldı. SUVA verilerine göre bu oran, odunculuğu ülkenin en tehlikeli mesleği haline getiriyor.Valais kantonundaki Saint-Maurice’te bulunan Cime de l'Est orman işletmesi, yaklaşık 2000 hektarlık alanı yönetiyor. Burada yaralanan ve yerine yenisi konamayan her işçi, şirkete günde 400 ila 500 frank arasında ek maliyet anlamına geliyor. Ekip şefi Julien Croset, “On yıldan fazla bu işi yapıp da kaza geçirmemiş bir ormancı yoktur” diyor. Croset, güvenlik önlemlerine büyük önem verdiklerini, SUVA tarafından belirlenen kurallara uyduklarını ve her zaman en az iki kişi halinde çalıştıklarını vurguluyor: “Ormanda tek başına bayılırsanız kimse size yardım edemez.”<h3>En tehlikeli 10 meslek listesinde kimler var?</h3>Ormancıların ardından en riskli meslekler arasında spor koçları, inşaat işçileri, marangozlar, iş danışmanları, çöp ayrıştırma personeli ve belediye temizlik/paysaj görevlileri de yer alıyor.İsviçre’de en tehlikeli 10 meslek:<ol><li>Ormancı / oduncu</li><li>Spor koçu</li><li>Şantiyede uzman işçi</li><li>İnşaat işçisi</li><li>Marangoz</li><li>İş ve istihdam danışmanı</li><li>İnşaat mühendisi / altyapı işçisi</li><li>Çiftçi / avcı</li><li>Çöp ayrıştırma görevlisi</li><li>Belediye çalışanı / peyzaj işçisi</li></ol><h3>2023’te kazaların maliyeti: 6,9 milyar frank</h3>Avrupa genelinde her gün ortalama 12 kişi iş yerinde hayatını kaybediyor. İsviçre’de ise 2023 yılında 286.000 iş kazası ve 607.000 mesai dışı kaza kayıtlara geçti. Bu olayların toplam maliyeti 6,9 milyar franka ulaştı. SUVA, kantonlar ve diğer kurumlar, kazaları azaltmak için düzenli saha kontrolleri yapıyor.Bazı kantonlar, ulusal güvenlik tavsiyelerinin ötesine geçerek ek önlemler alıyor. Örneğin Valais’de sıcak çarpmasını önlemek için işçilere alarm bilekliği takılarak yeni bir uygulama test edildi.<h3>Eğitim ve farkındalık kazaları azaltıyor</h3>Cenevre kantonundaki Satigny’de faaliyet gösteren Blanchisserie du Léman çamaşırhanesi, cirosunun %1’ini iş güvenliğine ayırıyor. Günde 35 ton çamaşır yıkanan tesiste yönetim, çalışanlarını büyük makinelerle çalışma ve doğru hareket teknikleri konusunda özel ergonomi eğitimleriyle destekliyor.Şirketin üretim sorumlusu Daniel Joseph, “Çalışanlarımızın güvenliğini sağlamak için her gün iki kez tüm çalışma alanlarını geziyorum” diyor.<h3>Gençlere erken yaşta eğitim</h3>LAA (İş Kazaları Önleme Dairesi) ise genç çalışanları hedef alan “Safe at Work” kampanyalarıyla farkındalık yaratmaya çalışıyor. Oyunlar, sosyal medya ve festivaller üzerinden yürütülen bu kampanyalar, gençlerin güvenlik bilincini erken yaşta kazanmalarını amaçlıyor. LAA Direktörü Sandrine Spina, “Eğitimin başında bu bilinci kazanmış gençler, yetişkinlikte iş güvenliğine çok daha dikkat eden çalışanlar olur” diyor.İsviçre’de iş kazalarının önlenmesi için işverenlerin yasal yükümlülükleri sürerken, eğitim ve farkındalık çalışmaları kazaların ve milyarlarca franklık maliyetin azaltılmasında kilit rol oynuyor.

İsviçre’de en tehlikeli 10 meslek: Ormancılar ilk sırada

Mesleki eğitim alan gençler, siyasetten giderek daha fazla uzaklaşıyor. Lozan Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre, bu gençler kendilerini seçilmiş kişilerde temsil edilmiş hissetmiyor ve siyasetin sadece “uzmanlara ait bir alan” olduğunu düşünüyor.

Topluma aidiyet hissetmek

Araştırmanın ortak yazarlarından Vanessa Juarez, siyasette yer almanın ve oy vermenin genç çıraklar için “göründüğünden daha karmaşık” bir süreç olduğunu söylüyor. 2021-2022 yılları arasında Romandie bölgesinde görüştükleri 99 gençle yapılan çalışmada, oy vermenin sadece teknik bir eylem olmadığını belirtiyor:<blockquote>“Oy vermek, devlete ve topluma aidiyet hissetmek, sesinin duyulduğunu ve topluluk için iyi bir şey yaptığını hissetmektir.”</blockquote><h3>“Bizi kimse duymuyor” hissi</h3>Ancak araştırmaya katılan gençler, kendilerini duyuramadıklarını düşünüyor. Çoğu, “Genç olduğumuz ve çırak olduğumuz için sesimizi kimse duymuyor” diyor ve bu nedenle toplumda değersizleştirildiklerini hissediyorlar.Ayrıca, siyasetteki temsilcilerin kendilerine benzemediğini düşünüyorlar:<blockquote>“Siyasetçiler yaşlı, beyaz, takım elbiseli adamlar… Lüks arabalara biniyorlar ve kitap diliyle konuşuyorlar. Biz onlarda kendimizi göremiyoruz.”</blockquote><h3>“Siyaset uzmanlara ait” algısı</h3>Çırakların birçoğu, siyasetin yüksek eğitimli, bilgi sahibi insanlara ait bir alan olduğunu düşünüyor ve kendilerini yeterli görmüyor. Bu durum, parlamentolarda ve seçimlerde yüksek eğitimlilerin aşırı temsil edilmesine yol açıyor. Vanessa Juarez, bunun demokrasinin temelleri açısından ciddi bir sorun olduğuna dikkat çekiyor.<h3>Gençlerin çözüm önerileri</h3>Gençler siyasete ilgi duymak için daha fazla eğitim ve pratik alan istiyor. Önerileri arasında:<ul><li>Yurttaşlık bilgisi dersleri,</li><li>Fikir oluşturmayı ve tartışmayı öğreten atölyeler,</li><li>Siyasetçileri tanıma ve siyasi kurumları yerinde görme imkânı gibi uygulamalar var.</li></ul>Amaç, siyaseti soyut ve uzak bir alan olmaktan çıkarıp “yaşayan bir şey” hâline getirmek.<h3>“Kapı açık”</h3>Gençlerin bu yaklaşımına yanıt veren Ulusal Konsey üyesi Philippe Nantermod ise siyasete atılmanın sandıklarından daha kolay olduğunu vurguluyor:<blockquote>“Siyasi partiler sayesinde bu kapı herkese açık. Aileden gelen bir siyasi geçmişiniz olmasa bile adım atabilirsiniz.”</blockquote>Ancak Nantermod, partilere duyulan güvensizliğin demokrasiye ciddi zarar verdiğini belirterek, “Partiler, demokratik tartışmanın yapıldığı yerdir” diyor.Araştırma, siyasetin genç çıraklar için daha kapsayıcı hâle gelmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Aksi hâlde, demokrasinin temel taşı olan katılım giderek daha az sayıda insanla sınırlı kalacak gibi görünüyor.

Genç çıraklar neden siyasetten uzaklaşıyor?

İsviçre'nin çeşitli kentlerinde binlerce öğrenci, federal hükümetin öğrenim harçlarını artırma planlarını protesto etti. Bern'deki Federal Meydan'da düzenlenen gösteride 2000'den fazla öğrenci, yükseköğretimdeki tasarruf önlemlerine karşı tepkisini dile getirdi.

"Eğitim pahalılaşmasın" diye yürüdüler

35.000 imzalı dilekçeİsviçre Öğrenci Birlikleri Federasyonu (VSS), federal şansölyeliğe 35.000'e yakın imza içeren bir dilekçe sundu. Dilekçede, hükümetin 2027 tasarruf paketi kapsamında öğrenim harçlarını yerli öğrenciler için iki katına, yabancı öğrenciler için ise dört katına çıkarma planına karşı çıkıldı."Fırsat eşitliğine saldırı"VSS Eşbaşkanı Julia Bogdan, "Bu, fırsat eşitliğine doğrudan bir saldırıdır. Gelecekte sadece parası olanlar değil, en fazla yeteneğe, azme veya bilgiye sahip olanlar okuyabilecek" dedi. Federasyon, eğitimde yapılacak tasarrufların gelecekte uzman sıkıntısı, daha az sosyal hareketlilik ve İsviçre'nin inovasyon merkezi olarak zayıflaması riski taşıdığını vurguladı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/05910cfda1941a473def94b03.jpg" width="1024" height="576"></figure>Ülke genelinde eylemlerProtestolar sadece Bern'le sınırlı kalmadı. Zürih'te Helvetia Meydanı'nda 700 kişi, Lausanne'da üniversite kampüsünde 150 kişi ve Basel'de de benzer eylemler düzenlendi. Gösteriler, federal hükümetin tasarruf planlarına karşı ulusal bir eylem gününün parçasıydı.Araştırma fonları da tehlikedeTasarruf önlemleri kapsamında Ulusal Fon'daki kesintiler de eleştiriliyor. VPOD sendikasına göre, fonların planlandığı gibi azaltılması, 2026-2028 yılları arasında 700 araştırma projesinin ve 2000 iş yerinin finansmansız kalmasına yol açabilir.

2000'den fazla öğrenci harç zamlarını protesto etti

Basel'den Rotterdam'a yük taşıyan Ren gemileri, nehir su seviyesindeki değişimlerden doğrudan etkileniyor. Düşük su seviyeleri, gemilerin taşıma kapasitesini azaltırken, maliyetleri de artırıyor. Bu artışlar nihai olarak tüketiciye yansıyor.

Su seviyesi-enerji fiyatı bağlantısı

Taşıma maliyetleri nasıl etkileniyor?Birsterminal Lojistik Şirketi CEO'su Martin Ticks, "Su seviyesi düşük olduğunda, gemiler daha az yük taşıyabiliyor. Aynı miktarda malı taşımak için daha fazla sefer yapmak gerekiyor, bu da maliyetleri yükseltiyor" diyor. Bu durumun en belirgin şekilde akaryakıt fiyatlarında görüldüğünü belirtiyor.Tüketiciye yansımasıİsviçre'deki her üç litrelik akaryakıtın bir litresi Ren nehri üzerinden taşınıyor. Nehir seviyesi düştüğünde, artan taşıma maliyetleri doğrudan pompa fiyatlarına yansıtılıyor. Benzer şekilde, perakende ürün fiyatları da bu dalgalanmalardan etkileniyor.En çok hangi ürünler etkileniyor?Ticks, yüksek değerli ürünlerde fiyat artışının sınırlı kaldığını, ancak düşük değerli yığın mallarda durumun farklı olduğunu söylüyor. Metal hurda ve kontamine asfalt gibi malzemelerin taşınmasında maliyet artışlarının daha belirgin olduğunu ifade ediyor.Almanya'da altyapı sorunlarıBasel'de nehir yatağının düzenli olarak tarandığını belirten Ticks, Almanya'da özellikle Loreley bölgesinde benzer çalışmaların acilen yapılması gerektiğini vurguluyor. Bu bölgede kayaların temizlenmesi gerektiğini, ancak bunun için siyasi iradeye ihtiyaç duyulduğunu ekliyor.İklim değişikliğinin etkisiSon yıllarda iklim değişikliği nedeniyle düşük su seviyelerinin daha sık görülmeye başlandığı belirtiliyor. Buna rağmen, nehir taşımacılığının verimliliği nedeniyle önemini koruduğu ifade ediliyor. Tam yüklü bir geminin, 150 kamyona eşdeğer yük taşıyabildiği belirtiliyor.

Ren nehrinin su seviyesi fiyatları nasıl etkiliyor?

Bir komite, İsviçre'nin Filistin'i devlet olarak tanımasını sağlamak için halk inisiyatifi hazırlıyor. Federal Şansölyelik'in inisiyatifi geçerli bulduğu belirtilirken, imza toplama işleminin yakında başlayabileceği ifade ediliyor.

Federal Konsey'e Filistin dayatması

İnisiyatifin içeriğiHalk inisiyatifi, İsviçre'nin Filistin'i egemen ve bağımsız bir devlet olarak tanımasını talep ediyor. Federal anayasaya eklenmesi öngörülen maddeye göre, "Federal Konsey, inisiyatifin halk ve kantonlar tarafından kabul edilmesinden sonraki üç ay içinde BM Genel Sekreteri ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na Filistin Devleti'ni tanıma beyanını iletecek."Arka planİnisiyatifin arkasında sivil toplumdan kişiler, hukukçular ve sol partilerden seçilmiş politikacıların yer aldığı 26 kişilik bir komite bulunuyor. Yeşiller Milletvekili Raphaël Mahaim, komitenin önde gelen isimleri arasında yer alıyor. SP ve Yeşiller partilerinin resmi destek verip vermeyeceği ise yakında karara bağlanacak.Neden halk inisiyatifi?Komite üyeleri, Federal Konsey'in Filistin'in tanınması konusunda yeterli çaba göstermediğini belirterek halk inisiyatifi yoluna başvurduklarını açıkladı. Mitinitiant Raphaël Mahaim, "Federal Konsey, iki devletli çözümü uygulamak için görevini yapmıyor" ifadelerini kullandı.Hukuki uygulanabilirlikBasel Üniversitesi'nden anayasa hukuku profesörü Markus Schefer, hükümetin anayasa yoluyla böyle bir tanımaya zorlanabileceğini belirtti. Schefer, "Talep edilen davranış, zorunlu uluslararası hukuka aykırı olmadığı veya imkansız olmadığı sürece bu mümkündür" dedi.Başarı şansıPolitik bilimci Michael Hermann, konunun toplumda yankı bulduğunu ancak inisiyatifin başarı şansının düşük olduğunu ifade etti. Hermann, "Nüfusun büyük çoğunluğu, İsviçre hükümetinin İsrail'e yönelik tutumundan memnun değil. Yine de planlanan halk inisiyatifinin şansını düşük görüyorum" diye konuştu.

Filistin'in devlet olarak tanınması halk oylamasına gidebilir

Bern kantonunda yaşayan 55 yaşındaki bir adam, karısının vefatından sonra borçları miras almamak için yasal süre içinde mirası reddetti. Ancak Helsana sigorta şirketi, yaklaşık 8000 frank tutarındaki prim ödemeleri ve katkı payları için adamı sorumlu tutmaya devam ediyor.

Mirası reddetti ama borçtan kurtulamadı

Dayanak: Dayanışma sorumluluğuAdam mirası resmen reddetmesine rağmen, Helsana Medya Sözcüsü Urs Kilchenmann dayanaklarını şu şekilde açıklıyor: "Talep miras hukukuna değil, Medeni Kanun'un 163. ve 166. maddelerine dayanan dayanışma sorumluluğuna dayanıyor. Evli çiftler, bir hanenin temel ihtiyaçlarından - ortak bir hane varsa sağlık sigortası da dahil - müştereken sorumludur."Yasal boşlukSosyal sigorta uzmanı Kaspar Gehring, sigorta şirketlerinin argümanını doğru buluyor: "Yasama organı, prim kayıplarının olmamasını sağlamak istedi. Sağlık sigorta şirketlerinin iyi finanse edilmesinin önemli olduğu düşünülüyor." Ancak Bern Borç Danışmanlığı avukatı Nora Goll, bunun potansiyel bir borç tuzağı olabileceği konusunda uyarıyor.Pratik çözüm önerileriUzmanlar, bu durumdaki kişilere şu tavsiyelerde bulunuyor:<ul><li>Resmi bir borç danışmanlığına başvurun</li><li>Denkleştirme ofisine başvurarak merhum kişinin prim indirimi hakkı olup olmadığını kontrol edin</li><li>Sigorta şirketiyle ödeme planı için müzakere edin</li></ul>Miras reddinin sınırlarıOlay, miras reddinin her zaman tüm borç yükümlülüklerinden kurtulmayı sağlamadığını gösteriyor. Zorunlu temel sigorta kapsamındaki borçlar, eşler arasındaki dayanışma sorumluluğu kapsamında ödenmek zorunda kalınabiliyor.

Ölen eşin sağlık sigortası faturaları ödenmek zorunda

Federal Konsey, Ukraynalı sığınmacılara S koruma statüsü verilmesinde yeni bir uygulama başlatıyor. Artık menşei bölgelere göre farklı değerlendirme yapılacak ve geri dönüşün makul olduğu bölgelerden gelenler için sınır dışı kararı verilebilecek.

Ukrayna krizi

Güvenli kabul edilen bölgelerFederal Konsey, şu anda Volyn, Rivne, Lviv, Ternopil, Transcarpathia, Ivano-Frankivsk ve Chernivtsi bölgelerine dönüşün makul olduğunu değerlendiriyor. SRF Federal Meclis Muhabiri Dominik Meier, "Bir büyüklük sırası vermek gerekirse: Bugün İsviçre'de bulunan ve S statüsüne sahip mültecilerin sadece yüzde onundan biraz fazlası, federal hükümetin artık güvenli olarak değerlendirdiği bölgelerden geliyor" diyor.Mevcut statü sahipleri etkilenmeyecekYeni kural 1 Kasım'dan itibaren geçerli olacak, ancak halihazırda S statüsüne sahip olanlar bu kısıtlamadan etkilenmeyecek. Federal Konsey ayrıca S koruma statüsünün en erken Mart 2027 başında kaldırılmasına karar verdi.Bireysel değerlendirme devam edecekGöç Sekreterliği (SEM), her başvuruyu bireysel olarak değerlendirmeye devam edecek. SEM, bir kişinin geri dönüşün makul olduğu bir bölgeden geldiği gerekçesiyle bir koruma başvurusunu reddederse, sınır dışı kararı çıkarılacak. Ancak sınır dışı etmenin bireysel durumda mümkün olmaması veya makul görülmemesi halinde, kişi İsviçre'de geçici olarak kabul edilecek.Diğer seçeneklerYeni kurallar uyarınca S statüsü alamayan Ukraynalılar sığınma başvurusunda bulunabilir veya kısıtlama olmayan AB ülkelerine gidebilir.

Ukraynalı mülteciler için yeni kural: S statüsü artık menşei bölgeye bağlı

Lozan Belediyesi, 2024–2033 Işık Planı kapsamında önemli bir adım atarak Pazartesi gününden itibaren yedi kent parkında gece aydınlatmasını tamamen kapatıyor. Gece az kullanılan bu parklar, biyolojik çeşitliliği teşvik etmek ve ışık kirliliğini azaltmak amacıyla karanlığa bırakılacak.

Belediyenin stratejisi

Kent yetkilileri, bu uygulamanın özellikle yarasalar, kurbağalar, ateşböcekleri ve ışık böcekleri gibi gece faunasına önemli fayda sağlayacağını belirtiyor.Karanlığa bırakılacak parklar Uygulama kapsamında Montriond Tepesi, Montétan küçük parkı, Pré-des-Casernes Parkı, Gottettaz yürüyüş yolu, Sauvabelin Gölü çevresi, Sauvabelin Tepesi’ne çıkan bazı yollar ve Elysée Parkı tamamen karanlığa gömülecek. Bu alanlar, kentin biyolojik çeşitlilik eylem planına uygun şekilde “bilinçli karanlık bölgeler” olarak düzenlenecek.Bu bir yıllık pilot proje süresince, tıpkı daha önce 120’den fazla sokak lambasının kaldırıldığı ve 500’ünün gece yarısından sonra kapatıldığı fuar alanlarında olduğu gibi, vatandaşların görüşleri de toplanacak.Üç farklı park kategorisi Belediyenin stratejisi, parkları kullanım durumuna göre üç kategoriye ayırıyor:<ul><li>“Korunan” parklar: Ekolojik değeri yüksek ve gece az kullanılan alanlar. Örneğin Gottettaz yürüyüş yolu gibi yerlerde aydınlatma tamamen kaldırılacak.</li><li>“Geçiş” parkları: Yaya geçiş noktası olarak kullanılan parklar. Burada ışıklar yalnızca hareket sensörleriyledevreye girecek ve sıcak renkli ışık kullanılacak. Örnek: Milan Parkı.</li><li>“Canlı” parklar: Gece sosyalleşme alanı olarak kullanılan parklar. Buradaki ışıklar tamamen kapatılmayacak, ancak daha sıcak tonlarda ve gece ilerledikçe azalan bir aydınlatma sistemi uygulanacak. Örnek: Montbenon Meydanı.</li></ul>Bilimsel izleme ve etkiler Sauvabelin Gölü çevresinde kamu binalarının ve otobüs duraklarının aydınlatması gece 00:30’a kadar açık kalacak; göl çevresi ve tepeye giden yollar ise tamamen karartılacak.Bourget Parkı’nda, özellikle ateşböceklerini korumak için Vidy yolu üzerindeki aydınlatma kaldırılacak; yalnızca “UNIL-EPFL” ve “Parc Bourget” durakları ışıklandırılmaya devam edecek.Uygulamanın etkilerini ölçmek üzere, Vaud Kantonu Yarasaları Koordinasyon Merkezi (CCO) ile işbirliği yapılarak bilimsel bir takip başlatıldı. İlk raporlar, yeşil alanlara karanlığın geri kazandırılmasının ve bu karanlık alanların birbirine bağlanmasının ekosistem açısından ne kadar önemli olduğunu ortaya koydu. Gözlemler 2027 yılına kadarsürecek.

Biyolojik çeşitlilik için Lozan’daki yedi park karanlığa bürünüyor

Referans faiz oranının 1,25'e düşmesiyle birçok kiracı kira indirimi talep etme hakkına sahip. Kiracılar Derneği'nden Larissa Steiner, haklarını kullanmak isteyen kiracılara tavsiyelerde bulunuyor.

Referans faiz düştü

Referans faiz oranını yüzde 1,50'den yüzde 1,25'e düşürmesiyle birçok kiracı kira indirimi talep etme hakkı kazandı. Ancak birçok kiracı, ev sahipleriyle ilişkilerinin bozulacağı endişesiyle bu hakkını kullanmaktan çekiniyor.Hak talebinden çekinmeyinKiracılar Derneği'nden Larissa Steiner, kiracıların haklarını kullanmaktan çekinmemeleri gerektiğini belirtiyor. "Kiracıların kira indirimi talep etmelerini kesinlikle öneriyorum" diyen Steiner, öncelikle kiracıların kira indirimi hakkı olup olmadığını kontrol etmelerini tavsiye ediyor.Hesaplama önemliSteiner, ev sahiplerinin referans faiz oranındaki düşüşü kiracılara aktarmakla yükümlü olduğunu, ancak enflasyon ve genel maliyet artışlarını da kiraya yansıtabildiğini hatırlatıyor. Bu iki faktörün uzun süredir ayarlanmamış olması durumunda, referans faiz indiriminin etkisinin dengelenebileceği veya daha yüksek bir kiraya bile yol açabileceği uyarısında bulunuyor.Yasal hak vurgusuBirçok kiracının sözleşmeye bağlılık nedeniyle kira indirimi talep etmekten çekindiğini belirten Steiner, "Bu his için hiçbir neden yok. Açık bir yasal hak var. Ve bu hak karşılıklı. Referans faiz oranı tekrar yükseldiğinde, ev sahiplerinin de artış talep etme hakkı var" diye konuşuyor.İntikam endişesi yersizBüyük emlak yönetim şirketlerinin referans faiz ayarlamasını otomatikleştirdiğini belirten Steiner, çoğu özel ev sahibinin de indirimleri doğru şekilde ilettiğini ifade ediyor. Ancak kiracıların indirimin yasal ölçüde verilip verilmediğini kontrol etmelerinin önemli olduğunu vurguluyor.

Kira indirimi talep etmekten çekinmeyin!

Dallenwil NW'de bir dolandırıcı çetesi, yaşlı bir çifti binlerce franktan etmeye çalıştı. Çift, pazartesi günü sözde bir banka çalışanından gelen bir telefon aldı. Arayan kişi, çiftin hesabında olağandışı işlemler tespit edildiğini iddia etti.

Sahte polisi gerçek polis yakaladı

Dolandırıcılık yöntemiKurbanlar, sahte bir polis telefon numarası üzerinden sözde bir savcıya yönlendirildi. Sahte savcı, çiftten binlerce frank nakit para çekmelerini ve daha sonra evlerinde bir "polise" teslim etmelerini istedi. Ancak 76 yaşındaki erkek şüphelendi ve Nidwalden Kanton Polisi'ni alarm etti.Başarılı operasyonPlanlanan para teslimi sırasında, St. Gallen'den 46 yaşındaki bir Alman vatandaşı tutuklandı ve gerçek savcılığa sevk edildi. Polis, operasyonun başarıyla sonuçlandığını duyurdu.Basel'de de benzer vakalarBasel-Stadt Kanton Polisi de benzer dolandırıcılık olayları konusunda uyarıda bulundu. Riehen BS'de geçen haftadan beri çok sayıda kişinin kendilerini banka çalışanı olarak tanıtan kişilerce arandığı bildirildi. Aramaların sahte telefon numaraları ve yanlış isimler kullanılarak yapıldığı belirtildi.Polisten uyarılarPolis, vatandaşları benzer dolandırıcılık yöntemlerine karşı uyardı:<ul><li>Yetkililer asla telefonla para talep etmez</li><li>Nakit para veya değerli eşyalar asla tanınmayan kişilere teslim edilmemeli</li><li>Şüpheli aramalar derhal 117 acil çağrı numarasına bildirilmeli</li></ul>

Telefon dolandırıcılığına polis operasyonu

Euroairport Basel-Mülhausen, 12 Ekim'den itibaren kademeli olarak yeni Giriş-Çıkış Sistemini (EES) uygulamaya başlayacak. Sistem, 29 Avrupa ülkesinde hayata geçirilecek ve 10 Nisan 2026'da tamamen faaliyete girecek.

12 Ekim'de başlıyor

Kimler etkilenecek?Yeni sistem sadece üçüncü ülke vatandaşlarını etkileyecek. AB, AEA ülkeleri (Lihtenştayn, İzlanda, Norveç) ve İsviçre vatandaşları için herhangi bir değişiklik olmayacak. Sistem, kısa süreli vize ile seyahat eden veya 180 günlük dönemde 90 güne kadar vizesiz kalabilen kişiler için geçerli olacak.Sistemin amacıEES ile sınır kontrollerinin daha verimli hale getirilmesi hedefleniyor. Sistem sayesinde:<ul><li>Üçüncü ülke vatandaşlarının giriş-çıkış bilgileri kayıt altına alınacak</li><li>Biyometrik verilerle kimlik sahtekarlığıyla mücadele edilecek</li><li>Terörizm ve organize suçlarla mücadele güçlendirilecek</li><li>İzin verilen süreden fazla kalan kişiler tespit edilebilecek</li></ul>Süreç nasıl işleyecek?Üçüncü ülke vatandaşları, sınır geçişinde self-servis sistemleri kullanarak kayıt yaptırabilecek. Bu sistemde kişisel verilerini kaydedebilecek, mevcut verilerini kontrol edip güncelleyebilecekler. Daha sonra pasaport kontrolüne geçilecek.İsviçre vatandaşları için değişen bir şey yok mu?İsviçre vatandaşları için herhangi bir değişiklik bulunmuyor. Ancak havalimanı, sistemin ilk haftalarında özellikle yoğun saatlerde daha uzun bekleme süreleri olabileceği konusunda uyarıyor. Euroairport, yetkililerle yakın işbirliği içinde yolcu akışının mümkün olduğunca verimli olmasını sağlamaya çalıştıklarını belirtiyor.

Basel Havalimanı'nda yeni sistem: Biyometrik giriş-çıkış sistemi geliyor

Jucker Farm'da düzenlenen yıllık dev balkabağı ve sebze tartım etkinliğinde, Florian Isler balkabağı kategorisinde şampiyonluğunu korurken, sebze kategorisinde iki yeni rekor kaydedildi.

766 kilogramla yeni şampiyon...

Balkabağı şampiyonu unvanını koruduEsslingen ZH'den Florian Isler, 766 kilogram ağırlığındaki squash balkabağıyla İsviçre şampiyonu unvanını başarıyla korudu. Isler geçen yıl da 727,5 kilogramlık bir balkabağıyla şampiyon olmuştu. Aynı zamanda Atlantic Giant türündeki balkabağıyla da sıralamada ikinci oldu.Sebze kategorisinde rekorlarSebze tartımında ise iki önemli rekor kırıldı:<ul><li>Hans Bitzi, 3,383 kilogram ağırlığındaki tek bir tatlı patatesle İsviçre rekoru kırdı</li><li>Meier ailesi, 43,2 kilogram ağırlığındaki tatlı patates köküyle dünya rekoru elde etti</li></ul>Rekor sebzelerin akıbetiYarışmada tartılan dev balkabakları ve sebzeler çeşitli şekillerde değerlendiriliyor. En ağır üç balkabağı, 1 Kasım 2025'e kadar Bächlihof'taki platformlarında sergilenecek, ardından Balkabağı Kesim Şenliği'nde kesilerek tohumları çıkarılacak. Bazı balkabakları ise 11 Ekim 2025'te Seegräben'deki Juckerhof'ta düzenlenecek Balkabağı Oyma Festivali'nde uluslararası sanatçılar tarafından sanat eserlerine dönüştürülecek.

İsviçre ve dünya rekorları kırıldı: Dev balkabağı ve sebze tartımı

Askeri altyapıyı korumak için İsviçre ordusu, drone savunma sistemlerini güçlendirmeyi planlıyor. Ancak bu hedefe ulaşmakta bazı zorluklar bulunuyor.

Drone tehtidine karşı önlemler

Polonya-Ukrayna sınırında düşürülen bir drone ve Danimarka'daki tekrarlanan drone tespitlerinin ardından, İsviçre ordusu askeri altyapıyı korumak için drone savunma sistemlerini hızla güçlendirme kararı aldı. Münih havalimanında drone alarmı nedeniyle uçuş trafiğinin durdurulması da bu kararı hızlandırdı.Acil tedbir planıSilahlanma Federal Ofisi (Armasuisse) bünyesinde kurulan Drone Görev Gücü, mikro ve mini drone'lara karşı bir savunma sistemi temin etmekle görevlendirildi. Ordu Komutanı Thomas Süssli, "Açıkçası bunu gelecek yıl değil, bu yıl içinde gerçekleştirmeyi tercih ederiz" dedi.Teknik zorluklarETH Zürih Güvenlik Çalışmaları Merkezi'nden savunma politikası uzmanı Ivo Capaul, drone savunmasında standart bir çözüm bulunmadığını belirtti. Capaul, "Farklı boyutlarda, farklı uçuş özelliklerine sahip ve farklı irtifalarda uçan drone'lar var. Bu nedenle drone savunmasında hazır bir çözüm yok" diye açıkladı.Güncellik riskiUzmanlar, İsviçre'de silahlanma süreçlerinin yıllar alması nedeniyle, drone savunma sistemleri hizmete girdiğinde teknolojinin eskimiş olabileceği konusunda uyarıyor. Ukrayna'daki savaşta görüldüğü gibi, drone teknolojisindeki hızlı yenilik döngüleri bu riski artırıyor.Uzun vadeli strateji ihtiyacıCapaul, sadece drone savunma sistemleri temin etmenin yeterli olmayacağını vurguladı. Ordunun kendi drone yeteneklerini sürekli geliştirebilmesi ve özel eğitimli personele yatırım yapması gerektiğini ifade etti. Sürdürülebilir bir drone savunması için uzman insan kaynağının kritik öneme sahip olduğunu belirtti.

İsviçre ordusu drone savunmasını güçlendirmek istiyor

Vaud kantonundaki yaklaşık 900 inşaat işçisi, meslektaşları Fribourg ve Cenevre’deki işçilerin ardından 3-4 Kasım’da iki günlük greve gitme kararı aldı. 

Personel sıkıntısı

İşçiler, inşaat sektörünün ulusal toplu sözleşmesinin yenilenmesine ilişkin müzakerelerde yaşanan “tıkanıklığı” protesto ediyor.Cuma akşamı Lozan’da bir araya gelen işçiler, İsviçre İnşaat Girişimcileri Birliği’nin (SSE) “çalışma koşullarını tamamen ortadan kaldırma” girişiminde bulunduğunu belirterek tepki gösterdi. Sendika Unia, yaptığı açıklamada işçilerin bu teklifleri “kabul edilemez” bulduğunu vurguladı.Tepkilere neden olan öneriler arasında haftalık çalışma süresinin 50 saate çıkarılması, şantiyeye ulaşım süresinin çalışma saatinden sayılmaması, çalışma süresinin 400 saate kadar esnetilmesi ve cumartesi günleri ek ücret olmadan çalıştırma planı yer alıyor.<h3>“İnşaat sektörü personel sıkıntısı yaşıyor”</h3>Unia Vaud’dan Pietro Carobbio, “SSE’nin bu önerileri akıl dışı. Sektörde zaten ciddi bir personel sıkıntısı var ve bu teklifler durumu daha da kötüleştirecek” dedi. İşçiler, aksine daha kısa iş günleri, ücretli yol süresi, ücretli mola ve tüm çalışanlar için adil bir maaş artışı talep ediyor.<h3>Fribourg ve Cenevre de grevde</h3>Vaud’daki karardan önce Fribourg’daki inşaat işçileri de 27 Eylül’de düzenlenen ortak sendika toplantısında oybirliğiyle greve gitme kararı almıştı. Unia Fribourg’dan Yannick Ferrari, “İşçiler SSE’nin önerilerini görünce öfkelendi. Bazı işverenler bile bu talepleri saçma buluyor” dedi. Son müzakere tarihi 28 Ekim olarak belirlendi; eğer anlaşma sağlanamazsa, 1 Ocak 2026’dan itibaren ulusal toplu sözleşme geçersiz hale gelebilir.Cenevre’de ise işçilerin grev kararı Eylül sonunda alınmıştı. Oy kullananların %94’ü grevden yana oldu. SIT ve Unia Cenevre sendikaları, “İşçiler, eşi benzeri görülmemiş bu patron saldırılarına karşı koşullarını korumakta kararlı olduklarını gösterdi” açıklamasında bulundu.📍 Üç kantonda eşzamanlı yapılacak bu grev, İsviçre inşaat sektöründe son yılların en geniş çaplı iş bırakma eylemlerinden biri olacak.

Vaud, Fribourg ve Cenevre’de inşaat işçileri 3-4 Kasım’da greve gidiyor

Politikacılar okullarda sosyal medya kısıtlamalarını ve cep telefonu yasaklarını tartışırken, uzmanlara göre çocukların dijital dünyayla daha sağlıklı bir ilişki kurmalarında en büyük rol ebeveynlere düşüyor.

Sosyal medya bağımlılığı artıyor

Birçok ebeveyn, sosyal medyanın ve uzun ekran sürelerinin çocukların ruh sağlığı üzerindeki etkilerinden endişe duysa da, bu durumu sağlıklı biçimde sınırlandırmanın yollarını bulmak kolay olmuyor.Politika yapıcılar ve sağlık otoriteleri, gençlerin ruhsal durumlarını korumak için uzun süredir sosyal medya platformlarına yaş sınırlamaları getirilmesini ve okullarda telefon yasaklarının uygulanmasını talep ediyor.Son yıllarda yapılan araştırmalar, Avrupalı gençler arasında “sorunlu sosyal medya kullanımı”nın arttığını gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) bu yıl yayımladığı rapor ise, dijital dünyanın gençler üzerindeki baskısının küresel ölçekte yalnızlığın en önemli nedenlerinden biri haline geldiğine dikkat çekiyor.Aşırı ekran süresi, yalnızca egzersiz eksikliği ve uyku bozukluklarıyla değil, aynı zamanda anksiyete, depresyon, stres ve sosyal izolasyonla da ilişkilendiriliyor. Almanya Düsseldorf Üniversite Hastanesi’nden çocuk doktoru Dr. Janna-Lina Kerth, fazla ekran süresinin çocukları dijital içeriklere daha bağımlı hale getirerek “kısır bir döngü” yarattığını söylüyor.<h3>Avrupa’da yeni önlemler gündemde</h3>Avrupa’daki karar vericiler bu döngüyü kırmak için yeni politikalar üzerinde çalışıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, eylül ayında yaptığı açıklamada, AB genelinde çocuklara yönelik sosyal medya sınırlamalarının uygulanma biçimlerinin değerlendirildiğini belirtti.Bazı ülkeler yasakların ötesine geçerek, çocukları dijital dünyadan uzaklaştıracak teşvik programları geliştiriyor. Örneğin İsveç, 8 ila 16 yaş arasındaki çocuklar için spor, sanat ya da dil kursu gibi etkinliklerin ücretini kısmen karşılayan “boş zaman faaliyet kartı” uygulamasını başlattı.İsveç Halk Sağlığı Kurumu’ndan proje yöneticisi Madeleine Larsson, Euronews Health’e yaptığı açıklamada, “Çocukların anlamlı bir boş zamana sahip olduklarını hissetmeleri gerekiyor. Bu hem fiziksel hem de zihinsel sağlık açısından temel bir hedef,” dedi.<h3>Ebeveynlere büyük görev düşüyor</h3>Dr. Kerth’e göre, çocukların ekran süresini azaltmak ve sağlıklı alışkanlıklar kazandırmak konusunda en önemli rol ebeveynlere ait.<h4>1. Söylediğinizi yaşayın</h4>Kerth, küçük çocukların büyükleri örnek alarak öğrendiğini hatırlatarak, “Ebeveynler de telefonlarına bağımlı” diyor. Bu nedenle yetişkinlerin de kendi ekran sürelerini kontrol etmeleri, örneğin akşam yemeğinden sonra e-postaları kontrol etmeyi bırakmaları gerektiğini belirtiyor. Ailece ekran süresi hedefleri belirlemek, çocukların katılımını artıran etkili bir yöntem olarak öne çıkıyor.<h4>2. Açık iletişim kurun</h4>Kerth, sosyal medya, akıllı telefon veya video oyunları gibi konularda kesin yasaklar koymanın, çocukların bu içeriklere ilgisini daha da artırabileceği uyarısında bulunuyor. “Bir içeriğin neden bu kadar ilgi çekici olduğunu ve bazı oyunların neden daha cazip geldiğini çocuklarla konuşmak çok önemli,” diyor. Bu nedenle, yasaklar koymak yerine ebeveynlerin kaygılarını ve kuralların neden gerekli olduğunu çocuklarıyla yaşlarına uygun biçimde paylaşmaları tavsiye ediliyor. Örneğin, “daha iyi uyuyabilmek için yatakta telefon kullanılmıyor” gibi net açıklamalar yapılmalı. Kerth, bu tür konuşmalara 4 yaş gibi erken dönemlerde başlanmasının faydalı olacağını söylüyor.<h4>3. Her ekran zamanı zararlı değil</h4>DSÖ, 5 yaş altı çocukların günde en fazla 1 saat ekran karşısında vakit geçirmesini öneriyor. Almanya ve Fransa’daki tıp dernekleri ise 3 yaşına kadar çocukların tamamen ekransız büyütülmesini tavsiye ediyor.Daha büyük çocuklar için kesin bir standart olmasa da uzmanlar, genel olarak “ne kadar az, o kadar iyi” görüşünde birleşiyor. Ancak Kerth, her ekran süresinin aynı etkiyi yaratmadığını vurguluyor: “Pasif izleme yerine, çocuğun aktif katılımını sağlayan eğitici ve interaktif içerikler çok daha faydalı.”<h4>4. Alternatif aktiviteler bulun</h4>Kerth, ebeveynlerin çocuklarına “ekransız zamanlarını nasıl değerlendirmek istediklerini” doğrudan sormalarını öneriyor. Çocukları arkadaşlarından izole etmeden, onları spor takımlarına veya ilgi duydukları grup etkinliklerine yönlendirmek önemli. “Sadece ‘kitap oku’ veya ‘dışarı çık’ demek kolay, ama bu aynı zamanda çocuğun arkadaş çevresinin ne yaptığıyla da ilgili,” diyor.Sonuç olarak, uzmanlara göre dijital çağda çocukları ekran bağımlılığından korumanın anahtarı, yasaklardan çok rehberlikte yatıyor. Ebeveynlerin kendi dijital alışkanlıklarını gözden geçirerek örnek olması, çocuklar için en güçlü koruma yöntemi olarak öne çıkıyor.

Çocuklarda aşırı ekran kullanımı tehdit oluşturuyor

Bilim insanlarına göre kadınların erkeklerden daha uzun yaşamasının nedeni sadece genetik farklılıklarla açıklanmıyor; tek eşlilik ve ebeveynlik davranışları da bu farkta belirleyici rol oynuyor.

Araştırma

Tarih boyunca ve günümüzde erkeklerin kadınlardan daha kısa yaşadığı bilinen bir gerçek. Peki, bu farkın arkasında ne yatıyor? Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden bir araştırma ekibi, cevabı insanlarda değil, doğadaki diğer canlılarda aradı.Bin tür üzerinde yapılan inceleme Science Advances dergisinde yayımlanan çalışmada bilim insanları, binden fazla hayvan türünü analiz ederek hangi evrimsel özelliklerin bir cinsin diğerinden daha uzun yaşamasını sağladığını araştırdı. Sonuçlara göre genetik unsurların yanı sıra tek eşli yaşam biçimi ve ebeveynlik davranışları da ömrü uzatabiliyor.İstatistikler, kadınların erkeklerden ortalama 5,4 yıl daha uzun yaşadığını gösteriyor. Ancak bu yalnızca insanlara özgü bir durum değil. Memelilerin yüzde 72’sinde dişiler, erkeklerden yaklaşık yüzde 12 oranında daha uzun yaşıyor. Bazı türlerde –örneğin geyiklerde– bu fark iki katına kadar çıkabiliyor. Buna karşılık, kuşlarda durum tersine dönüyor; türlerin yüzde 68’inde erkek kuşlar dişilere göre ortalama yüzde 5 daha uzun ömürlü.Kromozom farkı tek başına yeterli değil Araştırma ekibinden Dr. Johanna Staerk, BBC Science Focus’a yaptığı açıklamada kromozomların bu farklılıkta etkili olduğunu ancak tek başına açıklayıcı olamayacağını belirtti.“Mamellerde dişiler iki X kromozomuna, erkekler ise bir X ve kısa bir Y kromozomuna sahip. Bu nedenle erkeklerde X kromozomundaki zararlı mutasyonlar telafi edilemiyor,” diyen Staerk, ayrıca ‘zehirli Y hipotezi’ni hatırlattı. Bu hipoteze göre Y kromozomu, yaşlanmayı hızlandıran genetik unsurlar taşıyor olabilir.Kuşlarda ise sistem tersine çalışıyor. Erkeklerde iki Z kromozomu bulunurken, dişilerde biri kısalmış bir W kromozomu var. Buna rağmen, tüm kuşlarda erkeklerin daha uzun yaşadığı söylenemez; özellikle yırtıcı kuş türlerinde dişiler hem daha iri hem de daha uzun ömürlü.Rekabetin bedeli: Kısa yaşam Bilim insanlarına göre sadece genetik değil, üreme stratejileri de yaşam süresi üzerinde etkili.“Mamellerin çoğu tek eşli değildir,” diyen Staerk, erkeklerin eş bulmak için yele, boynuz gibi dikkat çekici özellikler geliştirdiğini, rakipleriyle dövüştüğünü ve bunun da yaralanma riskini artırarak ömrü kısalttığını ifade etti.Güçlü ve baskın erkekler daha fazla yavru sahibi olsalar da, bu rekabet için harcadıkları enerji onların daha kısa yaşamasına neden oluyor. Oysa tek eşli türlerde rekabet az olduğu için erkekler biyolojik olarak daha az yıpranıyor ve yaşam süresi farkı da küçülüyor.Babalık yaşam süresini uzatıyor Araştırmada dikkat çeken bir diğer sonuç ise ebeveynliğin ömrü kısaltmadığı, aksine uzattığı yönünde. Staerk, “Genellikle yavru bakımını üstlenen cinsin daha uzun yaşadığını gözlemledik,” dedi.Örneğin, primat türlerinde yavruların uzun süre bakıma muhtaç olması bu durumu güçlendiriyor. Şempanzelerde yavrular, annelerinin yanında yaklaşık 10 yıl kalıyor. Bu da annenin uzun yaşamasının yavrunun hayatta kalma şansını artırdığı anlamına geliyor.Uzun ömrün sırrı sadakatte Araştırma, erkeklerin ömrünü uzatmanın en etkili yolunun sadık bir eş olmak ve iyi bir ebeveynlik göstermekten geçtiğini ortaya koyuyor. Evrimsel açıdan bakıldığında, tek eşlilik ve babalık davranışları, yaşam süresini uzatan en güçlü faktörler arasında yer alıyor.

Erkeklerin ömrünü uzatmanın formülü: Sadakat ve babalık

Dietikon'da Limmat nehrinde düzenlenen arama kurtarma operasyonu trajediyle sonuçlandı. 44 yaşındaki polis dalgıcı, su altındaki arama çalışmaları sırasında zor duruma düştü ve diğer dalgıçlar tarafından cansız olarak çıkarıldı.

Zürih polisi dalgıcını kaybetti

Operasyonun başlangıcıOlay, pazar günü saat 13.15 sıralarında bir vatandaşın polise yaptığı ihbarla başladı. İhbarı yapan kişi, Dietikon'daki elektrik santrali önündeki kanalda bir kişinin suda yardım çağırdığını ve daha sonra suyun altında kaybolduğunu bildirdi.Kapsamlı arama çalışmasıPolis, Rega kurtarma helikopteri ve polis helikopteri ile Dietikon'dan Würenlos'a kadar olan bölgede arama çalışması başlattı. İtfaiye ekipleri ve deniz polisi botlarla Limmat nehrini tararken, karadan da ekipler nehir kıyısında arama yaptı.Elektrik santrali işletmecisi EKZ ile yapılan görüşmeler sonucunda, kanalda dalış ile arama yapılmasına karar verildi. Ancak su altındaki arama sırasında 44 yaşındaki polis dalgıcı kaza geçirdi ve hayatını kaybetti.Zürih Kanton Polisi Komutanı Marius Weyermann, olay yerindeki ekipleri ziyaret ederek aileyi haberdar etti. Weyermann, "Birlik olarak derinden etkilendik ve hayatını kaybeden meslektaşımızın ailesi ve arkadaşlarıyla birlikte yas tutuyoruz" dedi.Arama devam ediyorPazar günü yapılan aramalarda kayıp kişi bulunamadığı için arama çalışmalarının pazartesi günü de devam edeceği bildirildi.

Limmat nehrindeki arama operasyonunda dalgıç polis hayatını kaybetti

Basel Ren limanındaki gümrük yetkilileri, sadece kaçak malları değil aynı zamanda yeni moda trendlerini de herkesten önce keşfediyor. Gümrük kontrollerinde ilginç ve bazen de rahatsız edici yüklerle karşılaşılıyor.

Gümrük kontrollerinde sıra dışı bulgular

Basel gümrük memurları moda trendlerini herkesten önce görüyorBasel Ren limanı, dünyanın dört bir yanından gelen malların toplandığı önemli bir lojistik merkezi. Gümrük yetkilileri burada gemileri, mürettebatı ve kargoları kontrol ederken ilginç keşifler yapıyor.Moda trendlerine erken tanıklıkBasel Gümrük Müdürü Patrick Leuenberger, gümrük memurlarının moda trendlerini aylar öncesinden görebildiğini belirtiyor. Bunun nedeni moda mağazaları, perakendeciler ve distribütörler için malların sezonlardan aylar önce sevk edilmesi. Aynı şekilde Noel ürünlerini de temmuz ayında limana varır varmaz gördüklerini ifade ediyor.İlginç ve rahatsız edici keşiflerLeuenberger, "İlginç olan, ulusal dillerimizde etiketlenmemiş dünyanın her yerinden gıda ürünleri" diyor. Ancak bazen istenmeyen sürprizlerle de karşılaştıklarını ekliyor: "Açtığımız ve içinde hamam böcekleri, kurtçuklar ve böcekler bulunan yaşayan konteynırlar oldu." Bu gibi durumlarda ilk reflekslerinin konteynırı hemen kapatmak olduğunu belirtiyor.Kontroller 30 dakikadan günlere kadar sürebiliyorGümrük yetkilileri iki tür kontrol gerçekleştiriyor: Mürettebat ve gemilerin hızlı kontrolleri ile konteynırların detaylı incelemeleri. Konteynır kontrolleri risk değerlendirmesine bağlı olarak yarım saat ile birkaç gün arasında sürebiliyor. Gümrük memurları diğer yetkili makamlarla da iletişime geçerek gerekli araştırmaları yapıyor.Artan ticaret, genişleyen sorumluluklarRen nehrinin taşımacılık için yoğun kullanımı gümrük yetkililerinin sorumluluklarını da artırıyor. Leuenberger, "Daha fazla konteynır geldikçe ve daha fazla ticaret yolu açıldıkça, gümrükün görev alanı da genişliyor" diye açıklıyor.Uyuşturucu sadece küçük bir kısımGümrük yetkilerinin temel görevinin KDV ve gümrük vergilerinin tahsil edilmesi olduğunu vurgulayan Leuenberger, uyuşturucuyla mücadelenin görevlerinin sadece küçük bir kısmını oluşturduğunu belirtiyor. Basel limanında diğer yetkili makamlara ait yaklaşık 100 farklı düzenlemeyi de kontrol ettiklerini ifade ediyor.

Basel gümrük memurları kaçak mal ticareti yapanlara göz açtırmıyor

İsviçre hükümeti, mülteci kabul programında önemli bir azalmaya gitti. 2023 yılında alınan 1600 mülteci kararının yerini, 800 kişilik yeni bir kota aldı. Bu yıl ise sadece 49 mültecinin kabul edileceği belirtildi.

Resettlement programı küçültüldü

Gerekçe: Yoğun sığınmacı baskısıGöç Ofisi sözcüsü Magdalena Rast, azaltmanın gerekçesini "Ukrayna'dan gelen yüksek sayıda koruma arayan kişi ve çok sayıda sığınma başvurusunun son üç yılda federal hükümeti, kantonları, şehirleri ve belediyeleri çok zorladığı" şeklinde açıkladı. Kantonların talebi üzerine yeniden yerleştirme programına geçici olarak ara verildi.Öncelik kadınlar ve çocuklarBu ay İsviçre'ye getirilecek 49 mültecinin özellikle şiddet mağduru kadınlar ve çocuklu yalnız kadınlardan oluştuğu bildirildi. Bu grup, mevcut yeniden yerleştirme programı kapsamında İsviçre'nin kabul ettiği tek grup olarak öne çıkıyor.BM: "Her yerleştirme önemli"BM Mülteci Örgütü (UNHCR) İsviçre Ofisi Başkanı Anja Klug, İsviçre'nin programı sürdürmesinden memnun olduklarını belirtti. Klug, "2.5 milyon mültecinin belki yüzde birini yerleştirebiliyoruz. Her yer önemli ve her taahhüt değerli" dedi.SVP programı eleştiriyorSVP partisi, programın kapsamının daraltılmasına rağmen devam etmesini eleştiriyor. Parti, geçen sonbahar meclis oturumunda programın askıya alınması için çağrı yapmıştı. SVP Milletvekili Esther Friedli, "Bir noktada sistemimiz çökecek. Belediyeler giderek daha fazla sınıra ulaşıyor ve konut bulmakta zorlanıyor" ifadelerini kullandı.Uluslararası dayanışma vurgusuUNHCR, İsviçre'nin programa bağlı kalmasının, en fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülkelerle dayanışma açısından önemli bir uluslararası sinyal olduğunu vurguluyor. Bu ülkelerin genellikle küresel güneyde yer aldığı ve mültecileri barındırmak için yeterli kaynağa sahip olmadığı belirtiliyor.

İsviçre, mülteci kabul hedefini düşürdü

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, İsrail tarafından el konulan Özgürlük Filosu'na ait teknelerde bulunan üç Türk milletvekilinin, Türkiye'ye dönmek üzere Azerbaycan'a hareket ettiğini açıkladı.

Azerbaycan üzerinden gelecekler

Keçeli, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, diğer Türk vatandaşlarının da yarın özel bir uçak seferiyle Türkiye'ye gelmesi için çalışmaların sürdüğünü belirtti. "Gerçekleşmesi halinde, söz konusu seferle üçüncü ülke vatandaşlarını da tahliye etmeyi öngörüyoruz." denilen paylaşımda, "İsrail tarafından el konulan Özgürlük Filosu’na ait teknelerde bulunan üç Milletvekilimiz, Türkiye’ye dönmek üzere Azerbaycan’a hareket etmişlerdir." ifadesi kullanıldı.<h3>Özgürlük Filosu Koalisyonu</h3>İtalya'dan yola çıkan Özgürlük Filosu Koalisyonu (Freedom Flotilla Coalition), Gazze'ye insani yardım ulaştırmak ve İsrail ablukasını kırmak için 30 ülkeden 140'tan fazla kişiyi taşıyan 1 gemi ve 8 tekneyle Mısır açıklarına ulaşmıştı.Çoğunluğunu doktor, sağlıkçı ve basın mensuplarının oluşturduğu filoya 8 Ekim'de sabaha doğru İsrail ordusu saldırdı.Gazze'ye yaklaşık 120 deniz mili mesafede uluslararası sularda saldırıya uğrayan filodaki yolcular, İsrail tarafından yasa dışı şekilde alıkonuldu.İsrail ordusu, 1 Ekim akşamında Küresel Sumud Filosu'na da saldırarak gemilerdeki yolcuları alıkoymuş, "sınır dışı" işlemlerinin ardından yüzlerce aktivistin tamamına yakını ülkelerine dönmüştü.

Özgürlük Filosu'nda alıkonulan 3 Türk milletvekili, Türkiye'ye dönüyor

Güney Fransa'nın Béziers kentinde bir ilkokul, 5 yaşındaki bir öğrencinin üzerinde esrar bulunması üzerine polise bildirimde bulundu. Çocuğun evde bulduğu uyuşturucuyu farkında olmadan okula getirdiği belirlendi.

Çocuğun ailesine hapis cezası

Polis, çocuğun ifadesi üzerine ailenin evinde arama yaptı. Aramada, satışa hazır halde paketlenmiş 4.5 kilogram esrar ele geçirildi. Uyuşturucunun yetişkinler tarafından satış amacıyla bulundurulduğu tespit edildi.Hızlı yargılama ve cezalarOlayın üzerinden yaklaşık iki hafta geçmeden ebeveynler hızlı bir yargılama süreci sonucunda hapis cezalarına çarptırıldı. Polis açıklamasına göre, ebeveynlerden biri 5 yıl, diğeri ise 1 yıl hapis cezası aldı.Çocuğun masum keşfiKüçük çocuğun evde bulduğu uyuşturucu maddeyi ne olduğunu anlamadan okula götürdüğü ve bu durumun ailesi için ciddi yasal sonuçlar doğurduğu belirtildi. Olay, çocukların erişebileceği yerlerde uyuşturucu bulundurmanın potansiyel risklerini gözler önüne serdi.

5 yaşındaki çocuk Fransa'da okula esrarla gitti

İsviçre’de Tibetçe öğretimi yapan tek üniversite programı kapatılıyor. Bu karar, dünyanın en büyük Tibet diasporalarından birine ev sahipliği yapan İsviçre’de Tibet kültürünün görünürlüğü açısından önemli bir kayıp olarak değerlendiriliyor.

Yetersiz öğrenci sayısı

Bern Üniversitesi’nde “Orta Asya Çalışmaları” programı kapsamında Tibet’in dini, sanatı, tarihi ve siyaseti öğretiliyor. Derslerde günlük konuşma dili yerine, Avrupa’daki Latince gibi daha çok tarihi metinleri anlamak için kullanılan edebi Tibetçe öğretiliyor.Programdan yeni mezun olan Tenzin Yundung için bu eğitim büyük bir ayrıcalık: “Kendi dilimi ve kültürümü sadece özel yaşamda değil, akademik bir ortamda da öğrenme şansına sahip olmak benim için çok önemli.”Resmî gerekçe: Yetersiz öğrenci sayısı Üniversite, programı sonlandırma kararını öğrenci yetersizliği ile açıklıyor. Her ders için yalnızca 5 ila 10 kişi kayıt yaptırırken, yılda ortalama bir yüksek lisans mezunu veriliyor. Üniversitenin genel sekreteri Christoph Pappa, Tibetoloji’nin oldukça zorlayıcı ve özel bir alan olduğunu vurgulayarak “Çok az kişi bu alana girmek istiyor ya da kapasite buluyor. Mezun olunca da bu bilgiyle ne yapılabilir sorusu ortaya çıkıyor.” dedi.Eleştiriler: Karar fazla basit ve vizyonsuz Tibetçe derslerini bu yıl sonuna kadar verecek olan Yannick Laurent, yalnızca öğrenci sayısını gerekçe göstermenin yetersiz bir açıklama olduğunu savunuyor. Tibetçenin öğrenilmesinin zaman ve emek gerektirdiğini, ancak bunun Latince veya Çince gibi diğer zor dillerden farklı olmadığını belirtiyor. Ayrıca din bilimleri programlarında genel olarak öğrenci sayısında bir azalma olduğunu, bu durumun sadece Bern’e özgü olmadığını hatırlatıyor.Tenzin Yundung ise kararın İsviçre ile Tibet toplumu arasındaki tarihi bağlara saygısızlık olduğunu söylüyor: “İsviçre, 1960’lı ve 1970’li yıllarda Tibetli mültecileri kabul eden ilk Batı ülkesi olmuştu. Babamın ailesi de o dönemde ülkeye sığınmıştı.”Akademik karar, siyasi yankılar İsviçre ve Avrupa’daki birçok Tibet derneği de karardan endişe duyuyor. Bu durumun, özellikle Çin’in resmi belgelerde “Tibet” adını silmeye çalıştığı bir dönemde, zaten kırılgan olan diaspora için olumsuz bir mesaj olduğu düşünülüyor. Paris ve Oxford’daki araştırmacıların da üyesi olduğu Uluslararası Tibet Çalışmaları Derneği, İsviçre’de bir akademik boşluk oluşmasından korkuyor.Bern Üniversitesi ise bu programın 20 yıl önce emekli olmuş bir profesör etrafında şekillendiğini hatırlatarak, kendi sorumluluğunun “bilimsel, siyasi değil” olduğunu vurguluyor.Alternatif çözümler gündemde Tibetoloji eğitiminin İsviçre’de tamamen yok olmaması için bazı öneriler konuşuluyor. Bunlardan biri, programın Lozan Üniversitesi’ne taşınması. Lozan Üniversitesi’nin kütüphanesinde zaten zengin bir Tibet koleksiyonu bulunuyor. Ancak bu tür bir programın devralınmasının yüksek maliyetli olacağı belirtiliyor. Ayrıca Bern Kantonu Büyük Konseyi’ne bu konuda siyasi bir önerge de sunuldu.

Bern Üniversitesi Tibetçe eğitimine son veriyor

Salı akşamı Cenevre sokaklarında düzenlenen Filistin yanlısı bir gösteriye, polis verilerine göre yaklaşık 800 kişi katıldı. 

Cornavin Garı’nda gerginlik

Bel-Air’den başlayan yürüyüş, izinli güzergâhın son noktası olan La Treille’e kadar devam etti. Gösteri, organizatör tarafından planlandığı gibi yaklaşık bir saat sonra sonlandırıldı.Ancak grup, Treille’ye ulaştıktan sonra izinsiz şekilde yürüyüşe devam etti. Katılımcılar önce Place Neuve ve ardından Place du Cirque’e ilerleyerek burada bir oturma eylemi gerçekleştirdi. Daha sonra kalabalık Cornavin tren garına yöneldi. Polis, Rue Basses ve Rue du Rhône gibi ana caddelere erişimi kapatarak önlem aldı.İzinsiz başlayan yürüyüşün katılımcı sayısı 1000 ile 2000 kişi arasında değişti. Sonrasında 600 ila 700 kişilik bir grup tren garına doğru ilerledi.Cornavin Garı’nda gerginlik Aktarılanlara göre, bir grup sonrasında gar binasına girmeye çalıştı. Polis göz yaşartıcı gaz kullanırken, bazı göstericiler hava fişekleri ile karşılık verdi.Gösteri, 7 Ekim 2025 akşamı gerçekleşti; bu tarih, Hamas’ın İsrail’e saldırısının ikinci yıldönümü.Geçtiğimiz Perşembe günü ise yine Cenevre’de tren garı yakınlarında düzenlenen başka bir Filistin yanlısı gösteriye 3000’den fazla kişi katılmış, katılımcılar İsrail tarafından durdurulan Gazze filosuna destek göstermişti. O eylemde bazı göstericiler tren hatlarını kapatmış, polis ise göz yaşartıcı gaz ve flashball kullanmıştı.

Cenevre’de Filistin’e destek gösterisi: Yürüyüş, oturma eylemi ve göz yaşartıcı gaz

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), uluslararası insani yardım fonlarındaki ciddi kesintiler nedeniyle bu yılın başından bu yana yaklaşık 5000 kişilik kadroyu azaltmak zorunda kaldı. Bu sayı, kurumun toplam personelinin dörtte birinden fazlasına denk geliyor.

İnsani yardım fonlarının azalması

UNHCR Yüksek Komiseri Filippo Grandi, ajansın yürütme komitesinin yıllık toplantısının açılışında yaptığı konuşmada, “Bu yıl yaklaşık 5000 meslektaşımız işlerini kaybetti. Bu, toplam personelimizin dörtte birinden fazlası anlamına geliyor” dedi ve daha fazla işten çıkarmanın da kaçınılmaz olduğunu belirtti.Ajansın sözcüsüne göre işten çıkarmalar yalnızca tam zamanlı çalışanları değil, geçici sözleşmeli personeli ve danışmanları da kapsıyor.UNHCR, dünya genelinde yerinden edilen insan sayısının hızla arttığı bir dönemde, insani yardım fonlarının ciddi biçimde azalmasıyla büyük bir krizle karşı karşıya. Özellikle bu yıl Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşüyle birlikte ABD’nin fon kesintileri ajansın bütçesinde derin bir boşluk yarattı.Bir anda oluşan büyük bütçe açığıABD uzun yıllardır birçok insani yardım kuruluşunun en büyük ve en önemli bağışçısıydı. Ancak Washington’un yardım bütçesinde yaptığı kesintilerle birlikte, bu kurumlar kısa sürede büyük bir finansman açığıyla karşılaştı. ABD’nin daha önce UNHCR bütçesinin %40’ından fazlasını sağladığını hatırlatan Filippo Grandi, diğer büyük bağışçı ülkelerdeki bütçe kısıtlamalarının da ajansı kritik bir duruma sürüklediğini ifade etti. “Rakamlar gerçekten çok karanlık” diye konuştu.2025 için onaylanan UNHCR bütçesi 10,6 milyar dolar olsa da ajans son yıllarda bunun ancak yarısı kadar, yılda ortalama 5 milyar dolar civarında fon alabiliyor. Grandi, bu yıl beklenen katkıların %10 azalacağını öngördüklerini, ancak durumun “beklenenden çok daha kötü” olduğunu vurguladı.Yıkıcı etkilerGrandi’ye göre ajans, 2025’i yalnızca 3,9 milyar dolar mevcut fonla kapatmayı öngörüyor. Bu, 2024’e kıyasla 1,3 milyar dolar daha az ve yaklaşık %25’lik bir düşüş anlamına geliyor. UNHCR’nin elinde 4 milyar dolardan daha az fonun bulunduğu son yıl 2015’ti; ancak o dönem dünyadaki yerinden edilmiş insan sayısı bugünkünün yarısı kadardı.“Hiçbir ülke, hiçbir sektör, hiçbir ortak bu durumdan muaf kalmadı” diyen Grandi, birçok hayati programın durdurulmak zorunda kaldığını belirtti. İşkence mağdurlarına yönelik psikososyal destek programları ve gıda yardımı da bunların arasında yer alıyor. “Etkiler gerçekten yıkıcı” sözleriyle durumun ciddiyetine dikkat çekti.

BM Mülteciler Ajansı bu yıl personelinin dörtte birinden fazlasını işten çıkarmak zorunda kaldı

Vaud kantonunda biyoçeşitliliği korumaya yönelik alınan önlemler olumlu sonuçlar vermeye başlasa da, mevcut durum hâlâ endişe verici. 

İstilacı yabancı türlerle mücadele

Gençlik, Çevre ve Güvenlik Departmanı (DJES) Pazartesi günü yaptığı açıklamada, bu alandaki politikalarını güçlendirmek amacıyla yaklaşık 50 milyon frank değerinde yeni bir önlem paketi planladığını duyurdu.Departman tarafından yapılan açıklamada, “Ormanlarda ve tarım alanlarında biyoçeşitliliğe ayrılan alanların artmasından memnuniyet duyabiliriz, ancak birçok ekosistemin kalitesi hâlâ düşük seviyede ve birçok tehdit altındaki türün durumu kötüleşmeye devam ediyor” denildi. Bu değerlendirme, yaklaşık 2000 farklı sahada kuş türleri, bitkiler ve belirli kelebek türleri gibi toplam 58 gösterge üzerinden yapılan kantonal izleme sonuçlarına dayanıyor.Önlemler dört temel eksende yoğunlaşıyor. İlk olarak, öncelikli türlerin ve onların yaşam alanlarının korunması, örneğin kurbağalar için su alanlarının oluşturulması veya mevcut olanların korunması planlanıyor.İkinci olarak, yapılaşmış alanlarda doğayı destekleyecek adımlar atılacak. Buna yarasalar için yuvalıkların yerleştirilmesi ya da su geçirmez asfalt yüzeylerin yeniden geçirgen hâle getirilmesi gibi önlemler dahil.Üçüncü eksen ise ekolojik altyapıların güçlendirilmesi. Yaban hayatı koridorlarının iyileştirilmesi ve “kurbağa geçitleri” gibi özel yolların oluşturulması bu kapsamda yer alıyor.Son olarak, istilacı yabancı türlerle mücadele önemli bir başlık olarak öne çıkıyor. Quagga midyesi, Asya eşekarısı veya Amerika’dan gelen solidago türleri gibi yaklaşık 80 istilacı tür, kantonda ciddi tehdit oluşturuyor. Bu alandaki önlemler, türlere göre değişmekle birlikte, hem önleyici tedbirleri hem de tamamen ortadan kaldırma çabalarını içeriyor.Çevreden sorumlu Eyalet Konseyi üyesi Vassilis Venizelos, “Biyoçeşitliliğin bir lüks olmadığını çok iyi anlamamız gerekiyor. Yediğimiz gıda, içtiğimiz su ve soluduğumuz hava biyoçeşitliliğe bağlı. Aynı zamanda doğal afetlere karşı en büyük müttefikimizdir” diyerek konunun önemine dikkat çekti.Yeni finansman taleplerinin 2025 sonu ile 2026 başı arasında Büyük Konsey’e sunulması bekleniyor. Venizelos, “Yaban hayatı geçitleri en maliyetli önlemleri oluşturuyor. Buna karşın biyotopların yeniden canlandırılması çok daha az maliyetli. Bu gibi durumlarda, sınırlı kaynak ve önlemle bile canlılığın geri döndüğünü görebiliyoruz” ifadelerini kullandı.

Vaud Kantonu biyoçeşitliliği korumak için önlemlerini güçlendirmek istiyor

Yaklaşık yarım asırdır aynı aile tarafından işletilen Gruyère Çömlek Atölyesi, üretimini durdurma kararı aldı. 

Geleneksel üretim

Üzerinde turna kuşu motifleri bulunan özgün sofra takımlarıyla tanınan atölye, satışların uzun süredir düşüşte olması ve üretim için gereken altyapının ağırlaşması nedeniyle kapanıyor. Böylece Fribourg kantonunun simgelerinden biri olan geleneksel üretim sona ermiş olacak.Atölyenin bugünkü sahibi Pierre Dubuis, uzun yıllardır süren aile mesleğini sonlandırma kararının kolay olmadığını belirtiyor.1940’lı yıllarda Pierre Messerli tarafından kurulan ve o dönemde çömleklerin üzerine bölgenin arması olan turna kuşlarını resmetme fikriyle öne çıkan atölye, 1981’de Antoinette Bosshard (Dubuis’nin eşi) tarafından devralındı. 1980’li ve 90’lı yıllarda büyük bir başarı yakalayarak fondü kaplarından kahve takımlarına kadar yaklaşık 250 farklı ürün üretti.Ancak 2000’li yıllardan itibaren satışların ciddi şekilde azalması, üretimin sürdürülebilirliğini ortadan kaldırdı. Fribourg veya Vevey’de genişleme girişimleri de sonuç vermedi. Pierre Dubuis, “Gruyère çömlekçiliğinin yalnızca buradaki insanlar için anlam ifade ettiğini fark ettik,” diyerek, çömleklerin bir bölgeyle bu kadar güçlü şekilde özdeşleşmesinin nadir olduğunu vurguluyor.Atölyenin bulunduğu alan, ilerleyen dönemde Fondation Clos Fleuri için bir uğraş ve aktivite merkezine dönüştürülecek. Bu dönüşüm, Gruyère çömlekçiliği için bir dönemin kapanışını simgeliyor.

Gruyère çömlekçiliğinde bir dönemin sonu

Migros, kendi markalarına ait 1000 ürünü raflardan kaldıracak ve bazı ürünlerin adlarını değiştirecek. Amaç, ürün yelpazesini sadeleştirerek tekrarları ortadan kaldırmak.

Niş ürünlerde değişim

Turuncu dev, birkaç gün önce yaptığı açıklamada, mevcut 250 özel markasından 80’inin önümüzdeki iki yıl içinde piyasadan çekileceğini duyurmuştu. Şirket, 2030 yılına kadar bu sayıyı yaklaşık 100 markaya düşürmeyi hedefliyor.Niş ürünlerde değişimOh! (proteinli ürün serisi) veya Alexis (zeytinyağı) gibi az bilinen niş markalar bu değişiklikten etkilenecek. Ürünlerin kendisi satışta kalacak ancak ambalajları değişerek doğrudan “Migros” etiketiyle satılacak.Buna karşılık Blévita gibi en tanınan markalar Migros’un ürün yelpazesinde yer almaya devam edecek.Bu sadeleştirme adımı, müşterilerin raflarda aradıklarını daha kolay bulmalarını sağlamayı ve Migros’un teslimat, depolama ve personel maliyetlerini azaltmayı hedefliyor.Şirket, CH Media’nın aktardığına göre, 2012 yılında gizli yürüttüğü bir projeyle ürün yelpazesini %10 oranında azaltarak 4000 ürünü portföyünden çıkarmıştı.

Migros 1000 ürünü satıştan kaldırıyor ve kendi markalarını sadeleştiriyor

İtalya’nın Torino ve diğer büyük şehirlerinde, İsrail donanmasının Küresel Sumud Filosu’na düzenlediği saldırıyı protesto etmek amacıyla düzenlenen gösterilerde gerginlik yaşandı.

Meloni hükümetine tepki

İşçi sendikalarının çağrısıyla gerçekleştirilen genel grevde, öğrenciler ve işçiler sokaklara çıkarak Filistin’e desteklerini gösterdi.Gösteriler, Roma, Milano, Napoli, Torino ve Bologna başta olmak üzere toplam 100 şehirde yapıldı ve yaklaşık 2 milyon kişi katıldı. Roma’da Termini Garı önünde toplanan binlerce kişi, önce Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na, ardından çevre yoluna çıkarak trafiği kapattı. Katılımcılar ellerinde Filistin bayrakları ve “Filistin’e özgürlük”, “Özgür Gazze”, “Meloni istifa” gibi sloganlar taşıdı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/05910cfda1941a473def94b0d.jpg" width="1024" height="576"></figure>Protestocular, hükümete İsrail’e karşı tavır alması çağrısı yaptı. Göstericilerden Andrea, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “İtalya hükümeti Filistin Devleti’ni tanımıyor ve İsrail’e karşı herhangi bir önlem almıyor. Bu yüzden buradayız, hükümet uluslararası düzeyde tavır almalı” dedi. Başka bir katılımcı Matteo ise hükümetin iki yıldır İsrail’le olan anlaşmaları sorgulamadığını ve aktivistlerin kaçırılmasını görmezden geldiğini belirtti.Milano’da yaklaşık 100 bin kişi yürüyüşe katılırken, çevre yolunun trafiğe kapanması ve polisin göz yaşartıcı gaz kullanmasıyla bazı protestocuların şişe atarak karşılık verdiği görüldü. Torino’da teknoloji haftası etkinliği yapılan yere girmek isteyen bir grup güvenlik güçlerinin müdahalesiyle engellendi. Napoli’de de işçiler ve öğrenciler pankartlarla protesto düzenledi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/05910cfda1941a473def94b0e.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bologna’da çevre yolunu kapatan göstericiler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. Pisa’da ise göstericiler Galileo Galilei Uluslararası Havalimanı apronuna çıkarak uçuşların geçici olarak durmasına yol açtı.Bugünkü protestoların hedefinde olan ve istifası talep edilen Başbakan Yardımcısı ve Ulaştırma-Altyapı Bakanı Matteo Salvini, CGIL’in savaş politikası izlediğini iddia ederek, protestolar sırasında yaklaşık 30 polisin yaralandığını açıkladı.

İtalya'da Filistin’e destek protestolarında polisin müdahalesi gerginlik yarattı

İsrail’in Gazze’ye insani yardım ulaştırmak için yola çıkan Küresel Sumud Filosu’na yönelik saldırısı, farklı kıtalarda geniş çaplı protestolara neden oldu. 

İsviçre’de binlerce kişi sokaklarda

Avrupa’dan Ortadoğu’ya, Amerika’dan Afrika’ya kadar birçok ülkede düzenlenen gösterilerde İsrail karşıtı sloganlar atılırken, eylemlerde Gazze’ye destek ve ablukaya son verilmesi çağrıları öne çıktı.<h3>İsviçre’de binlerce kişi sokağa çıktı</h3>Protestoların yoğun yaşandığı ülkelerden biri de İsviçre oldu. Cenevre’deki Lisa Girardin Meydanı’nda toplanan binlerce kişi, ellerinde Filistin bayrakları taşıyarak İsrail’in filoya saldırısını kınadı. Göstericiler Fransızca, İngilizce ve Arapça sloganlar atarak Gazze ablukasının derhal kaldırılmasını talep etti.Cenevre’de Mont Blanc köprüsüne yürümek isteyen kalabalığa polis sert müdahalede bulundu. Cop, biber gazı ve tazyikli su ile dağıtılmaya çalışılan göstericiler arasında yaralananlar oldu. İsviçre’nin yalnızca Cenevre’sinde değil, Bern, Basel, Zürih, Lugano ve Luzern gibi birçok kentinde de binlerce kişi sokaklara çıkarak İsrail’i protesto etti. Basel'de gerçekleştirilen gösteriye de polis müdahalede bulundu.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a0a.jpg" width="1024" height="576" alt="Basel Filistin eylemi"><figcaption>Basel</figcaption></figure><h3>Avrupa’da geniş katılımlı protestolar</h3>İspanya’da 24 şehirde meydanlar dolarken, Barselona ve Madrid gösterilerin merkezi oldu. Göstericiler, “Özgür Filistin”, “Soykırımı durdurun” ve “Boykot İsrail” sloganları attı. Belçika’da yüzlerce kişi Dışişleri Bakanlığı önünde, Almanya’da ise Berlin’in Alexanderplatz Meydanı’nda toplandı. Almanya’daki eylemlerde aktivistler, İsrail’in uluslararası hukuku ihlal ettiğini vurgulayan pankartlar taşıdı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a0b.jpg" width="1024" height="576"></figure>Fransa’da Paris’in ünlü Cumhuriyet Meydanı’nda toplanan kalabalık, İsrail’i protesto ederek filo yolcularının serbest bırakılmasını talep etti. İngiltere’nin başkenti Londra’da ise Parlamento Meydanı’nda başlayan gösteriler, Trafalgar Meydanı’na uzandı ve polis ile göstericiler arasında gerginlik yaşandı.<h3>Akdeniz ülkelerinde yoğun tepki</h3>Yunanistan’da Dışişleri Bakanlığı önünde toplanan göstericiler, İsrail’in saldırısını protesto etti. Başkent Atina ve Selanik’in yanı sıra birçok kentte yürüyüşler yapıldı. İtalya’da Roma’daki Kolezyum önünde toplanan binlerce kişi “Soykırımı durdurun” sloganı attı. Milano’da 20 bin kişinin katıldığı gösterilerde de benzer sloganlar yükseldi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a0c.jpg" width="1024" height="576"></figure><h3>Ortadoğu ve Kuzey Afrika’dan sesler</h3>Libya’da Trablus’ta, Suriye’de Şam’da, Lübnan’da Beyrut’ta ve Filistin’in farklı şehirlerinde de İsrail karşıtı protestolar düzenlendi. Batı Şeria’da Filistinliler oturma eylemleriyle saldırıyı kınarken, Gazze’ye insani yardım ulaştırma çabasının meşruiyetine dikkat çekildi. Kuveyt, Cezayir ve Fas gibi ülkelerden de resmi kınamalar gelirken, Cezayirli aktivistler İsrail’in gözaltına aldığı vatandaşlarının serbest bırakılmasını talep etti.<h3>Küresel destek</h3>1 Ekim akşamı Gazze sularına yaklaşan Küresel Sumud Filosu, bugüne dek Gazze’ye insani yardım ulaştırmak için yola çıkan en büyük sivil girişim olarak kayıtlara geçti. İsrail ordusu, uluslararası sularda düzenlediği operasyonla onlarca tekne ve gemiye el koyarak yüzlerce aktivisti gözaltına aldı.Filo katılımcıları, Gazze ablukasını kırmak ve sivillere insani yardım ulaştırmak için meşru bir girişimde bulunduklarını vurgularken, dünyanın dört bir yanındaki eylemler İsrail’e karşı büyüyen tepkinin işareti olarak görülüyor.

İsrail’in Küresel Sumud Filosu’na saldırısı dünya genelinde tepki topluyor

Gazze’ye insani yardım ulaştırmak için yola çıkan Küresel Sumud Filosu, İsrail donanmasının saldırısına uğradı.

Aktivistler kararlı

Filonun sosyal medya hesaplarından yapılan açıklamalarda, gemilerin yasa dışı şekilde kuşatıldığı, iletişim hatlarının kesildiği ve askeri personelin teknelere çıktığı bildirildi.AA’nın ulaştığı aktivistler de İsrail donanmasının filoya bağlı gemileri tek tek durdurarak ele geçirmeye başladığını doğruladı. Canlı yayınlarda bazı yolcuların can yelekleriyle güvertede oturduğu ve olası baskına karşı beklediği görüldü.<h3>İlk hedef alınan gemiler</h3>Filo sözcüsü Saif Abukeshek, İsrail tarafından durdurulan 13 geminin isimlerini paylaşarak, çok sayıda farklı milletten aktivistin gözaltına alındığını duyurdu. Aktivistler arasında İspanyol, İtalyan, Türk, Malezyalı, Tunuslu, Fransız, Brezilyalı, İrlandalı, İngiliz, Cezayirli, Norveçli, İsveçli, Meksikalı, İsviçreli ve daha pek çok ülkeden katılımcı bulunuyor.Abukeshek, saldırıların filonun kararlılığını sarsmadığını vurgulayarak, “Aktivistler motive olmuş durumda, Gazze’ye hep birlikte ulaşabilmek için ellerinden geleni yapıyorlar” dedi.<h3>Sirius gemisine baskın</h3>Filonun Instagram hesabında yayımlanan görüntülerde, Sirius gemisine İsrail askerlerinin baskın yaptığı belirtildi. Canlı yayınların kesildiği ve mürettebatın durumuna dair bilgi alınamadığı ifade edildi. Alma ve Adara gemilerindeki aktivistlerle de iletişim kesildi. Aktivistler ailelerine gönderdikleri mesajlarda, “Bu üç tekneye müdahale edildi. Lütfen sakin olun.” ifadelerini kullandı.<h3>Aktivistlerden mesajlar</h3>Türk katılımcı Hüsamettin Eyüboğlu, AA’ya yaptığı açıklamada İsrail’in Mango gemisine tazyikli su sıktığını, motorları durdurmaları yönünde baskı yaptığını aktardı. Ancak “Motorları kapatmayacağız, yolumuza devam edeceğiz” diyerek direniş mesajı verdi. Gemideki aktivistler, İsrail gemilerine “Bella Ciao” şarkısıyla ve “Free Palestine” sloganlarıyla karşılık verdi.Başka bir Türk aktivist, internetin ve telsizlerin zaman zaman kesildiğini belirterek, “Gazze özgürleşirse bütün dünya özgürleşir. Gazze artık herkesin meselesi” sözleriyle duruşlarını ifade etti.Filoda yer alan İkbal Gürpınar da İsrail gemilerinin teknelere sıvı püskürttüğünü ve bunun kimyasal olabileceğini düşündüklerini söyledi. Buna rağmen filonun yoluna devam ettiğini belirterek, “Gazze’ye hiç bu kadar yaklaşan bir filo olmamıştı” dedi.<h3>İsrail’in açıklamaları</h3>İsrail devlet televizyonu, askerlerin filodaki bazı gemilere çıktığını doğruladı. İsrail Dışişleri Bakanlığı da bazı teknelerin ele geçirildiğini ve yolcuların İsrail limanına götürüldüğünü açıkladı. Açıklamada, aralarında iklim aktivisti Greta Thunberg’in de bulunduğu bazı katılımcıların görüntüleri paylaşıldı. Ancak kaç geminin durdurulduğu ya da kaç kişinin gözaltına alındığına dair net bilgi verilmedi.<h3>Tepkiler</h3>Türkiye Dışişleri Bakanlığı, saldırıyı “uluslararası sularda işlenen bir terör eylemi” olarak niteledi. Açıklamada, bu saldırının yalnızca Filistinlileri değil, İsrail’in zulmüne karşı çıkan herkesi hedef aldığının kanıtı olduğu vurgulandı. Bakanlık, Türk vatandaşlarının serbest bırakılması için girişimlerin başlatıldığını ve saldırının faillerinin yargılanması için hukuki adımlar atılacağını duyurdu.Küresel Sumud Filosu Türkiye Delegasyonu da yazılı açıklama yaparak, saldırının “silahsız insani yardım görevlilerine yönelik yasa dışı bir müdahale” olduğunu kaydetti. Açıklamada, birkaç geminin durdurulmasına rağmen filonun Gazze kıyılarına 60 deniz mili uzaklıkta ilerlemeye devam ettiği bildirildi.<h3>Son durum</h3>Filonun sosyal medya hesaplarından yapılan paylaşımlarda, İsrail’in su sıkma ve gemilere çarpma gibi saldırılarına rağmen 30 gemilik konvoyun 46 deniz mili mesafeden Gazze’ye doğru yol aldığı belirtildi. Açıklamalarda, bu saldırıların “insanlık suçu” teşkil ettiği ve uluslararası kamuoyunun harekete geçmesi gerektiği vurgulandı.İsrail’in müdahalesi dünya genelinde büyük tepki toplarken, Küresel Sumud Filosu’ndaki aktivistler Gazze’ye ulaşma kararlılığını sürdürüyor.

İsrail donanması’ndan Sumud Filosu’na baskın

Gazze’ye insani yardım götürmek için yola çıkan Küresel Sumud Filosu’na İsrail’in düzenlediği saldırının ardından, birçok ülkede destek ve protesto gösterileri düzenlendi.

Küresel protesto dalgası

Almanya’nın başkenti Berlin’deki ana tren garında toplanan yaklaşık 300 kişi, İsrail’in müdahalesine tepki göstererek Filoya destek mesajları verdi. İsrail aleyhine sloganlar atan eylemciler, Almanya’nın Gazze’deki saldırılara destek verdiğini savunarak “Almanya finanse ediyor, İsrail bombalıyor” ifadeleriyle tepki gösterdi.Polis, protestonun istasyon dışında devam etmesini istedi ve yalnızca yolcuların içeride kalabileceğini açıkladı. Eylem sırasında bazı göstericiler, aralarında Yahudilerin de bulunduğu bir grup, gözaltına alındı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/981d04cdfe923cd71ed4ae108.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tunus’ta, Mağrib Sumud Konvoyu’nun çağrısıyla başkentteki Habib Burgiba Caddesi’nde toplanan kalabalık, İsrail’in saldırısını kınadı. Gösteride Filistin ve Tunus bayrakları taşındı, ayrıca filoya katılan aktivistlerin mesajları hoparlörlerden dinletildi.Konvoy üyelerinden Cevahir Şenne, İsrail’in baskınlarının kendilerini caydırmayacağını, filonun Gazze’ye ulaşmak için yoluna devam edeceğini vurguladı. Şenne, filoda yer alan eşiyle sürekli iletişim halinde olduğunu ve gemideki aktivistlerin moralinin yüksek olduğunu dile getirdi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/981d04cdfe923cd71ed4ae109.jpg" width="1024" height="576"></figure>Libya’nın başkenti Trablus’ta Cezayir Meydanı’nda düzenlenen gösteride Filistin ve Libya bayrakları taşındı. Kalabalık, İsrail’e tepki gösteren sloganlar attı ve “Denizin derinliklerinden özgürlük doğacak” yazılı pankartlar açtı.Libya’dan yola çıkan Ömer Muhtar gemisi de filoya dahil oldu. 22 Eylül’de Trablus’tan hareket eden gemi, 30 Eylül’de Akdeniz’de filoya katıldı. Sosyal medyada paylaşılan son açıklamada, İsrail botlarının geminin yakınında olduğu ancak henüz baskın yapılmadığı belirtildi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/981d04cdfe923cd71ed4ae10a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Atina’da, Yunanistan Dışişleri Bakanlığı önünde toplanan eylemciler “Filistin’e özgürlük” sloganlarıyla İsrail’i protesto etti. Katılımcılar, hükümetten filoya destek vermesini istedi.Eylemci Yorgos, insani yardım taşıyan gemilere saldırı yapılmasını ve aktivistlerin tutuklanmasını kınayarak, “Hükümetimiz hiçbir tepki göstermedi, birkaç gün önceki İHA saldırılarına bile sessiz kaldı” dedi.Bir diğer aktivist Nota, ülke genelinde grev olmasına rağmen yaklaşık 1500 kişinin gösteriye katıldığını belirtti. “Filoya müdahale edileceğini biliyorduk. Haberi alır almaz dayanışma içinde buraya geldik. Hükümete baskı yapmak için öğrenciler ve işçiler de yanımızda” ifadelerini kullandı.Nota ayrıca, İsrail’in uluslararası baskıdan çekinmeye başladığını düşündüğünü söyleyerek, “Filistin meselesi artık tüm dünyanın gündeminde. Filistin özgürlüğüne kavuşana kadar da gündemde kalacak” dedi.

İsrail saldırısı sonrası Sumud Filosuna küresel destek

Cenevre Şehir Konseyi, Rue de Carouge’daki büyük altyapı çalışmasından olumsuz etkilenen esnafa destek olmak amacıyla 3,3 milyon İsviçre frangı tutarında bir tazminat fonunu onayladı. 

İşletmelerin ayakta kalması

Salı akşamı oybirliğiyle kabul edilen bu karar kapsamında, fonun 1 milyon frangı Cenevre Toplu Taşımacılık Kurumu’ndan (TPG), 300.000 frangı ise Cenevre Endüstriyel Hizmetleri’nden (SIG) sağlanacak. Başlangıçta 2 milyon olarak belirlenen bütçe, proje ortaklarıyla yapılan anlaşma sonucu artırıldı ve her kurumun proje kapsamındaki payı oranında dağıtılacak.Rue de Carouge, Haziran ayı sonundan bu yana yayalaştırma ve yeşillendirme çalışmaları kapsamında büyük bir dönüşüm geçiriyor. Şehir Belediyesi yeraltındaki kanalizasyon ağını yenilerken, TPG tramvay raylarını değiştiriyor, SIG ise kendi altyapı çalışmalarını yürütüyor. Bu nedenle Plainpalais kavşağı ile Augustins Meydanı arasındaki yol tamamen trafiğe kapatıldı; araç geçişi durdu, yayalar ise bariyerler arasında geçici köprülerle ilerleyebiliyor. Çalışmaların Aralık ayına kadar sürmesi planlanıyor.Yeni karara göre, başvuru yapan esnafa altı aylık kira bedelini karşılayacak şekilde tazminat ödenecek. Bu destek, uzun süredir devam eden yol çalışmaları nedeniyle gelir kaybı yaşayan işletmelerin ayakta kalmasına yardımcı olmayı hedefliyor.

Cenevre esnafı için 3,3 milyon franklık tazminat onaylandı

Neuchâtel Kantonu, kurt ve vaşağın korunması için çalışan bazı aktivistler hakkında konut dokunulmazlığını ihlal ve mala zarar verme suçlamalarıyla suç duyurusunda bulundu. 

Aktivistler suçlamaları reddediyor

Ayrıca, sahada görev yapan yaban hayatı görevlilerine yönelik tehdit, taciz ve görev engelleme eylemleri nedeniyle de hukuki adımlar atılabileceği açıklandı. Bu açıklama, Çevreden Sorumlu Devlet Konseyi Üyesi Laurent Favre tarafından Büyük Konsey’de bir soruya yanıt olarak yapıldı.Favre, “Aktivistler sahada görev yapan personeli takip ederek, rahatsız ederek ve fotoğraflarını çekerek durumu oldukça zorlaştırıyor. Güvenlik gerekçesiyle bazı av tertibatlarını kaldırmak zorunda kaldık” dedi. Ayrıca, Couvet’teki Yaban Hayatı Servisi binasında geçen hafta kapı zorlanarak içeri girildiğini ve mala zarar verildiğini belirterek, bu olaylar üzerine ceza davası açıldığını duyurdu.<h3>Aktivistler suçlamaları reddediyor</h3>Kurt ve vaşakların vurulmasına karşı kampanya yürüten Wolf Army Swiss kolektifi, Laurent Favre’ın açıklamalarını “iftira” olarak nitelendirdi. Kolektif sözcüsü Grégory Del Torchio, Couvet’teki eylemin “tamamen barışçıl geçtiğini” ve “herhangi bir zorla giriş, maddi zarar veya binaya izinsiz girme” yaşanmadığını söyledi. Bu açıklamaların, “vatandaşların kurtları koruma çabalarını itibarsızlaştırma ve asıl meselelerden dikkat saptırma girişimi” olduğunu savunarak kendilerinin de dava açmayı düşündüklerini belirtti.Defend the Wolf derneğinin kurucu ortağı Fabrice Monnet ise, “Fauna muhafaza görevlilerini tehdit etmek, mala zarar vermek ve mülke izinsiz girmekle suçlanmamız iftira ve karalamadır. Biz her zaman barışçıl olduk ve devriyelerimiz sahadaki davranış kurallarına duyarlıdır” dedi ve ceza davası açacaklarını duyurdu.<h3>Kurt saldırıları ve alınan önlemler</h3>6 Ağustos’tan bu yana, çoğu genç dişi olmak üzere 13 sığır öldürüldü ve 8’i yaralandı. Federal hükümet, 10 Eylül’de kantona 4 genç kurdun vurulmasına izin verdi; bunlardan biri halihazırda öldürüldü.Ayrıca Alp Meralarını Koruma Örgütü (Oppal) gönüllüleri ve sivil hizmet çalışanları, sürülerin bulunduğu alanlarda devriye gezerek kurt saldırılarını insan varlığı veya sesli/ışıklı caydırma yöntemleriyle önlemeye çalışıyor. Bu işbirliği 17 Ekim’e kadar sürecek ve 2026 baharında yeniden başlayacak.

Neuchâtel Kantonu kurt ve vaşak savunucularına suç duyurusunda bulundu

İsviçre’de yapılan yeni bir araştırma, Romand bölgesindeki ekmek ve şarap örneklerinde çevrede son derece kalıcı olan trifloroasetik asit (TFA) kalıntılarına rastlandığını ortaya koydu. “Ebedi kirleticiler” adlı PFAS ailesine ait bu madde, tarım ve sanayide yaygın olarak kullanılıyor.

Gıda güvenliği

Madde henüz ne İsviçre’de ne de Avrupa Birliği’nde düzenlemelere tabi değil. Uzmanlara göre TFA’nın canlıların üreme sistemi üzerinde etkili olabileceğine dair ciddi endişeler bulunuyor.<h3>Her örnekte TFA bulundu</h3>RTS’nin On en parle, A bon entendeur programları ve Bon à Savoir dergisinin ortak araştırması kapsamında, 2023 yılına ait 16 şarap şişesi ile Lidl, Migros, Aldi ve Coop marketlerinden alınan 12 taze ekmek laboratuvar analizine tabi tutuldu. Sonuçlar çarpıcı: Tüm örneklerde TFA tespit edildi, hatta “organik” etiketli ürünlerde dahi kalıntılar vardı.Şarap örneklerinde kilogram başına 11 ila 150 mikrogram, ortalama 58 mikrogram TFA bulundu. Ekmeklerde ise bu değer 29 ila 130 mikrogram, ortalama 69 mikrogram oldu. Bu miktarlar Avrupa’daki ürünlerde tespit edilen seviyelerden ortalama %50 daha düşük olsa da, örneğin musluk suyundaki kirlilik oranı olan 0,8 mikrogram/litre ile kıyaslandığında oldukça yüksek.<h3>Yetkililer ve sektör beklemede</h3>Federal Gıda Güvenliği Ofisi (OSAV), konuyla ilgili olarak uluslararası gelişmeleri – özellikle Avrupa Birliği ve Dünya Sağlık Örgütü’nün olası düzenlemelerini – beklediklerini açıkladı. İsviçre Bağcılık Birliği de “birçok potansiyel kirlilik kaynağı olduğu” gerekçesiyle daha fazla veriye ihtiyaç duyulduğunu belirtti ve İsviçre şaraplarının hâlen gıda güvenliği standartlarına uygun olduğunu vurguladı.İsviçre Tahıl Endüstrisi Birliği Swiss Granum ise ekmekte TFA bulunduğuna dair bir bilgiye sahip olmadıklarını açıkladı ve “yeterli veri ve bilgi eksikliği” nedeniyle şimdilik herhangi bir önlem planlamadıklarını duyurdu.<h3>Sağlık riskleri hâlâ belirsiz</h3>TFA’nın insan sağlığı üzerindeki etkilerini kesin olarak ortaya koymak için geniş çaplı araştırmalara ihtiyaç var. Ancak İsviçre hükümeti kısa süre önce bu konuda planlanan büyük bir araştırmanın finansmanını iptal etti. Bu durum, uzmanlara göre ülkeye özgü verilerin toplanmasını zorlaştırıyor.Valais kantonu kimyageri Linda Bapst, şu anki ölçümlere göre günlük bir dilim ekmek tüketmenin Almanya’daki kabul edilen sınırların yaklaşık 180’de biri kadar bir maruziyet oluşturduğunu belirterek acil bir tehlike olmadığını söyledi. Yine de “bilimsel verilerin eksikliği nedeniyle risklerin net olarak belirlenemediğini” vurguladı ve AB ile OSAV’ın bekleme yaklaşımını “anlaşılır ama sınırlı süreli” buldu.Lausanne Üniversitesi’nden Murielle Bochud ise hayvan deneylerinde TFA’nın doğum kusurları ve üreme bozuklukları ile ilişkilendirildiğini hatırlatarak, insanlarda da benzer etkilerin görülebileceği uyarısında bulundu. Avrupa Kimyasallar Ajansı da kısa süre önce TFA’nın “üreme için potansiyel olarak toksik” olarak sınıflandırılmasını önerdi.Uzmanlara göre hamile kadınlar ve küçük çocuklar için risk daha yüksek olabilir. Ancak net sonuçlara ulaşmak için Avrupa genelinde kapsamlı ve bölgesel farklılıkları dikkate alan bilimsel araştırmalara ihtiyaç duyuluyor.

Romand bölgesinde üretilen ekmek ve şarapta “ebedi kirletici” kalıntıları bulundu

İsrail-Filistin çatışması ve özellikle Gazze’deki insani kriz, uluslararası siyasetin en tartışmalı gündemlerinden biri olmaya devam ediyor. Gazze’deki insani kriz her geçen gün derinleşirken, uluslararası toplumun sessizliği tartışmaları büyütüyor.

Filistin çıkmazı

Bu bağlamda (SP) Sozialdemokratische Partei Basel-Stadt üyesi ve aktivist Erol Malaydın ile İsrail’in kuruluş sürecinden bugüne uzanan tarihi arka planı, Gazze’de yaşanan trajediyi ve olası çözüm yollarını konuştuk. Malaydın, Batı’nın rolünü sert bir dille eleştirirken, son günlerde insani yardım ulaştırmayı amaçlayan Sumud Filosu girişiminin de Filistin halkının sesi açısından önemli olduğunu, ancak saldırıları durdurmakta yetersiz kaldığını vurguluyor.Röportaj: Ferah Koçak ErdoğanI. Tarihsel Arka Plan1. Öncelikle, İsrail devletinin Filistin topraklarında nasıl kurulduğunu özetleyebilir misiniz? Temelde İngiltere ve Fransa arasındaki Sykes-Picot Antlaşması ile başladı. Ardından Balfour’un (Jaffa’dan Hayfa’ya kadar olan kıyıyı Hindistan’a güvenli şekilde kaçırdığı çalıntı malları götürmek için almak istemesi) planları devreye girdi. Osmanlılar da Birinci Dünya Savaşı’nı kaybedince, Levant bölgesindeki koruma ortadan kalktı ve İngiltere bölgeyi kolonileştirdi. 1922’den itibaren İngilizler Filistin köylerini hem tahliye etti hem yağmaladı. İngiltere, Araplara güvenmektense Britanya Yahudilerini Filistin’e gönderdi. Ben Gurion, 1910’lu yıllarda Filistin’i ziyaret etmişti ve Filistinli Haredi Yahudilerini küçümsüyordu; bu yüzden özellikle Doğu Avrupalı Yahudileri tercih etti. İkinci Dünya Savaşı sonrası ise Avrupalı Yahudiler Filistin’e gönderildi; böylece Avrupa pratikte Yahudilerden boşalmış oldu.2. İsrail’in kısa sürede güçlü bir ordu ve uluslararası destek kazanmasında etkili olan faktörler nelerdir? 1922’den itibaren İngiltere, Yahudilere sürekli daha fazla güç verdi. 1920’lerin sonlarında İngiltere’nin Levant’a ilgisi azaldığında, gücünü kademeli olarak Yahudilere devretti. Siyonistler, İngiliz silahlarını devraldı ve Irgun ile Haganah gibi en az iki silahlı grup kurdular. Bu gruplar hızla köyleri nasıl ele geçireceklerini ve insanları nasıl tahliye edeceklerini öğrendiler. İkinci Dünya Savaşı sonrası, yaklaşık 40 kolonici ağırlıklı ülke tarafından oluşan küçük BM, “iki devletli çözümü kabul etti. Toprak bölüşümü İsrail lehine yapıldı: nüfusun %25’i, toprakların %60’ını aldı.3. ABD ve Batılı ülkelerin İsrail’i desteklemesi, Filistin-İsrail dengesi üzerinde kalıcı olarak nasıl etkiler yaptı? Amerika Birleşik Devletleri açısından İsrail, enerji kaynaklarıyla çevrili bölgede stratejik bir üs işlevi görmekteydi. Buna karşılık, Arap dünyası hakkında yeterli bilgiye sahip olunmadığından, güven eksikliği hâkimdi.II. Gazze’de Güncel Durum2. Gazze’deki son gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz? İnsanî durumu nasıl tanımlarsınız? Felaket! Daha önce böyle bir durum yaşanmamıştı. Son iki yıldır ilan edilmiş bir soykırım gerçekleşiyor. Bunu çok sayıda izleyici görüyor ve sessiz kalıyor. (Yemen ve İran dışında).3. Uluslararası toplumun Gazze’deki sivil kayıplara tepkisini yeterli buluyor musunuz? Tepki mi? Hiç yok.4. Gazze’deki trajediyi sona erdirmek için öncelikli olarak hangi siyasi adımlar atılmalı? BM birliklerinin derhal gönderilmesi, İsrail’in silahsızlandırılması ve savaş suçlularının tutuklanması.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a02.jpg" width="1024" height="576"></figure>III. Uluslararası Tepkiler ve Diplomasi5. Avrupa’da yapılan Filistin’e destek gösterilerinin karar alıcılar üzerinde gerçek bir baskı oluşturduğunu düşünüyor musunuz? Evet bu gösteriler devletler üzerinde büyük bir baskı oluşturdu. Hatta karar vericiler bu duruma uzun süre direndi ve bu gösteriler görmezden gelindi.Şimdi bir takım kararlar (Filistin Devlet'ini tanıma) alındı ama bence çok geç kalındı. Sızdırılmış İsrail verilerine göre 680.000’den fazla kişi öldü; gerçek sayı çok daha yüksek. Medyada yalnızca 60.000 civarında kişi gösterildi.6. “Sumud Filosu” girişimiyle Gazze’ye insani yardım götürmenin önemi nedir? Gazze halkının sesi duyuluyor, ama bu aynı zamanda daha fazla kurban anlamına geliyor. Greta Thunberg’in katıldığı ilk filo örneğinde görüldü ki, İsrail’in saldırıları devam etti. Daha çok filo katılımcıları ön plana çıkıyor, Filistin halkı değil.7. Bazı Avrupa ve dünya ülkelerinin Filistin’i resmen tanımasının Gazze’de somut etkisi olur mu, yoksa daha çok sembolik midir? Batılı ülkelerin Filistin Devletini tanıması, teorik olarak bir takım etkiler yaratabilir ama şu an baktığımızda görüyoruz ki büyük bir önemi yok. Filistinlilerin yok edilmesi/soykırım hızla devam ediyor.8. BM ve uluslararası mahkemeler İsrail’in eylemlerini insan hakları ihlali olarak nitelendiriyor. Buna rağmen uluslararası yaptırımların uygulanmaması ne anlama geliyor ve Filistin’in diplomatik mücadelesini nasıl etkiliyor? BM’nin Güvenlik Konseyi sorunu var: En üstte 3 eski sömürgeci ve 2 BRICS temsilcisi bulunuyor… Kim kazanacak belli değil.9. Avrupa özelinde soruyorum: Avrupa ülkelerinin Filistin’i tanıma adımlarını samimi buluyor musunuz, yoksa siyasi bir manevra mı? Manevra ve halkı sakinleştirme amaçlı bir tedbir.10. Filistin halkının geleceği ve özgürlüğü konusunda umutlu musunuz? Evet, umutluyum. Ama soykırım ve Filistinlilerin sürgünü hızla devam ediyor. Bu süreçte birçok İsrailli de ülkeyi terk ediyor. Soykırım ve toprak işgali planı tam olarak işlemiyor. Savaş öncesinde yaklaşık 60.000 İsrailli Portekiz’e, savaşın başlamasıyla 12.000’i Kıbrıs’a gitmiş ve arazi satın almış. Kıbrıs yetkilileri, ikinci bir Filistin istemediklerini belirtiyor. İki devletli çözüm bir ütopya olarak görünüyor. İsrail her zaman buna karşıydı. Bu soykırımdan sonra Filistinliler de büyük olasılıkla iki devlet çözümüne karşı olacak.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1536;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a00.jpeg" width="2048" height="1536"></figure>

Filistin’in geleceği: Soykırım, direniş ve uluslararası tepkiler

İsviçre’nin prestijli teknik üniversitelerinden EPFL’de tamamladığı doktora çalışmasıyla bilim dünyasında dikkatleri üzerine çeken Nergiz Şahin Solmaz, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü’nün bu yılki sahibi oldu.

Başarıya uzanan yol

Nergiz Şahin Solmaz’ın Samsun Bafra’da başlayan başarı hikayesi, ailesinin İstanbul’a taşınma kararıyla ivme kazandı. Yatılı okulda edindiği disiplin ve Türkiye’nin önde gelen mühendislik fakültelerinde aldığı eğitimle şekillenen bu yolculuk, İTÜ’deki çift anadal programıyla bilim tutkusuna dönüştü. Akademik hedefleri onu İsviçre’ye, Avrupa’nın ileri teknoloji merkezlerine taşıdı. Bugün, bilimi insanlığa faydaya dönüştürme hedefiyle çalışan Solmaz’ın bu yolculuğu, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü ile taçlandı.Manyetik rezonans alanında en iyi doktora tezine verilen bu ödülle, genç bilim insanı sadece akademik bir başarıya değil, aynı zamanda teknolojiye erişimi demokratikleştirmeye yönelik vizyoner bir çalışmaya da imza attı.İstanbul Teknik Üniversitesi’nden başlayan mühendislik yolculuğunu İsviçre’de ileri düzey araştırmalara taşıyan Solmaz, tek yongada (single-chip) Elektron Spin ve Nükleer Manyetik Rezonans dedektörlerini entegre eden öncü projesiyle büyük takdir topladı. Kendisiyle hem bu çığır açan araştırmasını hem de bir Türk kadın mühendisin İsviçre’deki başarı hikâyesini konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular - Ferah Koçak ErdoğanNergiz Hanım sizi tanıyabilir miyiz?Samsun Bafra doğumluyum ve dört kardeşin en küçüğüyüm. Üç yaşındayken İstanbul’a taşındık ve ilkokulu Kağıthane Hasdal İlköğretim Okulu’nda okudum. Lise eğitimimi, Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. Üniversite giriş sınavında Türkiye genelinde 300. olarak İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümüne üçüncü sıradan girdim ve İTÜ Vakfı ile Türk Eğitim Vakfı’ndan üstün başarı bursları aldım.Üniversitede Elektronik Mühendisliği ile birlikte Kontrol Mühendisliği çift anadal programını tamamladım. Lisans eğitimim sırasında VLSI Laboratuvarı’nda çalışarak devre tasarımına ilk adımlarımı attım. Yüksek lisans dönemimde, uzay uygulamaları için kriyojenik sıcaklıklara ve radyasyona dayanıklı radyo frekansı devre tasarımı üzerine araştırmalar yürüttüm.Üniversite yıllarında eşimle tanıştım ve evlenerek İsviçre’ye birlikte taşındık. Doktora eğitimimi EPFL’de tamamladım ve burada manyetik rezonans sensörleri için entegre devre tasarımına odaklandım. Amerika, İtalya, Almanya, Fransa ve Finlandiya’da düzenlenen konferanslara katıldım ve konuşmacı olarak davet edildim.&nbsp;Yaklaşık bir buçuk yıldır, akademiyle endüstri arasında bir köprü kuran CSEM’de görev alıyorum. Temel amacım; ileri teknolojiler geliştirmek, onları erişilebilir kılmak ve bilimsel yenilikler ile gerçek dünya problemlerine somut çözümler üreterek insanlığa katkı sağlamak.Gelecekte, daha bağımsız araştırmalar yürütebileceğim bir konuma ulaşmayı hedefliyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3600.jpg" width="1024" height="576"></figure>Raymond Andrew Ödülü’nü kazandığınızı ilk duyduğunuzda neler hissettiniz? Bu ödül sizin için ne ifade ediyor?Bu ödülü kazandığımı ilk duyduğumda büyük bir mutluluk ve onur hissettim. Elektronik mühendisliği altyapısıyla manyetik rezonans alanına adım attığımda önümde pek çok belirsizlik vardı. Bu alana yeni giren bir araştırmacı olarak kendimi ne kadar geliştirebileceğimi ve bilimsel topluluk tarafından nasıl karşılanacağımı bilemiyordum. Raymond Andrew Ödülü, manyetik rezonans alanında doktorasını tamamlayan genç araştırmacılara verilen çok prestijli bir ödül ve benim için hem bir motivasyon kaynağı hem de bu alanda doğru yolda olduğumun güzel bir göstergesi.Doktora tezinizde geliştirdiğiniz “Single Chip Dynamic Nuclear Polarization Microsystems” teknolojisinin bilimsel dünyaya katkısını nasıl özetlersiniz?Bu teknoloji, dinamik nükleer polarizasyon (DNP) yöntemini çip ölçeğinde minyatürize ederek manyetik rezonansın hassasiyet sınırlarını genişletmeyi amaçlıyor. Yani, daha düşük maliyetli, daha kompakt ve yaygın kullanılabilir manyetik rezonans cihazlarının önünü açıyor. Bu sayede laboratuvar dışına taşabilecek, daha erişilebilir ölçüm ve analiz imkânları yaratmayı hedefliyoruz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3601.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan teknik ya da teorik engel neydi ve bunu nasıl aştınız?En zorlu kısımlardan biri, yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini gerçekleştirmekti. Hem deney düzenekleri hem de kullandığımız malzemeler benim için yeniydi ve tasarladığım devrenin doğru çalıştığını göstermek için ön testler yapmak gerekiyordu. Deneyleri yürütürken bir yandan da hangi malzemenin hangi sonucu vereceğini öngörmeye, bunu güncel yayınlardan edindiğimiz bilgilerle birleştirerek en uygun deney planını oluşturmaya çalışıyorduk. Farklı fiziksel süreçleri aynı anda kontrol etmek karmaşık bir süreçti ama bu engelleri disiplinler arası bir yaklaşımla, sabırla ve ekip çalışmasıyla aşabildik. Bu süreç uzun ama öğretici oldu.&nbsp;Projenizin, özellikle DNP teknolojisinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması açısından gelecekte nasıl etkiler yaratmasını bekliyorsunuz?Özellikle yüksek frekansta çalışan DNP test ekipmanları oldukça pahalı ve dünyada sadece sayılı üniversite ve araştırma merkezi bu ekipmanlara sahip olabilecek bütçeye sahip. Doktora tezimde tasarladığımız DNP çipleri sayesinde, yüksek maliyetli gyrotronlara ve mikrodalga dalga kılavuzlarına ihtiyaç duymadan bu deneyleri gerçekleştirebildik.&nbsp;Umudum, bu teknolojinin sadece büyük laboratuvarlarla sınırlı kalmayıp daha küçük araştırma gruplarında ve hatta klinik uygulamalarda da kullanılabilir hale gelmesi. DNP, manyetik rezonans sinyalini yüzlerce kat artırabiliyor; bu da daha hızlı ve daha detaylı ölçümler yapılmasına imkân tanıyor. Böylece hem deney süreleri kısalıyor hem de daha önce mümkün olmayan, çok kısa ömürlü ve hızlı gerçekleşen dinamik süreçler takip edilebiliyor. Uzun vadede, bu teknolojinin tıp, malzeme bilimi ve biyosensörler gibi alanlarda yeni fırsatlar yaratacağına inanıyorum.İTÜ’den EPFL’ye uzanan yolculuğunuzda sizi bu alana yönlendiren motivasyon neydi?İTÜ’de lisans eğitimim sırasında elektromanyetik dalgalar, radyo frekansı devreleri gibi konularda sağlam bir altyapı edindim. Bunun yanında, kuantum fiziğinin geniş uygulama alanları tam olarak kavrayamasam da her zaman ilgimi çekiyordu. Doktora konusu seçerken EPFL’de karşıma bu alanda çalışma fırsatı çıktı. Neredeyse hiç bilmediğim bir konuda doktora yapmak başta oldukça ürkütücüydü.&nbsp;Ancak manyetik rezonansın neredeyse sınırsız uygulama alanına sahip olması ve bir elektronik mühendisi olarak bu alana kendi katkımı sunma ihtimali beni çok heyecanlandırdı. EPFL bu tür araştırmalar için çok uygun bir ortam sunuyor; deneysel olanaklarımız oldukça ileri düzeyde. Bu alanda beni en çok motive eden şey ise temel bilimin, yenilikçi mühendislikle birleşerek somut bir ürüne dönüşebilmesi.Doktora süreciniz boyunca sizi en çok etkileyen kişi ya da olay neydi?Yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini başarıyla gerçekleştirmek oldukça uzun zaman aldı. Bir dönem, deneylerden elde ettiğimiz verileri yorumlamakta çok zorlandık ve doğrudan neden beklediğimiz DNP etkisini gözlemleyemediğimizi anlamıyorduk. Danışman hocamla aylar boyunca deneme ve sonuç değerlendirme süreci yürüttük. Her seferinde yeni bir yorum geliştiriyor, o yorumu doğrulamak için yeni bir deney ya da matematiksel hesaplama yapıyorduk. Doğru cevaba ulaşana kadar pek çok yanlış varsayımı test ettik.&nbsp;Tüm bunlar olurken büyük bir merak ve heyecanla yeni olasılıklar üretmeye devam ettik. Pes etmeyi hiç düşünmedik çünkü cevabı mutlaka bulacağımıza inanıyorduk. Danışman hocamla, daha önce birlikte yürüttüğümüz deneylerde de bana aşıladığı bu yaklaşım, neredeyse her akşam laboratuvardan çıkarken ‘Çözümü bulacağız, yarın görüşürüz’ diyerek bitirdiğimiz uzun tartışmaların bir parçasıydı. Bu süreç bana yalnızca mühendislik ve tasarımın değil, bilimsel araştırmanın da ne kadar keyifle ve azimle yürütülebileceğini gösterdi.Kadın bir mühendis ve araştırmacı olarak bilim dünyasında karşılaştığınız zorluklar oldu mu? Bunlarla nasıl baş ettiniz?Açıkçası bu konuda kendimi şanslı azınlık içinde görüyorum. Hayatım boyunca ailemden, öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan güçlü bir destek hissettim. Hiçbir zaman ‘bunu sen yapamazsın ama bir erkek yapar’ gibi bir düşünce bana aşılanmadı; yeteneklerim küçümsenmedi. Aksine öğretmenlerimin özel ilgisi ve kazandığım burslar bu özgüveni pekiştirdi. Egitim hayatım boyunca arkadaşlarımdan, asistanlardan ve hocalarımdan her zaman saygı ve destek gördüm. Türkiye’de kız öğrencilerin çalışkan ve başarılı olduğu yönündeki yaygın algının da bu anlamda bana moral verdiğini söyleyebilirim.EPFL’ye geldiğimde de içinde yer aldığım laboratuvar ortamında ve hocalarımla çalışırken hep yeteneklerime değer verildiğini hissettim. Bunun yanında EPFL’de kadın araştırmacılara destek sağlayan ‘Fix the Leaky Pipeline’ programına katıldım. Bu sayede harika kadın araştırmacılarla tanıştım ve aslında pek çok kadının bilim dünyasında ne tür engellerle yüz yüze kaldığını yakından gördüm. Bu süreçte ben de kendi kendime koyduğum görünmez sınırların farkına vardım. Bu, hâlâ üzerinde çalışmaya ve kendimi geliştirmeye devam ettiğim bir alan.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3603.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sizin gibi yüksek teknoloji alanlarında çalışmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?Meraklı olun, soru sormaktan çekinmeyin ve hata yapmaktan korkmayın. Yeni bir alana girerken yeteneklerinizden şüphe etmeyin, cesur olun. Ben hiçbir başarının sadece büyük bir zekânın ürünü olduğuna inanmıyorum; ama her başarının mutlaka büyük bir emeğin sonucu olduğundan eminim.&nbsp;İyi bir ekipte yer almak ve farklı disiplinlerden insanlarla çalışmak vizyonunuzu inanılmaz derecede genişletir. Mümkünse farklı alanlarda araştırma yapan insanlarla iletişim kurun, onlardan öğrenin. Ve unutmayın: Sabır çok önemli. Büyük fikirler bir günde gerçeğe dönüşmez, ama emekle, inatla ve merakla mutlaka yolunu bulur.Akademide mi kalmayı düşünüyorsunuz yoksa endüstride de çalışmalar yapmak istiyor musunuz?Şu anda çalıştığım kurum olan CSEM, akademi ile endüstri arasında tam anlamıyla bir köprü görevi görüyor. Doktora sonrasında araştırmalarımı burada yürütüyorum. İçinde yer aldığım grup bugüne kadar birçok başarılı tasarıma imza atmış, içinden start-up şirketler çıkarmış bir ekip.&nbsp;Bu farklı ortam, uzun zamandır fırsat bulamadığım alanlarda kendimi geliştirmeme imkân sağlıyor. Grubumuzda elektronik devre tasarımında 20 yılı aşkın deneyime sahip mühendislerle çalışıyorum ve onlarla yaptığım fikir alışverişleri manyetik rezonans alanında uygulanabilir yeni fikirler ortaya çıkarıyor.Aslında yüksek lisansım sırasında da bir süre İTÜ Teknopark’taki Mikroelektronik firmasında yarı zamanlı çalışmış ve oradaki tecrübeli mühendislerden çok şey öğrenmiştim. Hatta o dönemde edindiğim pratik bilgilerin, doktora sırasında tasarladığım devrelerin başarıyla çalışmasında kritik rol oynadığına inanıyorum.Demek istediğim şu ki: akademi ve endüstri, birbirini sürekli besleyen ve birlikte ilerleyen iki DNA sarmalı gibidir. Benim gönlümde uzun vadede akademi var; çünkü bir ürünü geliştirmekten ziyade, sıfırdan yepyeni bir ürünün gerçeğe dönüşebileceğini göstermek bana çok daha heyecan verici geliyor. Tabii en büyük hayalim, bu fikirlerin sadece laboratuvarda kalmayıp bir gün gerçek dünyaya taşınarak birilerine, ne kadar küçük olursa olsun, somut bir fayda sağlaması.Araştırma konularınız arasında özellikle ilginizi çeken, gelecekte derinleşmeyi planladığınız yeni bir teknoloji ya da alan var mı?Şu anda kuantum algılama ve biyouyumlu mikro sistemler alanı özellikle ilgimi çekiyor. Manyetik rezonans tekniklerini biyomedikal cihazlarla birleştirmek önemli fırsatlar sunabilir ve bu yönde derinleşmeyi hedefliyorum. Bu alanda ilerlemek için iş birlikleri geliştirmem ve yapılabilecekler konusunda kendimi daha fazla beslemem gerektiğinin farkındayım.&nbsp;Şu anda bilgi ve yetkinlik alanım doğrultusunda alana katkı sağlayacağına inandığım devreleri tasarlamaya devam ediyorum. Kısa vadede, geniş sıcaklık aralığında çalışabilen, farklı yöntemleri ve frekansları aynı çipte bir araya getiren gelişmiş manyetik rezonans devreleri tasarlamayı hedefliyorum. Böylece pek çok farklı deney tek bir çip ile gerçekleştirilebilecek.Uluslararası iş birliklerinin araştırmalarınızdaki yeri nedir? Türkiye’deki üniversitelerle ortak projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz?Uluslararası iş birliklerinin degerini gittikce daha iyi anliyorum. Farklı bakış açıları ve teknik imkanlar bir araya geldiğinde çok daha yaratıcı çözümler üretilebiliyor. Gelecekte Türkiye’deki üniversitelerle de ortak projelerde yer almayı çok isterim. Bu tür bağların hem bilgi paylaşımı hem de insan kaynağı açısından büyük katkı sağladığına inanıyorum.Kendi kariyer hikayenizi düşündüğünüzde, geriye dönüp genç Nergiz’e bir cümleyle ne söylemek isterdiniz?Kendine güven ve fikirlerinin pesinden kosmaktan asla çekinme. Daima açık iletişimden yana ol; sorunları ertelemeden, güzel bir iletişimle çöz. Yıllar önce İTÜ’den bir hocamın bana söylediği bir sözün ne kadar doğru olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyorum: ‘Ne olmak istiyorsan, o olacaksın.’ Çok basit ama benim için çok güçlü bir cümle. Hâlâ kendime sık sık bunu hatırlatıyorum.

Bir Türk kadınının bilimde çığır açan devrimi

Modernleşme denince akla genellikle teknolojik gelişmeler, eğitim reformları ve hukukta yapılan değişiklikler gelir. Ancak tarihî süreçler sadece görünen yüzlerden ibaret değildir. Bir toplumun dönüşümünde, yüksek sesle konuşmayan ama derin izler bırakan aktörler de vardır. 

Sessiz aktörler

Pusula Swiss olarak, Osmanlı’nın son döneminde hem devletin çeşitli kademelerinde görev almış hem de tasavvuf geleneğine sıkı sıkıya bağlı kalmış bu "sessiz aktörler"i gündeme taşımak istedik.&nbsp;Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalarını sürdüren ve Osmanlı’nın geç dönem sûfî bürokratları üzerine kapsamlı çalışmalar yürüten Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya ile gerçekleştirdiğimiz bu röportaj, modernleşme ile maneviyat arasında kurulmuş köprülerin izini sürüyor.Pusula Swiss: Sayın Yalçınkaya, bize öncelikle akademik geçmişinizden ve sizi “sûfî bürokratlar” gibi özel bir alana yönlendiren sebeplerden bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Elbette. Lisans ve yüksek lisans eğitimim sırasında Osmanlı düşünce tarihi ve tasavvuf geleneği benim ana ilgi alanımdı. Doktora tezimi Ken’ân Rifâʿî üzerine hazırladım. Ardından Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü’nde akademik kariyerime başladım. 2022-2024 arasında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde (CMES) doktora sonrası araştırmalarımı yürüttüm. Halen Harvard Universitesi kaynaklarıyla sabbatical sürecimdeyim ve doktora sonrası araştırmalarımı yayın haline getiriyorum. Burada geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde sûfî entelektüellerin devlet ve toplum üzerindeki etkilerini inceledim. Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, tarih yazımında çoğu zaman göz ardı edilen bu aktörlerin, modernleşme sürecinin manevî ve ahlâkî yüzünü temsil etmesiydi.Pusula Swiss: "Sûfî bürokrat" kavramı ilk bakışta tezat gibi görünüyor. Bu tanımı biraz açar mısınız?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Haklısınız, kulağa zıt gibi geliyor. Bir yanda mistik hayatın sadeliğini benimseyen sûfîler, diğer yanda seküler devlet düzeni içinde görev yapan bürokratlar... Ancak Osmanlı toplumunda bu ikilik düşündüğümüz kadar keskin değildi. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında birçok devlet adamı aynı zamanda bir tarikata mensuptu. Bu kişiler hem mektepler açıyor, eğitim reformları yapıyor hem de dergâhlarda zikir halkalarına katılıyor, Mesnevî okutuyorlardı. Onların çok yönlü kimlikleri sayesinde devletin teknik modernleşmesi ile toplumun manevî değerleri arasında bir denge sağlandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c819.jpg" width="1024" height="576"></figure>Pusula Swiss: Bu sûfî bürokratlar Osmanlı modernleşmesine ne tür katkılar sundular? Reformlara karşı mıydılar yoksa desteklediler mi?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu noktada geleneksel anlatılarla yüzleşmemiz gerekiyor. Osmanlı modernleşmesini genellikle seküler, Batıcı elitlerin projesi gibi görürüz. Ancak gerçekte sûfî entelektüeller bu sürecin tam içindeydiler. Örneğin, Aşçı Dede İbrahim Halil Efendi'nin hatıratında Japonya'nın modernleşmesinden övgüyle bahsedilir. Bu isimler reformları bir tür dinî sorumluluk olarak gördüler. Gazetelerde yazılar yazdılar, halka yeniliklerin gerekçelerini anlattılar. Modernleşmenin vicdanı oldular diyebiliriz. Yaptıkları iş, sadece modern kurumları savunmak değil; bu kurumlara manevî ve ahlâkî içerikler kazandırmaktı.Pusula Swiss: Örnek olarak kimleri sayabiliriz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ken’ân Rifâʿî bu profilin en çarpıcı örneği. Galatasaray Sultanîsi mezunu, aynı zamanda şeyh. Maarif Nezareti’nde müfettişlik yapmış, vilayetlerde maarif müdürlüğü görevinde bulunmuş. İstanbul’da Ümmü Ken’an Dergâhı’nı kurmuş. Cumhuriyet’in radikal reformlarına dahi anlayışla yaklaşmış biri. "Gerçek tekke kalptedir" diyerek, zahiri kurumların değil, tasavvufun özünün korunmasını savunmuştur. Hem klasik Türk musikisine hem de Batı müziğine ilgi göstermiş, piyano çalmış ve ilahiler bestelemiştir.Veled Çelebi İzbudak da önemli bir örnek. Mevlânâ soyundan gelen bir Mevlevî şeyhi, ama aynı zamanda II. Meşrutiyet’ten itibaren Modernleşme süreçlerinde aktif olarak yer almış, Cumhuriyet döneminde de milletvekili olarak görev almış bir dil âlimi. Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 12 ciltlik bir sözlük hazırlamış. Mevlânâ Dergâhı'nın müzeye dönüştürülmesinde de adı geçiyor. Onun hikâyesi, sûfî kimliğin ulus-devlet reformlarıyla çatışmadığını, tam tersine bu sürece içeriden katkı sunduğunu gösteriyor.Pusula Swiss: Daha az bilinen ama önemli isimlerden de bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Mehmet Şemseddin Ulusoy, Bursa’da Halvetî-Misrî Dergâhı'nın son şeyhi. Şiirlerinde modern toplumun meselelerini tasavvuf perspektifinden değerlendirmiş. Aşçı Dede İbrahim Halil, II. Abdülhamid döneminde hem mutfakta hizmet etmiş hem de hatıratında dönemin reform tartışmalarına yer vermiştir. Bu metinler, sufîlerin dünyadan kopuk olmadığını, aksine yenilikleri takip ettiklerini gösteriyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c81a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tâhirü’l-Mevlevî ise tam bir entelektüel. Hem mevlevî hem de eğitimci, şair ve yayıncı. 1912’de yazdığı "Teşebbüs-i Şahsî" romanı, tasavvufun çalışma ve girişimcilik ahlâkıyla nasıl örtüştüğünü gösteriyor. O, “çalışmak da ibadettir” anlayışıyla sûfîlerin üretken bireyler olmasını savunmuş.Pusula Swiss: Günümüz için bu “sessiz aktörler”in ne gibi bir anlamı olabilir sizce?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu isimler bize çok şey söylüyor. Öncelikle tarihî süreçlerde seküler ve dindar ayrımının bu kadar keskin olmadığını hatırlatıyorlar. Modernleşme, manevî değerlerle çatışmak zorunda değil. Aksine, etik ilkelerle desteklendiğinde daha kalıcı hale geliyor. Ken’ân Rifâʿî gibi bir isim hem Batılı yaşam tarzına açık hem de tasavvufun özüne sadık kalabiliyorsa, bu bizler için çok güçlü bir mesaj. Kamu hizmetinde, eğitimde ya da kültürde çalışan herkes için ilham verici. Sessiz aktörlerin geçmişte söyledikleri, bugün de içimizde yankılanıyor. Bu yüzden onları hatırlamak, sadece tarihî bir borç değil; aynı zamanda toplumsal bilinç ve geleceğe yönelik vizyon açısından da çok değerli.Pusula Swiss: Çok teşekkür ederiz bu derinlikli ve ufuk açıcı sohbet için.Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ben teşekkür ederim. Bu tür konulara yer vermeniz, geçmişle bugün arasında kurduğumuz bağların güçlenmesine katkı sağlıyor.

Tasavvufla reform arasında: Sessiz bir dönüşümün izinde

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "Pets in Turkey"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…Röportaj:&nbsp;Özgür Mumcular<ul><li>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;<ul><li>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</li></ul>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</li></ul>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.<ul><li>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</li></ul>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.<ul><li>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</li></ul>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.<ul><li>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</li></ul>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</li></ul>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</li></ul>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.<ul><li>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</li></ul>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.<ul><li>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</li></ul>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.<ul><li>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</li></ul>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></li><li>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</li></ul>