Turgut

Ucuz, aromalı ve kolay ulaşılabilir olmaları nedeniyle gençlerin ilgisini çeken elektronik sigaralar, yüksek nikotin içerikleriyle bağımlılık riskini artırıyor. Şimdi ise bu ürünlerin yasaklanması konusu Ständerat’ta (Eyaletler Meclisi) gündemde.

Gençleri korumak için adım

Ständerat, gençler arasında yaygınlaşan “Puff Bar” kullanımını görüşüyor. İsviçre'de son yıllarda özellikle gençler arasında hızla yayılan tek kullanımlık elektronik sigaralar (Puff Bars) halk sağlığı açısından ciddi bir endişe kaynağı haline geldi.&nbsp;<h3>Mecliste ne oluyor?</h3>Ulusal Parlamento’nun alt kanadı olan Nationalrat, 2024 yaz oturumunda bir yasak önerisini 122’ye karşı 63 oyla kabul etmişti. Bu öneriyle, tek kullanımlık elektronik sigaraların satışının tamamen yasaklanması, buna karşın şarj edilebilir cihazların satışına devam edilmesi öngörülüyor. Yasa tasarısı şimdi Ständerat’ta görüşülüyor. Federal Hükümet'in de bu doğrultuda, Tütün Ürünleri ve Elektronik Sigaralar Yasası’nda değişiklik yapması bekleniyor.<h3>Neden yasaklanmak isteniyor?</h3><ul><li>Yüksek nikotin oranı: Bir Puff Bar, bazen bir paket sigaraya eşdeğer nikotin içerebiliyor. Özellikle nikotin tuzu kullanılması, bağımlılık potansiyelini daha da artırıyor.</li><li>Gençlere hitap eden aroma ve pazarlama: Renkli tasarımlar, tatlı aromalar ve sosyal medya reklamları çocuk ve gençleri hedef alıyor.</li><li>Beyin gelişimi riski: Genç yaşta nikotin kullanımı, gelişmekte olan beyin üzerinde kalıcı etkiler bırakabiliyor.</li><li>Çevresel tehdit: Bu ürünler genellikle uygun şekilde imha edilmiyor, elektronik ve plastik atık haline geliyor.</li></ul><h3>Mevzuat durumu ve uygulamalar</h3><ul><li>İsviçre genelinde 18 yaş altına tütün ürünleri satışı 1 Ekim 2024'ten itibaren yasaklandı.</li><li>Jura, Bern ve Wallis kantonlarında Puff Bar satışları halihazırda yasak.</li><li>Basel-Stadt, Cenevre, Vaud, Solothurn, Schaffhausen ve Tessin gibi kantonlar da benzer yasaklar için hazırlık yapıyor.</li></ul><h3>Uluslararası durum</h3>İsviçre, Puff Bar yasağı getirmesi durumunda yalnız olmayacak:<ul><li>Fransa, Belçika, İngiltere, Avustralya ve Yeni Zelanda bu ürünleri yasakladı.</li><li>Almanya yasağı duyurdu, İrlanda ise yasağı değerlendiriyor.</li></ul><h3>Uzman görüşü</h3>Tabak karşıtı çalışmalar yürüten uzmanlar, Puff Bar’ların gençler için tehlikeli bir başlangıç noktası olduğunu vurguluyor. Aromatik ve renkli ambalajlar masum görünse de, bağımlılık eşiği düşük yaşlara kadar indi.

İsviçre’de tek kullanımlık elektronik sigaralara yasak mı geliyor?

İsviçre Federal Ulaştırma Dairesi’nin (BAV) yayımladığı 2024 yılı bölgesel toplu taşımacılık kalite raporuna göre, toplu taşıma araçlarının genel hizmet kalitesi yüksek düzeyde kalmaya devam etti. 

Şehir otobüsleri gecikiyor

Özellikle temizlik alanında belirgin bir iyileşme kaydedildi. Rapor, test yolcuları tarafından yapılan gözlemler ve ölçümler temelinde hazırlandı.Temizlikte Belirgin İyileşme2024 yılında tren ve otobüslerdeki temizlik düzeyinde ülke genelinde hafif bir artış yaşandı. Bu gelişme, hem büyük şehirlerde hem de kırsal bölgelerde gözlemlendi. Özellikle durak ve istasyonlardaki temizlik kalitesinde olumlu bir ilerleme sağlandı. Halka açık alanlar daha az hasar gördü ve yolculara daha iyi bilgi sunuldu. Ancak bilet otomatlarının yazılım güncellemesi sırasında yaşanan aksaklıklar nedeniyle bazı cihazların işlevselliği geçici olarak azaldı.Dakiklik Oranı Yüksek KaldıÜlke genelinde trenlerin yüzde 94,8’i, otobüslerin ise yüzde 89,8’i varış noktalarına üç dakikadan daha az gecikmeyle ulaştı. Kırsal bölgelerdeki taşıma hatları ile aglomerasyon bölgelerindeki S-Bahn trenleri en yüksek dakiklik oranlarına sahipken, büyük şehirlerin çevresindeki RegioExpress trenlerinde ve otobüs hatlarında önceki yıla kıyasla hafif bir düşüş yaşandı.Kalite Takibi Devam Ediyor2016 yılından bu yana uygulanan Bölgesel Toplu Taşımacılık Kalite Ölçüm Sistemi (QMS RPV), federal hükümet ve kantonların sübvanse ettiği ulaşım hizmetlerinin kalitesini izlemeyi amaçlıyor. Her yıl, bu hizmetler için 2 milyar İsviçre frangının üzerinde kamu kaynağı ayrılıyor. Ölçüm sonuçlarına göre, gerektiğinde taşımacılık şirketlerinden hizmet kalitesini artırmaları talep edilebiliyor. 2024 sonuçları, şirketlerin kaliteye verdiği önemin sürdüğünü bir kez daha ortaya koydu.

İsviçre Tren ve Otobüsleri 2024’te daha temiz ve daha dakik

Zürich kantonuna bağlı Bülach Mahkemesi, 49 yaşındaki bir Portekiz vatandaşını, Covid-19 döneminde hileli kredi başvurularıyla 2 milyon franktan fazla para temin ettiği gerekçesiyle 36 ay hapis cezasına çarptırdı. 

Sınır dışı kararı verilmedi

Cezanın 12 ayı doğrudan infaz edilecek; altı ayı ise halihazırda uygulanan önleyici tedbirlerle mahsup edildi. Kalan altı ayı yarı açık cezaevinde geçirecek.Sahte Ciroyla Milyonlarca Franklık KrediSanık, 2020 yılında üç ayrı temizlik firması adına bankalardan toplam altı adet Covid-19 kredisi aldı. Bu kredilerin toplam tutarı 2 milyon 161 bin franktı. İki ek başvuru ise 825 bin frank değerindeydi ancak bu krediler ödenmedi. Sanık, bankalara yaptığı başvurularda firmalarının cirosunu ciddi şekilde abarttı. Örneğin, bir firma için 57 bin frank olan gerçek ciroyu 890 bin frank olarak beyan ederek 89 bin frank kredi elde etti.Mahkemede Suçunu Kabul EttiZanlı, Bülach’taki duruşmada suçunu tamamen kabul etti. Temizlik personeli olarak çalışmaya devam ettiğini ve aylık 5500 frank maaş aldığını belirtti. Ancak milyonlarca frank borcu olduğunu ve bu borcu ödemesi gerektiğini söyledi. Mahkemede ayrıntılı ifade vermedi, önceki ifadelerine atıfta bulundu.Yüksek Kriminal Enerji VurgusuYargıç, sanığın "yüksek düzeyde kriminal enerji" sergilediğini vurguladı ve pandeminin zirve döneminde bankaların kredi başvurularında yeterince sıkı kontrol yapmamasını istismar ettiğini belirtti. Sanığın aynı zamanda başka bir mali usulsüzlük nedeniyle soruşturma altında olduğu da açıklandı.Sanık, İsviçre’de B oturumuna sahip olmasına rağmen mahkeme, ülke dışına gönderilmesine gerek görmedi. Savcılık ve savunma makamı, 36 ay hapis cezası üzerinde hemfikirdi; savunma, infaz edilecek sürenin, önleyici tedbirlerle karşılandığını savundu. Ancak mahkeme, sanığın hâlâ altı ayı cezaevinde geçirmesi gerektiğine hükmetti.

Portekizli temizlikçi, Covid kredilerinden 2 milyon frank dolandırdı

İsviçre Federal Konseyi, Ulusal Konsey’in Çevre, Bölge Planlama ve Enerji Komisyonu (UREK-N) tarafından sunulan 23.3006 numaralı postulata ilişkin hazırlanan raporu onayladı. 

270 bin haneye yetecek elektrik

Raporda, büyük hidroelektrik santrallerin yenilenmesi ve kapasite artırımı yoluyla önemli miktarda elektrik üretim potansiyeli bulunduğu ortaya konulsa da, uygulamaya geçişin önünde hukuki, çevresel ve ekonomik engellerin bulunduğu vurgulandı.<h3>Potansiyel yüksek, ama sadece küçük bir kısmı uygulanabilir</h3>Federal Enerji Dairesi’nin (BFE), İsviçre Su İşleri Birliği ile birlikte yürüttüğü araştırma kapsamında, 10 MW üzeri kapasiteli 190 büyük hidroelektrik santralinden 82’sinden detaylı veri toplandı. Bunların 61’i, yenileme ya da kapasite artırımı potansiyeli taşıdığını bildirdi.Rapor, bu santrallerin toplamda yıllık 1351 GWh elektrik üretim kapasitesine ulaşabileceklerini gösteriyor. Bu miktar, İsviçre’de yaklaşık 270.000 hanelik yıllık elektrik ihtiyacına karşılık geliyor. Ancak, bu teorik potansiyelin sadece %2’si (24 GWh) mevcut koşullarda teşviksiz olarak uygulanabilir durumda.<h3>Genişletme projeleri çevresel müdahaleleri beraberinde getiriyor</h3>Belirlenen potansiyelin büyük bölümü (1254 GWh), baraj duvarı yükseltme, yeni su kaynaklarının yönlendirilmesi veya debi artışı gibi kapasite artırımı projelerinden kaynaklanıyor. Ancak bu tür projeler, doğaya müdahaleyi de beraberinde getiriyor.Buna karşın, yalnızca ekipman yenileme gibi yenileme projeleri, yıllık 97 GWh ile çok daha düşük bir üretim artışı sunuyor.<h3>Neden bu potansiyel değerlendirilemiyor?</h3>Operatörlerin beyanlarına göre:<ul><li>Yalnızca 24 GWh/yıl değerindeki projeler, mevcut durumda kendi maliyetini karşılayabiliyor.</li><li>792 GWh/yıl değerindeki projeler ancak mevcut teşvik sistemleri sayesinde yapılabilir durumda.</li><li>430 GWh/yıl ise yalnızca ilave teşvik sağlanması ya da piyasa koşullarının iyileşmesi durumunda uygulanabilir hale gelecek.</li></ul><h3>En büyük engeller: Hukuki belirsizlik, çevre düzenlemeleri ve düşük kârlılık</h3>Rapor, hidroelektrik potansiyelinin önündeki en büyük engelleri şöyle sıralıyor:<ul><li>Konsesyon süresinin sona ermesiyle ilgili belirsizlikler</li><li>Çevre mevzuatı: Minimum su akışı zorunluluğu, telafi tedbirleri ve ulusal koruma alanları</li><li>Dava ve itirazlar</li><li>Yetersiz kârlılık</li></ul>Rapor, yalnızca mevcut hidroelektrik tesislerinin yenilenmesi ve genişletilmesi üzerine odaklandı. Yeni santral projeleri bu değerlendirmeye dahil edilmedi.

Hidroelektrikte çevresel ve hukuki engeller yatırımı zorlaştırıyor

Federal Konsey, Meslek Maturası Yönetmeliği’nde (Berufsmaturität) kapsamlı bir değişiklik yaparak sistemin hem kalitesini hem de günümüz ihtiyaçlarına uyumunu artırmayı hedefliyor. 

Daha dijital bir eğitim modeli

Reform, İsviçre mesleki eğitim sisteminin güçlü ve geçişli yapısını koruyarak, gençlere cazip bir akademik gelecek sunmayı ve ekonomiye nitelikli iş gücü kazandırmayı amaçlıyor.<h3>İngilizce Artık Zorunlu Ders</h3>Yapılan değişikliklerin merkezinde, İngilizce’nin iki resmi dile ek olarak üçüncü zorunlu yabancı dil olarak tüm programlarda yer alması yer alıyor. Ayrıca, yazılı bitirme sınavlarının artık kantonlar arası düzeyde hazırlanıp doğrulanması zorunlu hale geliyor.Yeni yönetmelikle birlikte:<ul><li>Not hesaplama yöntemleri daha açık ve anlamlı hale getirilecek,</li><li>Başarısız olan adaylara mezuniyet sonrası tekrar meslek maturası yapma imkânı verilecek,</li><li>Dijital eğitim ve klasik yöntemlerin birleşimi olan Blended Learning çerçevesi açık biçimde tanımlanacak,</li><li>Disiplinler arası proje çalışmaları güçlendirilecek.</li></ul>Tüm bu adımlar, öğrencilerin hem akademik hayata hem de iş dünyasına daha donanımlı bir şekilde geçiş yapmalarını sağlayacak.<h3>1993’ten Bugüne Sistem Taşımaya Devam Ediyor</h3>1993 yılında uygulamaya alınan meslek maturası, İsviçre eğitim sisteminin geçişliliğini sağlayan en önemli araçlardan biri konumunda. Mesleki temel eğitimi genişletilmiş genel kültürle tamamlayan mezunlar, doğrudan meslek yüksekokullarına (Fachhochschule) geçiş yapabiliyor. Dileyenler ise ek “Passerelle” sınavıyla üniversitelere veya eğitim fakültelerine (Pädagogische Hochschulen) geçiş imkânı elde ediyor.2023 yılında yaklaşık 13.500 kişi meslek maturası diploması aldı.<h3>Dijitalleşme ve Uyum Süreçleri Basitleşiyor</h3>Yeni çerçeve plan; federal hükümet, kantonlar, iş dünyası örgütleri, meslek okulları ve swissuniversities gibi yükseköğretim kurumlarının ortak çalışmasıyla oluşturuldu. Plan, son yıllarda yaşanan teknolojik, toplumsal ve ekonomik gelişmelere doğrudan cevap veriyor.Ayrıca, eğitim programlarının tanınma süreçleri dijitalleştirilecek ve daha hızlı işleyecek. Bu da hem kurumlar hem öğrenciler için kolaylık sağlayacak.Yapılan reform, 1 Mart 2026 itibarıyla yürürlüğe girecek. 2024 yılındaki kamu görüşmelerinde reform geniş destek görmüş, bazı teknik düzeltmelerle nihai hale getirilmişti. Bu kapsamda, okul bazlı pilot projelerin yine kolay onay alabileceği ifade edildi. Bilgi notu: "Berufsmaturität" (meslek maturası), İsviçre'de mesleki eğitimle entegre olarak sunulan ve yükseköğretime geçiş imkânı tanıyan bir lise bitirme diplomasıdır. Bu diploma, sahiplerine doğrudan meslek yüksekokullarına (Fachhochschule) girme hakkı sağlar. Ayrıca, "Passerelle" adlı ek bir sınavla üniversite ve öğretmen okullarına da geçiş yapılabilir. Bu sistem, İsviçre eğitim sisteminin yatay ve dikey geçişlerdeki esnekliğini temsil eder.

Meslek Lisesi mezunlarına Üniversiteye geçişte yeni fırsatlar

Rapora göre, İsviçre’de ilaç güvenliğini izleme sistemi olan farmakovijilans, etkili biçimde çalışıyor ve risk azaltıcı önlemler zamanında devreye sokuluyor. Raporda yer alan iyileştirme önerilerinin büyük kısmı ise halihazırda uygulanmış durumda.

İsviçre’de ilaç güvenliği

İsviçre Federal Konseyi, ilaçların yan etkilerinin denetimine yönelik Postulat 20.3456 kapsamında hazırlanan raporu onayladı.&nbsp;<h3>Swissmedic’in Görevini Yerine Getirdiği Vurgulandı</h3>Federal Konsey’in onayladığı rapor, sosyal güvenlik ve sağlık komisyonunun (SGK-NR) talebi üzerine hazırlandı. Raporda, istenmeyen ilaç yan etkilerinin spontan bildirim sistemleriyle nasıl takip edildiği ve bu durumlarda hastaların ne tür hukuki korunma imkanlarına sahip olduğu ele alınıyor. Ayrıca, mevcut sistemin daha da geliştirilebileceği alanlara dikkat çekiliyor.Rapora temel teşkil eden analiz ise, uluslararası ilaç güvenliği uzmanı Dr. Axel Thiele tarafından hazırlandı. Thiele, Swissmedic’in – uluslararası ölçekte sınırlı kaynaklara sahip olmasına rağmen – yasal görevini yerine getirdiğini ve gerekli önlemleri zamanında hayata geçirdiğini belirtiyor. 2023 yılında Federal Mali Denetim Kurumu (EFK) da Swissmedic’in denetim sistemini işlevsel ve etkili bulmuştu.<h3>Geliştirme Önerilerinin Büyük Kısmı Hayata Geçti</h3>Uzman raporunda, bazı süreçlerde ve uluslararası standartlara daha fazla uyum sağlama alanlarında iyileştirme önerileri yer alıyor. Ayrıca, İlaç Yönetmeliği’nde (VAM) hedefli değişiklikler öneriliyor. Söz konusu tavsiyelerin çoğu ilgili kurumlar tarafından çoktan uygulamaya alınmış durumda.<h3>Depakine Vakaları ve Hukuki Koruma Sorunu</h3>Raporda ayrıca, epilepsi tedavisinde kullanılan Depakine ilacına bağlı istenmeyen etkilerden zarar gören hastaların hukuki açıdan nasıl desteklenebileceği de değerlendiriliyor. Örneğin, bu kişilere avukat tayin edilmesi veya dava masraflarının karşılanması gibi haklar. Ancak rapor, bu konuda Federal Sosyal Sigortalar Dairesi’nin (BSV) herhangi bir adım atabilmesi için mevcut yasaların yeterli olmadığını, böyle bir destek için yasal dayanak bulunmadığını ortaya koyuyor.

Federal Konsey, ilaç yan etkileri raporunu onayladı

İsviçre'nin birçok kentinde bugün düzenlenen kadın grevi (Frauenstreik) kapsamında binlerce kişi meydanlara çıkarak eşitlik, adalet ve kadın hakları için sesini yükseltti.

Tüm ülkede “Eşitlik” haykırışları

İsviçre Sendikalar Birliği’nin (SGB) öncülüğünde gerçekleştirilen gösterilerde, "Geri dönüş yok – Daha fazla eşitlik için birlikte" sloganı öne çıktı.Ülke genelinde 25'ten fazla şehir ve kasabada düzenlenen eylemlerde, katılımcılar kadına yönelik şiddet, feminizid, ücret eşitsizliği, cinsel taciz ve LGBTİQ+ hakları gibi konularda taleplerini dile getirdi.<h3>Zürih, Bern, Cenevre, Lozan, Lugano… Tüm Ülke Ayakta</h3>Zürih’te yaklaşık 10.000 kişi, sıcağa rağmen gösterilere katıldı. Katılımcılar, “Ich wär au lieber i de Badi” (Ben de şimdi havuzda olmayı tercih ederdim) gibi mizahi dövizlerle dikkat çekerken, gösterinin ciddi mesajı ise netti: Patriyarkaya hayır, eşitliğe evet. Göstericiler Rudolf-Brun-Brücke'den Helvetiaplatz'a kadar yürüdü.Bern’de ise 35.000 kişi sokaklara çıktı. “United in Resistance – Vereint im Widerstand” (Direnişte Birleşiyoruz) sloganıyla düzenlenen yürüyüş, Schützenmatte’den başlayıp Federal Parlamento Binası’nın (Bundeshaus) önünde sona erdi. Etkinlikte, kadınlar ve queer bireyler için dünya çapında yaşanan cinsiyet temelli şiddet anısına sessizlik anı da gerçekleştirildi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/f420ed812eddb764a1b2d8911.jpg" width="1024" height="576"></figure>Basel, Cenevre, Lozan, St. Gallen, Luzern ve Bellinzona gibi şehirlerde de kitlesel katılım dikkat çekti. Özellikle Basel’de “Gewalt benennen, Wut bündeln, im Widerstand verbünden” (Şiddeti adlandır, öfkeyi birleştir, direnişte buluş) teması öne çıktı.<h3>Talepler Net: Eşit Ücret, Güvenli Kürtaj, Temsilde Adalet</h3>Gösterilerde dile getirilen temel talepler arasında şunlar vardı:<ul><li>Eşit işe eşit ücret: Kadınların aylık ortalama geliri, erkeklere kıyasla 1.364 frank daha düşük.</li><li>Güvenli ve erişilebilir kürtaj hakkı tüm kadınlar için güvence altına alınmalı.</li><li>Beş yıl sonra vatandaşlık hakkı tüm mültecilere tanınmalı.</li><li>Cinsel kimlik konusunda üçüncü bir cinsiyet seçeneği yasal olarak tanınmalı.</li><li>Kadınların siyasette ve karar alma mekanizmalarında daha fazla yer alması.</li></ul><h3>"Patriyarkada Sadece Çizikler Oluşturabildik"</h3>Luzern'de yapılan etkinlikte konuşan şehir konseyi üyeleri Korintha Bärtsch (Yeşiller) ve Melanie Setz (SP), kadınların siyasette hâlâ yeterince temsil edilmediğine dikkat çekti. Bärtsch, mevcut kazanımların “sadece patriyarkaya çizikler attığını” ifade ederken, Setz kadınları daha fazla siyasete katılmaya davet etti.<h3>SGB: “Gerçek eşitlik hâlâ uzak”</h3>İsviçre Sendikalar Birliği, grev öncesi yaptığı çağrıda, işverenlerin ve siyasetçilerin artık somut adımlar atması gerektiğini vurguladı. Açıklamada, kadınların ağırlıklı olduğu mesleklerde daha düşük ücret verildiği ve her iki kadından birinin iş yerinde cinsel tacize uğradığı belirtildi.

İsviçre’de kadınlar sokaktaydı: “Eşitlik için geri adım yok”

İsviçre, 2023 yılında zorla sınır dışı edilen sığınmacı sayısında bugüne kadarki en yüksek seviyeye ulaştı. Sığınma başvurusu kesin olarak reddedilen ancak gönüllü olarak ülkeyi terk etmeyen kişiler, "özel uçuş" adı verilen zorunlu tahliye operasyonlarıyla ülkeden çıkarıldı.

Dublin anlaşması tartışma yaratıyor

Açıklanan verilere göre, geçtiğimiz yıl 462 kişi, toplamda 53 özel uçuşla sınır dışı edildi. Bu sayı, önceki yılların tamamından daha yüksek. Kişi başı maliyet ise yaklaşık 5000 İsviçre frangı.SP’li Adalet Bakanı Beat Jans’ın görevdeki ilk yılında, sınır dışı işlemlerinde bu artış dikkat çekti. 2010’lu yıllarda bu sayı yılda en fazla 345 idi.<h3>En Çok Gönderilen Ülke: Hırvatistan</h3>Sınır dışı edilen kişilerin 351’i Hırvatistan’a gönderildi. Nedeni ise Dublin Anlaşması. Avrupa’ya çoğunlukla Balkan rotası üzerinden giren mültecilerin, ilk ayak bastıkları ülke olan Hırvatistan’da sığınma başvurusunda bulunmaları gerekiyor. İsviçre gibi ülkeler, bu kişileri tekrar ilk giriş ülkesine iade etme hakkına sahip.Göç Sekreterliği’nden Samuel Wyss, Hırvatistan’da sığınmacılara hukuka uygun bir sığınma süreci ve sağlık hizmeti sunulduğunu savunuyor.Ancak birçok insan hakları kuruluşu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Hırvatistan’daki sığınma sisteminin ciddi sorunlar taşıdığını vurguluyor.<h3>Tepki Çeken Vakalar</h3>Hırvat sivil toplum kuruluşu "Centre for Peace Studies"ten Avukat Andrea Jelovcic, İsviçre’yi özellikle kırılgan kişiler konusunda “sert ve insani olmayan” uygulamalarla suçluyor. Jelovcic, iki gün önce düşük yapmış bir kadının sağlık raporu olmadan Hırvatistan’a gönderildiğini belirtti.Göç Sekreterliği ise tekil vakalar hakkında yorum yapmadı ve tıbbi belgelerin paylaşımına ilişkin yasal zorunluluk olmadığını ifade etti. Ancak "kırılgan kişilerin durumu özel olarak değerlendiriliyor" dedi.<h3>Hastalık Nedeniyle Geri Dönen Çocuklar</h3>Bazı sınır dışı edilen kişiler, özellikle hasta çocuklar, yeniden İsviçre’ye geri dönüyor. SRF Investigativ’in doğruladığı bilgilere göre, Kongo-Kinshasa kökenli hasta bir çocuk ailesiyle birlikte geri kabul edildi. Hırvat yetkililer, çocuğun sağlık durumu nedeniyle İsviçre’ye iadesini resmen talep etti.Aynı şekilde ağır hasta Bezma adlı küçük bir kız çocuğu da sınır dışı edilmesine rağmen ailesiyle birlikte tekrar İsviçre’ye döndü. Federal yetkililer bu konuda yorum yapmadı.<h3>Zorla Tahliyeler Devam Edecek Gibi</h3>İsviçre, sınır dışı edilenlerin yeniden ülkeye dönmesine dair resmi bir istatistik tutmuyor. Ancak yeniden sığınma başvurusunda bulunan kişi sayısı son yıllarda neredeyse dört katına çıktı. 2024 yılında bu sayı yaklaşık 2500 oldu.İsviçre aynı zamanda Hırvatistan'daki koşulların iyileştirilmesi için 1,2 milyon franklık bir yardım programı yürütüyor. Ama buna rağmen, bu yıl da zorla sınır dışı edilen kişi sayısının geçen yılki seviyeyi yakalaması bekleniyor.

İsviçre’de zorla sınır dışı edilen sığınmacı sayısı rekor seviyede

Valais kantonunda planlanan Bourg-St-Pierre rüzgar enerjisi parkı projesi, çevre örgütlerinin itirazı üzerine Federal Mahkeme tarafından geçici olarak durduruldu. Mahkeme, projenin uygulanmasını nihai karar verilene kadar askıya aldı.

Nadir kuş türleri tehlikede

Swisswinds şirketi tarafından yürütülen ve Valais Kantonu Hükümeti tarafından Kasım 2023'te onaylanan projeye karşı çıkan çevre kuruluşları arasında BirdLife Suisse, WWF İsviçre ve Valais bölümü, Helvetia Nostra ve Peyzajı Koruma Vakfı (FP) bulunuyor.<h3>Temyiz süreci beklenmeden ilerlemeyecek</h3>Federal Mahkeme'nin Cuma günü açıkladığı kararında, 1. Kamu Hukuku Dairesi Başkanı, hiçbir tarafın geçici durdurma talebine karşı çıkmadığını ve bu nedenle projenin, itirazların esastan değerlendirileceği karar verilene kadar durdurulduğunu belirtti.Böylece, “La Combe de Barasson Rüzgar Parkı” adlı detaylı imar planının uygulanması, temyiz süreci sonuçlanana dek askıya alınmış oldu.<h3>Yüksek rakımda yedi dev türbin</h3>Grand-Saint-Bernard geçidine yakın, 2000 metrenin üzerinde bir rakımda yer alacak olan projede yedi adet, toplam 180 metreye ulaşabilen rüzgar türbini kurulması planlanıyor. Yıllık 20,16 gigawatt-saat (GWh) enerji üretmesi hedeflenen park, yaklaşık 4500 hanenin yıllık enerji tüketimini karşılayabilecek kapasitede olacak.Bu üretim miktarı, İsviçre'de bir enerji tesisinin "ulusal öneme sahip proje" statüsü kazanabilmesi için gereken 20 GWh sınırının hemen üzerinde.<h3>Nadir kuş türleri tehlikede</h3>Projenin en büyük tartışma konusu, bölgedeki hassas ekosistem ve nadir kuş türlerine verebileceği zarar. Özellikle kaya kartalı (aigle royal), alp tavuğu (lagopède alpin), kırmızı gagalı dağ kargası (crave à bec rouge) ve sakallı akbaba (gypaète barbu) gibi türlerin yaşam alanlarının tehdit altında olduğu belirtiliyor.Çevreciler, parkın sadece 4 km uzağında, İtalya tarafında sakallı akbaba çiftinin yuva yaptığını vurguluyor.

Rüzgar enerjisi projesine Federal Mahkeme’den geçici durdurma

İsrail'in İran'a yönelik son büyük saldırısının arka planında, yıllar süren hazırlıklar ve istihbarat operasyonları yatıyor. Bu operasyonların taşları sadece Orta Doğu’da değil, Avrupa’nın göbeğinde de döşendi. 

Mossad ajanlarına baskın

1998 yılında İsviçre’nin başkenti Bern’de Mossad ajanlarının yakalanması, hem İsviçre ile İsrail ilişkilerinde kriz yaratmış, hem de İsrail istihbaratının Avrupa’daki faaliyetlerinin ne kadar derin ve yaygın olduğunu gözler önüne sermişti.İşte bugün İran’ın derinliklerine kadar uzanan Mossad operasyonları, geçmişte Bern’de yaşanan o olayla aynı stratejik aklın izlerini taşıyor. İsrail istihbaratı, uzun süredir sadece Ortadoğu’da değil, sessiz ve görünmez biçimde Avrupa topraklarında da hareket ediyor.<h3>1960 – Adolf Eichmann’ın Arjantin’den Kaçırılması</h3>Mossad’ın en çok bilinen operasyonlarından biri, Nazi savaş suçlusu Adolf Eichmann’ın 1960 yılında Arjantin’den kaçırılarak İsrail’e getirilmesi. Avrupa Yahudilerinin sistematik katliamında rol oynayan Eichmann, Buenos Aires’te sokakta yakalanıp İsrail’e götürüldü ve 1962’de idam edildi.<h3>1996 – Telefonla Uzaktan Suikast</h3>Ocak 1996’da Mossad, Hamas’ın askeri kanadının başındaki Cihye Ayyaş’ı, içine patlayıcı yerleştirilen cep telefonuyla uzaktan infilak ettirerek öldürdü. İsrail, bu yöntemle suikast düzenleyen ilk ülke oldu.<h3>1997 – Ürdün’de Başarısız Suikast: Halid Meşal Vakası</h3>Ürdün’ün başkenti Amman’da, Hamas lideri Halid Meşal’e yönelik zehirli saldırı girişimi Mossad için büyük bir fiyasko oldu. Kral Hüseyin’in devreye girmesiyle, İsrail hükümeti panzehir vermek ve ajanları serbest bırakmak zorunda kaldı. Karşılığında İsrail, Hamas’ın manevi lideri Ahmed Yasin’i serbest bıraktı.<h3>1998 – İsviçre'de Mossad Ajanları Yakalandı</h3>Şubat 1998’de Mossad ajanları, Bern kantonundaki bir apartmanda gizli dinleme cihazları yerleştirmeye çalışırken İsviçre polisi tarafından yakalandı. Beş ajan olay yerine intikal eden ekiplerce tespit edildi, biri tutuklandı, diğerleri sahte pasaportlarla serbest bırakıldı. Bu olay, dönemin Mossad başkanı Danny Yatom’un istifasına yol açtı.<h3>2010 – Dubai’de Hedef: Mahmud el Mabhuh</h3>Ocak 2010’da, Hamas’ın silahlı kanat liderlerinden Mahmud el Mabhuh, Dubai’deki otel odasında ilaçla etkisiz hale getirilip boğularak öldürüldü. Olayda, sahte Avrupa pasaportları kullanan 27 kişilik bir Mossad timinin yer aldığı iddia edildi. İsrail, bu konuda resmi bir açıklama yapmadı.<h3>2020 – İran’da Nükleer Bilim İnsanı Suikastı</h3>Kasım 2020’de, İran’ın nükleer programının önde gelen isimlerinden Mohsen Fahrizade, Tahran yakınlarında suikasta uğradı. Olayda uzaktan kontrollü bir silahın kullanıldığı iddia edildi. İsrail saldırıyı üstlenmedi ancak ABD kaynakları Mossad’ı işaret etti.<h3>2024 – İran’da Haniyye Suikastı</h3>Temmuz 2024’te, Hamas’ın dış ilişkiler sorumlusu İsmail Haniyye, İran Cumhurbaşkanı’nın yemin töreni için bulunduğu Tahran’da, uzaktan patlatılan bir bomba ile öldürüldü. İsrail, iki ay sonra Mossad’ın bu suikasttan sorumlu olduğunu kabul etti. Haniyye, Gazze savaşının başlamasından bu yana öldürülen en üst düzey Hamas yetkilisi oldu.<h3>2024 – Lübnan’da Patlayan Telsizler</h3>Eylül 2024’te Lübnan’da Hizbullah üyelerine dağıtılan binlerce telsiz ve çağrı cihazı patladı. 37 kişi öldü, 3000’den fazla kişi yaralandı. Mossad’ın bu operasyonu yıllar öncesinden planladığı, cihazların üretim aşamasında ele geçirildiği ve içlerine patlayıcı yerleştirildiği belirtildi. Saldırı, İsrail hükümetinin onayıyla eş zamanlı şekilde aktive edildi.

Mossad’ın İran operasyonuna giden yol Bern’de başladı

İsviçre Ulusal Meclisi, radyo ve televizyon ücretlerinin yıllık 335 franktan 200 franka düşürülmesini öngören halk inisiyatifini reddetti. "200 Frank Yeter!" adlı girişim, yaklaşık sekiz saat süren yoğun bir tartışmanın ardından parlamentonun alt kanadında kabul görmedi.

"200 Frank Yeter" girişimine engel

Meclisin kararı, üç oturum gününe yayılan maraton niteliğindeki bir tartışmanın sonunda alındı.<h3>“Basın özgürlüğüne saldırı”</h3>SP (Sosyal Demokrat Parti) Zürih Milletvekili Anna Rosenwasser, girişimi “demokrasiye karşı bir hamle” olarak nitelendirirken, gazeteciliğin sahte haberlerle mücadelede önemli bir rol oynadığına dikkat çekti.Berne SP Milletvekili Ueli Schmezer, ülkede bir medya krizi yaşandığını vurguladı ve bunun belgelerini mecliste göstermek isteyince, Meclis Başkanı Maja Riniker tarafından uyarıldı.<h3>“Hizmetin kalitesi zarar görür”</h3>Orta Parti’den Priska Wismer-Felder, girişimin vatandaş başına günlük yalnızca 37 rappen (kuruş) tasarruf sağlayacağını belirtti. Aynı fraksiyondan Marc Jost ise girişimin İsviçre toplumunun birliğine zarar vereceğini savundu.Yeşiller Partisi'nden Marionna Schlatter, kamu yayıncılığının zayıflatılmasının özel medyayı güçlendireceğine dair hiçbir bilimsel veri bulunmadığını dile getirdi.GLP (Liberal Yeşiller) Milletvekili Katja Christ ise girişimi “yarı fiyatına kamu yayıncılığı sürdürülemez” sözleriyle eleştirdi.<h3>Muhalefetten farklı sesler</h3>SVP (İsviçre Halk Partisi) ve FDP’nin (Hür Demokrat Parti) bazı temsilcileri ise SRG’ye yönelik daha fazla verimlilik ve özel sektörle “eşit şartlar” talep etti.SVP’den Erich Hess, girişimin daha da ileri gitmesi gerektiğini savunarak, radyo-televizyon ücretlerinin tamamen kaldırılması çağrısında bulundu.Roman Bürgi ise SRG’nin çok güçlü ve pahalı bir yapı haline geldiğini belirtti.FDP’li Peter Schilliger ise SRG’nin temel kamu hizmeti görevinden uzaklaştığını öne sürerek girişimi desteklediğini söyledi.<h3>Karşı öneriler de kabul edilmedi</h3>Görüşmelerde iki karşı öneri de masaya yatırıldı ancak bunlar da kabul görmedi. SVP’nin önerisi, SRG’nin eğlence, spor ve çevrim içi alandaki etkinliklerinin kısıtlanmasını ve daha fazla verimlilik sağlanmasını hedefliyordu.SP ve Yeşiller ise radyo ve televizyon finansmanının bağımsız bir fondan sağlanmasını öngören bir anayasa değişikliği önerdi.<h3>Zaten bir tasarruf programı yürürlükte</h3>SRG, halihazırda 2029 yılına kadar yaklaşık 270 milyon franklık tasarruf planını uygulamaya koymuş durumda. Bu, mevcut bütçesinin yaklaşık %17’sine denk geliyor.Şimdi konu Konseyler Meclisi’nin (Ständerat) gündemine taşınacak.

Ulusal Meclis, radyo-televizyon ücretlerinin düşürülmesine karşı çıktı

İsviçre İstihbarat Servisi’nin (NDB) siber güvenlik ekibinin, yıllar boyunca Rusya bağlantılı şirketlerle iş birliği yaptığı ortaya çıktı. SRF Investigativ’in ulaştığı bilgilere göre, bu iş birliği sonucunda son derece hassas verilerin Rus istihbaratının eline geçmiş olabileceği belirtiliyor.

Federal Konsey soruşturma başlattı

En dikkat çeken iş ortaklarından biri, daha önce de tartışmalara konu olan Rus yazılım şirketi Kaspersky. Ancak Kaspersky bu ağdaki tek bağlantı değil; NDB’nin siber ekibinin 2015-2020 yılları arasında çalıştığı iki diğer önemli şirketin de şüpheli Rusya bağlantıları bulunuyor.<h3>Moskova’da Başlayan İş Birliği</h3>Blau adıyla anılan bir sağlayıcı firma, Zürih merkezli olmasına rağmen, iki Rus vatandaşı ve bir İsviçreli tarafından kuruldu. İlgili forumlarda, firmanın Rusya’dan personel aradığı da görüldü. NDB ile Blau arasındaki ilk temasın, 2016 veya 2017’de Moskova’da kurulduğu belirlendi.<h3>Sunuculara Doğrudan Erişim İddiası</h3>Blau firması, NDB’nin doğrudan erişim sağladığı sunucu hizmetlerini defalarca sağladı. NDB’nin gizli raporunda, firmanın en az bir düzine kez veri sağladığı belirtiliyor. Teknik detaylar açıklanmasa da, doğrudan sunucu erişimi olduğu ifade ediliyor.Blau firması ise yaptığı açıklamada, NDB veya başka bir devlet kurumu ile doğrudan bir bağlantısı olmadığını ve tüm faaliyetlerini İsviçre yasalarına uygun şekilde yürüttüğünü savundu.<h3>Violett ve Kaspersky Arasındaki Para Akışı</h3>Gizli rapora göre, Violett adlı diğer sağlayıcı firma da NDB siber ekibinin en önemli bilgi kaynaklarından biri olarak tanımlanıyor. Bu firma, İsviçre’deki sunucularını Rus hackerlar tarafından yoğun şekilde kullanıldığı için dikkat çekiyor.Raporda, NDB’nin Kaspersky üzerinden Violett firmasına para aktardığı bilgisi yer alıyor. Bu ödemelerin sunucu verileri ya da başka hizmetler karşılığında mı yapıldığı ise henüz net değil. Violett firması ise SRF Investigativ’in sorularına yanıt vermedi.<h3>Federal Konsey Soruşturma Başlattı</h3>Gelişmelerin ardından Federal Konsey Üyesi Martin Pfister, konuya ilişkin bağımsız idari soruşturma başlattığını açıkladı. Ayrıca NDB denetim makamı AB-ND tarafından suç duyurusunda bulunuldu ve hukuki süreçler de başlatıldı.NDB ise yaptığı yazılı açıklamada, konuyla ilgili detay vermedi ve yalnızca siber ekibin tamamen yeniden yapılandırıldığını belirtti.

İsviçre gizli servisinde Rusya bağlantılı skandal ortaya çıktı

Zürih Kloten’deki sınır dışı gözaltı merkezinde (ZAA) yaşanan iki ölüm vakası ve diğer olaylar, gözaltı koşulları hakkında ciddi soruları gündeme getirdi. 22 yaşındaki bir göçmen, Mayıs ayı sonunda hücresinde ölü bulunmuştu. 

Gözaltı merkezinde 2 ölüm

Bu gelişmenin ardından mahkumlar ve insan hakları savunucuları, merkezdeki koşulları sert şekilde eleştiriyor.Alarm Veren Durum22 yaşındaki genç, Zürih Havalimanı’ndaki Yabancılar Hukuku İdari Gözaltı Merkezi’nde tutuluyordu. Burada, iltica başvurusu reddedilen ve sınır dışı edilmeyi bekleyen kişiler barındırılıyor.Göçmen hakları savunucusu “Wo Unrecht zu Recht wird” adlı oluşum, ZAA’daki koşulların acilen iyileştirilmesi gerektiğini vurgulayan açık bir mektup yayımladı. Mahkumlar tarafından kaleme alınan mektupta, Nisan ayı sonundan bu yana iki ölüm, iki intihar girişimi ve üç hücre yangınının meydana geldiği belirtildi.“Bu olaylar, birçok mahkumun içinde bulunduğu dramatik durumun çarpıcı bir kanıtıdır,” denilen mektupta, mahkumların ruh sağlığının ciddi şekilde zarar gördüğüne dikkat çekildi.Açlık Grevi ve Talepler22 yaşındaki gencin ölümünün hemen ardından 50 kişinin sekiz gün süren bir açlık grevine başladığı da açıklandı. Ölen mahkumun da ölmeden önce kuru açlık grevi yaptığı bildirildi.Wo Unrecht zu Recht wird hareketinden Valeria Godoy, “Açlık grevi, insanlık dışı gözaltı koşullarına karşı protesto için başvurulan en ağır yöntemlerden biridir,” dedi.Hareket, federal ve kantonal makamlara çeşitli talepler yöneltti:<ul><li>Azami gözaltı süresinin mevcut 18 aydan azaltılması</li><li>Ruhsal hastalığı bulunan mahkumlara profesyonel destek sağlanması</li><li>İzolasyon hücresinin tamamen kaldırılması</li></ul>Yetkililerin YanıtıZürih Adalet ve Yeniden Entegrasyon Dairesi (Juwe), son on yıldır idari gözaltıda ilk kez iki ölüm vakasının yaşandığını doğruladı. Ancak 50 kişilik açlık grevini reddetti; yalnızca bir kişinin açlık grevine girdiğini belirtti. Ayrıca, kuru açlık grevinde bulunan kişilerin tıbbi gözetim için hastaneye sevk edildiğini ve bu nedenle hücrede ölü bulunmalarının söz konusu olmadığını açıkladı.Kuruma göre, ZAA’da haftada üç kez psikiyatri görüşmeleri yapılıyor. İzolasyon hücresi bulunmamakla birlikte, güvenlik gerekçesiyle kullanılan ve penceresi olan özel güvenlikli gözaltı odaları mevcut.Ortalama Gözaltı Süresi ve Yasal ÇerçeveKanton Göç Dairesi, 18 aylık azami gözaltı süresinin yürürlükteki mevzuata uygun olduğunu ve bu sürenin mahkemeler tarafından belirlendiğini vurguladı.Federal Göç Sekreterliği (SEM) ise, son üç yılda sınır dışı gözaltısında kişi başına ortalama gözaltı süresinin yalnızca 22 gün olduğunu açıkladı.Tartışmalar SürüyorMerkezde yaşanan son olaylar ve mahkumlardan gelen tepkiler, sınır dışı gözaltı sisteminin işleyişine ve insani koşullara dair kamuoyunda yeni bir tartışma başlattı. İnsan hakları savunucuları ve mahkumlar, daha kapsamlı reformlar talep etmeyi sürdürüyor.

Zürih’de mahkumlardan açık mektup: "İnsanlık dışı koşullar son bulmalı"

İsviçre Parlamentosu’nda 13. AHV emekli maaşının finansmanına ilişkin tartışmalar resmen başladı. Federal Meclis’in üst kanadı olan Ständerat, Perşembe günü Merkez Parti (Mitte) ve Sosyal Demokrat Parti’nin (SP) sunduğu öneriyi ilk kez ele aldı. 

Yeni vergi ve prim artışları mı geliyor?

Söz konusu öneri, yalnızca 13. AHV maaşının değil, aynı zamanda “evli çiftler için adil AHV emekliliği” sağlanmasını öngören Mitte inisiyatifinin finansmanını da kapsıyor. Böylece evli çiftlere yönelik mevcut ayrımcılığın giderilmesi hedefleniyor.Bu tür bir bütüncül finansman planının, halk oylamasına henüz sunulmamış bir halk inisiyatifi için şimdiden hazırlanması ise İsviçre siyasetinde alışılmadık bir yöntem olarak değerlendiriliyor.Mitte ve SP’nin Önerisi Ne Getiriyor?Plan, tüm mali yüklerin aşamalı olarak karşılanmasını öngörüyor. 2030 yılına kadar AHV fonuna ek dört milyar frank aktarılması planlanıyor. Bunun için hem katma değer vergisinin (KDV) hem de maaş primlerinin artırılması gündemde. Ayrıca, Mitte inisiyatifiyle çiftlerin her iki üyesinin de tam AHV maaşı alması sağlanacak.Plana göre:<ul><li>2027’de KDV’ye yüzde 0,5 puanlık artış getirilecek.</li><li>2028’de maaş primleri yüzde 0,4 puan artırılacak.</li><li>2030’da KDV yeniden yüzde 0,5 puan artırılacak (Mitte inisiyatifi için).</li><li>2036’da maaş primleri yüzde 0,4 puan daha artırılacak (Mitte inisiyatifi için).</li></ul>İlk maaş primi artışında (0,4 puan), işverenler ve çalışanlar bu artışın sadece yarısını üstlenecek. Kalan kısım işsizlik sigortasından (ALV) karşılanacak.İlk adım olan 13. AHV maaşı için finansman planı netleşmiş durumda. İkinci adım ise yalnızca Mitte inisiyatifi halk oylamasında kabul edilirse devreye girecek.Federal Konsey Ne İstiyordu?Federal Konsey, 13. AHV maaşının yalnızca KDV artışı yoluyla finanse edilmesini önermişti. KDV’nin yüzde 0,7 puan artırılması planlanıyordu. Bu yöntemle emekliler de tüketimleri üzerinden katkıda bulunmuş olacaktı. Ancak bu öneri, Ständerat’ın Sosyal Güvenlik ve Sağlık Komisyonu’nda (SGK) şimdilik rafa kaldırıldı.Parlamentoda Kabul Şansı Ne Kadar?Ständerat’ta Merkez Parti ile sol partiler arasındaki uzlaşma sayesinde önerinin kabul edilmesi bekleniyor. Ancak aynı desteğin Ulusal Konsey’de (büyük meclis) sağlanması daha zor görünüyor. Mitte, SP ve Yeşiller birlikte 95 oya sahip; bu da çoğunluk için beş oy eksik kalıyor.Süreç Nasıl İlerleyecek?Bütüncül finansman planının Ständerat’tan geçmesi bekleniyor. Ancak Ulusal Konsey’de ne komisyon ne de genel kurul aşamasında yeterli destek şimdilik görünmüyor. Bu durumda plan reddedilirse, yeniden yalnızca KDV artışı gündeme gelebilir. Bu da, Federal Konsey’in başta önerdiği yönteme geri dönülmesi anlamına gelecek. Kısacası 13. AHV maaşının finansmanında süreç henüz net değil ve orta vadede yeniden başa dönülmesi olasılığı yüksek.

Parlamento, 13. AHV emekli maaşının finansmanını görüşüyor

İsviçre’de enflasyon oranı Mayıs ayında 2021'den bu yana ilk kez negatife döndü. Bu gelişmeyle birlikte ülke, gelişmiş ekonomiler arasında negatif faiz oranlarını yeniden gündeme taşıyan ilk örnek olabilir.

Negatif faizler geri mi geliyor?

COVID-19 pandemisinin başlangıcında, birçok gelişmiş ülke merkez bankası ekonomik çöküşü önlemek amacıyla faiz oranlarını tarihi düşük seviyelere çekmişti. O dönem bazı ülkeler sıfırın da altına inen oranlarla dikkat çekmişti. Beş yıl sonra, bugün büyük ekonomiler bu tür politikaları geride bırakmış durumda. Ancak İsviçre, yeniden bu yola girmeye aday.<h3>Deflasyon geri döndü</h3>İsviçre İstatistik Ofisi, Mayıs 2025’te tüketici fiyatlarının yıllık bazda %0,1 oranında düştüğünü açıkladı. Bu, Mart 2021'den bu yana gözlenen ilk deflasyon olarak kayıtlara geçti. Fiyatlardaki düşüş; ulaşım (% -3,7), gıda ve alkolsüz içecekler (% -0,3), sağlık hizmetleri (% -0,2) ve ev eşyaları ile hizmetler (% -2,6) gibi farklı alanlarda kendini gösterdi.Her ne kadar düşük oranda bir deflasyon tek başına alarm verici olmasa da, iç talebin kırılganlığına işaret ediyor ve SNB’nin hedeflediği %0–2 aralığındaki enflasyon hedefine ulaşma konusunda zorluk yaratıyor.Goldman Sachs ekonomisti Niklas Garnadt, enflasyonun SNB'nin belirlediği fiyat istikrar aralığının alt sınırında kalmaya devam edeceğini öngörüyor. Enerji fiyatlarındaki düşüş ve küresel ticari sürtüşmeler de fiyatlar üzerindeki aşağı yönlü baskıları artıran etkenler arasında.<h3>Faiz indirimi beklentisi artıyor</h3>Şu anda politika faizini %0,25 seviyesinde tutan İsviçre Ulusal Bankası, 19 Haziran’daki toplantısında yeni bir faiz indirimi yapabilir. Uzmanlar, 25 baz puanlık bir indirim öngörüyor.Goldman Sachs’ın temel senaryosuna göre, SNB Eylül ayına kadar faiz oranını iki adımla % -0,25’e çekebilir. Alternatif bir senaryoda ise, daha agresif bir gevşeme süreciyle % -0,75’e kadar düşüş ihtimali değerlendiriliyor. Bu seviye, tarihteki en düşük politika faizi olacak.<h3>Döviz müdahalesi gündemde değil</h3>Teorik olarak SNB’nin elinde döviz piyasalarına müdahale gibi başka araçlar da bulunuyor. Ancak ekonomistler, yakın dönemde faiz indiriminin öncelik taşıyacağını belirtiyor. Garnadt, SNB’nin negatif faizlerle geçmişte edindiği deneyim sayesinde bu aracı daha etkin kullanabileceğini savunuyor.Ayrıca İsviçre’nin, ABD Hazinesi’nin döviz manipülasyonu izleme listesinde bulunması, döviz piyasasına doğrudan müdahale olasılığını sınırlayan bir unsur olarak görülüyor.SNB, para politikasında geleneksel olmayan araçlara fazla bağımlı kalmadan enflasyonu desteklemeye çalışıyor. İsviçre ekonomisi temelde güçlü olsa da, yeniden baş gösteren deflasyon tehlikesi, merkez bankasını faiz oranlarında yeni düşüşler yapmaya zorlayabilir.SNB, geçmişte olduğu gibi, istikrarı korumak adına alışılmışın dışındaki yolları tekrar gündeme alabilir.

İsviçre’de deflasyon endişesi

İsviçre’de vergi kaçakçılığına karşı yürütülen otomatik bilgi paylaşım sistemi (AIA), 2026 yılından itibaren kripto varlıkları da kapsayacak. Federal Meclis’in üst kanadı olan Ständerat, hükümetin bu yöndeki önerisini kabul etti. Böylece kripto paralar da vergi bilgi paylaşımına dahil edilecek.

Kripto yatırımlar için vergi denetimi

İsviçre, 2017 yılından bu yana 100’den fazla ülkeyle otomatik vergi bilgisi paylaşımında bulunuyor. Yeni düzenlemeyle, kripto paralar da bu sisteme dahil edilecek. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) belirlediği yeni standartlar doğrultusunda İsviçre yasalarında gerekli değişiklikler yapılacak.Hangi Ülkelerle Bilgi Paylaşılacak?Federal Hükümet, Parlamento’ya 74 ülkeyle kripto varlıklar konusunda bilgi paylaşımı yapmayı önerdi. Bu ülkeler arasında Avrupa Birliği üyesi tüm ülkeler, İngiltere ve G20 ülkelerinin büyük kısmı yer alıyor. ABD, Çin ve Suudi Arabistan ise bu kapsam dışında tutulacak. Ancak ABD ile bu konuda ayrı bir ikili anlaşma yapılması planlanıyor.Ständerat, hükümetin önerisini genel hatlarıyla kabul etti. Ancak, kripto varlık işlemlerinde ihmalkar davranarak bildirim yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere yönelik cezai yaptırımları tasarıdan çıkardı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/6f02f39f7158cec33314f890b.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bankaları ve Kripto Sahiplerini Ne Bekliyor?İsviçre’de giderek daha fazla banka, müşterilerine kripto yatırım imkanı sunuyor. Bu kuruluşlar, 2026’dan itibaren müşterilerine ait kripto işlemlerini OECD’nin belirlediği standartlara göre belgelemekle yükümlü olacak. Yurt dışında ikamet eden müşterilere ait veriler de İsviçre Federal Vergi Dairesi aracılığıyla ilgili ülkelere bildirilecek.İsviçre Bankacılar Birliği, bu yeni yükümlülüğün bankalar için ciddi bir iş yükü yaratacağını belirtiyor. Ancak sektör genelinde eşit şartların sağlanacak olmasını olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyor.Kripto para sahibi bireyler için ise değişiklikler önemli sonuçlar doğuracak. Yurt dışı bağlantısı olan kişiler, 2026’dan itibaren kripto varlıklarına ilişkin bilgilerin yabancı vergi makamlarıyla paylaşılacağını göz önünde bulundurmalı. İsviçre’de kripto paralar doğrudan federal vergi, stopaj vergisi ve damga vergisine tabi. Bu varlıklar, vergi beyannamesinde "diğer alacaklar" başlığı altında bildirilmek zorunda.Kripto Paraların Önemi Ne Düzeyde?Kasım 2024’te Lucerne Uygulamalı Bilimler Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, İsviçre nüfusunun yaklaşık yüzde 11’i kripto para sahibi. Ancak araştırma, büyük meblağlarla aktif işlem yapanların sayısının düşük olduğunu gösteriyor. Araştırma lideri Andreas Dietrich, “Genel olarak kripto yatırımları şu anda nüfusun yalnızca yüzde bir ila iki’si için önemli bir rol oynuyor.” değerlendirmesinde bulundu.İsviçre Öncü mü?İsviçre, bu düzenlemeyi hayata geçirme konusunda diğer ülkelerle birlikte hızlı hareket ediyor. PwC’den vergi uzmanı Matthias Staubli, İsviçre’nin kripto topluluğunun güçlü olması sayesinde yeni kuralların uygulanmasında etkin bir rol oynayabileceğini belirtiyor. Ayrıca Staubli’ye göre, İsviçre’nin hızlı hareket etmemesi durumunda Avrupa Birliği’nin kurallarına bağımlı kalma riski doğabilir.Süreç Nasıl Devam Edecek?Ständerat’ın onayının ardından konu şimdi Ulusal Konsey’in gündemine gelecek. Yeni düzenlemenin 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girmesi planlanıyor. Daha detaylı bilgi için <a href="https://www.youtube.com/watch?v=zz8_jTnqJqg">linkteki</a> videoyu izlemenizi tavsiye ediyoruz.

Kripto paralar da artık otomatik vergi bilgi paylaşımına dahil ediliyor

Zug Kantonu Hükümeti, Trafik Dairesi’nin sunduğu birçok hizmetin ücretlerini ortalama yüzde 25 oranında düşürdü. Yeni düzenleme 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek. 

En büyük indirim sürücüler için

Ücret indirimi, Aralık 2021’de kanton meclisindeki SVP grubu tarafından sunulan bir önergenin kabul edilmesiyle gerçekleşti.Yapılan açıklamaya göre, sürücü belgesi, araç ruhsatı, sürüş sınavı ve özel izin işlemlerine ilişkin ücretler en fazla indirime uğrayan kalemler oldu. Ancak “gecikme ve önlem ücreti” olarak bilinen idari yaptırım harçlarında herhangi bir indirime gidilmedi. Hükümet, yasadışı davranışları ödüllendirmek istemediğini belirtti.Hedef: Halkı ve Ekonomiyi RahatlatmakZug Güvenlik Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada, ücret indiriminin halkı ve yerel ekonomiyi maddi olarak rahatlatmayı amaçladığı ifade edildi. Yeni ücretler, Orta İsviçre'deki diğer kantonlar ile Aargau ve Zürih kantonlarındaki uygulamalarla karşılaştırılarak “uyumlu ve cazip” seviyeye getirildi.Yeni Motorlu Taşıt Vergi Yasası ErtelendiÖte yandan Zug Hükümeti, yeni Trafik Vergisi Yasası’nın yürürlüğe giriş tarihini bir yıl ertelediğini duyurdu. Buna göre, yasa 1 Ocak 2027 tarihinde uygulanmaya başlayacak. Verginin hesaplama yöntemi karmaşık olduğu için uygulama ve sistem entegrasyonu daha fazla zaman gerektiriyor.2024 yılı Ekim ayı sonunda kabul edilen düzenleme kapsamında, enerji verimliliği yüksek araçlar için vergi teşviki getiriliyor. Yeni sistemde motor hacmi yerine, aracın ağırlığı ve motor gücü esas alınacak.

Zug Kantonu’nda trafik işlemleri ücretlerine indirim geldi

Bern Şehri, Weyermannshaus West bölgesinde 1000 ila 1200 arasında yeni konutun inşasını planlıyor. Belediye Meclisi, bu kapsamda hazırlanan imar planını Şehir Parlamentosu’na sunulmak üzere onayladı.

1200 konut inşa edilecek

Konutların En Az Üçte Biri Uygun Fiyatlı OlacakBelediyeden yapılan açıklamada, alanın maksimum %90’ının konut amaçlı kullanılabileceği ve kalan kısmın farklı kullanımlar için ayrılacağı bildirildi. Planlanan dairelerin en az üçte biri, kar amacı gütmeyen konut kooperatifleri tarafından inşa edilecek veya uzun vadeli uygun fiyatlı kiralık daireler olarak sunulacak.Yüksek Binalara ve Araçsız Yerleşime Yeşil Işıkİmar düzenlemesine göre, alanda dört ayrı bölgede 47 ile 57 metre yüksekliğinde binaların yapılmasına izin verilecek. Şehir, bu yeni mahalleyi “az araçlı” bir yerleşim olarak tasarlamayı hedefliyor. Motorlu araçlar büyük oranda yer altına yönlendirilecek ve alanın kenarlarında yer alacak otopark girişleri aracılığıyla park edilecek.Kasım Ayında Halk Oylamasına SunulacakWeyermannshaus West alanı şu anda sanayi ve ticaret bölgesi olarak sınıflandırılıyor. Planlanan yoğun yerleşim dönüşümünün hukuki zemini oluşturulabilmesi için özel bir imar planı (Überbauungsordnung) hazırlanıyor. Bu sayede kentsel gelişim sürecine belediyenin yön verebilmesi hedefleniyor. Halkın, projeye ilişkin nihai kararı ise muhtemelen Kasım 2025’te yapılacak bir halk oylamasıyla vereceği belirtildi.

Bern şehri, 2025’te dev konut projesi için harekete geçti

İsviçre’nin Aargau Kantonu’nda belediyelerin 2025 yılına ilişkin vergi oranları güncellendi. Kantona bağlı on belediye vergi oranını artırırken, altı belediye vergi oranını düşürdü.

Vergi oranları açıklandı

Aargau İstatistik Kurumu’nun haziran başı itibarıyla yaptığı değerlendirmeye göre, bazı yerleşim yerlerinde ciddi değişiklikler gözlemlendi.Vergi Artışında En Dikkat Çekici Örnek: BremgartenVergi oranını en fazla artıran belediye, Bremgarten oldu. Kent, vergi oranını yedi puan artırarak yüzde 97’den yüzde 104’e yükseltti. Bu artış, Aargau’daki en yüksek artış olarak kayıtlara geçti.En Büyük İndirimi Aristau YaptıÖte yandan, Aristau Belediyesi vergi oranını beş puan düşürerek yüzde 109’dan yüzde 104’e indirdi. Bu da yılın en büyük vergi indirimi oldu.Aargau’nun En Düşük Vergi Oranı: Oberwil-LieliHer zamanki gibi, Aargau’nun en düşük belediye vergi oranına sahip yerleşim yeri Oberwil-Lieli oldu. 1960’tan bu yana neredeyse değişmeyen oran, 2025’te de yüzde 48 olarak sabit kaldı. Oberwil-Lieli bu oranla, kantondaki 197 belediye arasında en düşük vergi yüküne sahip yerleşim olma unvanını korudu.İkinci en düşük vergi oranına sahip belediye ise yüzde 50 ile Geltwil oldu. Onu yüzde 60 ile Meisterschwanden ve Kaiseraugst takip etti.En Yüksek Vergi Oranı: MellikonAargau genelinde en yüksek belediye vergi oranı ise Mellikon’da kaydedildi. Mellikon, yüzde 127’lik oranla listenin en tepesinde yer aldı. Hemen ardından yüzde 126 ile Hallwil geliyor.

Aargau Kantonu’nda 2025 vergi oranları değişti

İsviçre Sosyal Demokrat Partisi (SP), İsviçre'nin Gazze politikasına yönelik tepkisini yüksek sesle dile getirdi. Parti, Ignazio Cassis'in sessizliğini kırmak ve somut adımlar atılmasını sağlamak amacıyla başlattığı kampanyada, bir haftadan kısa sürede 130.000 imza topladı.

SP'den Cassis’e Gazze baskısı

&nbsp;İmzaların Federal Şansölyelik’e resmen teslim edilmesinin ardından SP Eşbaşkanı Cédric Wermuth, bir açıklama yaptı, &nbsp;Wermuth şu ifadeleri kullandı: “İsviçre halkı, Federal Konsey Üyesi Cassis’in hareketsizliğini artık kaldıramıyor. Mesaj açık: Sayın Cassis, artık harekete geçme zamanıdır.”<h3>Eski Bakanlar ve Diplomatlar da Sessizliğe Karşı</h3>Kampanya sadece halktan değil, aynı zamanda siyaset ve diplomasi dünyasından da güçlü destek aldı. Eski Federal Konsey üyeleri Ruth Dreifuss ve Micheline Calmy-Rey, Federal Konsey'in suskunluğunu "skandal" olarak nitelendirirken, 55 eski diplomat da Cassis’e hitaben açık bir mektup yayımlayarak acil eylem çağrısında bulundu.<h3>Uluslararası Hukuk İhlalleri Vurgusu</h3>Uluslararası Adalet Divanı’nın (Lahey), İsrail’in insancıl hukuku ihlal ettiğine dair tespitleri ve bağımsız uzmanların giderek artan bir şekilde İsrail hükümetini soykırım boyutundaki savaş suçlarıyla ilişkilendirmesi, SP’nin çağrısına hukuki zemin oluşturuyor.<h3>SP'nin Talepleri Net</h3>SP İsviçre, Cassis’ten acilen şu adımları atmasını talep ediyor:<ul><li>Gazze'ye insani yardım akışını sağlamak için uluslararası girişimlere aktif destek</li><li>İşlenen savaş suçlarını açıkça kınamak</li><li>Etnik temizlik riskine karşı İsviçre'nin sessiz kalmaması</li><li>AB'nin İsrailli yerleşimcilere yönelik yaptırımlarının İsviçre tarafından da uygulanması</li><li>Filistin devletinin tanınması</li><li>Hamas’ın elinde bulunan rehinelerin serbest bırakılması için diplomatik çabaların artırılması</li></ul>SP Eşbaşkanı Mattea Meyer, İsviçre Dışişleri Bakanı’nın artık bu talepleri görmezden gelemeyeceğini belirtti: “Ignazio Cassis bu baskılara daha fazla sessiz kalamaz. Cevap vermek zorunda.”

Gazze'deki insani krize karşı İsviçre'den 130 bin imzalı tepki

Geleneksel dilbilgisi kitaplarına ve ağız koruyuculara göre, İsviçre Almancası’nda sadece iki zaman vardır: şimdiki zaman (Präsens) ve geçmiş zaman (Perfekt).

“Ich werde…” dönemi başladı mı?

Gelecekten bahsetmek için ise ya bir zaman zarfı eklenir ya da dolaylı anlatımlara başvurulurdu. Ancak bu yaklaşım, günümüzde artık geçerliliğini yitiriyor olabilir.Çünkü günlük konuşmalarda giderek daha sık şekilde Hochdeutsch’tan alınmış “werden” (olacak) yardımcı fiiliyle kurulan gelecek zaman kalıpları duyuluyor: “I wirde i de Fabrik schaffe.” (Fabrikada çalışacağım.) Bu durum, İsviçre Almancası’nda gelecek zamanın doğuşuna tanıklık ettiğimizi gösteriyor olabilir.<h3>Hochdeutsch Etkisi Giderek Artıyor</h3>Dil uzmanlarına göre bu değişimin birkaç önemli nedeni var:<ol><li>Yüksek Standart Almanca Maruziyeti: Günümüzde İsviçreliler geçmişe kıyasla çok daha fazla okuyor, yazıyor ve dinliyor. Özellikle eğitim sürelerinin uzaması, Hochdeutsch dil yapılarının bilinçaltında kalıplaşmasına neden oluyor.</li><li>Anında Çeviriler: Politikacılar veya konuşma yapan kişiler, ellerindeki Hochdeutsch metni eş zamanlı olarak ağız lehçesine çevirdiklerinde, “werden” yapısını aynen aktarıyorlar. Zaman darlığı nedeniyle bu kalıpları değiştirme şansları olmuyor.</li><li>Çokdilli Konuşucular: Artık çok daha fazla insan, İsviçre Almancasını ikinci dil olarak konuşuyor. Bu kişilerin kullandığı lehçeler, ana dili olanlardan çok daha fazla yüksek Almanca etkisi taşıyor.</li><li>Geçmişten Gelen “werden” Kullanımı: Geleneksel İsviçre Almancasında da “werden” fiili, gelecek ya da değişim içeren yapılar için kullanılıyordu: “Si wird Lehrerin.” / “Du wirsch lache!” Bu tür cümleler, Hochdeutsch tarzı gelecek zamanın lehçeye girmesini kolaylaştırdı.</li><li>Açıklık ve Basitlik: "I wirde schaffe" gibi yapılar net ve zamansal olarak anlaşılır. Zarf kullanmadan geleceğe dair konuşma kolaylaşıyor.</li></ol><h3>Her Alanda Değil, Ama Bazı İfadelerde Daha Doğal</h3>Yeni “werden” yapısı, her türlü cümlede kullanılmıyor. Daha çok şu tür ifadelerde tercih ediliyor: “I wirde mir nie es Eifamiliehuus chönne leischte.” (“Hiçbir zaman kendime müstakil bir ev alabilecek durumda olmayacağım.”)Ancak basit gelecek planlamalarında hâlâ klasik Präsens kullanımı baskın: “I chume morn a din Geburtstag.” (“Yarın doğum gününe geliyorum.”)Bu örneklerde “werden” kullanımı hâlâ kulağa fazla yapay geliyor. Bu da İsviçre Almancası’nın geleceğe doğru evrilse bile, kendi doğal sınırlarını koruduğunu gösteriyor.<h3>Zaman Gösterecek…</h3>İsviçre Almancası’nda gelecek zamanın ne derece yerleşik hale geleceği henüz belirsiz. Ancak bir gerçek var: “Wie sich das Futur im Schweizerdeutschen entwickle wird, wird sich zeige.” (Ya da eski usulle: “zeigt sich de.”)

İsviçre Almancasında gelecek zaman geri mi döndü?

İsviçre ile Avrupa Birliği (AB) arasında yıllardır süren müzakerelerin ardından yeni ikili anlaşmalar paketi artık kamuoyunun önünde. Aralık 2023’te tamamlanan teknik görüşmelerin ardından nihayet anlaşma metinleri ve gerekli yasa değişiklikleri açıklandı. 

On yılın en kritik dış politika adımı

İsviçre, Avrupa ile olan ilişkisini yeniden tanımlayacak bu belgeyle birlikte önemli dış politika kararlarının eşiğinde.<h3>AB İç Pazarına Erişim Karşılığında Yasal Uyum</h3>Yeni anlaşma çerçevesinde İsviçre, AB iç pazarına ayrıcalıklı erişimini sürdürebilmek için, bu alanda AB hukukuna dinamik uyum sağlamayı taahhüt ediyor. Yani AB’nin ilgili alanlarda yaptığı yasal değişiklikler İsviçre tarafından da otomatik olarak kabul edilecek. İsviçre Parlamentosu ve halkı, bu uyumu reddetme hakkına sahip olacak. Ancak bu durumda, AB misilleme niteliğinde dengeleme önlemleri uygulayabilecek. Üstelik bu önlemlerin ne olacağı önceden belli değil.Ancak İsviçre açısından olumlu bir değişiklik de var: AB artık tek taraflı cezalandırıcı adımlar atamayacak. Bu, 2019’daki borsa eşdeğerliği krizinde yaşananlar gibi keyfi davranışları engelleyen bir güvence.<h3>Anlaşmazlık Çözümünde Avrupa Adalet Divanı Etkisi</h3>Yeni sistemde İsviçre ile AB arasında yaşanacak ihtilaflar, eşit temsil edilen bağımsız bir tahkim heyeti tarafından çözülecek. Ancak iç pazarla ilgili hukuki yorumlar, Avrupa Adalet Divanı (ECJ) tarafından yapılacak. Bu durum, özellikle egemenlik hassasiyeti taşıyan çevreler için eleştiri konusu olmaya devam ediyor.<h3>Lohnschutz, Elektrik ve Mali Katkı Gibi Tartışmalı Noktalar</h3>Yeni anlaşmalar sadece hukuki uyumu değil, aynı zamanda elektrik piyasasının entegrasyonu, işçi ücretlerinin korunması ve AB’ye yapılacak mali katkıların artırılmasını da içeriyor. Federal Hükümet, düşük gelir gruplarını korumak amacıyla 14 önlem içeren bir paket hazırladı.İsviçre’nin yıllık AB dayanışma fonu katkısı da artacak: Mevcut 130 milyon frank seviyesinden, 350 milyon franka yükselecek olması, özellikle parlamentoda muhalefetin gündeminde olacak.<h3>Artık Karar Zamanı</h3>Matthias Strasser’in analizine göre, artık İsviçre’de hiçbir siyasi aktör "metinleri görmedik" diyerek belirsizliğin ardına saklanamaz. Anlaşmalar artık tüm çıplaklığıyla ortada ve her kesimin tutumunu net şekilde açıklaması gerekiyor.Mitte ve FDP partilerinin parlamentodaki tavırları, sendikaların ve SP’nin özellikle ücret koruma konusundaki memnuniyet düzeyi, iş dünyasının net pozisyonu büyük önem taşıyor.Economiesuisse ve "stark+vernetzt" platformu bir tanıtım kampanyası başlatsa da henüz somut bir pozisyon almadı.<h3>On Yılın En Önemli Dış Politika Kararı</h3>Bu anlaşmalar, İsviçre’nin Avrupa ile olan ilişkisini sadece bugünü değil, geleceği de belirleyecek biçimde yeniden şekillendirecek. Artık ya iş birliği derinleştirilecek, ya da AB ile bağlar giderek zayıflayacak.Federal Hükümet’in arkasına saklanma dönemi bitti. İsviçre’nin tarafını seçme zamanı geldi.

İsviçre–AB anlaşmaları açıklandı: Tarafını seçme zamanı

İsviçre’de 2024 yılında mağdur yardım merkezlerine başvuran kişi sayısı rekor seviyeye ulaştı. Federal İstatistik Dairesi’nin verilerine göre, toplamda 51.547 danışmanlık görüşmesi yapıldı. Bu, bir önceki yıla göre %5 artış anlamına geliyor.

2024’te 51.547 danışma başvurusu

En çok yardım arayanlar yine kadınlar ve çocuklar oldu. Vakaların çoğunda mağdurlar failleri tanıyordu; sıklıkla eski partnerler ya da aile üyeleri tarafından şiddete maruz kaldılar.<h3>Mağdurların Çoğu Kadın, Faillerin Çoğu Erkek</h3>2024 yılı verilerine göre, danışmanlık alan mağdurların yaklaşık %75’i kadın, %18’i ise reşit olmayan bireylerdi. Mağdurların dörtte üçü, şiddeti uygulayan kişiyi tanıdıklarını belirtti. Vakaların %78’inde fail erkekti. Faillerin %38,7’si eski ya da mevcut eş veya partner, %15,7’si ise aile üyeleriydi.<h3>Cinsel Şiddet ve Fiziksel Saldırılar En Sık Görülen Suçlar</h3>Yardım talebine yol açan suçların başında bedensel zarar, darp ve cinsel saldırı geliyor. Ayrıca tehdit, zorbalık ve şantaj da yaygın başvuru nedenleri arasında.Geçtiğimiz yıl mağdurlar tarafından toplam 1098 tazminat ve manevi zarar başvurusu yapıldı. Bunların %71’i kabul edildi ve mağdurlara toplam 6,5 milyon frank ödeme yapıldı. Bu tutar, bir önceki yıla göre %8,5 artış gösterdi.<h3>“Yüzeydeki rakamlar gerçek acıları gizliyor”</h3>Zürih Mağdur Danışma Merkezi’nden Jessica Wolf, “bu istatistikler soğuk rakamlar gibi görünse de, her biri ardında büyük acılar barındırıyor” diyor. Özellikle utanç duygusu yaratan konular için düşük eşiğe sahip, anonim danışmanlık kanallarının önemli olduğunu vurguluyor.Zürih Kantonu’ndaki sekiz danışma merkezinden biri olan kurum, artan talep nedeniyle örgütsel ve personel bazlı zorluklarla karşı karşıya. Chat tabanlı anonim hizmetlerin artması, özellikle gençler için erişimi kolaylaştırıyor.<h3>“Önleme, insanların şekillendiği yerde başlamalı”</h3>Zürih Üniversitesi Çocuk Hastanesi’ndeki Mağdur Danışma ve Çocuk Koruma Birimi’nden Daniel Wallimann, özellikle çocuk ve ergenlere yönelik fiziksel, cinsel ve dijital şiddetin arttığına dikkat çekiyor. “Siber zorbalık, akranlar arası şiddet ve ev içi şiddet vakalarında artış görüyoruz” diyor.Uzmanlara göre, bu tablonun uzun vadede değişebilmesi için önleyici çalışmalar büyük önem taşıyor. Danışma merkezlerinin okullarda tanıtılması, medya kampanyaları ve toplumda farkındalık yaratacak girişimler şiddetin erken yaşta önlenmesinde kritik rol oynuyor.

Cinsel ve fiziksel şiddet vakaları arttı: Mağdurların çoğu kadın

İsviçre ile AB arasında yeni ikili anlaşmalar üzerinde yürütülen müzakerelerin ayrıntıları netleşiyor. Yeni anlaşmalar, iç pazar erişimini ve enerji iş birliğini kapsarken, İsviçre’nin AB hukukunu dinamik şekilde üstlenmesini, anlaşmazlıkların çözüm mekanizmasını ve mali katkıların artırılmasını öngörüyor. 

Dinamik hukuk üstlenme dönemi

Tartışma yaratan bu paket, önümüzdeki yıllarda İsviçre’de siyasi ve toplumsal gündemin merkezinde olacak.<h3>Dinamik AB Hukuku Üstlenme</h3>Yeni pakete göre, İsviçre, AB iç pazarına erişim sağladığı alanlarda, bu alandaki AB hukukundaki gelişmeleri dinamik olarak üstlenmeyi taahhüt ediyor. İsviçre Parlamentosu ve halkı veto hakkına sahip olacak. Ancak veto durumunda karşı önlemler uygulanabileceği için bu madde özellikle tartışmalı bulunuyor.<h3>Karşı Önlemler Mekanizması</h3>İsviçre eğer AB hukukundaki değişikliklere uyum sağlamaz ve bu sayede haksız rekabet avantajı elde ederse, AB sınırlı ve orantılı karşı önlemler uygulayabilecek. Bu önlemler yalnızca iç pazar anlaşmalarıyla ilgili alanlarda geçerli olacak ve bir tahkim mahkemesi bu önlemlerin orantılı olup olmadığını denetleyecek.Bu mekanizma, belirsizlik içerdiği için bazı siyasi partiler, özellikle Orta Parti tarafından eleştiriliyor.<h3>Anlaşmazlık Çözümünde AB Adalet Divanı’nın Rolü</h3>Anlaşmazlık durumunda İsviçre ile AB arasında oluşturulacak bağımsız bir tahkim mahkemesi devreye girecek. Ancak mahkeme, iç pazar ile ilgili hukuki soruları AB Adalet Divanı’na (EuGH) yönlendirmek zorunda olacak. Bu madde özellikle SVP (İsviçre Halk Partisi) tarafından sert şekilde eleştiriliyor ve SVP bu nedenle pakete tümüyle karşı çıkıyor.<h3>Elektrik Piyasasının Liberalleştirilmesi</h3>Paketin yeni unsurlarından biri de İsviçre ve AB elektrik piyasalarının entegrasyonu. Hedef, arz güvenliğini artırmak ve maliyetleri düşürmek. Ancak sendikalar, bu sürecin tersine maliyetleri yükseltebileceği ve yerel elektrik şirketi çalışanlarını olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulunuyor. Federal Hükümet (Bundesrat), bu anlaşmanın ayrı oylamaya sunulmasını öneriyor.<h3>Ücret Koruma Tedbirleri</h3>İsviçre sendikaları, yeni anlaşmaların ülkedeki ücret seviyelerini olumsuz etkileyebileceğinden endişeli. Buna karşılık Bundesrat, işveren ve işçi temsilcileriyle birlikte 14 maddelik bir ücret koruma paketi hazırladı. Ancak liberal çevreler, bu tedbirlerin iş piyasasının esnekliğini zayıflatacağını savunuyor. Nihai karar parlamentoda şekillenecek.<h3>Artan Mali Katkı</h3>İsviçre, AB iç pazarının ekonomik uyumunu desteklemek için daha fazla mali katkı sağlamayı kabul etti. Mevcut yıllık 130 milyon franklık katkının 350 milyon franka çıkarılması öngörülüyor. Bu artışın, özellikle parlamentoda büyük tartışma yaratması bekleniyor.<h3>Süreç Nasıl Devam Edecek?</h3>Federal Hükümet, yeni AB anlaşmalarının metinlerini ve gerekli yasal değişiklikleri kamuoyuna sunacak ve ardından bir danışma süreci (Vernehmlassung) başlatacak. Partiler bu süreçte pozisyonlarını netleştirecek. Nihai olarak, parlamentonun onay sürecinden geçtikten sonra paketin 2028 yılında referanduma sunulması öngörülüyor.

İsviçre–AB anlaşmaları: Yeni paket neleri değiştiriyor?

İnek, İsviçre’nin en güçlü kültürel simgelerinden biri olarak görülüyor. Ancak günümüzde gerçek İsviçre ırkına ait ineklere meralarda rastlamak neredeyse imkânsız hale geldi. Zira genetik saflıkları, dünya genelinden gelen farklı ırklarla yapılan melezlemeler sonucunda büyük ölçüde kayboldu. 

Kaybolan genetik miras

Bu değişim, daha yüksek verimlilik arayışının bir sonucu olarak ortaya çıktı.İsviçre Hayvan Kayıt Sistemi Identitas verilerine göre, Nisan 2025 sonu itibarıyla ülkede toplam 1 milyon 505 bin 3 kayıtlı büyükbaş hayvan bulunuyor; bunların 664 bin 32’si inek.İsviçre’de büyükbaş hayvancılık Tarihöncesi dönemlere kadar uzanıyor. Yüzyıllar boyunca gelişen bu gelenek, peynir üretimini ülkenin en önemli ihracat kalemlerinden biri haline getirdi.<h3>Bir Zamanlar 35 Olan Irk Sayısı Bugün 5’e Düştü</h3>Bir zamanlar İsviçre’de 35 farklı yerel inek ırkı belgelenmişti. Ancak bugün bunlardan yalnızca 5’i hayatta kalabildi: Orijinal Braunvieh, Eringer Irkı, Orijinal Simmental Alaca, Evolèner Irkı ve Rätisches Grauvieh. Bu bilgiyi Pro Specie Rara Vakfı paylaşıyor. Vakıf, İsviçre’nin tarımsal ve hayvansal genetik mirasını korumak için çalışıyor.<h3>İsviçre İnekleri Dünya Çapında Ün Kazandı</h3>Tarih boyunca İsviçre inekleri, zaman zaman başarılı bir ihracat ürünü de oldu. Özellikle Simmental Irkı, dayanıklı yapısı ve yüksek süt verimi sayesinde 15. yüzyıldan itibaren İtalya’ya ihraç edilmeye başlandı.<ol><li>ve 20. yüzyıllarda bu ırkın ihracatı Güney Amerika ve Rusya’ya da hız kazandı. Günümüzde tahminlere göre dünya genelinde 40 ila 60 milyon Simmental kökenli büyükbaş hayvan bulunuyor. Ancak ironik bir şekilde, orijinal Simmental Irkı İsviçre’de nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya.</li></ol><h3>Yüksek Verimlilik, Genetik Çeşitliliğin Önüne Geçti</h3>Pro Specie Rara’ya göre bu durumun temel nedeni modern hayvancılığın yüksek verimlilik hedefleri. Yeni yetiştirilen soylar ya daha fazla süt ya da daha hızlı et verimi sağlamak üzere seçildi. Bu da geleneksel ırkların yerini yeni melez hatlara bırakmasına yol açtı.Bugün hâlâ gerçek İsviçre ineği olarak kabul edilebilecek beş ırkın üçü (Orijinal Simmental, Evolèner, Rätisches Grauvieh) nesli tükenme riski altında.<h3>Freiburg İneğinin Kayıp Hikâyesi</h3>Bu değişimin en dramatik örneklerinden biri ise Freiburg İneği. Eskiden Freiburg kantonunda yaygın olarak görülen siyah-beyaz bu inek türü, 1970’lerde Kanadalı Holstein ırkı ile yapılan melezlemeler nedeniyle tamamen ortadan kayboldu.Freiburg için bu kayıp, sadece genetik değil, kimliksel bir travma olarak da değerlendiriliyor. Bölge, Greyerzer peyniri ve kreması ile ünlü, bayrağı da siyah-beyaz renklerden oluşuyor.Bir umut ışığı Şili’den geldi. 1930’larda bölgeye göç eden Freiburg’lular tarafından götürülen ve yerel olarak hâlâ yaşayan inekler araştırıldı. Ancak yapılan genetik incelemeler sonucunda, bu ineklerin Freiburg ırkının devamı sayılacak kadar saf olmadığı belirlendi.Bugün Greyerzer bölgesinde siyah-beyaz inekler görülse de bunların büyük kısmı Kanadalı Holstein ırkına ait.

İsviçre meralarında artık gerçek İsviçre İneği neredeyse kalmadı

Almanya uyruklu üç erkek, Darknet ve çeşitli mesajlaşma uygulamaları üzerinden İsviçre’de büyük ölçekli uyuşturucu ticareti yaptıkları gerekçesiyle Zürih Bölge Mahkemesi tarafından suçlu bulundu. Zanlılar, toplam 1,7 milyon euro değerinde uyuşturucuyu kripto para karşılığında sattı.

Zanlılara hapis cezası

Satılan uyuşturucular arasında 14,3 kilogram kokain, marihuana, haşhaş, ekstazi ve halüsinojenik mantarlar da bulunuyordu.Uyuşturucular Almanya’dan temin edilip, zanlılardan biri tarafından otomobille İsviçre’ye kaçak yollarla sokuldu. Buradan da müşterilere posta yoluyla ulaştırıldı.<h3>12 Yıl 9 Ay Hapis ve 1 Milyon Frank Ceza</h3>Zürih Bölge Mahkemesi, 49 yaşındaki baş zanlıyı 12 yıl 9 ay hapis ve kara para aklama suçlarından 1 milyon İsviçre frangı para cezasına mahkûm etti. Diğer iki zanlı ise sırasıyla 45 ve 40 ay hapis cezası aldı. Üç zanlının da cezalarının ardından İsviçre’den sınır dışı edilmelerine karar verildi.<h3>Suçlamalar ve Savunma</h3>Baş zanlının avukatı, Mayıs ayı sonunda görülen duruşmada, gerçek satış miktarının daha düşük olduğunu öne sürdü. Darknet üzerindeki birçok işlemin sahte siparişler yoluyla müşteri puanını artırmak amacıyla yapıldığını iddia etti.<h3>Profesyonel Suç Organizasyonu</h3>Eski bir finans analisti olan baş zanlı, Darknet üzerindeki satıcı profilini büyük bir titizlikle yönetti. Satışa sunduğu kokainin yüksek saflıkta olduğunu kanıtlamak için ürünü Zürih Belediyesi’nin Uyuşturucu Bilgilendirme Merkezi’nde defalarca test ettirdi.<h3>Gizli Kameralı Operasyon</h3>Soruşturma sürecinde yetkililer oldukça kapsamlı bir operasyon yürüttü. Zanlıların Basel’de kiraladığı çatı katı dairesine gizli kameralar ve mikrofonlar yerleştirildi. Polis burada birden fazla gizli arama gerçekleştirdi.<h3>Karar Henüz Kesinleşmedi</h3>Zürih Mahkemesi’nin kararı henüz kesinleşmiş değil ve zanlıların bir üst mahkemeye temyiz başvurusunda bulunma hakları bulunuyor.

İsviçre Polisi gizli kameralarla Darknet uyuşturucu ağını çökertti

Paris’te düzenlenen Avrupa’nın en büyük teknoloji fuarı VivaTech, bu yıl 9. kez kapılarını açtı. Etkinlik, yapay zekanın hâkimiyetinde geçerken, ruh sağlığına yönelik teknolojik çözümler de büyük ilgi gördü.

VivaTech 2025

50'den fazla ülkeden yaklaşık 14.000 girişimin katıldığı fuarda, 165.000'den fazla ziyaretçinin ağırlanması bekleniyor. Bu rakamlarla organizasyon, şimdiye kadarki en geniş çaplı VivaTech olarak öne çıkıyor.Geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da yapay zeka başrolde yer alıyor. Ancak bu kez, dikkat çeken birçok yenilik, yapay zekanın ruh sağlığı ve sağlık hizmetleriyle buluştuğu projelerden oluşuyor.VivaTech’in Genel Direktörü François Bitouzet, “Yapay zeka artık bilim kurgu olmaktan çıkıp hayatımızın her alanına nüfuz ediyor. 13.000’in üzerinde start-up ile ziyaretçiler, bu dönüşümün iş dünyası, gündelik yaşam ve demokrasiler açısından ne anlama geldiğini keşfedecek,” sözleriyle fuarın vizyonunu özetledi.Bitouzet ayrıca, “Teknolojinin ve yapay zekanın etkili olduğu karmaşık bir jeopolitik ortamla karşı karşıyayız. Bu dört gün boyunca bu dinamikleri değerlendireceğiz,” diyerek fuarın analitik yönüne dikkat çekti.<h3>Yapay zeka ruh sağlığında nasıl kullanılabilir?</h3>Girişimlerden biri olan Fransız Emobot, hastaların yüz ifadeleri ve ses tonları aracılığıyla depresyon gibi duygu durum bozukluklarını tespit eden bir yapay zeka sistemi geliştirdi. Şirketin kurucu ortağı ve teknik direktörü Antony Perzo, uygulamanın bilgisayar veya telefona kurularak gün boyunca yüz ifadelerini saniye saniye izlediğini belirtiyor.Yalnızca yüz ifadeleri değil, hastanın ses tonları da analiz edilerek veriler birleştiriliyor. Bu bilgiler sayesinde doktorlar, belirtilerin zaman içindeki seyrini izleyebilecekleri bir panel üzerinden hastayı takip edebiliyor.Perzo, “Psikiyatri, bozuklukları doğrudan göremediğimiz nadir alanlardan biri. Bu nedenle, ruhsal değişimleri görsel hale getirecek bir izleme aracı geliştirmeyi hedefledik. Sistemimizi ruh sağlığının ‘termometresi’ olarak düşünebilirsiniz,” diyor.<h3>Koku yoluyla ruh halini değiştirmek mümkün mü?</h3>Ruh sağlığına odaklanan bir başka proje ise AMOI. Bu girişim, nörobilim ile kokuları bir araya getirerek kişinin ruh halini kısa sürede değiştirmeyi amaçlıyor.Konsantrasyon sağlamak, sakinleşmek, enerji kazanmak ya da mutluluk hissetmek isteyen bireyler için geliştirilen “nöro-kokular”, beş dakika içinde etkisini göstermeyi vaat ediyor.AMOI'nin kurucusu Pascale Fontaine, günümüzde her dört kişiden birinin ruhsal olarak kendini iyi hissetmediğini hatırlatarak, amaçlarının duygusal dengeyi destekleyecek erişilebilir ve hoş araçlar sunmak olduğunu ifade ediyor.

Avrupa’nın en büyük teknoloji fuarında akıl sağlığı ön planda

Avusturya’nın Graz kentindeki bir lisede yaşanan kanlı saldırı, tüm ülkede derin üzüntüye yol açtı. 21 yaşındaki eski bir öğrenci tarafından gerçekleştirilen saldırıda, resmi açıklamalara göre 11 kişi hayatını kaybetti, 11 kişi de yaralandı. Zanlı, saldırının ardından intihar etti

Graz’daki saldırının ardından

Bu gelişmenin ardından İsviçre’de de okullarda benzer bir olayın nasıl önlenebileceği ve eğitim kurumlarının böyle bir krize ne ölçüde hazır olduğu sorusu yeniden gündeme geldi. İsviçre’de şimdiye kadar bu tür bir saldırı yaşanmadı; tehditler ve yanlış alarmlar dışında ciddi bir vaka kayıtlara geçmedi. Ancak okullar böyle bir olasılığa karşı hazırlıklı durumda.Okullarda Kriz Planları Hazırİsviçre Okul Müdürleri Derneği Başkanı Thomas Minder, “Okullarda genellikle kriz anlarında devreye sokulan acil durum planları bulunur” diyor. Bu planlarda, cinsel saldırıdan yangına ve amok (silahlı bireysel saldırı) gibi olaylara kadar farklı kriz senaryoları için detaylı yönergeler ve davranış talimatları yer alıyor.Minder’e göre en önemli unsur, olaya mümkün olduğunca hızlı ve doğru şekilde müdahale edebilmek. Hangi öğretmenin nasıl hazırlanacağı ise okuldan okula değişiklik gösteriyor. Ancak her okulda net ve uygulanabilir bir acil durum planının bulunması temel gereklilik olarak kabul ediliyor.Ne Yapılmalı?Thomas Minder, “Öğretmenlerin kendilerini koruyabilecek durumda olması ve aynı zamanda kiminle iş birliği yapacaklarını bilmesi gerekir” diyor. Amok saldırısı durumunda öğretmenlerin yapması gereken ilk şey, bir odaya girerek kapıyı kilitlemek ve koridorlara kaçmaktan kaçınmak. Sessiz kalmaları ve ancak polis gözetiminde dışarı çıkmaları tavsiye ediliyor.Bu tür krizlerde, polisin olay yerine çağrılması zorunlu. Ayrıca okul psikologlarından oluşan destek ekipleri, itfaiye ve ilk yardım ekipleri ile mağdurlara yardım kuruluşlarının da devreye girmesi gerekebilir. Bu aktörlerin kimler olacağı da acil durum planlarında önceden tanımlanmış durumda.Erken Uyarı Sinyallerine Dikkatİsviçre’deki okullarda bu tür kriz planları kantonal düzeyde düzenleniyor. Örneğin Luzern Kantonu’nun okullara yönelik “Amok Tehditleri” bilgilendirme notunda, öğrencilerde şiddet eğilimlerinin tespitine yönelik farkındalığın artırılması gerektiği belirtiliyor.Gençlerde iletişim tarzında, davranış biçimlerinde, ruhsal durumlarında veya kişilik yapılarında ortaya çıkabilecek belirli erken uyarı sinyallerine dikkat edilmesi gerekiyor. Bu tür risk faktörleri fark edildiğinde, okul yönetiminin hem öğrenciyle hem de velilerle açık iletişim kurarak önleyici adımlar atması önem taşıyor.Her Tehdit Ciddiye AlınmalıUzmanlara göre her türlü tehdit ciddiyetle ele alınmalı. Çünkü geçmişte yaşanan tüm amok saldırılarında, saldırganların eylemi önceden detaylı şekilde planladıkları ve bu planlarını doğrudan veya dolaylı yollarla çevreleriyle paylaştıkları sonradan tespit edildi. Bu nedenle olası “sızıntı” işaretlerinin zamanında tespit edilmesi büyük önem taşıyor.

İsviçre okullarındaki güvenlik önlemleri yeterli mi?

İsviçre ile Londra arasında doğrudan tren seferleri hayata geçiyor. Eurostar, 2030 yılından itibaren yüksek hızlı trenleriyle Londra ile Cenevre arasında doğrudan bağlantı sunmayı planlıyor. Hedeflenen seyahat süresi 5 saat 20 dakika olacak ve bu seferler günde üç kez gerçekleştirilecek. 

Trenle 5 saat 20 dakika

Proje, Ulaştırma Bakanı Albert Rösti’nin Mayıs ayında İngiltere ile imzaladığı niyet beyanıyla resmiyet kazandı. Ulaştırma Kulübü İsviçre (VCS) uzmanı Martin Winder, bu yeni hattın olası etkilerini değerlendirdi.Uçak Seferlerinin Yerini Alacak mı?Hâlihazırda İsviçre’den Londra’ya günde yaklaşık 50 uçuş gerçekleştiriliyor. Martin Winder’a göre, üç tren seferi bu uçuşların tamamının yerini alacak kapasitede değil. Ancak bu da zaten hedeflenmiyor. “Burada önemli olan, doğrudan bir demiryolu bağlantısının kurulmasıdır. Bu, uçuş trafiğinin bir kısmını azaltabilir ve iklim açısından olumlu bir katkı sağlar. Yolcu talebine göre sefer sayısı da artırılabilir.” diyor Winder.Avrupa Demiryolu Ağı GüçleniyorYeni plan kapsamında Frankfurt’un da Londra’ya doğrudan bağlanması öngörülüyor. Winder’a göre bu tür bağlantılar, Avrupa genelindeki demiryolu ağının cazibesini artırıyor. “Bu tür eksik halkaların tamamlanması, yeni seyahat imkânları doğurur ve genel olarak toplu taşımayı güçlendirir.” diyor.Güvenlik ve Pasaport KontrolleriEurotünel ve Birleşik Krallık’ın Schengen bölgesinde olmaması nedeniyle yolcular için güvenlik ve pasaport kontrolleri gerekecek. Ancak Winder, bunun demiryolu ulaşımı için büyük bir dezavantaj oluşturmayacağını düşünüyor: “Uçak yolculuğunda da aynı prosedürler uygulanıyor. Bu yüzden bu, tren yolculuğunun cazibesini azaltan bir unsur değil.”İngiltere, bu kontroller için İsviçre’deki tren istasyonlarında personel görevlendirecek. Winder, bunun havaalanlarındaki uygulamalarla benzer bir süreç olacağını ve yolcular açısından büyük bir engel oluşturmayacağını belirtiyor.Bilet Fiyatları Ne Olacak?Uçak biletlerinin hâlen çok ucuz olduğunu ve havayolu şirketlerinin yüksek CO₂ emisyonlarının bedelini tam olarak ödemediğini hatırlatan Winder, tren biletlerinin fiyatlarının henüz belli olmadığını ifade ediyor. Ancak bilet fiyatlarının her zaman uçak biletlerinden daha pahalı olması gerekmediğini de vurguluyor.Üstelik tren yolculuğunun sunduğu avantajlar da var. Yolcular doğrudan Londra şehir merkezine ulaşacak ve havaalanından şehir merkezine aktarma yapmak zorunda kalmayacak. Ayrıca yolculuk sırasında vagonda serbestçe hareket edebilecek ve yemek vagonunu kullanabilecekler. Winder, “Fiyat bu yeni bağlantının cazibesindeki tek faktör değil.” diyor.

İsviçre–Londra direkt Tren hattı yolda: Uçuşların yerini alabilir mi?

ABD merkezli Pew Research tarafından yayımlanan yeni rapora göre, Müslüman toplumlar, dünya genelinde nüfusu en hızlı artan dini grup olarak öne çıkıyor.

Pew araştırması

Araştırmada, 2010-2020 yılları arasında Müslüman nüfusunun 347 milyon kişi arttığı ve bu artışın, diğer dini gruplarla karşılaştırıldığında en yüksek oran olduğu belirtildi. Raporda, söz konusu artışın Müslüman toplumlar arasında görülen doğal nüfus artışından kaynaklandığı vurgulandı.Pew Research, 10 yılı aşkın bir sürede 201 ülkedeki nüfus sayımları, kayıtlar ve anket sonuçlarından oluşan 2 bin 700’den fazla veri setini analiz ederek raporu hazırladı. Buna göre, aynı dönemde Hristiyanların nüfusu 122 milyon arttı ancak dünya genelindeki oranı yüzde 30,6’dan yüzde 28,8’e geriledi. Bu düşüş, hem Hristiyan olmayan grupların nüfusundaki artış hem de bazı bireylerin Hristiyanlığı terk etmesiyle açıklandı.2010 yılında dünya nüfusunun yüzde 23,9’unu oluşturan Müslümanlar, 2020'ye gelindiğinde bu oranı yüzde 25,6’ya çıkardı. Müslüman nüfusun yoğun olarak Asya-Pasifik, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da yaşadığı belirtilen raporda, Kuzey Amerika’da yüzde 52,3, Sahra Altı Afrika’da yüzde 33,8 ve Orta Doğu-Kuzey Afrika bölgesinde ise yüzde 23,9 oranında artış yaşandığı kaydedildi.Öte yandan, Hristiyan nüfusunun Kuzey Amerika’da yüzde 10,8, Avrupa’da ise yüzde 8,8 oranında azaldığı, yalnızca Sahra Altı Afrika’da yüzde 31,2 oranında arttığı bilgisi verildi.Raporda ayrıca, Hristiyanlığın Asya-Pasifik, Orta Doğu ve Kuzey Afrika haricinde halen en yaygın din olduğu ifade edilirken, herhangi bir dine mensup olmayanların dünya nüfusunun yüzde 24,2’sini oluşturduğu ve Hristiyanlar ile Müslümanların ardından üçüncü en kalabalık grup olduğu belirtildi.Budistlerin sayısında ise gerileme görüldü; 2010 ile 2020 yılları arasında 19 milyon kişi azaldı. Aynı süreçte Yahudi nüfusu ise yüzde 6 oranında artarak yaklaşık 15 milyon kişiye ulaştı.Pew Research’ün 2017 yılında yayımladığı bir önceki raporda da İslam’ın en hızlı büyüyen din olduğu ve 2075 yılına kadar dünya üzerindeki en büyük dini grup haline gelebileceği öngörülmüştü.

Müslümanlar dünyada nüfusu en hızlı artan grup

İsviçre’de elektrikli araç satışları son dönemde duraksama eğilimi gösteriyor. Ülkede trafiğe yeni kaydedilen her 20 araçtan yalnızca biri tamamen elektrikli. Bunun başlıca nedenlerinden biri ise şarj altyapısındaki yetersizlik. 

Şarj istasyonu eksikliği

Bu sorunu çözmek amacıyla İsviçre Parlamentosu’nun üst kanadı olan Ständerat’ta yeni bir girişim gündemde.İsviçre’nin en büyük otomobil ithalatçılarından Emil Frey AG’nin Genel Müdürü Marcel Guerry, müşteri görüşmelerinde sıklıkla aynı endişelerle karşılaştıklarını belirtiyor: “Müşteriler ne alacaklarından emin değil. Özellikle kiracılar için en büyük sorun, elektrikli araçlarını nerede şarj edeceklerini bilmemeleri.”Bu durumu kısa süre önce Comparis tarafından yapılan kapsamlı bir anket de doğruladı. Ankete göre, özellikle kiralık konutlarda şarj altyapısının eksikliği, elektrikli araçlara geçişin önündeki en büyük engellerden biri olarak öne çıkıyor. Ayrıca elektrikli araçların yüksek satın alma maliyetleri ve bölgeler arası farklılık gösteren teşvik politikaları da tüketicilerin kafasını karıştırıyor."Hedefe Ulaşmak İçin Donanıma İhtiyacımız Var"İsviçre halkı iki yıl önce 2050 yılına kadar net sıfır emisyon hedefini kabul etmişti. Ancak Marcel Guerry’ye göre bu hedefe ulaşmak için gerekli altyapı hâlâ yetersiz: “Hedefimiz Matterhorn’a tırmanmak ama elimizde ne krampon ne ip ne de lamba var. Bu şekilde zirveye ulaşamayız.”Şarj Altyapısı İçin Yeni Yasa TeklifiYeşil Liberal Parti (GLP) milletvekili Jürg Grossen tarafından sunulan bir önerge, özellikle kiracılar ve kat mülkiyeti sahiplerinin şarj istasyonlarına erişimini güvence altına almayı amaçlıyor. Grossen, mevcut durumda kamusal alanlarda ve alışveriş merkezlerinde hızlı şarj istasyonlarının hızla yaygınlaştığını ancak bunun yeterli olmadığını vurguladı: “Herkes hızlı şarj kullanırsa, elektrik şebekemiz bu yükü kaldıramaz.”Bu nedenle Grossen, çok katlı konutlarda ve kapalı otoparklarda gece boyunca yavaş şarj yapılabilecek altyapının yaygınlaştırılması gerektiğini belirtiyor. “İsviçre’de insanların yüzde 70’ten fazlası kiralık dairelerde veya kat mülkiyetinde yaşıyor. Elektrikli araçların yüzde 80’i ise insanların yaşadığı veya çalıştığı yerlerde şarj ediliyor. Bu imkân olmazsa, insanlar yine içten yanmalı motorlu araçlara yönelecek.”Federal Konsey Karşı ÇıkıyorFederal Konsey ise Grossen’in önergesine temkinli yaklaşıyor. Konsey, önümüzdeki altı yıl içinde çok katlı konutlar, büyük işletmeler ve kamusal otoparklardaki şarj altyapısına yönelik yatırımları kısmen desteklemeyi öneriyor. Ancak kiralık dairelerde veya kat mülkiyetinde şarj altyapısına erişim hakkını yasal güvence altına almayı reddediyor. Federal Konsey, bunun “fiilen bir şarj istasyonuna yasal hak tanımak” anlamına geleceğini ve buna karşı olduklarını açıkladı.Ulusal Konsey ise geçen yıl Grossen’in önergesini uzun tartışmalar yapmadan kabul etmişti. Şimdi gözler Ständerat’a çevrilmiş durumda. Ständerat’ın bu konuda ne yönde karar vereceği, merkezi düzenleme mi yoksa kantonlara yetki devri mi tercih edeceği merakla bekleniyor.

İsviçre’de elektrikli araçlar için şarj altyapısı tartışma konusu oldu

Orta Doğu’da gerilimin giderek tırmandığı bir dönemde, İsrail ve İran arasındaki çatışmalar dördüncü gününe girerken, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’dan dikkat çeken yeni bir açıklama geldi. 

İsrail'den tehdit

Netanyahu, “Tahran semaları kontrolümüzde. Operasyonlarımız başladı. Tahran'ı boşaltın” ifadelerini kullanarak bölgedeki tansiyonu daha da yükseltti. Netanyahu, açıklamasında İsrail'in iki temel hedefe ulaşmak üzere olduğunu vurguladı: “Nükleer ve füze tehditlerini ortadan kaldırma yolunda ilerliyoruz. Zafer yaklaşıyor.”"Nükleer soykırımı önlemek için harekete geçtik" Daha önce yaptığı bir açıklamada da Netanyahu, İran’a yönelik saldırıların gerekçesini “nükleer soykırımı engelleme” olarak ifade etmişti. İsrail’in kendini ve dünyayı korumak adına bu adımı atmak zorunda kaldığını dile getiren Netanyahu, “Elimizdeki ve ABD ile paylaştığımız istihbarat çok netti. İran, uranyumu silah seviyesine çıkarmak için gizli bir plan üzerinde çalışıyordu. Süreç hızla ilerliyordu ve bu plan aylar içinde –belki bir yıldan daha kısa sürede– ilk test cihazını ve muhtemelen kullanılabilir bir nükleer başlığı üretmeye yönelikti” dedi.Rejim değişikliği imasında bulundu Netanyahu, İran'da rejim değişikliği hedeflenip hedeflenmediği yönündeki bir soruya ise dikkat çeken bir yanıt verdi: “Bu durumun sonucu rejim değişikliği olabilir. İran rejimi zayıf. Halkın nefesini kesiyorlar. Ancak bu kez karar halkın elinde. Ayaklanmak ya da harekete geçmek onların tercihi olacaktır” şeklinde konuştu.İsrail-İran gerilimi giderek büyürken, taraflardan gelen açıklamalar yeni gelişmelere zemin hazırlıyor.

Netanyahu'dan : “Tahran’ı boşaltın” uyarısı

15 Haziran 2025 Pazar günü Kudüs'te sirenlerin çalmasıyla birlikte birçok İsrailli hızla sığınaklara yöneldi. İran kaynaklı roket saldırısının ardından başkentte korku hâkimdi.

Füze saldırısı can aldı

&nbsp;15 Haziran 2025 Pazar günü Kudüs'te sirenlerin çalmasıyla birlikte birçok İsrailli hızla sığınaklara yöneldi. İran kaynaklı roket saldırısının ardından başkentte korku hâkimdi.İran’ın sabah saatlerinde gerçekleştirdiği füze saldırısı, İsrail genelinde güvenlik endişesini artırdı. Özellikle sığınakların ağır füze saldırılarına karşı yetersiz olduğu yönündeki haberlerin ardından, kamuoyunda hükümete yönelik eleştiriler yükseldi.İsrail sivil savunma biriminin ilk incelemesine göre, pazartesi günü Tel Aviv’de bir binaya isabet eden balistik füze, güçlendirilmiş bir sığınağın duvarını delerek içeri girdi. Bu olayda 3 kişi sığınakta hayatını kaybederken, bir kişi de patlamanın etkisiyle yakınlardaki bir yapıya savrularak yaşamını yitirdi.Kurtarma ekipleri, enkaz altında mahsur kalanlar olabileceği ihtimaliyle hızla olay yerine yönlendirildi.Bu gelişme, İsrail'deki sığınak sisteminin yeterliliğini bir kez daha gündeme taşıdı. Mevcut yapıların çoğunun ağır saldırılara karşı dayanıksız olduğu yönündeki raporlar halkta büyük tedirginlik yarattı.Tel Aviv’de halkın yarısı güvensiz binalarda yaşıyorİsrail Hayom gazetesi, İç Cephe Komutanlığı’nın verilerine dayanarak, Tel Aviv’deki nüfusun yaklaşık yüzde 40’ının standartlara uygun sığınaklara sahip olmayan binalarda yaşadığını aktardı. Kentteki birçok eski yapının da gerekli koruyucu altyapıdan yoksun olduğu belirtildi.Tel Aviv ve Hayfa’da sığınak eksikliği, İran saldırılarının yoğunlaşmasıyla birlikte daha da kritik bir sorun haline geldi. Bazı başkent sakinleri, kendi binalarında sığınak olmadığını, komşularının ise kapılarını kendilerine kapattığını dile getirdi.Bu tablo, İran askeri sözcüsünün “sığınaklar artık güvenli değil” açıklaması ve İsrail halkına “tüm toprakları terk etme” çağrısı ile daha da vahim bir hal aldı.İsrail'de 1951 yılında yürürlüğe giren Sivil Savunma Yasası, her konut ve işyerinde sığınak bulunmasını şart koşsa da, birden fazla binanın ortak bir sığınağı paylaşması da yasal çerçevede mümkün.Arap bölgelerinde sığınak yetersizliği daha ciddi1949’daki Yeşil Hat sınırları içinde bulunan Arap topluluklarının da füze saldırılarına karşı korumasız kaldığı ifade ediliyor. Bu durum, uzun süredir devletin bu bölgelere yeterli yatırım yapmamasına bağlanıyor.Arap yerleşimlerinin çoğunun “açık alan” olarak tanımlanması, olağanüstü durumlarda bu bölgelerin aktif koruma dışında kalmasına neden oluyor. Aynı zamanda, bazı Arap vatandaşların İç Cephe Komutanlığı'nın talimatlarını dikkate almaması, acil müdahalelerde zorluklara yol açıyor.Geçtiğimiz cumartesi günü İran’dan fırlatılan bir füze Tamra kentindeki bir binaya isabet etti. Saldırıda 4 kişi yaşamını yitirirken, çok sayıda kişi de yaralandı.Tamra Belediye Başkanı Musa Abu Rumi, kentin yalnızca yüzde 40’ının güvenli odalara veya sığınaklara erişimi olduğunu belirtti. Ayrıca, Tamra’da diğer İsrail şehirlerinde olduğu gibi kamuya açık sığınakların bulunmadığını vurguladı.Saldırıların ardından belediye, kendini evinde güvende hissetmeyenler için bazı okulları geçici sığınak haline getirdi.Dünya genelinde sığınak standartları değişiyorSığınaklarla ilgili küresel ölçekte ortak bir standart bulunmuyor. Her ülke, karşı karşıya olduğu tehditler, ekonomik gücü ve altyapı durumu doğrultusunda kendi sistemini oluşturuyor.Çatışma bölgelerinde, örneğin İran, Lübnan ve Yemen'de, özel sığınaklar yerine metro istasyonları ya da okullar geçici koruma alanı olarak kullanılıyor.Sığınakların kapasite, tasarım ve yerleşim şekli ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Örneğin İsviçre, tamamı nüfusunu barındırabilecek kapasitede 370 binin üzerinde nükleer sığınağa sahip.Çekya’da Prag yakınlarında, Soğuk Savaş döneminde Sovyetler ile Çekoslovakya tarafından inşa edilen gizli nükleer sığınaklardan biri bulunuyor.Dünyanın en büyük yer altı sığınağı olan Oppidum ise modern savunma sistemleri, yüzme havuzu ve helikopter pisti gibi unsurlarla yeniden tasarlandı.

İsrail’de sığınaklar tartışma konusu oldu

İran'ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimali yeniden gündemde. Peki böyle bir hamle Avrupa için ne gibi sonuçlar doğurabilir?

Hürmüz için senaryolar

İran Devrim Muhafızları Komutanı ve aynı zamanda milletvekili olan Serdar İsmail Kowsari, yerel basına yaptığı açıklamada, Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasının ciddi şekilde değerlendirildiğini ve İran'ın bu konuda kararlı davranacağını söyledi.Kowsari, sadece askeri değil, siyasi ve ekonomik düzeyde de karşılık vereceklerini belirterek, "Askeri seçenek, vereceğimiz cevabın yalnızca bir yönü," ifadesini kullandı.İran, elindeki kısa ve orta menzilli füzelerle Boğaz çevresindeki petrol altyapısını, boru hatlarını ya da ticari gemileri hedef alabilir. Karadan karaya füzelerle Körfez'deki tankerler veya limanlar vurulabilirken, hava araçları ve insansız sistemlerle (İHA) limanlardaki radar ve navigasyon sistemleri devre dışı bırakılabilir.Boğaz’daki belirli rotalara veya kritik altyapılara yönelik saldırılarda, İran üretimi Shahed tipi insansız hava araçları kullanılabilir. Ayrıca savaş gemileriyle doğrudan fiziki bir abluka girişimi de olası senaryolar arasında. İran, daha önce 2012’de Suudi Arabistan’ın enerji altyapısına gerçekleştirdiği siber saldırıyla bu tür operasyonlara ne denli hazır olduğunu göstermişti.<h3>Stratejik geçiş noktası: Hürmüz Boğazı</h3>Hürmüz Boğazı, dünya enerji taşımacılığında hayati öneme sahip. İran’ın bu geçişi bloke etmesi Avrupa’da ciddi sonuçlar doğurabilir. Eski bir Fransız istihbarat yetkilisi, böyle bir gelişmenin Avrupa açısından "felaket" anlamına gelebileceğini söyledi.<h3>Enerji arzı tehlikede</h3>Dünya petrolünün yaklaşık %20’si ile önemli miktarda sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), bu Boğaz’dan taşınıyor. Avrupa, Suudi Arabistan, Katar ve BAE gibi Körfez ülkelerinden büyük ölçüde enerji ithal ediyor. Boğazın kapanması durumunda bu akış kesintiye uğrayabilir, petrol fiyatları hızla yükselebilir ve özellikle Körfez yakıtına bağımlı Avrupa ülkelerinde enerji krizi baş gösterebilir.<h3>Ekonomik sarsıntı kaçınılmaz olur</h3>Enerji fiyatlarındaki ani yükseliş, enflasyonun artmasına ve enerji maliyetlerinin tırmanmasına yol açabilir. Bu durum, Avrupa'da başta sanayi, ulaştırma ve tarım olmak üzere pek çok sektörü zor durumda bırakabilir. Ayrıca Avrupa borsalarında yaşanacak sert dalgalanmalar zincirleme bir ekonomik şoka neden olabilir.<h3>Güvenlik dengeleri sarsılabilir</h3>Böyle bir ablukayla birlikte, Körfez’de ABD, AB donanmaları ve bölge ülkeleri arasında askeri bir çatışma ihtimali yükselir. NATO üyeliği ya da ikili savunma anlaşmaları nedeniyle Fransa ve İngiltere gibi ülkeler, bölgede konuşlu donanmaları vasıtasıyla doğrudan bu çatışmalara dahil olabilir.<h3>Ticaret ve lojistikte büyük aksaklıklar</h3>Hürmüz sadece enerji taşımacılığı için değil, aynı zamanda küresel ticaretin de kritik güzergahlarından biri. Boğazın kapanması, Avrupa’nın hammadde, elektronik ve tüketim malları ithalatında ciddi gecikmelere yol açabilir. Artan sigorta maliyetleri ve nakliye ücretleri hem işletmeleri hem de tüketicileri zorlayacaktır.

İran, Hürmüz Boğazı’nı kapatırsa Avrupa'yı ne bekliyor?

Dünya kamuoyu gözlerini yeniden Tel Aviv ile Tahran arasında tırmanan gerilime çevirdi. İsrail'in 13 Haziran gecesi İran’ın birçok şehrine yönelik gerçekleştirdiği ani hava saldırılarına yanıt olarak İran, Tel Aviv’i füzelerle hedef aldı.

Karşılıklı saldırılar devam ediyor

İsrail ordusu, İran’ın yaklaşık 150 füze kullandığını bildirirken, İranlı üst düzey bir askeri yetkili devlet medyasına yaptığı açıklamada, “Saldırılarımız devam edecek” ifadesini kullandı. İsrail tarafı da askeri operasyonların süreceğinin sinyalini verdi. Öğle saatlerinde İsrail, bu kez Tebriz kentine yönelik yeni bir hava saldırısı başlattı. İsrail Savunma Bakanı, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’i uyararak, “Sivillere füze göndermeye devam ederse Tahran yanacak” tehdidinde bulundu.İsrail’in 13 Haziran gece yarısından itibaren düzenlediği hava operasyonlarının ardından İran, ertesi akşam Tel Aviv'e füzelerle misillemede bulundu. Sabah saatlerinde başkent Tahran'da yeni patlamalar duyuldu. İran basınına göre, İsrail’in gece boyu düzenlediği saldırılar sonucu 20’si çocuk olmak üzere 60 kişi hayatını kaybetti.İsrail ordusu, karşı saldırılarda İran'a ait birçok hedefin vurulduğunu ve “Tahran’a giden yolun açıldığını” savundu. Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir ve Hava Kuvvetleri Komutanı Tomer Bar, İran’daki karadan karaya ve karadan havaya füze sistemlerinin etkisiz hale getirildiğini, yeni saldırıların yolda olduğunu açıkladı. Bar ayrıca İran'da yüzlerce hedefin vurulduğunu ve bunlar arasında çok sayıda füze bataryasının da bulunduğunu belirtti.İsrail yönetimi, Ben Gurion Havalimanı’nı geçici olarak kapattığını duyurdu.İran’dan sert tepki: ABD, İngiltere ve Fransa’ya uyarıİran devlet televizyonu, Tahran yönetiminin ABD, İngiltere ve Fransa’yı açıkça uyardığını bildirdi. Açıklamaya göre, İsrail'e destek vermeleri halinde bu ülkelerin bölgedeki askeri üsleri ve donanma varlıkları hedef alınacak.Tel Aviv ve çevresinde füze alarmıİran’ın dün akşam düzenlediği balistik füze saldırılarında Tel Aviv'de, aralarında Savunma Bakanlığı'nın da bulunduğu birçok bina hedef alındı. İsrail ordusu, İran’ın toplamda 150 füze ile saldırı gerçekleştirdiğini, şehir genelinde arama-kurtarma çalışmalarının sürdüğünü açıkladı. İran tarafından yapılan açıklamada, İsrail’e yönelik saldırılarda iki savaş uçağının düşürüldüğü iddia edildi. Ancak İsrail bu bilgiyi doğrulamadı.İsrail’in hava saldırılarında Tahran’daki Mehrabad Havalimanı da hedef alınan noktalardan biri oldu. İran medyası, savaş uçaklarının hangarlarının vurulduğunu ancak pistler ve ana tesislerde ciddi bir hasar meydana gelmediğini duyurdu.Hamaney: İsrail bu suçtan kurtulamayacakİran lideri Ali Hamaney, İsrail'in düzenlediği saldırılara sert tepki göstererek, “Bu rejim işlediği suçların cezasını çekecek. Silahlı kuvvetlerimiz kararlılıkla gerekeni yapacak ve Siyonist rejimi perişan edecektir” dedi. Hamaney, saldırılara karşılık verileceğini daha önce de açıkça dile getirmişti.İranlı üst düzey komutanlar ve bilim insanları hayatını kaybettiİsrail’in düzenlediği operasyonlarda başkent Tahran, Tebriz, İsfahan’daki Natanz nükleer tesisi ile Loristan ve Kirmanşah şehirleri hedef alındı. Natanz'daki nükleer tesiste sızıntı meydana gelmediği bildirildi. Ancak İran medyası, saldırılarda aralarında Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami ve 6 nükleer bilim insanının da bulunduğu 78 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, "tehdit tamamen ortadan kalkana kadar" saldırıların devam edeceğini vurgularken, İsrail ordusu da İran'da 100 farklı noktaya yönelik saldırılarda 200’den fazla savaş uçağının kullanıldığını belirtti.İsrail Savunma Bakanı: İran bedelini ödeyecekİsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, İran’ın iki dalga halinde gerçekleştirdiği füze saldırılarını "kırmızı çizginin aşılması" olarak nitelendirdi. Katz, sivil yerleşim bölgelerinin hedef alınmasının kabul edilemez olduğunu söyleyerek, “Ayetullah rejimi bu saldırıların karşılığında ağır bir bedel ödeyecek” açıklamasında bulundu.

İran ABD, İngiltere ve Fransa’ya Uyardı

Jura Kantonu, özellikle yaşlı nüfusun sağlık harcamalarını azaltmak amacıyla birinci basamak sağlık hizmetlerini teşvik ederek sağlık sigortası primlerindeki artışa karşı önlem almak istiyor.

2026'da da zam bekleniyor

Son yıllarda, Jura'da sağlık sigortası primleri, İsviçre ortalamasının üzerinde artış gösteriyor. 2025 yılı için açıklanan verilere göre, Jura %8,9 oranındaki artışla Fransızca konuşulan bölgeler arasında en yüksek zam oranına sahip oldu. Bu artış, kişi başı ortalama 34,40 franklık ek maliyet anlamına geliyor.<h3>Dengesizlik yaşlı nüfusta yoğunlaşıyor</h3>Kantonun Ekonomi ve Sağlık Departmanı (DES), durumu daha iyi anlayabilmek adına Konfederasyon’dan teknik analiz desteği talep etti. Analiz sonucuna göre, primlerin sürekli artmasının temel nedeni, özellikle yaşlılar arasında, sigortanın karşıladığı sağlık harcamaları ile sigorta primleri arasındaki kalıcı dengesizlik.Acil servislerin yaşlılar tarafından yoğun kullanımı, masrafların artmasında öne çıkan bir faktör olarak gösteriliyor.<h3>Aile hekimine yönlendirme önerisi</h3>Bu durumu dengelemek isteyen kanton, yaşlıların daha erken evrede aile hekimine yönlendirilmesini teşvik etmeyi hedefliyor. Jura’da yaşlı bireylerin genel pratisyenlere başvurma oranı, İsviçre genelinin altında kalıyor. Henüz bu farkı bilimsel olarak açıklayan net bir veri yok, ancak geç başvuru alışkanlıkları, düşük gelir seviyesi ve son yıllarda doktor eksikliği bu tabloyu etkileyen faktörler arasında yer alıyor.<h3>Evde bakım desteklenecek</h3>Jura Hükümeti, yaşlıların hastaneye kaldırılmadan önce doktor muayenehanelerinde daha etkili bir şekilde ele alınmasını, bakım ve sigorta sağlayıcıları arasındaki iş birliklerinin artırılmasını ve bakım ağlarının geliştirilmesiniistiyor.Aynı zamanda, yaşlı bireylerin mümkün olduğunca kendi evlerinde kalabilmesini sağlamak için saha aktörleriyle yeni projeler geliştirme hedefi de bulunuyor. Kanton, toplum genelinde sağlık bilinci ve koruyucu sağlık önlemleri için daha aktif kampanyalar yapmayı da planlıyor.<h3>2026'da da zam bekleniyor</h3>Aile hekimi konusunda son yıllarda bazı olumlu gelişmeler kaydedildiğini açıklayan kanton, buna rağmen 2026 yılı için de primlerde yeni artışların beklendiğini duyurdu.

Sağlık sigortası primleri artıyor, Jura Kantonu harekete geçiyor

Cenevre Kantonu'nun, sınır ötesinde yaşayan öğrencilerin kantondaki okullara kabul edilmeyeceğini açıklaması Fransa tarafında büyük tepkiye yol açtı. Kararın özellikle Annemasse ve çevresindeki Fransız yetkililer ile sınırın öte yakasında yaşayan İsviçreliler arasında hayal kırıklığı yarattığı bildirildi.

İsviçreliler de mağdur

Cenevre Eyalet Hükümeti (Conseil d'État) aldığı kararla, Fransa'da ikamet eden öğrencilerin artık kanton okullarına kaydolamayacağını duyurdu. Karar, önceden herhangi bir istişare yapılmadan alınmış olması nedeniyle, Fransa tarafındaki yerel yönetimler ve aileler tarafından "ani ve adaletsiz" olarak nitelendirildi.<h3>“Brutal ve dengesiz bir karar”</h3>Annemasse Belediye Başkanı ve Fransız Cenevre Bölgesi Metropol Başkanı Christian Dupessey, yaptığı açıklamada kararı "brutal bir uygulama" olarak eleştirdi:<blockquote>“Cenevre kendi kamu hizmetlerini yeterince geliştirmiyor, yeterince konut üretmiyor. Bu yüzden insanlar Fransa’ya taşınıyor. Ama şimdi bu insanların çocuklarını eğitmek de bize düşüyor. Bu sürdürülebilir değil.”</blockquote>Dupessey, kararın Fransa'nın kamu bütçesine ciddi bir yük getireceğini ve Cenevre’nin 27 milyon franklık tasarrufunun bedelini Fransız yerel yönetimlerinin ödeyeceğini vurguladı.<h3>“Bölgesel iş birliği zarar görüyor”</h3>Cenevre'nin bu kararı sadece temel eğitim değil, mesleki eğitim sürecini de kapsıyor. Bu durum, sınır ötesi bölgelerde ortak yaşam kuran binlerce ailenin çocukları için yeni belirsizlikler yaratıyor. Dupessey ayrıca, bu tür tek taraflı adımların “Grand Genève” bölgesel iş birliği modeline zarar verdiğini belirterek, ortak yönetişim anlayışına geri dönülmesi çağrısında bulundu.<h3>İsviçreliler de mağdur</h3>Karardan etkilenen öğrencilerin çoğunluğunu, yani yaklaşık %85’ini İsviçre vatandaşları oluşturuyor. Bu kişiler, yüksek kira fiyatları nedeniyle komşu Fransa’ya taşınmış durumda. Ancak bu aileler şimdi ya yeniden Cenevre’ye dönmek zorunda kalacaklar ya da çocuklarını bilmedikleri bir eğitim sistemine adapte etmekle karşı karşıya kalacaklar.Fransa’da yaşayan İsviçreli bir anne olan Tiffany, RTS’ye yaptığı açıklamada endişesini şu sözlerle dile getirdi:<blockquote>“Cenevre’ye dönmek istesek, kiralar çok yüksek. Burada kalırsak çocukları başka bir okula vermek gerekecek. Yeni bir sistem, yeni insanlar… Çok zor olacak.”</blockquote><h3>“Her şeyi aynı anda isteyemezsiniz”</h3>Cenevre Eğitim Bakanı Anne Hiltpold, tepkilere rağmen kararı savundu. Hiltpold, bu kişilerin yaşam tercihlerinin sonuçlarına katlanmaları gerektiğini ifade etti:<blockquote>“Daha ucuz ev için Fransa’da yaşayıp, eğitimi Cenevre’de almak olmaz. Nerede yaşıyorsanız orada okula gitmelisiniz.”</blockquote>

Cenevre’nin sınır ötesi öğrencilere kapıyı kapatması Fransa’da tepki yarattı

İran’ın İsrail’e yönelik misilleme saldırıları, ülkede endişe ve paniğe neden oldu. İsrail’in İran’daki çeşitli hedeflere düzenlediği hava saldırılarına karşılık olarak İran ordusu, İsrail'e karşı geniş çaplı balistik füze saldırısı başlattı. 

Sığınaklara akın ettiler

İsrail ordusu, İran tarafından yaklaşık yüz füzenin fırlatıldığını duyurdu. Saldırıların ardından ülke genelinde sirenler çaldı, halk sığınaklara yönlendirildi. Özellikle Aşkelon kentinde halk, İran füzelerinin gökyüzünde bıraktığı izleri gözlemledi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, saldırılar sonrası yaptığı açıklamada “Bu savaşın bir bedeli var” diyerek, halkın sığınaklarda normalden daha uzun süre kalmaya hazırlıklı olması gerektiğini vurguladı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/f420ed812eddb764a1b2d8901.jpg" width="1024" height="576"></figure>İsrail’in acil yardım kuruluşu Magen David Adom’un direktörü Eli Bin, saldırılarda en az 63 kişinin yaralandığını bildirdi. Yaralılar, ülke genelindeki hastanelere sevk edilirken, bunlardan ikisinin durumunun ağır olduğu ve pek çok yaralanmanın şarapnel parçalarından kaynaklandığı ifade edildi.En fazla yaralı bildirimi Tel Aviv’e yakın Ramat Gan bölgesinden geldi. Haaretz gazetesi, bu bölgede İran füzelerinin isabet ettiği 9 binanın tamamen yıkıldığını ve birçok kişinin bölgeden tahliye edildiğini aktardı. İsrail televizyon kanalı Kanal 12 ise, ülke genelinde saldırılardan etkilenen bölgelerde yaklaşık 300 kişinin evlerinden tahliye edildiğini duyurdu.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/f420ed812eddb764a1b2d8902.jpg" width="1024" height="576"></figure>İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), İran'ın saldırılarında sivil yerleşim bölgelerinin hedef alınmasını "kırmızı çizginin aşılması" olarak nitelendirirken, misillemelere kararlılıkla karşılık verileceğini açıkladı. Bölgedeki gelişmeler tüm dünyanın dikkatle izlediği en sıcak kriz başlığı olmaya devam ediyor.

İran'ın füze saldırıları sonrası İsrail’de panik

Orta Doğu'da tansiyon yeniden zirveye çıktı. İsrail’in 13 Haziran gecesi İran’a yönelik gerçekleştirdiği hava saldırıları, bölgedeki krizi alevlendirdi.

Karşılıklı saldırılar can almaya devam ediyor

Bu saldırıların ardından İran, 14 Haziran akşamı İsrail'e füze saldırısıyla karşılık verdi. Her iki tarafın da ağır kayıplar verdiği bu karşılıklı saldırılar dünya genelinde endişeyle takip ediliyor.İsrail, İran’ın başkenti Tahran ile Tebriz, İsfahan’daki Natanz nükleer tesisi, Loristan ve Kirmanşah gibi önemli kentlere hava saldırıları düzenledi. İran medyası, saldırılarda 78 kişinin yaşamını yitirdiğini; aralarında İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Genel Komutanı Hüseyin Selami, Hatemul Enbiya Karargahı Komutanı Gulamali Reşid ve Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Emir Ali Hacızade ile 6 nükleer bilim insanının da bulunduğunu aktardı. İran’ın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi, ölenlerin büyük bölümünün sivil olduğunu belirtti.İsrail ordusu ise operasyonlarda İran’daki 100 noktayı hedef aldıklarını ve bu operasyonlarda 200'den fazla savaş uçağı kullandıklarını açıkladı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, "tehlike tamamen ortadan kalkana dek saldırıların süreceğini" ifade etti.Bu gelişmelere yanıt olarak İran, İsrail'in başkenti Tel Aviv’i hedef alan bir dizi füze saldırısı gerçekleştirdi. İran, aralarında Savunma Bakanlığı’nın da bulunduğu birçok önemli yapının hedef alındığını duyurdu. İsrail ordusu, İran tarafından toplamda 150 füze fırlatıldığını ve bazı füzelerin engellendiğini, ancak çok sayıda sivil yapının isabet aldığını bildirdi.İran’ın saldırıları sonucu Tel Aviv ve çevresinde sirenler çaldı; kentte sığınaklara akın yaşandı. İsrail’in merkezinde bazı evler vuruldu, dört bina ağır hasar gördü. Rishon Lezion’da bir eve isabet eden füze nedeniyle iki kişi hayatını kaybederken, 19 kişi yaralandı. Tel Aviv’deki Ichilov Hastanesi, İran’ın ikinci füze dalgasında yedi kişinin daha yaralandığını, ilk saldırılarda ise en az 34 kişinin yaralandığını açıkladı.İran basını, İsrail’in bu sabah erken saatlerde Tahran’da yeni bir hava saldırısı gerçekleştirdiğini, Mehrabad Uluslararası Havalimanı'ndaki savaş uçağı hangarlarının hedef alındığını bildirdi. Havalimanında yangın çıkarken, sosyal medyada yükselen dumanlar ve alevleri gösteren görüntüler paylaşıldı.İranlı üst düzey bir askeri yetkili yaptığı açıklamada, saldırıların süreceğini belirtirken, İran lideri Ayetullah Ali Hamaney de İsrail'in eylemlerinin cezasız kalmayacağını vurguladı. Hamaney, "Silahlı kuvvetlerimiz kararlılıkla hareket edecek, Siyonist rejimi perişan edecektir. Bu suçun üstü örtülemeyecek, İran halkı rahat olsun" dedi.Öte yandan İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, İran'ın misilleme saldırılarıyla "kırmızı çizgiyi aştığını" ifade ederek, İran'ın bu eylemlerinin "çok ağır bir bedeli" olacağını söyledi.BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise her iki tarafa da çağrıda bulunarak saldırıların derhal durdurulması gerektiğini vurguladı. Guterres, “İsrail’in İran’ın nükleer tesislerini bombalaması, Tel Aviv’de İran’ın füze saldırıları... Bu gerginlik artık sona ermeli. Diplomasi kazanmalı,” ifadelerini kullandı.Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de İsrail Cumhurbaşkanı Herzog ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirerek tüm tarafları itidalli davranmaya çağırdı ve krizin yatıştırılması gerektiğini dile getirdi.İsrail ile İran arasındaki bu karşılıklı saldırılar, hem bölgesel hem de küresel ölçekte büyük bir krize dönüşme riski taşıyor. Tarafların karşılıklı tehditleri sürerken, dünya nefesini tutmuş gelişmeleri yakından takip ediyor.

İsrail-İran hattında saldırılar karşıklı gece boyu devam etti

İsrail ordusu, İran topraklarından ülkeye yönelik füze saldırısının başladığını duyurdu.

İran misillemesi başladı

Yapılan açıklamada, füzelerin havadan engellenmesi amacıyla hava savunma sistemlerinin devreye sokulduğu belirtildi. Ordudan yapılan uyarıda, vatandaşların sığınaklara yönelmesi istendi.Tel Aviv başta olmak üzere İsrail'in birçok kentinde patlama sesleri duyulurken, İran’ın saldırıya karşılık olarak yüzlerce balistik füze fırlattığı bildirildi. İran resmi haber ajansı İRNA, füze saldırısının İsrail'e yönelik büyük bir misilleme olduğunu aktardı. İran devlet televizyonu da bu gelişmeyi doğrulayarak, "İran ordusu İsrail’e yönelik misilleme operasyonuna başladı" bilgisini paylaştı.Öte yandan İsrail'in farklı bölgelerinde cep telefonlarına acil uyarı sinyalleri gönderildi ve vatandaşlardan sığınaklara inmeleri istendi. Reuters haber ajansının aktardığına göre, Tel Aviv ve Kudüs çevresinde art arda patlama sesleri yükseldi.İsrail, İran’ın beklenen karşı hamlesinin devreye girdiğini belirtirken, saldırıya karşı savunma sistemlerinin aktif şekilde çalıştığını vurguladı. Gelişmelerin ardından başkent Tel Aviv’de yoğun duman bulutları gökyüzünü kapladı.

İran'dan İsrail'e yoğun füze saldırısı 

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa’nın tüm taraflara sağduyulu davranmaları, tansiyonu acilen düşürmeleri ve misilleme eylemlerinden kaçınmaları yönünde çağrıda bulundu.

Avrupa'dan itidal mesajı

Avrupalı liderler, İsrail’in İran’a yönelik saldırısının ardından bölgesel bir savaşın önüne geçmek amacıyla taraflara gerilimi azaltma çağrısı yaparak alarma geçti.İngiltere Başbakanı Keir Starmer, tepki veren ilk hükümet liderlerinden biri olarak, tüm tarafların geri çekilerek bölgedeki tansiyonu acilen düşürmesi gerektiğini söyledi."Bölgedeki kimsenin yararına olmayan bu gerilim son bulmalı. Ortadoğu’da istikrar ön planda olmalı. Müttefiklerimizle birlikte tansiyonun düşürülmesi için iletişim halindeyiz," diyen Starmer, “Şimdi sağduyu, sakinlik ve diplomasi zamanı,” ifadelerini kullandı.Geçici Hollanda Başbakanı Dick Schoof da benzer bir açıklama yaparak, Orta Doğu’da yaşanan saldırıların endişe verici olduğunu belirtti. Schoof, taraflara itidal çağrısı yaptı ve daha fazla saldırı ile misillemeden kaçınılması gerektiğini vurguladı.Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinden sonra güvenlik kabinesini topladı. Görüşmede Netanyahu, yürütülen askeri operasyonun hedefleri hakkında Merz’i bilgilendirdi.Yaptığı yazılı açıklamada Merz, İran’ın nükleer faaliyetlerinin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'nı ihlal ettiğini ve bu durumun başta İsrail olmak üzere tüm bölge için ciddi bir tehdit oluşturduğunu ifade etti. Merz ayrıca, UAEA’nın kısa süre önce İran’ın 20 yıl aradan sonra ilk kez nükleer yükümlülüklerini yerine getirmediğini tespit ettiğini hatırlattı.Merz, Almanya’nın çatışmaya taraf olan ülkeleri diplomatik yollarla etkilemeye hazır olduğunu belirterek, “Asıl hedef İran’ın nükleer silah üretmesini engellemek olmalı,” dedi.Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, tansiyonun düşürülmesi için diplomatik tüm imkanların devreye sokulması gerektiğini söyledi. İrlanda Başbakanı Simon Harris ise, gerilimin daha da artmasının bölgesel bir yayılma riski doğurabileceğine dikkat çekti.“Bu tür bir tırmanış, bölgedeki tüm halklar için yıkıcı olur,” diyen Harris, olası bir genişlemenin yaratacağı tehlikelere işaret etti.Finlandiya Dışişleri Bakanı Elina Valtonen de bölgedeki gelişmeleri son derece kaygı verici bulduğunu belirterek, bu askeri gerginlik döngüsünün sona ermesi gerektiğini ifade etti. Valtonen ayrıca, Tahran’daki Finlandiya Büyükelçiliği çalışanlarının güvende olduğunu ve olağan çalışma düzenlerini sürdürdüklerini söyledi.AB kurumlarından ortak mesaj: Sağduyu ve diplomasiAvrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, mevcut durumu "çok endişe verici" olarak nitelendirerek, Avrupa’nın tüm taraflardan itidalli davranmalarını, derhal tansiyonu düşürmelerini ve karşılık verme eylemlerinden uzak durmalarını beklediğini ifade etti.“Bölgenin istikrarı ve dünya barışı açısından diplomatik bir çözüm artık her zamankinden daha önemli,” diyen von der Leyen, diyaloğun öncelik olması gerektiğini vurguladı.AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas da mevcut durumu "tehlikeli" olarak tanımlayarak, diplomatik yolların hâlâ en iyi çıkış noktası olduğunu söyledi.İsrail ile İran arasındaki bu gerginlik, Kanada’da yapılacak iki günlük G7 zirvesinin hemen öncesine denk geldi. Zirvenin ana gündem maddeleri Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü savaş ve küresel ticaret sistemiydi. Ancak bölgedeki son gelişmeler, zirvenin gündeminde değişiklik yaratabilir.

Avrupalı liderlerden İsrail-İran gerilimine ‘itidal’ çağrısı

İsrail’in sabah saatlerinde İran’daki bazı stratejik hedefleri vurduğunu açıklamasının ardından, özellikle nükleer tesislere yönelik bu saldırı küresel kamuoyunda büyük tepkiyle karşılandı. 

İsrail İran'ı vurdu

Uzun süredir Filistin’de sivilleri hedef aldığı gerekçesiyle eleştirilen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bu son hamlesiyle bir kez daha uluslararası toplumun hedefi oldu.İsrail, operasyonun İran’ın nükleer silah üretme çabalarını durdurmaya yönelik olduğunu savunurken, saldırının hemen ardından pek çok ülkeden tepkiler gecikmedi.ABD: "Saldırıya dahil değiliz"ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, yaptığı açıklamada İsrail’in operasyonuna Amerikan yönetiminin herhangi bir katkısı olmadığını belirtti. Rubio, "Bu gece İsrail, İran’a karşı bir operasyon düzenledi. ABD olarak bu saldırıya karışmadık. Bizim temel önceliğimiz bölgedeki askerî personelimizin güvenliğini sağlamak. İran, kesinlikle ABD çıkarlarını veya personelini hedef almamalı" dedi.Avustralya: "Bölgedeki kırılganlık daha da artar"Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong, gerilimin alarm verici boyutlara ulaştığını belirterek, "Bu saldırı, Orta Doğu’daki zaten hassas olan ilişkileri daha da dengesizleştirir. Tüm taraflara tansiyonu düşürme çağrısı yapıyoruz" ifadelerini kullandı. Wong ayrıca sorunların diyalog ve diplomasi yoluyla çözülmesi gerektiğini vurguladı.Yeni Zelanda: "Askerî müdahaleye gerek yok"Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon, yaşananları "Orta Doğu’da kabul edilemez bir gelişme" olarak değerlendirdi. Luxon, "Yanlış hesaplama riski yüksek. Bu bölgenin daha fazla askeri müdahaleye değil, istikrara ihtiyacı var" dedi.Japonya: "Saldırıları şiddetle kınıyoruz"Japonya Kabine Sözcüsü Yoshimasa Hayashi, Japon vatandaşlarının güvenliği için tüm diplomatik adımların atılacağını belirtti. Japonya Dışişleri Bakanı Takeşi İvaya ise gazetecilere yaptığı açıklamada, "İsrail’in İran’a yönelik hava saldırılarını şiddetle kınıyoruz. Orta Doğu’daki barış ve istikrar, Japonya için büyük önem taşıyor. Tüm tarafları sükûnete davet ediyoruz" diye konuştu.Birleşmiş Milletler: "Gelişmelerden derin endişe duyuyoruz"BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in sözcüsü tarafından yapılan açıklamada, İsrail’in İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırısı kınandı ve "İran ile ABD arasında süren nükleer görüşmeler devam ederken yaşanan bu saldırı, bölgede yeni bir gerilim dalgası yaratabilir" denildi. Guterres ayrıca taraflara itidal çağrısı yaptı.Umman: "Uluslararası hukukun açık ihlali"İran ile ABD arasında süren nükleer görüşmelerde arabuluculuk yapan Umman, saldırıyı "tehlikeli ve sorumsuz bir tırmanış" olarak nitelendirdi. Yapılan açıklamada, "Bu tür saldırgan tutumlar kabul edilemez. İsrail'in eylemi, BM Sözleşmesi ve uluslararası hukuk ilkeleriyle çelişmektedir ve bölgedeki barış ve güvenliği daha da tehdit etmektedir" denildi.Ürdün: "Ulusal güvenliğimiz kırmızı çizgimizdir"Tarihte İsrail ile barış anlaşması imzalayan ikinci Arap ülkesi olan Ürdün, sınırlarını koruyacağı yönünde net mesaj verdi. "Ürdün hava sahasının ihlal edilmesi asla tolere edilmeyecektir. Ulusal güvenliğimiz kırmızı çizgimizdir. Halkımızın ve ülkemizin güvenliğini tehdit eden hiçbir girişime izin verilmeyecektir" ifadeleri kullanıldı.İran: "İsrail bu saldırının bedelini ödeyecek"İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, saldırıyı "şeytani ve kanlı bir provokasyon" olarak nitelendirdi. Açıklamasında, "Siyonist rejim, şafak vaktinde ülkemize saldırarak büyük bir hata yapmıştır. Ordumuz bu eyleme yanıt verecek ve İsrail’i cezalandıracaktır" dedi.Endonezya: "Bölgede gerilimi tırmandıracak"Endonezya Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in saldırısını sert bir dille kınayarak, "Bu eylem, bölgedeki mevcut gerilimleri artırma ve çatışmaların yayılma riskini yükseltme potansiyeli taşıyor. Tüm taraflara sağduyulu davranma çağrısında bulunuyoruz" açıklamasında bulundu.Suudi Arabistan: "İran’ın egemenliği ihlal edildi"İsrail’in İran’a düzenlediği hava saldırısı, Suudi Arabistan tarafından da tepkiyle karşılandı. Riyad yönetimi, "İran’ın egemenliği ve toprak bütünlüğü bu saldırıyla açıkça ihlal edilmiştir" diyerek İsrail’i kınadı.Çin: Vatandaşlarına uyarı mesajı gönderdiÇin’in İran Büyükelçiliği, ülkede durumun “ciddi ve karmaşık” olduğunu belirterek İran’daki vatandaşlarını kalabalıklardan uzak durmaları ve gelişmeleri dikkatle takip etmeleri yönünde uyardı.İngiltere: "İtidal zamanı"İngiltere Başbakanı Keir Starmer, taraflara tansiyonu düşürme çağrısında bulunarak, "Şu an sakinlik ve diplomasiye dönüş zamanı. Gerginliğin tırmanması kimseye fayda sağlamaz. Önceliğimiz, Orta Doğu'da istikrarı sağlamak olmalı" dedi.

İsrail'in İran'a saldırısına dünyadan sert tepkiler

İran'ın dini lideri Ali Hamaney, İsrail’in düzenlediği saldırılarda bazı üst düzey komutanlar ve bilim insanlarının hayatını kaybettiğini belirterek, bu eylemlerin karşılıksız kalmayacağını ifade etti.

İran'dan intikam sözü

İsrail’e sert bir yanıt verileceğini söyleyen Hamaney, İsrail'in sivilleri hedef alarak "gerçek yüzünü" ortaya koyduğunu savundu.İran devlet televizyonuna dayandırılan habere göre, Hamaney yayımladığı mesajında, “Siyonist rejim bu cinayetle kendisi için acılı ve ıstırap dolu bir gelecek hazırladı. Bunun bedelini mutlaka ödeyecek” dedi. Ayrıca şehit düşen komutan ve bilim insanlarının yerlerinin hemen doldurulacağını vurguladı.Genelkurmay Sözcüsü Şikarçi: Sert cevap geliyorİran Genelkurmay Başkanlığı Sözcüsü Tuğgeneral Ebulfazl Şikarçi de devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, İsrail’in saldırılarında ABD'nin de rolü olduğunu ileri sürdü. Şikarçi, “İsrail bu saldırının ağır bedelini ödeyecek. Silahlı kuvvetlerimizin cevabı sert olacak” ifadelerini kullandı.Zamir: İsrail geri adım atmayacakÖte yandan İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, İran’a karşı düzenlenen saldırılarla ilgili yaptığı açıklamada, “Bize meydan okuyanlar ağır bedel öder” şeklinde konuştu. İsrail ordusunun uzun süredir bu operasyonlara hazırlandığını belirten Zamir, “Geri dönüşü olmayan bir noktadayız. İran’a saldırmak dışında başka bir seçenek kalmamıştı” dedi.Zamir ayrıca, İran’dan gelebilecek saldırılara hazırlıklı olduklarını belirterek, “Bu kez ödettireceğimiz bedel, alışılmıştan farklı olacak” dedi.

Hamaney: İsrail bu saldırının bedelini ödeyecek

İsrail’in İran’a yönelik düzenlediği hava saldırılarının ardından ABD Başkanı Donald Trump’tan ilk açıklama geldi.

İsrail - İran

Fox News’e konuşan Trump, “İran’ın nükleer silaha sahip olmasına izin veremeyiz. Müzakere masasına yeniden dönmeyi temenni ediyoruz” ifadelerini kullandı.Trump, saldırılarda İran lider kadrosundan bazı isimlerin hayatını kaybettiğine işaret ederek, “Liderlik kadrosuna ait bazı isimler artık geri dönmeyecek. Durumu izleyeceğiz” dedi.İran’ın bu saldırılara nasıl bir karşılık vereceğini beklediklerini belirten Trump, “Gerekirse İsrail’i savunuruz” diye konuştu.Ulusal güvenlik konseyi toplanıyor Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Trump’ın bu akşam Ulusal Güvenlik Konseyi’ni toplayacağı bildirildi.Öte yandan, Reuters’a konuşan üst düzey bir ABD yetkilisi, İran ile nükleer müzakerelerin Pazar günü Umman’da devam etmesinin beklendiğini açıkladı.Rubio: “ABD saldırının parçası değil” ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise yaptığı yazılı açıklamada, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarında ABD’nin doğrudan bir rolünün bulunmadığını belirtti. “İsrail bu gece İran’a karşı tek taraflı bir operasyon gerçekleştirdi. Bu saldırıya katılmadık. Önceliğimiz, bölgedeki Amerikan personelinin güvenliğini sağlamaktır” dedi.Rubio, saldırıdan önce İsrail’in Washington’u bilgilendirdiğini ve bu eylemi "meşru müdafaa" kapsamında gerçekleştirdiğini aktardı. ABD’nin bölgedeki askerî unsurlarını korumak için gerekli tüm adımların atıldığını vurgulayan Rubio, bölgesel müttefiklerle temasların sürdüğünü ifade etti.Açıklamasının sonunda İran’a açık bir uyarıda bulunan Rubio, “İran rejimi, ABD’nin çıkarlarını veya personelini hedef almamalıdır” dedi.

İsrail’in İran’a saldırısı sonrası Trump’tan ilk açıklama geldi

İsrail ordusu, İran'ın nükleer programını vurmak için önleyici, hassas ve kombine bir saldırı başlattıklarını duyurdu. İsrail Başbakanı Netanyahu, saldırı sonrası yaptığı açıklamada, "İran'a operasyon gerektiği kadar sürecek. İran'ın nükleer zenginleştirme programının kalbine saldırdık.

5 kişi hayatını kaybetti

Natanz Nükleer tesisindeki bilim insanlarını hedef aldık" dedi. Öte yandan İran Genelkurmay Sözcüsü, "Misilleme yapacağız, İsrail ve ABD ağır bedel ödeyecek" dedi.İsrail ordusundan yapılan açıklamada, İran'a düzenlenen saldırılara onlarca jetin katıldığı bildirildi. Açıklamada, "İran'ın farklı bölgelerindeki nükleer hedefler de dahil olmak üzere düzinelerce askeri hedefe yönelik saldırıları içeren ilk aşama tamamlandı." ifadesi kullanıldı.İran'ın nükleer silaha sahip olmaya "her zamankinden daha yakın" olduğu iddia edilen açıklamada, İran'ın silahlarının İsrail ve tüm dünya için tehdit oluşturduğu savunuldu.İsrail'in vatandaşlarını savunması gerekçesiyle "gerekli olan her yere" saldıracağı tehdidinde bulunuldu.NETANYAHU: BİLİM İNSANLARINI HEDEF ALDIKİsrail Başbakanı Netanyahu, saldırı sonrası açıklamalarda bulundu. Netanyahu, "İran'a operasyon gerektiği kadar sürecek. İran'ın nükleer zenginleştirme programının kalbine saldırdık. Natanz Nükleer tesisindeki bilim insanlarını hedef aldık. İran'ın farklı bölgelerindeki nükleer tesisleri ve onlarca askeri hedefi vurduk, ilk aşama tamamlandı" dedi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/142e8eeea54b842c3507c7c02.jpg" width="1024" height="576"></figure>İRAN LİDERİ HAMANEY, İSRAİL'E SERT KARŞILIK VERECEKLERİNİ BİLDİRDİİran Lideri Ali Hamaney, İsrail'in saldırılarında bazı komutan ve bilim insanlarının hayatını kaybettiğini belirterek, İsrail'e sert karşılık vereceklerini açıkladı.Hamaney mesajında, İsrail'in yerleşim yerlerine yönelik saldırı ile "kötü doğasını" gösterdiğini anlatarak, "Bu rejim, ağır bir cezanın kendisini beklediğini bilmelidir." ifadesini kullandı.İran silahlı kuvvetlerinin İsrail'i rahat bırakmayacağını aktaran Hamaney, "Düşmanın saldırılarında birkaç komutan ve bilim insanı şehit oldu. Yerlerine geçenler ve meslektaşları, görevlerini derhal üstlenecektir." değerlendirmesinde bulundu.Hamaney, mesajında, "Siyonist rejim, bu cinayetle kendisi için acı ve ıstıraplı bir kader hazırladı ve kesinlikle bunun karşılığını alacaktır." ifadesine yer verdi."İSRAİL VE ABD AĞIR BEDEL ÖDEYECEK"İran Genelkurmay Sözcüsü, İsrail'in saldırılarıyla ilgili açıklamada bulundu. Sözcü, saldırılarla ilgili ABD'yi de suçlayarak, "Misilleme yapacağız, İsrail ve ABD ağır bedel ödeyecek" dedi."BİZE MEYDAN OKUYANLARI UYARIYORUM, AĞIR BEDEL ÖDERSİNİZ"İsrail ordusundan yapılan açıklamada Genelkurmay Başkanı Zamir, İran'a saldırı için uzun süredir hazırlık yapıldığını belirtti.Başlattıkları saldırılarla "geri dönüşü olmayan bir noktada" olduklarını aktaran Zamir, İran'a saldırmak dışında seçenekleri olmadığını öne sürdü.Zamir, "Bize meydan okuyanları uyarıyorum, ağır bedel ödersiniz" ifadesini kullandı.İran'ın kendilerine karşı saldırıda bulunacağını dile getiren Zamir, "beklenen bedelin alışılmıştan daha farklı" olacağını kaydetti.'NATANZ NÜKLEER TESİSİ İMHA EDİLDİ'İran Atom Ajansı Başkanı, 'Natanz nükleer tesisi imha edildi.' açıklamasında bulundu.İSRAİL GENELİNDE OLAĞANÜSTÜ HAL İLANIİsrail ordu radyosu, İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın İsrail genelinde olağanüstü hal ilan ettiğini aktardı.Katz, "İsrail'in İran'a yönelik önleyici saldırısının ardından yakın gelecekte İsrail ve sivil nüfusa yönelik füze ve insansız hava aracı saldırısı bekleniyor." ifadesini kullandı.Ordu radyosu, İsrail hava sahasının ikinci bir duyuruya kadar kapatıldığını, Ulaştırma Bakanlığının Tel Aviv'deki Ben Gurion Havaalanı'ndaki uçuşlardaki değişiklik durumu hakkında bilgi verileceğini duyurduğunu aktardı.İsrail genelinde muhtemel bir saldırıya karşı uyarı olarak ülke genelinde alarmlar devreye girdi.

İsrail'den İran'a saldırı! Sivil ve askeri tesisler hedef alındı...

Zürih Başsavcılığı, 47 yaşındaki bir İspanyol vatandaşı hakkında üç ayrı cinayet suçlamasıyla dava açıldığını duyurdu. Zanlının kimliği, her iki olay yerinde bulunan DNA izlerinin eşleşmesi sonucu tespit edildi. Zanlı ise suçlamaları kabul etmiyor.

Zanlı suçlamaları reddediyor

Yapılan açıklamaya göre, zanlının 2010 yılında Zürih’te eski psikoterapistini ve 2015 yılında Bern kantonunun Laupen kasabasında yaşlı bir çifti öldürdüğü iddia ediliyor.<h3>DNA İzleri Cinayetleri Aydınlattı</h3>Soruşturma kapsamında, her iki olay yerinde aynı erkeğe ait DNA örnekleri bulundu. Bernli soruşturma makamlarının yürüttüğü uluslararası araştırmalar sonucunda zanlının İspanya’da olduğu belirlendi. Zanlı, Ocak 2024’te Cenevre’ye giriş yaparken gözaltına alındı. Alınan DNA örnekleri, iki olay yerindeki bulgularla eşleşti.<h3>Soğukkanlı ve Acımasız Bir Plan</h3>İddianameye göre, zanlı her iki cinayeti de son derece acımasız ve yüksek suç enerjisiyle işledi. 56 yaşındaki psikoterapistini 15 Aralık 2010’da bıçaklayarak öldürdü.Olayın ardından, Zürih polisi uzun süre faile ulaşamamıştı.Tam beş yıl sonra, 15 Aralık 2015 tarihinde Laupen’de yaşlı bir çift ağır darp edilerek öldürüldü. Savcılık şu aşamada cinayetlerin olası motifine dair bilgi paylaşmadı.<h3>Dava Tarihi Henüz Belirlenmedi</h3>Şu an için bölge mahkemesinde davanın ne zaman görüleceği kesinleşmiş değil. Zanlı hakkında nihai mahkeme kararı verilene kadar masumiyet karinesi geçerli olacak.

DNA izleriyle çözülen cinayetler: 47 yaşındaki zanlıya üç suçlama

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "Pets in Turkey"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…Röportaj:&nbsp;Özgür Mumcular<ul><li>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;<ul><li>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</li></ul>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</li></ul>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.<ul><li>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</li></ul>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.<ul><li>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</li></ul>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.<ul><li>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</li></ul>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</li></ul>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</li></ul>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.<ul><li>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</li></ul>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.<ul><li>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</li></ul>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.<ul><li>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</li></ul>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></li><li>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</li></ul>

Sibel Akın’ın gözünden Pets in Turkey: Bir patinin ardındaki hikaye

Çocukların sağlığı söz konusu olduğunda, ailelerin en çok endişelendiği konuların başında nörolojik sorunlar geliyor. Epilepsiden prematüre takibine, SMA’dan çocukluk çağı migrenine kadar birçok alanda hem bilimsel gelişmeleri hem de sahadaki deneyimiyle önemli katkılar sunan bir isimle, Prof. Dr. Ayşe Tosun ile bir araya geldik. 

Uzman bir sesin rehberliği

Anne-baba panik yapmayın! Prof. Dr. Ayşe Tosun'dan altın değerinde öneriler

Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla birlikte Türkiye siyaseti bir kez daha önemli bir sınavdan geçiyor. Bu gelişme sadece siyasi tartışmalara değil, toplumsal reflekslere de yön veriyor.

Yeni Türkiye mücadelesi

Özellikle gençlerin tutumu, toplumsal muhalefetin yeniden şekillenişi ve uluslararası kamuoyunun yaklaşımı gibi pek çok başlık kamuoyunda geniş yankı buluyor. Biz de bu süreci daha iyi anlayabilmek adına CHP Parti Meclisi Üyesi ve Dr. İletişim Bilimci Ali Haydar Fırat ile bir araya geldik. Hem İmamoğlu’nun tutuklanmasının yarattığı etkiyi hem de muhalefetin bundan sonraki adımlarını kendisine sorduk.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>İmamoğlu'nun tutuklanması, muhalefet seçmeninde nasıl bir psikoloji yarattı? Bu&nbsp;noktada özellikle Z kuşağındaki gençlerin tutumu çok önemli. Siz gençlerden böyle bir duruş ve destek bekliyor muydunuz?</li></ul>18 Mart’ta Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptal edilmesi ve 19 Mart’ta gözaltına alınıp tutuklanması toplumun geniş kesimlerinde çok ciddi bir tepkiye neden oldu. Genel toplumsal kanı bu operasyonun siyasi olduğu yönündeydi. Bu algı iktidarın bütün çabasına rağmen hala tersine çevrilmiş değil. Özellikle partimizde ve muhalif seçmende bu durum tümüyle bir iktidar operasyonu olarak görüldü ve çok ciddi bir tepki ortaya çıktı. Çok uzun bir dönemdir Türkiye’de toplumsal muhalefet sokağa çıkmıyor ve geniş bir tepki göstermiyordu. Ekrem Başkan’ın tutuklanması ile birlikte toplumsal muhalefet siyasal muhalefet ile birleşti ve iktidarın oluşturmak istediği yenilgi psikolojisini tersyüz etti.&nbsp;Z kuşağı ya da yeni gençlik genel olarak kendi yaşam dünyalarına kapanmış geniş bir kesim olarak görülmekteydi. Ancak bu kesimin özellikle internet kullanımı ve sosyal medya konusundaki becerisi hep ihmal edildi. Diğer yandan bu kuşak ciddi bir belirsizlik içinde ve geleceğini başka ülkelerde aramak zorunda bırakılmış durumda. Bundan dolayı mevcut iktidara çok ciddi bir tepki gösteriyor. Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması bu geniş kesimde inanılmaz bir tepkiyi ortaya çıkardı. Hemen hemen bütün eylem ve mitinglerde çok geniş bir katılımla sürecin ana aktörlerinden biri oldular.&nbsp;<ul><li>Ekrem İmamoğlu serbest bırakılmazsa, bu durum CHP'nin stratejisini nasıl etkiler?</li></ul>Bizim bütün çabamız haksızlığın ve hukuksuzluğun son bulmasıdır. Bunun için Ekrem Başkan ve diğer belediye başkanlarımızın serbest bırakılması için her türlü mücadeleyi ortaya koyacağız. Seçim dönemine kadar halen bu durumda bir değişim olmazsa elbette ki bütün seçenekleri tek tek tartışacağız. Ancak bu haksızlığın uzun sürmesini beklemiyoruz.&nbsp;<ul><li>Uluslararası kamuoyunun Ekrem İmamoğlu’nun tutukluluk durumuna yaklaşımı hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce yeterli tepkiyi gösterdiler mi?</li></ul>İnsan hakları bir ülkenin iç sorunu değildir. Hak ihlalleri konusunda daha fazla bir tepkinin ortaya konulması gerekiyordu ancak bu tepki gösterilmedi ve bunun bir iç mesele olduğu söylendi. Çünkü mevcut iktidar Türkiye’yi bir mülteci deposuna çevirdi ve uluslararası kurumlar, aktörler bu kozun kendilerine karşı kullanılmaması için sessiz kaldılar. Çok daha vahimi de Gazze’de yaşananlardır. Ona bile seyirci kalmaları asla kabul edilemez.&nbsp;<ul><li>Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanması, özellikle cumhurbaşkanlığı adaylığı sürecinde, ciddi tepkilere neden oldu. Bu gelişmeyi, Türkiye'deki demokratik süreç ve muhalefetin geleceği açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?</li></ul>Mevcut iktidar net bir biçimde seçimden korkuyor ve ilk seçimde kaybedeceğini görüyor. Son yerel seçimde elde ettiğimiz başarı ve hala bütün anketlerde oy oranımızın sürekli bir biçimde artıyor oluşu iktidarda ciddi bir rahatsızlık yaratıyor. Ekonomik krize çözüm üretememeleri, eğitimden sağlığa çok ciddi krizlerin yaşanması mevcut iktidarı sürekli geriletiyor.&nbsp;Bu çerçevede iktidar her gün daha fazla otoriter bir alana kanalize oluyor. Toplumsal rıza üretemiyor bunun için daha fazla baskıyla muhalefeti sindirme yoluna gidiyor. Ancak sadece bürokratik ve baskıcı bir yaklaşımla seçimi kazanamayacağını biliyor. Başka bir seçeneği kalmadığı için bu baskılar daha da artacaktır. Ancak ülkemizin çok ciddi bir demokrasi ve cumhuriyet birikimi mevcut ve bütün bu anti demokratik süreçlerin üstesinden gelecektir.&nbsp;<ul><li>CHP, “mevcut iktidar anayasaya uymuyor” diyerek anayasa yapım sürecine katılmayacağını söyledi. Sizce bu tavır demokratik sürecin dışında kalmak anlamına gelir mi, yoksa haklı bir direniş mi olur?</li></ul>Demokratik kapasitesi olmayan, baskıcı ve otoriter bir yaklaşımla anayasa yapılamaz. Anayasa Mahkemesi kararlarına uymayan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını yok sayan, muhalefeti terör örgütü gibi gören bir anlayış demokratik siyasal bir atmosfer ve toplum sözleşmesi hazırlayamaz. AK Parti’nin bugüne kadar yaptığı bütün anayasa değişiklikleri kendi siyasal alanını genişletmek ve siyasi ömrünü uzatmak için yapıldı. Bu konuda da sicili temiz değil. Dolayısıyla eşit ve özgür bir toplum sözleşmesi ancak bu birikime ve değerlere inanan bir anlayışla mümkün olabilir. Bizim demokrasi mücadelemiz elbette ki devam edecektir. Ülkemizin bütün demokratik süreçlerinin ana aktörü olan bir partiyiz ve bizim içinde olmadığımız bir anayasa yapım süreci söz konusu olamaz.&nbsp;<ul><li>Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “benim adaylık gibi bir derdim yok” sözü gerçek bir geri çekilme mesajı mı?</li></ul>Biz sayın Cumhurbaşkanının adaylığını en önemli mesele olarak görmüyoruz. Mevcut koşullarda bir daha aday olması mümkün değil. Buna dönük belli hamleler yapacaktır. Burada söylemek istediği “benim bir daha aday olma imkanım vardır ve bunun için CHP’nin desteğine ihtiyacım yoktur” mealindeki bir açıklamasıdır. Dolayısıyla aday olmak istemektedir ama mesele aday olması değil, seçilebilmesidir. Bu koşullarda da mümkün görünmemektedir.&nbsp;<ul><li>Erken seçim ya da siyasi ittifaklar açısından önümüzdeki süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?</li></ul>Ekonomik, siyasi ve diplomatik süreç ve krizler erken seçimi zorunlu kılmaktadır. AKP bundan kaçamaz. Türkiye sistemsel bir kriz yaşamaktadır ve bu krizi aşmanın tek yolu erken seçimdir. İktidar istese de istemese de sandığı halkın önüne getirecektir. İttifak süreci ancak seçim kararı alındıktan sonra ortaya çıkacak bir durumdur.&nbsp;<ul><li>Ekonomik kriz, yüksek enflasyon ve işsizlik gibi sorunlar, halkın günlük yaşamını derinden etkiliyor. CHP'nin bu sorunlara yönelik çözüm önerileri nelerdir?</li></ul>Mevcut iktidar sadece finans sistemi ve para politikasıyla günü kurtarmaya çalışmaktadır. Yaşadığımız ekonomik krizin temelinde bir yönetim krizi bulunmaktadır. Ülkemiz iyi yönetilmiyor ve sağlıklı kararlar alınmıyor. Bu yönetim değişmeden ekonomik krizin çözülmesi mümkün değildir. Ekonomide ve ekonomi kurumlarında yaşanan yapısal sorunlara hiçbir çözüm üretmeyip sıcak para ile çarkları döndürmeye alışmış bir iktidar var ve o yüzden kriz sürekli derinleşiyor.&nbsp;Biz Cumhuriyet Halk Partisi olarak ekonomik alanda bir paradigma değişimi öneriyoruz. Üretimi esas alan, kamucu politikaları temel öncelik olarak gören ve üretim-bölüşüm süreçlerini adil, eşit ve demokratik bir düzleme taşımayı tasarlayan bir politika seti öneriyoruz.&nbsp;<ul><li>Geçmiş çözüm sürecinden alınan dersler, yeni bir barış inşasında nasıl kullanılabilir?</li></ul>Ülkemizin toplumsal ve siyasal barışı tarihi bir sorun alanıdır ve mutlaka yaşama geçirilmelidir. Geçmiş çözüm sürecinde CHP olarak öne sürdüğümüz öneriler kabul edilmedi ve bunun bedeli çok ağır ödendi. Bugün de tarihi bir sorumlulukla hareket ediyor, Terörsüz Türkiye sürecine siyaset üstü bakıyoruz. Ancak bizim sunduğumuz çerçeve meselenin salt güvenlik konseptiyle çözülemeyeceğidir. O nedenle kapsamlı bir demokratikleşme süreci yaşama geçirilmelidir. Zaten terör meselesi de, Kürt meselesi de demokratik olmayan süreçlerin bir çıktısıdır. Çözüm için gerçek ve tam bir demokratik bir yapılanma yaratılmalıdır. Elbette bütün süreç TBMM çatısı altında yürütülmelidir.&nbsp;<ul><li>Sizce Türkiye'de demokrasi, barış ve adaletin önünü açacak temel adım ne olmalı?</li></ul>Ülkemiz için yeni bir sürecin, demokratik bir sürecin önünün açılması ve iktidarın değişmesi gerekiyor. Hiçbir farklı düşünce ya da toplumsal harekete izin vermeyen, günden güne otoriterleşen bir iktidarla ülkemizin yol alması mümkün değildir. Toplumla bağı kopan, bürokratik vesayetle ayakta kalmaya çalışan bir yapı demokratik bir sistem kuramadı, kuramayacak. O nedenle yeni bir yönetim anlayışının, halkçı bir programın, liyakatli bir kadronun ülkemizi yönetmesi tek çıkar yoldur.&nbsp; &nbsp;