Ferah

Henley Pasaport Endeksi’nin 2025 raporuna göre, ABD pasaportu 20 yılın ardından ilk kez dünyanın en güçlü 10 pasaportu listesinin dışında kaldı.

ABD artık ilk 10’da değil

Londra merkezli danışmanlık firması Henley &amp; Partners tarafından, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) verilerine dayanarak hazırlanan endeks, ülkelerin vatandaşlarına tanıdığı vizesiz seyahat hakkına göre sıralama yapıyor.<h3>Asya ülkeleri zirvede</h3>Bu yılın listesinde Asya ülkeleri öne çıktı. Singapur, 193 ülkeye vizesiz erişim imkânıyla ilk sırada yer alırken; onu 190 ülke ile Güney Kore ve 189 ülke ile Japonya izledi.ABD ise Malezya ile birlikte 180 ülkeye vizesiz giriş hakkıyla 12. sırada yer aldı. Henley’in değerlendirme yöntemine göre aynı puanı alan ülkeler tek sırada sayıldığı için, ABD’nin önünde fiilen 36 ülke bulunuyor.<h3>ABD’nin gerileme nedenleri</h3>2000’li yılların başında listede lider konumda olan ABD, 2024 ortasında hâlâ ilk 10’da yer alıyordu. Ancak bu yılki gerilemenin ardında son dönemde yapılan vize düzenlemeleri etkili oldu.Brezilya, Nisan ayında “karşılıklılık ilkesinin eksikliği” gerekçesiyle ABD, Kanada ve Avustralya vatandaşlarına yeniden vize uygulamaya başladı. Çin ise Almanya ve Fransa gibi Avrupa ülkelerine vizesiz giriş hakkı tanırken, ABD’yi bu kapsamın dışında bıraktı.Ayrıca Papua Yeni Gine ve Myanmar, vize politikalarında yaptığı değişikliklerle diğer ülkelerin sıralamasını güçlendirirken, ABD’nin konumunu daha da geriye itti. Son olarak Somali’nin e-vize sistemine geçmesi ve Vietnam’ın ABD’yi yeni vizesiz ülke listesine dahil etmemesi, Washington’un sıralamasını daha da zayıflattı.Henley &amp; Partners Başkanı Christian H. Kaelin, “ABD pasaportunun son on yıldaki zayıflaması yalnızca bir sıralama değişikliği değil; küresel hareketlilikteki ve yumuşak güç dengelerindeki köklü bir dönüşümün göstergesidir.” ifadelerini kullandı.<h3>Çin ve BAE yükselişte</h3>Bir zamanlar zirvede yer alan Birleşik Krallık pasaportu da düşüşte. 2015’te birinci olan İngiltere, 2025 itibarıyla iki sıra gerileyerek 8. sıraya indi.Aynı dönemde Çin, 2015’te bulunduğu 94. sıradan 64. sıraya yükselerek dikkat çekici bir ilerleme kaydetti. Çin vatandaşları artık 37 ülkeye daha vizesiz giriş yapabiliyor. Bu durum, Pekin’in “artırılmış açıklık” stratejisi kapsamında Rusya, Körfez ülkeleri, Güney Amerika ve Avrupa ile yapılan yeni anlaşmalara bağlanıyor.Benzer şekilde Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de büyük bir sıçrama göstererek son 10 yılda 34 basamak yükseldi ve 42. sıradan 8. sıraya çıktı.<h3>2025’in en güçlü pasaportları</h3>Listenin sonunda ise Afganistan yer aldı. Afgan vatandaşları yalnızca 24 ülkeye vizesiz giriş yapabiliyor. Onu Suriye (26 ülke) ve Irak (29 ülke) takip ediyor.İlk 12 sıralama şöyle:1- Singapur – 193 ülke 2- Güney Kore – 190 ülke 3- Japonya – 189 ülke 4- Almanya, İtalya, Lüksemburg, İspanya, İsviçre – 188 ülke 5- Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, İrlanda, Hollanda – 187 ülke 6- Yunanistan, Macaristan, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, İsveç – 186 ülke 7- Avustralya, Çekya, Malta, Polonya – 185 ülke 8- Hırvatistan, Estonya, Slovakya, Slovenya, BAE, Birleşik Krallık – 184 ülke 9- Kanada – 183 ülke 10- Letonya, Lihtenştayn – 182 ülke 11- İzlanda, Litvanya – 181 ülke 12- ABD, Malezya – 180 ülke

Dünyanın en güçlü pasaportları

İsviçre’de 2500’den fazla doktor, uzmanlık belgeleri olan FMH unvanlarını yaklaşık bir yıldır alamıyor. Gecikmeler nedeniyle kariyer ilerlemeleri durma noktasına gelen doktorlar, hukuki süreç başlatarak çözüm talep ediyor.

Doktorlar gelir kaybı yaşıyor

İsviçre’de 2500’den fazla doktor, tıbbi uzmanlıklarının resmi olarak tanınması için gerekli olan FMH unvanını bir yıldan uzun süredir bekliyor. Uzmanlık belgesi sürecindeki gecikmeler nedeniyle mağduriyet yaşayan hekimler, “Relève Médicale Suisse” (İsviçre Tıp Nesli) adıyla bir araya gelerek hukuki mücadele başlattı.Doktorların oluşturduğu dernekten yapılan açıklamada, son yıllarda FMH uzmanlık belgesi sürecindeki bekleme süresinin giderek uzadığı belirtildi. Daha önce 2–3 ay süren başvuruların bugün 12 ayı aşan bir gecikmeyle sonuçlandığı ifade edildi. Dernek, bu konuda birçok kez İsviçre Tıp Eğitimi Enstitüsü’ne (ISFM) başvuru yapılmasına rağmen hiçbir çözüm üretilemediğini vurguladı.<h4>Parlamento da konuyu görüştü ancak çözüm çıkmadı</h4>Gecikmeler, Federal Parlamento’ya da taşındı. Bekleme sürelerinin azaltılmasına yönelik verilen bir önerge, Federal Konsey tarafından reddedildi. Hükümet, ISFM’nin gerekli adımları attığını ve sorunun yakında çözüleceğini savundu. Ancak aradan geçen zamana rağmen herhangi bir ilerleme kaydedilmedi.<h4>Doktorlar gelir kaybı yaşıyor</h4>FMH unvanı olmadığı için mesleki ilerlemesi duran doktorlar hem kariyer kaybı hem de maddi kayıp yaşıyor. Üniversite Hastanesi CHUV’de görev yapan Antoine* isimli doktor, aylardır başvurusunun sonuçlanmasını beklediğini belirterek şunları söyledi:“FMH olmadan klinik şefi olamıyorum. Bu da aylık yaklaşık 1000 frank gelir kaybına yol açıyor. Üstelik uzmanlık onayı için bizden 4000 frank ücret alınıyor. Buna rağmen bir yıl beklemek zorunda kalmak büyük bir saygısızlık.”<h4>ISFM’ye ihtarname, Federal İçişleri Bakanlığı’na dava</h4>Relève Médicale Suisse Derneği, 150 doktor adına ISFM’ye resmi ihtarname gönderdi. Dernek, en geç 31 Ekim’e kadar tüm bekleyen unvanların verilmesini ve 4000 franklık uzmanlık onayı ücretinin kaldırılmasını talep ediyor. Ayrıca dernek, ISFM’yi denetlemekle yükümlü taraf olan Federal İçişleri Bakanlığı (DFI) hakkında da şikâyette bulundu. Açıklamada federal makamlara şu çağrı yapıldı:“ISFM’deki işleyiş bozukluklarının acilen giderilmesi ve uzmanlık başvurularının hızlandırılması için federal makamları göreve çağırıyoruz.”Uzmanlar, sorunun devam etmesi halinde İsviçre’de sağlık hizmetlerinde personel krizinin büyüyeceği uyarısında bulunuyor.

İsviçre sağlık sisteminde alarm: FMH gecikmesi tıp kariyerlerini felç etti

İsviçre'de çocuk ve gençler için hizmet veren ücretsiz danışma hattı 147'ye, zorbalık ve siber zorbalık şikayetleriyle yapılan çağrılar rekor seviyeye ulaştı. Verilere göre, geçen yıl zorbalık nedeniyle 600 çağrı alındı ve bu sayı 2019'a göre %70'lik dramatik bir artışa işaret ediyor.

Okullarda sessiz kabus

Zorbalığın Yeni Yüzü: Dijital PlatformlarUzmanlara göre zorbalık artık sadece okul koridorlarıyla sınırlı değil. Siber zorbalık; TikTok, Instagram gibi sosyal medya platformlarının yanı sıra, sınıf sohbet grupları ve oyun platformları gibi dijital alanlarda da yaygınlaşıyor. Zorbalık uzmanı Bettina Dénévraud, "Zorbalık fiziksel mekanlardan dijital dünyaya taşınarak daha geniş bir alana yayıldı" diyor.Zorba Profili: Güvensizlik ve Aile DinamiğiAraştırmalar, zorbalık yapan kişilerin genellikle kendi güvensizliklerini bastırmak için bu yola başvurduğunu gösteriyor. Dénévraud, "Zorbalar, başkaları üzerinde güç kurarak kendi eksikliklerini telafi etmeye çalışıyor. Bu onlara geçici bir güç ve üstünlük hissi veriyor" açıklamasını yapıyor.Aile ortamının da zorbalık davranışları üzerinde önemli bir etkisi bulunuyor. Yapılan çalışmalar, zorba çocukların aile içinde genellikle kendilerini baskı altında veya değersiz hissettiklerini ortaya koyuyor. Daha da endişe verici olan, zorbalığa maruz kalan bazı çocukların, ortam değiştirdiklerinde bu kez zorba rolünü üstlenebilmeleri.Yaşam Boyu Süren EtkilerZorbalığın kurbanlar üzerindeki etkileri derin ve kalıcı olabiliyor. Uzmanlar, zorbalığa maruz kalan çocuklarda karın ağrısı, baş ağrısı, uyku problemleri gibi psikosomatik şikayetlerin yanı sıra, depresyon ve kendine zarar verme davranışlarının görülebildiğini belirtiyor. En önemli ve kalıcı etki ise özgüven eksikliği olarak ortaya çıkıyor ve bu durum mağdurları yetişkinlik döneminde de etkilemeye devam ediyor.Çözüm Yolları ve Ebeveynlere TavsiyelerZorbalıkla mücadelede en kritik adımın, çocukların yetişkinlerle açıkça konuşabilmesi olduğu vurgulanıyor. Dénévraud, "Çocuklar kendilerini bu durumdan kurtaramaz. Ebeveynler, öğretmenler ve uzmanlarla iletişim kurmak çok önemli" diye ekliyor.Ebeveynlere ise şu tavsiyelerde bulunuluyor:<ul><li>Çocuğa empatiyle yaklaşmak ve duygusal tepkilerden kaçınmak</li><li>Durumu okul yetkilileriyle görüşmek</li><li>Davranışların tolere edilmeyeceğini net bir şekilde belirtmek</li></ul>Uzmanlar, zorbalıkla mücadelenin sadece aile içinde çözülemeyeceğinin, okulların ve uzman kuruluşların bu süreçte aktif rol alması gerektiğinin altını çiziyor. Erken müdahale ve sınırların net bir şekilde belirlenmesi, zorbalık döngüsünü kırmak için hayati önem taşıyor.&nbsp;

Her 10 çocuktan 6'sı okulda zorbalıkla karşı karşıya 

İsviçre kantonlarının çoğu, 2026 bütçesinde açık öngörüyor. Genellikle ihtiyatlı bütçeleyen kantonların nihai hesapları daha iyi çıksa da, bu negatif bütçeler kanton maliyelerinin artan baskı altında olduğunun bir göstergesi olarak yorumlanıyor.

Seçmenler ceplerini düşünerek oy kullanmaya başladı

Kanton Maliye Müdürleri Konferansı, Mayıs 2023'te kanton bütçelerinin önümüzdeki yıllarda çok sayıda zorlukla karşılaşacağı uyarısında bulunmuştu. Gerekçeler arasında federal bütçenin rahatlatılması, artan sağlık maliyetleri ve 28 Eylül'de halkoyuyla kaldırılan kira değeri vergisi (Eigenmietwert) yer alıyor.Kira değeri vergisinin kaldırılması, 13. AHV maaşı, Ticino kantonunda sağlık sigortası primlerine tavan getirilmesi, Zürih kentinde indirimli toplu taşıma... Görünüşe göre İsviçreli seçmenler artık kamu yararından çok kendi ceplerini düşünerek oy kullanıyor. GFS Bern'den siyaset bilimci Lukas Golder da bu eğilimi doğruluyor.İşte bu oy verme davranışı, kantonların maliyelerini de zorluyor. Özellikle Ticino'yu. Ticino kantonu, 2026 için 97.4 milyon Frank açık öngörüyor. Yıllardır mali sıkıntılarla boğuşan kanton, Eylül sonunda kabul edilen ve daha fazla prim sübvansiyonu ile sağlık sigortası primlerinde vergi indirimini talep eden iki halk inisiyatifinin, her yıl ekstra 350 milyon Frank'a mal olabileceğini hesaplıyor. Çok daha yüksek açıklar kapıda ve bu durum vergi artışlarını gündeme getiriyor.Ticino, devletin kasasını zorlarken bireyleri rahatlatan kanton inisiyatifleriyle yalnız değil. Basel-Landschaft ve Basel-Stadt kantonlarında da benzer halk girişimleri söz konusu. Hepsi popüler ve sandıkta kabul şansları yüksek.Basel-Landschaft Kantonu Maliye Direktörü Anton Lauber, bu durumu 'kendi kendine hizmet' olarak adlandırmayacağını, ancak İsviçrelilerin giderek daha fazla "Rahatlamak için parayı nereden bulurum?" sorusunu sorduğunu belirtiyor. Lauber, "Temelde herkes istediğini alabilir, ancak finansman konusunda eskisinden daha az düşünüldüğüne dair yeni bir zihniyet olduğunu gözlemliyorum" diye ekliyor.Basel-Landschaft Maliye Direktörü, tüm risklere rağmen kantonunun ekonomik gücü sayesinde birçok ek maliyeti karşılayabildiğini de vurguluyor. Her iki Basel kantonu da olası maliyetleri ve inisiyatiflerin sonuçlarını mümkün olduğunca hesaba katıyor. Ticino ise kendi açığını bir şekilde yönetmek zorunda.

Vergi indirimleri ve sağlık giderleri Kanton bütçelerini sarsıyor

Zürih-Winterthur demiryolu hattının dört hatlı sisteme genişletilmesi projesi, Federal Ulaştırma Dairesi (BAV) tarafından onaylandı. 

4 hatlı sistem yolda!

Projenin kalbinde, dokuz kilometre uzunluğundaki Brüttenertunnel bulunuyor. Proje kapsamında 2026 yılında inşaat çalışmalarının başlaması planlanıyor.Projeye karşı 200'ün üzerinde itiraz yapılmış olsa da, BAV bu itirazların büyük çoğunluğunun çözüme kavuşturulduğunu açıkladı. Plan onayına karşı 30 gün içinde Federal İdare Mahkemesi'ne itiraz edilebilecek.Herhangi bir gecikme yaşanmazsa, yeni hattın 2037 yılında hizmete girmesi hedefleniyor. 2014 fiyat bazına göre toplam maliyetin 3.3 milyar İsviçre frangı olacağı belirtiliyor. Kapasite artışı, parlamentoda 2019 yılında onaylanmıştı ve bu nedenle ETH Zürih'in yakın zamanda açıkladığı "Ulaşım '45" değerlendirmesinin dışında kaldı.Proje kapsamında, Brüttenertunnel'in kuzey girişi Winterthur'daki Tössmühle'de, güney girişi ise Dietlikon ve Bassersdorf bağlantılarıyla inşa edilecek. Winterthur-Töss, Dietlikon, Bassersdorf ve Wallisellen istasyonları da bu kapsamda genişletilecek. Mevcut Effretikon üzerinden geçen hat, yıllardır kapasite sorunu yaşıyor.Bu genişletme çalışmaları, uzun mesafe tren seferlerinde seyahat sürelerinin kısalmasını ve bölgesel hatlarda daha fazla bağlantı imkanı sağlamayı amaçlıyor. Brüttenertunnel, federal hükümetin "2035 Genişletme Aşaması" olarak adlandırılan ve Zürih kantonundaki Stadelhofen İstasyonu'nun genişletilmesi gibi diğer önlemleri de içeren 13 milyar frank tutarındaki yatırım paketinin bir parçası. Proje, federal demiryolu altyapı fonu tarafından finanse ediliyor.

Dev tünel onaylandı: Zürih-Winterthur hattı 2037'de devrim yaşayacak!

Kilo verme iğneleri için yapılan maliyet karşılama talepleri, İsviçre'deki sağlık sigortası şirketlerine baskı yaratıyor. 

Sigorta şirketleri personel alıyor!

SRF'nin tüketici programı "Espresso"nun bir anketine göre, CSS'de 2024'te ilaç tedavileri için yapılan 45.000 maliyet karşılama talebinin dörtte biri, 2025'te ise tüm taleplerin üçte biri kilo verme iğneleri içindi. Helsana ve Swica'da da taleplerin üçte biri, Groupe Mutuel'de dörtte biri, Visana'da ise her yedi talepten biri bu kalemden. Diğer sigortacılar kesin rakam vermiyor.Sigorta şirketleri bu durumu "çok büyük zorluk", "yüksek" veya "önemli yük" olarak nitelendiriyor. Başvuruların incelenmesi "çok yoğun bir çaba" gerektiriyor. Sigortacılar, Federal Sağlık Ofisi'nin (BAG) karmaşık kriterlerini ana neden olarak gösteriyor. Helsana, başvuruların gerekli bilgileri tam içermemesinin ve ek soruşturmaların iş yükünü artırdığını belirtiyor. KPT ise kriterleri karşılamayan birçok başvuru alıyor ve reddedilen başvuruların anlaşılmaması ve yeniden değerlendirme taleplerine yol açtığını ifade ediyor.On büyük sigortacının yarısı, bu taleplerle başa çıkmak için personel sayısını artırdı. Neredeyse tümü, acil vakaları (kanser ve diğer ciddi hastalıkların tedavisi için yapılan başvurular) önceliklendirmek amacıyla süreçlerini optimize ediyor ve triyaj uyguluyor. Tüm sigortacılar, artışa rağmen acil başvurularda gecikme olmadığını vurguluyor.Sigorta derneği Prio Swiss, kriterlerin daha net ve basit hale getirilmesini talep ediyor. BAG ise kriterlerin, kaliteli, sürdürülebilir ve ekonomik bir obezite tedavisi sağlamak ve etkisiz tedavileri sonlandırmak için önemli olduğunu savunuyor. Bununla birlikte BAG, sigortacılar, meslek birlikleri ve ilaç şirketleriyle "kriter metninin netleştirilmesini" değerlendirdiğini, ancak kriterlerin basitleştirilmesinin daha geniş bir ilaç geri ödemesine veya tedavi kalitesinin olumsuz etkilenmesine yol açmaması gerektiğini belirtiyor.

Sağlık sisteminde kilo verme krizi: Bütçeler zorlanıyor!

İsviçre’de genç yetişkinler, geçmiş kuşaklara kıyasla ailelerinin yanında daha uzun süre yaşamayı tercih ediyor. Federal İstatistik Ofisi’nin (OFS) açıkladığı verilere göre, nüfusun yarısı aile evini ortalama 23,7 yaşında terk ediyor. 

Erkekler daha geç ayrılıyor,

Bu yaş, önceki kuşaklara göre yaklaşık iki yıl daha geç.Araştırmada 1988-2007 yılları arasında doğanlar ile 1968-1987 arasında doğanların yaşam alışkanlıkları karşılaştırıldı. Farkın en belirgin olduğu yaş grubu 20 yaş. Bu yaşta gençlerin yalnızca yüzde 19,1’i aile evinden ayrılmış durumda. Eski kuşakta ise bu oran yüzde 30,1 idi. 30 yaşına gelindiğinde iki grup arasındaki farkın azaldığı görüldü.Gençlerin büyük bölümü 20 ile 30 yaş arasında ebeveynlerinden ayrılıyor. Ortalama olarak:<ul><li>20 yaşında gençlerin dörtte biri,</li><li>25 yaşında yaklaşık yüzde 70’i,</li><li>30 yaşında ise yüzde 90’ı kendi evinde yaşamaya başlıyor.</li></ul>OFS’ye göre bir kişinin aile evinden ayrılmış sayılması için ebeveynleriyle haftada en fazla üç gün birlikte yaşaması gerekiyor.<h3>Erkekler daha geç ayrılıyor</h3>Cinsiyet farkı araştırmanın önemli bulgularından biri. Erkeklerin yarısı aile evini 23,4 yaşında terk ederken, bu yaş kadınlarda 21,9. Eğitim seviyesi yükseldikçe bu farkın kısmen azaldığı belirtiliyor.<h3>Dil bölgeleri ve köken etkili</h3>Ulusal farklılıklar da dikkati çekiyor. 20 yaşındaki İsviçre pasaportuna sahip gençlerin aile evini terk etme oranı, yabancı kökenli gençlere göre daha düşük. Bölgeler arasında ise İsviçre İtalyanca bölgesi, gençlerin aile yanında en uzun süre kaldığı bölge konumunda. İsviçre Almanca ve Romand bölgelerinde aileden ayrılma daha erken yaşta gerçekleşiyor.<h3>Aile bağları güçlü kalıyor</h3>Aile evinden ayrılan genç yetişkinlerin büyük kısmı anne babalarına yakın yaşamayı tercih ediyor. 20-39 yaş grubundakilerin yüzde 22’si ebeveynlerine 10 dakikadan kısa sürede ulaşabilecek mesafede oturuyor. Yüzde 48’i ise en fazla yarım saatlik mesafede yaşıyor. Her ne kadar bazı gençler daha uzağa taşınsa da, yüzde 80’i aileleriyle haftada en az bir kez iletişim kuruyor.Taşınma sonrası yaşam düzenine bakıldığında gençlerin:<ul><li>Yüzde 33’ünün partneriyle birlikte yaşadığı,</li><li>Yüzde 38’inin çocuk sahibi olduğu,</li><li>Yüzde 25’inin tek başına yaşadığı,</li><li>Yüzde 10’unun ise ev paylaşımı (kolokasyon) tercih ettiği görülüyor.</li></ul>

Aile bağları güçlü: Genç İsviçreliler evden ayrılmak için bekliyor

İsviçre’nin başkenti Bern’de 12 Ekim 2025 Pazar günü düzenlenen Filistin yanlısı ve İsrail karşıtı gösteriye polis müdahale etti. Binlerce kişinin katıldığı protesto, kent merkezinde gerçekleştirildi.

İsviçre’de gösteri gerginliği

Göstericiler, yürüyüşün ilerleyen saatlerinde Federal Parlamento binasına doğru harekete geçince polis müdahalesi başladı. Parlamento binasının bulunduğu alan güvenlik güçleri tarafından kapatıldı ve kalabalığın ilerlemesi engellendi. Polisin bir kısmı, göstericileri ablukaya aldı.Ellerinde Filistin bayrakları taşıyan kalabalık, “Özgür Filistin” ve “Nehirden denize özgür Filistin” sloganları attı. Bu sırada bölgede çıkan yangına itfaiye ekipleri müdahale etti.Daha sonra protestocular şehir merkezindeki tren istasyonuna yönelerek burayı kapatma girişiminde bulundu. Ancak geniş güvenlik önlemleri alan polis, göstericilerin istasyona girmesini engelledi. Kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullanan polis, yüzlerce kişiyi bölgeden uzaklaştırdı.Olayların büyümesi üzerine çevre kantonlardan da polis ekipleri Bern’e sevk edildi. Bern Emniyeti, ABD merkezli sosyal medya platformu X hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, çok sayıda mülke zarar verildiğini ve bu nedenle tüm kaynakların seferber edildiğini duyurdu. Polis, ayrıca gösterinin resmi izin alınmadan gerçekleştirildiğini ileri sürdü.

İsviçre polisi, Bern'deki Filistin yanlısı gösteriye müdahale etti

Nüfusun çoğunluğu, F-35 tedarikine karşı çıkıyor. Bu nedenle sol çevreler, bir "turbo inisiyatif" için hızla imza toplanabileceğine inanıyor. Eksiklikler ve olası ek maliyetler nedeniyle sol çevreler, F-35 savaş uçaklarının tedarikini mümkün olduğunca hızlı bir şekilde durdurmak istiyor. 

F-35'e destek azınlıkta

Yeşiller Milletvekili Balthasar Glättli, "Sonu dehşetli olsa bile bitmesi, hiç bitmeyen bir dehşetten iyidir" diyor. Şu anda SP, Yeşiller ve Ordusuz Bir İsviçre için Grup (GSoA) gibi aktörlerin dahil olduğu görüşmeler devam ediyor. Değerlendirilen seçeneklerden biri de bir halk inisiyatifi.SP Milletvekili Pierre-Alain Fridez'e göre bir "turbo inisiyatif" en iyi çözüm. Fridez, ABD'den alınan savaş uçağına yönelik kamuoyundaki şüphecilik büyük olduğu için imzaların hızla toplanabileceğine inanıyor. Bunu, LeeWas araştırma enstitüsü tarafından 20 Minuten ve Tamedia için yakın zamanda yapılan bir anket gösteriyor. Sonuçlar: Hanelerin biraz fazlası (%52) Amerikan uçağından vazgeçmiş durumda. Tedariki ya tamamen durdurmak (%25) ya da başka bir uçağın satın alınmasını değerlendirmek (%27) istiyorlar.Sol ittifak, 2022'de zaten bir anti-F-35 inisiyatifi başlatmıştı. Ancak bu inisiyatif, federal hükümetin oylamayı beklemeden ABD ile satın alma sözleşmesini imzalaması üzerine geri çekilmişti.

SP ve Yeşiller, savaş uçağı alımını durdurmak için harekete geçiyor

Miras kalan kişiler, iş hayatında daha kısa mesai yapma eğiliminde. Vergi verileri üzerine yapılan bir analiz, bu olguyu İsviçre için ilk kez rakamlarla ortaya koyuyor. Araştırma, mirasların dolaylı olarak kalifiye eleman sıkıntısını şiddetlendirdiğini gösteriyor.

Miras ve çalışma hayatı

Miras kalan kişiler, çalışma sürelerini azaltmayı veya tamamen çalışmayı bırakmayı daha fazla göze alabiliyor. Yeni bir çalışma, bu bağlantıyı ilk kez istatistiksel olarak kanıtlıyor: Buna göre, mirastan faydalanan kadınlar 40 yaşından önce çalışma sürelerini kısaltırken, erkeklerde bu durum daha sonra görülüyor. Her iki cinsiyette de 55 yaşından itibaren erken emeklilikler artıyor. Bu durum, çalışma gelirlerindeki değişim yaşa göre incelendiğinde netleşiyor.1 milyon Frank mirastan sonra ortalama gelir nasıl değişiyor? (Yaş gruplarına göre yüzdelik gelir değişimi)<ul><li>30-34: -%0.01</li><li>35-39: -%0.02</li><li>40-44: -%0.01</li><li>45-49: -%0.02</li><li>50-54: -%0.05</li><li>55-59: -%0.07</li><li>60-64: -%0.06</li></ul>*Okuma yardımı: 100.000 Frank kazanan 55-59 yaş arası biri ele alındığında, 1.000.000 Frank miras aldıktan sonra ortalama 70.000 Frank kadar daha az kazanmaya başlıyor.*Bir kişi miras aldığında, çalışma geliri kayda değer şekilde düşüyor. Bu durum, aynı zamanda en büyük miras paylarının alındığı 55-64 yaş aralığında en belirgin hale geliyor. Çoğu insan 55-64 yaşları arasında miras aldığı için, bu "gökten gelen hediye" sıklıkla erken emekliliğe yol açıyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/fed327ca355837d8309ad5a03.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bireysel maddi nimetin toplumsal sonuçlarıİnsanlar miras aldıkları için iş hayatında geri adım attığında, iş gücü piyasasında eksiklik yaratıyorlar. Dolayısıyla miras, ülkenin genel ekonomik performansını azaltıyor. İnsanlar miras almasaydı, daha fazla ve daha uzun süre çalışırdı – çünkü birçoğu maddi sebeplerden bunu yapmak zorunda kalırdı. Ekonomist tabiriyle: Miraslar olmasaydı, toplam iş gücü arzı daha yüksek olurdu. Çalışmanın yazarları, mirasların ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasına (GSYİH) kıyasla ekonomik performansını %1.7 oranında düşürdüğünü tahmin ediyor.Sonuç: Tüm miras ve bağışlar ortadan kalksaydı – bu yıl için 100 milyar Frank olması bekleniyor – İsviçre'nin ekonomik performansı daha yüksek olurdu. Bu bakış açısıyla, mirasların topluma bu yılki maliyeti yaklaşık 15 milyar Frank.Miraslar iş gücü sıkıntısını şiddetlendiriyorBireysel olarak herkesin hakkını gözettiği bu durum, ekonomik ve verimlilik odaklı bir bakış açısıyla optimal değil ve yan etkileri var. Giderek yaşlanan bir toplum ve artan kalifiye eleman sıkıntısı göz önüne alındığında, insanları mümkün olduğunca uzun süre ve mümkün olduğunca fazla çalışmaya teşvik edecek düzenlemeler yapılması gerektiği savunulabilir.İnsanların miras almasına – örneğin yüksek vergilendirme yoluyla – izin verilmeseydi, bu onları daha fazla ve daha uzun süre çalışmaya zorlamak anlamına gelirdi. Ekonomistler bu bağlamda, iş teşviklerini artırmaktan bahseder. Ancak, çalışmanın lideri ekonomist Marius Brülhart'ın da vurguladığı gibi, bu, tüm toplumun ekonomik performansına GSYİH üzerinden odaklanan bir bakış açısıdır.Daha fazla GSYİH, mutlaka daha fazla yaşam kalitesi anlamına gelmezBu tür istatistiksel ve makroekonomik değerlendirmeler, çoğu insanın daha fazla boş zamana sahip olmayı takdir ettiğini veya hayattaki önceliklerini iş hayatından farklı alanlara koyduğunu sıklıkla göz ardı eder. Bunu karşılayabilmek, ekonomistler tarafından yaşam kalitesi anlamında bir refah göstergesi olarak da değerlendirilir. Bunu değiştirmek istenseydi, bireyin özgürlüğüne büyük müdahaleler gerekecekti. Bu da toplumsal ve siyasi olarak kabul görmesi zor bir önlem olurdu.

Miras alanlar daha az çalışıyor, ekonomi bundan olumsuz etkileniyor

İsviçre’nin 2045’e kadar planlanan ulaşım stratejisinde ülkenin Fransızca konuşulan bölgesi Romandi, ulusal yatırımlardan önemli bir pay alacak. Perşembe günü açıklanan “Transports 2045” uzman raporuna göre bölge, federal demiryolu ve otoyol projeleri portföyünden yaklaşık dörtte bir oranında finansal destek alacak. 

Transports 2045 raporu açıklandı

En büyük öncelik, yoğun kullanım nedeniyle tıkanma noktasına gelen Cenevre–Lozan hattına veriliyor.Konfederasyon’un talebiyle hazırlanan ve ETH Zürih profesörü ulaşım uzmanı Ulrich Weidmann’ın adını taşıyan rapor, demiryolu ve karayolu projelerini yeni mali koşullar ile 2024’te otoyol genişletmesine karşı çıkan halk oylamasının sonuçları doğrultusunda yeniden sıraladı. Belgede amaç, artan nüfus ve taşımacılık talebi karşısında İsviçre ulaşım ağının güvenli, akıcı ve uyumlu biçimde işlemesini sağlamak olarak tanımlanıyor.Raporda Romandi için en kritik proje, Cenevre-Lausanne arasında kapasitesini aşan demiryolu hattının tamamen çift hatta çıkarılması olarak gösterildi. Plan, Cornavin’de yeraltı tren istasyonunun inşası ile Morges–Perroy arasına yeni bir hat eklenmesini içeriyor. Ayrıca Denges–Morges arasındaki bölümün modernizasyonu da ulusal ölçekte öncelikli yatırımlar arasında yer alıyor.Finansal çerçeve, 2025–2045 dönemi için demiryollarına 14 ila 24 milyar frank, ulusal karayollarına 9 milyar frank ve aglomerasyon projelerine 7,5 milyar franklık bütçe öngörüyor. Uzmanlara göre en yüksek öncelikli projeler bu kaynaklarla karşılanabilir; ancak bazı planların sadeleştirilmesi ve kimi çalışmaların 2045 sonrasına ertelenmesi gerekecek.Karayolları tarafında ise Cenevre girişindeki kronik trafik sıkışıklığını azaltması beklenen Vengeron–Coppet–Nyon (N1) otoyol çevre yolu projesi öncelikli yatırımlar arasında yer aldı. Alp geçitleri ve ulusal ulaşımın kuzey–güney bağlantısı da stratejik önemini koruyor. Lötschberg ana tünelinin çift hatlı hale getirilerek tamamen tamamlanması acil ihtiyaç olarak gösterildi. Ayrıca Simplon geçidi ve bağlantı yollarının güvenliği için ek yatırımlar planlanıyor.Valais vadilerindeki bazı çevre yolu projeleri ise daha düşük öncelik listesindeki yerini aldı. Raporda bu projelerin yüksek maliyetlerine karşın sınırlı fayda sağlayacağı değerlendirmesi yer aldı. Transports 2045 raporu, federal hükümetin önümüzdeki yıllardaki ulaştırma politikalarına yön verecek temel belge niteliği taşıyor.

İsviçre ulaşım stratejisinde Romandi’ye güçlü yatırım sinyali

İsviçre Ulusal Bankası (SNB), yeni banknot serisi için düzenlenen tasarım yarışmasının finalistlerini belirledi. Yarışmanın son aşamasına altı tasarımcı kaldı.


Tasarım yarışmasında 6 finalist

SNB'ye göre, 13 Ağustos - 7 Eylül 2025 tarihleri arasında banknot tasarımlarına yönelik yapılan ankete 100.000'den fazla kişi katıldı. Ayrıca, tasarımlar harici bir uzman danışma kurulu tarafından da değerlendirildi.Son aşamada, B, G, H, J, K ve L tasarımlarının sahibi olan tasarımcılar kaldı. Bu tasarımcılar, SNB ile olası bir işbirliğinin ve ticari yönlerin detaylarını görüşecek. Başlangıçta on iki tasarım vardı. Banka, kazananı 2026'nın ilk çeyreğinde açıklamayı planlıyor.Ancak yeni banknotların piyasaya sürülmesi 2030 başını bulacak. Tasarımın halen geliştirilmekte olduğu ve başlangıçtaki taslaklardan oldukça farklılaşabileceği belirtildi. Banknotların nihai tasarımına Banka Konseyi karar verecek.Finalistler Zürih, Zug, Lozan, Lugano ve Cenevre'den. Halk, iki tasarımı Zürih'ten, diğerlerini ise sırasıyla Zug, Lozan, Lugano ve Cenevre'den olmak üzere toplam altı tasarımı seçti. Karara, felsefe profesörü Christine Abbt, BAK Direktörü Carine Bachmann, grafik tasarımcı Andrea Dreier, matbaa endüstrisi temsilcisi Beat Kneubühler, bir iletişim ajansının eş başkanı Gordon Nemitz ve Orell-Füssli yönetim kurulu üyesi Johannes Schaede'den oluşan harici bir danışma kurulu da katkıda bulundu.Bir SNB sözcüsü, "Değerlendirmeye; tasarım yaratıcılığı, grafik kalitesi ve tasarımların tematik olarak uygulanması gibi kriterler dâhil edildi" dedi. Yarışma için belirlenen tema "İsviçre ve yüksek rakımlı bölgeleri" idi. Yeni banknotların, İsviçre'nin topografyasını altı farklı yükseklik katmanı üzerinden betimlemesi gerekiyor.Ayrıca SNB, yeni seri için güvenlik ve işlevsellik konusunda yüksek gereksinimler belirledi. Kolayca tanınabilen ve taklit edilmesi zor güvenlik özellikleri gerekiyor. Ulusal Banka, İsviçre banknotlarının uzun vadede en yeni güvenlik standartlarına uygun olmasını sağlamak için 10. banknot serisinin geliştirilmesini geçen Ekim ayında duyurmuştu.

İsviçre'nin yeni banknotları için finalistler açıklandı

ETH Ulaştırma Profesörü Ulrich Weidmann'ın hazırladığı kapsamlı rapor, İsviçre'nin ulaştırma politikasına yönelik çarpıcı tespitler içeriyor. Raporda, halk oylamasında reddedilen altı otoyol projesinden ikisinin öncelikli projeler listesine alınması dikkat çekiyor.

Siyasiler zor kararlar alacak

Öncelikli projelerRapora göre:<ul><li>Basel'deki "Herzstück" S-Bahn projesi ve yeraltı tren istasyonu öncelikli kategoride değil</li><li>Kasım 2024'te reddedilen Rheintunnel otoyol projesi öncelikli listede</li><li>St. Gallen'deki Rosenberg tünelinin üçüncü tüpü öncelikli</li><li>Diğer reddedilen otoyol projeleri 2045 sonrasına ertelendi</li></ul>Kazananlar ve kaybedenlerWeidmann raporunda bölgesel farklılıklar da öne çıkıyor:<ul><li>Orta İsviçre kazançlı çıkıyor: Luzern aktarma istasyonu tam kapasite inşa edilecek</li><li>Kuzeybatı İsviçre kaybediyor: Basel bölgesindeki büyük demiryolu projeleri ertelendi</li></ul>Cenevre-St. Gallen ekseni eleştirisiRapor, İsviçre demiryolu ağının bel kemiği olan Cenevre-St. Gallen hattındaki dört projeyi eleştiriyor. Bölgelerin kendi istekleri nedeniyle federal politikacıların büyük resmi gözden kaçırdığı belirtiliyor.Tartışmalı konularRapordan çıkarılacak üç tartışmalı sonuç:<ol><li>Reddedilen otoyol projelerinin yeniden gündeme gelmesi</li><li>Demiryolu yatırımları için ek kaynak ayrılması</li><li>Otoyol ve demiryolu projelerinin oylama şekli</li></ol>Demokrasi tartışmasıUlaştırma Bakanı Albert Rösti, reddedilen projelerin yeniden gündeme gelmesinin demokratik sakıncası olmadığını savunuyor. Ancak parlamento, otoyol ve demiryolu projelerini tek bir paket halinde sunabilir. Bu durumda seçmenlerin sadece tek bir "evet" veya "hayır" seçeneği olacak.

Otoyol ve demiryolu projeleri için tek paket tartışması

İsviçre Federal İstatistik Ofisi (BFS), 2024 yılına ilişkin nüfus verilerini açıkladı. Buna göre, İsviçre'de yaşayan her 100 kişiden 41'inin göçmen kökenli olduğu belirlendi. Bu oran, bir önceki yıla göre yüzde 1.1 puanlık bir artışa işaret ediyor.

İsviçre'nin demografik yapısı

Göçmen kökenlilerin dağılımıGöçmen kökenli nüfusun yaklaşık yüzde 80'i yurt dışında doğan birinci kuşak göçmenlerden oluşurken, yüzde 20'si İsviçre'de doğan ikinci kuşak göçmenlerden oluşuyor. Göçmen kökenli nüfusun yüzde 37'si İsviçre vatandaşlığına sahip.En yaygın uyruklarİsviçre vatandaşlığının ardından en yaygın uyruklar şu şekilde sıralanıyor:<ul><li>İtalyan: yüzde 9.4</li><li>Alman: yüzde 9.0</li><li>Portekiz: yüzde 7.0</li><li>Fransız: yüzde 4.5</li><li>Kosovalı: yüzde 2.8</li></ul>Göç nedenleri15 yaş ve üstü yurt dışında doğanların yüzde 40'ı ailevi nedenlerle İsviçre'ye göç ettiğini belirtirken, yüzde 38'i iş nedeniyle göç ettiğini ifade ediyor. İş nedeniyle göç edenlerin üçte ikisi, İsviçre'ye gelmeden önce bir iş bulmuş durumda.&nbsp;

İsviçre nüfusunun yüzde 41'i göçmen kökenli

Federal Siber Güvenlik Ofisi (BACS), ikinci el platformlarında yaşanan dolandırıcılık vakalarında "endişe verici bir artış" olduğunu duyurdu. Saldırganların, kurbanları kötü amaçlı yazılım yüklemeye ikna etmeye çalıştığı belirtildi.

Siber güvenlik

Yeni saldırı yöntemiBACS, halkın phishing bağlantıları konusundaki farkındalığının artması nedeniyle suçluların odak noktasını değiştirdiğini açıkladı. Artık saldırganlar, şüpheli web adresleri yerine sözde belgelerin açılmasını hedefliyor. "Info Stealer" adı verilen kötü amaçlı yazılım, tüm parolaları ve finansal bilgileri çalabiliyor.Dört aşamalı saldırı stratejisi<ol><li>Güven oluşturma: Saldırganlar, İsviçre cep telefonu numarası kullanarak WhatsApp üzerinden iletişime geçiyor</li><li>Sahte ödeme onayı: PostFinance taklidi yapan QR kodlu PDF dosyaları gönderiliyor</li><li>Kötü amaçlı yazılım: "Twint-Rechnung.zip" adlı dosyayla zararlı yazılım yüklenmeye çalışılıyor</li><li>Psikolojik manipülasyon: "Hemen kontrol edin" gibi mesajlarla zaman baskısı oluşturuluyor</li></ol>"Info Stealer" tehlikesiBu kötü amaçlı yazılım, kurbanın bilgisayarındaki tüm hassas bilgileri topluyor:<ul><li>Tarayıcılarda kayıtlı kullanıcı adları ve parolalar</li><li>Finansal bilgiler ve kredi kartı detayları</li><li>Çevrimiçi hesaplara şifresiz giriş sağlayan oturum çerezleri</li><li>Kripto para cüzdanı verileri</li><li>Kişisel belgeler ve sistem bilgileri</li></ul>Federal hükümetin tavsiyeleri<ul><li>İstenmeyen dosyalara asla güvenmeyin</li><li>Ödeme onayı için ekleri asla açmayın</li><li>Güvenli ödeme yöntemlerinde ısrar edin</li><li>Para girişini resmi banka uygulamasından kontrol edin</li><li>İşletim sistemini ve antivirüs yazılımını güncel tutun</li><li>Şüpheli dosya açıldıysa, cihazı internetten ayırın ve parolaları değiştirin</li></ul>&nbsp;

Federal hükümetten online dolandırıcılık uyarısı

40 yıllık deneyime sahip bir öğretmen, Bern kantonundaki okullarda yaşanan zorlukları paylaşıyor. Dil yetersizliği ve zorlu sosyal çevrenin eğitim sisteminde büyük bir yük oluşturduğunu belirtiyor.

Bern kantonunda eğitim krizi

Sosyal koşullar eğitimi etkiliyorDeneyimli öğretmen, "Kırsal ve varlıklı semtlerde yapılar daha istikrarlı, ebeveynler daha ilgili" diyor. Ancak zorlu sosyal koşullara ve yüksek göçmen oranına sahip kentsel okullarda durumun daha gergin olduğunu ifade ediyor. Öğretmenlerin bu tür okullarda çalışmasının büyük bir zorluk olduğunu ve bunun eğitim kalitesini doğrudan etkilediğini vurguluyor.Dil ve kültürel engellerEbeveynlerin Almanca bilmemesinin büyük bir sorun olduğunu belirten öğretmen, "Ebeveynler Almanca konuşamazsa, çocuklarını okulda destekleyemezler. Entegrasyon sadece dille mümkün" diyor. Öğretmenlerin bu boşlukları kapatmak için yeterli kaynağa sahip olmadığını ve bunun büyük hayal kırıklığına yol açtığını ekliyor.Öğretmen sıkıntısıBern kantonu yetkilileri, öğretmen eksikliğinin en büyük zorluklardan biri olduğunu kabul ediyor. Yüksek göçmen oranına sahip okullarda öğretmen devir hızının yüksek olduğu belirtiliyor. Genç öğretmenlerin bu okullarda deneyim kazandıktan sonra daha iyi okullara geçtiği ifade ediliyor.Sosyal ayrışma derinleşiyorBirçok İsviçreli ebeveynin çocuklarını özel okullara göndererek veya başka semtlere taşınarak tepki gösterdiği belirtiliyor. Bu durumun sosyal ayrışmayı daha da derinleştirdiği vurgulanıyor.Uzman görüşüEğitim araştırmacısı Katharina Maag Merki, "İsviçre'de eğitim başarısı, ortalamanın üzerinde bir şekilde ailenin eğitim geçmişine bağlı" diyor. Sosyal ve eğitim açısından ayrıcalıklı ailelerden gelen çocukların lise diploması almak gibi önemli derecelere çok daha sık ulaştığını belirtiyor.

Öğretmenler çaresiz: "Tek bir çocuk tüm sınıfı etkiliyor"

Engelli bireyler, yaşamın hemen her alanında ayrımcılığa maruz kalıyor. Ancak Inclusion Europe’un verilerine göre, engelli kadınlar bu ayrımcılıktan orantısız şekilde etkileniyor ve daha ciddi zorluklarla karşı karşıya kalıyor.

Araştırma

Avrupa Birliği genelinde yaklaşık 87 milyon kişinin bir tür engelliliğe sahip olduğu tahmin ediliyor. Bu durum, özellikle kadınlar açısından farklı ve daha derin sosyal sorunları gündeme getiriyor.Inclusion Europe’un raporuna göre, zihinsel engelli kadınlar Avrupa genelinde hem engelli erkeklere hem de engelsiz kadınlara kıyasla istihdamda daha fazla engelle karşılaşıyor.AB’de 20-64 yaş arasındaki engelli kadınların yalnızca yüzde 48,1’i istihdam edilirken, aynı yaş grubundaki engelli erkeklerde bu oran yüzde 53,7’ye yükseliyor.Daha geniş bir çerçeveden bakıldığında, engelli olmayan bireylerin yüzde 82,2’si iş gücüne katılırken, engelli bireylerde bu oran yüzde 61,6’da kalıyor.Inclusion Europe raporunda şu ifadelere yer verildi: “Zihinsel engelli birçok kadın, işgücü piyasasının dışında kalıyor ve bu nedenle ekonomik bağımsızlıklarını sağlayamıyor. Çoğu ailelerine, kurumlara veya sınırlı sosyal yardımlara bağımlı yaşamak zorunda kalıyor. Bu durum, onların özgür ve bağımsız bir hayat sürdürmesini ciddi biçimde kısıtlıyor.”<h3>Kişisel yaşamda da eşitsizlik sürüyor</h3>Avrupa genelinde engelli kadınların aile içi şiddete maruz kalma olasılığı, engelli olmayan kadınlara göre iki ila beş kat daha fazla. Bu şiddet biçimleri yalnızca fiziksel ya da psikolojik değil; aynı zamanda izolasyona zorlanma, bakım kurumlarında istismar edilme ya da gerekli tıbbi desteğe erişimin engellenmesi şeklinde de ortaya çıkabiliyor.Avrupa Engellilik Forumu’nun verilerine göre, 2024 yılı itibarıyla sadece dokuz ülke zorla kısırlaştırmayı ceza yasalarında açıkça suç olarak tanımlamış durumda. Buna karşın, 12 Avrupa ülkesi hâlâ engelli kadınlara yönelik zorla kısırlaştırma uygulamasına yasal olarak izin veriyor. Üstelik bu ülkelerden üçünde 18 yaş sınırı dahi bulunmuyor.Çekya, Macaristan ve Portekiz gibi ülkelerde hem engelli kadınlar hem de reşit olmayan bireyler üzerinde zorla kısırlaştırma işlemleri yasal olarak yapılabiliyor. Buna karşılık Malta, geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren yasa değişikliğiyle bu uygulamayı tamamen yasaklayan ülkeler arasına katıldı.<h3>Yaşlı kadınlar daha fazla desteğe ihtiyaç duyuyor</h3>Yaş ilerledikçe toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikler daha da derinleşiyor. 65 yaş üzerindeki kadınların yüzde 37’si uzun süreli bakıma ihtiyaç duyarken, bu oran erkeklerde yüzde 23 civarında kalıyor.Avrupa Engellilik Forumu’na göre, engelli yaşlı kadınlar toplumsal cinsiyete dayalı kalıplaşmış yargılar ve sistematik eşitsizlikler nedeniyle sosyal izolasyon ve kurumlara bağımlı yaşam riskleriyle daha sık karşılaşıyor.

Toplumsal cinsiyet eşitsizliği engelli kadınları daha fazla etkiliyor

Almanya’da yapılan yeni bir araştırma, iklim değişikliğinin kraliçe arıların yaşam süresi ve üreme kapasitesini ciddi biçimde azalttığını ortaya koydu.

Koloniler tehlike altında

Regensburg Üniversitesi’nden bilim insanlarının yürüttüğü çalışmada, 2000-2014 yılları arasında Bombus terrestris (bombus arısı) türüne ait uzun dönemli saha verileri incelendi.“Journal of Animal Ecology” dergisinde yayımlanan bulgulara göre, iklim değişikliğinin olumsuz etkileri yalnızca artan sıcaklıklarla sınırlı kalmıyor; aynı zamanda mevsimlerin dengesinin bozulması, hava olaylarının şiddeti ve zamanlamasındaki değişimler de bombus arılarının yaşamını doğrudan etkiliyor.Araştırmada, kraliçe arıların yaşamlarının erken evrelerinde maruz kaldıkları iklimsel değişimlerin ömürlerini ve üreme potansiyellerini ciddi biçimde düşürdüğü saptandı. Özellikle ılıman geçen kışların, kraliçelerin erken uyanarak enerji depolarını tüketmesine neden olduğu, bu durumun ise ilkbaharda hayatta kalma ve yeni koloni kurma ihtimallerini azalttığı belirtildi.Yağışlar besin arayışını zorlaştırıyorMevsim dışı şiddetli yağışların da bombus arıları için büyük bir tehdit oluşturduğu ifade edildi. Araştırmacılar, bu yağışların polen ve nektar toplama faaliyetlerini kısıtlayarak arıların yeterli besin bulmasını zorlaştırdığını aktardı.Çalışmanın başyazarı Dr. Ruth Archer, bombus arılarının yalnızca yabani bitkilerin değil, aynı zamanda tarım ürünlerinin tozlaşmasında da kritik bir rol oynadığını vurguladı. Archer, iklim değişikliğinin bu türler üzerindeki olumsuz etkilerinin, hem ekosistem dengesi hem de tarımsal üretim açısından ciddi sonuçlara yol açabileceğini ifade etti.

İklim değişikliği kraliçe arıların yaşam süresini kısaltıyor

En yeni suç istatistikleri, geçen yıl İsviçre'de 33.000'den fazla kişinin mahkum olduğunu gösteriyor. İstatistiklerde mahkumlar, uyruklarına göre ilk kez listelendi. İsviçre vatandaşları, mahkumiyet sayısında açık ara en üst sırada yer alıyor.

Suç istatistikleri şaşırttı...

İsviçre'deki suç oranı artıyor. Federal İstatistik Ofisi'nin (BFS) yayınladığı yeni veriler, mahkumiyetleri uyruklara göre gösteriyor. Nüfusa oranla en fazla mahkumiyet Gürcistan uyruklularda görülürken, onu Angola uyruklular izliyor.İsviçre'nin nüfusu büyüdükçe suç oranı da yükseliyor. Özellikle geçen yıl ciddi şiddet suçlarında artış yaşandı. BFS'nin açıklamasına göre, 2024'te İsviçre'de Ceza Kanunu uyarınca toplam 33.000'den fazla kişi mahkum oldu.BFS, ilk kez olarak her bir uyruk için Ceza Kanunu'ndaki suç tiplerine ve kabahatlere ilişkin ayrıntılı sayıları da yayımladı.En Fazla Mahkum İsviçre VatandaşıDaimi ikamet eden nüfusa bakıldığında, en fazla mahkumiyet İsviçre pasaportu olanlarda görüldü (yaklaşık 12.000 kişi). İkinci sırada Portekiz uyruklular (1.040 kişi), ardından İtalyan pasaportu olanlar (974 mahkumiyet) geliyor.Ancak BFS, daha iyi bir karşılaştırma yapılabilmesi için İsviçre'de daimi ikamet eden uyrukların yüzdelik oranlarını da yayımladı. Buna göre, %2,06 ile Gürcistan uyruklular en fazla mahkum olan grup (26 vaka). Onu %2,05 ile Angola uyruklular (56 vaka) ve %1,9 ile Cape Verde uyruklular (20 vaka) takip ediyor.Ülkeden çıkarma yaptırımlı mahkumiyetler en çok Cezayir uyrukluları etkiledi; onları Rumen ve Arnavut uyruklular izledi.Yaklaşık 12.000 İsviçreli mahkumun neredeyse 5.000'i mülkiyet suçlarından (en yaygın olarak hırsızlık, mala zarar verme ve dolandırıcılık) ceza aldı.Dikkat çeken bir diğer nokta ise, oturum izni olmayan suçluların oranının geçen yıl artmış olması. Mahkum edilen kişilerin üçte birinden fazlası daimi ikamet eden nüfusa dahil değil; yani sığınmacılar veya turistler gibi gruplar. Bu durum en çok Cezayir, Romanya ve Fransa uyruklular için geçerli oldu.

En çok suç işleyen kişiler hangi ülkelerden geliyor?

Avrupa Parlamentosu, bitki bazlı gıdalar için "Veggie Burger" (Vejetaryen Burger) veya "Soya Schnitzel" gibi isimlerin kullanımını yasaklama kararı aldı. Pazartesi günü yapılan oylamada, milletvekilleri geleneksel et ürünlerine ait terimlerin korunması yönünde görüş bildirdi.

Tofu Schnitzel'e veda

Karara göre, "schnitzel", "steak" ve "burger" gibi isimler artık sadece hayvansal kökenli et ürünleri için kullanılabilecek. Bu durum, vejetaryen ve vegan alternatiflerin şu anda yaygın olarak kullandığı isimlerin raflardan kalkması anlamına geliyor.Tasarının arkasındaki isim olan muhafazakar Fransız milletvekili Céline Imart, tüketiciler arasında "gerçek bir karıştırma riski" olduğunu öne sürerek kararı savunuyor. Imart'a göre, bitki bazlı alternatifler hayvansal orijinalleriyle aynı besin değerini sunmuyor ve bu yasak aynı zamanda çiftçilerin korunmasına da hizmet ediyor.Ancak bu plan, tüketici örgütleri ve gıda şirketlerinden sert eleştiriler alıyor. Foodwatch örgütü, hiç kimsenin soya sosislerini yanlışlıkla sığır sosisi sanarak satın almayacağını belirtiyor. Aldi Süd, Lidl ve Burger King gibi büyük şirketler de ortak bir mektup yayınlayarak tasarıya karşı olduklarını ifade ettiler.Bu yeni düzenleme, hızla büyüyen bir sektörü doğrudan etkileyecek. Özellikle Avrupa'nın en büyük bitkisel alternatif ürün pazarı olan Almanya'da sektör patlama yaşıyor. 2024'te Almanya'da yaklaşık 121.600 ton et ikame ürünü üretildi; bu, 2019'a kıyasla iki katından fazla bir artışa işaret ediyor.Ancak son söz henüz söylenmiş değil. Yasalaşması için Avrupa Parlamentosu'nun, AB üye ülkelerinin temsilcileriyle müzakerelere oturarak nihai bir anlaşmaya varması gerekiyor. Alman federal hükümeti şu ana kadar parlamentonun kararı hakkında resmi bir açıklama yapmadı.

AB'den şok karar: Veggie ürünler rafa kalkıyor!

St. Gallen kanton polisi, A1 otoyolunda saatte 200 kilometrenin üzerinde hız yapan iki genç sürücüyü gece yarısı yakaladı. Olay, pazarı pazartesiye bağlayan gece 01.30 sıralarında yaşandı. 

Ehliyetlere iki yıl süreyle el konuldu

Bir polis devriyesi, Zürih yönünde seyreden iki aracın yan yana giderek aniden yavaşladığını ve ardından tekrar hızlandığını tespit etti.Yapılan takip sonucu, 18 ve 19 yaşlarındaki İsviçreli iki gencin Thurau Kuzey dinlenme tesisinde otoyoldan çıkması sağlandı ve kontrol edildi. Polisin açıklamasına göre, sürücülerin saatte 200 kilometrenin üzerinde bir hızla seyrettiği tespit edildi. Araçlara el konulurken, iki genç sürücünün ehliyetlerine ise derhal ve yerinde el konuldu.St. Gallen Başsavcılığı'nın koordinasyonunda süren soruşturmada, gençlerin otoyolda yasadışı bir yarış yapıp yapmadıkları da araştırılıyor. Savcılık, her iki şüpheli hakkında da cezai soruşturma başlattı ve zorunlu savunma avukatı atanmasını kararlaştırdı.Polis, İsviçre Karayolları Kanunu'nun 90. maddesinin 3. ve 4. fıkralarını ihlal eden bu "vahim trafik suçu" nedeniyle sanıkların bir ile dört yıl arasında hapis cezasıyla karşı karşıya kalabileceğini duyurdu. Ayrıca, ehliyetlerine en az iki yıl süreyle el konulacağı da yapılan açıklamalar arasında yer aldı.&nbsp;&nbsp;

A1 otoyolu yarış pistine döndü: İki genç 200 Km süratle radara yakalandı!

Winterthur şehri, otobüs duraklarındaki kamusal çöp kutularına atılan evsel atıklarla mücadelesinde başarısız oluyor. Şehrin temizlik sorumlusu Stephan Aschwanden, "Durum yeniden eskisi gibi" diyerek durumun vahametini özetliyor.

Duraklar çöplüğe döndü!

Şehir, bir yıl önce bu sorunla başa çıkmak için bir bilinçlendirme kampanyası başlattı ve ardından çevre polisinin kontrollerini sıklaştırdı. Ancak bu önlemler kalıcı bir çözüm getirmedi. Kampanyanın kısa süreli etkisinin ardından, vatandaşlar beyaz poşetlerdeki ev çöplerini otobüs duraklarındaki çöp kutularına atmaya devam etti. Hatta bazı duraklarda, çöp kutularındaki atığın yarısından fazlasını bu yasa dışı evsel atıklar oluşturuyor.Winterthur şehir polisinin sözcüsü Sarah Paul, çevre polisinin kontroller yaptığını ancak hiç kimseyi suçüstü yakalayamadıklarını ve bu nedenle de hiç ceza kesilmediğini belirtti. Paul, "Her çöp kutusunu kontrol edemeyiz" diyerek operasyonların lojistik zorluğuna dikkat çekti.Suçluların oldukça organize olduğu görülüyor. Aschwanden, polisin kendilerini tespit edememesi için belgelerdeki adres bilgilerini bilinçli olarak sildiklerini ifade ediyor. Şehrin, çöp atmayı fiziksel olarak zorlaştırmak için çöp kutularına taktığı metal kısıtlayıcı dişler de işe yaramadı. Bazı vatandaşlar çöplerini kutunun önüne bırakırken, bazıları ise bu metal dişleri kırarak vandalizm eğilimi gösterdi.Yetkililer, tek çarenin toplumsal farkındalık ve vatandaşların birbirlerini uyarması olduğunu düşünüyor. Aschwanden, şehrin pes etmemesi gerektiğini ve belki yeni bir kampanyaya ihtiyaç olduğunu belirterek, en iyi senaryoda vatandaşların yasa dışı çöp atan kişileri gördüklerinde müdahale edeceklerini umuyor.." Fotograf: SRF

Winterthur'da bitmeyen çöp sorunu isyan ettiriyor 

Giderek daha fazla stüdyo, kendi markalarını çıkaran yıldızlar, dolu kurslar: Pilates hiç olmadığı kadar popüler. Ancak bu yaşam tarzı sporu giderek lüks bir ürün haline geliyor.

Pilates yeni lüks spor haline geldi

Mümkün olduğunca "ince" ve "sıkı" olmalısınız: "Pilates vücudu" sosyal medyada her yerde. Dua Lipa gibi yıldızlar kendi Pilates markalarını piyasaya sürüyor ve Vanesa Lekaj gibi İsviçreli influencer'lar da kendi stüdyolarını açıyor. Ancak bu spor yalnızca ünlüleri değil, kitleleri de heyecanlandırıyor. Hatta Lidl bile trendi takip ederek yaz sonunda ev kullanımı için bir Pilates aleti çıkardı – ve bu alet saatler içinde tükendi.Sporun İsviçre'de ne kadar popüler olduğu, yeni açılan Pilates stüdyolarının sayısına bakılarak görülebilir. 2021'de ticaret sicilinde amacı Pilates dersleri olarak belirtilen işletme sayısı 25 iken, bu sayı 2024'te 54'e yükseldi. Ve bu yılın başından ekim ayına kadar olan sürede bu sayı şimdiden 105.Talep var. Bu tür işletmelerin ticaret sicilinden silinme sayıları son yıllarda neredeyse hiç değişmedi. Bunu, kardeşiyle birlikte kısa süre önce Schaffhausen'de Routine Pilates Club'ı kuran Simona Ritter da doğruluyor: "Zürih'te artık neredeyse iyi bir ton sayılıyor: En iyi arkadaşınla reformer pilatese gitmek ve ardından birlikte bir matcha içmek."Ritter, bu popülerliği kısmen günümüzün yaşam tarzıyla açıklıyor. Gençler arasında uzun gece kulübü geceleri yerine spor, wellness ve kişisel bakım daha merkezi bir hale geliyor. Bir diğer önemli rolü de "sosyal medyada büyük ilgi gören sıkı, tanımlı bir görünüm" olan Pilates vücudu oynuyor.Cherry-on-Top Pilates Stüdyosu'nun sahibi Leonie Harms da, vaat edilen sağlık yararlarının yanı sıra, sosyal medyayı bu popülerliğin görünür bir güçlendiricisi olarak görüyor: "Özellikle reformer pilates, orada modern, zarif bir yaşam tarzı antrenmanı olarak sahneleniyor."Pahalı mı yoksa çok mu pahalı?Popülerliğe paralel olarak, Pilates yapanlar da bu spor için biraz daha fazla para harcıyor. Kesin bir karşılaştırma zor olsa da (süre, grup büyüklüğü ve ek hizmetler stüdyodan stüdyoya değiştiğinden), minderde yapılan grup derslerinin ortalama 35-45 Frank arasında olduğu söylenebilir. Sıklığına bağlı olarak bu hızla birikebilir. Reformer derslerinde – ekipmanlarla çalışılan – işler gerçekten pahalılaşıyor. Bunlar saatte 60 ila 70 Frank'a kadar çıkabiliyor.Yaşam tarzı gazetecisi Linda Wells gibi sahne gözlemcileri, sürekli artan maliyetler nedeniyle bu sporu, Hermès'in lüks el çantasına atıfta bulunarak, "antrenmanların Birkin çantası" olarak nitelendirdi bile. Diğerleri ise Pilates'in bu şekilde giderek daha seçkinci hale gelip gelmediğini ve artık yalnızca birkaç varlıklı kişi için bir seçenek olup olmadığını sorguluyor.Ancak Pilates eğitmenleri fiyatları haklı buluyor. Ritter, "Butik stüdyolardaki reformer dersleri, birçok diğer fitness teklifinden daha pahalı çünkü yüksek kalite ve danışmanlık talebiyle bağlantılılar" diye açıklıyor. Bir yandan ekipman maliyetli. Diğer yandan dersler küçük gruplar halinde yapılıyor. Buna ek olarak, sertifikalı bir Pilates eğitmeni olmak için gereken eğitimin çok kapsamlı ve maliyetli olduğunu belirtiyor: "Nitelikli öğretmenler eğitimlerine çok zaman ve para yatırıyor."Harms özetliyor: "Olay yapay olarak daha pahalı olmak değil, değeri olan premium bir deneyim sunmak." Fribourg Üniversitesi Spor uzmanları da maliyetleri makul buluyor: “Yüksek fiyatlar, eğitimin kalitesi, kişiye özel danışmanlık ve Pilates'in sunduğu sağlık yararları ile haklı görülebilir.”

Pilates stüdyoları İsviçre'yi sardı: Sağlık mı trend mi?

Bern'deki Beforemore uzman danışma merkezine, 2023'ten bu yana yardım arayan pedofilik eğilimli kişi sayısı dört katına çıktı. Danışmanlık hizmetleri, çocuklara yönelik potansiyel saldırıları önlemeyi amaçlıyor.

Pedofilik eğilimli kişiler

Çocuklara yönelik istismarı önlemek ve bir şeyler olmadan önce pedofilik eğilimli kişilere yardım etmek istiyorlar: Bern merkezli Beforemore uzman danışma merkezi, çocuklara ve gençlere yönelik cinsel tercihi olan kişiler için ücretsiz ve anonim danışmanlık sunuyor. Ve uzman merkezi giderek daha fazla başvuruyla karşı karşıya.Beforemore Genel Müdürü Dominik Galliker, <a href="https://nau.ch/">Nau.ch</a> haber portalına yaptığı açıklamada, "Yıllık olarak artan sayıda danışan kaydediyoruz" dedi. 2023'ten bu yana başvuruların 57'den 200'e yükseldiğini ve böylece neredeyse dört kat arttığını belirtti. Bu yıl da başvuru sayısı artıyor: Galliker'a göre, Beforemore 2025'in ilk yarısında, 2024'ün tamamından daha fazla danışmanlık gerçekleştirdi.Ayrıca, bilgi ve yardım içeren web sitesi her yıl binlerce kez ziyaret ediliyor. Sloganları ise: "Sınırlar aşılmadan önce konuşun.""İstismar vakaları önlenebilir"Pedofilik eğilimli kişilere danışmanlık yapmanın mağdurların korunmasına önemli bir katkı olduğunu söyleyen Galliker, "Çocuklarla cinsel fantezileri olan kişilerin sorumluluk almasını ve yardım aramasını kolaylaştırmalıyız" diye ekliyor. Galliker, "Birçok çocuk istismarı vakası önlenebilirdi" görüşünde.Suç önleme konusundaki destek, siyasette ve kantonlar düzeyinde artıyor. Beforemore ayrıca, sloganlar ve görsellerle, halka açık alanlarda ve toplu taşıma araçlarında hizmetlerini aktif olarak tanıtıyor. Bu sayede uzman merkezi, İsviçre'nin Almanca konuşulan bölgesindeki en büyük başvuru merkezi haline geldi.Sessizliği kırmakPedofilik eğilimli çoğu kişinin, bir suçu önlemek için Beforemore'a başvurduğu belirtiliyor. İlk adım, tabuyu yıkmak ve bu konuda açıkça konuşmaktır.Beforemore'da danışman olan Barbara Beaussacq, "Aileleri ve yakın çevreyi de, çaresizliklerinin üstesinden gelmeye ve sessiz kalmak yerine harekete geçmeye teşvik ediyoruz" diyor. Beaussacq, ilgili kişilerle potansiyel saldırıları önlemek için bir sonraki adımları birlikte çalıştıklarını ifade ediyor.

Çocuk istismarını önleme merkezine yoğun ilgi

Yeni bir araştırma, erken çocukluk döneminde uzun süre ekran başında kalan çocukların okul performansının olumsuz etkilenebileceğini ortaya koydu.

Araştırmacılar, bulguların küçük yaşlardan itibaren sağlıklı alışkanlıkların geliştirilmesinin önemini vurguladığını, ancak ekran kullanımının modern çocukluk üzerindeki etkileri konusunda karışık kanıtlar olduğunu da belirtti.JAMA Network Open dergisinde yayımlanan çalışmada, ekranlarda en fazla vakit geçiren küçük çocukların okuma ve matematik testlerinde daha düşük puan alma eğilimi gösterdiği tespit edildi.Bilim insanları, 2008–2023 yılları arasında Ontario, Kanada’dan 3 binden fazla çocuğu takip etti. Ebeveynlerin bildirdiği ekran süresi verileri, çocukların 8 ve 11 yaşlarında yapılan standart test sonuçlarıyla karşılaştırıldı.Araştırma, toplam ekran süresi ile okul başarısı arasındaki ilişkiyi incelerken video oyunları, televizyon izleme ve bilgisayar, akıllı telefon, tablet kullanımı gibi tüm dijital cihaz aktivitelerini kapsadı.Sonuçlar, genel olarak daha fazla ekran süresi ve televizyon/dijital cihaz kullanımı olan çocukların okuma ve matematik testlerinde daha düşük performans gösterdiğini ortaya koydu. Ancak araştırmada, ekran süresi ile yazma becerileri arasında belirgin bir bağlantı bulunamadı.Ebeveynlerin yalnızca yüzde 20’si çocuklarının video oyunları oynadığını bildirdi. Ayrıca video oyunları, özellikle kız çocuklarının üçüncü sınıf okuma ve matematik testlerinde erkeklere göre daha düşük skorlar almasıyla ilişkilendirildi.Çalışmanın yazarlarından, Toronto’daki SickKids Araştırma Enstitüsü’nde kıdemli çocuk sağlığı bilimcisi olan Dr. Catherine Birken, bulguların “küçük çocuklar ve aileleri için sağlıklı ekran alışkanlıklarını teşvik eden erken müdahalelerin geliştirilmesinin önemini” gösterdiğini belirtti.Araştırma öncesinde yapılan çalışmalar, aşırı ekran süresinin okul başarısı üzerindeki etkileri konusunda karışık sonuçlar sunuyordu. Ayrıca bu çalışmanın da bazı sınırlamaları bulunuyor; ebeveynler tarafından bildirilen veriler taraflı olabilir ve ekran süresi ile akademik performans arasındaki ilişki nedensel değil, ilişkisel olarak değerlendiriliyor.Stetson Üniversitesi Psikoloji Profesörü ve çalışmaya katılmayan Chris Ferguson, “Araştırma sonuçları anlamlı görünebilir ancak gerçek hayatta etkileri daha az belirgindir,” uyarısında bulundu.Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 2–4 yaş arası çocuklar için günde bir saatten fazla ekran süresi, 1 yaş altı bebekler için ise hiç ekran süresi önerilmiyor.Buna karşın uzmanlar, tüm çocukların ekran süresinin olumsuzlanmaması gerektiğini de vurguluyor. Avrupa Birliği 2025 raporuna göre, orta düzeyde ekran süresi kullanan ve ebeveynleriyle etkileşimli şekilde ekran başında vakit geçiren çocuklar dil gelişimi açısından fayda sağlayabiliyor.

Uzun ekran süresi çocukların okul başarısını etkileyebilir

Avrupa Birliği (AB), dış sınırlarında uzun süredir hazırlıkları devam eden Elektronik Giriş/Çıkış Sistemi (EES) uygulamasını pazar günü resmen hayata geçirdi.

AB’de Yeni Dönem

Yeni sistem, AB üyesi olmayan ülkelerin vatandaşlarının sınır geçişlerinde kimlik bilgilerinin dijital olarak kaydedilmesini öngörüyor.EES kapsamında tüm yolcular, pasaport taraması, parmak izi verme ve yüz tanıma işlemlerinden geçecek. Uygulama bugünden itibaren başlasa da, sistemin tamamen devreye alınmasının yaklaşık altı ay süreceği ve bu sürecin tüm AB ülkelerinde kademeli olarak tamamlanacağı bildirildi.Yeni sistemin amacı, vize süresini aşanları tespit etmek, yasadışı göçü önlemek ve kimlik sahtekarlığıyla mücadele etmek olarak açıklandı.Avrupa Komisyonu’nun İçişleri ve Göçten Sorumlu Üyesi Magnus Brunner, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “EES, göç ve iltica politikalarına ilişkin yeni Avrupa yaklaşımının dijital omurgasını oluşturuyor,” dedi.Brunner, dış sınırlardan geçen üçüncü ülke vatandaşlarının kimlik doğrulama, güvenlik kontrolü ve AB veri tabanına kayıt işlemlerine tabi tutulacağını belirtti. Ayrıca altı aylık geçiş sürecinin, hem yolcuların hem de işletmelerin yeni sisteme sorunsuz şekilde uyum sağlaması için planlandığını ifade etti.Yeni uygulamayla birlikte, AB vatandaşı olmayanların Schengen Bölgesi’ne ilk girişlerinde biyometrik verilerini kayıt altına almaları gerekecek. Daha sonraki girişlerde ise yalnızca biyometrik kimlik doğrulaması yeterli olacak.EES, İrlanda ve Kıbrıs hariç tüm AB ülkelerinde uygulanacak; ayrıca İzlanda, Norveç, İsviçre ve Lihtenştayn da sisteme dahil olacak.Pasaportlara vurulan geleneksel damgaların yerini artık tamamen dijital giriş kayıtlarının alması bekleniyor. EES’in 10 Nisan 2026 itibarıyla tam kapasiteyle faaliyete geçmesi planlanıyor.

AB’de Elektronik Giriş/Çıkış Sistemi uygulamaya girdi

"Her zaman en az on bir oyuncak bebeğim vardı": Deneyimli anne, yoğun geçen hayatına dair iç görüler paylaşıyor ve "Flexi-Stur"un (esnek-sağlam) neden kanıtlanmış bir eğitim metodu olduğunu açıklıyor.

Büyük aile hayali

"Çocukluğum yeryüzündeki cennet gibiydi" diyor Barbara Jurt. Görünüşe göre bunu kendi çocuklarına da sunmak istiyor. 51 yaşındaki spor öğretmeni, on çocuk annesi ve şu anda on birinci çocuğuna hamile.Daha çocukken bir gün anne olacağını biliyormuş: "Her zaman en az on bir oyuncak bebeğim vardı." Hayali, bir çiftlikte, doğayla iç içe, kalabalık bir çocuk grubu ve birçok hayvanla yaşamaktı.Çiftlikteki hareketli hayatBarbara Jurt, hayatının bir bölümünü gerçekten bir çiftlikte geçirdi. Kendisi ve eşi, eğitimlerinin ardından Hasliberg'de 80.000 Frank karşılığında bir çiftlik satın almıştı. İlk beş çocuk, "gerçekten güzel, hareketli bir çocukluk" olarak tanımladığı bir ortamda yaşadı. Doğayla iç içe, "aşağı yukarı ahırda", inekler, atlar, tavuklar, keçiler ve koyunlarla büyüdüler.Çiftlikteki deneyimler çocuklar için şekillendirici oldu. Hayvanlara, yaşama ve hatta ölüme karşı doğal bir bağ geliştirdiler diyor Barbara Jurt ve bu sözünü bir anekdotla örnekliyor. Büyük büyükannesi düşüp kalçasını kırdığında hastaneye kaldırılmış ve ameliyat sırasında vefat etmişti. Bunun üzerine çocuklardan biri, "Keşke onu önceden uyutsaydık" demişti.Modern pentatlon – çocukların bir tutkusuBarbara Jurt'un kızı Anna, 8 yaşındayken Olimpiyat Oyunları'na katılmak istediğini söylemiş. Yakında on bir çocuk annesi olacak Barbara, "Her zaman biraz frenlememiz gereken bir çocuktu" diyor. Anna kadar kararlı hiç olmamıştım, diye ekliyor. Bugün Anna Jurt 24 yaşında ve modern pentatlonda başarılı bir sporcu.Kazandığı sponsorluk paralarıyla kardeşlerini desteklemiş ve bu sporda yeni yeteneklerin gelişimine katkıda bulunmuş. Barbara Jurt'a göre, toplamda beş çocuğu modern pentatlonla aktif olarak ilgileniyor.Barbara'nın "Flexi-Stur" eğitim modeliBarbara Jurt, eğitimde net bir çizgisi olduğunu, ancak "bazen net bir çizgiden sapmanız da gerekebileceğini" açıklıyor. Örneğin kendisi nadiren televizyon izliyor, dijital dünyadan pek hoşlanmıyor. Ancak arada sırada, çocukları film izleyip meşgul olduğunda bundan memnun oluyor. Akşamları daha fazla dayanacak gücü kalmadığında, kendi sınırlarını da kabul etmek zorunda.Barbara Jurt, insanın kaybolmaması için kurallara ve rehber ilkelere ihtiyacı olduğuna inanıyor. Eğitimde iyi bir dengeyi hedefliyor ve bu modele "Flexi-Stur" (esnek-sağlam) adını veriyor. Değerler konusunda da iyi bir denge gerektiğini düşünüyor. "Herkes sadece kendisine bakarsa, bir bütün olarak ilerleyemeyiz." Bu nedenle aileyi, her bir bireyin diğerine de baktığı bir topluluk olarak görüyor.Deneyimli anne, sayısız hamileliğinde sadece bir kez sürpriz yaşadı – önce negatif, sonra pozitif bir hamilelik testi gördüğü bir rüya gördü. Bunu doktora gitmek için bir sebep olarak gördü. Randevudan önceki gece yine rüya gördü. Bu sefer, hamile gibi göründüğünü (psikolojik hamilelik). "Ama sonra çift yumurta ikizlerine hamile olduğum ortaya çıktı" diyor sırıtarak.

51 yaşındaki Barbara Jurt 11. çocuğunu bekliyor

Appenzeller keçi şovunda çocukların da elinden geleni yapması, nesli tükenme tehlikesi altındaki Appenzeller keçisinin hayatta kalmasına yardımcı oluyor.

Keçiler, çocuklar ve gelenek...

Çarşamba sabahı saat 09:30, Appenzell köyünün tam ortasındaki bira fabrikası meydanı. Bir önceki günkü büyük sığır şovunun ardından sıra "Gässschau"ya, yani keçi şovuna geldi. Bu şovun odağında, "kritik" düzeyde tehlikede olarak sınıflandırılan tek İsviçre keçi ırkı olan Appenzeller keçisi var.Köklü bir geçmişe sahip olan keçi şovu 1913'ten beri düzenleniyor. Hayvanlar değerlendiriliyor ve ödüllendiriliyor. Ancak keçiler bira fabrikası meydanında sergilenmeden önce muayeneden geçmek zorunda. Daha doğrusu, oradaki bir uzmanın açıkladığı gibi: "Sözde tüberküloz (Pseudotuberculosis) için sağlık kontrolünden geçiyorlar.""Gässschau"da sergilenen hayvanların büyük çoğunluğu Appenzell Innerrhoden kantonunda yaşıyor. Bir önceki gün buradaki sığır şovunda sahnenin merkezinde inekler varken, bugün odağı keçiler oluşturuyor. Ziyaretçi yoğunluğu ise hayvanların büyüklüğüne paralel olarak daha az; gün boyunca birkaç yüz meraklı bira fabrikası meydanında dolaşıyor.Zaten her şey büyük kardeşi olan sığır şovundan daha küçük ölçekli. Hayvan sayısı da öyle. Emekli çiftçi Bruno Hersche, "Eskiden daha çok keçi vardı. Bugün birçok çiftçinin artık zamanı yok. Bir emekli için bu güzel bir uğraş, kötü ücretli bir hobi" diyor. Keçilerden artık para kazanılmadığını belirtiyor.Neslin tükenmesine karşı taahhütKeçi sayısı az kaldı. Innerrhoder Ziegenzuchtgenossenschaft (Innerrhoden Keçi Yetiştiriciliği Kooperatifi) Başkanı Bruno Signer, tüm İsviçre genelinde hala yaklaşık 1000 adet bu keçiden kaldığını söylüyor. "'Pro Specie Rara'ya (Nadir Türler için Kuruluş) göre, bu tür nesli tükenme tehlikesi altında." Bir diğer sorunun da kurt olduğunu belirtiyor: "Günümüzde yırtıcı hayvanların varlığında keçi yetiştirmek kolaylaşmıyor. Keçileri koruyabilmek için çaba göstermemiz gerekiyor."Çocukların bu işin içinde olmasının önemli olduğunu vurguluyor: "Çocuklar en önemli halka. Bugün burada birçok çocuk var. Ve keçilerden keyif almalarını istiyoruz, böylece 20 yıl sonra hala Gässschau'ya gelsinler." Federal hükümet ve birliklerin yanı sıra, Appenzell Innerrhoden kantonu da Appenzeller keçisini koruma çabalarını mali olarak destekliyor.Buna en önemli katkılardan birini "Gässschau" ve dağ çiftçiliği geleneği sağlıyor. Keçiler bugün hala yaylaya çıkışın (Alpaufzug) ayrılmaz bir parçası.Güzellik ödülünü kim kazanacak?Bira fabrikası meydanındaki "Gässschau"da Appenzeller keçileri düzgün sıralar halinde bağlanmış, temizce tımar edilmiş ve uzun beyaz kürkleriyle sergileniyor.Meydandaki uzman Hansruedi Niederer, görsel kriterleri şöyle açıklıyor: "Güzel bir Appenzeller keçisinin iyi bir yan kısmı (flank), düzgün bir kürkü, iyi asılı ve öne doğru güzelce kaynaşmış bir memesi olmalı. Ayrıca karnının alt kısmında güzel bir çizgiye ve buna uygun bir yürüyüşe sahip olmalı. Yani güzel, düz, paralel bir şekilde yürümeli, güzel ve kapalı toynakları olmalı."Kazananın kim olduğu Appenzeller "Gässschau"da ikinci planda. Yıllık şov, geleneklere yönelik farkındalığın yanı sıra, tehlike altındaki türlere yönelik farkındalığı da artırıyor. Ve böylece 110 yılı aşkın süredir Appenzeller keçisinin neslinin tükenmemesine yardımcı oluyor.

Appenzell'de nesli tükenmekte olan keçiler için geleneksel şov

Tuz, karabiber, kırmızı biber ve köri: Eskiden lüks ürün olarak görülen bu baharatlar, bugün her mutfakta bulunuyor. İnsanlar baharatları çoğunlukla uzak ülkelerle ilişkilendirir. İsviçre'nin en büyük baharat şirketinin Zug kantonunda olduğu ise pek bilinmez. 250 yıldır.

Fridlin'in baharat yolculuğu

J. C. Fridlin firması yılda 2000 ton baharat işliyor ve bununla İsviçre için 13 milyon kavanoz dolduruyor.J.C. Fridlin Baharat AŞ'nin binası, Hünenberg'de sıradan bir sanayi yapısında bulunuyor. Baharat fabrikasının içinde hareketlilik hakim. Kimyon öğütülüyor, kavanozlar taşıyıcı bantlar üzerinde ilerliyor, köri otomatik olarak dolduruluyor, kapatılıyor, etiketleniyor ve paketleniyor.Mekanlar güzel kokuyor. Pazarlama müdürü André Willimann, "Bu kokuyu kolay kolay çıkaramazsınız" diyor. "Akşamları duş almak şart oluyor."Burada büyük miktarlarda işlenen baharat ve bitkiler, Meksika, Namibya, Hindistan veya Endonezya'dan geliyor. Fridlin Baharat AŞ, bu ürünleri ithal ediyor, işliyor ve birbirleriyle karıştırıyor, paketliyor ve İsviçre pazarında satıyor. Şirket, İsviçre'nin en büyük baharat şirketi konumunda.Başlangıçta sadece bölgesel – bugün tüm İsviçre'deZug merkezli bu aile şirketinin temelleri 1775'te atıldı. Johann Caspar Fridlin, Zug'da bir kolonyal ürünler dükkanı açtı, ancak dükkan 21 yıl sonra bir yangında yok oldu. Bu nedenle 1806'da baharat ve tütün üretimine başladı.Oberwil'de (Zug kantonu) Fransızlar bir barut değirmenini havaya uçurmuştu. Johann Caspar Fridlin, yeniden inşa edilen değirmeni satın aldı ve baharat üretimine başladı. Baharatları diğer İsviçreli tüccarlardan alıyordu. O zamanlar Fridlin'in yurtdışı bağlantıları neredeyse yoktu. Bu nedenle şirket başlangıçta oldukça bölgesel faaliyet gösteriyordu.Bugün durum farklı, firma tedarikçilerini tanıyor. Birçok baharatı gelişmekte olan ülkelerden ithal ettiği için, aralarında Suriye, Burkina Faso veya İran gibi istikrarsız ülkeler de var. İnsan hakları, çocuk işçiliği ve çevre tahribatı, tedarik zincirlerinde kesinlikle dikkat ettikleri bir konu diyor şirket müdürü Benno Wyss: "Mümkün olduğunca yerinde etki yapmaya çalışıyoruz. En önemli ortaklarımızın yanında düzenli olarak bulunuyor, tarlalara gidip çiftçilerle konuşuyoruz."Tedarikçilerinin "Max Havelaar" veya "Bio Knospe" gibi sertifikalar sunması gerekiyor. Ancak, uluslararası baharat ticaretinde koşullar hızla değişebiliyor. Benno Wyss'e göre, o zaman tepki vermek gerekiyor. Bir örnek: Ukrayna savaşı nedeniyle artık Rusya'dan hardal ve kişniş ithal etmediklerini söylüyor.Az sayıda kendi markalı ürünFridlin Baharat AŞ'nin 60 çalışanı bulunuyor: Yılda yaklaşık 2000 ton hammadde baharata dönüştürülüyor. Hemen hemen her İsviçreli hanenin mutfağında bu baharatlar veya baharat karışımları bulunuyor. Yine de: Şirketi tanıyanların sayısı çok az. Nedeni: Baharat şirketi, ağırlıklı olarak Coop veya Migros gibi büyük zincirlerin kendi markalı ürünleri için üretim yapıyor.Dolayısıyla baharatların üzerinde nadiren şirketin adı yazıyor. Yine de birkaç tane var. Bunların ise Kübebe karabiberi gibi uzmanlık gerektiren ürünler olduğunu söylüyor Benno Wyss: “Onu her zaman vanilyalı dondurmanın üzerine serperim. Biraz kıtır kıtır ve aroması taze bir limon notasına sahip.”

İsviçre'nin gizli baharat devi 250 yıldır Zug'da faaliyette

İsviçre Federal Konseyi, Ukraynalı sığınmacılara uygulanan Statü S geçici koruma programını 4 Mart 2027’ye kadar uzatma kararı aldı. Ancak bu statünün kapsamı daraltılarak sadece Rus ordusu tarafından işgal edilen veya aktif çatışmaların yaşandığı bölgelerden gelen Ukraynalılarla sınırlandırılacak.

Koruma süresi 2027’ye kadar

Federal Konsey, yaptığı açıklamada Ukrayna’daki güvenlik durumunun hâlâ istikrarsız olduğunu ve insanların korkusuzca ülkelerine dönemeyeceğini belirtti. Hükümet, güvenlik koşullarında değişiklik olması halinde statünün yeniden değerlendirileceğini açıkladı.Risk dışı bölgelerden gelenler geri gönderilebilecekParlamentonun talebi doğrultusunda alınan karara göre, statü S yalnızca savaş veya işgal altındaki bölgelerde yaşayan Ukraynalılar için geçerli olacak. Statü S sahibi olarak hâlihazırda İsviçre’de bulunan kişiler ve Ukrayna’da kalan birinci derece aile üyeleri bu sınırlamadan etkilenmeyecek.Ancak riskli bölgelerin dışında kalan kişiler geri gönderilebilecek. İsviçre makamlarının güvenli kabul ettiği Ukrayna bölgeleri:<ul><li>Volhynie</li><li>Rivne</li><li>Lviv</li><li>Ternopil</li><li>Transkarpatya</li><li>Ivano-Frankivsk</li><li>Çernivtsi</li></ul>Statü S başvurusu reddedilenler, yine de iltica başvurusu yapma hakkına sahip olacak.Yeni kural 1 Kasım 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek ve bu tarihten sonra incelenecek tüm başvurular için geçerli olacak. Başvurunun daha önce yapılmış olması durumu değiştirmeyecek.Sahipleri için yeni seyahat kısıtlamasıKasım ayından itibaren statü S sahipleri Ukrayna’ya yalnızca altı ayda bir en fazla 15 gün gidebilecek. Daha önce bu süre üç ayda 15 gündü.Entegrasyon desteği devam ediyorStatü S programı kapsamındaki kişiler için entegrasyon desteği de 2027’ye kadar uzatıldı. Konfederasyon, kantonlara kişi başına yıllık 3000 frank katkı sağlayarak dil eğitimi, mesleki eğitim ve iş piyasasına erişim projelerini desteklemeye devam edecek.Karara tepkiler farklıKarar İsviçre'de farklı siyasi tepkilere yol açtı:<ul><li>İsviçre Mültecilere Yardım Kuruluşu (OSAR): Uzatmayı olumlu buldu ancak riskli bölge listesinin gerçekçi olmadığını söyledi.</li><li>Sosyalist Parti (PS): Parlamentonun sağ kanadı tarafından istenen bu kısıtlamaları insani bulmadığını belirtti.</li><li>UDC/SVP: Kararı eleştirdi ve “Statü S geçici olacaktı, Federal Konsey sözünü tutmadı. Bu karar kalıcı göçe yol açacak” dedi.</li></ul>

İsviçre Ukraynalı sığınmacıların Statü S korumasını uzattı

İsviçre’de yılın şarap mahzeni bir kez daha Valais kantonundan çıktı. Flanthey’de bulunan Cave La Romaine, Çarşamba akşamı Bern’de düzenlenen 19. Grand Prix du Vin Suisse töreninde “Yılın İsviçre Şarap Mahzeni” ödülüne layık görüldü. 

Art arda dördüncü kez

Böylece Valais, bu ünvanı art arda dördüncü kez kazanmış oldu.Organizatörler Vinea Derneği ve Vinum dergisi, yaptıkları açıklamada Valais’in yarışmada beş özel ödülün üçünü alarak güçlü bir performans sergilediğini bildirdi. Cave La Romaine’in başarısında, kendi kategorisinde birinci gelen Chardonnay Réserve 2022 şarabının önemli payı olduğu belirtildi.Bu yılın “Vinissimo Blanc” ödülü, Vaud kantonunda yer alan La Côte bölgesindeki Domaine de Chantemerle’e, 2024 yılı Chasselas şarabıyla verildi. Vinissimo Rouge ödülü ise Valais’ten Cave François et Mathieu Constantin’e 2022 Merlot şarabıyla gitti.Vaud kantonundaki Aigle şehrinde bulunan Domaine des Afforêts, bu yıl iki farklı kategoride ödül alan tek üretici oldu. Şaraphane hem Gamay üzüm çeşidi kategorisinde hem de diğer saf kırmızı üzüm çeşitleri kategorisinde birincilik elde etti. Valais’teki Cave du Tunnel ise son yıllardaki başarısını sürdürerek, son yedi yılda altıncı kez köpüklü şarap kategorisinde altın madalya kazandı.<h3>3000’den Fazla Şarap Yarıştı</h3>Bu yıl yarışmaya 16 kantondan toplam 3062 şarap katıldı. En geniş katılımı 1326 şarapla Valais, 662 şarapla Vaudsağladı. Onları 498 şarapla İsviçre Almanca bölgesi, 216 şarapla Üç Göller bölgesi, 201 şarapla Cenevre ve 159 şarapla Ticino takip etti.Şaraplar uluslararası bir jüri tarafından “kör tadım” yöntemiyle değerlendirildi ve toplamda 45 kupa dağıtıldı. Sonuçlara göre Valais, 15 kategori içinde 7 birincilik kazanarak zirvede yer aldı. İsviçre’nin ikinci büyük bağcılık bölgesi Vaud üç birincilik alırken, İsviçre Almanca bölgesi de üç birincilik elde etti.

Yılın İsviçre şarap mahzeni yine Valais’ten seçildi

İtalya ile İsrail arasında 2026 Dünya Kupası eleme maçı oynanmadan önce, Udine’de binlerce kişi Filistin’e destek için yürüyüş düzenledi. Protesto çoğunlukla barışçıl geçerken, bazı göstericiler polisle çatıştı.

Filistin yanlısı gösteri

Gazze’deki ateşkesin yürürlüğe girmesinin dört gün ardından gerçekleşen maç öncesi, ertesi gün serbest bırakılan 20 İsrailli rehine ve İsrail tarafından serbest bırakılan yüzlerce Filistinli tutuklu gündemdeydi. Bu önemli maçta İtalya, İsrail’i 3-0 mağlup etti.Güvenlik yetkilileri, planlanan protestolar nedeniyle maçı yüksek riskli olarak sınıflandırdı. Salı öğleden sonra, Udine’nin merkezinde yaklaşık 10 bin kişi üç saat boyunca barışçıl bir yürüyüş gerçekleştirdi. Katılımcılar, Piazza Primo Maggio’da, Filistin’de yaşamını yitiren 18 bin 745 çocuğun isimlerinin yazılı olduğu büyük bir pankart açtı.Yürüyüşün sonunda yüzlerini kapatan yaklaşık 50 kişi, polisle çatışmaya girdi. Polis, grubu dağıtmak için tazyikli su ve göz yaşartıcı gaz kullandı. Protestocuların stadyuma doğru ilerlemek için polis kordonunu aşmaya çalıştığı bildirildi. Çatışmalar sırasında iki gazeteci ve bazı polis memurları yaralandı.Udine Belediye Başkanı Alberto Felice De Toni, maçın ertelenmesini talep ederken, şehirde gösteri sonrası sokaklarda yaşanan şiddeti sert bir şekilde kınadığını açıkladı.İsrail takımının otobüsü, özel kuvvetler dahil 13 polis aracı ve birkaç motosiklet eşliğinde stadyuma ulaştırıldı. Sabahın erken saatlerinden itibaren şehir üzerinde helikopterler dolaştı; dronelar ve otelin çatısındaki keskin nişancılar güvenlik önlemlerini güçlendirdi.Maç sırasında ciddi bir aksaklık yaşanmasa da, stadyum görevlileri bazı taraftarların Filistin bayraklarıyla sahaya girmesini engelledi. 25 bin kişilik Stadio Friuli’de planlanan maç için 10 binden az bilet satıldı ve stadyum, protestoların gölgesinde daha boş görünüyordu.İtalya teknik direktörü Gennaro Gattuso, “Bugün bizim için kolay bir gün değildi. Polisin gösterdiği inanılmaz çaba için teşekkür ediyorum,” dedi.

İtalya-İsrail maçı öncesi Udine’de Filistin yanlısı protestolar gerginlik yarattı

İsviçre’nin Valais kantonunda insan ticaretiyle mücadele amacıyla kurulan Valais İnsan Ticareti Mağdurları ve Tanıkları Destek Derneği (AVIT), 18 aylık faaliyetinin ardından ilk değerlendirme raporunu açıkladı. 

Cinsel istismar amaçlı insan ticareti

Dernek, yürütülen çalışmalar sayesinde 28 insan ticareti mağdurunun tespit edilerek destek aldığını duyurdu. Bu sayı, 2013–2022 yılları arasında kaydedilen toplam vakalardan daha fazla.Valais Eyalet Hükümeti Sağlık, Sosyal İşler ve Kültür Departmanı’ndan sorumlu Devlet Konseyi Üyesi Mathias Reynard, düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada şu ifadeyi kullandı:<blockquote>“İnsan ticareti vakaları Valais’te de yaşanıyor ve toplumsal sorumluluğumuz görmezden gelmemek olmalı.”</blockquote><h3>Vakaların çoğu cinsel istismar içeriyor</h3>AVIT’in verilerine göre son 18 ayda yaklaşık 50 kişi doğrudan ya da dolaylı yoldan derneğe başvurdu. 2024 yılında 13 mağdur tespit edilip destek alırken, 2025’in ilk dokuz ayında 15 mağdur daha belirlendi. Toplam 28 mağdurun 20’si kadın, 8’i erkek. Vakaların %64’ü cinsel istismar amaçlı insan ticaretiyle bağlantılı. Mağdurların önemli bir kısmını Afrika ülkelerinden gelen kadınlar oluşturuyor. 2013–2022 yılları arasında Valais’te insan ticareti vakaları yılda yalnızca 1 ile 3 arasında değişiyordu.<h3>Soruşturmalar sürüyor</h3>Valais ve Vaud kantonlarında insan ticareti mağdurlarına 90 günlük iyileşme ve düşünme süresi tanınıyor. Bu süre içinde mağdurlar, ceza davası açıp açmamaya karar verebiliyor. İsviçre’de bu süre 30 günden az olamıyor. Valais’te şu anda insan ticaretiyle bağlantılı 3 ceza soruşturması devam ediyor. Polis olaydan haberdar olduğu anda failler hakkında resen soruşturma başlatılıyor.<h3>250 profesyonele eğitim verildi</h3>AVIT’in yürüttüğü eğitim programı sayesinde mağdurlar artık daha kolay tespit edilebiliyor. Bugüne dek yaklaşık 250 profesyonele, insan ticareti belirtilerini tespit etme ve mağdurları doğru kurumlara yönlendirme konusunda eğitim verildi. Eğitim alanlar arasında kanton polisi, göç otoriteleri, entegrasyon görevlileri, iş piyasası denetim ekipleri, sağlık personeli ve sosyal yardım çalışanları bulunuyor.<h3>Kapsamlı destek mekanizması</h3>Program kapsamında mağdurlara psikolojik, tıbbi, hukuki, idari ve maddi destek sağlanıyor. Yetkililer, insan ticaretinin görünmezliğini ortadan kaldırmak ve mağdurların güvenliğe erişimini artırmak için çalışmaların genişletileceğini belirtiyor.

Valais’te insan ticaretiyle ilgili ilk bilanço endişe verici

İsviçre’de bu yıl rekor düzeyde gerçekleşen patates hasadı, üreticileri sevindirdiği kadar zora da soktu. Ülkede tarım sektörünün vazgeçilmezi olan ahşap depolama kasalarında yaşanan ciddi tedarik sıkıntısı, üreticilerin işini güçleştiriyor.

Depolama sorunu

Swisspatate'nin verilerine göre 2024 patates üretimi, 2019–2024 yılları ortalamasının yüzde 17 üzerinde gerçekleşti. Üstelik bu yılki patateslerin kalitesi de “etkileyici” olarak değerlendiriliyor. Ancak yüksek verim yeni bir sorunu beraberinde getirdi: ürünleri depolamak için yeterli ahşap kasa yok.Depolama imkânı bulamayan üreticiler için tek alternatif hasadı ertelemek gibi görünüyor. Ancak bu çözüm ciddi riskler taşıyor. Patateslerin toprakta daha uzun süre bekletilmesi, çürüme ve zararlı istilası tehlikesini artırıyor.<h4>Üreticiler Geçici Çözümlere Başvuruyor</h4>Kasa sıkıntısı yaşayan çiftçiler, çareyi patatesleri geçici olarak hangarlarda yığınlar hâlinde depolamakta buluyor. Ancak bu yöntem hem büyük alan gerektiriyor hem de ürünün zarar görme riski nedeniyle ideal olmaktan uzak.Üreticiler yaptıkları açıklamada, içinde bulundukları durumu “zor ama mecburi bir çözüm” sözleriyle yorumladı.<h4>Talep Yüzde 30 Arttı</h4>İsviçre Patates Üreticileri Birliği Başkan Yardımcısı Sébastien Pasche, krizin nedeninin yetersiz ön hazırlık olduğunu belirtti. Pasche, son iki yılda hasatların zayıf geçmesi nedeniyle üreticilerin kasa siparişini azalttığını, ancak bu yılki bereketli sezonla birlikte palox talebinin yüzde 30 arttığını söyledi.<h4>Çözüm Yolda</h4>Konuya ilişkin açıklama yapan üretici birliği, durumun kontrol altına alınmaya çalışıldığını belirtti. Yaklaşık 11.000 yeni ahşap kasa sipariş edildi ve ayın sonuna kadar teslim edilmeleri bekleniyor.

Patates üreticileri ahşap kasa kriziyle karşı karşıya

İsviçre’nin Jura kantonunda birçok kilise milyonlarca sineğin istilasına uğradı. Son haftalarda özellikle kırsal bölgelerdeki ibadethanelerde görülen bu olağanüstü durum, hem yerel halkı hem de yetkilileri şaşkına çevirdi. 

İklim değişikliği mi?

Kiliseler profesyonel yardım isteyerek dezenfeksiyon ekiplerini devreye soktu.<h4>Kuleler ve Sacristieler Sineklerle Doldu</h4>Özellikle Ajoie bölgesindeki Cornol köyünde durum kritik boyutlara ulaştı. Kilisenin çan kulesinde, duvarlara ve ahşap kirişlere yapışan binlerce sinek tespit edildi. Acil müdahale için çağrılan dezenfektör Patrick Sauvain, yaptığı incelemede şunları söyledi:<blockquote>“Sinekler tavan arasına yerleşmiş. Yukarıdaki küçük boşluklardan içeri sızıyorlar, her yeri doldurmuş durumdalar.”</blockquote>Sinekler sadece çan kulelerinde değil; sacristie, depo bölümleri ve hatta görevli odalarında bile yoğun şekilde görülüyor.<h4>Sebep: Ilık Sonbahar ve İklim Değişikliği</h4>Uzmanlara göre bu olağanüstü artışın ardında mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar ve iklim dengesizlikleri bulunuyor. Delémont’taki CABI Araştırma Merkezi’nde entomolog olan Marc Kenis, durumu şöyle açıklıyor:<blockquote>“Bu sinekler, hayatta kalmak için -4 ile 8 derece arasında serin ortamlara ihtiyaç duyuyor. Hava çok sıcak olursa yaşam döngüleri bozuluyor ve ölüyorlar. Bu nedenle serin, rüzgârsız ve nispeten nemli yerler olan kiliselere sığınıyorlar.”</blockquote>Az ısıtılan ve rüzgâra kapalı olan eski taş yapılar, sinekler için ideal barınak haline gelmiş durumda.<h4>Kimyasal Mücadele Başladı</h4>Patrick Sauvain ve ekibi, istilanın görüldüğü kiliselerde mikrokapsüllü sıvı ilaçlama yöntemi kullanıyor. Sprey formunda uygulanan bu biyosidal ürün, sineklerin temas etmesiyle etkisini gösteriyor.Sauvain yöntem hakkında şunları söylüyor:<blockquote>“Sinek ilaca temas ettiğinde mikrokapsüller bacaklarına yapışıyor. Sinek bacaklarını temizlerken ilacı yutuyor ve birkaç dakika içinde ölüyor.”</blockquote>Uzmanlar, bu durumun sadece yerel bir olay olmadığını, iklim değişikliğinin ekolojik denge üzerinde yarattığı etkilerin bir yansıması olduğunu vurguluyor.

Jura Kantonu’nda kiliseleri milyonlarca sinek istila etti

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Şarm El-Şeyh’teki ateşkes törenine katılması durumunda Türkiye’nin anlaşmadan çekileceğini bildirdiği öne sürüldü.

İngiltere merkezli The Guardian gazetesinin haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın Mısır’da düzenlenen çok uluslu Gazze Zirvesi’ne Netanyahu’yu davet etme planı, Erdoğan’ın “uçağını Şarm El-Şeyh’e indirmeyeceğini” belirtmesinin ardından son anda iptal edildi.Haberde, pazartesi sabahı Trump ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında yapılan telefon görüşmesinin ardından Netanyahu’nun zirveye katılımının kesinleşmiş gibi göründüğü aktarıldı. Ancak Erdoğan’ın tepkisi üzerine bu kararın değiştirildiği iddia edildi.Zirve öncesi yaşanan diplomatik gerilim, Netanyahu’nun geç gelen daveti kabul ettiğini açıklamasıyla tırmandı. Buna rağmen, Erdoğan’ın Şarm El-Şeyh’e inmeme kararı almasının Netanyahu’nun seyahat planını etkileyip etkilemediği henüz netlik kazanmadı. Ancak “Türk heyetinin uçaktayken Mısır yönetimine itirazlarını ilettiği” ileri sürüldü.Öte yandan İsrail Başbakanlık Ofisi’nden yapılan açıklamada, “Başbakan Netanyahu, ABD Başkanı Trump tarafından Mısır’da düzenlenen konferansa davet edilmiştir. Ancak dini bir bayramın başlamasına çok az zaman kaldığı için daveti kabul edememiştir.” ifadeleri kullanıldı.Netanyahu’nun koalisyonundaki aşırı sağcı isimlerin, “Başbakan zirveye katılırsa istifa edeceğiz” yönündeki açıklamaları da dikkat çekti.Bilindiği üzere, Uluslararası Ceza Mahkemesi, Netanyahu hakkında Gazze’deki savaş suçları iddiaları nedeniyle tutuklama kararı çıkarmış durumda. Mısır mahkemenin tarafı olmasa da, Netanyahu’nun zirveye katılımı ciddi tartışmalara yol açacaktı.Bu durum, İsrail ile diplomatik ilişkilerini henüz normalleştirmemiş bazı Arap ülkeleri açısından da rahatsızlık yaratabilirdi.Uzmanlara göre yaşanan bu kriz, bazı Müslüman ülkelerin Trump’ın istediği şekilde İsrail’le ilişkilerini yeniden kurmasının ne kadar zor olduğunu bir kez daha ortaya koydu.Cumhurbaşkanı Erdoğan ise daha önce defalarca, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarını “soykırım” olarak nitelendirmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Netanyahu’nun Şarm El-Şeyh ziyaretine karşı çıktı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve ABD Başkanı Donald Trump’ın daveti üzerine gittiği Mısır’da düzenlenen “Şarm el-Şeyh Anlaşması” imza törenine katıldı.

Mısır zirvesi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, törenden önce ABD Başkanı Donald Trump tarafından Uluslararası Fuar Merkezi’nde karşılandı. İki lider bir süre sohbet ederek hatıra fotoğrafı çektirdi.ABD Başkanı Trump’ın liderleri tek tek karşıladığı törende aile fotoğrafı çekimi yapıldı. Ardından ABD Başkanı Donald Trump, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani ve Cumhurbaşkanı Erdoğan “Şarm el-Şeyh Anlaşması”nı imzaladı.Trump: “Bugün sadece Orta Doğu için değil, tüm dünya için tarihi bir gün” Törenin açılış konuşmasını yapan ABD Başkanı Trump, Gazze’deki ateşkes sürecinin devam edeceğini belirterek, “Bugün sadece Orta Doğu için değil, bütün dünya için tarihi bir gün.” ifadelerini kullandı.Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın barış sürecindeki rolüne dikkat çekerek, “Cumhurbaşkanı Erdoğan güçlü bir lider, gerektiğinde hep yanımda oldu. Kendisine teşekkür ediyorum.” dedi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/bac9b1827dca2336472ea0a03.jpg" width="1024" height="576"></figure>Gazze’nin yeniden inşası gündemde Trump, Gazze’de kalıcı barış sürecine adım adım yaklaşıldığını söyleyerek, bölgenin yeniden inşası için hazırlanan 20 maddelik planın üçüncü ve dördüncü aşamalarına geçildiğini açıkladı. “Gazze’ye çok büyük miktarda yardım ve yatırım yapılacak. Bundan sonra odak noktamız, halkın huzur içinde yaşayabileceği bir ortam kurmak olacak.” diye konuştu.Trump, Gazze’nin silahsızlandırılmasının ve güvenliği sağlayacak yeni bir sivil polis gücünün oluşturulmasının da planın önemli bir parçası olduğunu vurguladı.Sisi: “Gazze Anlaşması, iki devletli çözümün temelini oluşturacak” Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, zirvenin kapanış konuşmasında, Gazze’de kalıcı barışın sağlanması için iki devletli çözümün kaçınılmaz olduğunu belirtti. “Filistin halkı da tıpkı diğerleri gibi bağımsız bir devlette, özgürce yaşama hakkına sahiptir. İsrail ile barış ve güven içinde yan yana yaşamak mümkündür.” dedi.Sisi ayrıca, “Gazze Anlaşması’nın uygulanması, iki devletli çözüm ve bölge halklarının bütünleşmesi için gereklidir. Gazze savaşı, Orta Doğu’daki son savaş olmalıdır.” ifadelerini kullandı.Konuşmasında Türkiye ve Katar’a teşekkür eden Sisi, Gazze’nin yeniden imarı için bir uluslararası konferans düzenleyeceklerini de duyurdu. ABD Başkanı Donald Trump’a “Nil Nişanı” verildi.Macron: “Gazze’ye insani yardımlar hızlanacak” Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Gazze’ye insani yardımların başladığını ve yarından itibaren hız kazanacağını açıkladı. “Hamas’ın elindeki tüm esirlerin serbest bırakıldığını görmekten memnuniyet duyuyorum. Bugün Gazze’de barış adına kararlı bir adım atıldı.” dedi.Macron, ABD ve İsrail ile iş birliği içinde yardımların kesintisiz sürdürülmesi için çalışacaklarını belirtti. Ayrıca önümüzdeki haftalarda bir “Gazze İnsani Yardım Konferansı” düzenleneceğini, ardından yeniden imar için fon seferberliği yapılacağını bildirdi.Meloni: “İtalya, Gazze’de üzerine düşeni yapmaya hazır” İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Şarm el-Şeyh Zirvesi’nin tarihi bir dönüm noktası olduğunu ifade ederek, “İtalya, Gazze’de barışın tesisinde aktif rol almaya hazır.” dedi.Meloni, Trump’ın bu süreçte önemli bir başarıya imza attığını söyleyerek, “Bu sonucu elde etmemiz için çalışan tüm arabuluculara teşekkür ediyoruz; özellikle Erdoğan, Sisi ve Katar Emiri Al Sani’ye.” ifadelerini kullandı.İtalya’nın gerekirse BM onayıyla bölgede istikrar gücüne katılabileceğini belirten Meloni, “Artık gevşeme zamanı değil, kararlılıkla ilerleme zamanı.” dedi.Ateşkes süreci resmen başladı ABD Başkanı Trump, 9 Ekim’de Mısır’da yürütülen müzakerelerde İsrail ile Hamas’ın Gazze’de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını açıklamıştı. 10 Ekim itibarıyla yürürlüğe giren anlaşma kapsamında İsrail ordusu belirlenen “sarı hat”a çekilmiş, ateşkes saat 12.00’de resmen başlamıştı.13 Ekim Pazartesi günü gerçekleştirilen Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi, bu ateşkesin ardından kalıcı barışa geçiş sürecinin en önemli adımı olarak değerlendiriliyor. Zirveye Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, ABD Başkanı Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanı sıra çok sayıda ülke lideri katıldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Şarm el-Şeyh Anlaşması” imza törenine katıldı

İsviçre’nin Fransızca konuşulan bölgelerinde (Suisse romande) şehir içi altyapı çalışmaları hız kazanırken, uzun süren şantiyelerden en çok küçük işletmeler etkileniyor. Cenevre’de Plainpalais çevresindeki çalışmalar ticari faaliyetleri olumsuz etkilerken, kanton yönetimi ilk kez zarar gören esnaf için tazminat ödemeyi kabul etti. 

Cenevre modeli örnek oluyor

Bu modelin, benzer sorunlarla mücadele eden Lozan gibi diğer şehirlerde de yaygınlaşması bekleniyor.Cenevre’nin Rue de Carouge bölgesinde yürütülen kapsamlı kentsel dönüşüm çalışmaları – yeni tramvay hattı, yaya alanı oluşturulması ve altyapı yenilemeleri – mahalle hayatını büyük ölçüde değiştirdi. Caddede trafik akışı tamamen kesilirken tramvay hatları da geçici olarak başka güzergâhlara yönlendirildi. Çalışmaların 2027 yılına kadar sürmesi planlanıyor. Ancak bölgede faaliyet gösteren işletmeler şimdiden ciddi gelir kaybıyla karşı karşıya.Cenevre Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılan ankete göre, Haziran–Ağustos döneminde perakende işletmelerin ciroları ortalama yüzde 34, restoran ve kafelerin yüzde 46, kuaför ve güzellik salonlarının ise yüzde 48 düştü.<h3>Esnaf dayanma gücünü kaybediyor</h3>Yirmi yıldır Rue de Carouge’da faaliyet gösteren küçük bir konsept mağazanın sahibi Sylvia Inkei, uzun süredir mücadele ettiği ekonomik zorluklar karşısında pes etti. Pandemi krizine, çevredeki rekabet artışına ve internet ticaretinin baskısına rağmen ayakta kalmayı başaran Inkei, şantiye nedeniyle iş hacminin düşmesi sonrası dükkânını kapatma kararı aldı.RTS’e konuşan Inkei, “Burası insanların içeri girip keşfetmekten keyif aldığı bir mağazaydı. Satış yaptığım ürünlerin çoğu internet üzerinden satılamıyor. Çalışmalar bizi tamamen görünmez hale getirdi” dedi. Bağımsız çalışan olduğu için işsizlik ödeneğine de başvuramayan Inkei, geleceği konusunda belirsizlik yaşıyor.Benzer bir durum yaşayan bir diğer esnaf ise Henok Wogayehu. Ocak ayında açtığı marketi, tramvay şantiyesi nedeniyle müşteri kaybına uğradı. “Artık kendime maaş ödeyemiyorum. Tek başıma çalışıyorum, ürünlerim raflarda çürümeye başladı” diye konuştu.<h3>Cenevre’den örnek olacak tazminat modeli</h3>Cenevre Kantonu, artan tepkiler üzerine önemli bir karar aldı: Şantiyelerden olumsuz etkilenen işletmeler tam ve sistematik şekilde tazmin edilecek. Uygulamaya, kanton, belediye, toplu taşıma otoriteleri ve kamu hizmetleri kurumları birlikte destek veriyor. Bu karar, İsviçre'de bir ilk olarak değerlendiriliyor.Cenevre Belediye Meclisi Üyesi Marjorie de Chastonay, “Bu, kent yönetimi açısından tarihi bir dönüm noktası. Kamu yararı için yapılan çalışmalarda daha önce hiçbir zaman işletmeler bu şekilde tazmin edilmemişti” ifadelerini kullandı.Ancak sistemin finansmanı tartışma konusu. Tazminat mekanizmasının şantiye maliyetlerini yaklaşık yüzde 10 artıracağı tahmin ediliyor. Üstelik Cenevre’nin bütçesi zaten açık veriyor. Buna rağmen şehir merkezinde önümüzdeki yıllarda yeni projelerin başlatılması planlanıyor.<h3>Lozan da tazminat sistemi hazırlıyor</h3>Mevcut hukuk düzenine göre işletmeler, Borçlar Kanunu temelinde zarar tazminatı talep edebiliyor. Ancak prosedür uzun ve maliyetli olduğu için çoğu işletme bundan vazgeçiyor. Lozan Esnaf Birliği Başkanı Anne-Lise Noz, kendi deneyimine dikkat çekerek “Aylardır süren çalışmalar nedeniyle kira indirimi alabilmek için iki avukatla çalışmak zorunda kaldım. Üstelik bu indirim ancak çalışmalar bittikten sonra talep edilebiliyor” dedi.Cenevre’deki yeni modelin dikkatle takip edildiğini belirten Lozan Belediyesi, gelecek yıl benzer bir tazminat sistemini hayata geçirmeye hazırlandığını açıkladı.

Cenevre esnafına şantiye tazminatı: İsviçre’de bir ilk

Sonbaharın gelişiyle birlikte İsviçre ormanları mantar meraklılarının gözde adresi oldu. Bu yıl yağışların bol olması ve Eylül sonunda yaşanan kısa soğuk dalgası sayesinde ormanlarda mantar bolluğu yaşanıyor. 

Sadece tanıdığınız mantarları alın!

Ancak uzmanlar, kontrollü toplama ve dikkatli olma konusunda uyarıyor.Mantarlar hakkında bilgisiyle tanınan Jean-François Freléchoux, yalnızca hobi olarak toplamayan, yıllardır doğadaki çeşitleri inceleyip sınıflandıran bir mikolog. Bu yıl koşulların mantar gelişimi için ideal olduğuna dikkat çeken Freléchoux, doğayı tanımanın ve her mantarı toplamamanın önemini vurguluyor.<h3>İsviçre’de kurallar kantonlara göre değişiyor</h3>İsviçre’de özel tüketim için mantar toplamak federal düzeyde bir yasayla düzenlenmiyor. Her kanton kendi kurallarını belirliyor:<ul><li>Cenevre, Vaud, Jura ve Fribourg: Günlük toplama sınırı 2 kilo<ul><li>Ayrıca Fribourg ve Vaud kantonlarında 20.00 – 07.00 saatleri arasında toplamak yasak</li></ul></li><li>Valais ve Neuchâtel: Herhangi bir toplama sınırı yok</li></ul><h3>En gözde mantar: “Trompette de la mort”</h3>Neuchâtel gölü çevresinde en çok toplanan mantar türü “trompette de la mort” (ölüm trompeti) ya da diğer adıyla “corne d’abondance”. Peseux’lü Carmen Diaz Pumajero, bu mantarı iyi tanıdığı için tercih ettiğini söylüyor:<blockquote>“Sadece bunu topluyorum, diğerlerinden çekiniyorum.”</blockquote><h3>Uzmanlardan güvenlik uyarısı</h3>Mantar toplamada temel kuralın şüpheci olmak olduğunu belirten eski kontrolör Charles-Henri Pochon şu tavsiyede bulunuyor:<blockquote>“Sadece tanıdığınız mantarları alın. Emin olmadığınız mantarları ayrı bir kağıt torbaya koyun ve asla karıştırmayın.”</blockquote>İsviçre Romand bölgesinde yaklaşık 70 resmi mantar kontrol noktası bulunuyor. Uzmanlar, doğadan toplanan mantarların tüketilmeden önce bu merkezlerde kontrol ettirilmesini şiddetle öneriyor.

İsviçre ormanlarında mantar sezonu açıldı

İsviçre’nin Vaud kantonundan genç sporcu Lucien Charlon, bu yaz dünyada bir ilke imza atarak sıcak hava balonundan “døds” adı verilen ekstrem dalış gerçekleştirdi. 

İsviçreli öğrenciden “døds” atlayışı

Leman Gölü üzerinde, Lausanne açıklarında yapılan atlayış, bir belgeselle kamuoyuna duyuruldu.24 Haziran 2025 sabahı gerçekleştirilen atlayış, 25 metrelik bir yükseklikten yapıldı. Balonun göl üzerinde konumlanmasıyla Charlon doğrudan suya dalış gerçekleştirdi. RTS tarafından hazırlanan belgeseldeki &nbsp;bu girişimi diğerlerinden ayıran nokta, atlayış sırasında akrobatik figür uygulanması ve havada tamamen kontrolsüz bir düşüşle ilerleyen tehlikeli “døds” tekniğinin kullanılması oldu.Charlon o ânı şöyle anlattı:<blockquote>“Genelde çevremde ağaç ya da kayalıklar olur ve yönümü buna göre bulurum. Fakat gölün üzerinde hiçbir referans yoktu. Sanki 25 metreden değil de 60 metreden atlıyormuş gibi hissettim.”</blockquote>Norveç kökenli olan ve kelime anlamı “ölüm dalışı” olan døds sporu, yüksekten suya kontrolsüz girişe dayanan son derece riskli bir ekstrem spor türü. Saatte 80 km’yi aşan düşüş hızlarına ulaşılabiliyor ve 20 metrenin üzerindeki yüksekliklerde bilinç kaybı, iç kanama ve eklem yaralanmaları sık görülen tehlikeler arasında yer alıyor.Vaudlu sporcu, risklere rağmen bu sporu disiplinli bir şekilde sürdürdüğünü söylüyor:<blockquote>“Sezon başında darbeler nedeniyle vücudum mosmor oluyor. Zamanla alışıyorsunuz. Geçen yıl omurgamda çökme yaşadım ama geri döndüm.”</blockquote>Ekstrem spor dünyasında yakından tanınan Côme Girardot ise (dört kez dünya rekoru sahibi) 2025 Ağustos’unda Mallorca’da yaptığı 34 metrelik atlayış sırasında ağır bir omurga sakatlığı geçirmişti.Charlon da kısa süre önce rekor peşinde koşuyordu. 25 Ağustos 2024’te Vallorbe’deki Day viyadüğünden gerçekleştirdiği 41,6 metrelik freestyle atlayışıyla geçici olarak dünya rekorunu elinde tutmuştu. Fakat bu derece 2025’te Alman sporcu Chucko’nun 48,7 metrelik klasik døds atlayışı ile geride bırakıldı.Ancak Charlon artık dünya rekorlarının peşinde olmadığını söylüyor. RTS’nin yayınladığı “Døds, le saut de la mort”adlı belgeselde de vurguladığı gibi, hedefi tehlikeli yükseklikler yerine estetik ve teknik atlayışlara odaklanmak:<blockquote>“Artık metreleri değil, anı önemsiyorum. Bu balon atlayışı benim için estetik bir proje oldu. Ayrıca hayatımda ilk kez balona bindim. Uçtum ama… hiç iniş yapmadım!”</blockquote>

Leman Gölü üzerinde “ölüm dalışı”: Vaudlu sporcu tarihe geçti

Hamas ile İsrail arasında varılan ateşkes anlaşmasının ardından, Gazze Şeridi’ne insani yardım tırlarının girişine başlandığı bildirildi.

Gazze’ye yardım ulaştı

Yerel kaynaklardan edinilen bilgilere göre, güneyde İsrail kontrolü altındaki Kerm Ebu Salim (Kerem Shalom) Sınır Kapısı üzerinden çok sayıda yardım tırı bölgeye ulaştı. Ancak, bu tırlarda bulunan insani yardım malzemelerinin içeriğine ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı.Mısır’da yürütülen müzakereler sonucu varılan ateşkes anlaşması, 10 Ekim’de yerel saatle 12.00’de yürürlüğe girmişti. İsrail ordusu, yaptığı yazılı açıklamada askerlerin “sarı hat” olarak adlandırılan noktalara kısmen çekilme sürecinin tamamlandığını duyurmuştu.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/9c0776d360785872e69f10304.jpg" width="1024" height="576"></figure>İsrail’in iki yıldır sürdürdüğü saldırılar nedeniyle büyük bir yıkım yaşayan ve insani krizin “felaket” düzeyine ulaştığı Gazze’ye, temel ihtiyaçların karşılanabilmesi için günlük ortalama 600 yardım tırının girmesi gerektiği belirtiliyor.

Ateşkes sonrası Gazze’ye yardım tırları girmeye başladı

Gazze’de tutulan İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasına ilişkin süreç başladı.13 Ekim 2025 Pazartesi sabahı, Hamas tarafından serbest bırakılacak ilk grup rehineler Kızılhaç’ın gözetiminde teslim edildi.

İsrail-Filistin takası

Bu gelişme, İsrail ile Hamas arasında iki yılı aşkın süredir devam eden savaşın ardından ilan edilen ateşkesin en önemli adımlarından biri olarak değerlendiriliyor.Anlaşma kapsamında Hamas toplam 48 İsrailli esiri serbest bırakacak. Bu kişilerin 20’sinin hayatta olduğu düşünülüyor. Karşılığında İsrail yönetimi, yaklaşık bin 900 Filistinli mahkûmu serbest bırakmayı kabul etti. Serbest bırakılacak Filistinliler arasında ömür boyu veya uzun süreli hapis cezaları alan 250 kişiyle birlikte, savaş döneminde Gazze’de gözaltına alınan 1700 tutuklu da bulunuyor.Uluslararası Kızılhaç Komitesi, esirlerin ve mahkûmların değişimini denetlemek üzere çok aşamalı bir operasyon başlattığını duyurdu. Komite, serbest bırakma sürecinin farklı bölgelerde eş zamanlı yürütüleceğini bildirdi.İsrail devlet televizyonu KAN’ın aktardığına göre, esirlerin Gazze kenti, Deyr el-Belah ve Han Yunus’tan olmak üzere üç ayrı noktadan serbest bırakılması planlanıyor. İlk aşamada özgürlüğüne kavuşan İsrailli esirlerin isimleri Matan Angrest, Alon Ohel, Guy Gilboa-Dalal, Gali Berman, Ziv Berman, Eitan Mor ve Omri Miran olarak açıklandı. Hamas’ın saat 10.00 civarında diğer esirleri de Kızılhaç heyetine teslim etmesi bekleniyor.Hamas, serbest bırakılacak 20 İsrailli esirin isim listesini daha önce Uluslararası Kızılhaç Komitesi’yle paylaşmıştı. Bu kişiler arasında Elkana Bohbot, Avinatan Or, Yosef-Haim Ohana, Evyatar David, Rom Braslavski, Segev Kalfon, Nimrod Cohen, Maxim Herkin, Eitan Horn, Matan Zangauker, Bar Kupershtein, David Cunio ve Ariel Cunio gibi isimler yer alıyor. İsrail basını, açıklanan listenin Tel Aviv yönetiminin beklentileriyle örtüştüğünü bildirdi.Diğer yandan Filistin Esirler Medya Ofisi, İsrail’in ateşkes kapsamında serbest bırakacağı toplam 1968 Filistinlinin isimlerini yayımladı. Açıklamada, müebbet hapis cezasına çarptırılmış 250 kişiyle birlikte 2023 Ekim ayından bu yana Gazze’den alıkonulan 1718 kişinin serbest kalacağı ifade edildi. Serbest bırakılacaklardan 143’ünün ise Kudüs ve Batı Şeria dışına sınır dışı edileceği belirtildi.Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları’ndan yapılan açıklamada, “İsrail anlaşmaya sadık kaldığı sürece biz de belirlenen takvime ve şartlara uyacağız” denildi. Açıklamada ayrıca, “Düşman, tüm askeri gücüne rağmen esirlerini savaş yoluyla geri alamadı. Ancak bugün direnişin kararlılığı karşısında boyun eğiyor ve esirlerini bir takas anlaşması çerçevesinde geri alıyor” ifadeleri yer aldı.Ateşkes sürecinin temelleri, 9 Ekim’de Mısır’da yürütülen müzakerelerde atıldı. ABD Başkanı Donald Trump, o gün yaptığı açıklamada, İsrail ve Hamas’ın Gazze’deki ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu. Mısır’da imzalanan anlaşma, 10 Ekim’in ilk saatlerinde yürürlüğe girdi. İsrail ordusunun “sarı hat” olarak adlandırılan bölgeye çekilmesinin ardından, Gazze Şeridi’nde ateşkes aynı gün saat 12.00 itibarıyla resmen yürürlüğe girdi.İsrail’in 8 Ekim 2023’ten ateşkesin yürürlüğe girdiği tarihe kadar Gazze’ye düzenlediği saldırılarda 67 bin 682 kişi hayatını kaybetmiş, 170 binden fazla kişi yaralanmıştı. Ateşkes ve esir takası süreci, bölgede uzun süredir devam eden çatışmalara son verilmesi yönünde umut verici bir adım olarak görülüyor.

İsrail ve Hamas arasında ateşkes sonrası esir takası başladı

ABD Başkanı Donald Trump, cuma gecesi yaptığı açıklamada Çin’e uygulanan gümrük vergilerini yüzde 100’e çıkardığını duyurdu. Bu karar, son yılların en büyük ABD-Çin ticaret geriliminin başlangıcı olarak değerlendiriliyor.

Türkiye’nin gizli hazinesi

Dünya, Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in olası görüşmesini beklerken, iki ülke arasındaki ticaret savaşı yeniden alevlendi. Gerginliğin tırmanmasında Çin’in, perşembe günü nadir toprak elementleri ihracatına yönelik yeni kısıtlamalar getirmesi etkili oldu.Bunun üzerine Washington yönetimi, hem gümrük vergilerini artırdı hem de teknoloji ithalatı ve ihracatına yönelik sıkı önlemler aldı.Uzmanlara göre bu gelişme, 2019’dan bu yana süren teknoloji ve ticaret rekabetinin en kritik aşamasını temsil ediyor.<h3>ABD ile Çin arasında “nadir toprak” restleşmesi</h3>ABD, Pekin’i nadir toprak elementlerini “jeopolitik silah” olarak kullanmakla suçlarken; Çin, Washington’ın aynı yöntemi teknoloji alanında uyguladığını savunuyor.Gerilimin tırmanmasıyla birlikte finans piyasaları da hızla tepki verdi. ABD’nin S&amp;P 500 endeksi yüzde 2’den fazla değer kaybederken, yatırımcılar güvenli liman olarak altın ve ABD tahvillerine yöneldi. Dolar zayıflarken, kripto para piyasası da 4,25 trilyon dolardan 4,05 trilyon dolara geriledi. Bitcoin’in fiyatı 122 bin dolardan 107 bin dolara düşerken, Ethereum, XRP ve BNB yüzde 15’in üzerinde değer kaybetti.<h3>Nadir toprak elementleri neden bu kadar kritik?</h3>Çin Ticaret Bakanlığı’nın son düzenlemesiyle, ihracat değerinin yüzde 0,1’inden fazlası nadir toprak elementlerinden elde edilen tüm ürünlerin yurt dışına satışı için izin şartı getirildi. Ayrıca ihracatı yasaklanan elementlerin listesi genişletildi ve özellikle yabancı orduların bu materyalleri kullanması yasaklandı.Yeni düzenleme; samaryum, terbiyum, disprosiyum, gadolinyum, lutetiyum, skandiyum ve itriyum gibi ağır ve orta yoğunluklu nadir toprak elementlerini kapsıyor.Pekin yönetimi bu adımı, ABD’nin teknoloji ve ticaret üzerindeki yaptırımlarına karşı “karşı hamle” olarak konumlandırıyor.<h3>Nadir toprak elementleri nelerdir?</h3>Bu elementler, yüksek teknoloji endüstrisinin temel bileşenleri olarak kabul ediliyor. Akıllı telefonlardan elektrikli araçlara, savaş uçaklarından rüzgar türbinlerine kadar birçok stratejik üründe kullanılıyorlar.17 elementten oluşan bu grup; lantan, seryum, praseodim, neodim, prometyum, samaryum, europiyum, gadolinyum, terbiyum, disprosiyum, holmiyum, erbiyum, tulyum, iterbiyum, lutesyum, itriyum ve skandiyumu içeriyor.Gulf News’e göre bu elementlerin “nadir” olarak adlandırılmasının nedeni, doğada az bulunmaları değil; aksine geniş bir alana dağılmış olmaları ve işlenmelerinin son derece zor olması.<h3>F-35’lerden MRI cihazlarına kadar her alanda</h3>Nadir toprak elementleri; akıllı telefon, tablet, dizüstü bilgisayar ve televizyon ekranlarında renk üretiminde kullanılıyor. Örneğin, europiyum kırmızı, terbiyum yeşil, itriyum ise beyaz tonları sağlıyor.Savunma sanayiinde samaryum, disprosiyum ve gadolinyum jet motorları, radar sistemleri ve füze yönlendirmelerinde önemli rol oynuyor. ABD ve NATO, bu elementlerde Çin’e olan bağımlılığı “stratejik risk” olarak değerlendiriyor.Tıbbi teknolojide gadolinyum MRI cihazlarında, itriyum ise kanser tedavisinde kontrast maddesi olarak kullanılıyor. Ayrıca seryum oksit, araç egzoz sistemlerinde zararlı gazların ayrıştırılmasını sağlıyor.<h3>Küresel bağımlılık Çin’in elinde</h3>Dünya genelinde nadir toprak elementleri üretiminin yaklaşık yüzde 70’i Çin’de gerçekleşiyor. İşleme kapasitesinin ise yüzde 87’si yine Çin’in kontrolünde.Berlin merkezli Sinolytics araştırma kuruluşundan Jost Wübbeke, DW’ye yaptığı açıklamada, “Dünya ekonomisi Çin’den gelen mıknatıslara bağımlı. Eğer Pekin ihracatı durdurursa, bunun etkisi küresel ölçekte hissedilir,” dedi.Avrupa Birliği’nin de otomotiv, savunma ve tıbbi cihaz üretiminde kullandığı nadir elementlerin yüzde 98’ini Çin’den temin ettiği belirtiliyor.<h3>ABD stok sıkıntısında</h3>Çin’deki Amerikan Ticaret Odası’nın mayıs ayında yaptığı bir ankete göre, ABD şirketlerinin yüzde 75’i nadir toprak elementi stoklarının birkaç ay içinde tükeneceğini bildirmişti.Washington yönetimi, Çin ile yeni müzakereler yürütse de, Pekin’in son ihracat kısıtlamaları bu çabaları sekteye uğrattı. Ayrıca Çin, mıknatıs üretiminde kullanılan teknolojilerin ihracatını da hükümet iznine bağladı.<h3>Çin’e rakip olabilecek ülkeler</h3>ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’na (USGS) göre Çin’in ardından en büyük rezervler Brezilya, Hindistan ve Avustralya’da bulunuyor. Yakın zamanda Kazakistan’da da yaklaşık 20 milyon tonluk yeni rezerv keşfedildi.Ancak bu ülkeler, Çin’in sahip olduğu madencilik altyapısı ve düşük maliyet avantajına henüz ulaşabilmiş değil. ABD’nin 2024 yılında çıkardığı nadir toprak cevheri miktarı 45 bin ton civarında kaldı; bu da Çin’in çok gerisinde.<h3>Grönland ve Ukrayna’da jeopolitik çekişme</h3>Nadir toprak elementlerinin küresel siyasetteki önemi sadece ekonomiyle sınırlı değil. ABD’nin Grönland ve Ukrayna ile yaptığı maden anlaşmaları, egemenlik tartışmalarına neden olmuştu.Zelenskiy yönetimi, anlaşmaların Ukrayna’nın bağımsızlığına zarar vermeyeceği konusunda halka güvence vermek zorunda kalmıştı.<h3>Türkiye’nin rolü: Eskişehir’de dev rezerv</h3>Türkiye de son yıllarda bu yarışta öne çıkan ülkeler arasında. 2022 yılında Eskişehir Beylikova’da 694 milyon tonluk nadir toprak elementi rezervi keşfedildi.Kızılcaören bölgesindeki yatakların yüksek tenörlü olduğu, yani dünya standartlarında kaliteli cevher içerdiği belirtiliyor.Bloomberg’in 6 Ekim 2025 tarihli haberine göre Türkiye, bu rezervleri geliştirmek için ABD ile görüşmelere başladı. Görüşmelerde, Beylikova’daki cevherin özellikle seryum, praseodim ve neodim içerdiği, ancak işlenme kalitesinin henüz netleşmediği ifade edildi.Daha önce Çin ve Rusya ile temas kuran Ankara, teknoloji transferi ve üretim yeri konularında uzlaşma sağlayamamıştı. Ancak son gelişmeler, Türkiye’nin yeniden NATO müttefiki ABD’ye yöneldiği yorumlarını güçlendiriyor.

Nadir toprak elementleri ticaret savaşını yeniden alevlendirdi

A Milli Kadın Voleybol Takımı ve Fenerbahçe Opet’in kaptanı Eda Erdem Dündar, Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) Türkiye İyi Niyet Elçisi olarak seçildi. Türk sporunun simge isimlerinden biri olan Eda Erdem, bu önemli görevi üstlenerek kadınların güçlenmesi ve eşitlik mücadelesine destek verecek.

BM Kadın Birimi Türkiye İyi Niyet Elçisi

UN Women ile iş birliğinin bir süredir devam ettiğini hatırlatan Eda Erdem, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:"Birleşmiş Milletler Kadın Birimi ile iş birliğimiz yaklaşık bir yıl önce başladı. Sporun kız çocuklarını güçlendirici etkisini ve kadın liderliğinin önemini anlatan projelerde birlikte çalıştık. Bu süreç sonunda İyi Niyet Elçisi olarak atanmak benim için büyük bir gurur. Kadınların hayatına dokunan çalışmalara katkı sağlamaya devam edeceğim."Milli takımın kaptanı olarak önemli başarılara imza atan Eda Erdem, geçtiğimiz Dünya Şampiyonası’nda Filenin Sultanları’nı finale taşımış ve turnuvanın Rüya Takımı’na seçilerek bireysel başarıya da imza atmıştı.Kulüp düzeyinde ise Fenerbahçe Opet, Eda Erdem’in sakatlığı nedeniyle forma giyemediği Şampiyonlar Kupası finalinde VakıfBank’ı 3-2 mağlup ederek şampiyonluğa ulaştı.Türkiye’de sadece spor alanında değil, toplumsal rol model olarak da geniş bir kitleyi etkileyen Eda Erdem’in BM çatısı altındaki bu yeni görevi, büyük takdir topladı.

Eda Erdem’e uluslararası sorumluluk: BM ile çalışacak

Cenevre ve Jura kantonları, atık yakma tesislerinden çıkan ve “mâchefer” olarak adlandırılan cürufların yönetimi konusunda işbirliğini güçlendirme kararı aldı. 

Atık yakma tesisleri

Cenevre, 2023 yılından bu yana tüm cüruflarını Jura kantonundaki Boécourt depolama sahasına gönderiyor. Yeni anlaşma kapsamında Cenevre, çevresel katkı payı olarak 3 ila 3,5 milyon frank arasında tek seferlik ödeme yapacak. Buna karşılık Jura, önümüzdeki dört ila beş yıl içinde yaklaşık 100 bin ton cüruf kabul etmeyi taahhüt etti.Bu işbirliği, İsviçre genelinde cüruf depolama kapasitesinin yetersizliği nedeniyle yaşanan sıkışıklığın ortasında geldi. Boécourt’taki depolama sahası büyük kapasiteye sahip olması sayesinde bu alandaki ulusal ihtiyacı karşılamada stratejik rol oynuyor ve mevcut izin mart 2026’ya kadar geçerliliğini koruyor.Cenevre’de ise durum farklı. Châtillon’daki mevcut depolama alanı doluluk sınırına ulaştığı için her yıl 40 bin tona kadar cüruf kanton dışına taşınmak zorunda kalıyor. Yeni bir depolama sahası planlansa da projede hukuki ve çevresel engeller bulunuyor.Taşıma maliyetlerindeki artış nedeniyle iki kanton, lojistiğin sürdürülebilmesi için ek finansman konusunda da anlaştı. Cenevre’nin sağlayacağı destek, Jura Bölgesel Demiryolları’nın (Chemins de fer du Jura) taşınan cürufları Glovelier’den La Chaux-de-Fonds’a ulaştırmak için kullandığı vagon ve ekipmanların yenilenmesine katkı sağlayacak.Bu uzlaşma, Cenevre’nin cüruf yönetimi stratejisinin üç temel ayağından biri olan uygun depolama alanı bulma hedefini destekliyor. Strateji aynı zamanda cüruf oluşumunu ve toksitesini azaltmayı, içeriğindeki metallerin geri kazanımını artırmayı da içeriyor.Jura kantonu ise bu ek kapasitenin kendi planlamasını etkilemeyeceğini belirtti. Bölge, 2050 yılına kadar kendi cüruflarını depolayabilmek için gerekli alanı şimdiden ayırmış durumda. Anlaşmanın uygulanabilmesi için iki kanton arasında bir sözleşme hazırlanacak. Ardından Cenevre Kantonu, yıl sonuna kadar Büyük Konsey’e sunulacak bir yatırım yasası taslağı hazırlayacak.

Atık cürufların taşınması için Cenevre’den Jura’ya 3,5 milyon frank destek

İsrail-Filistin çatışması ve özellikle Gazze’deki insani kriz, uluslararası siyasetin en tartışmalı gündemlerinden biri olmaya devam ediyor. Gazze’deki insani kriz her geçen gün derinleşirken, uluslararası toplumun sessizliği tartışmaları büyütüyor.

Filistin çıkmazı

Bu bağlamda (SP) Sozialdemokratische Partei Basel-Stadt üyesi ve aktivist Erol Malaydın ile İsrail’in kuruluş sürecinden bugüne uzanan tarihi arka planı, Gazze’de yaşanan trajediyi ve olası çözüm yollarını konuştuk. Malaydın, Batı’nın rolünü sert bir dille eleştirirken, son günlerde insani yardım ulaştırmayı amaçlayan Sumud Filosu girişiminin de Filistin halkının sesi açısından önemli olduğunu, ancak saldırıları durdurmakta yetersiz kaldığını vurguluyor.Röportaj: Ferah Koçak ErdoğanI. Tarihsel Arka Plan1. Öncelikle, İsrail devletinin Filistin topraklarında nasıl kurulduğunu özetleyebilir misiniz? Temelde İngiltere ve Fransa arasındaki Sykes-Picot Antlaşması ile başladı. Ardından Balfour’un (Jaffa’dan Hayfa’ya kadar olan kıyıyı Hindistan’a güvenli şekilde kaçırdığı çalıntı malları götürmek için almak istemesi) planları devreye girdi. Osmanlılar da Birinci Dünya Savaşı’nı kaybedince, Levant bölgesindeki koruma ortadan kalktı ve İngiltere bölgeyi kolonileştirdi. 1922’den itibaren İngilizler Filistin köylerini hem tahliye etti hem yağmaladı. İngiltere, Araplara güvenmektense Britanya Yahudilerini Filistin’e gönderdi. Ben Gurion, 1910’lu yıllarda Filistin’i ziyaret etmişti ve Filistinli Haredi Yahudilerini küçümsüyordu; bu yüzden özellikle Doğu Avrupalı Yahudileri tercih etti. İkinci Dünya Savaşı sonrası ise Avrupalı Yahudiler Filistin’e gönderildi; böylece Avrupa pratikte Yahudilerden boşalmış oldu.2. İsrail’in kısa sürede güçlü bir ordu ve uluslararası destek kazanmasında etkili olan faktörler nelerdir? 1922’den itibaren İngiltere, Yahudilere sürekli daha fazla güç verdi. 1920’lerin sonlarında İngiltere’nin Levant’a ilgisi azaldığında, gücünü kademeli olarak Yahudilere devretti. Siyonistler, İngiliz silahlarını devraldı ve Irgun ile Haganah gibi en az iki silahlı grup kurdular. Bu gruplar hızla köyleri nasıl ele geçireceklerini ve insanları nasıl tahliye edeceklerini öğrendiler. İkinci Dünya Savaşı sonrası, yaklaşık 40 kolonici ağırlıklı ülke tarafından oluşan küçük BM, “iki devletli çözümü kabul etti. Toprak bölüşümü İsrail lehine yapıldı: nüfusun %25’i, toprakların %60’ını aldı.3. ABD ve Batılı ülkelerin İsrail’i desteklemesi, Filistin-İsrail dengesi üzerinde kalıcı olarak nasıl etkiler yaptı? Amerika Birleşik Devletleri açısından İsrail, enerji kaynaklarıyla çevrili bölgede stratejik bir üs işlevi görmekteydi. Buna karşılık, Arap dünyası hakkında yeterli bilgiye sahip olunmadığından, güven eksikliği hâkimdi.II. Gazze’de Güncel Durum2. Gazze’deki son gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz? İnsanî durumu nasıl tanımlarsınız? Felaket! Daha önce böyle bir durum yaşanmamıştı. Son iki yıldır ilan edilmiş bir soykırım gerçekleşiyor. Bunu çok sayıda izleyici görüyor ve sessiz kalıyor. (Yemen ve İran dışında).3. Uluslararası toplumun Gazze’deki sivil kayıplara tepkisini yeterli buluyor musunuz? Tepki mi? Hiç yok.4. Gazze’deki trajediyi sona erdirmek için öncelikli olarak hangi siyasi adımlar atılmalı? BM birliklerinin derhal gönderilmesi, İsrail’in silahsızlandırılması ve savaş suçlularının tutuklanması.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a02.jpg" width="1024" height="576"></figure>III. Uluslararası Tepkiler ve Diplomasi5. Avrupa’da yapılan Filistin’e destek gösterilerinin karar alıcılar üzerinde gerçek bir baskı oluşturduğunu düşünüyor musunuz? Evet bu gösteriler devletler üzerinde büyük bir baskı oluşturdu. Hatta karar vericiler bu duruma uzun süre direndi ve bu gösteriler görmezden gelindi.Şimdi bir takım kararlar (Filistin Devlet'ini tanıma) alındı ama bence çok geç kalındı. Sızdırılmış İsrail verilerine göre 680.000’den fazla kişi öldü; gerçek sayı çok daha yüksek. Medyada yalnızca 60.000 civarında kişi gösterildi.6. “Sumud Filosu” girişimiyle Gazze’ye insani yardım götürmenin önemi nedir? Gazze halkının sesi duyuluyor, ama bu aynı zamanda daha fazla kurban anlamına geliyor. Greta Thunberg’in katıldığı ilk filo örneğinde görüldü ki, İsrail’in saldırıları devam etti. Daha çok filo katılımcıları ön plana çıkıyor, Filistin halkı değil.7. Bazı Avrupa ve dünya ülkelerinin Filistin’i resmen tanımasının Gazze’de somut etkisi olur mu, yoksa daha çok sembolik midir? Batılı ülkelerin Filistin Devletini tanıması, teorik olarak bir takım etkiler yaratabilir ama şu an baktığımızda görüyoruz ki büyük bir önemi yok. Filistinlilerin yok edilmesi/soykırım hızla devam ediyor.8. BM ve uluslararası mahkemeler İsrail’in eylemlerini insan hakları ihlali olarak nitelendiriyor. Buna rağmen uluslararası yaptırımların uygulanmaması ne anlama geliyor ve Filistin’in diplomatik mücadelesini nasıl etkiliyor? BM’nin Güvenlik Konseyi sorunu var: En üstte 3 eski sömürgeci ve 2 BRICS temsilcisi bulunuyor… Kim kazanacak belli değil.9. Avrupa özelinde soruyorum: Avrupa ülkelerinin Filistin’i tanıma adımlarını samimi buluyor musunuz, yoksa siyasi bir manevra mı? Manevra ve halkı sakinleştirme amaçlı bir tedbir.10. Filistin halkının geleceği ve özgürlüğü konusunda umutlu musunuz? Evet, umutluyum. Ama soykırım ve Filistinlilerin sürgünü hızla devam ediyor. Bu süreçte birçok İsrailli de ülkeyi terk ediyor. Soykırım ve toprak işgali planı tam olarak işlemiyor. Savaş öncesinde yaklaşık 60.000 İsrailli Portekiz’e, savaşın başlamasıyla 12.000’i Kıbrıs’a gitmiş ve arazi satın almış. Kıbrıs yetkilileri, ikinci bir Filistin istemediklerini belirtiyor. İki devletli çözüm bir ütopya olarak görünüyor. İsrail her zaman buna karşıydı. Bu soykırımdan sonra Filistinliler de büyük olasılıkla iki devlet çözümüne karşı olacak.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1536;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a00.jpeg" width="2048" height="1536"></figure>

Filistin’in geleceği: Soykırım, direniş ve uluslararası tepkiler

İsviçre’nin prestijli teknik üniversitelerinden EPFL’de tamamladığı doktora çalışmasıyla bilim dünyasında dikkatleri üzerine çeken Nergiz Şahin Solmaz, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü’nün bu yılki sahibi oldu.

Başarıya uzanan yol

Nergiz Şahin Solmaz’ın Samsun Bafra’da başlayan başarı hikayesi, ailesinin İstanbul’a taşınma kararıyla ivme kazandı. Yatılı okulda edindiği disiplin ve Türkiye’nin önde gelen mühendislik fakültelerinde aldığı eğitimle şekillenen bu yolculuk, İTÜ’deki çift anadal programıyla bilim tutkusuna dönüştü. Akademik hedefleri onu İsviçre’ye, Avrupa’nın ileri teknoloji merkezlerine taşıdı. Bugün, bilimi insanlığa faydaya dönüştürme hedefiyle çalışan Solmaz’ın bu yolculuğu, 2025 EUROMAR Konferansı’nda verilen Raymond Andrew Ödülü ile taçlandı.Manyetik rezonans alanında en iyi doktora tezine verilen bu ödülle, genç bilim insanı sadece akademik bir başarıya değil, aynı zamanda teknolojiye erişimi demokratikleştirmeye yönelik vizyoner bir çalışmaya da imza attı.İstanbul Teknik Üniversitesi’nden başlayan mühendislik yolculuğunu İsviçre’de ileri düzey araştırmalara taşıyan Solmaz, tek yongada (single-chip) Elektron Spin ve Nükleer Manyetik Rezonans dedektörlerini entegre eden öncü projesiyle büyük takdir topladı. Kendisiyle hem bu çığır açan araştırmasını hem de bir Türk kadın mühendisin İsviçre’deki başarı hikâyesini konuştuk.Röportaj: Özgür Mumcular - Ferah Koçak ErdoğanNergiz Hanım sizi tanıyabilir miyiz?Samsun Bafra doğumluyum ve dört kardeşin en küçüğüyüm. Üç yaşındayken İstanbul’a taşındık ve ilkokulu Kağıthane Hasdal İlköğretim Okulu’nda okudum. Lise eğitimimi, Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. Üniversite giriş sınavında Türkiye genelinde 300. olarak İTÜ Elektronik Mühendisliği bölümüne üçüncü sıradan girdim ve İTÜ Vakfı ile Türk Eğitim Vakfı’ndan üstün başarı bursları aldım.Üniversitede Elektronik Mühendisliği ile birlikte Kontrol Mühendisliği çift anadal programını tamamladım. Lisans eğitimim sırasında VLSI Laboratuvarı’nda çalışarak devre tasarımına ilk adımlarımı attım. Yüksek lisans dönemimde, uzay uygulamaları için kriyojenik sıcaklıklara ve radyasyona dayanıklı radyo frekansı devre tasarımı üzerine araştırmalar yürüttüm.Üniversite yıllarında eşimle tanıştım ve evlenerek İsviçre’ye birlikte taşındık. Doktora eğitimimi EPFL’de tamamladım ve burada manyetik rezonans sensörleri için entegre devre tasarımına odaklandım. Amerika, İtalya, Almanya, Fransa ve Finlandiya’da düzenlenen konferanslara katıldım ve konuşmacı olarak davet edildim.&nbsp;Yaklaşık bir buçuk yıldır, akademiyle endüstri arasında bir köprü kuran CSEM’de görev alıyorum. Temel amacım; ileri teknolojiler geliştirmek, onları erişilebilir kılmak ve bilimsel yenilikler ile gerçek dünya problemlerine somut çözümler üreterek insanlığa katkı sağlamak.Gelecekte, daha bağımsız araştırmalar yürütebileceğim bir konuma ulaşmayı hedefliyorum.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3600.jpg" width="1024" height="576"></figure>Raymond Andrew Ödülü’nü kazandığınızı ilk duyduğunuzda neler hissettiniz? Bu ödül sizin için ne ifade ediyor?Bu ödülü kazandığımı ilk duyduğumda büyük bir mutluluk ve onur hissettim. Elektronik mühendisliği altyapısıyla manyetik rezonans alanına adım attığımda önümde pek çok belirsizlik vardı. Bu alana yeni giren bir araştırmacı olarak kendimi ne kadar geliştirebileceğimi ve bilimsel topluluk tarafından nasıl karşılanacağımı bilemiyordum. Raymond Andrew Ödülü, manyetik rezonans alanında doktorasını tamamlayan genç araştırmacılara verilen çok prestijli bir ödül ve benim için hem bir motivasyon kaynağı hem de bu alanda doğru yolda olduğumun güzel bir göstergesi.Doktora tezinizde geliştirdiğiniz “Single Chip Dynamic Nuclear Polarization Microsystems” teknolojisinin bilimsel dünyaya katkısını nasıl özetlersiniz?Bu teknoloji, dinamik nükleer polarizasyon (DNP) yöntemini çip ölçeğinde minyatürize ederek manyetik rezonansın hassasiyet sınırlarını genişletmeyi amaçlıyor. Yani, daha düşük maliyetli, daha kompakt ve yaygın kullanılabilir manyetik rezonans cihazlarının önünü açıyor. Bu sayede laboratuvar dışına taşabilecek, daha erişilebilir ölçüm ve analiz imkânları yaratmayı hedefliyoruz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3601.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bu araştırma sürecinde sizi en çok zorlayan teknik ya da teorik engel neydi ve bunu nasıl aştınız?En zorlu kısımlardan biri, yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini gerçekleştirmekti. Hem deney düzenekleri hem de kullandığımız malzemeler benim için yeniydi ve tasarladığım devrenin doğru çalıştığını göstermek için ön testler yapmak gerekiyordu. Deneyleri yürütürken bir yandan da hangi malzemenin hangi sonucu vereceğini öngörmeye, bunu güncel yayınlardan edindiğimiz bilgilerle birleştirerek en uygun deney planını oluşturmaya çalışıyorduk. Farklı fiziksel süreçleri aynı anda kontrol etmek karmaşık bir süreçti ama bu engelleri disiplinler arası bir yaklaşımla, sabırla ve ekip çalışmasıyla aşabildik. Bu süreç uzun ama öğretici oldu.&nbsp;Projenizin, özellikle DNP teknolojisinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması açısından gelecekte nasıl etkiler yaratmasını bekliyorsunuz?Özellikle yüksek frekansta çalışan DNP test ekipmanları oldukça pahalı ve dünyada sadece sayılı üniversite ve araştırma merkezi bu ekipmanlara sahip olabilecek bütçeye sahip. Doktora tezimde tasarladığımız DNP çipleri sayesinde, yüksek maliyetli gyrotronlara ve mikrodalga dalga kılavuzlarına ihtiyaç duymadan bu deneyleri gerçekleştirebildik.&nbsp;Umudum, bu teknolojinin sadece büyük laboratuvarlarla sınırlı kalmayıp daha küçük araştırma gruplarında ve hatta klinik uygulamalarda da kullanılabilir hale gelmesi. DNP, manyetik rezonans sinyalini yüzlerce kat artırabiliyor; bu da daha hızlı ve daha detaylı ölçümler yapılmasına imkân tanıyor. Böylece hem deney süreleri kısalıyor hem de daha önce mümkün olmayan, çok kısa ömürlü ve hızlı gerçekleşen dinamik süreçler takip edilebiliyor. Uzun vadede, bu teknolojinin tıp, malzeme bilimi ve biyosensörler gibi alanlarda yeni fırsatlar yaratacağına inanıyorum.İTÜ’den EPFL’ye uzanan yolculuğunuzda sizi bu alana yönlendiren motivasyon neydi?İTÜ’de lisans eğitimim sırasında elektromanyetik dalgalar, radyo frekansı devreleri gibi konularda sağlam bir altyapı edindim. Bunun yanında, kuantum fiziğinin geniş uygulama alanları tam olarak kavrayamasam da her zaman ilgimi çekiyordu. Doktora konusu seçerken EPFL’de karşıma bu alanda çalışma fırsatı çıktı. Neredeyse hiç bilmediğim bir konuda doktora yapmak başta oldukça ürkütücüydü.&nbsp;Ancak manyetik rezonansın neredeyse sınırsız uygulama alanına sahip olması ve bir elektronik mühendisi olarak bu alana kendi katkımı sunma ihtimali beni çok heyecanlandırdı. EPFL bu tür araştırmalar için çok uygun bir ortam sunuyor; deneysel olanaklarımız oldukça ileri düzeyde. Bu alanda beni en çok motive eden şey ise temel bilimin, yenilikçi mühendislikle birleşerek somut bir ürüne dönüşebilmesi.Doktora süreciniz boyunca sizi en çok etkileyen kişi ya da olay neydi?Yüksek frekansta çalışan DNP deneylerini başarıyla gerçekleştirmek oldukça uzun zaman aldı. Bir dönem, deneylerden elde ettiğimiz verileri yorumlamakta çok zorlandık ve doğrudan neden beklediğimiz DNP etkisini gözlemleyemediğimizi anlamıyorduk. Danışman hocamla aylar boyunca deneme ve sonuç değerlendirme süreci yürüttük. Her seferinde yeni bir yorum geliştiriyor, o yorumu doğrulamak için yeni bir deney ya da matematiksel hesaplama yapıyorduk. Doğru cevaba ulaşana kadar pek çok yanlış varsayımı test ettik.&nbsp;Tüm bunlar olurken büyük bir merak ve heyecanla yeni olasılıklar üretmeye devam ettik. Pes etmeyi hiç düşünmedik çünkü cevabı mutlaka bulacağımıza inanıyorduk. Danışman hocamla, daha önce birlikte yürüttüğümüz deneylerde de bana aşıladığı bu yaklaşım, neredeyse her akşam laboratuvardan çıkarken ‘Çözümü bulacağız, yarın görüşürüz’ diyerek bitirdiğimiz uzun tartışmaların bir parçasıydı. Bu süreç bana yalnızca mühendislik ve tasarımın değil, bilimsel araştırmanın da ne kadar keyifle ve azimle yürütülebileceğini gösterdi.Kadın bir mühendis ve araştırmacı olarak bilim dünyasında karşılaştığınız zorluklar oldu mu? Bunlarla nasıl baş ettiniz?Açıkçası bu konuda kendimi şanslı azınlık içinde görüyorum. Hayatım boyunca ailemden, öğretmenlerimden ve arkadaşlarımdan güçlü bir destek hissettim. Hiçbir zaman ‘bunu sen yapamazsın ama bir erkek yapar’ gibi bir düşünce bana aşılanmadı; yeteneklerim küçümsenmedi. Aksine öğretmenlerimin özel ilgisi ve kazandığım burslar bu özgüveni pekiştirdi. Egitim hayatım boyunca arkadaşlarımdan, asistanlardan ve hocalarımdan her zaman saygı ve destek gördüm. Türkiye’de kız öğrencilerin çalışkan ve başarılı olduğu yönündeki yaygın algının da bu anlamda bana moral verdiğini söyleyebilirim.EPFL’ye geldiğimde de içinde yer aldığım laboratuvar ortamında ve hocalarımla çalışırken hep yeteneklerime değer verildiğini hissettim. Bunun yanında EPFL’de kadın araştırmacılara destek sağlayan ‘Fix the Leaky Pipeline’ programına katıldım. Bu sayede harika kadın araştırmacılarla tanıştım ve aslında pek çok kadının bilim dünyasında ne tür engellerle yüz yüze kaldığını yakından gördüm. Bu süreçte ben de kendi kendime koyduğum görünmez sınırların farkına vardım. Bu, hâlâ üzerinde çalışmaya ve kendimi geliştirmeye devam ettiğim bir alan.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/31eb92bc7b5b4ee63b53d3603.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sizin gibi yüksek teknoloji alanlarında çalışmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?Meraklı olun, soru sormaktan çekinmeyin ve hata yapmaktan korkmayın. Yeni bir alana girerken yeteneklerinizden şüphe etmeyin, cesur olun. Ben hiçbir başarının sadece büyük bir zekânın ürünü olduğuna inanmıyorum; ama her başarının mutlaka büyük bir emeğin sonucu olduğundan eminim.&nbsp;İyi bir ekipte yer almak ve farklı disiplinlerden insanlarla çalışmak vizyonunuzu inanılmaz derecede genişletir. Mümkünse farklı alanlarda araştırma yapan insanlarla iletişim kurun, onlardan öğrenin. Ve unutmayın: Sabır çok önemli. Büyük fikirler bir günde gerçeğe dönüşmez, ama emekle, inatla ve merakla mutlaka yolunu bulur.Akademide mi kalmayı düşünüyorsunuz yoksa endüstride de çalışmalar yapmak istiyor musunuz?Şu anda çalıştığım kurum olan CSEM, akademi ile endüstri arasında tam anlamıyla bir köprü görevi görüyor. Doktora sonrasında araştırmalarımı burada yürütüyorum. İçinde yer aldığım grup bugüne kadar birçok başarılı tasarıma imza atmış, içinden start-up şirketler çıkarmış bir ekip.&nbsp;Bu farklı ortam, uzun zamandır fırsat bulamadığım alanlarda kendimi geliştirmeme imkân sağlıyor. Grubumuzda elektronik devre tasarımında 20 yılı aşkın deneyime sahip mühendislerle çalışıyorum ve onlarla yaptığım fikir alışverişleri manyetik rezonans alanında uygulanabilir yeni fikirler ortaya çıkarıyor.Aslında yüksek lisansım sırasında da bir süre İTÜ Teknopark’taki Mikroelektronik firmasında yarı zamanlı çalışmış ve oradaki tecrübeli mühendislerden çok şey öğrenmiştim. Hatta o dönemde edindiğim pratik bilgilerin, doktora sırasında tasarladığım devrelerin başarıyla çalışmasında kritik rol oynadığına inanıyorum.Demek istediğim şu ki: akademi ve endüstri, birbirini sürekli besleyen ve birlikte ilerleyen iki DNA sarmalı gibidir. Benim gönlümde uzun vadede akademi var; çünkü bir ürünü geliştirmekten ziyade, sıfırdan yepyeni bir ürünün gerçeğe dönüşebileceğini göstermek bana çok daha heyecan verici geliyor. Tabii en büyük hayalim, bu fikirlerin sadece laboratuvarda kalmayıp bir gün gerçek dünyaya taşınarak birilerine, ne kadar küçük olursa olsun, somut bir fayda sağlaması.Araştırma konularınız arasında özellikle ilginizi çeken, gelecekte derinleşmeyi planladığınız yeni bir teknoloji ya da alan var mı?Şu anda kuantum algılama ve biyouyumlu mikro sistemler alanı özellikle ilgimi çekiyor. Manyetik rezonans tekniklerini biyomedikal cihazlarla birleştirmek önemli fırsatlar sunabilir ve bu yönde derinleşmeyi hedefliyorum. Bu alanda ilerlemek için iş birlikleri geliştirmem ve yapılabilecekler konusunda kendimi daha fazla beslemem gerektiğinin farkındayım.&nbsp;Şu anda bilgi ve yetkinlik alanım doğrultusunda alana katkı sağlayacağına inandığım devreleri tasarlamaya devam ediyorum. Kısa vadede, geniş sıcaklık aralığında çalışabilen, farklı yöntemleri ve frekansları aynı çipte bir araya getiren gelişmiş manyetik rezonans devreleri tasarlamayı hedefliyorum. Böylece pek çok farklı deney tek bir çip ile gerçekleştirilebilecek.Uluslararası iş birliklerinin araştırmalarınızdaki yeri nedir? Türkiye’deki üniversitelerle ortak projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz?Uluslararası iş birliklerinin degerini gittikce daha iyi anliyorum. Farklı bakış açıları ve teknik imkanlar bir araya geldiğinde çok daha yaratıcı çözümler üretilebiliyor. Gelecekte Türkiye’deki üniversitelerle de ortak projelerde yer almayı çok isterim. Bu tür bağların hem bilgi paylaşımı hem de insan kaynağı açısından büyük katkı sağladığına inanıyorum.Kendi kariyer hikayenizi düşündüğünüzde, geriye dönüp genç Nergiz’e bir cümleyle ne söylemek isterdiniz?Kendine güven ve fikirlerinin pesinden kosmaktan asla çekinme. Daima açık iletişimden yana ol; sorunları ertelemeden, güzel bir iletişimle çöz. Yıllar önce İTÜ’den bir hocamın bana söylediği bir sözün ne kadar doğru olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyorum: ‘Ne olmak istiyorsan, o olacaksın.’ Çok basit ama benim için çok güçlü bir cümle. Hâlâ kendime sık sık bunu hatırlatıyorum.

Bir Türk kadınının bilimde çığır açan devrimi

Modernleşme denince akla genellikle teknolojik gelişmeler, eğitim reformları ve hukukta yapılan değişiklikler gelir. Ancak tarihî süreçler sadece görünen yüzlerden ibaret değildir. Bir toplumun dönüşümünde, yüksek sesle konuşmayan ama derin izler bırakan aktörler de vardır. 

Sessiz aktörler

Pusula Swiss olarak, Osmanlı’nın son döneminde hem devletin çeşitli kademelerinde görev almış hem de tasavvuf geleneğine sıkı sıkıya bağlı kalmış bu "sessiz aktörler"i gündeme taşımak istedik.&nbsp;Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalarını sürdüren ve Osmanlı’nın geç dönem sûfî bürokratları üzerine kapsamlı çalışmalar yürüten Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya ile gerçekleştirdiğimiz bu röportaj, modernleşme ile maneviyat arasında kurulmuş köprülerin izini sürüyor.Pusula Swiss: Sayın Yalçınkaya, bize öncelikle akademik geçmişinizden ve sizi “sûfî bürokratlar” gibi özel bir alana yönlendiren sebeplerden bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Elbette. Lisans ve yüksek lisans eğitimim sırasında Osmanlı düşünce tarihi ve tasavvuf geleneği benim ana ilgi alanımdı. Doktora tezimi Ken’ân Rifâʿî üzerine hazırladım. Ardından Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü’nde akademik kariyerime başladım. 2022-2024 arasında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde (CMES) doktora sonrası araştırmalarımı yürüttüm. Halen Harvard Universitesi kaynaklarıyla sabbatical sürecimdeyim ve doktora sonrası araştırmalarımı yayın haline getiriyorum. Burada geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde sûfî entelektüellerin devlet ve toplum üzerindeki etkilerini inceledim. Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, tarih yazımında çoğu zaman göz ardı edilen bu aktörlerin, modernleşme sürecinin manevî ve ahlâkî yüzünü temsil etmesiydi.Pusula Swiss: "Sûfî bürokrat" kavramı ilk bakışta tezat gibi görünüyor. Bu tanımı biraz açar mısınız?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Haklısınız, kulağa zıt gibi geliyor. Bir yanda mistik hayatın sadeliğini benimseyen sûfîler, diğer yanda seküler devlet düzeni içinde görev yapan bürokratlar... Ancak Osmanlı toplumunda bu ikilik düşündüğümüz kadar keskin değildi. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında birçok devlet adamı aynı zamanda bir tarikata mensuptu. Bu kişiler hem mektepler açıyor, eğitim reformları yapıyor hem de dergâhlarda zikir halkalarına katılıyor, Mesnevî okutuyorlardı. Onların çok yönlü kimlikleri sayesinde devletin teknik modernleşmesi ile toplumun manevî değerleri arasında bir denge sağlandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c819.jpg" width="1024" height="576"></figure>Pusula Swiss: Bu sûfî bürokratlar Osmanlı modernleşmesine ne tür katkılar sundular? Reformlara karşı mıydılar yoksa desteklediler mi?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu noktada geleneksel anlatılarla yüzleşmemiz gerekiyor. Osmanlı modernleşmesini genellikle seküler, Batıcı elitlerin projesi gibi görürüz. Ancak gerçekte sûfî entelektüeller bu sürecin tam içindeydiler. Örneğin, Aşçı Dede İbrahim Halil Efendi'nin hatıratında Japonya'nın modernleşmesinden övgüyle bahsedilir. Bu isimler reformları bir tür dinî sorumluluk olarak gördüler. Gazetelerde yazılar yazdılar, halka yeniliklerin gerekçelerini anlattılar. Modernleşmenin vicdanı oldular diyebiliriz. Yaptıkları iş, sadece modern kurumları savunmak değil; bu kurumlara manevî ve ahlâkî içerikler kazandırmaktı.Pusula Swiss: Örnek olarak kimleri sayabiliriz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ken’ân Rifâʿî bu profilin en çarpıcı örneği. Galatasaray Sultanîsi mezunu, aynı zamanda şeyh. Maarif Nezareti’nde müfettişlik yapmış, vilayetlerde maarif müdürlüğü görevinde bulunmuş. İstanbul’da Ümmü Ken’an Dergâhı’nı kurmuş. Cumhuriyet’in radikal reformlarına dahi anlayışla yaklaşmış biri. "Gerçek tekke kalptedir" diyerek, zahiri kurumların değil, tasavvufun özünün korunmasını savunmuştur. Hem klasik Türk musikisine hem de Batı müziğine ilgi göstermiş, piyano çalmış ve ilahiler bestelemiştir.Veled Çelebi İzbudak da önemli bir örnek. Mevlânâ soyundan gelen bir Mevlevî şeyhi, ama aynı zamanda II. Meşrutiyet’ten itibaren Modernleşme süreçlerinde aktif olarak yer almış, Cumhuriyet döneminde de milletvekili olarak görev almış bir dil âlimi. Türk Dil Kurumu’nda çalışmış, 12 ciltlik bir sözlük hazırlamış. Mevlânâ Dergâhı'nın müzeye dönüştürülmesinde de adı geçiyor. Onun hikâyesi, sûfî kimliğin ulus-devlet reformlarıyla çatışmadığını, tam tersine bu sürece içeriden katkı sunduğunu gösteriyor.Pusula Swiss: Daha az bilinen ama önemli isimlerden de bahseder misiniz?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Mehmet Şemseddin Ulusoy, Bursa’da Halvetî-Misrî Dergâhı'nın son şeyhi. Şiirlerinde modern toplumun meselelerini tasavvuf perspektifinden değerlendirmiş. Aşçı Dede İbrahim Halil, II. Abdülhamid döneminde hem mutfakta hizmet etmiş hem de hatıratında dönemin reform tartışmalarına yer vermiştir. Bu metinler, sufîlerin dünyadan kopuk olmadığını, aksine yenilikleri takip ettiklerini gösteriyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/4cd25ef3a8c8b7b7fcc50c81a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tâhirü’l-Mevlevî ise tam bir entelektüel. Hem mevlevî hem de eğitimci, şair ve yayıncı. 1912’de yazdığı "Teşebbüs-i Şahsî" romanı, tasavvufun çalışma ve girişimcilik ahlâkıyla nasıl örtüştüğünü gösteriyor. O, “çalışmak da ibadettir” anlayışıyla sûfîlerin üretken bireyler olmasını savunmuş.Pusula Swiss: Günümüz için bu “sessiz aktörler”in ne gibi bir anlamı olabilir sizce?Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Bu isimler bize çok şey söylüyor. Öncelikle tarihî süreçlerde seküler ve dindar ayrımının bu kadar keskin olmadığını hatırlatıyorlar. Modernleşme, manevî değerlerle çatışmak zorunda değil. Aksine, etik ilkelerle desteklendiğinde daha kalıcı hale geliyor. Ken’ân Rifâʿî gibi bir isim hem Batılı yaşam tarzına açık hem de tasavvufun özüne sadık kalabiliyorsa, bu bizler için çok güçlü bir mesaj. Kamu hizmetinde, eğitimde ya da kültürde çalışan herkes için ilham verici. Sessiz aktörlerin geçmişte söyledikleri, bugün de içimizde yankılanıyor. Bu yüzden onları hatırlamak, sadece tarihî bir borç değil; aynı zamanda toplumsal bilinç ve geleceğe yönelik vizyon açısından da çok değerli.Pusula Swiss: Çok teşekkür ederiz bu derinlikli ve ufuk açıcı sohbet için.Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya: Ben teşekkür ederim. Bu tür konulara yer vermeniz, geçmişle bugün arasında kurduğumuz bağların güçlenmesine katkı sağlıyor.

Tasavvufla reform arasında: Sessiz bir dönüşümün izinde

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "Pets in Turkey"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…Röportaj:&nbsp;Özgür Mumcular<ul><li>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;<ul><li>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</li></ul>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</li></ul>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.<ul><li>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</li></ul>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.<ul><li>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</li></ul>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.<ul><li>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</li></ul>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</li></ul>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</li></ul>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.<ul><li>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</li></ul>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.<ul><li>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</li></ul>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.<ul><li>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</li></ul>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></li><li>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</li></ul>