Kimler sosyal yardım alabiliyor?
İsviçre, yurt dışında yaşayan vatandaşlarına yalnızca bazı sıkı kriterler karşılandığında sosyal yardım sunuyor. Yardımdan faydalanmak isteyen kişinin:
- Resmi olarak yurtdışı İsviçrelisi kaydı olması gerekiyor.
- Çift vatandaş olması durumunda İsviçre vatandaşlığının baskın olduğu kanıtlanmalı. (Bu, büyüdüğü ülke, vatandaşlığı nasıl kazandığı, İsviçre ile ilişkileri gibi kriterlerle belirleniyor.)
- Gerçek bir maddi sıkıntı içinde olması ve geçimini yaşadığı ülkede sağlayamıyor olması şart.
- Malvarlığı büyük ölçüde tüketilmiş olmalı.
- İsviçre’ye dönmek makul değilse (örneğin aile bağları nedeniyle), ancak o zaman yurtdışında yardım devam edebilir.
Yardım başvurusu nasıl yapılır?
Başvuru süreci, yaşanılan ülkedeki İsviçre temsilciliği üzerinden yürütülüyor. Başvuru sahibi, kimlik belgeleri, sağlık raporları, banka hesap dökümleri, kira sözleşmesi gibi belgeler sunmak zorunda. Temsilcilik bu belgelerle bir dosya hazırlayıp, Bern’deki SAS (Sozialhilfe Auslandschweizer) birimine iletiyor. Karar, merkezi olarak burada veriliyor ve yasal olarak itiraz edilebilecek bir bildirimle duyuruluyor.
Kaç kişi yardım alıyor?
2024 yılında 239 başvuru yapıldı, ancak sadece 96’sı kabul edildi. Kabul oranı %40. Yardım miktarı ise toplamda 802.865 İsviçre Frangı oldu. Bu oran, son yıllarda düzenli olarak düşüyor. Bunun nedeni olarak, yurt dışında yaşayan İsviçrelilerin %75’inin çift vatandaşlığa sahip olması ve bazı durumlarda İsviçre’nin değil, diğer vatandaşlığın geçerli sayılması gösteriliyor.
En çok yardım alan ülkeler: Tayland, İspanya, Filipinler, ABD ve Brezilya.
Ne kadar yardım alınıyor?
Yardım miktarı yaşanılan ülkenin yaşam maliyetine göre belirleniyor. Amaç, yalnızca asgari geçim düzeyini sağlamak. Örneğin, tropikal bir ülkede Batı Avrupa tarzı beslenme alışkanlığı sosyal yardım kapsamında sayılmıyor. Lüks talepler —örneğin Tayland’daki bir başvurucunun bahçıvan maaşını yardım kapsamında istemesi— Federal Mahkeme tarafından reddedildi.
SAS, ayrıca özel durumlarda diş tedavisi, hastane masrafları, mobilya alımı, onarım giderleri ve İsviçre’ye geri dönüş bileti gibi kalemleri de karşılayabiliyor.
Sosyal yardım alanlar geri ödeme yapmalı mı?
Evet. Yardım alan kişiler, tekrar maddi güce kavuşmaları halinde bu destekleri geri ödemekle yükümlü. Bu durum, örneğin miras alınması, emeklilik gelirine ulaşılması veya yeni bir iş bulunması halinde geçerli. Geri ödeme süresi 10 yıl içinde sona eriyor, ancak SAS bu süreden önce vazgeçebilir.
Yurt dışında yaşayan İsviçrelilere sağlanan sosyal yardım, sıkı kurallarla çerçevelenmiş ve yalnızca gerçek ihtiyaç sahiplerine yönelik bir destek. Kamuoyundaki “bedavacılık” eleştirilerine rağmen, çoğu başvuru reddediliyor ve destek miktarı sınırlı. Diğer yandan, zengin yabancılara sunulan ayrıcalıklar, toplumsal adalet açısından yeni sorular gündeme getiriyor.
