
Kilit nokta: Serbest dolaşım
AB, İsviçre’nin talebi doğrultusunda serbest dolaşıma ilişkin "koruma maddesi" üzerinde esneklik sağladı. Başlangıçta gündemde olmayan bu düzenleme, İsviçre’nin iç politik dinamiklerini dikkate alan bir hamle olarak değerlendiriliyor. Brüksel, bu adımla, anlaşmanın İsviçre halkı tarafından kabul edilme şansını artırmayı hedefliyor.
Ancak bu esneklik karşılıksız değil. İsviçre, AB’den gelen öğrenciler için yükseköğrenim ücretlerinde eşitlik sağlamayı kabul etti. Bu düzenleme, AB üyesi ülkelerden gelen öğrencilerin İsviçre’deki üniversite ve yüksekokullarda daha düşük ücretlerle eğitim almasını mümkün kılacak.

Müzakerelerin amacı ve süreci
Federal Konsey, AB ile olan ikili ilişkilerin daha istikrarlı ve öngörülebilir bir hale getirilmesini hedefliyor. Bu ilişkilerin güçlendirilmesi; ekonomik iş birliği, bilimsel araştırma ve küresel krizlerin çözümü gibi konularda İsviçre’nin güvenliği ve refahı açısından stratejik önem taşıyor.
Mart 2024’te kabul edilen müzakere yetkisi doğrultusunda İsviçre heyeti, 197 toplantı gerçekleştirdi. Müzakerelerde, serbest dolaşım, devlet destekleri ve ekonomik iş birliği gibi konular ele alındı. Özellikle serbest dolaşımın sınırlandırılması durumunda uygulanacak koruma maddesi gibi hassas konulara çözüm getirildi.
Ana Maddeler
- Serbest Dolaşım: İsviçre’nin göç politikalarının ekonomik ihtiyaçlara uyumlu şekilde düzenlenmesi sağlandı. Ayrıca, sosyal sistem üzerindeki etkilerin azaltılması ve kötüye kullanımların önlenmesi için ek tedbirler getirildi.
- Ekonomik İş Birliği: İsviçre, AB ile enerji, tarım, sağlık ve ulaşım gibi sektörlerde iş birliğini sürdürecek.
- Araştırma ve Eğitim: İsviçre’nin Horizon Europe ve benzeri programlara tam katılımı sağlanacak.
- Mali Katkılar: İsviçre, 2025-2029 döneminde AB’ye yıllık 130 milyon İsviçre Frangı katkıda bulunacak. Bu miktar, AB ülkelerinde ortak projelere aktarılacak.
Kantonlar ve Sosyal Partnerlerle iş birliği
Kantonlar ve diğer sosyal partnerler, müzakerelerin her aşamasında aktif olarak bilgilendirildi. Federal Konsey, bu iş birliğini destekleyerek, yerel aktörlerin taleplerinin müzakere sürecinde dikkate alındığını belirtti.
Sonraki adımlar
Anlaşmaların yasal ve dilsel düzenlemeleri tamamlandıktan sonra, metinler 2025 baharında iki tarafın baş müzakerecileri tarafından imzalanacak. Daha sonra, İsviçre parlamentosunun onayına sunulacak ve gerekirse halk oylamasına gidilecek.
Federal Konsey, yaz tatilinden önce, 2025 yazında, bu anlaşmalarla ilgili bir danışma süreci başlatmayı ve ardından 2026 başında parlamento onayına sunmayı planlıyor.
Stratejik önem
Bu anlaşma paketi, İsviçre’nin AB ile ilişkilerini uzun vadede sağlam bir temele oturtmayı amaçlıyor. Hem mevcut iş birliği alanlarının güçlendirilmesi hem de yeni sektörlerde iş birliği fırsatlarının yaratılması hedefleniyor. Federal Konsey, bu sürecin İsviçre halkı için ekonomik ve sosyal faydalar sağlayacağına inanıyor.