CDF’ye göre, kantonların federal gelir vergisi tahsilatını denetleyen Federal Vergi İdaresi (AFC), kanton denetim raporlarını yeterince titizlikle incelemiyor. Bu nedenle hatalar uzun süre fark edilmiyor ve federal devletin gelirlerinde azalmaya yol açabiliyor.
Rapor, bazı kantonların federal gelir vergisi yasasının eşit uygulanmasını ihmal ettiğini ortaya koyuyor. CDF, kayıpları tam olarak rakamsal olarak vermese de, örnek olarak Cenevre ve Thurgau kantonlarını gösteriyor. Bu kantonlarda uzun süre fark edilmeyen hatalar, vergi gelirlerinde kayıplara ve federal devlet için ek maliyetlere neden oldu. Cenevre’deki durum Kasım ayında zaten kamuoyuna açıklanmıştı.
Cenevre ve Thurgau’daki Hatalar
CDF, “Cenevre kantonu, önceki yıllara ait bazı geçici vergi faturalarını hâlâ oluşturmadı ve durumu düzeltmek zorunda. Bu durum, federal devlet için yaklaşık 600–800 milyon İsviçre Frangı tutarında tek seferlik ek gelir anlamına geliyor” ifadelerini kullanıyor.
Bilgisayar kaynaklı bir hata nedeniyle, kanton yıllarca şirketler için eksiksiz geçici vergi faturaları oluşturamadı. Bunun iki sonucu oldu: Gelirler gecikmeli olarak kaydedildi ve AFC, şirketlerin gönüllü ödedikleri avanslara faiz ödemek zorunda kaldı.
CDF’ye göre, Cenevre Kantonal Mali Kontrol Kurumu bu sorundan Ocak 2024’ten itibaren haberdardı ancak denetim raporunda belirtmedi. Benzer bir hata Thurgau kantonunda da gözden kaçtı; 2022’de yaklaşık 7,2 milyon CHF’lık geçici fatura oluşturulmadı ve kantonal denetim fark etmedi.
CDF, federal denetim otoritesinin iki kantonun denetim raporlarını yeterince sorgulamamasını eleştiriyor.
Yönergeler Çok Belirsiz
Rapor ayrıca, yüksek vergi geliri olan kantonlara yeterince dikkat edilmediğini vurguluyor. Zürich, Cenevre, Vaud, Zug ve Basel-Stadt kantonları, 2024’te toplam federal gelir vergisi gelirlerinin yaklaşık %57’sini sağladı.
CDF, AFC’nin yayınladığı genelgelerin çok yoruma açık olduğunu ve kantonlar arasında farklı uygulamalara yol açtığını belirtiyor. Özellikle vakıf vergisi muafiyetlerinde farklılıklar göze çarpıyor; bazı kantonlar, eski bir genelgeye dayalı farklı uygulamalar yapıyor. Bu farklılıklar finansal dengesizlikler yaratabiliyor ve federal devlet için gelir kaybına yol açabiliyor.
AFC, CDF’nin tüm önerilerini kabul ettiğini ve denetim uygulamalarını ile kantonlarla iş birliğini gözden geçireceğini açıkladı. 2024’te AFC, federal gelir vergisi kapsamında yaklaşık 30 milyar CHF topladı. Bu vergiler kantonlar tarafından tahsil ediliyor ve tutarın yaklaşık beşte biri kantonlarda kalıyor.
