“Kesinti yapmak hiçbir zaman hoş değildir ama herkes harekete geçmenin gerekliliğini kabul ediyor” diyen Maliye Komisyonu Başkanı ve PLR milletvekili Olivier Brodard, yasanın kaçınılmaz olduğunu vurguladı. Kantonal maliye bakanı Jean-Pierre Siggen de tasarının bir “uzlaşma” ürünü olduğunu söyledi ve “LAFE’nin kabul edilmesi hayati önem taşıyor. 2026 bütçesinin %3,3 artış göstermesi, herhangi bir yıkımın söz konusu olmadığını gösteriyor” dedi.

Sol kanat adına rapor sunan Marie Levrat (PS) ise Fribourg’un “zenginlere yönelik fazla cömert bir vergi politikası” izlediğini savunarak yasanın yürütmeye geri gönderilmesini istedi. Ancak bu talep, merkez partilerden gelen desteklere rağmen 67’ye karşı 38 oyla reddedildi.

Gelirlerin %30’u, tasarrufların %70’i giderlerden
Mali düzenleme planı (PAFE), bütçeyi düzeltmek için önlemlerin %70’ini harcamalarda, %30’unu gelirlerdeuygulamayı öngörüyor. Toplamda 85 önlemden 23’ü Büyük Konsey’in yetkisinde. Bu adımların 2026 bütçesine yıllık ortalama 135 milyon frank katkı sağlaması bekleniyor.

Kantonun 12.800’den fazla çalışanını kapsayan önlemlerin toplam maliyeti 110 milyon frank olacak. En önemli adımlar arasında:

• Maaşlara endeksleme yapılmaması: Devlete üç yılda 71 milyon, belediyelere ise 23 milyon frank tasarruf sağlayacak.
• Maaş artışlarının 8 ay ertelenmesi: Bu uygulama devlete 34 milyon, belediyelere 10,8 milyon frankkazandıracak.

Vergi ve kesintilerde yeni düzenlemeler
Plan ayrıca “soğuk artışın” (progression à froid) uyarlanmayarak üç yılda kantona 60 milyon, belediyelere 67,7 milyon frank ek gelir sağlamasını hedefliyor.

İş seyahati gideri indirimi de 12.000 franktan 8000 franka düşürülecek. Bu önlemden 18.500 vergi mükellefi etkilenecek ve kanton 15,5 milyon, belediyeler 13 milyon frank ek gelir elde edecek.

Ayrıca belediyelerin, AVS/AI tamamlayıcı ödeneklerinin %25’ini (88,6 milyon) ve toplu taşıma giderlerinde daha yüksek bir payı (20,1 milyon) üstlenmesi gerekecek.

2026’da yürürlüğe girebilir
LAFE’nin Cuma günü kabul edilmesi hâlinde, yasal değişiklik gerektiren önlemlerin çoğu 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek. Yürütmenin yetkisinde olan önlemler ise yasa reddedilse bile uygulanabilecek.

Ancak Büyük Konsey yasayı reddederse ya da finansal etkilerini azaltacak değişiklikler yaparsa, 2026 bütçesi anayasaya uygun olmayacak ve hükümetin yeni bir bütçe tasarısı hazırlaması gerekecek.