Konut fiyatları ve kiraların yüksekliği, özellikle Güney ve Doğu Avrupa’da gençlerin ebeveynleriyle daha uzun süre birlikte yaşamasına yol açıyor. Hırvatistan’da gençler ortalama 31,3 yaşında evden ayrılırken, Slovakya’da bu yaş 30,9, Yunanistan’da 30,7, İtalya’da 30,1 ve İspanya’da 30 olarak kaydedildi. Buna karşılık, Kuzey Avrupa ülkelerinde gençler daha erken yaşta bağımsızlıklarını kazanıyor; Finlandiya’da 21,4, Danimarka’da 21,7 ve İsveç’te 21,9 yaş ortalamasıyla aile evinden ayrılıyorlar.
16-29 yaş arasındaki gençlerin yüzde 80’inden fazlası Hırvatistan, Slovakya, İtalya, İspanya, Polonya, Yunanistan ve İrlanda’da aileleriyle yaşamaya devam ediyor veya hane gelirine katkıda bulunuyor. Yükselen konut maliyetleri, gençlerin evden ayrılmasını ertelemesine neden oluyor ve bu durum “kiralama krizi” olarak adlandırılıyor.
Avrupa Uygun Fiyatlı Konut Planı raportörlerinden Thomas Kattnig, konut krizinin toplumsal etkilerine dikkat çekerek, AB düzeyinde yol gösterici ilkelerle uygun fiyatlı konut hakkının hukuka dahil edilmesini ve bir eylem planı geliştirilmesini önerdi.
Gençlerin kalabalık hanelerde yaşama olasılığı AB genelinde yüksek. 2024’te gençlerin dörtte birinden fazlası kalabalık evlerde yaşadı; bu oran 2023’e göre 0,5 puan arttı. Kalabalık hanelerde yaşamanın en düşük olduğu ülke Kıbrıs (%4,1), en yüksek olduğu ülke Romanya (%58,3) oldu. Letonya ve Bulgaristan’da gençlerin yarısından fazlası, Litvanya, İtalya, Slovakya, Polonya, Hırvatistan ve Yunanistan’da ise üçte birinden fazlası kalabalık hanelerde yaşıyor.
15-19 yaş grubundaki gençler, kalabalık evlerde yaşama açısından en çok etkilenen kesim olarak öne çıkıyor. 2024’te AB’deki gençlerin yaklaşık yüzde 10’u, kullanılabilir gelirlerinin yüzde 40’ını veya daha fazlasını konuta ayırmak zorunda kalan hanelerde yaşamaktadır.
Konut maliyetinin gençler üzerindeki yükü ülkeden ülkeye değişiyor. Yükün en düşük olduğu ülkeler Hırvatistan (%2,1), Güney Kıbrıs (%2,8) ve Slovenya (%3,0) olurken, en yüksek oranlar Yunanistan (%30,3) ve Danimarka (%28,9) olarak görüldü. Kuzey Avrupa’da gençlerin aile evinden daha erken ayrılması, konut maliyeti yükünü artırırken, Güney Kıbrıs, Hırvatistan ve İtalya gibi ülkelerde geç ayrılma, yükün daha düşük kalmasını sağlıyor.
