Ferah

ABD’de, 1.000’den fazla şampuan şişesi, üretici firmanın potansiyel bir bakteri kontaminasyonu tespit etmesi üzerine geri çağrıldı. Tec Italy Shampoo Totale adlı ürünün, ciddi enfeksiyonlara yol açabilen Klebsiella oxytoca bakterisi içerebileceği belirtildi.

Geri çağırma kararı, New York ve Kaliforniya eyaletlerinde dağıtımı yapılan ancak diğer eyaletlere de gönderilmiş olabileceği düşünülen şampuanlar için alındı. Ürünün ana üreticisi Almanya merkezli Henkel firması olup, şampuanın Meksika şubesi tarafından üretildiği bildirildi.Şampuan, yeşil renkteki 1 litrelik plastik şişelerde satılıyor ve UPC kodu 7501438375850 olarak belirtiliyor. Ürün, Avrupa’da da çevrimiçi satış yoluyla tüketicilere ulaşabiliyor.Bakterinin insan sağlığına etkisiHenkel, Klebsiella oxytoca bakterisinin bağırsaklarda doğal olarak bulunduğunu ancak vücutta farklı bölgelerde ortaya çıkmasının göz, burun ve cilt enfeksiyonlarına yol açabileceğini açıkladı. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler için daha büyük bir risk taşıdığı vurgulandı.Firma, bugüne kadar herhangi bir sağlık sorunu bildirilmediğini ancak yapılan mikrobiyolojik analizlerde bakteriye rastlandığını duyurdu.Tüketicilere uyarıHenkel, geri çağırma kapsamındaki ürünü satın alan tüketicilerin kullanmamaları gerektiğini belirtti. Ürünü kullanmış ve herhangi bir sağlık sorunu yaşamış olanların derhal bir doktora danışmaları tavsiye edildi.

ABD’de 1000 şampuan bakteri nedeniyle geri toplatıldı

İsviçre hükümeti, Cenevre’nin uluslararası örgütlere ev sahipliği yapan merkezi konumunu korumak ve güçlendirmek amacıyla toplam 269 milyon İsviçre frankı tutarında bir destek paketi hazırladı. 

İsviçre’nin uluslararası itibarı

Federal Konsey, Cuma günü bu yatırımın parlamentoda onaylanması için resmi teklifte bulundu.Federal Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis’in, söz konusu planlara ilişkin detayları Bern'de düzenleyeceği bir basın toplantısıyla açıklaması bekleniyor. Hükümetin yayımladığı açıklamada, son aylarda bazı ülkelerin katkı paylarını azaltması veya ödemeleri durdurması nedeniyle Cenevre’deki uluslararası kuruluşların ciddi likidite sorunlarıyla karşı karşıya kaldığı vurgulandı.Bu durum, çok sayıda kuruluşun bütçelerini kesmesine, personel çıkarmasına veya hatta yurtdışına taşınmayı değerlendirmesine neden oldu.Bu gelişmeler karşısında İsviçre hükümeti, Cenevre’nin uluslararası kuruluşlar için cazip bir merkez olmaya devam etmesini sağlamak istiyor. Federal Konsey’in sunduğu destek paketi üç ana unsurdan oluşuyor:<ol><li>2025 yılı için ek bütçe: Mevcut yıl içinde uygulanmak üzere 21,5 milyon franklık ek bütçe öngörülüyor.</li><li>2026-2029 dönemi için uzun vadeli destek: Bu yıllar için toplam 130,4 milyon franklık bir bütçe talep ediliyor. Bu tutarın içinde 2025’te başlatılan acil önlemlerin 2026’da da sürdürülebilmesi için ayrılan 21,5 milyon frank da bulunuyor.</li><li>Uluslararası Kuruluşlar için Emlak Desteği: Hükümet, bu kuruluşların kullandığı bazı gayrimenkullere yönelik geri ödemesiz dönem tanımayı planlıyor. Ayrıca 50 yıl vadeli, faizsiz 78 milyon franklık bir kredi verilmesi de teklif ediliyor. Bu kaynak, vakfın mülk portföyünün üçte birinin yenilenmesi için kullanılacak.</li></ol>Federal Konsey, bu destek paketinin İsviçre’nin uluslararası itibarını korumak açısından stratejik önem taşıdığı görüşünde.

İsviçre, Cenevre'nin uluslararası rolünü güçlendirmek için 269 milyon frank bütçe ayırdı

İsviçre tarihinde bir ilk gerçekleşiyor: Mühleberg (BE) nükleer santralinin söküm süreci yarı noktaya ulaştı. 2031 yılına kadar sürmesi planlanan bu büyük proje, takvime uygun olarak ilerliyor.

İsviçre’de kapatılan ilk nükleer santral

Söküm çalışmalarının sorumlusu Stefan Klute’nin verdiği bilgiye göre, 13.000 tonluk metal yapıların yarısından fazlası artık tesis dışına çıkarıldı. Santral, ekonomik nedenlerle 20 Aralık 2019’da faaliyetini durdurmuştu ve böylece İsviçre’de kapatılan ilk nükleer santral olmuştu.<h3>2030 sonunda radyasyonsuz hale gelecek</h3>Söküm çalışmaları, 6 Ocak 2020’de başladı. Planlara göre 2030 yılının sonuna kadar tesisteki tüm radyoaktif malzemeler temizlenmiş olacak. Ardından federal makamların onayıyla 2021’de konvansiyonel yıkım aşamasına geçilecek. Kullanılmayan yapılar bu süreçte yıkılacak.Santralin dış cephesinde bugüne kadar büyük bir değişiklik görünmese de, içeride yoğun bir faaliyet sürüyor. Birçok ekipman söküldü; kalan parçalar pembe ve maviyle işaretlendi. Pembe, kullanım dışı ekipmanları, mavi ise sökülebilecek parçaları ifade ediyor.Söküm süreci, içeriden dışa doğru, özellikle de en radyoaktif alanlardan başlayarak ilerliyor. Şimdiye dek gerçekleşen en kritik adım, reaktörden tüm yakıt elemanlarının çıkarılması oldu.<h3>Yeni enerji yatırımı gündemde</h3>Santrali işleten BKW şirketi, 2024 yılı sonunda yaptığı açıklamada, Mühleberg alanını 2034’ten itibaren yeniden enerji üretimi amacıyla kullanmak istediğini duyurdu. Şirket, hidroelektrik ve nükleer santral arasında kalan bu bölgenin, teknolojik enerji kullanımı açısından "ideal" bir alan olduğunu vurguladı.BKW, 2030’a kadar olan enerji stratejisinde nükleer güç artışına yer vermese de, teknolojik gelişmelere açık olduğunu belirtti. Şirket, "İklim hedeflerine ulaşmak, enerji arzını güvence altına almak ve doğayı korumak istiyorsak, nükleer enerji gelecekte çözümün bir parçası olabilir," açıklamasında bulundu.BKW’nin, Mühleberg alanını yeniden kullanıma sunmak için 2027 yılı sonuna kadar Federal Enerji Ofisi’ne (OFEN) resmi başvuruda bulunması gerekiyor.

Mühleberg Nükleer Santrali'nin sökümünde yarı yol aşıldı

Blatten (VS) köyünü yerle bir eden heyelanın üzerinden üç hafta geçmesinin ardından, İsviçre ordusu nihayet sahada çalışma yapmaya başladı. Haziran başından bu yana Lötschental bölgesinde hazır bekletilen askerler, güvenlik koşullarının uygun hale gelmesiyle birlikte Cuma günü enkaz kaldırma çalışmalarına resmen başladı.

Askeri müdahale başladı

İsviçre Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, afet yardım müdahale biriminden yaklaşık 20 asker, Hava Kuvvetleri'nin de desteğiyle, köyün üzerinde oluşan gölde biriken yıkıntıları temizlemek üzere sahaya indi.Geçtiğimiz pazartesiye kadar, Petit Nesthorn bölgesindeki sürekli kaya düşmeleri riski nedeniyle herhangi bir müdahale mümkün olmamıştı. Dağın hâlâ istikrarsız olduğu, zaman zaman yeni kopmaların gözlendiği belirtilmişti.<h3>Yeni sel baskınları önlenmek isteniyor</h3>Şu anda ekipler, doğu tarafındaki döküntü konisinin arkasında oluşan ikinci gölde çalışmalara başladı. Bu göl, ev çatılarından kalan parçalar, ağaç kütükleri ve çeşitli yüzen enkazlardan temizleniyor. Amaç, göl çıkışının tıkanmasını önleyerek geri tepmeleri ve yeni su taşkınlarını engellemek.Bu çalışmalar için orduya ait botlar ve yüzer platformlar kullanılıyor. Gerektiğinde halatlı vinç sistemleri de devreye alınacak. Ordunun müdahalesi, kanton tarafından izin verilen gölün üst kısmıyla sınırlı olacak şekilde planlandı. Ayrıca güvenlik konsepti oluşturularak müdahale birlikleri bu protokole göre eğitildi.<h3>Kamuya giriş hâlâ yasak</h3>Blatten çevresindeki tehlikeli bölgeye halkın girişi tamamen yasak. Ordunun çalışmaları ise, gerekirse 26 Haziran 2025’ten sonraya kadar uzatılabilecek. Bu karar, yerel sivil makamların talebine bağlı olacak.

Blatten’de ordu enkaz kaldırma çalışmalarına katıldı

İsviçre'de yaz dönemi parlamento oturumu yoğun ve tartışmalı geçti. Güvenlik politikalarından emeklilik sistemine, bireysel vergilendirmeden medya reformlarına kadar birçok alanda önemli kararlar alındı. Değişen dünya koşulları, ülke içindeki politik dengeleri de yeniden şekillendirdi.

Gündem Silah, Emeklilik ve Vergi

Zorunlu askerlik güçleniyor, siviller caydırılıyorUlusal Meclis, silahlı kuvvetlerin personel ihtiyacını karşılamak amacıyla sivil hizmeti daha az cazip hale getirmek istiyor. Beş yıl önce reddedilen bu öneriler artık çoğunluk buluyor. Özellikle Ukrayna savaşının ardından güvenlik konuları öncelik kazandı.SVP artık silah ihracatına sıcak bakıyorSilahların NATO ülkelerine yeniden ihracatına ilişkin tutum da değişti. Daha önce bu adımlara karşı çıkan sağ eğilimli SVP (İsviçre Halk Partisi), bu oturumda rotasını değiştirdi. Orta-sağ çoğunlukla birlikte, Ständerat (Eyaletler Meclisi) silahların belirli şartlarda tekrar ihraç edilebilmesini onayladı.13. AHV emekli maaşı: Kaynak nereden sağlanacak?Eyaletler Meclisi, ek emekli maaşı olan 13. AHV ödemesinin finansmanını görüşerek, KDV ve maaş kesintilerinin artırılması yönünde karar aldı. Ayrıca olası bir referandumun kabulü halinde KDV’nin yeniden artırılması da gündemde. Ancak bu yönteme özellikle SVP, FDP ve GLP partileri karşı çıkıyor. "Şimdiden vergi artışı" eleştirisiyle bu önerinin Ulusal Meclis’te zorlanacağı düşünülüyor.Bireysel vergilendirmeye kıl payı onayEn tartışmalı konulardan biri olan bireysel vergilendirme, Eyaletler Meclisi'nde üç kez eşitlik çıkması sonucu, Başkan Andrea Caroni'nin oyuyla kabul edildi. Yeni sistemle birlikte, evli ya da bekar ayrımı yapılmadan herkesin ayrı ayrı vergilendirilmesi hedefleniyor. Muhalefet referandum hazırlığına başladı, son kararı halk verecek.SRG medya inisiyatifi reddedildiRadyo-televizyon vergisinin 335 franktan 200 franka düşürülmesini talep eden inisiyatif üzerine Ulusal Meclis'te tam 76 milletvekili söz aldı. Ancak uzun süren tartışmaların ardından öneri 116’ya karşı 74 oyla reddedildi. Özellikle SVP tarafından desteklenen bu inisiyatifin geleceği belirsiz.Blatten için acil yardım onaylandıSadece küresel değil, yerel felaketler de parlamentoda gündem yarattı. Blatten kasabasındaki büyük toprak kayması sonrası Federal Konsey’in talep ettiği 5 milyon franklık acil yardım ödeneği parlamentodan geçti. Meclis Başkanı Maja Riniker, Blatten halkıyla dayanışma mesajı verdi.FDP lideri görevden ayrılıyorOturumda siyaset sahnesinde bir ayrılık da dikkat çekti. FDP Genel Başkanı Thierry Burkart, dört yıllık görev süresinin ardından Ekim ayında istifa edeceğini açıkladı. Parti, uzun süredir oy kaybı yaşıyor. Yeni liderin partiyi toparlaması kolay olmayacak.

İsviçre Parlamentosunda Yaz Oturumu: Zor Konular, Kritik Kararlar

İsviçre'de toplumun değerleri ve yaşam biçimleri değişiyor. Federal İstatistik Ofisi'nin (BFS) yayımladığı son verilere göre, hem doğum oranlarında hem de evliliklerde dikkat çekici bir düşüş yaşanıyor. 

Doğum oranları dipte

Uzmanlar, bu trendin uzun vadede ülkenin sosyal yapısını ve refah sistemini etkileyebileceği uyarısında bulunuyor.İsviçre'de kadın başına düşen doğum oranı 2023 yılında 1.3’e geriledi. Bu oran 2013'te 1.5’ti. Geçtiğimiz yıl toplamda 78.300 bebek dünyaya geldi; bu, önceki yıla göre 1800 daha az. Son üç yıldır düşüş devam etse de, bu eğilimin hızı yavaşlamış görünüyor. Doğumlarla ölümler arasındaki fark olan "doğum fazlası", 6300 kişiye kadar gerileyerek son 100 yılın en düşük seviyesine indi.Aileler küçülüyor, doğumlar erteleniyorKadınların ilk çocuklarını doğurma yaşı 31.3'e yükselirken, ikinci ve üçüncü doğum oranlarında belirgin düşüşler yaşanıyor. İkinci çocuk doğurma oranı %2.8, üçüncü çocuk ise %3.6 oranında azaldı. Buna karşın ilk doğum oranında %1.5’lik daha sınırlı bir düşüş görüldü. Bu, ailelerin daha küçük yapıda kalmayı tercih ettiğini gösteriyor.Evlilikler azalıyor, boşanmalar artıyor2024’te İsviçre genelinde 36.800 çift evlendi. Bu, bir önceki yıla göre %2.6’lık bir düşüş anlamına geliyor. Pandemi dönemi hariç tutulduğunda, bu rakam 1981’den bu yana kaydedilen en düşük seviye oldu. Öte yandan boşanma oranı %3.6 arttı ve boşanma sırasında ortalama evlilik süresi 15.8 yıla çıktı. Son 15 yılda boşanma oranları sabitlenmiş olsa da evlenme oranlarındaki düşüş, evlilik kurumunun giderek gözden düştüğüne işaret ediyor.Bölgesel farklılıklar dikkat çekiyorEvliliklerdeki azalma ülke geneline yayılmış durumda. Ancak Aargau, St. Gallen ve Glarus gibi bazı kantonlarda 2007 yılına göre daha fazla kişi evlenmiş görünüyor. Doğum oranlarında ise özellikle Graubünden gibi dağlık bölgeler ve Zürih gibi büyük şehirlerde ciddi gerilemeler kaydedildi. Zürih’te doğum sayısı son on yılda %14 azaldı.Uzman görüşü: "Zihniyet değişikliği gerekiyor"Zürih Üniversitesi’nden sosyolog Katja Rost’a göre, klasik evlilik modeli artık sadece birçok ilişki biçiminden biri. Ancak asıl endişe verici olan, doğum oranlarındaki düşüş: “Bu durum doğrudan refah sistemimizi ve eğitim altyapımızı etkiliyor.” Rost’a göre çocuk sahibi olma konusunda toplumsal algının değişmesi gerekiyor: “Günümüzde çocuklar, birçok ebeveyn tarafından yük olarak görülüyor.”

İsviçre'de aile yapısı değişiyor: Doğumlar ve Evlilikler Azalıyor

İsviçre Merkez Bankası (SNB), ülkede enflasyonist baskıların hafiflemesi üzerine Perşembe günü aldığı kararla politika faiz oranını yüzde 0,25’ten sıfıra indirdi.

Para politikası güncellendi

Bu adım, Mayıs ayında tüketici fiyatlarının yıllık bazda %0,1 oranında gerilemesiyle birlikte geldi.SNB'nin faiz indirimi, deflasyon riskine karşı alınmış bir önlem olarak değerlendirilirken, bazı uzmanlar bu kararın faizlerin yeniden negatif seviyelere inme olasılığını gündeme getirdiğine dikkat çekiyor.Batılı ülkeler, genel olarak fiyat artışlarının yavaşladığı bu dönemde para politikalarını gözden geçiriyor. Ancak ABD’nin potansiyel gümrük vergileri gibi belirsizlikler, ekonomik görünümü daha karmaşık hale getiriyor.İsviçre Merkez Bankası, ülkedeki enflasyonun düşüşünü özellikle turizm ve enerji (özellikle petrol) sektörlerindeki fiyat gerilemelerine bağlıyor. Banka, 2025 yılı için enflasyonun %0,2 olmasını bekliyor. 2026'da bu oranın %0,5’e, 2027’de ise %0,7’ye yükselmesi öngörülüyor. Bu tahminler, faiz oranının bu süreçte sıfır düzeyinde kalacağı varsayımına dayanıyor.SNB’den yapılan açıklamada, küresel ekonomik büyümenin önümüzdeki çeyreklerde yavaşlayacağına işaret edilerek, “ABD’de enflasyonun yeniden yükselmesi mümkün görünürken, Avrupa’da fiyat baskılarının daha da azalması bekleniyor” denildi.Bankaya göre İsviçre ekonomisi yılın ilk çeyreğinde güçlü bir büyüme kaydetti. Bu büyüme, büyük ölçüde ABD'ye yönelik ihracatın hızlandırılmasından kaynaklandı. Şirketlerin, olası gümrük vergileri yürürlüğe girmeden ürünlerini erken sevk etmeyi tercih ettikleri belirtiliyor.

İsviçre Merkez Bankası faiz oranını sıfıra çekti

İsviçre’de iltica başvurusu reddedilen yabancı uyruklular, sınır dışı edilene kadar idari gözetim altına alınabiliyor. Ancak İsviçre İltica ve Yabancılar Hukuku Gözlemevi, bu kişilerin tutulduğu koşulların cezai cezaevlerinden neredeyse farkı olmadığını belirterek durumu eleştirdi.

Koşullar cezai tutuklulukla aynı

İdari gözaltının amacı ceza vermek değil, kişinin ülkeden ayrılmasını sağlamak. Bu nedenle koşulların cezai cezaevlerinden açıkça farklı olması gerekiyor. Fakat uygulamada bu farkların yeterince belirgin olmadığı ifade ediliyor.<h3>“Görünüş bile bir hapishaneyi andırıyor”</h3>Gözlemevi direktörü Lars Scheppach, konuyla ilgili şunları söylüyor: “Neredeyse tüm sınır dışı merkezleri eski cezaevlerinden dönüştürülmüş durumda. Yüksek duvarlar, parmaklıklar ve dikenli tellerle çevrili bu yerler görsel olarak da cezalandırma izlenimi yaratıyor.”Ayrıca bazı kantonlarda gözaltındaki kişilerin hücreye kapatılma sürelerinin orantısız derecede uzun olduğu da belirtiliyor.<h3>“Suçlu değillerse daha özgür olmalılar”</h3>Gözlemevi, idari gözaltındaki kişilerin mümkün olduğunca serbest hareket edebilmeleri ve iş, etkinlik gibi meşguliyet imkânlarının sağlanması gerektiğini vurguluyor. Çünkü bu kişiler suç işlemiş değil; yalnızca sınır dışı edilmeyi bekliyorlar.<h3>Kantonlar: “İyileştirme var ama bütçe kısıtlı”</h3>Kantonların adalet ve polis direktörleri konferansı (KKJPD), SRF’ye yaptığı yazılı açıklamada: “Yıllardır cezai tutukluluk ile idari gözetimi birbirinden ayırmaya çalışıyoruz. Ancak bunun tamamen ve anında uygulanması lojistik olarak mümkün değil ve aşırı maliyetli olur.”<h3>Uygulamada kanton farkı büyük</h3>Eleştiriler sadece koşullarla sınırlı değil. İdari gözaltının süresi ve uygulanma sıklığı, kantondan kantona büyük farklılık gösteriyor. Bu durum da anayasal eşitlik ilkesine aykırı olarak değerlendiriliyor.Gözlemevi direktörü Scheppach: “Benzer durumdaki vakalar, hangi kantonda olduklarına göre farklı değerlendiriliyor. Bu, İsviçre Anayasası’ndaki hukuki eşitlik ilkesine açıkça ters düşüyor.”KKJPD ise bu farklılıkların federal sistemin doğal sonucu olduğunu belirtiyor ve uygulamaların hâlâ kabul edilebilir sınırlar içinde olduğunu savunuyor.

Gözaltında tutulan sığınmacılar için eleştiriler artıyor

Aralarında ETH Zürih ve TU Münih’ten uzmanların da bulunduğu 100’den fazla bilim insanı, İsviçre Federal Konseyi’ne (Bundesrat) yazdıkları açık mektupta ülkenin iklim finansmanına katkısını artırmasını talep etti. 

İsviçre'ye açık çağrı

Bilim insanlarına göre, iklim krizi sadece çevresel değil, aynı zamanda ekonomik bir aciliyet haline geldi.<h3>Mektubun içeriği ve hedefi</h3>Bilim insanları, İsviçre’nin küresel iklim finansmanında daha fazla sorumluluk alması gerektiğini vurguluyor. Mektupta, özellikle 2023’te Bakü’de alınan kararlar referans gösteriliyor: Buna göre sanayileşmiş ülkeler, 2035 itibarıyla her yıl 300 milyar ABD doları taahhüt etti — bu, şimdiye kadarki katkının üç katı.ETH Zürih ve TU Münih’te iklim finansmanı üzerine çalışan Prof. Florian Egli, İsviçre’nin finansal kaynakları ve şeffaf raporlama kabiliyetiyle bu alanda liderlik edebileceğini savunuyor:<blockquote>“Hiç kimse, sadece kredi vererek sorumluluktan kurtulamaz. Gerçek katkı, bağış niteliğindeki ‘fon kaybı’ ödemelerle olur.”</blockquote><h3>İsviçre'nin mevcut katkısı ne kadar?</h3>2022’de İsviçre, uluslararası iklim finansmanına 600 milyon ila 1,1 milyar frank arasında bir katkı sundu. Bu rakam, ülkenin küresel sorumluluğu açısından bazı kuruluşlara göre yeterli, bazılarına göre yetersiz.Düşünce kuruluşu ODI’nin adil katkı değerlendirmesine göre İsviçre, “gerekli” katkısının %143’ünü gerçekleştirmiş durumda. Ancak iklim örgütleri, hesaplamalara İsviçre’nin yurtdışındaki emisyonlarının dahil edilmemesini eleştiriyor.<h3>Diğer ülkelerle karşılaştırma (Adil katkı oranı – 2022)</h3><figure class="table"><table><thead><tr><th>Ülke</th><th>Gerçekleşen katkı / Gerekli katkı (%)</th></tr></thead><tbody><tr><td>Norveç</td><td>270%</td></tr><tr><td>Fransa</td><td>216%</td></tr><tr><td>Almanya</td><td>173%</td></tr><tr><td>İsviçre</td><td>143%</td></tr><tr><td>Japonya</td><td>129%</td></tr><tr><td>ABD</td><td>32%</td></tr><tr><td>İspanya</td><td>58%</td></tr></tbody></table></figure>&nbsp;<h3>Neden şimdi, neden İsviçre?</h3>Bilim insanları, İsviçre'nin çok taraflı iş birliğinden en fazla yararlanan ülkelerden biri olduğunu ve bu nedenle bu sistemin güçlendirilmesine aktif katkı sunması gerektiğini vurguluyor. Kamu destekli iklim projeleri, aynı zamanda İsviçreli sigorta ve teknoloji şirketleri için yeni pazar fırsatları yaratabilir.<h3>Siyasi zorluklar</h3>Federal Çevre Ofisi (BAFU), konunun 2025’in ikinci yarısında Federal Konsey tarafından detaylı olarak değerlendirileceğini açıkladı. Ancak mevcut tasarruf politikaları, ek katkıların onaylanmasını zorlaştırabilir. Mektupta finansmanın hangi kaynaklardan sağlanacağı net belirtilmese de, bilim dünyası güçlü bir siyasi iradenin gerekli olduğunu vurguluyor.

Küresel iklim krizine karşı daha fazla mali destek verilmeli

İsviçre Ulusal Meclisi, kantonların belirlediği asgari ücretlerin genel geçerli Toplu İş Sözleşmeleri (GAV) ile geçersiz kılınabileceğini kabul etti. Bu durum özellikle düşük ücretli sektörlerde çalışan binlerce kişinin maaşlarında ciddi düşüşlere yol açabilir.

Asgari ücret tartışması büyüyor

Parlamentoda alınan karara göre, bir sektörde geçerli olan ulusal düzeydeki Toplu İş Sözleşmesi varsa, bu sözleşme kanton asgari ücretinin üstünde tutulacak. Bu değişiklik, özellikle Cenevre ve Neuchâtel kantonlarında yürürlükte olan yüksek asgari ücret uygulamalarını doğrudan etkileyecek.<h3>Hangi kantonlarda minimum ücret var?</h3>Bugüne kadar Basel-Stadt, Cenevre, Neuchâtel, Jura ve Ticino kantonları kendi asgari ücret uygulamalarını yürürlüğe koymuştu. Yeni düzenlemeyle birlikte, bu uygulamalar artık yalnızca GAV olmayan sektörlerde geçerli olabilecek.<h3>Kim ne kadar kaybedebilir?</h3>Sendika Unia’nın SRF’ye sunduğu verilere göre:<h4>Kuaförler (Cenevre):</h4><ul><li>Eğitimsiz, ilk yılındaki çalışan: Aylık kayıp: 878 CHF</li><li>Eğitimli, 3+ yıl deneyimli: Aylık kayıp: 248 CHF</li></ul><h4>Gastronomi (Cenevre):</h4><ul><li>Eğitimsiz personel: Aylık kayıp: 404 CHF</li><li>Meslek eğitimi almış personel: Aylık kayıp: 50 CHF</li></ul><h4>Fırıncılar ve Kasaplar (Cenevre):</h4><ul><li>EBA sertifikalı kadın fırıncılar: Aylık kayıp: 262 CHF</li><li>Kasap asistanları: Aylık kayıp: 288 CHF</li></ul><h4>Benzin istasyonu mağazaları &amp; çamaşırhaneler:</h4><ul><li>Eğitimsiz personel: Aylık kayıp: 242–500 CHF</li><li>Çamaşırhane ekip lideri: Aylık kayıp: 200 CHF</li></ul><h3>Tartışmalar büyüyor</h3>Sağ partiler bu düzenlemeyi sosyal ortaklıkları güçlendirmek adına savunuyor. Ancak sol partiler, özellikle SP (Sosyal Demokrat Parti), bu adımı asgari ücretlerin aşındırılması olarak görüyor. SP, Ständerat’ta da onay çıkması durumunda referanduma gitme sözü verdi.SP’li milletvekillerine göre, bu karar özellikle kadınların ve göçmen kökenli çalışanların yoğun olduğu düşük ücretli sektörlerde sosyoekonomik adaletsizlikleri artıracak. Sırada ne var?Bir sonraki durak Ständerat (Senato) olacak. Eğer oradan da aynı yönde karar çıkarsa, dosya büyük olasılıkla halk oylamasına (Volksabstimmung) sunulacak. İsviçreli seçmenler, asgari ücret mi öncelikli olmalı yoksa toplu sözleşme mi? sorusuna sandıkta cevap verecek.

Kuaförler, garsonlar ve temizlik işçileri daha az maaş alabilir

İsviçre Ulusal Meclisi bugün, sivil hizmete (Zivildienst) geçişi zorlaştırmayı amaçlayan yasa değişikliğini görüşüyor. Bu kapsamda hükümet, yılda 4000 kişi daha az sivil hizmete geçmesini hedefliyor. 

Komşu ülkeler ne yapıyor?

İsviçre'de her yıl çok sayıda askerlik yükümlüsü, ordu yerine sivil hizmeti tercih ediyor. Federal Hükümet ise bu eğilimi dengelemek için Zivildienst'e geçişi daha zor hale getirmek istiyor. Konuya ilişkin yasa tasarısı bugün Ulusal Meclis’te tartışılıyor. Peki Almanya, Fransa, İtalya ve Avusturya gibi komşu ülkelerde durum nasıl?<h3>Almanya – Askerlik ve Zivildienst askıya alındı</h3>Almanya’da 2011 yılında zorunlu askerlik ve sivil hizmet barış dönemleri için tamamen askıya alındı. Yerine "Gönüllü Sosyal Hizmet" sistemi getirildi. 6 ay ile 2 yıl arasında sürebilen bu hizmet herkesin katılımına açık. Ancak Ukrayna savaşı sonrası savunma yetersizliği eleştirileri arttı ve gençler için yeniden bir "zorunlu yıl" uygulaması gündemde.<h3>İtalya – Hizmet gönüllü, ancak baskılar artıyor</h3>İtalya’da zorunlu askerlik ve sivil hizmet 2005’te kaldırıldı. 18–28 yaş arası bireyler, 8 ila 12 ay süren gönüllü askeri ya da sivil hizmet yapabiliyor. 2024’te Matteo Salvini’nin partisinden zorunlu hizmetin yeniden getirilmesini öngören bir yasa teklifi geldi. Ancak teklif, kamuoyunda ve hükümet içinde ciddi eleştirilerle karşılaştı.<h3>Fransa – Gönüllü yurttaşlık hizmeti teşvik ediliyor</h3>Fransa’da zorunlu askerlik 2001’de kaldırıldı. Yerine 16–25 yaş arası gençlerin katılabildiği "Service Civique" adı verilen gönüllü yurttaşlık hizmeti getirildi. Bu hizmet sosyal, çevresel ve kültürel alanlarda 6–12 ay arasında sürüyor ve aylık 600 Euro maaş veriliyor. Ayrıca 15–17 yaş arası gençlere yönelik "Service National Universel" programı da geliştirildi. Başlangıçta zorunlu olması planlanan bu hizmet hâlâ gönüllü olarak sürüyor.<h3>Avusturya – Sivil hizmet hâlâ zorunlu sistemin parçası</h3>Avusturya’da zorunlu askerlik 6 ay, sivil hizmet ise 9 ay sürüyor. Askerler kışlada kalırken sivil hizmet yapanlar haftalık 38 saat çalışıyor. 1975'te başlayan Zivildienst uygulamasında zamanla ciddi artış yaşandı. Günümüzde askere elverişli erkeklerin %40–50’si sivil hizmeti tercih ediyor. Ancak artan güvenlik tartışmalarıyla birlikte sistemin güncelliği tekrar sorgulanmaya başladı.<h3>İsviçre’de karar zamanı</h3>İsviçre Federal Meclisi, sivil hizmete geçişin daha sıkı koşullara bağlanması yönündeki düzenlemeyi ele alırken, komşu ülkelerin uygulamaları da tartışmalara yön veriyor. İsviçre'nin tarafsızlık geleneği ve savunma ihtiyaçları arasında denge kurma çabası, Zivildienst meselesinde kritik bir testten geçiyor.

İsviçre Parlamentosu`nda sivil hizmetler yasasındaki değişiklik tartışılıyor

İsviçre’nin küçük ama güçlü kantonu Basel-Stadt, federal düzeyde eşit temsiliyet hakkı talebiyle uzun süredir gündemde. 2024 yılında sunduğu yeni Standesinitiative (kantonsal girişim), Ständerat’ta reddedildi. Ancak tartışmalar bitmiş değil.

Basel-Stadt’ın girişimi kabul görmedi

İsviçre’de 1999 Anayasası ile “yarım kanton” kavramı fiilen kaldırılmış olsa da, bazı eşitsizlikler hâlâ yürürlükte. Basel-Stadt ve Basel-Landschaft gibi eski yarım kantonların Federal Parlamento’daki temsil hakları sınırlı: Bu kantonların her biri sadece bir Ständerat üyesi seçebiliyor ve referandumlarda standesstimme (kanton oyu) sadece yarım oy sayılıyor.Basel-Stadt bu adaletsizliğe son vermek istiyor. Pazartesi günü Ständerat’ta görüşülen yeni girişim, bu eski “yarım kantonların” tam anlamıyla diğer kantonlarla eşit hale getirilmesini talep ediyordu. Ancak Komisyon önerisiyle bu talep reddedildi.Büyüklük değil, temsil meselesiPolitik bilimci Rahel Freiburghaus’a göre, kantonların siyasi etkisi yalnızca büyüklüklerine bağlı değil. “Hiçbir kanton lobi yapmak için küçük değildir,” diyor Freiburghaus. Ancak bu hakikate rağmen Basel-Stadt, özellikle finansal katkılar sunan güçlü bir kanton olarak yeterince dinlenmediğini hissediyor.Bu yalnızlık hissi yalnızca Basel-Stadt’a özgü değil. Zürih ve Bern gibi diğer büyük kentler de kanton içi çoğunluklar tarafından zaman zaman gölgede bırakılıyor. Freiburghaus, Basel-Stadt’a tanınacak ayrıcalıklı statünün diğer büyük şehirlerde de benzer talepleri tetikleyebileceğini belirtiyor.Kurumların değişimi neden zor?Sistemdeki yapısal eşitsizlik yalnızca coğrafi temsil ile sınırlı değil. Politolog Sean Müller, Federal Parlamento'da hâlâ yeterince kadın ve genç siyasetçi bulunmadığını vurguluyor. Ayrıca, Fransızca ve İtalyanca konuşan kantonlar da, çoğu zaman halk ve kanton çoğunluğunun ayrıştığı durumlarda dezavantaj yaşıyor.Ancak tüm bu dezavantajlara rağmen sistemde bir değişiklik yapmak kolay değil. Freiburghaus’un ifadesiyle, “etkisi olanlar” ellerindeki gücü bırakmaya yanaşmıyor. Ve ironik bir gerçek: Basel-Stadt’ın Ständemehr (kanton çoğunluğu) üzerindeki etkisini artırması için yine Ständemehr’in desteğine ihtiyacı var.Bir kez daha reddedildiSonuç olarak, Basel-Stadt’ın girişimi Ständerat’ta kabul görmedi. Komisyonun oybirliğiyle reddettiği talep, genel kurulda da karşılık bulamadı. Ancak bu sonuç, eşitlik arayışındaki kantonlar ve kentler için son söz değil.

Basel-Stadt'ın eşitlik mücadelesi: “Yarım kanton” olmak artık yeterli değil

İsviçre Alpleri'nde yerin altında binlerce yıldır donmuş halde bulunan permafrost tabakası, 2024 yılında şimdiye kadar kaydedilen en yüksek erime seviyesine ulaştı. Bu durum, hem doğa hem de insan yapımı altyapı için ciddi riskler doğuruyor.

Doğa ve insan için ciddi riskler

İsviçre Permafrost Gözlem Ağı PERMOS tarafından yayımlanan 25 yıllık veriye dayanan rapor, ülke genelindeki dağlık bölgelerde kalıcı donmuş toprakların çözülme sürecinin hızlandığını ortaya koydu. 2024, permafrost ölçümlerinde en sıcak yıl olarak kayıtlara geçti. Özellikle 10 metre derinlikte sıcaklıkların 0.8 dereceye kadar yükseldiği tespit edildi. Bu artışın nedenlerinden biri olarak, 2023 sonbaharındaki erken kar yağışı gösteriliyor. Karın yalıtıcı etkisi, toprağın daha az soğumasına neden oldu.Schilthorn bölgesinde yapılan ölçümler, üst toprak tabakasının bu yıl kış boyunca tamamen donmadığını gösterdi. Bu bölgede, 2000 yılında 5 metre olan çözülme derinliği bugün 13 metreye ulaşmış durumda. Topraktaki buzun suya dönüşmesi, zemin yapısını zayıflatıyor. Bu da dağ yamaçlarında stabilite kaybına, kaya düşmeleri ve toprak kaymaları gibi olaylara zemin hazırlıyor.PERMOS Direktörü Jeannette Noetzli, "Permafrostta sürekli bir ısınma, buzun azalması ve zeminin daha hızlı hareket etmesi gibi bir eğilim görüyoruz" açıklamasında bulundu. Raporda ayrıca, taş-buz karışımı kütleler olan blok buzulların da son 30 yılda hızla hareket etmeye başladığı belirtildi.Bu çözülmenin sonuçları sadece doğa için değil, dağlık bölgelerdeki yollar, teleferikler ve altyapılar için de büyük önem taşıyor. 2017 yılında Bondo’da meydana gelen büyük heyelanda, permafrostun çözülmesi etkili nedenlerden biri olmuştu. Sekiz kişinin hayatını kaybettiği bu olay, olası tehlikelerin boyutunu gözler önüne sermişti.PERMOS’un yürüttüğü izleme çalışmaları ETH Zürih, SLF (Kar ve Çığ Araştırma Enstitüsü), MeteoSchweiz ve İsviçre Doğa Bilimleri Akademisi tarafından destekleniyor.

İsviçre Alpleri'nde endişe verici çözülme: Permafrost rekor hızla eriyor

İsviçre Federal Ulaştırma Dairesi’nin (BAV) yayımladığı 2024 yılı bölgesel toplu taşımacılık kalite raporuna göre, toplu taşıma araçlarının genel hizmet kalitesi yüksek düzeyde kalmaya devam etti. 

Şehir otobüsleri gecikiyor

Özellikle temizlik alanında belirgin bir iyileşme kaydedildi. Rapor, test yolcuları tarafından yapılan gözlemler ve ölçümler temelinde hazırlandı.Temizlikte Belirgin İyileşme2024 yılında tren ve otobüslerdeki temizlik düzeyinde ülke genelinde hafif bir artış yaşandı. Bu gelişme, hem büyük şehirlerde hem de kırsal bölgelerde gözlemlendi. Özellikle durak ve istasyonlardaki temizlik kalitesinde olumlu bir ilerleme sağlandı. Halka açık alanlar daha az hasar gördü ve yolculara daha iyi bilgi sunuldu. Ancak bilet otomatlarının yazılım güncellemesi sırasında yaşanan aksaklıklar nedeniyle bazı cihazların işlevselliği geçici olarak azaldı.Dakiklik Oranı Yüksek KaldıÜlke genelinde trenlerin yüzde 94,8’i, otobüslerin ise yüzde 89,8’i varış noktalarına üç dakikadan daha az gecikmeyle ulaştı. Kırsal bölgelerdeki taşıma hatları ile aglomerasyon bölgelerindeki S-Bahn trenleri en yüksek dakiklik oranlarına sahipken, büyük şehirlerin çevresindeki RegioExpress trenlerinde ve otobüs hatlarında önceki yıla kıyasla hafif bir düşüş yaşandı.Kalite Takibi Devam Ediyor2016 yılından bu yana uygulanan Bölgesel Toplu Taşımacılık Kalite Ölçüm Sistemi (QMS RPV), federal hükümet ve kantonların sübvanse ettiği ulaşım hizmetlerinin kalitesini izlemeyi amaçlıyor. Her yıl, bu hizmetler için 2 milyar İsviçre frangının üzerinde kamu kaynağı ayrılıyor. Ölçüm sonuçlarına göre, gerektiğinde taşımacılık şirketlerinden hizmet kalitesini artırmaları talep edilebiliyor. 2024 sonuçları, şirketlerin kaliteye verdiği önemin sürdüğünü bir kez daha ortaya koydu.

İsviçre Tren ve Otobüsleri 2024’te daha temiz ve daha dakik

Zürich kantonuna bağlı Bülach Mahkemesi, 49 yaşındaki bir Portekiz vatandaşını, Covid-19 döneminde hileli kredi başvurularıyla 2 milyon franktan fazla para temin ettiği gerekçesiyle 36 ay hapis cezasına çarptırdı. 

Sınır dışı kararı verilmedi

Cezanın 12 ayı doğrudan infaz edilecek; altı ayı ise halihazırda uygulanan önleyici tedbirlerle mahsup edildi. Kalan altı ayı yarı açık cezaevinde geçirecek.Sahte Ciroyla Milyonlarca Franklık KrediSanık, 2020 yılında üç ayrı temizlik firması adına bankalardan toplam altı adet Covid-19 kredisi aldı. Bu kredilerin toplam tutarı 2 milyon 161 bin franktı. İki ek başvuru ise 825 bin frank değerindeydi ancak bu krediler ödenmedi. Sanık, bankalara yaptığı başvurularda firmalarının cirosunu ciddi şekilde abarttı. Örneğin, bir firma için 57 bin frank olan gerçek ciroyu 890 bin frank olarak beyan ederek 89 bin frank kredi elde etti.Mahkemede Suçunu Kabul EttiZanlı, Bülach’taki duruşmada suçunu tamamen kabul etti. Temizlik personeli olarak çalışmaya devam ettiğini ve aylık 5500 frank maaş aldığını belirtti. Ancak milyonlarca frank borcu olduğunu ve bu borcu ödemesi gerektiğini söyledi. Mahkemede ayrıntılı ifade vermedi, önceki ifadelerine atıfta bulundu.Yüksek Kriminal Enerji VurgusuYargıç, sanığın "yüksek düzeyde kriminal enerji" sergilediğini vurguladı ve pandeminin zirve döneminde bankaların kredi başvurularında yeterince sıkı kontrol yapmamasını istismar ettiğini belirtti. Sanığın aynı zamanda başka bir mali usulsüzlük nedeniyle soruşturma altında olduğu da açıklandı.Sanık, İsviçre’de B oturumuna sahip olmasına rağmen mahkeme, ülke dışına gönderilmesine gerek görmedi. Savcılık ve savunma makamı, 36 ay hapis cezası üzerinde hemfikirdi; savunma, infaz edilecek sürenin, önleyici tedbirlerle karşılandığını savundu. Ancak mahkeme, sanığın hâlâ altı ayı cezaevinde geçirmesi gerektiğine hükmetti.

Portekizli temizlikçi, Covid kredilerinden 2 milyon frank dolandırdı

İsviçre Federal Konseyi, Ulusal Konsey’in Çevre, Bölge Planlama ve Enerji Komisyonu (UREK-N) tarafından sunulan 23.3006 numaralı postulata ilişkin hazırlanan raporu onayladı. 

270 bin haneye yetecek elektrik

Raporda, büyük hidroelektrik santrallerin yenilenmesi ve kapasite artırımı yoluyla önemli miktarda elektrik üretim potansiyeli bulunduğu ortaya konulsa da, uygulamaya geçişin önünde hukuki, çevresel ve ekonomik engellerin bulunduğu vurgulandı.<h3>Potansiyel yüksek, ama sadece küçük bir kısmı uygulanabilir</h3>Federal Enerji Dairesi’nin (BFE), İsviçre Su İşleri Birliği ile birlikte yürüttüğü araştırma kapsamında, 10 MW üzeri kapasiteli 190 büyük hidroelektrik santralinden 82’sinden detaylı veri toplandı. Bunların 61’i, yenileme ya da kapasite artırımı potansiyeli taşıdığını bildirdi.Rapor, bu santrallerin toplamda yıllık 1351 GWh elektrik üretim kapasitesine ulaşabileceklerini gösteriyor. Bu miktar, İsviçre’de yaklaşık 270.000 hanelik yıllık elektrik ihtiyacına karşılık geliyor. Ancak, bu teorik potansiyelin sadece %2’si (24 GWh) mevcut koşullarda teşviksiz olarak uygulanabilir durumda.<h3>Genişletme projeleri çevresel müdahaleleri beraberinde getiriyor</h3>Belirlenen potansiyelin büyük bölümü (1254 GWh), baraj duvarı yükseltme, yeni su kaynaklarının yönlendirilmesi veya debi artışı gibi kapasite artırımı projelerinden kaynaklanıyor. Ancak bu tür projeler, doğaya müdahaleyi de beraberinde getiriyor.Buna karşın, yalnızca ekipman yenileme gibi yenileme projeleri, yıllık 97 GWh ile çok daha düşük bir üretim artışı sunuyor.<h3>Neden bu potansiyel değerlendirilemiyor?</h3>Operatörlerin beyanlarına göre:<ul><li>Yalnızca 24 GWh/yıl değerindeki projeler, mevcut durumda kendi maliyetini karşılayabiliyor.</li><li>792 GWh/yıl değerindeki projeler ancak mevcut teşvik sistemleri sayesinde yapılabilir durumda.</li><li>430 GWh/yıl ise yalnızca ilave teşvik sağlanması ya da piyasa koşullarının iyileşmesi durumunda uygulanabilir hale gelecek.</li></ul><h3>En büyük engeller: Hukuki belirsizlik, çevre düzenlemeleri ve düşük kârlılık</h3>Rapor, hidroelektrik potansiyelinin önündeki en büyük engelleri şöyle sıralıyor:<ul><li>Konsesyon süresinin sona ermesiyle ilgili belirsizlikler</li><li>Çevre mevzuatı: Minimum su akışı zorunluluğu, telafi tedbirleri ve ulusal koruma alanları</li><li>Dava ve itirazlar</li><li>Yetersiz kârlılık</li></ul>Rapor, yalnızca mevcut hidroelektrik tesislerinin yenilenmesi ve genişletilmesi üzerine odaklandı. Yeni santral projeleri bu değerlendirmeye dahil edilmedi.

Hidroelektrikte çevresel ve hukuki engeller yatırımı zorlaştırıyor

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) tarafından yayımlanan yeni bir rapor, düşük doğurganlık oranlarının çoğu zaman bireysel tercihlerden değil, mevcut seçeneklerin sınırlı olmasından kaynaklandığını ortaya koyuyor.

Aile planlaması

Araştırmaya göre milyonlarca kişi, ekonomik sıkıntılar ve sağlıkla ilgili sorunlar nedeniyle arzu ettikleri büyüklükte bir aileye sahip olamıyor. Raporda, insanların ebeveynlikten bilinçli olarak vazgeçtiği yönündeki iddiaların aksine, temel sorunun çocuk sahibi olma isteği değil, bu isteği gerçekleştirecek imkanların eksikliği olduğu vurgulanıyor.UNFPA İcra Direktörü Natalia Kanem, “Üreme hakları yalnızca baskıdan kurtulmak veya sağlık hizmetlerine erişimle sınırlı değildir. Toplumsal cinsiyet eşitliği, ekonomik güvence, sağlıklı bir yaşam ve geleceğe dair umut gibi unsurlar, insanların gerçek bir tercihte bulunabilmesini mümkün kılar,” açıklamasında bulundu.UNFPA ile kamuoyu araştırma şirketi YouGov’un ortak yürüttüğü çalışmada, dünya nüfusunun yüzde 37’sini temsil eden 14 ülkeden 14 binden fazla kadın ve erkekle çevrimiçi anket yapıldı.<h3>Avrupa'da ideal çocuk sayısı ve karşılaşılan engeller</h3>İtalya, Macaristan, Almanya ve İsveç gibi dört Avrupa Birliği ülkesinde katılımcıların büyük çoğunluğu, ideal çocuk sayısının iki olduğunu belirtti. Ancak bu hedefe ulaşmak çeşitli engellerle zorlaşıyor.İtalya’da özellikle doğurganlık sorunları, gebe kalmada zorluklar ve kronik hastalıklar gibi sağlıkla ilgili nedenler, sırasıyla yüzde 15 ve yüzde 13 oranlarıyla öne çıkıyor. Almanya ve İsveç’te de benzer sağlık problemleri dile getiriliyor.Bunun yanı sıra, ekonomik yetersizlikler birçok kişiyi çocuk sahibi olmaktan alıkoyan en temel etkenlerden biri olarak öne çıkıyor. Macaristan’da katılımcıların yüzde 34’ü bu sorunu ilk sıraya koyarken, Almanya ve İsveç’te de mali kısıtlamalar en önemli engel olarak görülüyor.İtalya’da ise yüzde 30’luk bir kesim işsizlik veya iş güvencesizliğini çocuk sahibi olmalarının önünde bir engel olarak tanımlıyor. Ayrıca ülkenin mevcut sosyal ve siyasi yapısından duyulan kaygılar da yüzde 19 oranında dile getiriliyor.Öte yandan, İtalya, İsveç ve Macaristan’da katılımcıların yüzde 17’si uygun bir eş bulamamanın çocuk sahibi olma planlarını etkilediğini belirtiyor. Bu oran Almanya’da yüzde 15 seviyesinde.

Çocuk sahibi olma hayalini sınırlayan unsurlar neler?

İsviçre, evlerde kullanılan elektrik fiyatları bakımından dünyadaki en pahalı ülkeler arasında yer alıyor. 143 ülkenin değerlendirildiği araştırmaya göre İsviçre, en pahalı 10. ülke oldu.

Yüksek yaşam maliyetleri

Verivox adlı karşılaştırma sitesi tarafından Global Petrol Prices verilerine dayanarak hazırlanan çalışmaya göre, İsviçre'de bir kilovatsaat elektrik ortalama 33,84 euro cent (yaklaşık CHF 33.84) olarak belirlendi.Listenin ilk sırasında Bermuda yer aldı. Bu ada ülkesinde bir kilovatsaat elektrik 41,97 euro cent ile dikkat çekerken, onu sırasıyla Danimarka (40,62 €), İrlanda (39,40 €), Belçika (38,20 €) ve Almanya (38,00 €) takip etti. İngiltere’dei se tüketiciler 37,23 euro cent ödüyor.<h3>İran’da Elektrik Adeta Bedava</h3>Araştırmaya göre en ucuz elektrik ise İran’da. Ülkede bir kilovatsaat elektrik yalnızca 0,35 euro cent. İran’ı Sudan (0,53 €), Etiyopya (0,56 €) ve Küba (0,57 €) gibi ülkeler takip ediyor. Bu ülkelerdeki fiyatlar, küresel ortalamanın oldukça altında.Yüksek yaşam maliyetlerinin tartışıldığı bir dönemde, elektrik fiyatlarındaki bu sıralama, İsviçreli hane halkları üzerindeki ekonomik baskının önemli göstergelerinden biri olarak değerlendiriliyor.

İsviçre, ev elektriğinde dünyanın en pahalı 10 ülkesi arasında

Avrupa Birliği (AB) sağlık bakanlarından oluşan bir koalisyon, sperm ve yumurta bağışlarına yönelik uluslararası sınırların getirilmesini önerdi.

Genetik kardeş sorunu

Bu öneri, etik endişeleri ve donörlerden doğan çocuklar arasında oluşan genetik üvey kardeş sayısının artışını kontrol altına almak amacı taşıyor.Lüksemburg’da düzenlenen AB sağlık bakanları toplantısında İsveç ve Belçika öncülüğünde gündeme gelen bu öneriye Fransa, Macaristan, Hollanda ve İspanya gibi ülkeler de destek verdi. Öneri, tek bir donörden doğan çocuk sayısının sınırlandırılması için uluslararası çapta bağlayıcı düzenlemeler getirilmesini hedefliyor. Şu an birçok ülkede ulusal yasalarda donör başına çocuk sayısına sınırlamalar bulunmakla birlikte, uluslararası düzeyde böyle bir düzenleme mevcut değil.Bazı ticari sperm ve yumurta bankaları gönüllü olarak donör başına 75 aile sınırı koyarken, bazı kuruluşlarda herhangi bir üst sınır bulunmuyor. Bu durum, donörden doğan çocukların 100’ü aşan genetik üvey kardeş sayısı olduğunun ortaya çıkmasına yol açabiliyor.En çok bilinen örnekler arasında, dünya genelinde 550’den fazla çocuğun biyolojik babası olduğu iddia edilen bir Hollandalı donör ile 100’den fazla çocuğa sperm bağışında bulunduğu söylenen Telegram CEO’su Paul Durov yer alıyor. Ayrıca nadir bir genetik mutasyon taşıyan başka bir Hollandalı donörün sperminin en az 52 gebelikte kullanıldığı ve bu gebeliklerden bazılarında kanser teşhisi konduğu ortaya çıkınca, bağışlara üst sınır getirilmesi çağrıları yeniden güç kazandı.AB sağlık bakanları, donör başına düşen çocuk sayısına sınır getirilmesini sadece etik kaygılarla değil, aynı zamanda düşen doğurganlık oranları, geciken aile planlaması ve demografik baskılar gibi nedenlerle de gerekli görüyorlar. Bu gelişmeler, AB ülkelerinin uluslararası ticari gamet bankalarına bağımlılığını artırıyor ve donör sınırlarının uygulanmasını zorlaştırıyor.Belçika Sağlık Bakanı Frank Vandenbroucke, bu sistemin etkin işlemesi için kapsamlı bir sınır ötesi donör kayıt mekanizması gerektiğini belirterek, "Avrupa genelinde bir kota belirlenmeli ve bu kota AB veri tabanı ile desteklenmeli. Genetik testlerle 70’ten fazla üvey kardeşi olan bireylerin olması kabul edilemez. Bu durum hem etik dışı hem de ciddi riskler barındırır," dedi.Öneri birçok AB üye devletinin desteğini alırken, Avrupa Komisyonu daha temkinli yaklaşıyor. Komisyon, insan kaynaklı maddelere ilişkin AB yönetmeliğinin yakın zamanda güncellendiğine işaret ederek, donör başına çocuk sayısı gibi düzenlemelerin esasen ulusal yetkililerin sorumluluğunda olduğunu vurguladı.Sağlık ve Gıda Güvenliği Genel Müdürü Sandra Gallina, AB’nin bu konuda farkındalık yaratabileceğini ve İsveç ile Belçika’nın talebi doğrultusunda Avrupa İnsan Üremesi ve Embriyoloji Derneği (ESHRE) ile birlikte bir değerlendirme toplantısı düzenleyeceklerini açıkladı.

AB’den sperm bağışına uluslararası sınır önerisi

2025 yılında yaz gün dönümü her zaman olduğu gibi 21 Haziran tarihinde yaşanacak. Bu gün, Kuzey Yarım Küre’de astronomik olarak yaz mevsiminin başlangıcı olarak kabul edilir.

2025 gün dönümü tarihi

Aynı zamanda yılın en uzun gündüzü ve en kısa gecesi bu tarihte gerçekleşir. Peki 21 Haziran’da hangi olaylar meydana gelir ve bu tarih neden önemlidir?Yaz gün dönümünün yaklaşmasıyla birlikte, astrolojiye ilgi duyanlar bu günü merak etmeye başladı. 21 Haziran’da yaşanacak yaz gün dönümü, yılın en uzun gündüzü ve en kısa gecesine sahne olur. Böylece yaz mevsimi tam anlamıyla başlamış olur. Peki, 21 Haziran günü neler yaşanır ve en uzun gündüz ne zamandır?<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/f48e7a0c6ce34bb93cd855817.jpg" width="1024" height="576"></figure>21 Haziran, Yaz Gün Dönümü olarak bilinir. Bu özel tarihte Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne (23° 27′ Kuzey enlemi) tam olarak dik açıyla ulaşır. Bu da Kuzey Yarım Küre’de günlerin en uzun, gecelerin ise en kısa olduğu anın yaşandığı anlamına gelir.Bu tarihten sonra günler kısalmaya, geceler ise uzamaya başlar. Ancak yaz mevsimi yeni başladığı için hava sıcaklıkları artmaya devam eder. Meteorolojik olarak yaz ayları haziran, temmuz ve ağustos aylarını kapsarken, astronomik yaz 21 Haziran’da başlar ve sonbahar gün dönümüne kadar sürer.Türkiye’de 21 Haziran’da güneş, yıl boyunca en erken doğuşunu ve en geç batışını gerçekleştirir. Gündüz süresi yaklaşık 15 saate kadar ulaşabilir. Öğle saatlerinde Güneş, gökyüzünde yılın en yüksek konumuna çıkar ve cisimlerin gölgeleri en kısa halini alır.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/f48e7a0c6ce34bb93cd855818.jpg" width="1024" height="576"></figure>21 Haziran sadece Kuzey Yarım Küre için yaz başlangıcıdır. Güney Yarım Küre’de ise bu tarih kış gün dönümü olarak yaşanır. Yani orada en kısa gündüz ve en uzun gece yaşanır.

21 Haziran’da neler olacak, en uzun gündüz ne zaman gerçekleşir?

Türkiye ile İsviçre arasında 1924 yılında imzalanan Dostluk Antlaşması’nın 100. yılı vesilesiyle, T.C. Cenevre Başkonsolosluğu tarafından anlamlı bir etkinliğe imza atıldı. “T.C. Cenevre Başkonsolosluğu'nun Cumhuriyet Döneminde 100. Yılı” temasıyla hazırlanan Arşiv Belgeleri ve Fotoğraf Sergisi, 17 Haziran 2025’te törenle açıldı.

Dostluk Antlaşması’nın 100. yılı

Serginin açılışı, Türkiye Cumhuriyeti Bern Büyükelçisi Şebnem İncesu’nun himayelerinde, Cenevre Başkonsolosluğu ve Başkonsolos İpek Zeytinoğlu Özkan ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Etkinliğe korkonsüler mensupları, İsviçreli dostlar ve vatandaşlar yoğun ilgi gösterdi. Katılımcılar arasında Cenevre Kanton Parlamentosu Başkanı Ana Roch ve Kanton Hükümetini temsilen Hükümet Üyesi Pierre Maudet de yer aldı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c78e29a71bf8ad005604f0115.jpg" width="1024" height="576"></figure>Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1898’de kurulan ve 1923-24 yıllarında faaliyetlerine ara veren Cenevre Konsolosluğu, 1924 yılı Temmuz ayında Türkiye Cumhuriyeti adına yeniden faaliyete geçmişti. Bu yıl, konsolosluğun Cumhuriyet dönemindeki 100. yılını simgeliyor.&nbsp;<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c78e29a71bf8ad005604f0117.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sergi, bu köklü tarihe ışık tutarken Türkiye ile İsviçre arasındaki dostluğun derinliğini de gözler önüne seriyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c78e29a71bf8ad005604f0116.jpg" width="1024" height="576"></figure>Serginin hazırlanmasında destek veren T.C. Dışişleri Bakanlığı, Cenevre Kanton Arşivleri ve Türk Hava Yolları'na (THY) teşekkür edildi. Açılışta piyanist Turan Manafzade’nin icra ettiği piyano resitali ise dinleyicilere unutulmaz anlar yaşattı. Manafzade’nin özellikle Cumhuriyet’in 100. yılı anısına bestelediği “Türkiye 100” adlı eser büyük beğeni topladı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/c78e29a71bf8ad005604f0118.jpg" width="1024" height="576"></figure>Sergi, 18-27 Haziran 2025 tarihleri arasında, hafta içi her gün 09.00-12.00 ve 14.00-16.00 saatleri arasında Cenevre Başkonsolosluğu’nda ziyarete açık olacak.Fotoğraflar: Kay De Groot

Türkiye-İsviçre dostluğunun 100. yılı anısına anlamlı sergi

Luzern kantonundaki bir şirkette çalışanlar, geçtiğimiz günlerde şaşırtıcı bir bildirimle karşılaştı. Şirket yönetimi, yaz aylarında planlanan toplu izin süresini bir hafta uzatma kararı almıştı. Gerekçe ise netti: İş hacminin düşük olması.

İşte yasal sınırlar

Ancak birçok çalışan, tatil tarihlerini aylar öncesinden planlamış ve rezervasyonlarını çoktan yaptırmıştı. Bir çalışan, bu uygulamanın hukuken geçerli olup olmadığını İsviçre’nin SRF Espresso programına sordu. Cevap, birçok işçi için önemli bir hatırlatma niteliğinde.Yasaya göre, bir işveren çalışanların tatil tarihini belirleyebilir. Ancak bu yetki sınırsız değildir. Uygulamada, çalışanlara tatil tarihleri en az üç ay önceden bildirilmelidir ki insanlar özel yaşamlarını buna göre planlayabilsin. Daha da önemlisi, işverenlerin önceden onayladığı tatilleri sonradan iptal etmesi veya değiştirmesi sadece istisnai durumlarda – yani acil ve meşru işletme gerekçeleri olduğunda mümkündür.Bununla birlikte, işverenler toplu tatil (Betriebsferien) uygulamasına gidip çalışanların izinlerini bu döneme denk getirmek istiyorsa, bunun çalışma sözleşmesinde açıkça belirtilmiş olması gerekir. Aksi takdirde, çalışanlara zorla bu tarihlerde izin kullandırmak mümkün değildir.Hukuki açıdan dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da fazla mesailerdir. Eğer bir çalışan kabul etmezse, fazla mesai sadece ücret olarak ödenebilir. Zorla telafi çalışması (kompanzasyon) yapılması yasal değildir.Somut örnekte ise, şirket iş hacmindeki düşüş nedeniyle yaz tatilini uzatabilir. Ancak bu değişiklikle birlikte çalışanlardan, istemedikleri halde yıllık izinlerinden daha fazlasını kullanmaları ya da eksiye düşmeleri istenemez. En iyi çözüm, şirketin bu konuda çalışanlarıyla gönüllülük esasına dayalı bir diyalog kurmasıdır. Kim ekstra bir hafta tatil yapmak istiyorsa, bunu kendi tercihiyle ve mevcut izin hakları doğrultusunda yapabilir. Ama kimse bu konuda zorlanamaz.

İşverenler çalışanlarına ek yaz tatili dayatabilir mi?

İsviçre’nin Aargau kantonunda hız sınırları artık yalnızca teknik bir karar olmaktan çıkıyor. Kanton parlamentosu, Tempo 30 uygulamalarının her zaman halk oylamasına sunulması gerektiğine karar verdi. Bu, İsviçre genelinde bir ilk olma özelliği taşıyor.

Kararı artık seçmen verecek

Mevcut yasa uyarınca Tempo 30, yani saatte 30 kilometre hız sınırı, yerel belediye meclislerinin yetkisinde olan sıradan bir trafik düzenlemesi sayılıyor. Ancak yeni düzenlemeyle birlikte, artık bu tür hız sınırlamaları için her durumda halkın doğrudan onayı gerekecek. Yani küçük bir mahallede bile böyle bir hız sınırlaması getirilmek isteniyorsa, son söz sandıkta söylenecek.Sistem değişikliğinin gerekçesi, halkın konuyla doğrudan ilgilenmesi. Parlamento oturumunda konuşan FDP'li Tim Voser, “Vatandaşlar kanalizasyon yönetmeliğine dair bile söz sahibi olabiliyorken, neden günlük hayatlarını doğrudan etkileyen bir hız sınırında fikir beyan edemesin?” dedi. SVP'li Patrick von Niederhäusern ise bu öneriyi daha fazla doğrudan demokrasi arzusuyla destekledi.Ancak karar parlamentoda oy birliğiyle alınmadı. Özellikle SP ve bazı merkez partili temsilciler, bu tür düzenlemelerin teknik uzmanlık gerektirdiğini ve yerel yönetimlerin doğrudan temas içinde oldukları mahallelerle daha etkin karar alabileceğini savundu. Ayrıca şu an da halkın karşı çıktığı kararlara itiraz etme yolları bulunduğuna dikkat çekildi.Bu tartışmaların arka planında ise bazı belediyelerde yaşanan uygulama farklılıkları yatıyor. Örneğin Brugg şehrinde 2019’da yapılan oylamada halk Tempo 30 uygulamasını reddetmişti. Ancak şehir yönetimi, gerekli altyapı harcamaları düşürüldüğü gerekçesiyle bu uygulamayı sessiz sedasız mahalle mahalle hayata geçirmeye başladı. Bu durum, halkın iradesinin dolaylı yollarla baypas edilmesi olarak eleştirildi.Parlamentoda yapılan oylama oldukça çekişmeli geçti. 69’a karşı 64 oyla kabul edilen öneri sayesinde, kanton hükümeti artık ilgili yasa değişikliğini hazırlamak zorunda. Bu da gelecekte Tempo 30 gibi kararların her zaman halkoyuyla belirlenmesini garanti altına alacak.

Aargau’da Tempo 30 için halk oylaması şartı geliyor

İsviçre’nin birçok yerel yönetimi, siber saldırılara karşı hâlâ yeterli koruma sağlayamıyor. Federal Siber Güvenlik Ofisi’nin desteklediği güncel bir araştırmaya göre, her iki belediyeden biri dijital tehditlere karşı hazırlıksız.

Tehdit büyüyor, önlemler yetersiz

Bu tablo, 2023 yılının Kasım ayında yaşanan Zollikofen saldırısı gibi vakalarla daha görünür hale geliyor.Zollikofen Belediye Başkanı Daniel Bichsel, o sabahı unutamıyor. Bilgisayarlarını açtıklarında kişisel hesaplara giriş yapılamamış, telefonlar çalışmaz hale gelmişti. Sisteme dışarıdan erişildiği kısa sürede anlaşılmıştı. O dönem siber güvenlik, küçük belediyenin öncelik listesinde üst sıralarda değildi. Ancak bu olay, yalnızca bu belediyeye değil, tüm ülkeye ders niteliğinde oldu.Bugün hâlâ pek çok belediye, sahip oldukları dijital sistemlerin envanterine bile hâkim değil. Neyin korunması gerektiğini bilmeyen kurumlar, doğal olarak etkili savunma mekanizmaları da oluşturamıyor. Federal Siber Güvenlik Ofisi yetkilisi Manuela Sonderegger, bu durumun farkında olduklarını ve üç yıldır belediyelere özel bilgiler ve acil durum planları sunduklarını söylüyor. Ancak tüm çabalara rağmen ilerleme oldukça yavaş.Sorunun temelinde bilgi ve zaman eksikliği yatıyor. Küçük belediyelerde personel sayısı sınırlı olduğundan, karmaşık ve teknik bir alan olan siber güvenlikle ilgilenmeye çoğu zaman fırsat kalmıyor. Bu durum, yerel düzeyde dijital güvenliği sürekli olarak geri plana itiyor. Ayrıca belediyeler arasında iş birliği yapılması önerilse de, komşu belediyelerin müdahalesine kapalı duran yaklaşımlar bu süreci zorluyor. Belediyeler arası dayanışma kültürü gelişmeden, ortak güvenlik çözümleri üretmek zorlaşıyor.Myni Gmeind Derneği’nden Alexander Sollberger’e göre siber güvenlik, seçimlerde oy kazandırmayan soyut bir konu olarak görülüyor. Vatandaşlar ancak bir siber saldırı yaşandığında konunun ciddiyetini fark ediyor. Bu nedenle birçok yerel yönetim, ancak saldırıya uğradıktan sonra önlem almaya başlıyor.Zollikofen Belediyesi de bu yönde bir dönüşüm geçirmiş. Bugün artık tüm çalışanlar siber güvenlik eğitimlerinden geçiyor, sistemler düzenli olarak deneme saldırılarına tabi tutuluyor. Mail sunucuları yeniden yapılandırılmış ve tüm sistem güvenliği artırılmış durumda. Belediye Başkanı Bichsel, benzer bir saldırının tekrar yaşanması halinde artık çok daha hazırlıklı olduklarını vurguluyor.Siber güvenlik alanındaki bu ihmaller, yerel yönetimlerin dijital çağın gerçekleriyle yüzleşmeye hâlâ yeterince hazır olmadığını gösteriyor. Uzmanlar, daha fazla geç kalmadan belediyelerin bu konuyu stratejik öncelik haline getirmesi gerektiği konusunda hemfikir.

İsviçre’de belediyeler siber saldırılara karşı savunmasız

İsviçre kantonları arasındaki zenginlik farkı, yalnızca banka hesaplarında değil, sokaktaki otomobillerde de kendini gösteriyor. Axa sigorta şirketinin güncel analizine göre, Zug kantonunda araçların ortalama değeri 67.000 frank ile ülke genelinin yaklaşık %35 üzerinde.

İsviçre’de otomobil zenginliği

<h3>En pahalı arabalar Zug’da</h3>Yapılan değerlendirmeye göre:<ul><li>Zug: Ortalama araç değeri 67.000 CHF</li><li>Schwyz: ~60.000 CHF</li><li>Appenzell Innerrhoden: ~57.000 CHF</li></ul>Buna karşılık en düşük ortalamalar:<ul><li>Neuchâtel, Jura, Freiburg kantonlarında görüldü (ortalama: 44.000–45.000 CHF)</li></ul>SRF ekonomi muhabiri Manuel Rentsch’e göre Zug’daki bu yüksek rakamın iki temel nedeni var:<ol><li>Kanton halkının yüksek gelir seviyesi</li><li>Şirket araçlarının oranının oldukça yüksek olması, ki bu araçlar da istatistiklere dahil</li></ol><h3>Lüks ile Lada arasında geniş yelpaze</h3>Axa’ya göre sigortalı araçlar arasında hem 10.000 frankın altında ikinci el araçlar hem de birkaç milyon frank değerindeki lüks otomobiller yer alıyor. Yani istatistiksel ortalamalar, bir yandan Lada kullanan halkla, diğer yanda Lamborghini süren kripto milyonerleri aynı tabloda buluşturuyor.<h3>Kanton bazlı ilginç farklar</h3><h4>Appenzell Innerrhoden</h4>Yüksek ortalama, bölgedeki araç kiralama şirketlerinin burada araç tescili yaptırmasından kaynaklanıyor. Benzer durum Vaud kantonunda da geçerli.<h4>Zug &amp; Schwyz</h4>Araçlar yalnızca pahalı değil, aynı zamanda ağır. Ortalama ağırlık:<ul><li>Zug: ~1700 kg</li><li>Schwyz: ~1600 kg Bu durum, büyük SUV’lar ve elektrikli araçların yaygınlığına işaret ediyor.</li></ul><h4>Bern, Schaffhausen, Appenzell Ausserrhoden</h4>Bu kantonlarda araçların ortalama yaşı 11 yılın üzerinde. En genç araçlara sahip bölge ise Ticino (8,9 yıl).<h3>Araç fiyatları artıyor</h3>Axa verilerine göre İsviçre’de otomobil fiyatları son 5 yılda ortalama %14 arttı:<ul><li>2019: Ortalama 44.000 CHF</li><li>2024: Ortalama 50.000+ CHF</li></ul>Bu artış, büyüyen otomobil boyutları ve yükselen teknoloji (özellikle elektrikli araçlar) ile ilişkilendiriliyor.

Zug en pahalı araçlara sahip, Bern en eskilere

İsviçre’nin 250 toplu taşıma kuruluşunu bir araya getiren Alliance Swisspass, artan dolandırıcılık vakalarına karşı kullanıcı hesaplarını daha güvenli hale getirmek için önemli bir adım attı.

Yeni cihaz girişlerine artık kod zorunlu

Mayıs ortasından itibaren, Swisspass hesabına yeni bir cihazdan giriş yapmak isteyen kullanıcıların artık e-posta yoluyla gönderilen bir güvenlik kodunu girmesi gerekiyor. Alliance Swisspass sözcüsü Michaela Ruoss, “Bu kod olmadan hesaba erişim mümkün değil,” diyerek uygulamanın hackerlara karşı ek bir engel oluşturduğunu belirtti.<h3>Giriş doğrulaması sonrası yeni özellik: Güvenlik Ampulü</h3>Yeni güvenlik önlemiyle birlikte Swisspass uygulamasında temmuz veya ağustos ayından itibaren bir “güvenlik ampulü (Sicherheitsampel)” özelliği de aktif hale gelecek. Bu sistem, kullanıcı hesaplarının ne kadar güvenli olduğunu renklerle gösterecek:<ul><li>Yeşil: güvenli</li><li>Sarı: dikkatli olunmalı</li><li>Kırmızı: güvenlik açığı var, önlem alınmalı</li></ul>Kullanıcılara; iki faktörlü kimlik doğrulama sistemini (2FA) aktif hale getirmeleri ve telefon numaralarını doğrulayıp hesaplarını koruma altına almaları öneriliyor.<h3>Öğrenciye 1400 franklık zarar</h3>Yeni güvenlik önlemleri, geçmişte yaşanan ciddi dolandırıcılık vakaları sonrasında getirildi. Zürihli bir üniversite öğrencisinin Swisspass hesabı hacklendi ve Twint üzerinden yaklaşık 900 frank değerinde toplu taşıma bileti satın alındı. Bu işlem SBB uygulaması aracılığıyla, Swisspass hesabına bağlı olarak gerçekleştirilmişti.Daha sonra ortaya çıktı ki, hackerlar aynı kullanıcı adına bağlı ikinci ödeme yöntemi olan Cembra Pay ile de yaklaşık 500 frank daha harcama yapmış. Bu ikinci fatura, öğrencinin daha önce adres olarak kayıtlı tuttuğu büyükannesine ulaşmış ve gecikmeli fark edilerek toplam zararın yaklaşık 1400 frank olduğu ortaya çıkmış.<h3>Bankalardan istisnai geri ödeme</h3>Olay sonrası hem UBS/Twint hem de Cembra Bankası, alışılmadık biçimde mağdur öğrenciye geri ödeme yaptı. Cembra, 500 franklık faturadan feragat ederken, UBS ise 900 frankı “hiçbir açıklama yapmadan” hesabına iade etti. Cembra’nın açıklaması kısaydı: “İyi niyet göstergesi olarak.”SRF’nin konuyla ilgili yönelttiği sorulara UBS yanıt vermedi, sadece “her durumu ayrı ayrı değerlendiriyoruz” yanıtıyla yetindi.

Swisspass kullanımında güvenlik önlemleri artırıldı

ETH Zürih’e bağlı Askeri Akademi (MILAK) ve Güvenlik Araştırmaları Merkezi (CSS) tarafından hazırlanan "Sicherheit 2025" araştırması, İsviçre halkının güvenlik konularında daha fazla devlet müdahalesi ve uluslararası iş birliği talep ettiğini ortaya koydu.

Dünya genelindeki güvenlik sorunu

Araştırmaya göre, İsviçreli seçmenlerin yüzde 81’i dünya genelindeki güvenlik durumunu “istikrarsız” olarak değerlendiriyor. Bu oran geçen yıla kıyasla yalnızca bir puan azalmış durumda. Genel güvenlik hissi ise yüzde 6 düşüşle yüzde 86’ya geriledi. Aynı zamanda, İsviçrelilerin ülkenin geleceğine olan iyimserliği de 10 puan azalarak yüzde 69’a düştü.<h3>Orduya destek sabit, bütçesi artıyor</h3>Araştırma, İsviçrelilerin çoğunluğunun halen ordunun varlığını gerekli bulduğunu gösteriyor:<ul><li>%80 orduyu “kesinlikle gerekli” buluyor.</li><li>%90 daha iyi eğitimli bir ordu istiyor.</li><li>%74 ise donanımın eksiksiz olması gerektiğini savunuyor.</li></ul>Daha dikkat çekici olan ise, 1986’dan bu yana ilk kez yüzde 24’lük bir kesimin savunma harcamalarının artırılmasını desteklemesi. Bu oran, önceki yıla göre 4 puanlık bir artışı temsil ediyor.<h3>NATO’ya yakınlaşma isteği artıyor</h3>NATO ile iş birliği konusundaki halk desteği de dikkat çekici düzeyde:<ul><li>%53’lük bir çoğunluk NATO’yla daha yakın ilişki kurulmasından yana.</li><li>%32 ise doğrudan NATO üyeliğini destekliyor (geçen yıla göre +2 puan).</li></ul>Buna karşın, çatışma arabuluculuğu (%72) ve kalkınma yardımı (%52) gibi daha yumuşak diplomatik yöntemlere olan destek düşüşte.<h3>İsviçre’nin tarafsızlığı sorgulanıyor</h3>Araştırma, İsviçre'nin geleneksel tarafsızlık politikasının da halk gözünde zayıflamakta olduğunu ortaya koyuyor.<ul><li>Tarafsızlığı destekleyenlerin oranı %87 (Ukrayna savaşından önce bu oran %97 idi).</li><li>%40’lık kesim, İsviçre’nin siyasi ve ekonomik bağımlılığını tarafsızlığın önünde bir engel olarak görüyor.</li><li>%28, İsviçre’nin çatışmalar konusunda açık siyasi tutum alması gerektiğini savunuyor.</li></ul><h3>Kadınlar için de zorunlu hizmet desteği artıyor</h3>Katılımcıların %67’si, kadın ve erkekler için eşit hizmet yükümlülüğü modelini destekliyor. Bu modelde bireyler askerlik, sivil hizmet veya sosyal hizmet arasında seçim yapabiliyor. Sadece erkekler için zorunlu hizmet isteyenlerin oranı düşerken (%40), kadınlar için de zorunlu hizmet isteyenlerin oranı yükselmiş durumda (%47).<h3>Araştırma hakkında</h3><ul><li>Tarih: 7 Ocak – 4 Şubat 2025</li><li>Katılımcı sayısı: 2091 (yarısı telefon, yarısı online)</li><li>Hata payı: ±%2.1</li></ul>

İsviçreliler daha fazla güvenlik ve NATO iş birliği istiyor

Ortadoğu'da tırmanan kriz nedeniyle hava sahalarının kapanması, Avrupa-Asya uçuşlarını önemli ölçüde etkiledi. Uçuşlar yön değiştirirken, İsviçre hava sahası üzerinden geçen uçak sayısı da hızla artıyor.

Savaş ortamı hava trafiğini karıştırdı

Geçtiğimiz Cuma günü itibarıyla İsrail, Irak ve İran hava sahalarının sivil uçuşlara kapatılması, Avrupa ile Asya arasındaki doğu-batı rotalarının önemli ölçüde yeniden yapılandırılmasına neden oldu. Swiss Havayolları, bu gelişmeyle birlikte Asya'ya olan uçuşlarının ortalama yarım saat uzadığını bildirdi.Bu değişiklik, Balkanlar üzerinde ilk etapta sıkışıklığa yol açarken, Avrupa Hava Güvenliği Kurumu Eurocontrol, trafiği İtalya üzerinden yeniden yönlendirme kararı aldı. Bunun doğal bir sonucu olarak, birçok uçak İsviçre hava sahasını daha sık kullanmaya başladı.Skyguide: Kapasite sınırına yaklaşabilirizİsviçre Hava Trafik Kontrol Kurumu Skyguide’ın sözcüsü Pia Wertheimer, “Artan trafik hacmine hazırlık yapıyoruz” diyerek kapasite daralması ve gecikmelerin yaşanabileceği uyarısında bulundu.Skynews.ch yayın yönetmeni Hansjörg Bürgi’ye göre durum özellikle yaz seyahat sezonu nedeniyle daha da karmaşık. “Avrupa hava trafiği zaten yoğun bir darboğaz. Şimdi tam da yüksek sezonda rota değişiklikleriyle karşı karşıyayız. Bu da küçük bir aksaklığın bile zincirleme gecikmelere yol açabileceği anlamına geliyor,” diyor Bürgi. Özellikle İtalya’daki olası bir hava trafik kontrolcü grevinin yıkıcı olabileceğine dikkat çekiyor.Zürih-Tokyo uçuşu iki saat uzadıUçuş sürelerinin uzaması, sadece Ortadoğu’daki krizle sınırlı değil. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ardından Rus hava sahasının Avrupalı havayollarına kapanmasıyla birlikte de rota kaymaları yaşanmıştı. Örneğin Zürih-Tokyo uçuşları, savaş öncesine kıyasla yaklaşık iki saat daha uzun sürüyor. Zürih-Şanghay hattında da ortalama bir saatlik artış söz konusu.Kalan koridorlar ne kadar güvenli?Ortadoğu’daki çatışmalar nedeniyle şu anda uçuşlar yalnızca iki ana koridorda yoğunlaşıyor: kuzeyde Karadeniz ve Hazar Denizi üzerinden, güneyde ise Mısır ve Suudi Arabistan üzerinden. Ancak bu rotaların güvenliği de sorgulanıyor. Özellikle Yemen’deki Husi milislerinin İsrail’e yönelik füze ve drone saldırılarının, güney koridorunu tehdit ettiği belirtiliyor.Swiss Havayolları’ndan yapılan açıklamada ise şu ifadeler yer aldı: “Sadece güvenli bulduğumuz hava sahalarını kullanıyoruz. Durumu sürekli takip ediyor ve jeopolitik gelişmelere hızlı tepki veriyoruz.”

İsviçre semalarında yoğunluk: Yeni uçuş rotaları gökyüzünü sıkıştırıyor

Zug Kantonu Hükümeti, Trafik Dairesi’nin sunduğu birçok hizmetin ücretlerini ortalama yüzde 25 oranında düşürdü. Yeni düzenleme 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek. 

En büyük indirim sürücüler için

Ücret indirimi, Aralık 2021’de kanton meclisindeki SVP grubu tarafından sunulan bir önergenin kabul edilmesiyle gerçekleşti.Yapılan açıklamaya göre, sürücü belgesi, araç ruhsatı, sürüş sınavı ve özel izin işlemlerine ilişkin ücretler en fazla indirime uğrayan kalemler oldu. Ancak “gecikme ve önlem ücreti” olarak bilinen idari yaptırım harçlarında herhangi bir indirime gidilmedi. Hükümet, yasadışı davranışları ödüllendirmek istemediğini belirtti.Hedef: Halkı ve Ekonomiyi RahatlatmakZug Güvenlik Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada, ücret indiriminin halkı ve yerel ekonomiyi maddi olarak rahatlatmayı amaçladığı ifade edildi. Yeni ücretler, Orta İsviçre'deki diğer kantonlar ile Aargau ve Zürih kantonlarındaki uygulamalarla karşılaştırılarak “uyumlu ve cazip” seviyeye getirildi.Yeni Motorlu Taşıt Vergi Yasası ErtelendiÖte yandan Zug Hükümeti, yeni Trafik Vergisi Yasası’nın yürürlüğe giriş tarihini bir yıl ertelediğini duyurdu. Buna göre, yasa 1 Ocak 2027 tarihinde uygulanmaya başlayacak. Verginin hesaplama yöntemi karmaşık olduğu için uygulama ve sistem entegrasyonu daha fazla zaman gerektiriyor.2024 yılı Ekim ayı sonunda kabul edilen düzenleme kapsamında, enerji verimliliği yüksek araçlar için vergi teşviki getiriliyor. Yeni sistemde motor hacmi yerine, aracın ağırlığı ve motor gücü esas alınacak.

Zug Kantonu’nda trafik işlemleri ücretlerine indirim geldi

Bern Şehri, Weyermannshaus West bölgesinde 1000 ila 1200 arasında yeni konutun inşasını planlıyor. Belediye Meclisi, bu kapsamda hazırlanan imar planını Şehir Parlamentosu’na sunulmak üzere onayladı.

1200 konut inşa edilecek

Konutların En Az Üçte Biri Uygun Fiyatlı OlacakBelediyeden yapılan açıklamada, alanın maksimum %90’ının konut amaçlı kullanılabileceği ve kalan kısmın farklı kullanımlar için ayrılacağı bildirildi. Planlanan dairelerin en az üçte biri, kar amacı gütmeyen konut kooperatifleri tarafından inşa edilecek veya uzun vadeli uygun fiyatlı kiralık daireler olarak sunulacak.Yüksek Binalara ve Araçsız Yerleşime Yeşil Işıkİmar düzenlemesine göre, alanda dört ayrı bölgede 47 ile 57 metre yüksekliğinde binaların yapılmasına izin verilecek. Şehir, bu yeni mahalleyi “az araçlı” bir yerleşim olarak tasarlamayı hedefliyor. Motorlu araçlar büyük oranda yer altına yönlendirilecek ve alanın kenarlarında yer alacak otopark girişleri aracılığıyla park edilecek.Kasım Ayında Halk Oylamasına SunulacakWeyermannshaus West alanı şu anda sanayi ve ticaret bölgesi olarak sınıflandırılıyor. Planlanan yoğun yerleşim dönüşümünün hukuki zemini oluşturulabilmesi için özel bir imar planı (Überbauungsordnung) hazırlanıyor. Bu sayede kentsel gelişim sürecine belediyenin yön verebilmesi hedefleniyor. Halkın, projeye ilişkin nihai kararı ise muhtemelen Kasım 2025’te yapılacak bir halk oylamasıyla vereceği belirtildi.

Bern şehri, 2025’te dev konut projesi için harekete geçti

İsviçre’nin Aargau Kantonu’nda belediyelerin 2025 yılına ilişkin vergi oranları güncellendi. Kantona bağlı on belediye vergi oranını artırırken, altı belediye vergi oranını düşürdü.

Vergi oranları açıklandı

Aargau İstatistik Kurumu’nun haziran başı itibarıyla yaptığı değerlendirmeye göre, bazı yerleşim yerlerinde ciddi değişiklikler gözlemlendi.Vergi Artışında En Dikkat Çekici Örnek: BremgartenVergi oranını en fazla artıran belediye, Bremgarten oldu. Kent, vergi oranını yedi puan artırarak yüzde 97’den yüzde 104’e yükseltti. Bu artış, Aargau’daki en yüksek artış olarak kayıtlara geçti.En Büyük İndirimi Aristau YaptıÖte yandan, Aristau Belediyesi vergi oranını beş puan düşürerek yüzde 109’dan yüzde 104’e indirdi. Bu da yılın en büyük vergi indirimi oldu.Aargau’nun En Düşük Vergi Oranı: Oberwil-LieliHer zamanki gibi, Aargau’nun en düşük belediye vergi oranına sahip yerleşim yeri Oberwil-Lieli oldu. 1960’tan bu yana neredeyse değişmeyen oran, 2025’te de yüzde 48 olarak sabit kaldı. Oberwil-Lieli bu oranla, kantondaki 197 belediye arasında en düşük vergi yüküne sahip yerleşim olma unvanını korudu.İkinci en düşük vergi oranına sahip belediye ise yüzde 50 ile Geltwil oldu. Onu yüzde 60 ile Meisterschwanden ve Kaiseraugst takip etti.En Yüksek Vergi Oranı: MellikonAargau genelinde en yüksek belediye vergi oranı ise Mellikon’da kaydedildi. Mellikon, yüzde 127’lik oranla listenin en tepesinde yer aldı. Hemen ardından yüzde 126 ile Hallwil geliyor.

Aargau Kantonu’nda 2025 vergi oranları değişti

İran Parlamentosu, Hürmüz Boğazı'nın kapatılması yönündeki öneriyi Pazar günü yapılan oturumda kabul etti. Bu gelişmeyle birlikte gözler, nihai kararı verecek olan İran’ın en yüksek güvenlik organı Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’ne çevrildi.

Bölgede gerilim artıyor

ABD'nin, İran'ın üç ana nükleer tesisine yönelik Pazar sabahı düzenlediği saldırıların ardından, kritik öneme sahip Hürmüz Boğazı'nın kapatılması için ilk resmi adım atılmış oldu. Ancak, boğazın kapatılmasına dair kesin karar henüz alınmadı.Al Arabia’nın haberine göre, karar Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından verilecek. Devrim Muhafızları Komutanı ve milletvekili Esmail Kosari, kapatma konusunun gündemde olduğunu ve gerektiğinde bu adımın atılacağını belirtti.ABD Başkanı Donald Trump, saldırıların "çok başarılı" olduğunu duyurdu. Fordow, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislere gerçekleştirilen operasyonların ardından, Amerikan uçaklarının İran hava sahasından ayrıldığı bildirildi. İran medyası ise saldırıların doğrulandığını ancak söz konusu tesislerin önceden boşaltıldığını ve zenginleştirilmiş uranyumun taşındığını aktardı.Hürmüz Boğazı’nın kapanması durumunda, dünya petrol arzının yaklaşık yüzde 20’si ve önemli miktarda doğal gazın geçişi engellenmiş olacak. Bu boğaz, Avrupa’nın Körfez’den ithal ettiği petrol ve sıvılaştırılmış doğal gazın ana geçiş noktası konumunda.Eğer İran böyle bir engelleme yaparsa, petrol fiyatlarında sert yükseliş yaşanabilir ve özellikle Orta Doğu kaynaklarına bağımlı Avrupa ülkelerinde enerji krizleri ortaya çıkabilir. Bu durum enflasyonu artırarak enerji maliyetlerini yükseltebilir ve sanayi, ulaşım ile tarım sektörlerinde aksamalara yol açabilir. Piyasalarda yaşanacak dalgalanmalar Avrupa borsalarında zincirleme etkilere neden olabilir.Bölgede yaşanacak bir abluka, ABD, Avrupa Birliği donanmaları ve Körfez ülkeleri arasında askeri çatışmalara yol açabilir ve daha geniş bir bölgesel savaşı tetikleyebilir. NATO üyeleri ve özellikle Fransa ile İngiltere’nin bölgedeki donanma varlığı, Avrupa’yı bu çatışmalara dahil edebilir.Bunun yanı sıra, Hürmüz Boğazı sadece petrol taşımacılığı için değil, küresel deniz taşımacılığında da kritik bir güzergâh. Boğazdaki bir kesinti, Avrupa’nın hammadde, elektronik ve tüketim malları tedarikini geciktirerek tedarik zincirlerinde aksamalara neden olabilir. Nakliye sigorta maliyetleri artacak ve bu da Avrupa’daki işletmeler ile tüketiciler için ek yük oluşturacaktır.

İran Parlamentosu Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasını onayladı

İsrail'in Demir Kubbe savunma sistemi İran'dan gelen füzelere karşı harekete geçerken, ABD'nin İran'daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıya dünya liderlerinden çeşitli tepkiler geldi. 

Trump İran’ı vurdu

Özellikle Latin Amerika’dan gelen açıklamalarda saldırı sert şekilde eleştirilirken, Avrupa ülkeleri diplomasi çağrısında bulundu.ABD Başkanı Donald Trump, pazar günü sabah saatlerinde yaptığı açıklamada, Fordo dahil olmak üzere İran’daki üç nükleer tesise “çok başarılı” bir operasyon düzenlendiğini duyurdu. Bu açıklama sonrası uluslararası kamuoyundan gelen tepkiler birbirinden farklıydı.Netanyahu’dan destek, Guterres’ten uyarıİsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, saldırıya tam destek vererek, Trump’ın kararını “tarihi değiştirecek cesur bir adım” olarak niteledi. Netanyahu, “Başkan Trump’la sıkça şunu söyleriz: ‘Önce güç, sonra barış.’ Barış ancak güçle gelir,” dedi.Buna karşın Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, saldırıların halihazırda kırılgan olan bölgede ciddi bir tırmanma riski taşıdığını söyledi. “Bu çatışma kontrolden çıkma potansiyeline sahip. Bu da siviller, bölge ülkeleri ve tüm dünya için felaketle sonuçlanabilir,” ifadelerini kullandı.İran: Tüm seçenekler masadaİran Dışişleri Bakanı Abbas Irakçi, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, ABD’nin eyleminin ciddi sonuçlar doğuracağını belirtti. Irakçi, “Bu sabah yaşanan gelişmeler kabul edilemez. Birleşmiş Milletler Sözleşmesi çerçevesinde İran, halkını ve topraklarını savunmak için tüm seçenekleri açık tutmaktadır,” açıklamasını yaptı.Latin Amerika’dan sert kınamaLatin Amerika ülkelerinin liderleri ABD’nin askeri müdahalesine açıkça karşı çıktı. Venezuela Dışişleri Bakanı Yvan Gil, Telegram üzerinden yayımladığı mesajında saldırıyı kınadı ve düşmanlıkların sona ermesini talep etti.Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel ise X platformundan yaptığı açıklamada, saldırının uluslararası hukukun ve BM Şartı'nın açık bir ihlali olduğunu belirtti. Diaz-Canel, bu tür eylemlerin insanlığı büyük bir krize sürükleyebileceğini vurguladı.Meksika Dışişleri Bakanlığı ise tarafları diyaloğa çağırarak, anayasal dış politika ilkeleri doğrultusunda bölgede barışın yeniden sağlanmasının en büyük öncelik olduğunu ifade etti.Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric de ABD’nin saldırısını uluslararası hukuka aykırı bulduğunu söyleyerek, “Hiçbir ülke, sahip olduğu güç nedeniyle ortak insanlık ilkelerini ihlal etme hakkına sahip değildir. ABD dahil,” dedi.Avrupa'dan diyalog çağrısıAvrupa ülkelerinden gelen tepkiler, genel olarak çatışmanın müzakereyle çözülmesi yönündeydi. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İran’ı tekrar müzakere masasına oturmaya çağırdı. Starmer, “İran’ın nükleer silah geliştirmesine izin verilemez. Bu tehdit karşısında ABD harekete geçmiştir, ancak önceliğimiz hâlâ bölgesel istikrar,” dedi.Avustralya hükümeti de yaptığı açıklamada, İran’ın nükleer faaliyetlerinin uluslararası güvenliği tehdit ettiğini belirtti. Sözcü, “Şimdi barış zamanı. Gerginliğin azaltılması, diyalog ve diplomasi çağrımız sürüyor,” diye konuştu.Çin: Tarihten ders alınmalıÇin devlet televizyonu CGTN’de yayımlanan yorumlarda, ABD’nin İran’a yönelik saldırılarının Irak’taki benzer hataları tekrarlayıp tekrarlamadığı sorgulandı. Yorumda, “Ortadoğu’da askeri müdahaleler genellikle uzun süren çatışmalara ve istikrarsızlığa yol açmıştır. Bölgede istikrarın sağlanması için en doğru yol askeri değil, diplomatik yaklaşımdır,” görüşü paylaşıldı.Suudi Arabistan: Gelişmelerden kaygılıyızSuudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, İran’daki gelişmeleri büyük bir endişeyle izlediklerini belirtti. Açıklamada, “Gerilimin tırmanmasını engellemek ve sınırlayıcı adımlar atmak için her türlü çaba gösterilmelidir. Uluslararası toplum, bu kırılgan dönemde siyasi çözüm arayışlarını artırmalıdır,” denildi.

ABD'nin İran'a yönelik saldırılarına dünya liderlerinden farklı tepkiler

İsviçre'nin 2021 yılında sipariş ettiği 36 adet F-35 savaş uçağı için ödemesi beklenen tutarın, planlanandan 1,5 milyar İsviçre frangına kadar fazla olabileceği öne sürüldü.

Ciddi fiyat artışı

İsviçre devlet televizyonu SRF’nin araştırmasına göre, Amerika Birleşik Devletleri, daha önce sabit fiyatla satılacağı belirtilen uçaklar için şimdi ek ödeme talep ediyor.Dönemin Savunma Bakanı Viola Amherd, F-35 uçaklarının yaklaşık 6 milyar franklık sabit fiyatla alınacağını defalarca kamuoyuna açıklamıştı. Ancak SRF’nin ulaştığı bilgilere göre, ABD bu anlaşmayı farklı yorumluyor ve ciddi bir fiyat artışı talep ediyor.2020 yılının Eylül ayında yapılan referandumda savaş uçağı alımı sadece %50,1 oyla kabul edilmişti. O dönem hükümetin yayımladığı resmi bilgilendirme kitapçığında “maksimum 6 milyar franklık bütçe ayrıldığı” belirtilmişti.Haziran 2021’de ABD üretimi F-35’in tercih edilmesinin ardından, Amherd yine sabit fiyat garantisinin verildiğini duyurmuştu. Ancak gazeteci Beni Gafner, federal idaredeki çeşitli kaynaklarla yaptığı görüşmelere dayanarak, Federal Konsey’in artık milyarlık bir ek maliyetle karşı karşıya olduğunu iddia etti.Gafner’e göre, Amherd ek maliyetleri 2024 yazında öğrenmiş olmasına rağmen, Federal Konsey’i ancak Aralık ayında bilgilendirdi. Şu anda federal yönetim içinde 1,3 ila 1,5 milyar franklık ek maliyet konuşuluyor.<h3>Artan Üretim Maliyetleri Gerekçe Gösteriliyor</h3>Federal idareden iki ayrı güvenilir kaynak da SRF’ye, ABD’nin İsviçre’den daha fazla ödeme talep ettiğini doğruladı. Gerekçe olarak ise sabit fiyatlı bir anlaşmanın hiç yapılmamış olması ve artan üretim maliyetleri gösteriliyor.Konu o kadar hassas ki, bu yıl başından itibaren Savunma Bakanlığı’nın, diğer Federal Konsey üyeleriyle iki gizli toplantı yaptığı bildiriliyor. ABD hükümeti, 2021’de sabit fiyat garantisi verdiğini ve İsviçre ile geçmişteki tüm satışlarda da bu sözünü tuttuğunu savunuyor. Ancak F-35’ler, doğrudan üretici firma Lockheed Martin’den değil, ABD hükümeti aracılığıyla satın alındı.Gelişmeler, kamuoyunda F-35 alımına dair tartışmaları yeniden alevlendirebilir. Özellikle referandumun kıl payı geçmesi ve şimdi ek masrafların ortaya çıkması, hükümeti siyasi baskı altında bırakabilir.

F-35 savaş uçakları için İsviçre’ye ek fatura çıkarabilir

ABD Başkanı Donald Trump, İran'daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine yönelik düzenlenen hava operasyonunun başarıyla tamamlandığını açıkladı.

ABD'de savaşa dahil oldu

Trump, Truth Social hesabından yaptığı duyuruda, "İran’daki üç nükleer hedefe yönelik son derece başarılı operasyonumuzu gerçekleştirdik" dedi. Saldırıya katılan tüm uçakların İran hava sahasından çıkarak üslerine dönmekte olduğunu belirten Trump, Fordo tesisine yüksek kapasiteli bir bomba atıldığını ifade etti. Pilotları “Büyük Amerikan savaşçıları” diye nitelendiren Trump, açıklamasını “ŞİMDİ BARIŞ ZAMANI” sözleriyle bitirdi.B-2 bombardıman uçakları ve Tomahawk füzeleri kullanıldıAmerikan Axios haber sitesinin aktardığına göre, saldırı operasyonunda B-2 tipi ağır bombardıman uçakları görev aldı. Fordo nükleer tesisine 6 adet sığınak delici mühimmatın isabet ettirildiği, Natanz ve İsfahan’daki tesislerin ise denizaltılardan fırlatılan 30 Tomahawk füzesiyle hedef alındığı iddia edildi.Fox News sunucusu Sean Hannity, Trump ile yaptığı telefon görüşmesini aktararak, ABD’nin İran’daki nükleer tesisleri vurmak için yaklaşık 645 kilometre mesafedeki denizaltılardan füze ateşlediğini söyledi.İran saldırıları doğruladı, nükleer sızıntı yokİran’ın yarı resmi Tesnim Ajansı’na göre, İsfahan Vali Yardımcısı Ekber Salihi saldırıyı doğrulayarak, İsfahan ve Kaşan bölgelerinde hava savunma sistemlerinin devreye girdiğini, Natanz ve İsfahan çevresinde çok sayıda patlama duyulduğunu belirtti. Fordo’daki nükleer tesiste ise herhangi bir sızıntının olmadığı açıklandı.BM: Tehlikeli tırmanışBM Genel Sekreteri Antonio Guterres, saldırıların ardından yaptığı açıklamada, İran’a karşı güç kullanımının uluslararası barış ve güvenliğe ciddi tehdit oluşturduğunu belirterek tüm tarafları diplomatik çözüm arayışına davet etti.İsrail Önlemleri SıkılaştırdıSaldırının ardından İsrail hükümeti, olası İran misillemesine karşı ülke genelinde sosyal kısıtlamalara gitti. Tüm okullar kapatıldı, toplantılar yasaklandı ve yalnızca hayati hizmet sunan işletmelerin faaliyet göstermesine izin verildi. Ayrıca ülkenin hava sahası geçici olarak uçuşlara kapatıldı.İsrail basınında yer alan iddialara göre, ABD’nin İran’daki saldırısına İsrail’e ait altı B-2 tipi savaş uçağı da katıldı. İsrail’in Kanal 14 Televizyonu, adı açıklanmayan bir yetkilinin ABD-İsrail işbirliğini doğruladığını aktardı.Trump: “İran'ın Nükleer Kapasitesini Yok Ettik”TSİ 05.00’te ulusa sesleniş konuşması yapan Trump, "İran’ın nükleer zenginleştirme kapasitesini tamamen ortadan kaldırdık. Ortadoğu’nun zorbası artık barış yapmalı, aksi takdirde daha güçlü saldırılarla karşı karşıya kalacaktır." dedi. Netanyahu ile yakın iş birliği içinde hareket ettiklerini vurgulayan Trump, İsrail ordusuna da teşekkür etti.Netanyahu'dan Trump'a teşekkürİsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD’nin saldırısını tarihi bir karar olarak nitelendirdi. X hesabından yayımladığı mesajda, “Trump’ın İran’ın nükleer altyapısına indirdiği darbe, Orta Doğu’da barış yolunda tarihi bir dönüm noktasıdır.” ifadelerini kullandı.İran'dan sert tepki: "Uluslararası Hukuka Aykırı"İran yönetimi, ABD’nin saldırısını "vahşi ve uluslararası hukuka aykırı" olarak nitelendirdi. İran Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, bu saldırının cezai sonuçlar doğuracağı ve uluslararası hukukun açık ihlali anlamına geldiği vurgulandı.

ABD, İran’ın üç nükleer tesisine hava saldırısı düzenledi

İran ile Almanya, Fransa ve İngiltere arasında düzenlenen önemli diplomatik görüşmeler, İsviçre'nin Cenevre kentindeki bir otelde yapıldı.

İran Avrupa zirvesi

Toplantıya İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot ile Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ve beraberlerindeki heyetler katıldı.Basının yoğun ilgi gösterdiği bu kritik toplantıda İran’ın nükleer faaliyetleri ile İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının tetiklediği bölgesel gerginlik masaya yatırıldı.<h3>"ABD, İsrail’in saldırılarında sorumludur"</h3>Toplantı öncesi İran devlet televizyonuna konuşan Erakçi, "ABD, İsrail’in saldırılarına ortaklık ediyor. İsrail saldırmaya devam ederken, ABD’den müzakere mesajları geliyor. Bu saldırılar sonlanmadan müzakere söz konusu bile olamaz" dedi.Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Cenevre'deki görüşmede Fransa’nın, İran’a nükleer program konusunda yeni bir diplomatik ve teknik müzakere teklifi sunacağını duyurmuştu.Almanya Dışişleri Bakanı Wadephul ise MDR radyosuna verdiği röportajda, İngiltere ve Fransa ile birlikte İran Dışişleri Bakanı ile bir araya gelmekten memnuniyet duyduğunu, bu tür diplomatik girişimlerin askeri çatışmaların önüne geçmek adına önemli olduğunu ifade etti.<h3>Barrot: “Askeri çözüm yok, diplomasi şart”</h3>Fransa Dışişleri Bakanı Barrot, bölgesel güvenlik sorunlarının çözümü için Cenevre’de bulunduklarını vurgulayarak, “İran’ın nükleer programına askeri bir çözümün mümkün olmadığına inanıyoruz. Müzakere dışında bir yol sorunu ortadan kaldıramaz” dedi. Cenevre’deki diplomatik girişimin, diyalog kanallarını açmasını umut ettiklerini ifade eden Barrot, İran’ın nükleer programını askeri amaçlı gördüklerini ve bunun Avrupa ile birlikte İsrail için de ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti.Barrot ayrıca İran’ın terör gruplarına desteği, Rusya ile olan askeri işbirliği ve keyfi tutuklamalar gibi konuların da Avrupalı ülkeler açısından sorun teşkil ettiğini söyledi.<h3>İngiltere: “İran, ABD ile müzakere etmeli”</h3>İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy de görüşmelerde İran’ın nükleer silaha sahip olamayacağı yönünde net bir duruş sergilediklerini açıkladı. Lammy, "İran’ın ABD ile müzakerelere devam etmesi önemli. Bu çatışma bölgesel düzeyde yayılırsa, sadece bölge için değil vatandaşlarımızın hayatlarını da doğrudan etkiler" dedi.<h3>AB ve Almanya’dan benzer mesajlar</h3>AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ise İran’la yapılan görüşmelerde, bölgesel gerilimin kimseye fayda sağlamayacağı yönünde uzlaşı sağlandığını, nükleer meselelerin yanı sıra daha geniş konuların da ele alındığını söyledi.Almanya Dışişleri Bakanı Wadephul, İran’la yapılan temaslardan memnuniyet duyduğunu belirterek, İran tarafının önemli başlıkları konuşmaya hazır görünmesinin olumlu bir gelişme olduğunu ifade etti. Wadephul, bu süreçte ABD’nin rolünün belirleyici olduğunun da altını çizdi.<h3>İran’dan mesaj: “Saldırılar biterse diplomasi masasına döneriz”</h3>İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, Avrupa ülkeleri ile AB’nin İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını açıkça kınamamasının kendilerini endişelendirdiğini dile getirdi. “Saldırılar durur ve saldırganlar hesap verirse diplomasi seçeneğini yeniden değerlendirmeye hazırız” diyen Erakçi, ülkesinin savunma yeteneklerinin pazarlık konusu olamayacağını vurguladı. Ayrıca, Avrupa ile görüşmelere devam etme isteğini de yineledi.<h3>Barrot: “Rejim değişikliği dış müdahaleyle olmaz”</h3>Toplantı sonrası Fransız basınına konuşan Barrot, İsrail’in İran’a saldırılarının küresel istikrarı tehdit ettiğini söyledi. İran’ın nükleer programının sıkı denetim altında tutulması gerektiğini savunan Barrot, "Afganistan, Irak ve Libya’da dış müdahaleyle rejim değişikliğinin nasıl sonuçlandığını gördük. İran halkının kendi geleceğine kendisinin karar vermesi gerektiğine inanıyoruz" dedi.Barrot, İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesinin izin verilen sınırların çok üzerinde olduğunu belirterek, Fransız vatandaşları Jacques Paris ve Cecile Kohler’in serbest bırakılması için de Erakçi ile görüştüğünü aktardı.Barrot ayrıca Erakçi’yi İsrail saldırılarını beklemeden müzakere masasına oturmaya davet ettiklerini, ABD'nin de sürece dahil olmasının müzakere açısından olumlu sonuçlar doğurabileceğini belirtti.

İran ve Avrupa arasında kritik nükleer zirve Cenevre'de yapıldı

Cenevre’de 2020 yılında uygulamaya konulan asgari ücret düzenlemesinin etkilerini inceleyen üçüncü resmi rapor yayımlandı. Rapor, asgari ücretin genel anlamda iş kaybına yol açmadığını, ancak bazı sektörlerde yeni iş yaratılmasını yavaşlattığını ortaya koydu. 

Asgari ücretin etkisi

Özellikle temizlik sektörü, bu durumdan en fazla etkilenen alan olarak öne çıkıyor. Buna karşın, otelcilik ve yeme-içme sektörlerinde iş artışı gözlemlendi.<h3>Hangi sektörler incelendi?</h3>Rapor, asgari ücretin doğrudan etkilediği düşük ücretli sektörlere odaklanıyor. Bunlar arasında:<ul><li>Konaklama ve yeme-içme hizmetleri (19.430 iş),</li><li>Temizlik hizmetleri (9780 iş),</li><li>Kuaförlük ve güzellik bakımı (2774 iş),</li><li>Taşımacılık ve nakliye hizmetleri (587 iş),</li><li>Çamaşırhane ve kuru temizleme (435 iş)</li></ul>yer alıyor. Bu sektörler, kantondaki toplam istihdamın yaklaşık %11’ini oluşturuyor.<h3>İş sayısında düşüş yok, ancak çalışma süresi kısaldı</h3>Rapora göre, asgari ücret uygulaması 2020-2022 döneminde iş sayısında ciddi bir azalma yaratmadı. Ancak işverenlerin genellikle iç düzenlemelere giderek çalışma sürelerini azalttığı tespit edildi. Cenevre’de, COVID sonrası toparlanma sürecinde otelcilik ve restoran sektörleri, komşu Vaud Kantonu’na göre daha güçlü bir iş artışı kaydetti.Buna karşın, ortalama çalışma süresi düştü. Bu durum özellikle erkek istihdamını yavaşlatırken, kadınların iş gücü dinamiği üzerinde anlamlı bir etki yaratmadı. Temizlik sektöründe ise cinsiyetler arası fark gözlemlenmedi.<h3>“Asgari ücretin etkisi çok sınırlı”</h3>Cenevre Sendikal Hareketler Birliği (CGAS) Başkanı Davide de Filippo, bulguların şaşırtıcı olmadığını belirterek, “Asgari ücretin istihdam üzerindeki etkisi çok zayıf. Üstelik aynı maaşı alıp daha az çalışmak aslında kötü bir şey değil,” dedi.Uzaktan çalışmanın yaygınlaşması, özellikle Cenevre'nin uluslararası yapısı göz önüne alındığında, temizlik hizmetlerine olan ihtiyacı daha fazla azaltmış olabilir.Cenevre Patronlar Birliği (UAPG) Başkanı Pierre-Alain L’Hôte ise, otomatik olarak endekslenen asgari ücretin şu anda saatte 24,48 frank olduğunu hatırlatarak, bazı sektörlerde kayıt dışı çalışmanın arttığına dair şikayetlerin yükseldiğine dikkat çekti. “Bu tür olumsuz etkileri yakından takip edeceğiz,” dedi.

Cenevre’de asgari ücretin istihdama etkisi sektöre göre değişiyor

İsviçre'nin Basel kentinde dün akşam saatlerinde McDonald’s restoranlarında dikkat çeken bir siber saldırı yaşandı. Restoran içerisinde kapalı devre yayın yapan ekranlara Filistin'e destek mesajları yansıtıldı. 

Bebekler ölüyor, dünya ne zaman uyanacak?

Saldırı sadece bir şube ile sınırlı kalmadı; muhabirimizin sahadan aktardığı bilgilere göre, kentteki diğer McDonald’s şubelerinde de ekranlar tamamen devre dışı bırakıldı. Bu da saldırının yerel değil, tüm şubeleri hedef alan organize bir dijital saldırı olabileceği şüphesini güçlendirdi.Saldırı anı ekranlara böyle yansıdı Restoranda bulunan muhabirimiz tarafından kayda alınan görüntülerde, ekranlarda kırmızı yazıyla dikkat çekici bir mesaj yer alıyordu:“Gaza is being subjected to genocide by Israel, babies are dying, no one is doing anything, when will the world wake up, babies are dying.” (“Gazze İsrail tarafından soykırıma uğratılıyor, bebekler ölüyor, kimse hiçbir şey yapmıyor, dünya ne zaman uyanacak, bebekler ölüyor.”)Mesajın sonunda ise “HACKED BY MUTARRİF” imzası ve bir Telegram kullanıcı adı bulunuyordu. İçeriğin üst kısmında, Gazze’deki yıkımı ve sivillerin durumunu gösteren grafik fotoğraflar da ekranlara yansıtıldı.Tüm şubelerde ekranlar kapatıldı Muhabirimizin aktardığı bilgilere göre, kendisi olayı ilk olarak Münchenstein şubesinde fark etti. Daha sonra yakınlarda bulunan diğer şubelere de giderek ekranları kontrol eden arkadaşımız aynı şekilde tüm ekranların kapalı olduğunu gördü. Bu durum, saldırının McDonald’s İsviçre sistemine yönelik, koordineli bir dijital müdahale olduğu olasılığını artırıyor.McDonald’s ve yetkililerden henüz açıklama gelmedi Dün akşam yaşanan olayın ardından McDonald’s İsviçre ofisinden veya yerel güvenlik birimlerinden henüz resmi bir açıklama yapılmış değil. Siber güvenlik uzmanlarının bu tür saldırılara karşı uyarıları sıklaşırken, benzer dijital eylemlerin artabileceği belirtiliyor.Siber protestolar dikkat çekmeye başladı Son haftalarda İsviçre’nin farklı şehirlerinde Filistin’e destek için birçok protesto gösterisi düzenleniyor. Ancak hacker gruplarının bu hassas konuyu dijital alana taşıyarak dikkat çekme çabaları, protesto biçimlerinin yeni bir boyuta evrildiğini gösteriyor. Siber aktivistlerin bu tür saldırılarla geniş kitlelere ulaşmayı hedeflediği düşünülüyor.

Basel'de bulunan McDonald’s şubelerinde Filistin mesajlı siber saldırı

İran’ın Cenevre'deki Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Ali Bahreyni, Euronews'e verdiği röportajda, İsrail saldırılarını durdurduğu takdirde diplomasinin hâlâ bir seçenek olduğunu vurguladı.

İran'dan sert mesaj

Ancak Bahreyni, ABD'nin çatışmaya müdahil olması durumunda bunun sonuçları olacağı uyarısında da bulundu.Bahreyni, Avrupalıların İsrail’e verdikleri desteği açık şekilde kesmeleri gerektiğini söyledi ve Avrupa’nın İsrail'in saldırgan tutumuna karşı sessiz kalmasının, bölgede süren gerginlikleri tırmandıran unsurlardan biri olduğunu dile getirdi.İranlı büyükelçi, Avrupa’nın hem nükleer anlaşma olan JCPOA’yı koruma konusundaki başarısızlığı hem de İsrail’in cezasız kalan eylemlerine göz yumması nedeniyle mevcut çatışmalarda sorumluluğu olduğunu belirtti. Bahreyni’ye göre, bu cezasızlık ortamı İsrail’in daha da saldırganlaşmasına neden oluyor.Bahreyni, “Avrupa, İsrail’e yönelik siyasi, askeri ve istihbarat desteğini sona erdirmelidir. Ayrıca ABD ve İsrail'e, İran’ın nükleer kapasitesini yok edemeyeceklerini açıkça anlatmalıdır,” ifadelerini kullandı.Bu değerlendirmelerin, Cenevre’de yapılacak toplantıda Fransa, Almanya ve İngiltere dışişleri bakanlarına doğrudan iletileceğini belirten Bahreyni, Avrupa’nın şimdiye kadar izlediği politikaların sonuçlarının da bu görüşmelerde gündeme geleceğini söyledi.İran’ın Arak kentindeki ağır su reaktörüne yönelik İsrail hava saldırısının ardından çekilen uydu görüntüleri, krizin ne denli büyüdüğünü ortaya koyuyor. Dışişleri bakanlarının Cenevre'deki buluşmasında da İran’ın nükleer programı ana gündem maddesi olacak.İran geçmişte JCPOA kapsamında nükleer faaliyetlerini sınırlamayı kabul etmişti. Ancak ABD, 2018 yılında Başkan Donald Trump’ın kararıyla bu anlaşmadan çekildi ve İran’a yönelik yeni yaptırımlar başlatıldı. Tahran ise o tarihten bu yana anlaşmanın geçersiz olduğunu savunuyor ve zenginleştirilmiş uranyum üretimini sürdürüyor.İran, nükleer faaliyetlerinin barışçıl amaçlarla yürütüldüğünü öne sürerken, İsrail bunun bir nükleer silah geliştirme çabası olduğunu iddia ediyor. Bahreyni ise gerilimin sona erdirilmesi halinde diplomasinin hâlâ mümkün olduğunu belirtiyor.“Şu anda halkımız için en büyük öncelik saldırıların sona ermesidir,” diyen Bahreyni, mevcut koşullarda diplomatik adımlar atmanın uygun olmadığını ifade etti.İsrail ile İran arasında devam eden çatışmalar, sadece sahadaki askeri hareketlilikle sınırlı kalmayıp, karşılıklı açıklamalarla da daha da sertleşiyor. Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın gazetecilere yaptığı, “Askerî müdahale edebilirim de etmeyebilirim de, kimse ne yapacağımı bilmiyor” şeklindeki açıklaması da bu gerginliği tırmandırdı.İsrail Başbakanı Netanyahu, Trump’ın sözlerini destek olarak yorumlayıp teşekkür ederken, İran’ın BM temsilciliği ise ABD ile yeniden nükleer anlaşma için “Beyaz Saray’ın kapısında beklemeyeceklerini” belirtti.Bahreyni, ABD’nin İsrail'in saldırılarına göz yumarak bu eylemlerin ortağı haline geldiğini savundu. ABD’nin "kırmızı çizgileri" aşması durumunda İran’ın sert karşılık vereceğini belirtti."İran ordusu gelişmeleri yakından takip ediyor. Olası adımlar konusunda kararlılar ve ABD'nin saldırılarına nasıl yanıt vereceklerini biliyorlar," dedi.Bahreyni ayrıca İran’ın herhangi bir dış destek talebinde bulunmadığını ve ülkesinin kendi güvenliğini sağlamakta bağımsız olduğunu ifade etti.İran’ın, Gazze’de Hamas, Lübnan’da Hizbullah ve Yemen’de Husiler gibi gruplara destek verdiği bilinse de, çatışmaların başlangıcından bu yana bu grupların doğrudan bir müdahalede bulunmadıkları görülüyor.Bahreyni, İran’ın İsrail’e karşı tek başına mücadele edebileceğini ve başka ülkelerden yardım talebine ihtiyaç duymadığını vurguladı.“İsrail bizim için müzakere edilecek bir aktör değil. Önemli olan saldırganlığı durdurmak ve kırmızı çizgilerimizi net biçimde göstermek,” diyen Bahreyni, İsrail’in işlediği suçlara alışkın olduğunu ve artık durdurulması gerektiğini sözlerine ekledi.

İran'ın BM Temsilcisi: İran-İsrail çatışmasında Avrupa’nın da sorumluluğu var

ABD vizesi almak isteyenler dikkat! Hesaplarını açık tutmayanlar vize başvurusunda bulunamayacak.

ABD vize kontrolü

ABD Dışişleri Bakanlığı, yabancı öğrencilerin vize başvurularında sosyal medya hesaplarının erişime açık olmasını şart koştuğunu açıkladı.ABD haber sitesi Politico'nun ulaştığı bilgilere göre, askıya alınan yabancı öğrenci vizesi başvuruları yeniden başlatılırken, başvuru sahiplerinin sosyal medya hesaplarını erişime açık tutmaları zorunlu hale getirildi.Bakanlık tarafından büyükelçilik ve konsolosluklara gönderilen talimatta, "siyasi aktivizm geçmişi olan başvuru sahiplerinin" işaretlenmesi ve "ABD'deki bu tür faaliyetlere devam etme ihtimalinin değerlendirilmesi" istendi.Ayrıca, konsolosluk görevlilerinden başvuranların internet paylaşımlarında "ABD'nin vatandaşlarına, kültürüne, hükümetine, kurumlarına veya değerlerine yönelik düşmanlık belirtisi" olup olmadığının araştırılması talep edildi.Dışişleri Bakanlığı, yurt dışı temsilciliklerinden ayrıca, başvuru sahiplerinin ABD ulusal güvenliğine tehdit oluşturma durumu, Hamas bağlantıları ve antisemitik taciz gibi konuların incelenmesini istedi.Bakanlık duyurusunda, inceleme kapsamında "çevrim içi varlık" ifadesinin sosyal medya faaliyetlerinin ötesinde, yasal ve ticari bilgi sağlayan veri tabanları gibi kaynakları da kapsadığı belirtildi.Politico'nun geçtiğimiz mayıs ayında verdiği bilgiye göre, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, büyükelçilik ve konsolosluklara, yeterli sosyal medya bilgisi toplanana kadar öğrenci vizesi başvuruları için yeni randevuların verilmesini durdurma talimatı vermişti.

ABD vize başvurularında sosyal medya incelemesi başladı

İsviçre’nin en çok okunan ücretsiz gazetesi “20 Minuten”, yıl sonunda basılı yayınına veda ediyor. TX Group’un aldığı bu karar, medyada dijitalleşmenin geldiği noktayı bir kez daha gözler önüne seriyor.

Veda zamanı

TX Group tarafından yapılan açıklamaya göre, “20 Minuten” gazetesinin basılı versiyonu 2025 yılı sonunda tamamen durdurulacak. Kararın temel nedeni olarak, yıllardır düşüşte olan baskı gelirleri gösterildi. Bu gelişmeyle birlikte, yayıncılık ve redaksiyon alanlarında yaklaşık 80 tam zamanlı pozisyonun da sona ereceği belirtildi.<h3>Bölge büroları kapanıyor</h3>Basılı yayının durdurulmasıyla birlikte, şu anda bağımsız olarak çalışan Almanca ve Fransızca redaksiyon ekipleri tek bir ulusal redaksiyon çatısı altında birleşecek. Yeni yapı; Zürih, Bern ve Lozan merkezli olacak. Buna karşılık, Basel, Luzern, St. Gallen ve Cenevre’deki yerel ofisler ise tamamen kapatılacak.TX Group, yerel haber akışının tamamen kesilmeyeceğini, bunun yerine esnek bir muhabir ağı ile bölgesel içeriklerin sağlanacağını açıkladı.Bir dönemin sonuİlk sayısı 13 Aralık 1999’da yayımlanan “20 Minuten”, İsviçre'deki toplu taşıma kullanıcıları arasında kısa sürede büyük popülarite kazanmıştı. Gazete ilk olarak Norveçli medya şirketi Schibsted’e aitti, ancak 2005’ten bu yana Tamedia – bugünkü adıyla TX Group – tarafından yayınlanıyor.Yıllardır şehir merkezlerinde, tren istasyonlarında ve toplu taşıma noktalarında yer alan gazete kutuları artık tarihe karışacak. “20 Minuten” bundan böyle yalnızca dijital platformlar üzerinden okuyuculara ulaşacak.

20 Minuten gazetesi de basılı yayına son veriyor

İsrail'in Hayfa kentinde, aralarında TRT Arapça'nın da bulunduğu bazı yabancı televizyon ekiplerinin çalışma alanlarına polis baskını yapıldı. İsrail polisi, ekipmanlara el koyarken gazetecilerin ifadeye çağrıldığını açıkladı.

Yabancı basına operasyon

Olay, İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı aşırı sağcı Itamar Ben-Gvir’in güvenlik güçlerine yabancı yayın organlarının canlı yayın faaliyetlerini durdurma talimatı vermesinin ardından yaşandı. Polis, gelen ihbar üzerine Hayfa Limanı'na bakan bir otel odasında bulunan gazetecilere operasyon düzenlendiğini belirtti.İsrail polisinin açıklamasında, Ben-Gvir’in “sıfır tolerans” ilkesi doğrultusunda hareket edildiği ve ekipmanların geçici olarak toplandığı ifade edildi.TRT Arapça ile birlikte Dubai merkezli el-Gad televizyonu da Hayfa’daki ekiplerinin kaldığı yerlere polis baskını yapıldığını duyurdu.Ben-Gvır'den sert talimatlarGünün erken saatlerinde Ulusal Güvenlik Bakanı Ben-Gvir, iç istihbarat servisi Şin-Bet’e (Şabak), “devlet güvenliğini tehlikeye attığı” öne sürülen yabancı televizyon yayınlarına karşı önlem alınması çağrısında bulunmuştu.İsrail ordusunun İran saldırıları sırasında sansür kurallarını devreye soktuğunu hatırlatan Ben-Gvir, bazı medya kuruluşlarının isabetli saldırı noktalarını anlık olarak yayınlamasının “suç teşkil ettiğini” savundu.Ben-Gvir, bu gelişmelerin ardından polise yabancı medya organlarına karşı doğrudan harekete geçmeleri yönünde açık talimat verdiğini söylemişti.İran saldırısında rafineri hedef olmuştuİran’ın 15 Haziran sabahı gerçekleştirdiği misilleme saldırısında Hayfa’daki bir petrol rafinerisi vurulmuş, Katar merkezli Al Jazeera bu anları canlı olarak yayınlamıştı. İsrail kamuoyunda bu yayına büyük tepki gösterilmişti.Hayfa’daki rafineri saldırının ardından geçici olarak üretimi durdurmuştu.

İsrail polisi TRT dahil yabancı tv ekiplerine baskın düzenledi

Orta Doğu’da gerilimin giderek tırmandığı bir dönemde, İsrail ve İran arasındaki çatışmalar dördüncü gününe girerken, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’dan dikkat çeken yeni bir açıklama geldi. 

İsrail'den tehdit

Netanyahu, “Tahran semaları kontrolümüzde. Operasyonlarımız başladı. Tahran'ı boşaltın” ifadelerini kullanarak bölgedeki tansiyonu daha da yükseltti. Netanyahu, açıklamasında İsrail'in iki temel hedefe ulaşmak üzere olduğunu vurguladı: “Nükleer ve füze tehditlerini ortadan kaldırma yolunda ilerliyoruz. Zafer yaklaşıyor.”"Nükleer soykırımı önlemek için harekete geçtik" Daha önce yaptığı bir açıklamada da Netanyahu, İran’a yönelik saldırıların gerekçesini “nükleer soykırımı engelleme” olarak ifade etmişti. İsrail’in kendini ve dünyayı korumak adına bu adımı atmak zorunda kaldığını dile getiren Netanyahu, “Elimizdeki ve ABD ile paylaştığımız istihbarat çok netti. İran, uranyumu silah seviyesine çıkarmak için gizli bir plan üzerinde çalışıyordu. Süreç hızla ilerliyordu ve bu plan aylar içinde –belki bir yıldan daha kısa sürede– ilk test cihazını ve muhtemelen kullanılabilir bir nükleer başlığı üretmeye yönelikti” dedi.Rejim değişikliği imasında bulundu Netanyahu, İran'da rejim değişikliği hedeflenip hedeflenmediği yönündeki bir soruya ise dikkat çeken bir yanıt verdi: “Bu durumun sonucu rejim değişikliği olabilir. İran rejimi zayıf. Halkın nefesini kesiyorlar. Ancak bu kez karar halkın elinde. Ayaklanmak ya da harekete geçmek onların tercihi olacaktır” şeklinde konuştu.İsrail-İran gerilimi giderek büyürken, taraflardan gelen açıklamalar yeni gelişmelere zemin hazırlıyor.

Netanyahu'dan : “Tahran’ı boşaltın” uyarısı

15 Haziran 2025 Pazar günü Kudüs'te sirenlerin çalmasıyla birlikte birçok İsrailli hızla sığınaklara yöneldi. İran kaynaklı roket saldırısının ardından başkentte korku hâkimdi.

Füze saldırısı can aldı

&nbsp;15 Haziran 2025 Pazar günü Kudüs'te sirenlerin çalmasıyla birlikte birçok İsrailli hızla sığınaklara yöneldi. İran kaynaklı roket saldırısının ardından başkentte korku hâkimdi.İran’ın sabah saatlerinde gerçekleştirdiği füze saldırısı, İsrail genelinde güvenlik endişesini artırdı. Özellikle sığınakların ağır füze saldırılarına karşı yetersiz olduğu yönündeki haberlerin ardından, kamuoyunda hükümete yönelik eleştiriler yükseldi.İsrail sivil savunma biriminin ilk incelemesine göre, pazartesi günü Tel Aviv’de bir binaya isabet eden balistik füze, güçlendirilmiş bir sığınağın duvarını delerek içeri girdi. Bu olayda 3 kişi sığınakta hayatını kaybederken, bir kişi de patlamanın etkisiyle yakınlardaki bir yapıya savrularak yaşamını yitirdi.Kurtarma ekipleri, enkaz altında mahsur kalanlar olabileceği ihtimaliyle hızla olay yerine yönlendirildi.Bu gelişme, İsrail'deki sığınak sisteminin yeterliliğini bir kez daha gündeme taşıdı. Mevcut yapıların çoğunun ağır saldırılara karşı dayanıksız olduğu yönündeki raporlar halkta büyük tedirginlik yarattı.Tel Aviv’de halkın yarısı güvensiz binalarda yaşıyorİsrail Hayom gazetesi, İç Cephe Komutanlığı’nın verilerine dayanarak, Tel Aviv’deki nüfusun yaklaşık yüzde 40’ının standartlara uygun sığınaklara sahip olmayan binalarda yaşadığını aktardı. Kentteki birçok eski yapının da gerekli koruyucu altyapıdan yoksun olduğu belirtildi.Tel Aviv ve Hayfa’da sığınak eksikliği, İran saldırılarının yoğunlaşmasıyla birlikte daha da kritik bir sorun haline geldi. Bazı başkent sakinleri, kendi binalarında sığınak olmadığını, komşularının ise kapılarını kendilerine kapattığını dile getirdi.Bu tablo, İran askeri sözcüsünün “sığınaklar artık güvenli değil” açıklaması ve İsrail halkına “tüm toprakları terk etme” çağrısı ile daha da vahim bir hal aldı.İsrail'de 1951 yılında yürürlüğe giren Sivil Savunma Yasası, her konut ve işyerinde sığınak bulunmasını şart koşsa da, birden fazla binanın ortak bir sığınağı paylaşması da yasal çerçevede mümkün.Arap bölgelerinde sığınak yetersizliği daha ciddi1949’daki Yeşil Hat sınırları içinde bulunan Arap topluluklarının da füze saldırılarına karşı korumasız kaldığı ifade ediliyor. Bu durum, uzun süredir devletin bu bölgelere yeterli yatırım yapmamasına bağlanıyor.Arap yerleşimlerinin çoğunun “açık alan” olarak tanımlanması, olağanüstü durumlarda bu bölgelerin aktif koruma dışında kalmasına neden oluyor. Aynı zamanda, bazı Arap vatandaşların İç Cephe Komutanlığı'nın talimatlarını dikkate almaması, acil müdahalelerde zorluklara yol açıyor.Geçtiğimiz cumartesi günü İran’dan fırlatılan bir füze Tamra kentindeki bir binaya isabet etti. Saldırıda 4 kişi yaşamını yitirirken, çok sayıda kişi de yaralandı.Tamra Belediye Başkanı Musa Abu Rumi, kentin yalnızca yüzde 40’ının güvenli odalara veya sığınaklara erişimi olduğunu belirtti. Ayrıca, Tamra’da diğer İsrail şehirlerinde olduğu gibi kamuya açık sığınakların bulunmadığını vurguladı.Saldırıların ardından belediye, kendini evinde güvende hissetmeyenler için bazı okulları geçici sığınak haline getirdi.Dünya genelinde sığınak standartları değişiyorSığınaklarla ilgili küresel ölçekte ortak bir standart bulunmuyor. Her ülke, karşı karşıya olduğu tehditler, ekonomik gücü ve altyapı durumu doğrultusunda kendi sistemini oluşturuyor.Çatışma bölgelerinde, örneğin İran, Lübnan ve Yemen'de, özel sığınaklar yerine metro istasyonları ya da okullar geçici koruma alanı olarak kullanılıyor.Sığınakların kapasite, tasarım ve yerleşim şekli ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Örneğin İsviçre, tamamı nüfusunu barındırabilecek kapasitede 370 binin üzerinde nükleer sığınağa sahip.Çekya’da Prag yakınlarında, Soğuk Savaş döneminde Sovyetler ile Çekoslovakya tarafından inşa edilen gizli nükleer sığınaklardan biri bulunuyor.Dünyanın en büyük yer altı sığınağı olan Oppidum ise modern savunma sistemleri, yüzme havuzu ve helikopter pisti gibi unsurlarla yeniden tasarlandı.

İsrail’de sığınaklar tartışma konusu oldu

İran'ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimali yeniden gündemde. Peki böyle bir hamle Avrupa için ne gibi sonuçlar doğurabilir?

Hürmüz için senaryolar

İran Devrim Muhafızları Komutanı ve aynı zamanda milletvekili olan Serdar İsmail Kowsari, yerel basına yaptığı açıklamada, Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasının ciddi şekilde değerlendirildiğini ve İran'ın bu konuda kararlı davranacağını söyledi.Kowsari, sadece askeri değil, siyasi ve ekonomik düzeyde de karşılık vereceklerini belirterek, "Askeri seçenek, vereceğimiz cevabın yalnızca bir yönü," ifadesini kullandı.İran, elindeki kısa ve orta menzilli füzelerle Boğaz çevresindeki petrol altyapısını, boru hatlarını ya da ticari gemileri hedef alabilir. Karadan karaya füzelerle Körfez'deki tankerler veya limanlar vurulabilirken, hava araçları ve insansız sistemlerle (İHA) limanlardaki radar ve navigasyon sistemleri devre dışı bırakılabilir.Boğaz’daki belirli rotalara veya kritik altyapılara yönelik saldırılarda, İran üretimi Shahed tipi insansız hava araçları kullanılabilir. Ayrıca savaş gemileriyle doğrudan fiziki bir abluka girişimi de olası senaryolar arasında. İran, daha önce 2012’de Suudi Arabistan’ın enerji altyapısına gerçekleştirdiği siber saldırıyla bu tür operasyonlara ne denli hazır olduğunu göstermişti.<h3>Stratejik geçiş noktası: Hürmüz Boğazı</h3>Hürmüz Boğazı, dünya enerji taşımacılığında hayati öneme sahip. İran’ın bu geçişi bloke etmesi Avrupa’da ciddi sonuçlar doğurabilir. Eski bir Fransız istihbarat yetkilisi, böyle bir gelişmenin Avrupa açısından "felaket" anlamına gelebileceğini söyledi.<h3>Enerji arzı tehlikede</h3>Dünya petrolünün yaklaşık %20’si ile önemli miktarda sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), bu Boğaz’dan taşınıyor. Avrupa, Suudi Arabistan, Katar ve BAE gibi Körfez ülkelerinden büyük ölçüde enerji ithal ediyor. Boğazın kapanması durumunda bu akış kesintiye uğrayabilir, petrol fiyatları hızla yükselebilir ve özellikle Körfez yakıtına bağımlı Avrupa ülkelerinde enerji krizi baş gösterebilir.<h3>Ekonomik sarsıntı kaçınılmaz olur</h3>Enerji fiyatlarındaki ani yükseliş, enflasyonun artmasına ve enerji maliyetlerinin tırmanmasına yol açabilir. Bu durum, Avrupa'da başta sanayi, ulaştırma ve tarım olmak üzere pek çok sektörü zor durumda bırakabilir. Ayrıca Avrupa borsalarında yaşanacak sert dalgalanmalar zincirleme bir ekonomik şoka neden olabilir.<h3>Güvenlik dengeleri sarsılabilir</h3>Böyle bir ablukayla birlikte, Körfez’de ABD, AB donanmaları ve bölge ülkeleri arasında askeri bir çatışma ihtimali yükselir. NATO üyeliği ya da ikili savunma anlaşmaları nedeniyle Fransa ve İngiltere gibi ülkeler, bölgede konuşlu donanmaları vasıtasıyla doğrudan bu çatışmalara dahil olabilir.<h3>Ticaret ve lojistikte büyük aksaklıklar</h3>Hürmüz sadece enerji taşımacılığı için değil, aynı zamanda küresel ticaretin de kritik güzergahlarından biri. Boğazın kapanması, Avrupa’nın hammadde, elektronik ve tüketim malları ithalatında ciddi gecikmelere yol açabilir. Artan sigorta maliyetleri ve nakliye ücretleri hem işletmeleri hem de tüketicileri zorlayacaktır.

İran, Hürmüz Boğazı’nı kapatırsa Avrupa'yı ne bekliyor?

Dünya kamuoyu gözlerini yeniden Tel Aviv ile Tahran arasında tırmanan gerilime çevirdi. İsrail'in 13 Haziran gecesi İran’ın birçok şehrine yönelik gerçekleştirdiği ani hava saldırılarına yanıt olarak İran, Tel Aviv’i füzelerle hedef aldı.

Karşılıklı saldırılar devam ediyor

İsrail ordusu, İran’ın yaklaşık 150 füze kullandığını bildirirken, İranlı üst düzey bir askeri yetkili devlet medyasına yaptığı açıklamada, “Saldırılarımız devam edecek” ifadesini kullandı. İsrail tarafı da askeri operasyonların süreceğinin sinyalini verdi. Öğle saatlerinde İsrail, bu kez Tebriz kentine yönelik yeni bir hava saldırısı başlattı. İsrail Savunma Bakanı, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’i uyararak, “Sivillere füze göndermeye devam ederse Tahran yanacak” tehdidinde bulundu.İsrail’in 13 Haziran gece yarısından itibaren düzenlediği hava operasyonlarının ardından İran, ertesi akşam Tel Aviv'e füzelerle misillemede bulundu. Sabah saatlerinde başkent Tahran'da yeni patlamalar duyuldu. İran basınına göre, İsrail’in gece boyu düzenlediği saldırılar sonucu 20’si çocuk olmak üzere 60 kişi hayatını kaybetti.İsrail ordusu, karşı saldırılarda İran'a ait birçok hedefin vurulduğunu ve “Tahran’a giden yolun açıldığını” savundu. Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir ve Hava Kuvvetleri Komutanı Tomer Bar, İran’daki karadan karaya ve karadan havaya füze sistemlerinin etkisiz hale getirildiğini, yeni saldırıların yolda olduğunu açıkladı. Bar ayrıca İran'da yüzlerce hedefin vurulduğunu ve bunlar arasında çok sayıda füze bataryasının da bulunduğunu belirtti.İsrail yönetimi, Ben Gurion Havalimanı’nı geçici olarak kapattığını duyurdu.İran’dan sert tepki: ABD, İngiltere ve Fransa’ya uyarıİran devlet televizyonu, Tahran yönetiminin ABD, İngiltere ve Fransa’yı açıkça uyardığını bildirdi. Açıklamaya göre, İsrail'e destek vermeleri halinde bu ülkelerin bölgedeki askeri üsleri ve donanma varlıkları hedef alınacak.Tel Aviv ve çevresinde füze alarmıİran’ın dün akşam düzenlediği balistik füze saldırılarında Tel Aviv'de, aralarında Savunma Bakanlığı'nın da bulunduğu birçok bina hedef alındı. İsrail ordusu, İran’ın toplamda 150 füze ile saldırı gerçekleştirdiğini, şehir genelinde arama-kurtarma çalışmalarının sürdüğünü açıkladı. İran tarafından yapılan açıklamada, İsrail’e yönelik saldırılarda iki savaş uçağının düşürüldüğü iddia edildi. Ancak İsrail bu bilgiyi doğrulamadı.İsrail’in hava saldırılarında Tahran’daki Mehrabad Havalimanı da hedef alınan noktalardan biri oldu. İran medyası, savaş uçaklarının hangarlarının vurulduğunu ancak pistler ve ana tesislerde ciddi bir hasar meydana gelmediğini duyurdu.Hamaney: İsrail bu suçtan kurtulamayacakİran lideri Ali Hamaney, İsrail'in düzenlediği saldırılara sert tepki göstererek, “Bu rejim işlediği suçların cezasını çekecek. Silahlı kuvvetlerimiz kararlılıkla gerekeni yapacak ve Siyonist rejimi perişan edecektir” dedi. Hamaney, saldırılara karşılık verileceğini daha önce de açıkça dile getirmişti.İranlı üst düzey komutanlar ve bilim insanları hayatını kaybettiİsrail’in düzenlediği operasyonlarda başkent Tahran, Tebriz, İsfahan’daki Natanz nükleer tesisi ile Loristan ve Kirmanşah şehirleri hedef alındı. Natanz'daki nükleer tesiste sızıntı meydana gelmediği bildirildi. Ancak İran medyası, saldırılarda aralarında Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami ve 6 nükleer bilim insanının da bulunduğu 78 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, "tehdit tamamen ortadan kalkana kadar" saldırıların devam edeceğini vurgularken, İsrail ordusu da İran'da 100 farklı noktaya yönelik saldırılarda 200’den fazla savaş uçağının kullanıldığını belirtti.İsrail Savunma Bakanı: İran bedelini ödeyecekİsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, İran’ın iki dalga halinde gerçekleştirdiği füze saldırılarını "kırmızı çizginin aşılması" olarak nitelendirdi. Katz, sivil yerleşim bölgelerinin hedef alınmasının kabul edilemez olduğunu söyleyerek, “Ayetullah rejimi bu saldırıların karşılığında ağır bir bedel ödeyecek” açıklamasında bulundu.

İran ABD, İngiltere ve Fransa’ya Uyardı

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</li></ul>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;<ul><li>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</li></ul>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;<ul><li>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</li></ul>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.<ul><li>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</li></ul>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;<ul><li>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</li></ul>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.<ul><li>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</li></ul>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;<ul><li>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</li></ul>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.<ul><li>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</li></ul>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "Pets in Turkey"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…Röportaj:&nbsp;Özgür Mumcular<ul><li>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</li></ul>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;<ul><li>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</li></ul>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</li></ul>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.<ul><li>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</li></ul>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.<ul><li>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</li></ul>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.<ul><li>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</li></ul>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</li></ul>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</li></ul>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.<ul><li>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</li></ul>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.<ul><li>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</li></ul>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.<ul><li>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</li></ul>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></li><li>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</li></ul>

Sibel Akın’ın gözünden Pets in Turkey: Bir patinin ardındaki hikaye

Çocukların sağlığı söz konusu olduğunda, ailelerin en çok endişelendiği konuların başında nörolojik sorunlar geliyor. Epilepsiden prematüre takibine, SMA’dan çocukluk çağı migrenine kadar birçok alanda hem bilimsel gelişmeleri hem de sahadaki deneyimiyle önemli katkılar sunan bir isimle, Prof. Dr. Ayşe Tosun ile bir araya geldik. 

Uzman bir sesin rehberliği

Anne-baba panik yapmayın! Prof. Dr. Ayşe Tosun'dan altın değerinde öneriler

Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla birlikte Türkiye siyaseti bir kez daha önemli bir sınavdan geçiyor. Bu gelişme sadece siyasi tartışmalara değil, toplumsal reflekslere de yön veriyor.

Yeni Türkiye mücadelesi

Özellikle gençlerin tutumu, toplumsal muhalefetin yeniden şekillenişi ve uluslararası kamuoyunun yaklaşımı gibi pek çok başlık kamuoyunda geniş yankı buluyor. Biz de bu süreci daha iyi anlayabilmek adına CHP Parti Meclisi Üyesi ve Dr. İletişim Bilimci Ali Haydar Fırat ile bir araya geldik. Hem İmamoğlu’nun tutuklanmasının yarattığı etkiyi hem de muhalefetin bundan sonraki adımlarını kendisine sorduk.Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan<ul><li>İmamoğlu'nun tutuklanması, muhalefet seçmeninde nasıl bir psikoloji yarattı? Bu&nbsp;noktada özellikle Z kuşağındaki gençlerin tutumu çok önemli. Siz gençlerden böyle bir duruş ve destek bekliyor muydunuz?</li></ul>18 Mart’ta Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptal edilmesi ve 19 Mart’ta gözaltına alınıp tutuklanması toplumun geniş kesimlerinde çok ciddi bir tepkiye neden oldu. Genel toplumsal kanı bu operasyonun siyasi olduğu yönündeydi. Bu algı iktidarın bütün çabasına rağmen hala tersine çevrilmiş değil. Özellikle partimizde ve muhalif seçmende bu durum tümüyle bir iktidar operasyonu olarak görüldü ve çok ciddi bir tepki ortaya çıktı. Çok uzun bir dönemdir Türkiye’de toplumsal muhalefet sokağa çıkmıyor ve geniş bir tepki göstermiyordu. Ekrem Başkan’ın tutuklanması ile birlikte toplumsal muhalefet siyasal muhalefet ile birleşti ve iktidarın oluşturmak istediği yenilgi psikolojisini tersyüz etti.&nbsp;Z kuşağı ya da yeni gençlik genel olarak kendi yaşam dünyalarına kapanmış geniş bir kesim olarak görülmekteydi. Ancak bu kesimin özellikle internet kullanımı ve sosyal medya konusundaki becerisi hep ihmal edildi. Diğer yandan bu kuşak ciddi bir belirsizlik içinde ve geleceğini başka ülkelerde aramak zorunda bırakılmış durumda. Bundan dolayı mevcut iktidara çok ciddi bir tepki gösteriyor. Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması bu geniş kesimde inanılmaz bir tepkiyi ortaya çıkardı. Hemen hemen bütün eylem ve mitinglerde çok geniş bir katılımla sürecin ana aktörlerinden biri oldular.&nbsp;<ul><li>Ekrem İmamoğlu serbest bırakılmazsa, bu durum CHP'nin stratejisini nasıl etkiler?</li></ul>Bizim bütün çabamız haksızlığın ve hukuksuzluğun son bulmasıdır. Bunun için Ekrem Başkan ve diğer belediye başkanlarımızın serbest bırakılması için her türlü mücadeleyi ortaya koyacağız. Seçim dönemine kadar halen bu durumda bir değişim olmazsa elbette ki bütün seçenekleri tek tek tartışacağız. Ancak bu haksızlığın uzun sürmesini beklemiyoruz.&nbsp;<ul><li>Uluslararası kamuoyunun Ekrem İmamoğlu’nun tutukluluk durumuna yaklaşımı hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce yeterli tepkiyi gösterdiler mi?</li></ul>İnsan hakları bir ülkenin iç sorunu değildir. Hak ihlalleri konusunda daha fazla bir tepkinin ortaya konulması gerekiyordu ancak bu tepki gösterilmedi ve bunun bir iç mesele olduğu söylendi. Çünkü mevcut iktidar Türkiye’yi bir mülteci deposuna çevirdi ve uluslararası kurumlar, aktörler bu kozun kendilerine karşı kullanılmaması için sessiz kaldılar. Çok daha vahimi de Gazze’de yaşananlardır. Ona bile seyirci kalmaları asla kabul edilemez.&nbsp;<ul><li>Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanması, özellikle cumhurbaşkanlığı adaylığı sürecinde, ciddi tepkilere neden oldu. Bu gelişmeyi, Türkiye'deki demokratik süreç ve muhalefetin geleceği açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?</li></ul>Mevcut iktidar net bir biçimde seçimden korkuyor ve ilk seçimde kaybedeceğini görüyor. Son yerel seçimde elde ettiğimiz başarı ve hala bütün anketlerde oy oranımızın sürekli bir biçimde artıyor oluşu iktidarda ciddi bir rahatsızlık yaratıyor. Ekonomik krize çözüm üretememeleri, eğitimden sağlığa çok ciddi krizlerin yaşanması mevcut iktidarı sürekli geriletiyor.&nbsp;Bu çerçevede iktidar her gün daha fazla otoriter bir alana kanalize oluyor. Toplumsal rıza üretemiyor bunun için daha fazla baskıyla muhalefeti sindirme yoluna gidiyor. Ancak sadece bürokratik ve baskıcı bir yaklaşımla seçimi kazanamayacağını biliyor. Başka bir seçeneği kalmadığı için bu baskılar daha da artacaktır. Ancak ülkemizin çok ciddi bir demokrasi ve cumhuriyet birikimi mevcut ve bütün bu anti demokratik süreçlerin üstesinden gelecektir.&nbsp;<ul><li>CHP, “mevcut iktidar anayasaya uymuyor” diyerek anayasa yapım sürecine katılmayacağını söyledi. Sizce bu tavır demokratik sürecin dışında kalmak anlamına gelir mi, yoksa haklı bir direniş mi olur?</li></ul>Demokratik kapasitesi olmayan, baskıcı ve otoriter bir yaklaşımla anayasa yapılamaz. Anayasa Mahkemesi kararlarına uymayan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını yok sayan, muhalefeti terör örgütü gibi gören bir anlayış demokratik siyasal bir atmosfer ve toplum sözleşmesi hazırlayamaz. AK Parti’nin bugüne kadar yaptığı bütün anayasa değişiklikleri kendi siyasal alanını genişletmek ve siyasi ömrünü uzatmak için yapıldı. Bu konuda da sicili temiz değil. Dolayısıyla eşit ve özgür bir toplum sözleşmesi ancak bu birikime ve değerlere inanan bir anlayışla mümkün olabilir. Bizim demokrasi mücadelemiz elbette ki devam edecektir. Ülkemizin bütün demokratik süreçlerinin ana aktörü olan bir partiyiz ve bizim içinde olmadığımız bir anayasa yapım süreci söz konusu olamaz.&nbsp;<ul><li>Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “benim adaylık gibi bir derdim yok” sözü gerçek bir geri çekilme mesajı mı?</li></ul>Biz sayın Cumhurbaşkanının adaylığını en önemli mesele olarak görmüyoruz. Mevcut koşullarda bir daha aday olması mümkün değil. Buna dönük belli hamleler yapacaktır. Burada söylemek istediği “benim bir daha aday olma imkanım vardır ve bunun için CHP’nin desteğine ihtiyacım yoktur” mealindeki bir açıklamasıdır. Dolayısıyla aday olmak istemektedir ama mesele aday olması değil, seçilebilmesidir. Bu koşullarda da mümkün görünmemektedir.&nbsp;<ul><li>Erken seçim ya da siyasi ittifaklar açısından önümüzdeki süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?</li></ul>Ekonomik, siyasi ve diplomatik süreç ve krizler erken seçimi zorunlu kılmaktadır. AKP bundan kaçamaz. Türkiye sistemsel bir kriz yaşamaktadır ve bu krizi aşmanın tek yolu erken seçimdir. İktidar istese de istemese de sandığı halkın önüne getirecektir. İttifak süreci ancak seçim kararı alındıktan sonra ortaya çıkacak bir durumdur.&nbsp;<ul><li>Ekonomik kriz, yüksek enflasyon ve işsizlik gibi sorunlar, halkın günlük yaşamını derinden etkiliyor. CHP'nin bu sorunlara yönelik çözüm önerileri nelerdir?</li></ul>Mevcut iktidar sadece finans sistemi ve para politikasıyla günü kurtarmaya çalışmaktadır. Yaşadığımız ekonomik krizin temelinde bir yönetim krizi bulunmaktadır. Ülkemiz iyi yönetilmiyor ve sağlıklı kararlar alınmıyor. Bu yönetim değişmeden ekonomik krizin çözülmesi mümkün değildir. Ekonomide ve ekonomi kurumlarında yaşanan yapısal sorunlara hiçbir çözüm üretmeyip sıcak para ile çarkları döndürmeye alışmış bir iktidar var ve o yüzden kriz sürekli derinleşiyor.&nbsp;Biz Cumhuriyet Halk Partisi olarak ekonomik alanda bir paradigma değişimi öneriyoruz. Üretimi esas alan, kamucu politikaları temel öncelik olarak gören ve üretim-bölüşüm süreçlerini adil, eşit ve demokratik bir düzleme taşımayı tasarlayan bir politika seti öneriyoruz.&nbsp;<ul><li>Geçmiş çözüm sürecinden alınan dersler, yeni bir barış inşasında nasıl kullanılabilir?</li></ul>Ülkemizin toplumsal ve siyasal barışı tarihi bir sorun alanıdır ve mutlaka yaşama geçirilmelidir. Geçmiş çözüm sürecinde CHP olarak öne sürdüğümüz öneriler kabul edilmedi ve bunun bedeli çok ağır ödendi. Bugün de tarihi bir sorumlulukla hareket ediyor, Terörsüz Türkiye sürecine siyaset üstü bakıyoruz. Ancak bizim sunduğumuz çerçeve meselenin salt güvenlik konseptiyle çözülemeyeceğidir. O nedenle kapsamlı bir demokratikleşme süreci yaşama geçirilmelidir. Zaten terör meselesi de, Kürt meselesi de demokratik olmayan süreçlerin bir çıktısıdır. Çözüm için gerçek ve tam bir demokratik bir yapılanma yaratılmalıdır. Elbette bütün süreç TBMM çatısı altında yürütülmelidir.&nbsp;<ul><li>Sizce Türkiye'de demokrasi, barış ve adaletin önünü açacak temel adım ne olmalı?</li></ul>Ülkemiz için yeni bir sürecin, demokratik bir sürecin önünün açılması ve iktidarın değişmesi gerekiyor. Hiçbir farklı düşünce ya da toplumsal harekete izin vermeyen, günden güne otoriterleşen bir iktidarla ülkemizin yol alması mümkün değildir. Toplumla bağı kopan, bürokratik vesayetle ayakta kalmaya çalışan bir yapı demokratik bir sistem kuramadı, kuramayacak. O nedenle yeni bir yönetim anlayışının, halkçı bir programın, liyakatli bir kadronun ülkemizi yönetmesi tek çıkar yoldur.&nbsp; &nbsp;