Turgut

İsviçre Süper Ligi'nin 29. haftasında futbolseverlerin heyecanla beklediği 289. Zürih derbisinde FC Zürich, ezeli rakibi Grasshoppers’ı (GC) 2-1 mağlup ederek ligdeki iddiasını sürdürdü.

<p>Maç temposuz bir başlangıçla açılırken, FCZ ilk ciddi pozisyonda golü buldu. 45. dakikada Steven Zuber’in kafa vuruşunda kaleciden seken topu Jean-Philippe Gbamin tamamladı ve takımını 1-0 öne geçirdi.</p><h4><strong>İkinci yarı: GC geri dönmeye çalıştı ama…</strong></h4><p>İkinci yarıda GC beraberlik için yüklendi. 58. dakikada Noah Persson’un yaklaşık 30 metreden yaptığı sert şut direkten döndü. Ancak bu pozisyonun ardından baskısını artıran FCZ, 68. dakikada Mounir Chouiar’ın ortasında Bledian Krasniqi'nin kafa golüyle skoru 2-0'a taşıdı.</p><p>İlk dakikada GC adına Adama Bojang’ın golü umutları yeşertti ancak kalan sürede eşitlik sağlanamayınca maç 2-1 FCZ üstünlüğüyle sona erdi.</p><h4><strong>Puan durumu: FCZ üst sıraları zorluyor</strong></h4><p>Bu kritik galibiyetle FCZ, 6. sıradaki yerini korurken, en yakın takipçisi Lausanne ile puan farkını 5’e çıkardı. GC ise alt sıralardan uzaklaşma mücadelesine devam ediyor; son sıradaki Winterthur ile aralarındaki 7 puanlık farkı korudular.</p><h4><strong>Sıradaki karşılaşmalar</strong></h4><p>FCZ, Çarşamba akşamı kendi sahasında Lausanne’ı ağırlayacak. Grasshoppers ise Perşembe günü FC Basel deplasmanında puan arayacak.</p>

Derbide gülen taraf FC Zürich: Grasshoppers'a geçit yok

İsviçre’nin en güçlü sanayi kollarından biri olan ilaç sektörü, Donald Trump’ın yeniden ABD başkanlığına gelmesi ve ilaç ithalatına da gümrük vergisi getirme sinyali vermesiyle tedirgin. En kötü senaryoya göre, gümrük vergisi gelirse 26 bin kişinin işi tehlikeye girebilir.

İlaçlara gümrük vergisi

<p>İsviçre İlaç Endüstrisi Derneği (Interpharma) Genel Müdürü René Buholzer, bu olasılığın sadece ilaç sektörünü değil, İsviçre ekonomisini de sert etkileyeceğini söylüyor.&nbsp;</p><h3>ABD, İsviçre ilaç ihracatının en büyük pazarı</h3><p>Bugün İsviçre’den ABD’ye yapılan ilaç ihracatı, tüm ilaç dış satımının %27’sini oluşturuyor. Üstelik İsviçre’nin toplam ihracat gelirlerinin %60’ı ilaç sektöründen geliyor. ABD’nin bu sektöre vergi koyması hâlinde, etkilenecek alan yalnızca ilaçla sınırlı kalmayacak.</p><h3>"Zamansız bir korumacılık politikası"</h3><p>Trump yönetiminin hedefi, üretimi yeniden ABD’ye çekerek tedarik zincirini güvence altına almak. Ancak Buholzer’e göre bu hedef ne tamamen haksız ne de kolay: “Pandemiden sonra ülkeler yerli üretimin önemini kavradı. Ancak ilaç gibi karmaşık ürünlerin üretimi çok uluslu iş birliğine dayanır. Bir ilaç, son kullanıcıya ulaşmadan önce defalarca ülke değiştirir.”</p><h3>İsviçre’den Washington’a mektup</h3><p>Interpharma, ABD Ticaret Bakanlığı’na bir görüş mektubu göndererek İsviçre ile ABD arasındaki iş birliğinin altını çizdi. Mektupta, her iki ülkenin birbirinin teknik standartlarını kabul ettiğini hatırlatan Buholzer, “Gümrük duvarları, karşılıklı başarıyla ilerleyen bir iş modelini bozacaktır” dedi.</p><p>Yine de Interpharma, bazı alanlarda anlaşmanın genişletilmesine açık olduklarını belirtiyor. Özellikle aşılar ve hücre-gene dayalı tedaviler gibi yeni nesil biyoteknolojik ürünler için düzenleyici iş birliği artırılabilir.</p><h3>“Yatırımlar yer değiştirir, İsviçre kaybeder”</h3><p>ABD pazarı kapanırsa, ilaç devleri yeni üretim tesislerini nerede kuracaklarını yeniden değerlendirmek zorunda kalacak. Buholzer’e göre bu da küresel yatırım yarışını hızlandıracak: “Artık herkes düşünüyor: Yeni fabrika nereye kurulacak? Eğer Çin ve ABD içe kapanırsa, geriye daha az seçenek kalır.” Bu durumda İsviçre’nin çekiciliğini koruması için daha güçlü yatırım ortamı sunması gerekecek.</p><h3>İsviçre diplomasisine güven var, ama...</h3><p>Gümrük vergilerinin kesinleşip kesinleşmeyeceği henüz belirsiz. Ancak sektör temsilcileri, “hazırlıklı olunmalı” görüşünde. Cuma günü Cenevre’de yapılacak diplomatik görüşmelerde bu konu da masaya gelecek. Buholzer, İsviçre hükûmetinin şimdiye kadar “iyi bir diplomatik performans sergilediğini” belirtse de, sektörde gidişata dair ciddi bir kaygı hâkim.</p>

Üretim yeri değiştirirse İsviçre ilaç sektöründeki yerini kaybeder

Almanya, iltica politikasında önemli bir değişikliğe gitti: Artık geçerli belgeleri olmayan göçmenlerin, iltica başvurusunda bulunsalar dahi ülkeye girişine izin verilmiyor.

Almanya'dan İltica önlemleri

<p>Yeni Başbakan Friedrich Merz (CDU), bu uygulamayla seçim vaatlerinden birini hayata geçirirken, sınır güvenliğini 2000 ila 3000 polisle güçlendirme kararı aldı.</p><p>Ancak bu karar İsviçre’de ciddi tepkilere yol açtı. Resmi makamlar eleştirilerde bulunurken, parlamentoda da sert tartışmalar yaşanıyor.</p><h3>İsviçre'den eleştiri ve diplomatik temas çağrısı</h3><p>İsviçre Adalet Bakanlığı (EJPD), kararı X (eski adıyla Twitter) üzerinden yaptığı açıklamada sert sözlerle eleştirdi: “Sistematik sınır dışı uygulamaları, İsviçre’nin bakış açısına göre mevcut yasalara aykırıdır.” Bakan Beat Jans, Almanya’nın bu kararı İsviçre ile istişare etmeden almış olmasından duyduğu üzüntüyü dile getirerek, iki ülke arasında bakan düzeyinde bir görüşme yapılmasını önerdi. EJPD sözcüsü Nicolas Hehl’e göre, bu görüşme için hazırlıklar sürüyor. Almanya'nın kararı, İsviçre Parlamentosu’nda farklı görüşlerle karşılandı.</p><p><strong>Pascal Schmid (SVP): “İsviçre de derhal uygulamalı”</strong><br>SVP'nin iltica sözcüsü ve Ulusal Meclis Üyesi Pascal Schmid, kararı “yerinde ve doğru” olarak nitelendirdi: “SVP olarak aynısını talep ettik ama mart ayında merkez-sol çoğunluk tarafından reddedildi.” Schmid’e göre, İsviçre’nin de hemen benzer önlemleri alması gerekiyor: “Aksi takdirde, Almanya’dan çevrilen tüm sığınmacılar İsviçre’de sıkışıp kalacak.”</p><p><strong>Christian Wasserfallen (FDP): “Aynı şartlara sahip olmalıyız”</strong><br>FDP'li Christian Wasserfallen ise Almanya’nın kararını, Dublin anlaşmasına uyulduğu sürece kabul edilebilir buluyor. Ancak uygulamanın şu anki haliyle Schengen/Dublin kurallarıyla ne kadar uyumlu olduğu belirsiz. Wasserfallen, İsviçre'nin de sınır kontrollerini artırması gerektiğini savunuyor.</p><p><strong>Céline Widmer (SP): “Karanlık dönemleri hatırlatıyor”</strong><br>SP’li Ulusal Meclis Üyesi Céline Widmer, kararın mülteci sözleşmesine, iltica hakkına ve Schengen/Dublin anlaşmasına aykırı olduğunu belirtti: “Bu karar, İkinci Dünya Savaşı’nın bitiminden 80 yıl sonra karanlık zamanları hatırlatıyor.” Uygulamanın mahkemelerden geçemeyeceğini ve pratikte etkili olamayacağını vurgulayan Widmer, İsviçre’nin tepkisini açıkça ortaya koymasından memnun olduğunu ifade etti.</p><p><strong>Marc Jost (EVP): “Uluslararası hukuk göz ardı edilemez”</strong><br>EVP’li Marc Jost ise Almanya'nın tek taraflı hareket etmesini eleştirerek, Avrupa’daki iş birliğine zarar vereceğini söyledi: “Kendini cazip olmayan bir ülke haline getirme çabası işe yaramaz.” Jost’a göre, temel hakların zedelenmesi sadece göçmenlere değil, o hakların kendilerine de ihtiyaç duyabilecek topluma zarar verir.</p><p>Almanya’nın aldığı bu yeni karar, Avrupa genelinde göç ve iltica politikalarının geleceği açısından yeni bir tartışma başlatmış durumda. İsviçre ise bu gelişmelere sessiz kalmamakta kararlı.</p>

Almanya’nın sınır politikası İsviçre siyasetini ikiye böldü

İsviçre ile Avrupa Birliği arasında aylar süren pazarlıkların ürünü olan 800 sayfalık çerçeve anlaşma, Federal Parlamento binasındaki kapalı bir “okuma odasında” yalnızca seçili vekillerin görebileceği şekilde gizli tutuluyor.

800 sayfalık anlaşma kilit altında

<p>AB Anlaşması gizli odada mı saklanıyor? Federal Hükûmet, “Reading Room” tartışmasıyla karşı karşıya!</p><p>Federal Dışişleri Bakanlığı (Eidgenössisches Departement für auswärtige Angelegenheiten, EDA) tarafından kurulan bu “Reading Room” uygulaması, hem içerik hakkında konuşma yasağı hem de iki saatlik sınırlı süre nedeniyle Meclis’te sert eleştirilere yol açtı.</p><h3>İki saatte 800 sayfa: “Şeffaflık nerede?”</h3><p>İsviçre Halk Partisi (SVP) grup başkanı Thomas Aeschi, metni inceleyen az sayıdaki vekilden biri. Telefon, kamera ve bilgisayar sokulmayan odada sadece kâğıt ve kalemle not alınabildiğini anlatan Aeschi, “Tekrarlardan dolayı hızla okuyabilirsiniz” dese de “gördüklerimiz beklentiden daha da kötü” ifadesini kullandı. SVP, halktan gizlenen metnin “kurumlar arası bağlayıcılığı artırdığını” öne sürerek Federal Konsey (Bundesrat) üyesi Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis’i “şeffaflık sözünü tutmamakla” suçluyor.</p><h3>“En geniş şeffaflık” çağrısı</h3><p>Eleştiri sadece SVP ile sınırlı değil. Merkez Parti (Die Mitte) grup lideri Philipp Bregy, “Sağlam ve yapıcı bir tartışma için en geniş şeffaflığa ihtiyaç var” diyerek kısıtlı erişim modelini yetersiz buldu. Hür Demokrat Parti (FDP) ise kimin metni görüp görmediği konusunda sessiz kalmayı tercih etti.</p><p>Metni okuma imkânından yararlananlardan biri de Sosyal Demokrat Parti (SP) Eş-Genel Başkanı ve Ulusal Meclis üyesi Cédric Wermuth. Wermuth, “Yakında ek açıklamalarla birlikte 1 800 sayfayı okumak zorunda kalacak birkaç kişiden biri de ben olacağım” diyerek hazırlık yapmak zorunda olduğuna dikkat çekti, ancak erişim imkanının “gecikmiş de olsa faydalı” olduğunu vurguladı.</p><h3>Cassis: “Talep parlamentodan geldi”</h3><p>Eleştirilerin odağındaki Dışişleri Bakanlığı, sınırlı okuma iznini “parlamentodan gelen erken erişim talebine” bağladı. Bakanlık yetkilileri, “Resmî taslak henüz AB’nin hukukî taramasından geçmediği için tam metni yayımlamak erken olurdu” görüşünü dile getiriyor. Yine de artan baskı üzerine Cassis’in önümüzdeki hafta Federal Konsey’de konuyu ele alacağı, tüm milletvekillerine erişim sağlanması yönünde seçenekleri sunacağı belirtiliyor.</p><h3>Yazdan önce kamuoyuna açılabilir</h3><p>Süreçteki tıkanıklığı gidermek amacıyla Ulusal Meclis Dış İlişkiler Komisyonu (Aussenpolitische Kommission des Nationalrats) da devreye girerek bütün vekiller için engelsiz erişim talep etti. Federal Hükûmet, “yaz tatilinden önce” anlaşmayı resmî istişare sürecine (Vernehmlassung) açmayı ve tam metni kamuoyuna yayımlamayı planlıyor. Böylece Reading Room tartışmasının yerini kapsamlı bir kamuoyu değerlendirmesi alabilir.</p>

Avrupa Birliği ile yapılan anlaşma Bern’de neden gizleniyor?

Lozan, yüz tanıma teknolojisini kamusal alanda yasaklayan ilk Romand şehri olarak dijital gözetim karşıtı önemli bir adım attı. Belediye meclisinin Salı akşamı aldığı kararla, kamusal alanı kısmen dahi görüntüleyen tüm sistemlerde yüz tanıma uygulamaları yasaklandı. 

Kamusal alanda güvenlik

<p>Düzenleme, yalnızca adli polis soruşturmaları kapsamında yapılan çalışmaları kapsam dışında bırakıyor.</p><p>Kararın ardında, şehir sakinlerinin mahremiyetini ve temel haklarını koruma amacı yatıyor. Sosyalist belediye meclisi üyesi Carolina Carvalho, yasağın gerekçesini şöyle açıkladı:<br>“Örneğin, sokak gösterilerine katılmak isteyen bazı insanlar, görüntülerinin kaydedilip yayılması korkusuyla geri durabiliyor. Oysa suç işlemediği ve tehlike oluşturmadığı sürece herkes kamusal alanı kullanma hakkına sahiptir. Bu koşullarda, görüntülerin herhangi bir aktör tarafından, herhangi bir amaçla kaydedilmesi ve kullanılması kabul edilemez.”</p><p>Carvalho, teknolojinin bir gün güvenilir hâle gelebileceğini ancak şimdilik kamusal alanlardaki kullanımının sıkı şekilde denetlenmesi gerektiğini vurguladı.</p><p>Şu an için İsviçre genelinde yüz tanıma teknolojisinin kamusal alanda kullanımını düzenleyen federal bir yasa bulunmuyor. Ancak Lozan Belediyesi’nin aldığı bu kararla, dijital gözetim teknolojilerine dair ulusal ölçekte güçlü bir tartışma başlatılmış oldu.</p>

Lozan’dan özgürlük adımı: Yüz tanıma teknolojisine yasak geldi

Bern Belediyesi, 2019 yılından bu yana uygulanan iki dilli (Fransızca-Almanca) sınıf programını 2026 eğitim-öğretim yılı itibarıyla sona erdirme kararı aldı. Kararın açıklanması hem veliler hem de eğitim çevreleri arasında büyük şaşkınlık yarattı.

Organizasyonel zorluklar

<p>İki dilli eğitim sistemi kapsamında ilkokul düzeyindeki öğrenciler, tüm derslerini Fransızca ve Almanca olmak üzere yarı yarıya iki dilde alıyordu. “Clabi” olarak bilinen bu sınıflar hem öğrenciler hem de öğretmenler tarafından büyük ilgi görmüş, son yıllarda programa başvurularda artış yaşanmıştı.</p><p>Ancak Belediye, Pazartesi akşamı öğrenci velilerine gönderdiği mesajda, programın gelecek yıl sona ereceğini duyurdu. Medyaya ise bu bilgi ertesi gün ulaştı. Tepkiler gecikmedi. Berner Zeitung gazetesi konuyla ilgili haberine “Bu bir skandal” başlığını attı. Aynı haberde görüşlerine yer verilen veliler, büyük bir hayal kırıklığı ve üzüntü yaşadıklarını ifade etti.</p><p><strong>Resmî Gerekçe: Uyum Sorunu ve Organizasyonel Zorluklar</strong></p><p>Bern Belediyesi, programın sona ermesinin ardında idari ve organizasyonel zorluklar olduğunu belirtiyor. Özellikle Romand eğitim planı ile Almanca konuşulan bölgelerde uygulanan LehrPlan 21 arasındaki uyumsuzluk, kararın temel gerekçeleri arasında gösteriliyor.</p><p>Ancak Forum du Bilinguisme ve Bern Bilingue Derneği kararı “anlaşılmaz ve politik bir tercih” olarak niteleyerek sert şekilde eleştirdi. Her iki kurum da kararın kendilerine velilerle aynı anda duyurulmasından duydukları memnuniyetsizliği dile getirdi.</p><p>Program sona erse de Fransızca eğitimi Bern’de devam edecek. Belediye, gelecekte de iki dilliliğe önem vermeye devam edeceğini açıklasa da, bu kararın ardından söz konusu kararlılığın nasıl uygulanacağı kamuoyu tarafından sorgulanıyor.</p><p>Bern’deki iki dilli eğitimin sona ermesi, İsviçre'nin dilsel çeşitliliği teşvik etme çabaları açısından da dikkatle izleniyor.</p>

Bern’deki iki dilli sınıflar 2026’da kapatılıyor

Almanya’da dün göreve başlayan Federal İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt, iltica politikasını sertleştirerek dikkatleri üzerine çekti. Sığınmacıları sınırda geri çevirmeme talimatını iptal eden Bakan, kara sınırlarında Polis kontrolünü genişletip iltica başvurularını yerinde reddetmeyi hedefliyor. 

Sınır kapılarında yeni dönem

<p>“Hedefimiz herkesi geri göndermek değil; sayıları düşürmek” diyen Dobrindt, hamile kadınlar, çocuklar ve diğer kırılgan grupların istisna tutulacağını vurguladı.</p><h3>Berlin’in mesajı: “Siyaset değişti”</h3><p>Bakanlığa göre sınır hatlarına 3 000’e kadar ek polis sevk edilerek görevli sayısı 14 000’e çıkarılacak. Dobrindt bu adımı, “Almanya’da göç politikasının değiştiğine dair dünyaya net bir sinyal” olarak tanımladı. Plan, Hristiyan Demokrat Birlik (CDU), Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) ve Sosyal Demokrat Parti (SPD) koalisyon sözleşmesinde yer alan “komşularla eş güdümlü” geri çevirme vaadini hayata geçiriyor.</p><h3>İsviçre’den sert karşılık: “Hukuka aykırı”</h3><p>Karara ilk tepki, komşu İsviçre Adalet ve Polis Dairesi (Eidgenössisches Justiz- und Polizeidepartement, EJPD)’nden geldi. X’te yayımlanan açıklamada, “Sistematik geri çevirme mevcut hukuka aykırıdır” denildi; ayrıca Berlin’in hamleyi önceden haber vermemesinden duyulan “üzüntü” dile getirildi. Federal Konsey Üyesi (Bundesrat) Beat Jans, Alman mevkidaşlarıyla acil bakanlar toplantısı önerdi, ancak Berlin henüz yanıt vermedi. Bern yönetimi, sınır ötesi ticaret ve her gün gidip gelen on binlerce çalışanın akışının kesintiye uğramaması gerektiğini hatırlattı.</p><h3>Schengen’de esneyen kurallar</h3><p>Schengen Anlaşması iç sınır kontrollerine yalnızca “geçici ve istisnaî” olarak izin verse de Almanya 2015’ten bu yana Avusturya, 2023’ten beri de Polonya, Çekya ve İsviçre sınırlarında denetimlerini sürdürüyordu. Şimdi kalıcı hâle gelmesi beklenen bu kontroller, iltica başvurularının sınır kapılarında reddedilmesinin önünü açacak.</p><h3>Rakamlar düşse de endişe sürüyor</h3><p>Almanya’da bu yılın ilk üç ayında 36 000 iltica başvurusu yapıldı; bu, geçen yılın aynı dönemine göre 30 000 daha az. Yine de Dobrindt’e göre “sayı hâlâ yüksek” ve ek önlemler kaçınılmaz. İsviçre ise olası yığılma ve hukuki sonuçları yakından izleyeceğini belirtiyor. Avrupa Birliği Komisyonu’nun, Almanya’nın sınır kontrollerini altı ay daha uzatma başvurusuna nasıl yanıt vereceği ise merak konusu.</p><p>Brüksel, Berlin ve Bern’deki diplomatik trafik hızlanırken, iki komşu ülke göç yönetiminde ortak zemini bulana kadar sınır hattında tansiyonun yüksek seyretmesi bekleniyor.</p>

Sınırda geri çevirmeler başlıyor: Almanya-İsviçre hattında diplomatik alarm

İsviçre’de mahkeme kararı olmaksızın cezaevinde tutulanların (soruşturma tutukluları) sayısı ve tutukluluk süresi, resmî istatistiklerde şimdiye kadarki en yüksek seviyesine ulaştı. Federal İstatistik Dairesi verilerine göre, 2024 sonunda 2 211 kişi soruşturma nedeniyle cezaevinde bulunuyor.

Adalet alarm veriyor

<p>Geçtiğimiz sene 2 211 kişinin soruşturma nedeniyle tutuklu olması son 15 yılda kaydedilen en yüksek rakam olarak gösteriliyor. Ortalama tutukluluk süresi ise 2010’daki 37 günden 2024’te 74 güne çıkarak neredeyse iki katına yükseldi.</p><h3>Sert koşullar, aşırı doluluk</h3><p>Savunma avukatı Lukas Bürge’nin anlattıklarına göre soruşturma tutukluları çoğu zaman dünyadan izole ediliyor, çalışamıyor ve kapasitesini aşan cezaevlerinde kalıyor. Bürge, bir müvekkilinin “iki ranza arasındaki şiltede yerde yattığını” aktarıyor. Yalnızca iki kişilik tasarlanan bu hücrede bugün üç kişi barınıyor. Bern Kantonu Cezaevi İdaresi (Justizvollzugsanstalt des Kantons Bern) verileri, kantondaki doluluk oranının yüzde 130’a çıktığını gösteriyor.</p><p>Avukat Bürge, soruşturma tutukluluğunun ceza infazından (hükümlülerin kaldığı bölüm) çok daha sert olduğunu vurguluyor: “İsviçre’de intiharın en sık görüldüğü tutukluluk şekli burası.”</p><h3>Yasanın gölgesindeki gecikmeler</h3><p>Sürelerin uzamasının bir nedeni olarak 2011’de yürürlüğe giren Ceza Muhakemesi Kanunu (Strafprozessordnung) gösteriliyor. Bern Kantonu Başsavcılığı (Generalstaatsanwaltschaft des Kantons Bern) başsavcısı Annatina Schultz, “Öncesinde kanton bazlı düzenlemeler vardı; ulusal yasaya geçiş bazı süreçleri karmaşıklaştırdı” diyor.</p><p>Bürge ise dijital delillerin incelenmesinin soruşturmayı yavaşlattığını savunuyor: “Bilgisayar ve telefonlardaki verilerin analizi dört-beş ay sürüyor; şüpheli bu sürede hücrede bekliyor.” Başsavcı Schultz da dijital veri miktarının “soruşturma makamlarını adeta boğduğunu” kabul ediyor.</p><h3>Üç ay sınırı kâğıt üzerinde kalıyor</h3><p>Yasa gereği soruşturma tutukluluğu üç ayla sınırlı; ancak “kaçma riski” veya “delil karartma ihtimali” gerekçesiyle mahkeme kararıyla defalarca uzatılabiliyor. <i>“Vakaları önceliklendiriyor ve yasal süreleri eksiksiz gözetiyoruz”</i> diyen Başsavcı Schultz, artan iş yüküne rağmen kurallara uyduklarını savunuyor.</p><h3>Batı Avrupa’da zirve, yalnızca Belçika yanında</h3><p>İnsan Hakları Örgütü Humanrights.ch (Menschenrechtsorganisation Humanrights.ch) verileri, İsviçre’nin Batı Avrupa’da soruşturma tutuklularını nüfusa oranla en fazla hapseden ülke olduğunu; bu alanda sadece Belçika’nın benzer bir orana sahip bulunduğunu belirtiyor.</p><p>Bürge’ye göre “toplumda sertlik ve sıfır tolerans talebi” soruşturma tutukluluğunu cezalandırma aracı gibi yaygınlaştırıyor. Başsavcı Schultz ise bu yoruma katılmıyor: <i>“Yetkililer yalnızca yasada belirtilen gerekçelerle hareket ediyor.”</i></p><h3>Çözüm için personel ve politika arayışı</h3><p>Savunma makamı ek personel ve kaynak artışını önerirken, yetkililer çözüm için daha geniş bir inceleme bekliyor. Kanton Adalet ve Polis Direktörleri Konferansı (Konferenz der Kantonalen Justiz- und Polizeidirektorinnen und -direktoren) soruşturma makamlarının iş yükünü masaya yatıran bir çalışma başlattı. Sonuçlarının iki yıl içinde açıklanması öngörülen rapor, sistemdeki tıkanıklıkların gerçek nedenlerini ortaya koymayı amaçlıyor.</p><p>O zamana dek soruşturma tutukluluğundaki rekor doluluk ve giderek uzayan bekleyiş, İsviçre adaletinin en kritik sınavlarından biri olmaya devam edecek.</p>

Soruşturma nedeniyle tutuklanan kişiler 70 günden fazla cezaevinde tutuluyor

Zürih Kantonu’nda yaşayan sığınmacılar ve geçici kabul edilen kişiler için entegrasyon süreci artık yasal zorunluluk haline getirilebilir. Kanton meclisinde bu hafta sunulan öneriye göre, göçmenlerin İsviçre'nin temel toplumsal değerlerini kabul ettiklerini yazılı bir sözleşmeyle beyan etmeleri istenecek.

Entagrasyon şartı

<p>FDP, SVP ve Die Mitte partilerinin ortak sunduğu bu öneri kapsamında, göçmenlerin şu ilkelere bağlılık göstermeleri bekleniyor:</p><ul><li>Kadın ve erkek eşitliğini kabul etmek,</li><li>Hukukun, dini inançların üzerinde olduğunu kabul etmek,</li><li>Almanca öğrenmeye yönelik açık taahhüt vermek.</li></ul><p>Federal düzeyde yürürlükte olan Yabancılar Yasası’nda halihazırda entegrasyon sözleşmeleri için hukuki zemin bulunsa da, bu uygulama şimdi zorunlu ve sistematik bir hale getirilmek isteniyor. Söz konusu belgelerin oturum izni başvurusu ya da uzatma sürecinde değil, doğrudan göç sürecinin başında imzalanması planlanıyor.</p><p>FDP Kantonu milletvekili Martin Huber, söz konusu girişimi şu sözlerle savundu:</p><p>“Entegrasyonda esas sorun şu: İyi uyum sağlayan kişiler sistemden çok az fayda görüyor, ama katılım göstermeyenlere de herhangi bir müdahale yapılmıyor. Bu adaletsizliği ortadan kaldırmalıyız.”</p><h3><strong>Kurallara Uymayanlara Yaptırım Gelebilir</strong></h3><p>Henüz netlik kazanmamakla birlikte, entegrasyon sözleşmesinin ihlali durumunda uygulanabilecek bazı yaptırımlar da gündemde. Bunlar arasında:</p><ul><li>Devlet yardımlarında kesintiler,</li><li>Oturum izninin iptali gibi ciddi tedbirler yer alıyor.</li></ul><p>Özellikle Zürih gibi göçmen nüfusunun yoğun olduğu kantonlarda bu teklif, sosyal entegrasyon politikalarında daha sert ve yaptırım odaklı bir dönemin işareti olarak değerlendiriliyor.</p>

Zürih’te göçmenlere “Entegrasyon Sözleşmesi” zorunluluğu gündemde

İsviçre'de siber saldırılar hız kesmeden artıyor. Özellikle kimlik avı (phishing) ve sahte e-posta (spam) saldırılarında kayda değer bir artış gözleniyor. Federal Hükümet, bu tehdide karşı şirketleri daha fazla sorumluluk almaya ve kamuoyunu bilinçlendirmeye çağırıyor.

Siber güvenlik

<h3>Kritik altyapılar artık zorunlu olarak bildirim yapmak zorunda</h3><p>1 Nisan 2025’ten bu yana yürürlükte olan yeni düzenlemeyle, İsviçre'deki kritik altyapı operatörleri – örneğin süpermarket zincirleri, bankalar, posta hizmetleri, elektrik şirketleri, ulaşım ağları ve hastaneler – siber saldırılara uğradıklarında bu saldırıları Federal Siber Güvenlik Dairesi’ne (BACS) bildirmekle yükümlü.</p><p>Geçtiğimiz ay içerisinde BACS'a 24 ciddi olay bildirildi. Dairenin direktörü Florian Schütz, bu sayının şimdilik düşük olmasından memnun olduğunu belirterek, “Umarım önleyici tedbirlerimiz işe yarar ve sayı artmaz,” dedi.</p><h3>Spar saldırısı ve zincirleme etkiler</h3><p>14 Mart’ta yaşanan bir örnekte, büyük perakende zinciri Spar’a yapılan bir saldırı, ödeme sistemlerini devre dışı bırakmış ve siparişler merkezi sisteme iletilememişti. Bu da rafların boş kalmasına yol açmıştı. Bu tür saldırıların zincirleme etkiler yaratabileceğine dikkat çeken Schütz, böyle durumların artık resmî olarak raporlanmasının hayati olduğunu vurguladı.</p><h3>En yaygın tuzak: CEO dolandırıcılığı</h3><p>Saldırganların en sık kullandığı yöntemlerden biri ise sözde yöneticilerden gelen sahte e-postalarla muhasebe departmanlarının ödeme yapmaya zorlanması. CEO fraud olarak bilinen bu yöntemde dolandırıcılar, ya sahte e-postalar ya da yapay zeka destekli ses taklidiyle saldırılarını gerçekleştiriyor.</p><p>Bu tür saldırılar genellikle küçük belediyeleri, okulları veya dini kuruluşları hedef alıyor. Florian Schütz, İsviçre Belediyeler Birliği ile birlikte bu tür kurumlara yönelik farkındalık eğitimlerinin artırıldığını belirtiyor.<br><br>“Dirençliliği artırmak için farkındalığı artırdık.”<br>— Florian Schütz, Federal Siber Güvenlik Dairesi Direktörü</p><h3>Uluslararası iş birliği zayıflıyor</h3><p>Schütz'ün en büyük endişelerinden biri ise uluslararası iş birliğinin zayıflaması. Siber saldırı analizlerinde yabancı istihbarata büyük ölçüde güvenen İsviçre, bu bilgilerin paylaşımında artan kısıtlamalardan etkileniyor. Schütz, siyasi nedenlerle ülkeler arası bilgi paylaşımının kısıtlanmasının, genel siber güvenlik seviyesini düşüreceği uyarısında bulunuyor.</p><p>Örneğin, ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa ülkelerinin, ABD kaynaklı verilere dayalı analizlerden faydalanmasını yasaklaması gibi senaryoların İsviçre’nin analiz gücünü baltalayabileceği düşünülüyor.</p>

İsviçre’de siber güvenlik alarmı: Her gün yeni bir saldırı

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ile Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng, önümüzdeki günlerde İsviçre’de bir araya gelerek iki ülke arasındaki ekonomik diyaloğu yeniden başlatacak. Bessent, Perşembe günü İsviçre’ye gelerek İsviçre Konfederasyonu Başkanı Karin Keller-Sutter ile de bir araya gelecek.

Ticaret savaşında yeni diyalog

<p>Görüşme, özellikle Donald Trump döneminde Çin’e uygulanan ve karşılıklı misillemelerle tırmanan gümrük vergileri krizinin gölgesinde gerçekleşecek.</p><p>ABD Hazine Bakanı Bessent, Perşembe günü İsviçre Konfederasyonu Başkanı Karin Keller-Sutter ile de bir araya gelecek. “Uluslararası ekonomik sistemi, ABD çıkarlarına daha uygun şekilde dengelemek amacıyla verimli görüşmeler yapmayı sabırsızlıkla bekliyorum,” açıklamasında bulundu.</p><p>Çin Dışişleri Bakanlığı'nın bildirdiğine göre, Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng 9-12 Mayıs tarihleri arasında Federal Konsey’in davetlisi olarak İsviçre’de bulunacak. Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi’nin Politbüro üyesi olan He Lifeng, ABD’li mevkidaşıyla ekonomik ve ticari ilişkiler üzerine görüşmelerde bulunacak.</p><p>Hatırlanacağı üzere, Nisan ayı başında eski ABD Başkanı Donald Trump, Çin’den ithal edilen ürünlere %34 ek gümrük vergisi getirmişti. Bu oran, mevcut %20’lik vergiye eklenmişti. Karşılık olarak Çin de benzer şekilde ürünlere yüksek vergiler uygulamış ve iki ülke arasında ticaret savaşının yeniden alevlenmesine neden olmuştu.</p><p>Vergi oranları, bazı ürünlerde ABD tarafında %145’e, Çin tarafında ise %125’e kadar çıkmış durumda. Uzmanlar, bu seviyelerin sürdürülemez olduğunu ve sadece ABD ile Çin’i değil, küresel ekonomiyi de olası bir resesyon ve fiyat artışları riskiyle karşı karşıya bıraktığını belirtiyor.</p><p>Bessent, salı günü ABD’de bir parlamento komisyonunda yaptığı açıklamada, “Şu ana kadar Çin ile resmi ticaret müzakerelerine başlamadık,” diyerek, Başkan Trump’ın taraflar arasında temaslar olduğu yönündeki açıklamalarını yalanladı.</p>

İsviçre, Çin ve ABD arasındaki ekonomik diyalogun yeniden başlangıcına ev sahipliği yapacak

İsviçre'de geçtiğimiz yıl en fazla şirket göçünü kazanan kanton Valais oldu. Ticaret sicil verilerine göre, Valais 88 net şirket taşımasıyla listenin zirvesinde yer aldı.

Ticaret sicil kayıtları

<p>CRIF tarafından yayımlanan verilere göre, 2024 yılı boyunca İsviçre'de toplam 37.816 şirket adres değiştirdi. Bu taşınmaların %81’i aynı kanton içinde gerçekleşirken, 7.470 şirket farklı bir kantona taşındı.</p><p>Valais’in ardından ikinci sırada Appenzell Rhodes-Extérieures (65) ve üçüncü sırada Fribourg (39) yer aldı. Ancak ülkenin iki önemli ticaret merkezi Zürih (-133) ve Vaud (-87) en fazla şirket kaybı yaşayan kantonlar oldu.</p><p>CRIF, bu sıralamayı ticaret sicil kayıtlarına dayanarak oluşturdu. Şirketin faaliyet alanları arasında dolandırıcılıkla mücadele, mali güvenilirlik denetimleri ve şirketlerle bireylere yönelik bilgi hizmetleri bulunuyor.</p>

Şirket göçünde Valais kazandı, Zürih kaybetti

İsviçre Ulusal Meclisi, 2025 Sondersession’unda aldığı kararla, çocukların gündüz bakım hizmetlerinin finansmanında federal hükümetin daha aktif rol almasını öngören yasal düzenlemeyi destekledi. Böylece, Ständerat’ın önceki tasarıdan çıkardığı program anlaşmaları yeniden gündeme alındı.

Ulusal Meclis yeni kararlar aldı

<p>Bu program anlaşmaları, kantonlara çocukların erken dönem eğitimine yatırım yapmaları, engelli çocuklar için bakım imkânları oluşturmaları ve mevcut bakım açığını kapatmaları için teşvik sağlıyor. Yeni düzenlemeye göre, federal hükümet bu anlaşmalar çerçevesinde ilk dört yıl boyunca en fazla 200 milyon frank katkı sunacak. SVP ve FDP partilerinden gelen azınlık önerisiyle bu katkının yarıya düşürülmesi teklifi ise reddedildi.</p><h3>Çocuk bakımı dışında diğer önemli başlıklar da gündemdeydi</h3><p>Salı günü Ulusal Meclis'in 19.00’a kadar süren oturumlarında gündemde öne çıkan bir diğer konu ise aile dışı çocuk bakımına yönelik “bakım ödeneği”nin getirilmesiydi. Bu ödenekle, ebeveynlerin Kita hizmetleri için ödedikleri ücretlerin hafifletilmesi amaçlanıyor.</p><p>Ayrıca günün ilerleyen saatlerinde milletvekilleri, İsviçre genelinde kediler için çip takma zorunluluğu getirilmesini öngören öneriyi de tartıştı. Yeşiller Partisi’nden Meret Schneider’in (ZH) sunduğu bu öneri, Federal Hükümet tarafından destekleniyor. Tierschutz (hayvan koruma) çerçevesinde kedilerin kimliklendirilmesi ve kayda alınması talebi, SVP ve Merkez Parti üyelerinin muhalefetine rağmen geniş destek görüyor.</p><h3>Gençlik ceza hukukunda sertleşme kararı</h3><p>Ulusal Meclis, gençlik suçlarında ceza hukukunu sertleştirmeye yönelik öneriyi de kabul etti. SVP Zürih milletvekili Nina Fehr Düsel’in sunduğu ve 95’e karşı 94 oyla kabul edilen öneriye göre, ağır suç işleyen gençlere koşulsuz hapis cezaları verilebilecek. Ayrıca rehabilitasyon sürecine katılmayan gençlerin hapse gönderilmesinin önü açılıyor.</p><p>Öneri, 2024 Mart ayında Zürih’te 15 yaşındaki bir gencin terör örgütü IŞİD adına bir Yahudi vatandaşa bıçaklı saldırıda bulunması gibi olayların artmasıyla gerekçelendirildi. Söz konusu yasa değişikliği şimdi Ständerat’ın ilgili komisyonunda değerlendirilecek.</p><h3>Oylama sistemi için eski yöntem yeniden devrede</h3><p>Ayrıca Meclis Başkanı Maja Riniker, oylama sisteminde teknik bir arıza yaşanması durumunda, milletvekillerinin eski sistem olan "ayağa kalkarak veya işaret vererek" oy kullanmalarının yeniden yürürlüğe girdiğini duyurdu. Bu uygulama 2018 yılına kadar yürürlükteydi. Yeni kurallar çerçevesinde meclis üyeleri, bu yöntemle oylama konusunda bilgilendirilip pratik yaptı.</p>

Ulusal Meclis’ten çocuk bakımı için güçlü adım

İsviçre Federal Hükümeti’nin ocak ayında gündeme getirdiği 3.6 milyar franklık tasarruf paketi kamuoyunda ve siyaset sahnesinde yoğun tartışmalara yol açtı. Pazartesi günü sona eren görüş alma sürecinde, farklı toplumsal ve siyasal aktörlerden sert eleştiriler geldi.

Tasarruf zamanı

<p>Ekonomi çevreleri pakete kısmen destek verirken, sendikalar, partiler, kantonlar ve ulaştırma temsilcileri ciddi itirazlar dile getirdi.</p><h3>Herkesi ilgilendiren geniş kapsamlı kesintiler</h3><p>Paket, sosyal yardım harcamalarından ulaştırmaya, çevre korumasından eğitime kadar pek çok alanda kesinti öngörüyor. Hükümet, kamu harcamalarının gelirlerden daha hızlı artmasına dikkat çekerek, bütçe disiplinini koruma adına bu adımı gerekli görüyor.</p><p>Ancak birçok siyasi parti, tasarruf yükünün toplumun kırılgan kesimlerine yüklendiği görüşünde.</p><h3>Partilerin pozisyonları</h3><ul><li><strong>SVP (İsviçre Halk Partisi)</strong> tasarruf paketini ilkesel olarak destekliyor fakat daha fazla kesinti talep ediyor. Kültür, çevre ve uluslararası işbirliği alanlarında daha fazla kısıntı isterken, tarım ve kara yolları harcamalarında kesinti yapılmamasını savunuyor. Ayrıca yeni vergilere kesinlikle karşı çıkıyor.</li><li><strong>SP (Sosyal Demokrat Parti)</strong> ise paketi tamamen reddediyor. SP, eğitime, çevre korumaya ve toplumsal eşitliğe yönelik kesintilerin kabul edilemez olduğunu belirtiyor ve borç freni kuralının esnetilmesini, ek vergi gelirleriyle karşılık oluşturulmasını talep ediyor.</li><li><strong>Die Mitte (Merkez Parti)</strong>, tasarrufu prensipte gerekli görse de tek taraflı kesintilere karşı çıkıyor. Finansal işlemler vergisi gibi yeni gelir kaynaklarının değerlendirilmesini öneriyor.</li><li><strong>FDP (Liberal Parti)</strong>, yalnızca harcama kalemlerinde tasarrufu savunuyor ve vergi artışlarına karşı çıkıyor. Emeklilik tasarruflarının vergilendirilmesine yönelik her türlü girişime karşı duruyor.</li><li><strong>Yeşiller Partisi</strong>, tasarruf planının tamamen iptalini talep ediyor. Paketin çevre, eğitim ve sosyal adalet açısından yıkıcı etkiler doğuracağını belirtiyor ve iklim hedeflerinin bu yolla tehlikeye atıldığını savunuyor. Referandum hazırlıkları başladığını duyuruyor.</li><li><strong>GLP (Yeşil Liberal Parti)</strong>, pakette önceliklendirme eksikliği olduğunu belirterek, çevre, eğitim ve uluslararası işbirliği alanlarında kesintilere karşı çıkıyor ancak sübvansiyonlar ve kamu yönetiminde tasarrufa açık olduklarını bildiriyor.</li></ul><h3>Kantonlar, bilim insanları ve sendikalardan eleştiriler</h3><p>Kanton yönetimleri, federal hükümetin mali yükü kantonlara devrettiğini savunarak tepki gösterdi. Özellikle eğitim ve yenilikçilik konularında olası zararlar dile getirildi.</p><p>Sendikalar, paketin gereksiz ve sosyal açıdan adaletsiz olduğunu savunuyor. Mevcut bütçe fazlalarına rağmen tasarruf baskısının gereksiz olduğunu belirtiyorlar.</p><p>Bilim dünyası da uyarıda bulundu: Eğitim ve araştırma alanındaki kesintiler, İsviçre'nin yenilikçilik kapasitesini tehlikeye atabilir ve nitelikli iş gücü açığını büyütebilir.</p><h3>Ulaştırma sektörü alarma geçti</h3><p>Toplu taşıma ve ulaşım temsilcileri, paketin ulaştırma yatırımlarında kesintiye gitmesini iklim hedefleriyle çelişkili buluyor. TCS (İsviçre Ulaştırma Kulübü) hem karayolu hem demiryolu yatırımlarındaki kesintilere karşı çıkıyor. Artan yolcu talebine mevcut altyapının yetmediği belirtiliyor.</p><h3>Ekonomi dünyası kısmen destekliyor</h3><p>Economiesuisse, İsviçre İşverenler Birliği ve KOBİ Derneği gibi ekonomi örgütleri pakete prensipte destek verse de mesleki eğitim ve AHV (emeklilik sistemi) alanlarında kesinti yapılmasına karşı çıkıyor. Yeni vergiler konusunda da net bir red söz konusu.</p>

Federal hükümetin 3.6 milyar franklık tasarruf paketi büyük tepkiyle karşılandı

İsviçre'de yüksek gelirli çiftler için evlenmek, aşkı resmileştirmekten çok ciddi bir maliyete dönüşüyor. Vergi sistemi nedeniyle “çifte kazanan” evli çiftler, yılda on binlerce frank fazla vergi ödemek zorunda kalıyor. Bu durum, birçok genç ve başarılı çiftin evlenmekten kaçınmasına yol açıyor.

İsviçre vergi sistemi

<p><strong>“Evlilik bize yılda 10 bin franktan fazlaya mal olacak”</strong></p><p>Anna ve Markus, 20'lerinin sonunda olan bir çift. Her ikisi de muhasebe sektöründe tam zamanlı çalışıyor ve oldukça iyi kazanıyorlar. Fakat bu başarıları, evlendiklerinde cezaya dönüşüyor. Anna, “Evli olsak yılda 10 bin frank, birkaç yıl içinde ise 15 bin frank daha fazla vergi ödeyeceğiz” diyor. Bu rakam, sadece aşk için ödenmesi zor bir bedel.</p><p><strong>Vergi sistemi evliliği cezalandırıyor</strong></p><p>İsviçre’de evli çiftler, gelirleri toplu olarak vergilendirildiği için "Heiratsstrafe" (evlilik cezası) adı verilen bir durumla karşı karşıya kalıyor. Yani bireysel olarak düşük vergi dilimlerinden yararlanmak mümkünken, evli çiftlerde gelirlerin birleşmesi nedeniyle daha yüksek bir dilimden vergi ödeniyor. Özellikle her iki partnerin de iyi kazandığı durumlarda bu fark çok daha belirgin hale geliyor.</p><p><strong>"Evlilik istememize rağmen vazgeçiyoruz"</strong></p><p>Anna ve Markus, evlenmeyi hem duygusal hem de dini nedenlerle istiyor. Ancak sistem buna karşı duruyor. Çift, geleceğe yatırım yapmayı tercih ediyor: “Her yıl tasarruf ettiğimiz 10 bin frankı yatırımlara yönlendirerek 40-50 yıl sonra ciddi bir birikim elde edebiliriz.”</p><p><strong>Çocuk sahibi olmak daha da karmaşık</strong></p><p>Anna ve Markus, evlenmeden çocuk yapmayı düşünmüyor. Ancak bu da ayrı bir sorun doğuruyor. İsviçre'deki sistemde, çocuklu çiftler için en avantajlı durum genellikle bir ebeveynin işten ayrılması oluyor. Ancak Anna bu fikre karşı: “Çocuk oldu diye çalışmayı bırakmak bana mantıklı gelmiyor.”</p><p>Markus ise iş saatlerini azaltarak haftada bir gün çocuklarıyla vakit geçirmeyi planlıyor. "Maaş olarak bir kayıp olmuyor, ama hayat kalitesi olarak kazanç sağlıyoruz" diyor.</p><p><strong>Sisteme karşı hayal kırıklığı</strong></p><p>Anna son olarak, sistemin çelişkisine dikkat çekiyor: “Ülkede ciddi bir nitelikli iş gücü eksikliği ve yaşlanan bir toplum var. Buna rağmen, hem çalışıp hem evlenip hem de çocuk sahibi olmak için hiçbir teşvik görmüyoruz.”</p><p>&nbsp;</p>

Aşk pahalıya patlıyor: Vergi sistemi genç çiftleri zorluyor

Bugün 800 binden fazla İsviçreli, yurt dışında yaşıyor. Giderek yaşlanan bu nüfus, zaman zaman sağlık sorunları veya ekonomik sıkıntılar nedeniyle yardıma muhtaç hale gelebiliyor. İsviçre devleti, belirli koşullar altında bu kişilere sosyal yardım sağlıyor. 

Sosyal yardım

<h3>Kimler sosyal yardım alabiliyor?</h3><p>İsviçre, yurt dışında yaşayan vatandaşlarına yalnızca bazı sıkı kriterler karşılandığında sosyal yardım sunuyor. Yardımdan faydalanmak isteyen kişinin:</p><ul><li>Resmi olarak yurtdışı İsviçrelisi kaydı olması gerekiyor.</li><li>Çift vatandaş olması durumunda İsviçre vatandaşlığının baskın olduğu kanıtlanmalı. (Bu, büyüdüğü ülke, vatandaşlığı nasıl kazandığı, İsviçre ile ilişkileri gibi kriterlerle belirleniyor.)</li><li>Gerçek bir maddi sıkıntı içinde olması ve geçimini yaşadığı ülkede sağlayamıyor olması şart.</li><li>Malvarlığı büyük ölçüde tüketilmiş olmalı.</li><li>İsviçre’ye dönmek makul değilse (örneğin aile bağları nedeniyle), ancak o zaman yurtdışında yardım devam edebilir.</li></ul><h3>Yardım başvurusu nasıl yapılır?</h3><p>Başvuru süreci, yaşanılan ülkedeki İsviçre temsilciliği üzerinden yürütülüyor. Başvuru sahibi, kimlik belgeleri, sağlık raporları, banka hesap dökümleri, kira sözleşmesi gibi belgeler sunmak zorunda. Temsilcilik bu belgelerle bir dosya hazırlayıp, Bern’deki SAS (Sozialhilfe Auslandschweizer) birimine iletiyor. Karar, merkezi olarak burada veriliyor ve yasal olarak itiraz edilebilecek bir bildirimle duyuruluyor.</p><h3>Kaç kişi yardım alıyor?</h3><p>2024 yılında 239 başvuru yapıldı, ancak sadece 96’sı kabul edildi. Kabul oranı %40. Yardım miktarı ise toplamda 802.865 İsviçre Frangı oldu. Bu oran, son yıllarda düzenli olarak düşüyor. Bunun nedeni olarak, yurt dışında yaşayan İsviçrelilerin %75’inin çift vatandaşlığa sahip olması ve bazı durumlarda İsviçre’nin değil, diğer vatandaşlığın geçerli sayılması gösteriliyor.</p><p>En çok yardım alan ülkeler: Tayland, İspanya, Filipinler, ABD ve Brezilya.</p><h3>Ne kadar yardım alınıyor?</h3><p>Yardım miktarı yaşanılan ülkenin yaşam maliyetine göre belirleniyor. Amaç, yalnızca asgari geçim düzeyini sağlamak. Örneğin, tropikal bir ülkede Batı Avrupa tarzı beslenme alışkanlığı sosyal yardım kapsamında sayılmıyor. Lüks talepler —örneğin Tayland’daki bir başvurucunun bahçıvan maaşını yardım kapsamında istemesi— Federal Mahkeme tarafından reddedildi.</p><p>SAS, ayrıca özel durumlarda diş tedavisi, hastane masrafları, mobilya alımı, onarım giderleri ve İsviçre’ye geri dönüş bileti gibi kalemleri de karşılayabiliyor.</p><h3>Sosyal yardım alanlar geri ödeme yapmalı mı?</h3><p>Evet. Yardım alan kişiler, tekrar maddi güce kavuşmaları halinde bu destekleri geri ödemekle yükümlü. Bu durum, örneğin miras alınması, emeklilik gelirine ulaşılması veya yeni bir iş bulunması halinde geçerli. Geri ödeme süresi 10 yıl içinde sona eriyor, ancak SAS bu süreden önce vazgeçebilir.</p><p>Yurt dışında yaşayan İsviçrelilere sağlanan sosyal yardım, sıkı kurallarla çerçevelenmiş ve yalnızca gerçek ihtiyaç sahiplerine yönelik bir destek. Kamuoyundaki “bedavacılık” eleştirilerine rağmen, çoğu başvuru reddediliyor ve destek miktarı sınırlı. Diğer yandan, zengin yabancılara sunulan ayrıcalıklar, toplumsal adalet açısından yeni sorular gündeme getiriyor.</p>

Yurtdışında yaşayan İsviçreliler de sosyal yardım alabiliyor: Haklar ve koşullar...

İsviçre, son yıllarda yüksek nitelikli yabancı çalışanlar için cazibesini giderek artırıyor. Her yıl yaklaşık 10 bin uzman ülkeye göç ediyor. Ancak sayılar yükselirken, aidiyet hissi aynı hızla artmıyor. Yeni gelenlerin büyük bir kısmı, sosyal entegrasyon konusunda dışlanmışlık hissi yaşadıklarını belirtiyor.

Burada yaşamak kolay değil

<p>Üstelik uluslararası bir karşılaştırmada İsviçre, yabancılar tarafından “en az misafirperver ülkeler” arasında gösteriliyor.</p><h3>“Instagram’da mükemmel görünüyor, ama gerçek farklı”</h3><p>Zürih’te yaşayan İspanyol sosyal medya fenomeni Cristina Rúbies, dört yıldır İsviçre’de çalışıyor ve sosyal medyada binlerce expat’a ulaşıyor. Onlar için etkinlikler düzenliyor, dil öğrenmenin ve kültürel farklılıkların altını çiziyor. “İsviçre dışarıdan bakıldığında harika görünüyor ama birçok kişi burada yaşayacağı gerçekleri hiç araştırmadan geliyor,” diyor Rúbies.</p><p>Zürih’in ünlü Langstrasse semtinde düzenlediği bir expat partisinde, genç katılımcılar karaoke yapıyor, beerpong oynuyor. Çoğu yalnız gelmiş, ortak noktaları: yeni insanlar tanımak istiyorlar ve kendilerini bu ülkede hâlâ yabancı hissediyorlar.</p><h3>“İsviçrelilerle konuşmak zor”</h3><p>Almanya’dan gelen Jörg Sevenich, Zürih’teki bir koşu kulübünde arkadaşlar edinmiş. “Sosyal çevrem neredeyse tamamen bu kulüpten,” diyor. Bir Danimarka şirketinin satış müdürü olarak çalışıyor ama İsviçrelilerle yakın bağ kurmanın zaman aldığını düşünüyor.</p><p>Benzer bir tablo Genf’te de var. Romanya’dan gelen Armand Tănase, bir tütün şirketinde çalışıyor. Ailesi de kısa süre önce yanına taşınmış. “Komşularımızla selamlaşmanın ötesinde bir ilişki kuramadık,” diyor. Kızlarının Fransızca bilmemesi nedeniyle okulda da zorluklar yaşadıklarını anlatıyor: “Okul sistemi biraz gevşek, aileler daha çok sorumluluk taşıyor.”</p><h3>Rakamlar da bunu söylüyor</h3><p>Uluslararası platform InterNations’ın yaptığı bir ankete göre, İsviçre’de yaşayan yabancı uzmanların yalnızca %42’si sosyal hayatından memnun. Katılımcıların çoğu, İsviçre'deki insanları mesafeli, soğuk ve içe kapanık olarak tanımlıyor. İsviçre, 53 ülke arasında misafirperverlik açısından 46. sırada yer alıyor.</p><h3>Expat’ler birbirine tutunuyor</h3><p>Kapanış yine Langstrasse’de. Cristina Rúbies’in etkinliğinde herkes İngilizce konuşuyor. Buradaki genç expat’ler, kendi topluluklarını yaratmış durumda. Kimse onları dışlamıyor ama gerçek bir entegrasyon da yok. İsviçre giderek daha uluslararası bir ülke hâline gelirken, bu yabancı çalışanlar kendi ritminde bir hayat kurmaya çalışıyor.</p><p><strong>Kaynak: </strong>SRF</p>

İsviçre’ye gelen yabancılar artıyor ama kendilerini yalnız hissediyorlar

İsviçre Ulaştırma Bakanı Albert Rösti, İngiliz mevkidaşı Heidi Alexander ile birlikte Londra’da iki ülke arasında doğrudan tren seferleri başlatılması için bir niyet belgesi (Memorandum of Understanding) imzaladı. 

Zürih–Londra tren seferleri başlasın

<p>Belge, İsviçre ile Birleşik Krallık arasında demiryolu ulaşımında daha sıkı bir iş birliğini hedefliyor ve orta vadede Zürih–Londra arası doğrudan tren hattının önünü açmayı amaçlıyor.</p><h3>UVEK: “Talep büyük, potansiyel yüksek”</h3><p>Çevre, Ulaştırma, Enerji ve İletişim Bakanlığı (UVEK) tarafından yapılan açıklamada, iki ülke arasında seyahat talebinin yüksek olduğuna dikkat çekildi. Mevcut çok sayıdaki uçuşun bu ihtiyaca işaret ettiği belirtilirken, doğrudan tren seferlerinin çevreci ve sürdürülebilir bir alternatif sunabileceği vurgulandı. Hedeflenen yolculuk süresi ise 5 ila 6 saat arasında olacak.</p><h3>Rösti: “Bu iddialı ama güçlü bir hedef”</h3><p>Bakan Rösti, doğrudan tren hattının hem uluslararası toplu taşımaya hem de İsviçre–Birleşik Krallık ilişkilerine güçlü bir mesaj vereceğini belirterek, "Bu iş birliği gelecekte somut adımların temelini oluşturuyor" dedi.</p><h3>Zorluklar: Schengen dışı sınır kontrolü ve üçlü anlaşma</h3><p>Doğrudan tren bağlantısı için teknik ve diplomatik engellerin olduğu da açıklandı. En önemli zorluklardan biri, İngiltere'nin Schengen Bölgesi'nde yer almaması. Bu nedenle, kalkış istasyonlarında pasaport ve gümrük kontrollerinin yapılabileceği özel kontrol terminalleri kurulması gerekiyor.</p><p>Ayrıca İsviçre ile İngiltere arasındaki seferler, Fransa üzerinden geçeceği için, projenin hayata geçebilmesi adına üçlü bir uluslararası anlaşma (İsviçre–Fransa–İngiltere) gerekiyor. Rösti, 2026 yılında bu konuda Federal Hükûmet’e (Bundesrat) bir yön kararı sunmayı planlıyor.</p><h3>Proje devlet bütçesini zorlamayacak</h3><p>UVEK, bu hattın kamu sübvansiyonu olmadan, tamamen bilet satışlarıyla kendi gelirini elde eden bir demiryolu şirketi tarafından işletileceğini açıkladı. Böylece girişim, federal düzeyde planlanan bütçe kısıtlamalarıyla da çelişmiyor.</p>

İsviçre ve İngiltere arasında direkt tren hattı için ilk adım atıldı

Vatikan yakınlarında gerçekleştirilen provokatif bir afiş eylemi, Roma polisinin müdahalesine neden oldu. İtalyan haber ajansı Adnkronos’un aktardığına göre, olayla bağlantılı üç kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan iki kişinin İsviçre vatandaşı olduğu bildirildi.

Vatikan’da afiş krizi

<h3>Afişte “Mahdi, bir sonraki Papa” ifadesi yer aldı</h3><p>Olay, Aziz Petrus Meydanı’ndaki basın tribünü yakınında gerçekleşti. Gözaltına alınan üç kişi, üzerinde İngilizce olarak “Mahdi, bir sonraki Papa” yazılı olan dini içerikli bir pankart açtı. Ayrıca pankart üzerinde yer alan QR kodun, İtalyan polisinin verdiği bilgilere göre, İslamî kıyamet temalı bir videoya yönlendirdiği belirtildi.</p><h3>Dini tören engellendi</h3><p>Polis, izinsiz gösteri düzenledikleri ve dini bir ayini sabote ettikleri gerekçesiyle şahısları gözaltına aldı. Yetkililere göre eylemciler, kutsal kapıya yapılan dini yürüyüşe katılmak isteyen inananların geçişini de engelledi. Soruşturmanın devam ettiği bildirildi.</p><p>Olay, hem dini hassasiyetler hem de kamu düzeni açısından Roma'da dikkatle izleniyor. Yetkililer benzer provokasyonlara karşı önlemlerin artırılabileceğini belirtiyor.</p>

Vatikan yakınlarında Mahdi afişi gerilimi: İki İsviçreli gözaltında

İsviçre, önümüzdeki kış mevsimi için elektrik arzı konusunda iyi bir hazırlık düzeyinde. Ancak Elektrik Denetim Komisyonu tarafından bugün yapılan açıklamada, özellikle Avrupa gaz depolarının yeniden doldurulmasıyla ilgili riskler nedeniyle sistemin uzun vadede kırılgan kalmaya devam ettiği vurgulandı.

Bu kış için kaygı yok

<p>Federal hükümete bağlı bağımsız denetim kurumu Elcom’un yayımladığı yıllık durum değerlendirmesine göre, bu kış İsviçre’de elektrik arzının kesintisiz sağlanması bekleniyor. Komisyon, geçen kış boyunca Fransa’daki nükleer santrallerin yüksek üretim kapasitesinin, Avrupa genelinde düşük rüzgar üretimiyle dengelendiğini ve İsviçre'nin ithalat yoluyla arz güvenliğini sorunsuz sağladığını hatırlattı.</p><p>Yine de Elcom, İsviçre’nin çevresindeki ülkelerin elektrik üretimindeki değişimlerden doğrudan etkilendiğini ve ithalata olan bağımlılığın her zaman dikkatle izlenmesi gerektiğini belirtti.</p><h3>Avrupa gaz depoları yetersiz dolu</h3><p>Önümüzdeki dönemdeki en büyük belirsizliklerden biri, Avrupa’daki gaz depolarının doluluk oranı. Elcom’a göre, şu anda gaz rezervleri alışılmış düzeylerin altında ve fiyat sinyalleri firmaları yeterince teşvik etmiyor. Ayrıca, jeopolitik gelişmeler nedeniyle küresel gaz piyasasında ciddi belirsizlikler sürüyor.</p><p>Gaskraft santrallerinin hâlâ Avrupa enerji sisteminde kritik bir rol oynaması, bu riskleri daha da artırıyor.</p><h3>Su rezervleri kritik önemde</h3><p>İsviçre, geçtiğimiz yıllarda enerji krizine karşı hidroelektrik rezerv sistemi oluşturmuştu. Bu sistem, dağ göllerinde depolanan suyun ihtiyaç hâlinde elektrik üretiminde kullanılmasını sağlıyor. Elcom’a göre, bu rezerv uygulaması bu kış da etkili oldu. Özellikle spot piyasa fiyatlarının yüksek seyretmesi nedeniyle göllerin suyu kış başında hızlı tükense de, sezon sonunda hâlâ yeterli miktarda su kaldı. Bu da su rezervlerinin sistem istikrarı için ne kadar hayati olduğunu bir kez daha gösterdi.</p><h3>Ağ dengesizlikleri ve hava koşulları yeni riskler doğuruyor</h3><p>Elcom, İsviçre elektrik şebekesindeki dengesizliklerin giderek arttığını ve bunun da şebeke istikrarı açısından risk oluşturduğunu belirtti. Özellikle değişken hava koşullarının etkisiyle yenilenebilir enerji üretiminin dalgalanması, arz-talep dengesini yönetmeyi zorlaştırıyor.</p><p>Elektrik üretiminde güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir kaynakların artması, arz güvenliği açısından olumlu bir gelişme olarak görülse de, Elcom’a göre geçen kış bu kaynakların hava durumuna ne kadar bağımlı olduğunu net biçimde ortaya koydu.</p><h3>Elcom’un önerileri</h3><p>Elcom, gelecekte de su rezervlerinin korunması ve daha fazla yenilenebilir enerji yatırımı yapılması gerektiğini vurguladı. Ayrıca Avrupa enerji piyasasında yaşanan gelişmelerin yakından izlenmesi ve uluslararası iş birliklerinin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti.</p>

Uzun vadede elektrik sorunu beklenmiyor ama riskler devam ediyor

Federal Hükûmet (Bundesrat) sosyal medya platformlarını düzenleyecek yeni yasayı geçen ay süresiz olarak ertelediğini açıkladığından beri hem Meclis’ten hem de sivil toplumdan yoğun eleştiri alıyor. Dijital hak savunucusu Algorithmwatch öncülüğünde toplanan imzalar Federal Başkanlığa teslim edildi.

Bern’de sosyal medya düğümü

<p>Toplam 1 600 imzalı metin, “kullanıcılara neyin gösterileceğine karar veren şeffaf olmayan algoritmaların ve birkaç büyük teknoloji şirketinin aşırı pazar / fikir gücünün demokrasiyi tehdit ettiği” uyarısını yapıyor ve hükümeti gecikmeden harekete geçmeye çağırıyor.</p><p>Mektupta, büyük platformların İsviçre’de resmi bir muhatap adresi (Zustellungsdomizil) açması, içerik sıralama sistemlerinin düzenli raporlarla şeffaflaştırılması ve kullanıcıların hesap kapatma ya da içerik silme kararlarına bağımsız bir organa başvurabilmesi gibi somut adımlar talep ediliyor. Algorithmwatch yöneticileri, “Dijital kamusal alan kuralsız bırakılırsa dezenformasyon, nefret söylemi ve genç kullanıcıların korunması gibi konularda toplumsal maliyet artacak” görüşünde.</p><p>Aynı gün, Meclis koridorlarında konuyla ilgili üç ayrı girişim daha gündeme geldi. Die Mitte milletvekili Giorgio Fonio, platformların finanse edeceği ve medya okuryazarlığı projeleriyle ücretsiz danışmanlık hatlarını destekleyecek bir Gençleri Koruma Fonu kurulmasını önerdi. Partisinin bir diğer temsilcisi Regina Durrer-Knobel ise büyük platformların “yasa dışı içerik yayılımı, temel hak ihlalleri veya halk sağlığına olası zararlar” gibi toplumsal riskleri yılda en az bir kez analiz edip kamuoyuna açıklamasını öngören bir “platform öz-raporu” yükümlülüğü getirilmesini talep etti. Çeşitli partilerden vekillerin imzalarını taşıyan üçüncü önerge ise algoritmaların bağımsız uzmanlarca denetlenebilmesi ve ihlallerde para cezası uygulanması üzerine odaklanıyor.</p><p>Federal İletişim Dairesi (Bundesamt für Kommunikation, BAKOM) yetkilileri, ertelenen yasa taslağının “kapsamlı revizyon” sürecinde olduğunu ve yaz sonunda yeniden Federal Hükûmet gündemine gelecek bir takvim üzerinde çalıştıklarını doğruluyor. Bakanlık kaynakları, “Avrupa Birliği’nin Dijital Hizmetler Yasası’na (Digital Services Act) uyumun” da göz önünde bulundurulduğunu belirtiyor.</p><p>Sivil toplum kuruluşları ve parlamenterler, erteleme kararının geri çekilmemesi hâlinde konuyu referanduma taşıma seçeneğini yüksek sesle dile getiriyor. Bu arada Meclis yaz oturumunda hem açık mektubun taleplerini hem de yeni önergeleri tartışacak; böylece Federal Hükûmet, düzenleme takvimini netleştirmesi için iki cepheden de baskı altında kalacak.</p><p>Özetle: Bern’deki siyasi rüzgâr, sosyal medya platformlarının şeffaflık ve toplumsal sorumluluk kurallarına bağlanmasını kaçınılmaz kılıyor. Top, artık gecikme kararıyla eleştirilen Federal Hükûmet’te.</p>

Federal Hükûmet sosyal medya platformlarını düzenleyecek yasa çıkarsın

Şehir merkezlerinde zaten astronomik olan müstakil ev fiyatları, artık “şehrin gürültüsünden uzakta ama tamamen kırsalda da değil” diye tarif edilen ara yerleşimlerde de hızla tırmanıyor. İsviçre'nin 4 büyük şehrinde ev alabilmek için milyoner olmak gerekiyor!

Şehirden kaçış planı

<p>Federal İstatistik Dairesi (Bundesamt für Statistik) verilerine göre, bu yıl ara yerleşimlerdeki (intermediäre Gemeinden) müstakil evlerin ortalama satış fiyatı yüzde 3,4 yükseldi. Aynı dönemde şehir içindeki fiyatlar bile hâlâ çok yüksek seyrederken yüzde 0,4 geriledi.</p><h3>Şehirde ev hayali cep yakıyor</h3><p>Gayrimenkul uzmanları tarafından derlenen güncel rakamlar, dört büyük kentte müstakil ev almanın neredeyse “milyoner kulübü” şartına bağlandığını gösteriyor:</p><figure class="table"><table><thead><tr><th>Kent</th><th>Ortalama satış fiyatı (CHF)</th></tr></thead><tbody><tr><td>Zürih</td><td>3,3 milyon</td></tr><tr><td>Cenevre</td><td>2,9 milyon</td></tr><tr><td>Basel</td><td>2,2 milyon</td></tr><tr><td>Bern</td><td>1,8 milyon</td></tr></tbody></table></figure><p>Üstelik arz da dar: Şehrin tamamını kapsayan online emlak platformu Homegate (Homegate)’te ölçüm günü Zürih’te yalnızca 12 müstakil ev ilanı vardı; bunların en “uygun fiyatlısı” 4,5 veya 5,5 odalı ve 3,4 milyon frank etiketliydi.</p><h3>Kaçış rotası: Elgg örneği</h3><p>Kentlilerin gözünü diktiği ara yerleşimlere iyi bir örnek, Zürih’e 35 km mesafedeki Elgg. Burada 1963 yapımı, 100 m²’lik 4,5 odalı köşe ev 1 milyon franktan satışta. Emlak danışmanı Valery Alves, “Talep patlamış durumda; alıcıların çoğu genç aileler. Şehirde bütçeleri yetmeyince çevrede şans arıyorlar” diyor.</p><h3>Neden artıyor?</h3><ul><li>Arsa kıtlığı: IAZI uzmanları, kent içindeki inşa edilebilir alanın tükenmesinin fiyatları dış bölgelere ittiğini belirtiyor.</li><li>Hâlâ ‘ulaşılabilir’ bütçe: Ara yerleşim fiyatları, şehir merkezine göre “daha az korkutucu” olduğu için mortgage onayı alma şansı yükseliyor.</li><li>Pandemi sonrası öncelikler: Evden çalışma kültürü sürüyor; alıcılar, uzun işe gidiş gelişleri göze alarak daha büyük bahçeli evleri tercih ediyor.</li></ul><h3>Görünüm: “Uygun” bölge de kalmayabilir</h3><p>Ara yerleşimlerdeki arz hâlen kent merkezinden fazla olsa da talep daha hızlı büyüyor. Uzmanlar, Gotthard-Baz Tüneli veya yeni çevre yolları gibi ulaşım projelerinin “şehre yakın kırsal” algısını iyice güçlendireceğini, dolayısıyla fiyat artışının önümüzdeki yıllarda da süreceğini öngörüyor.</p>

Kırsal yerleşimlerde müstakil ev fiyatları yükseldi

Alp geçişlerinde karayolu trafiğini raylara taşıyan RAlpin Şirketi, 2013’te şimdiye kadarki en yüksek taşımayı gerçekleştirdi. Şirketin işlettiği Yürüyen Otoyol (Rollende Autobahn, RoLa) trenleriyle bir yıl içinde tam 109 000 kamyon Almanya-İsviçre-İtalya hattında demiryolundan geçti.

Kamyonlar yük trenleriyle taşınıyor

<h3>Trenler neredeyse dolu çalıştı</h3><p>Geçen yıl sefere konulan yaklaşık 5 500 RoLa treni, 21 alçak tabanlı vagonluk sınırla toplamda yüzde 87 doluluk oranına ulaştı. Şirket, bu rekorun özellikle İtalya’daki zorlu ekonomik koşullara rağmen geldiğine dikkat çekti. 2012’de Gotthard hattını üç kez kapatan kaya düşmeleri bu kez yaşanmadığı için operasyonlar aksamadan yürüdü.</p><h3>Hedef: Gotthard’ın “dört metre koridoru”</h3><p>RAlpin, taşınan kamyon sayısını artırmak için 2016’da hizmete girecek Gotthard Baz Tüneli (Gotthard-Basistunnel), Monte-Ceneri Tüneli (Monte-Ceneri-Basistunnel) ve Alp geçişlerinde oluşturulacak 4 metrelik yükseklik koridoru (Vier-Meter-Korridor) projelerine bel bağlıyor. Şirket, Lötschberg hattında da benzer bir koridorun açılmasının, kaya düşmesi gibi aksaklıklar sırasında alternatif güzergâh sağlayacağı görüşünde.</p><h3>Hatlar ve istihdam</h3><p>RAlpin’in RoLa hizmeti, Freiburg im Breisgau–Novara ve Basel–Lugano hatlarında işletiliyor. Olten’deki merkez ofiste yaklaşık 10, Almanya ve İtalya’daki yükleme istasyonlarında ise 200 civarında personel çalışıyor. Kamyonlar alçak tabanlı vagonlara sabitlenirken, sürücüler refakat vagonunda (Begleitwagen) yolculuk ediyor.</p><h3>Hissedar yapısı</h3><p>RAlpin’in ortakları; BLS Demiryolları (BLS AG), Hupac Lojistik (Hupac SA), İsviçre Federal Yük Demiryolları (SBB Cargo AG) ve Trenitalia Yük Taşımacılığı (Trenitalia SpA) olarak sıralanıyor.</p><p>Şirket, yeni tünel ve altyapı yatırımlarıyla birlikte RoLa trenlerinde hâlen mevcut olan kapasite fazlasını doldurarak kamyon geçişlerini daha da artırmayı hedefliyor.</p>

Alpler’e yük hafifledi: Demiryolu taşımacılığında tarihi rekor

Şehrin 128 oyun alanını tamamen dumansız hâle getirmeyi amaçlayan partilerüstü bir inisiyatif, St. Gallen Şehir Makamları (Stadt St. Gallen)’na 1 010 geçerli imzayı teslim etti. Teklif yasalaşırsa, parkta sigara içen yetişkinlere 50 Frank para cezası kesilecek.

1 010 imzalı girişim Meclis’in gündeminde

<h3>Bir yıl önce rafa kalkmıştı</h3><p>St. Gallen Şehir Hükûmeti (Stadtrat St. Gallen) aslında geçen yıl sigara yasağını Polis Tüzüğü (Polizeireglement)’ne eklemişti. Ancak Şehir Parlamentosu (Stadtparlament) yoğun tartışmaların ardından düzenlemeyi 30’a 25 oyla metinden çıkardı. Muhalifler, “Her parkın başına polis dikilemez; yasağın caydırıcılığı yok” gerekçesini öne sürdü.</p><h3>Chur’un 17 yıllık modeli: ceza var, sorun yok</h3><p>Benzer yasak İsviçre’de ilk kez Chur Şehri (Stadt Chur) tarafından 2008’de uygulanmıştı. Chur Şehir Polisi (Stadtpolizei Chur) sözcüsü Anton Rettich’e göre oyun alanında sigara içme vakaları “seyrek” ve çocuklar yerdeki izmaritlerden büyük ölçüde korundu. Uygulama “ekstra iş yükü” yaratmadı; ceza da aynı: 50 Frank.</p><h3>Tabela ile ‘ricacı’ yöntem de yaygın</h3><p>Wil, Rapperswil-Jona, Bern ve Zürih gibi kentler, dumansız park hedefini ceza yerine gönüllülükle sağlıyor. “Rica ederiz, çocukların sağlığı için sigara içmeyin” yazılı levhalar ve sosyal kontrol burada tercih edilen yol.</p><h3>Süreç nasıl işleyecek?</h3><ol><li>Şehir Parlamentosu teklifi tekrar görüşecek.</li><li>Red çıkarsa, girişim referanduma giderek doğrudan halk oyuna sunulabilir.</li><li>Destekçiler, “pasif içicilik ve izmarit” tehlikesine dikkat çekip bağlayıcı yasak istiyor.</li><li>Karşı cephe, “önce bilgilendirme, sonra yasak” diyor ve uygulanabilirliği sorguluyor.</li></ol><p>Son kararı St. Gallenliler verebilir: Çocukların oyun alanı tamamen temiz hava bölgesi mi olacak, yoksa gönüllü ricalarla mı idare edilecek?</p>

St. Gallen’de çocuk parklarında sigara yasağı mı geliyor?

Uluslararası yardım kuruluşu Save the Children’ın yayımladığı yeni rapora göre, 2020 yılında doğmuş yaklaşık 120 milyon çocuğun 100 milyonu, mevcut iklim politikaları sürdürülürse yaşamları boyunca aşırı sıcaklıklarla karşı karşıya kalacak.

Yeni nesil tehlikede

<p>Raporda yalnızca çocuklar değil, 1960 doğumlu bireylerin bile Amerika, Afrika, Orta Doğu ve Avustralya gibi bölgelerde daha önce benzeri görülmemiş sıcak hava dalgalarını deneyimleyeceği belirtiliyor.</p><p>Paris Anlaşması’yla konulan 1,5°C ısınma sınırı, bu tablo karşısında hayati önem taşıyor. Ancak geçen yaklaşık on yıla rağmen, ülkelerin şu anki iklim politikaları dünyayı 2,7°C'lik bir ısınmaya sürüklüyor. Bu hedeflerin dahi tam uygulanmadığı göz önünde bulundurulduğunda, küresel sıcaklık artışının 3,1°C’yi bulması bekleniyor.</p><p>Save the Children CEO’su Inger Ashing, iklim krizinden en fazla zarar görenlerin çocuklar olduğunu ama bu krize en az katkısı olanların da yine onlar olduğunu dile getiriyor:</p><p>“Çocuklar; sağlığını ve eğitimini tehdit eden sıcak havalarla, evlerini ve okullarını yerle bir eden fırtınalarla, sofralarındaki yiyecekleri azaltan kuraklıklarla karşı karşıya. Her gün yaşanan bu afetlerle bize ‘bizi görmezden gelmeyin’ diyorlar.”</p><p>Brüksel Özgür Üniversitesi (VUB) ile iş birliği içinde hazırlanan çalışma, küresel sıcaklık artışının 1,5°C ile sınırlanması halinde 2020 doğumlu 62 milyon çocuğun aşırı sıcaklardan korunabileceğini ortaya koyuyor. Bu, yaklaşık her üç çocuktan birinin korunabileceği anlamına geliyor.</p><p><strong>Aşırı sıcaklar çocuklar üzerinde nasıl etkiler bırakıyor?</strong></p><p>Küçük yaştaki çocuklar aşırı sıcaklara karşı daha savunmasız. Bu sıcaklıklar, onların su kaybı yaşamasına, solunum rahatsızlıklarına ve hatta ölüm riskine yol açabiliyor. Ayrıca temiz suya ve gıdaya ulaşmayı zorlaştırıyor, eğitim süreçlerini sekteye uğratıyor. Örneğin bu yıl Güney Sudan’da sınıflarda bayılan çocuklar nedeniyle okullar iki hafta kapalı kaldı.</p><p>Raporda, “benzeri görülmemiş” iklim olayları, insanların doğal koşullarda yaşamları boyunca karşılaşma olasılığı 10 binde 1’in altında olan aşırı hava olayları olarak tanımlanıyor.</p><p>Bu hedefe ulaşılması durumunda, sadece sıcak dalgaları değil, aynı zamanda kuraklık, orman yangınları, sel, kasırga ve ürün kayıpları gibi başka felaketler de azaltılabilir. Yaklaşık 5 milyon çocuk, bu sayede hayatı boyunca olağanüstü şiddette kasırgalardan korunabilir. Benzer sayıda çocuk da aşırı nehir taşkınlarına karşı güvende olabilir.</p><p>Brezilya’da geçtiğimiz yıl yaşanan son 80 yılın en büyük sel felaketi nedeniyle 16 yaşındaki Denise (gerçek ismi değil), ailesiyle birlikte evlerini terk etmek zorunda kaldı:</p><p>“Psikolojik olarak çok zorlandım. Notlarımı toparlamak gerçekten zordu. Özellikle devlet okulunda okumak çok büyük bir dezavantajdı,” diyor.</p><p>Vanuatu'da yaşayan 16 yaşındaki Haruka ise bir yıl içinde üç büyük kasırga yaşadıklarını anlatıyor:</p><p>“Her yıl evimiz yıkılıyor. Artık çatıyı onarmaya bile çalışmıyoruz. Bu yıkım döngüsü bizim hayatımız oldu. Ama kimse bunun sadece doğanın işi olmadığını, bizim suçumuz olmadığını görmüyor.”</p><p><strong>Fosil yakıttan çıkış ve çocuk merkezli iklim politikaları</strong></p><p>Save the Children, fosil yakıt kullanımının hızlı biçimde bırakılması ve çocukları ön planda tutan iklim uyum politikalarının desteklenmesi gerektiğini vurguluyor.</p><p>Kuruluş, sağlık, eğitim, beslenme, suya erişim ve korunma gibi temel çocuk ihtiyaçlarının iklim eylem planlarının merkezine yerleştirilmesini öneriyor.</p><p>Ayrıca bu yıl güncellenmesi gereken Ulusal Katkı Beyanlarında (NDC) çocukların öncelikli gruplar arasında değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor.</p>

İklim değişikliği 2020 yılında doğan çocukları nasıl etkileyecek?

Küresel mali sıkılaştırma rüzgârı yardım sektörünü vurdu; en sert darbe ise Amerika Birleşik Devletleri Kalkınma Ajansı’nın (USAID) kalkınma fonlarını neredeyse bir gecede durdurmasıyla geldi. İsviçreli yardım örgütleri yalnızca bu yıl için yaklaşık 100 milyon İsviçre frangı kaynak kaybı yaşayacaklarını bildiriyor.

USAID fonları durduruldu

<p>İsviçre, ABD ve başka bazı bağışçı ülkelerle birlikte Birleşmiş Milletler’e bağlı kuruluşlar da bütçelerini kısarken, İsviçreli yardım örgütleri yalnızca bu yıl için yaklaşık 100 milyon İsviçre frangı kaynak kaybı yaşayacaklarını bildiriyor. Kararın ilk somut yansımaları Bangladeş ve Etiyopya’da binlerce insanın yaşamını altüst etti bile.</p><p>Bangladeş’in sanayileşme hamlelerinden biri olarak öne çıkarılan mesleki eğitim programı, Helvetas’ın yerel gıda fabrikalarıyla kurduğu ortaklık sayesinde iki buçuk yıldır faaliyetteydi. Toplam 4,8 milyon franklık bütçenin yarısını USAID sağlıyor, programın sonunda 6 bin kadın ve erkeğin atıştırmalık, börek ve lavaş üretiminde kalıcı iş bulması hedefleniyordu. Fon muslukları kapandığında saha çalışanlarına yalnızca bir aylık maaş ödenebildi; ardından proje durdu. Helvetas Bangladeş ve Laos Koordinatörü Jürg Merz, “Personelimizi tutacak imkân kalmadı. 6 bin yerine 4 bin 200 kişiyi mezun edebildik; son gruplar iş gücüne katılamadan kapılarını kapattık” diyor. USAID’in çekilmesinin yarattığı boşluk kısa sürede dolacağa benzemiyor: İsviçre’nin de 2028’de Bangladeş’teki kalkınma faaliyetlerini tamamen sonlandırmayı planladığı, diğer donörlerin de kısıntıya gittiği belirtiliyor.</p><p>Abrupt bir kesinti de Etiyopya’nın güneyindeki yarı göçebe hayvancılıkla geçinen pastoralist toplulukları vurdu. Heks’in orta tek haneli milyon franklık insani yardım operasyonu, USAID ödemeleri durunca hiçbir geçiş planı olmadan sonlandırıldı. Proje yaklaşık 300 bin kişiye temiz içme suyu, tohum, gıda, nakit desteği ve hayvan aşı kampanyaları sağlıyor; ayrıca uzun su yollarının yarattığı güvenlik riskleri nedeniyle kadın ve çocukların korunmasına odaklanıyordu. “Çıkış stratejisi hazırlamaya dahi fırsat bulamadan kapandık. İnsanlara ‘kaderinize terk edildiniz’ mesajı verilmiş oldu, bu da sahada çalışan meslektaşlarımız için güvenlik riskini yükseltiyor,” diye konuşuyor Heks’ten Mischa Weber.</p><p>Finansman daralmalarının domino etkisi, sadece yararlanıcı toplulukları değil, yerel proje çalışanlarını da işsiz bırakıyor. Üstelik bu personel, kimi zaman yardım ettikleri toplulukların parçası oldukları için aynı projelerde alıcılardan biri hâline geliyor. Ani fon kesintileri mülki idarelerle yapılan sözleşmeleri, stoklanmış malzemelerin dağıtımını ve lojistik hatlarını da kilitleyerek projelerin geride “yarım kalmış” izler bırakmasına yol açıyor.</p><p>Uzmanlar, tek büyük bağışçıya bel bağlamanın riskine dikkat çekerek projelerin erken aşamada alternatif kaynak arayışına girmesi, finansman çeşitlendirmesi ve yardımlar kesilse bile toplulukların devam ettirebileceği sürdürülebilir modeller kurgulanması gerektiğini vurguluyor. Öte yandan ani bütçe kısıntıları nedeniyle oluşan öfke, bazen yardım ekiplerine yönelerek saha güvenliğini tehdit ediyor; bu da insani operasyonların geleceğini daha da belirsiz kılıyor.</p><p>Kısacası USAID’in geri adımı yalnızca bir kurumun bütçe ayarlaması değil, on binlerce insanın eğitim, geçim ve gıda güvenliğini doğrudan etkileyen bir kırılma noktasına dönüştü. Yeni fon bulunamazsa Bangladeş’teki gençler fabrika tezgâhına, Etiyopya’daki pastoralistler ise güvenli su ve yem kaynaklarına erişemeden bir belirsizliğin içine sürüklenecek. Yardım dünyası şimdi, hem donörler arası dayanışmayı hem de sahada sürdürülebilirliği güçlendirecek yeni formüller arıyor.</p>

Azalan yardım fonları binlerce insanın yaşam şartlarını etkiliyor

Çilek sezonu umut verici başladı. İsviçre Meyve Birliği’nin verilerine göre, bu yıl yaklaşık 7500 ton çilek hasat edilmesi bekleniyor. Bu rakam, geçtiğimiz yıla göre yaklaşık %7 daha fazla ve son 20 yılın üçüncü en yüksek rekoltesi olabilir. Üstelik bu başarı, ekim alanlarının azalmasına rağmen geliyor.

Çilek üretimi

<h3>Daha az toprak, daha fazla verim</h3><p>2025 itibarıyla İsviçre genelinde çilek üretim alanı yaklaşık 470 hektara düştü. Bu, son üç yılda %10’dan fazla bir azalma anlamına geliyor. Ancak üretim verimliliği arttı. Bunun başlıca nedeni olarak modern tarım yöntemlerinin artışı ve üretimin profesyonelleşmesi gösteriliyor. Meyve Birliği sözcüsü Chantale Meyer, üretim alanlarının üçte birinin artık folyo tüneller gibi sistemlerle hava koşullarına karşı korunduğunu belirtiyor. Ayrıca yeni çilek türleri sayesinde birim alandan daha yüksek verim alınıyor.</p><h3>Thurgau lider konumda</h3><p>Üretimde Thurgau Kantonu öne çıkıyor. İsviçre’de yetiştirilen her dört çilekten biri bu kantonda toplanıyor. Örneğin Bern kantonu daha geniş bir üretim alanına sahip olmasına rağmen, yoğun üretim teknikleri sayesinde Thurgau daha fazla ürün sağlıyor. Bern ve çevresi ise daha çok açık alanda ve kendin topla tipi tarlalarıyla öne çıkıyor.</p><h3>Yerli çilek en çok tercih edilen meyve</h3><p>İsviçre’de en çok üretilen ve tüketilen meyve çilek. Diğer meyveler – ahududu, yaban mersini, frenk üzümü, böğürtlen ve bektaşi üzümü – çileğe kıyasla çok daha az üretiliyor. Yerli çilek üretiminin neredeyse tamamı perakende sektöründe tüketiliyor. Endüstriyel üretim için gereken hacim ve fiyatlar, yerli çileğin konserve, reçel veya dondurma için işlenmesini ekonomik olmaktan çıkarıyor.</p><h3>Yıl boyu çilek: ithalat şart</h3><p>İsviçre’de her yıl yaklaşık 23.000 ton çilek satılıyor. Bunun sadece üçte biri yerli üretimle karşılanabiliyor. Kalan iki üçte birlik kısım ise ithal ediliyor. Chantale Meyer, yerli çileklerin çok sevildiğini, ancak yıl boyunca raflarda çilek bulunabilmesi için ithalata mecbur kalındığını ifade ediyor.</p><h3>Yerli üretime koruma: Gümrük vergileri devrede</h3><p>Yerli üreticiyi korumak amacıyla, İsviçre’de hasat dönemine denk gelen 15 Mayıs - 1 Eylül tarihleri arasında ithal çileklere yüksek gümrük vergileri uygulanıyor. Böylece yaz aylarında yerli ürünlerin satışta önceliği korunuyor.</p>

Gümrük kalkanı yerli çileği koruyor, rekolte yüzleri güldürüyor

Sion Havalimanı’nın Valais Kantonu tarafından devralınmasına yönelik proje yeniden canlanıyor. Bir yıl önce rafa kaldırılan bu plan, Büyük Konsey’in (Grand Conseil) Pazartesi günü aldığı kararla yeniden başlatıldı. Konsey, konuyla ilgili iki önergeyi büyük çoğunlukla kabul etti. 

Havalimanının yönetimi

<p>Amaç, Valais Kantonunun havalimanının yönetiminde ve finansmanında başrolü üstlenmesi.</p><p>Şu anda, kanton işletme zararını Sion Belediyesi ile eşit şekilde paylaşmakta. Ancak mevcut durumda havalimanının işletimi ve yatırımlarıyla ilgili kararlarda söz sahibi değil. Sion Belediyesi'nin havalimanı üzerinde 2031 yılına kadar geçerli bir işletme imtiyazı (concession) bulunuyor.</p><h3><strong>Yabancı Yatırımcı Korkusu</strong></h3><p>Valais Hükümeti, geçen yıl havalimanının kanton tarafından devralınmasını teklif etmişti ancak yeterli siyasi destek bulamadığı için projeyi geri çekmişti. Şimdi ise Büyük Konsey’in neredeyse oybirliğiyle aldığı kararla proje yeniden gündeme geldi. Bu adım, havalimanının başka yatırımcıların eline geçmesini önlemeyi de amaçlıyor.</p><p>Valais Eyalet Bakanı Christophe Darbellay, RTS kanalına verdiği demeçte, “2031’de havalimanının işletme imtiyazı uluslararası ölçekte açık ihaleye çıkacak. Bu, Amerikalı ya da başka bir yabancı aktörün havalimanını devralması anlamına gelebilir” dedi. Darbellay, kantonun bu gelişmeler üzerindeki kontrolünü kaybetmesinden endişeli. Ayrıca, havalimanının sadece askeri uçuşlar için kullanılmasının da ciddi çevresel rahatsızlık yaratabileceğine dikkat çekti: “Askeri uçuşlar, sivil uçuşlara göre çok daha fazla gürültü ve çevre kirliliği yaratıyor. Biz bu altyapının makul ve sürdürülebilir bir şekilde gelişmesini istiyoruz,” dedi.</p><h3><strong>Yeşiller’den Ticari Uçuşlara Tepki</strong></h3><p>Sion Havalimanı yılda yaklaşık 37.000 uçuşa ve 22.000 yolcuya ev sahipliği yapıyor. Büyük Konsey'deki sağ partiler, ekonomik ve turistik nedenlerle havalimanının geliştirilmesini savunuyor. Ancak Yeşiller Partisi (Les Vert-e-s), projenin aşırı ticarileşmesinden endişe ederek her iki önergeye de karşı çıktı.</p><p>Yeşiller milletvekili Jérémy Savioz, “Biz kurtarma, eğitim ve eğlence amaçlı faaliyetlerin sürdürülmesinden yanayız. Ancak ticari uçuşların artık Alplerimizde yeri olmadığını düşünüyoruz,” dedi. Ticari uçuşların, bugüne kadar mali olarak dengelenemediğini ve çok sayıda çevresel sorun doğurduğunu da vurguladı.</p><h3><strong>Belediyelerin Katılım Payı Tartışmalı</strong></h3><p>Belediyelerin projeye ne oranda finansal katkı sağlayacağı ise hâlâ tartışma konusu. Valais &nbsp;Hükümeti %20 katılım payı önerirken, Belediyeler Birliği bu oranın %10 ile sınırlı kalmasından yana.</p><p>Havalimanının kanton tarafından devralınmasına ilişkin proje, önümüzdeki aylarda Valais Parlamentosu’nda görüşülecek. Büyük ihtimalle halk oylamasına da sunulacak.</p>

Sion Havalimanı'nın kanton tarafından devralınması projesi yeniden gündemde

İsviçre'de işsizlik oranı Nisan ayında düşüş gösterdi, ancak bu azalma oldukça sınırlı oldu. Devlet Ekonomi Sekreterliği (Seco) tarafından açıklanan verilere göre, ülkede işsizlik oranı yüzde 2.8'e geriledi. Mart ayına kıyasla 2468 kişi daha az işsiz kaydedildi. 

130 bin işsiz

<p>Nisan sonunda İsviçre genelinde <i>130.101 kişi</i> bölgesel iş bulma merkezlerine (RAV) işsiz olarak kayıtlıydı.</p><h3>Mevsim etkisi sınırlı düzeyde</h3><p>Seco, mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranının değişmediğini ve yine yüzde 2.8'de sabit kaldığını bildirdi. Özellikle inşaat ve gastronomi gibi sektörlerde mevsimsel dalgalanmalar sıkça görülse de, bu yılın bahar başlangıcında etkiler daha düşük düzeyde kaldı.</p><h3>İş arayanların sayısı da azaldı</h3><p>RAV verilerine göre, iş arayan kişi sayısı da hafif bir düşüş gösterdi. Nisan ayında toplam <i>209.075 kişi</i> iş aradığı kayıtlara geçti; bu rakam bir önceki aya göre 3315 kişi daha az. Bu azalmayla birlikte iş arayan oranı yüzde 4.5’e düştü (Mart ayında yüzde 4.6 idi).</p><h3>Açık pozisyonlarda da gerileme var</h3><p>Nisan ayında işverenlerin RAV’a bildirdiği açık pozisyon sayısı da azaldı. Toplam <i>40.887 açık pozisyon</i> kaydedildi. Bu, Mart ayına göre yüzde 3.9’luk bir azalma anlamına geliyor. Açık pozisyonların yaklaşık yüzde 60’ı, işsizlik oranı yüzde 5’in üzerinde olan meslek gruplarında yer aldığı için yasal bildirim zorunluluğuna tabii.</p><h3>Kısa çalışma verileri de düştü</h3><p>Seco’nun gecikmeli olarak yayımladığı kısa çalışma verilerine göre, Şubat ayında <i>9447 kişi</i> kısa çalışma ödeneğinden faydalandı. Bu, Ocak ayına göre yüzde 29’luk bir azalmayı gösteriyor. Kısa çalışmadan etkilenen iş birimi sayısı da yüzde 21 azalarak <i>524</i>'e geriledi.</p>

İsviçre’de işsizlik ilkbaharda da düşmeye devam ediyor

İsviçre’de ısıtma amaçlı kullanılan mazot (Heizöl), litre başına ortalama 0.93 frankla son üç buçuk yılın en düşük seviyesine geriledi. Bu gelişme hanehalkları için sevindirici olsa da, enerji dönüşümünü yavaşlatma riski taşıyor.

Isınmak ucuzladı

<h3>Pandemi, savaş, sonra ucuzluk</h3><p>Mazot fiyatları son yıllarda adeta dalgalı bir grafik çizdi. Covid-19 pandemisi sırasında dünya durma noktasına gelmiş, 100 litre mazot sadece 60 frank civarına kadar düşmüştü. Ancak pandemiden sonra piyasa toparlanırken, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısıyla enerji fiyatları fırlamış ve mazot 100 litrede 170 frankı aşmıştı.</p><p>Bugün ise durum farklı. Şu anda 100 litre mazotun ortalama fiyatı 93 frank. Fiyatlar bölgeye, tedarikçiye ve mazot türüne göre değişiklik gösterse de bu seviye, Eylül 2021’den bu yana görülen en düşük seviye olarak kaydedildi.</p><h3>Fiyat düşüşünün nedenleri</h3><p>Fiyatların düşmesinde üç ana unsur öne çıkıyor: petrol fiyatı, döviz kuru ve taşımacılık. Küresel piyasalarda petrol arzı fazla, bu da fiyatları baskılıyor. Öte yandan Amerikan doları, enerji ticaretinde belirleyici para birimi olmasına rağmen İsviçre frangı karşısında bu yıl %9 değer kaybetti. Ayrıca, Ren Nehri taşımacılığındaki iyileşme de nakliye maliyetlerini düşürdü. Tüm bu etkenler, İsviçre’de mazotun ucuzlamasına yol açtı.</p><h3>Kiracılar ne kadar etkileniyor?</h3><p>Fiyat düşüşü doğrudan değil, bir süre gecikmeli olarak kiracıların faturalarına yansıyor. Çünkü ısıtma giderleri, yan giderler (Nebenkosten) aracılığıyla yıl sonunda hesaplanıyor. Yine de doğalgaz fiyatlarının da düşmüş olması, kiracıları rahatlatıyor.</p><h3>İsviçre’de ısıtmanın %61’i hâlâ fosil kaynaklı</h3><p>İsviçre’de halkın %36.5’i ısıtma için mazot, %24.8’i doğalgaz kullanıyor. Yani toplamda nüfusun %61’i hâlâ fosil yakıtlarla ısınıyor. Özellikle apartmanlarda ısıtma sistemini değiştirmek, müstakil evlere göre daha zor olduğu için mazot ve gaz hâlâ yaygın. Yeni yapılan binalarda ise ısı pompası veya merkezi ısıtma gibi alternatif sistemler daha çok tercih ediliyor.</p><h3>Şimdi mazot almak mantıklı mı?</h3><p>Uzmanlara göre şimdi mazot almak için doğru zaman olabilir, ancak fiyatların daha da düşme ihtimali var. HeizOel24 yöneticisi Oliver Klapschus, yaz aylarında fiyatların 100 litre için 80–90 frank seviyesine kadar düşmesini bekliyor. Eğer fiyatlar tekrar yükselirse, 100 frank seviyesinde alım yapmak mantıklı olabilir diyor.</p><h3>Enerji dönüşümüne fren</h3><p>Düşen mazot fiyatları, bir yandan bütçelere nefes aldırırken, diğer yandan çevreci enerji sistemlerine geçişi yavaşlatıyor. Isı pompası satışları geçen yıl %29 azaldı, bu yıl da düşüş trendi devam ediyor. Çünkü insanlar fosil yakıtlarla ısınmanın ucuzladığını görünce, pahalı yatırım gerektiren sistem değişikliğinden kaçınıyor.</p><p>Mazot fiyatları düşük seyretmeye devam ederse, hem haneler rahat nefes alacak hem de enerji dönüşümü bir süreliğine rafa kalkabilir. Ancak bu durum, uzun vadede iklim hedefleri açısından risk oluşturuyor.</p>

Enerji rahatlığı: Mazot ucuzladı, haneler nefes aldı

Binlerce yıllık gelenek, Edirne’de Kakava ateşiyle yeniden hayat buldu. Hıdırellez, baharın gelişini coşkuyla karşılayanların dileklerini göğe yükseltti. Gül ağaçlarına asılan umutlar, ateşin etrafında dans eden kalplerle birleşti. Doğa uyandı, insanlar yeniden hayal kurmaya başladı.

Hıdırellez büyüsü

<p>Baharın gelişini müjdeleyen ve yüzyıllardır Anadolu ile Balkanlar'da büyük bir coşkuyla kutlanan Hıdırellez, bu yıl da Türkiye’nin dört bir yanında geleneksel ritüellerle karşılandı. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 2017 yılında “İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası” olarak kabul edilen Hıdırellez, 5 Mayıs'ı 6 Mayıs’a bağlayan gece kutlanıyor.</p><p>Kış mevsiminin sona erdiği ve yazın başladığını simgeleyen bu özel gün, Anadolu'dan Orta Asya’ya, Balkanlar’dan Orta Doğu’ya kadar geniş bir coğrafyada bolluk, bereket ve sağlık dilekleriyle karşılanıyor. Hıdırellez ile birlikte, 6 Mayıs’tan 8 Kasım’a kadar sürecek olan “Hızır Günleri” başlıyor. Bu dönem doğanın uyanışını ve insan hayatındaki yenilenmeyi temsil ediyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/850e9eac1cebdbf5054260018.jpg" width="1024" height="576"></figure><h3><strong>Edirne’de geleneksel Kakava ateşi yakıldı</strong></h3><p>Türkiye’de Hıdırellez denilince akla gelen ilk şehirlerden biri olan Edirne’de ise Kakava-Hıdırellez Şenlikleri kapsamında binlerce kişinin katılımıyla geleneksel “Kakava ateşi” yakıldı. Edirne Sarayiçi’nde gerçekleşen kutlamalarda Roman müzik toplulukları geleneksel kıyafetleriyle sahne aldı. Şenliklere katılan yerli ve yabancı turistler, ateş çevresinde dans edip ritimlere eşlik etti.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/850e9eac1cebdbf5054260019.jpg" width="1024" height="576"></figure><p>Edirne Valisi Yunus Sezer, yaptığı konuşmada Kakava Şenlikleri’nin sadece bir kutlama değil, aynı zamanda binlerce yıllık kültürün bir parçası olduğunu vurguladı. Sezer, “Selimiye yalnızca göğe yükselen bir cami değil, medeniyetin kubbeye yazılmış duasıdır. Edirne, bir şehirden çok daha fazlasıdır,” dedi.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/850e9eac1cebdbf505426001b.jpg" width="1024" height="576"></figure><p>Hıdırellez gelenekleri arasında ateşin üzerinden atlamak, dilekleri bir kağıda yazarak gül ağacının altına bırakmak, hayallerini çizerek evin duvarına asmak gibi ritüeller yer alıyor. Bu gelenekler, hem doğayla bağ kurmayı hem de Hızır’ın şifa, bereket ve mutluluk getirdiği inancını yaşatmayı amaçlıyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/850e9eac1cebdbf505426001a.jpg" width="1024" height="576"></figure><p>Ayrıca, Hıdırellez öncesinde evler titizlikle temizleniyor; yeni kıyafetler giyilerek kutlamalara katılım sağlanıyor. Halk arasında Hızır’ın temiz eve uğrayacağı inancı yaygın. Bu nedenle yiyecek kapları ve para keseleri açık bırakılarak bereketin artacağına inanılıyor.</p><h3><strong>Kültürlerin ortak bayramı</strong></h3><p>Hıdırellez sadece Müslümanlar tarafından değil, Ortodoks Hristiyanlar tarafından da “Aya Yorgi” günü, Katolikler tarafından ise “Aziz George” günü olarak kutlanıyor. Bu yönüyle Hıdırellez, farklı inanç ve kültürleri buluşturan bir bahar bayramı niteliği taşıyor.</p><p>Hıdırellez’in tarihi, Mezopotamya’dan Orta Asya’ya uzanıyor. Eski Türklerin yaz mevsimini karşıladığı ritüellerin izleri günümüzde hâlâ sürdürülüyor. Anadolu’nun dört bir yanında dilekler tutuluyor, baharın gelişi dualarla karşılanıyor.</p><p>Hıdırellez’in coşkusuyla birlikte doğa yeniden canlanıyor, insanlar umutlarını yeniliyor. Bolluk, sağlık, aşk ve şans dilekleriyle dolu bu gece, asırlardır olduğu gibi yine büyük bir inançla kutlanıyor.</p>

Baharın habercisi Hıdırellez coşkusu başladı

Cenevre Üniversitesi’nin (UNIGE) UniMail binasında Çarşamba günü başlayan Filistin yanlısı öğrenci işgali devam ediyor. "Filistin için Öğrenci Koordinasyonu" (Coordination Étudiante pour la Palestine - CEP) üyesi öğrenciler, üniversitenin İsrailli üniversitelerle olan tüm iş birliklerini derhal askıya almasını talep ediyor.

Öğrenciler UniMail’i terk etmiyor

<p>Binada geceyi geçiren öğrenciler, polisin gözdağı verdiğini öne sürerken, kolektifin genel kurul toplantısında konuşan bir CEP üyesi “Rektörlüğün sessizliği utanç verici” ifadelerini kullandı.</p><p>İşgal, geçen yıl aynı dönemde gerçekleşen ve bir hafta süren benzer bir eylemin yıl dönümünde başladı. Öğrenciler binanın giriş holüne koltuklar ve masalar yerleştirerek adeta bir forum ortamı kurdu. Filistin bayraklarının yanı sıra tartışmalı “From the river to the sea, Palestine will be free” (Nehirden denize, Filistin özgür olacak) sloganının yer aldığı pankartlar da asıldı. Bir başka afişte ise üniversiteyi hedef alan “UNIGE: Complice!” (UNIGE: Suç ortağı!) ifadesi yer aldı.</p><p>UNIGE sözcüsü Marco Cattaneo, yaptığı açıklamada “İfade özgürlüğü temel bir haktır ve saygı görmelidir. Ancak üniversitenin kuralları da aynı şekilde dikkate alınmalıdır” dedi. Rektörlük, eylemin normalleştirilmesine yönelik teklifin reddedilmesi üzerine Çarşamba akşamı polisi müdahale etmeye çağırdı. Müdahalenin zamanlamasının ise emniyet birimlerine bağlı olduğu belirtildi.</p><p>Cenevre'deki bu protesto, İsviçre genelinde üniversitelerde artan Filistin dayanışma eylemleri zincirinin bir halkası olarak dikkat çekiyor.</p>

Cenevre Üniversitesi’nde Filistin dayanışması sürüyor

Hayatını Peru’da misyoner olarak geçiren ve Vatikan’ın güçlü Piskoposlar Dairesi’nin başkanlığını yürüten Kardinal Robert Prevost, Katolik Kilisesi’nin 2000 yıllık tarihinde seçilen ilk ABD'li papa oldu. 69 yaşındaki Prevost, Leo XIV (14'üncü Leo) ismini aldı.

Papa Leo adını aldı

<p><strong>69 yaşındaki Prevost, Leo XIV (14'üncü Leo) ismini aldı.</strong></p><p>Prevost'un seçildiği oylama, son yılların en kısa konklavlarından biri olarak kayda geçti — ancak tarihin en kısa süren konklavı da değil.</p><p>Bu konuda net bir bilgi yok, çünkü Vatikan geçmişteki konklavlara dair oy sayıları ya da oylama turlarını resmi olarak açıklamıyor. Kendi arşivlerini oluşturan kaynaklar ise zaman zaman çelişiyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/48e870bfcc3b0197086f9f422.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>Yine de tarihsel kayıtlar bazı ipuçları sunuyor.</strong></p><p>1274 yılı öncesinde, zaman zaman bir papanın, selefinin ölümünün hemen ardından, aynı gün içinde seçildiği oluyordu. Ancak bu tarihten sonra, kilise bir karar alarak ilk oylamadan önce en az 10 gün beklenmesi gerektiğini belirledi. Bu süre daha sonra, tüm kardinallerin Roma’ya ulaşabilmesi için 15 güne çıkarıldı.</p><p>Bu kurala göre gerçekleştirilen en hızlı konklav, Vatikan tarihçisi Ambrogio Piazzoni’ye göre, 1503 yılında Papa II. Julius’un sadece birkaç saat içinde seçildiği konklavdır. Daha yakın tarihlerde ise Papa Francis 2013 yılında beşinci oylamada, Benedict XVI 2005’te dördüncü oylamada, XII. Pius ise 1939’da üçüncü oylamada seçildi.</p><p>20'nci yüzyıldan bu yana en uzun süren konklav, 1922 yılında Papa XI Pius’un seçildiği süreçti. Bu seçim, beş güne yayılan 14 oylama turunun ardından tamamlanmıştı. Öte yandan, en kısa konklav, sadece üç oylamada ve iki günde Papa XII Pius’un seçildiği 1939 seçimiydi.</p><p>Papa seçilebilmesi için kardinallerin üçte iki çoğunluğunu sağlaması gerekir. Bu geçmişte daha kolaydı: 1922’de yalnızca 53 kardinal oy kullanmıştı ve 1978 yılına kadar bu sayı hiçbir zaman 100’ü geçmemişti. Bu yıl ise 133 kardinal oy kullandı ve yeni papanın seçilebilmesi için en az 89 oy gerekiyordu.</p><p><strong>İşte çeşitli Katolik ve İtalyan kaynaklara göre yakın tarihteki bazı konklavların süreleri:</strong></p><ul><li><strong>1914 – Benedict XV:</strong> 10 oylama, 3 gün</li><li><strong>1922 – Pius XI:</strong> 14 oylama, 5 gün</li><li><strong>1939 – Pius XII:</strong> 3 oylama, 2 gün</li><li><strong>1958 – John XXIII:</strong> 11 oylama, 4 gün</li><li><strong>1963 – Paul VI:</strong> 5 veya 6 oylama, 3 gün</li><li><strong>1978 – John Paul I:</strong> 4 oylama, 2 gün</li><li><strong>1978 – John Paul II:</strong> 8 oylama, 3 gün</li><li><strong>2005 – Benedict XVI:</strong> 4 oylama, 2 gün</li><li><strong>2013 – Francis:</strong> 5 oylama, 2 gün</li></ul>

Katoliklerin yeni ruhani lideri Robert Francis Prevos oldu

ABD Başkanı Donald Trump, "24 saat içinde dünyayı sarsacak olumlu” duyurusunu açıkladı ve "İngiltere ile çığır açan bir anlaşma yaptık" dedi. Trump açıklamasının ardından sözü İngiltere Başbakanı Keir Starmer'e bıraktı.

İngiltere ile çığır açan anlaşma

<p>Starmer, ABD ve İngiltere arasında yapılan anlaşmanın iki ülke arasındaki "yakın müttefikliği" yeniden ortaya koyacağını söyledi. Öte yandan Trump, ABD ile Ukrayna arasında nadir elementler anlaşmasının resmen imzalanarak yürürlüğe girdiğini de açıkladı.</p><p>ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da "24 saat içinde dünyayı sarsacak olumlu” bir duyuru yapacağını söylemişti. Trump, dünyanın merakla beklediği gizemli mesajını açıkladı.</p><p><strong>Trump, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı;</strong></p><p>“İngiltere ile çığır açan bir anlaşma yaptık. Birçok toplantı planladık. Ülkeler bizimle toplantı yapmak istiyor. Ekonomik güvenlikte, ulusal güvenlikte müttefiklerimizle beraber çalışıyoruz. İngiltere bu konuda kapatmıştı sınırları ancak artık yeniden çalışmaya başlayacağız. Starmer bu konuda iyi bir ortak. Şu anda çok daha iyi bir ilişkiye sahibiz”</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/48e870bfcc3b0197086f9f41f.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>DAHA İYİ BİR ZAMANLAMASI OLAMAZDI</strong></p><p>Trump, açıklamasının ardından sözü İngiltere Başbakanı Keir Starmer'e verdi.<br>İngiltere Başbakanı Starmer, şöyle konuştu:</p><p>“İki müzakere ekibi de bu anlaşma için haftalarca çalıştılar. Bu anlaşma işlerimizi koruyacak. Bu anlaşmanın daha iyi bir zamanlaması olamazdı. Adalet ve karşılıklı anlaşmalar konusunda ilişkimiz hep vardı. Otomotiv ve çelik sektöründe bunu gözlemliyorduk. Bazı detayların üzerinden geçeceğiz ama mükemmel bir anlaşma oldu. Bu ticaret anlaşması yakın müttefikliğimizi yeniden ortaya koyuyor. Sonunda bu anlaşmayı nihayetlendirdik. Harika bir platform oluşturduk”</p><p><strong>UKRAYNA İLE NADİR ELEMENTLER ANLAŞMASINI RESMEN İMZALADIKLARINI AÇIKLADI</strong></p><p>Trump konuşmasının ardından Ukrayna ile ilgili bir duyuru yaptı.</p><p>Trump, "Ukrayna ile yasama organları tarafından da tamamen onaylanan nadir elementler anlaşmasını henüz sonuçlandırdık. Bugün (Ukrayna) Devlet Başkanı Zelenski ile konuşacağım." dedi.</p><p>Anlaşmanın imzalanmasından dolayı mutlu olduğunu dile getiren Trump, "Anlaşma artık imzalandı ve onaylandı. Artık çok büyük miktarda, çok yüksek kaliteli nadir toprak elementine erişimimiz var." ifadelerini kullandı.</p><p><strong>DÜN DUYURMUŞTU</strong></p><p>Beyaz Saray'daki bir yemin töreninde gündeme ilişkin açıklamalarda bulunan Trump, Gazze ile ilgili son durumun ne olduğuna ilişkin soruya, "Neler olduğunu göreceğiz. Şu anda Gazze hakkında çok şey konuşuluyor, bunu biliyorsunuz. Muhtemelen önümüzdeki 24 saat içinde neler olduğunu öğreneceksiniz." yanıtını vermişti.</p><p>Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un ABD'nin Gazze politikası ve İran'la müzakereler konusunda bugün Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ni (BMGK) bilgilendireceği belirtilmişti.</p><p>ABD Başkanı Trump, dünkü açıklamasında 13 Mayıs'ta başlayacağı Orta Doğu turundan önce bölge ile ilgili "çok önemli" bir açıklama yapacağını ifade etmişti.</p><p><strong>İNGİLTERE BAŞBAKANI STARMER'DEN AÇIKLAMA</strong></p><p>İngiltere Başbakanı Keir Starmer, ABD Başkanı Donald Trump ile telekonferans görüşmesinin ardından anlaşmaya ilişkin açıklamalarda bulundu. Starmer, anlaşmayla, ABD'nin çelik ve alüminyuma getirdiği yüzde 25 gümrük tarifesinin İngiltere için sıfıra indirileceğini söyleyerek, ABD'nin İngiltere'den otomobil ithalatında uyguladığı yüzde 27,5 seviyesindeki tarifelerin de yıllık 100 bin araç için yüzde 10'a düşürüleceğini kaydetti. Starmer, bunun gümrük vergisinde ‘büyük ve önemli bir indirim’ olduğunu ifade etti.</p><p>Anlaşmanın İngiltere'deki işletmeleri ve istihdam edilen binlerce kişiyi koruyacağını vurgulayan Starmer, "Tarihi bir ekonomik refah anlaşmasının temelleri üzerinde mutabık kaldığımızı açıklamaktan gerçekten memnuniyet duyuyorum. Bu anlaşma, gelecek için inanılmaz bir platform oluşturacak” dedi.</p>

Trump 'dünyayı sarsacak' demişti... İşte merakla beklenen duyuru

Valais Kantonu Parlamentosu, Saint-Maurice Lisesi ve Koleji’nin yenilenmesi ve genişletilmesi amacıyla toplamda yaklaşık 68 milyon İsviçre frangı tutarındaki yatırımı büyük çoğunlukla kabul etti. Yapılan oylamada 127 "evet" ve yalnızca 2 "hayır" oyu verildi.

Eğitime destek

<p>Toplam proje bedeli 85,46 milyon frank olarak belirlenirken, bu tutarın 67,91 milyonluk kısmı Valais Kantonu tarafından, devlet gayrimenkul yatırım fonu FIGI üzerinden finanse edilecek. Saint-Maurice Belediyesi projeye yaklaşık 7,55 milyon frank katkı sağlarken, tarihi Saint-Maurice Manastırı da 10 milyon franklık bir destek verecek.</p><p><strong>Kira Sözleşmesi Gündemde</strong></p><p>Valais Romand bölgesinden UDC partisinin, kantonun bütçesinden doğrudan 8,49 milyon frank aktarılması yönündeki önerisi ise Parlamento tarafından reddedildi. Öte yandan, Sosyalist Parti’nin (PS), Saint-Maurice Manastırı'na ait yatılı bölüm için daha düşük kira bedelleri önerisi de kabul görmedi.&nbsp;</p><p>PS’nin, kira sözleşmesinin erken feshi ya da mülkün üçüncü kişilere satılması durumunda, Saint-Maurice Manastırı’nın kamu yatırımını iade etmesi yönündeki talebi ise genel kurul tarafından reddedildi.</p><p><strong>Yeni Derslikler ve Modern Tesisler Yolda</strong></p><p>İnşaat çalışmalarının gelecek yıl bahar aylarında başlaması planlanıyor. Yeni spor salonlarının 2028-2029 eğitim yılına yetişmesi beklenirken, kolejdeki genişletme ve yenileme çalışmalarının 2030 yılında tamamlanması öngörülüyor. Yenilenecek yapıda 23 derslik, üçer adet sınav, müzik, çizim ve bilgisayar sınıfı yer alacak. Ayrıca yemekhane ve servis alanları da modernize edilecek.</p><p>Yapılacak bu yatırımlarla, Saint-Maurice Lisesi’nin öğrenci kapasitesi 1100’den 1250’ye çıkarılacak. Proje, bölgedeki eğitimin kalitesini ve kapasitesini artırma yolunda önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.</p>

Saint-Maurice Lisesi için 68 milyon franklık yatırıma onay

Yıllardır süren hazırlıkların ardından, Bern Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu’nun (BFH) Bienne’deki yeni kampüs projesinde ilk sembolik adım atıldı. Salı günü düzenlenen törende, projeye özel bir zaman kapsülü, eski bir bira fıçısı formunda toprağa gömüldü. 

Dev kampüs

<p>Kampüs, 2028 yılında kapılarını açacak ve 2350 öğrenci ve akademisyene ev sahipliği yapacak.</p><h3>400 Milyon Franklık Dev Yatırım</h3><p>Bienne Garı’nın arkasında inşa edilecek olan bu dev kampüs, teknik, bilişim, mimarlık, orman ürünleri ve inşaat mühendisliği bölümlerini tek çatı altında toplayacak. Projenin toplam maliyeti yaklaşık 400 milyon İsviçre frangı. Bern Kantonu ve İsviçre Konfederasyonu, özel bir ortakla birlikte finansmanı üstleniyor. 2017 yılında Bern Büyük Konseyi, 233,5 milyon franklık bir bütçeyi onaylamıştı. Ancak o tarihten bu yana maliyetler ciddi şekilde arttı.</p><h3>Sürdürülebilirlik ve Yerli Ahşap Ön Planda</h3><p>Kampüs, geçmişte Feldschlösschen bira fabrikasının bulunduğu alanda yükseliyor. Tamamen İsviçre ve sürdürülebilir Avrupa ormanlarından elde edilen ahşapla inşa edilecek olan bina, aynı zamanda yüksek enerji ve çevre standartlarına uygun olacak. “Trèfle (Yonca)” adı verilen projede, üç farklı kanat ortak bir merkez etrafında birleşiyor ve böylece üç yapraklı bir yonca şeklinde bir mimari ortaya çıkıyor.</p>

Bienne Kampüsü’nün temeli törenle atıldı: 2350 öğrenci ve öğretmeni ağırlayacak

Fribourg Üniversitesi bünyesindeki İsviçre İslam ve Toplum Merkezi (CSIS), 10. yılını kutluyor. 2015 yılında kurulan merkez, başlangıçta yoğun siyasi tepkilere maruz kalmış, hatta kapatılması için Federal Mahkeme’ye kadar uzanan girişimlere sahne olmuştu. 

<p>Bugün ise CSIS, İsviçre’de İslam’ı anlama konusunda kilit bir aktör olarak kabul ediliyor.</p><h3>Tartışmalı Bir Başlangıç</h3><p>Kuruluşundan sadece bir yıl sonra, Fribourg kantonundaki aşırı sağcı İsviçre Halk Partisi (UDC), merkezin varlığına itiraz ederek kapanmasını talep etmişti. Partinin eski başkanı Roland Mesot, imamların devlet tarafından eğitilmesine karşı olduğunu belirterek, “Bu tür bir eğitimi vermek devletin işi değildir,” açıklamasında bulunmuştu.</p><h3>Araştırma ve Diyalogta Referans Noktası</h3><p>Tüm bu zorluklara rağmen merkez, zamanla araştırma, eğitim ve dinler arası diyalog alanlarında referans kurumlardan biri hâline geldi. CSIS Eş-Direktörü Hansjörg Schmitt yaptığı açıklamada, “Sosyal hizmet uzmanları, polis memurları, devlet okullarında çalışan eğitimciler gibi çok sayıda kamu çalışanına İslam’ı anlama, radikalleşme süreçlerini tanıma ve önleme konusunda destek sağladık,” dedi.</p><p>Schmitt’e göre, İsviçre’de Müslüman inancına sahip bireylerin varlığı bir gerçek ve bu toplumu anlamaya yönelik, üniversite temelli, disiplinlerarası çalışan bir merkezin varlığı oldukça yerinde bir çözüm.</p><h3>Küçük Birimden Ulusal Referansa</h3><p>Kurulduğunda oldukça küçük bir yapı olan İsviçre İslam ve Toplum Merkezi (CSIS), bugün itibarıyla 13 tam zamanlı eşdeğer pozisyona ulaşmış durumda. Bu pozisyonlardan 4,5’i Fribourg Üniversitesi bütçesiyle, kalan 8,5’i ise üçüncü taraf fonlarıyla finanse ediliyor. Bu kaynaklar arasında İsviçre Ulusal Bilimsel Araştırma Fonu (FNS) ve Alman Mercator Vakfı gibi kuruluşlar yer alıyor.</p><h3>Çalışma Alanı: Araştırmadan Eğitime</h3><p>CSIS, faaliyetlerini yalnızca akademik araştırmalarla sınırlamıyor. Aynı zamanda lisans ve lisansüstü eğitim programları, kamu kurumlarına yönelik sürekli eğitim kursları, ve topluma açık bilgilendirici etkinliklerle de faaliyet alanını genişletiyor. Merkez, İsviçre'de İslam'ın anlaşılması ve toplumsal uyumun sağlanması açısından önemli bir köprü rolü üstleniyor.</p><h3>Yeni Zorluk: Finansman</h3><p>Ancak merkez önümüzdeki dönemde yeni bir zorlukla karşı karşıya: Federal hükümet artık CSIS’e mali destek vermiyor. Bu nedenle, merkez faaliyetlerini sürdürebilmek için başka finansman kaynakları aramak zorunda. Yetkililer ise dış ülkelerden fon arayışına girmeyeceklerinin altını çiziyor.</p>

Kuruluşunun 10. yılında Fribourg’daki İsviçre İslam ve Toplum Merkezi geniş kabul görüyor

Vevey halkı, tren garı çevresine yaklaşık 40 güvenlik kamerasının yerleştirilmesini öngören projeye ilişkin kararını 29 Haziran’da sandıkta verecek. Belediye, kamuoyunu bilgilendirmesinde, oylamanın, uyuşturucu ticaretiyle mücadele amacıyla planlanan bu kamera sistemiyle ilgili olacağını duyurdu.

Sosyal gözlem merkezi

<p>Belediye Meclisi, Mart ayı sonunda bu projeyi onaylamış ve ardından, konuyu doğrudan halk oylamasına sunma kararı almıştı.</p><p>Kamera sisteminin yanı sıra, belediye planı kapsamlı bir güvenlik ve sosyal iyileştirme paketi içeriyor. Buna göre, saha çalışmalarını güçlendirmek için sosyal hizmetlerin artırılması, bir sosyal gözlem merkezinin kurulması, belediye personeline önleyici eğitimlerin verilmesi ve şehirdeki bazı altyapıların yenilenmesi gibi adımlar atılması planlanıyor.</p><h3><strong>Sürpriz İstifa ve Projeye Dair Çatlak Ses</strong></h3><p>Siyasi süreç, geçen salı günü yaşanan beklenmedik bir gelişmeyle gündeme oturdu. Belediye Başkanı (syndic) Yvan Luccarini (Décroissance alternatives), projenin arkasındaki desteğini çekerek belediye içi dayanışmayı (kollegialité municipale) bozduğunu duyurdu.</p><p>Luccarini, yayımladığı kişisel açıklamasında, "Bu tedbirin etkinliğinin ve kullanılan kaynakların orantılı olup olmadığının değerlendirilmesi gibi hayati bir aşama maalesef gerçekleştirilmedi," ifadelerini kullandı.</p>

Vevey tren garına kamera için oylama 29 Haziran'da yapılacak

Lozan Üniversitesi (UNIL) ve Lozan Federal Politeknik Okulu (EPFL), yalnızca erkek öğrencileri kabul eden Zofingue adlı öğrenci derneğini üniversite kulübü olarak tanımama hakkına sahip oldu. 

Fırsatlar ilkesine aykırı 

<p>İsviçre Federal Mahkemesi, bu kararı verirken “cinsiyet eşitliği ilkesinin, dernek kurma özgürlüğünden üstün olduğunu” vurguladı.</p><p>1819 yılında kurulan Zofingue'nin Vaud kantonundaki şubesi, 1994 yılından bu yana UNIL tarafından tanınıyordu. Bu statü derneğe üniversite kampüsünde toplantı düzenleme ve üniversitenin web sitesinde içerik yayımlama hakkı tanıyordu.</p><p>Ancak EPFL’nin 2020 yılında aldığı kararı örnek alan UNIL, 2022 yılında Zofingue’ye sağladığı bu tanınmayı yenilememeye karar verdi. Vaud Kantonal Mahkemesi bu kararı 2024’te iptal etmişti. Ancak Federal Mahkeme, bu iptali geçersiz kılarak üniversitelerin kararını onayladı.</p><p>Federal Mahkeme, üniversite bünyesinde tanınan bir derneğe üye olmanın, özellikle profesyonel kariyer açısından öğrencilere avantaj sağlayabileceğini belirtti. Ülke genelinde yaklaşık 3000 üyesi bulunan Zofingue, genç öğrenciler için iş dünyasıyla temas kurma imkânı sunan güçlü bir ağ oluşturuyor. Ancak kadın öğrencilerin bu ağa yalnızca cinsiyetleri nedeniyle erişememesi, eşit fırsatlar ilkesine aykırı bulunuyor.</p><p>Karara göre, yükseköğretim kurumlarının kendi bünyelerinde eşitliği sağlamak için gerekli önlemleri alma sorumluluğu bulunuyor.</p><p>Zofingue’nin Vaud kantonundaki üyeleri, avukatları aracılığıyla Federal Mahkeme’nin kararını kabul ettiklerini açıkladı. Derneğin bu kararla resmî bir üniversite kulübü olma statüsünü kaybettiği, ancak bir öğrenci topluluğu olarak faaliyet göstermeye devam edeceği belirtildi.</p><p>Dernek ayrıca, tüm İsviçre çapındaki şubelerde geçerli olan tüzüklerinin yalnızca üyelerin çoğunluk onayıyla değiştirilebileceğine dikkat çekti.</p>

Derneğin üniversite statüsü reddedildi: Cinsiyet eşitliği öncelikli

Neuchâtel ile La Chaux-de-Fonds arasında planlanan doğrudan tren hattının açılışı, 2038 yerine 2041 yılına ertelendi. Gecikmenin nedeni, projede yer alan iki tünelin aynı anda değil, art arda kazılacak olması.

Büyük altyapı projesi

<p>1,3 milyar frankı aşan maliyetiyle dikkat çeken bu büyük altyapı projesi, Neuchâtel Kantonu, Federal Ulaştırma Ofisi (OFT) ve İsviçre Federal Demiryolları (CFF) tarafından ortaklaşa yürütülüyor. Projeyle birlikte, iki şehir arasındaki tren yolculuğu süresinin mevcut 28 dakikadan 15 dakikaya indirilmesi hedefleniyor.</p><p>Projenin yöneticileri, Chaumont ve Vue-des-Alpes adlı iki tünelin aynı anda mı yoksa sırayla mı kazılması gerektiği konusunda kapsamlı değerlendirmeler yaptı. Sonuçta, önce alt, ardından üst tünelin kazılması kararlaştırıldı. Kararı, projeden sorumlu Neuchâtel Kanton Hükümet Üyesi Laurent Favre, Cernier’de düzenlenen basın toplantısında açıkladı.</p><p>Bu yöntem, özellikle Val-de-Ruz bölgesi sakinleri için daha az rahatsızlık anlamına geliyor. Şantiye alanı daha küçük olacak, köylerden geçen kamyon trafiği yaklaşık 170.000 sefer azaltılacak. Ayrıca, güvenlik, CO₂ emisyonları ve proje maliyeti açısından da avantaj sağlıyor. CFF Romandie Direktörü David Fattebert, bu yöntemin eş zamanlı kazıya göre 80 milyon frank daha ucuz olduğunu vurguladı.</p><p>Ön proje aşaması 2026 baharına kadar devam edecek. Bu süreçte şantiye atıklarının yönetimi, olası acil durumlarda kurtarma ve tahliye planları gibi teknik detaylar netleştirilecek. Sonrasında inşaat projesi ve çevresel etki değerlendirme çalışmaları yürütülecek. Projenin kamuya açık inceleme süreci ise 2030’dan önce başlatılacak.</p>

Neuchâtel – La Chaux-de-Fonds direkt tren hattı 3 yıl gecikmeli açılacak

Avrupa Komisyonu, 'Readiness 2030' planı kapsamında, üye ülkelerin savunma harcamalarını artırabilmelerine olanak tanımak amacıyla, AB’nin İstikrar ve Büyüme Paktı’nda yer alan savunma yatırımları için bütçe kurallarından cayma maddesinin devreye sokulmasını önermişti.

Savunma bütçesi

<p>Avrupa Komisyonu, üye devletlerin önümüzdeki dört yıl içinde savunma harcamaları için toplamda 650 milyar euroya kadar harcama yapabileceği yönündeki tahminine sadık kalıyor. Ancak şu ana kadar hükümetlerin sadece yarısı, sektöre yönelik yatırımları artırmak için bütçede daha fazla esneklik talebinde bulundu.</p><p>Komisyon, mart ayında duyurduğu "Readiness 2030" planı kapsamında, üye ülkelerin savunma harcamalarını artırabilmelerine olanak tanımak amacıyla, AB’nin İstikrar ve Büyüme Paktı’nda yer alan savunma yatırımları için bütçe kurallarından cayma maddesinin devreye sokulmasını önermişti. Bu madde, sıkı bütçe kurallarından geçici olarak sapılmasına izin vererek savunma yatırımlarının önünü açmayı amaçlıyor.</p><p>Teklife göre, üye devletler gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 1,5’i oranında dört yıl boyunca savunma harcamalarını artırabilecek. Bu artış, bütçe açığının yüzde 3’lük eşiği aşmasına yol açsa bile herhangi bir yaptırımla karşılaşmayacaklar.</p><p>Komisyon, bu planın uygulanması halinde 2030 yılına kadar savunmaya 650 milyar euro ek yatırım yapılabileceğini hesapladı. Bu tahmin, AB’nin yeniden silahlanma planı kapsamında açıkladığı toplam 800 milyar euroluk stratejinin temel taşını oluşturuyor.</p><p>Üye devletlerden, bu taleplerini 30 Nisan’a kadar eş güdümlü bir şekilde iletmeleri istenmişti. Amaç, sürecin yaz tatili başlamadan tamamlanmasıydı. Cuma günü itibarıyla, Belçika, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Almanya, Yunanistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Portekiz, Slovakya ve Slovenya dahil olmak üzere 27 AB ülkesinden 13’ü taleplerini iletti.</p><h2><strong>Sayı daha da artabilir</strong></h2><p>Komisyon sözcüsü cuma günü yaptığı açıklamada bu durumu bir başarı olarak nitelendirerek, “Bugün itibarıyla üye devletlerin yarısı başvuruda bulundu. Bu önemli bir sayı. Yakın zamanda bu sayının daha da artmasını bekliyoruz,” dedi.</p><p>Komisyon, bu haftanın başında 30 Nisan’ın 'yumuşak bir son tarih' olduğunu ve Bahar Dönemi Raporu yayımlanmadan önce başvuruların analiz edilmesine yetecek zaman kaldığı sürece geç gelen talepleri de kabul edeceklerini açıklamıştı. 4 Haziran’da yayımlanması beklenen rapor, üye ülkelere ekonomik zorluklarla nasıl başa çıkacaklarına dair öneriler sunacak.</p><p>Komisyon’un 650 milyar euroluk tahmininin 'bir yaklaşık değer' olduğunu belirten sözcü Balazs Ujvari, “O dönemde kaç üye ülkenin gerçekten bu maddeyi devreye alacağını bilmiyorduk. Bu nedenle yapılabilecek mali manevra alanının büyüklüğünü kabaca göstermek istedik,” dedi.</p><p>Ancak Ujvari’ye göre bu rakamı şu an güncellemek mümkün değil, çünkü hem kaç ülkenin başvuru yapacağı hem de savunma harcamalarını hangi hızda artıracakları henüz bilinmiyor. Güncellenmiş ilk tahminin ancak 2025 verilerine dayanarak gelecek yıl yayımlanabileceğini söyledi.</p><p>Üye devletlerin taleplerinin kabul edilmesi için, kontrol edemeyecekleri olağanüstü koşullarla karşı karşıya olduklarını, bu durumun kamu maliyesi üzerinde etkisi bulunduğunu ve ulusal kaçış maddesi kapsamında bütçeden sapmanın orta vadede mali sürdürülebilirliklerini tehlikeye atmayacağını kanıtlamaları gerekiyor.</p><h2><strong>SAFE kredileri yolda mı?</strong></h2><p>Ancak sapma talebinde bulunan bazı ülkeler halihazırda "Aşırı Bütçe Açığı Prosedürü" kapsamında bulunuyor. Bu ülkeler, yüzde 3’lük bütçe açığı eşiğini aşmış durumda: Belçika (yüzde 4,8), Macaristan (yüzde 4,1), Polonya (yüzde 7,9) ve Slovakya (yüzde 8,8).</p><p>Eğer bu ülkelerin talepleri kabul edilirse, Ujvari’ye göre, Komisyon bu değerlendirmelerde ulusal kaçış maddesi kapsamında sunulan esneklikleri dikkate alacak.</p><p>Mali durumları nedeniyle ceza riski taşıyan diğer ülkeler arasında Fransa, İtalya, Malta ve Romanya da yer alıyor. 2024’ün son çeyreğinde bütçe açığı GSYH'nin yüzde 6,1’i olan Fransa'nın bu kaçış maddesini devreye sokma talebinde bulunmayacağı tahmin ediliyor. Ancak ülkenin "Readiness 2030" kapsamında önerilen diğer mali mekanizmaya katılması bekleniyor.</p><p>Bu kapsamda önerilen SAFE programı ile üye devletler, Komisyon’un piyasalardan toplam 150 milyar euro borçlanarak sağlayacağı fonlardan kredi alabilecek.</p><p>Bu krediler, ulusal bütçelerden sağlanan fonların aksine, büyük ölçüde Avrupa menşeli ve çok sayıda üye ülkenin ortak alımıyla temin edilen silah sistemlerine harcanacak.</p><p>Teklif şu anda AB Konseyi tarafından inceleniyor. Kabul edilmesinin ardından, üye devletlerin bu kredi için başvurmaları için altı ayları olacak.</p>

AB, 650 milyar euroluk savunma harcaması öngörüsünde ısrarcı

Cenevre Belediyesi, 17 Mayıs Uluslararası Homofobi Karşıtlığı Günü öncesinde LGBTIQ+ bireylere yönelik ayrımcılıkla mücadele etmek amacıyla yeni bir farkındalık kampanyası başlattı. Bu yılın teması, dijital dünyada ve sosyal medya platformlarında artan nefret söylemi ve şiddet üzerine odaklanıyor.

Ayrımcılıkla mücadele

<p>Kampanyanın görsel yüzü olarak, grafik sanatçısı Patrick Bellair tarafından tasarlanan ve video oyunları dünyasından ilham alan yedi farklı afiş hazırlandı. Bu afişlerde, izleyicilere sanal ortamda nasıl bir kullanıcı olmak istedikleri soruluyor: nefret mi empati mi, dışlama mı kapsayıcılık mı, kayıtsızlık mı dayanışma mı?</p><p>Cenevre Belediyesi tarafından yapılan açıklamada, bu kampanyanın sadece afişlerle sınırlı kalmadığı, aynı zamanda çeşitli etkinlikler ve buluşmalarla da destekleneceği belirtildi. Etkinlikler arasında, yapay zekânın politik ve etik boyutlarının kuir (queer) bakış açısından ele alınacağı bir konferans da yer alıyor.</p><p>Belediye Meclis Üyesi Alfonso Gomez’e göre, dijital platformlarda LGBTIQ+ bireylerin karşılaştığı tehditler, hakaretler ve alaycı söylemler bu bireylerin sosyal medyadan çekilmesine neden oluyor. Bu durum sadece bireylerin dijital güvenliğini tehdit etmekle kalmıyor, aynı zamanda çevrimiçi ortamda ifade edilen ses çeşitliliğini de azaltıyor ve kamuoyu tartışmalarını tek sesliliğe sürüklüyor.</p><p>Kampanya, hem gençleri hem de genel halkı dijital ortamda daha duyarlı ve kapsayıcı bir iletişim diline teşvik etmeyi amaçlıyor. Ayrıca, toplumsal çeşitliliğin korunması ve ayrımcılıkla mücadele konusunda kent halkının bilinçlenmesi hedefleniyor.</p><p>Cenevre Belediyesi’nin bu girişimi, İsviçre genelinde dijital ortamda artan kutuplaşmaya ve çevrimiçi nefret söylemine karşı önemli bir farkındalık adımı olarak değerlendiriliyor. 17 Mayıs’a kadar sürecek etkinliklerin, yerel topluluklar ve gençler nezdinde güçlü bir yankı uyandırması bekleniyor.</p>

Cenevre’den dijital dünyadaki nefret söylemine karşı kampanya

İsviçre’de bisiklet satışları 2024 yılında düşüş gösterdi. Ancak uzmanlara göre bu durum, COVID-19 pandemisi dönemindeki olağanüstü satış rakamlarının ardından gelen doğal bir dengelenme süreci.

Ekonomik ulaşım aracı

<p>Öte yandan bisiklet tamir atölyelerinde ise yoğunluk giderek artıyor.</p><p>Pandemi sırasında, özellikle 2020 yılı Mayıs ve Haziran aylarında bisiklet satışları üç kat artmıştı. İsviçre bisiklet sektörü çatı kuruluşu Velosuisse'e göre, o dönemde yaşanan talep patlaması bugünlerde yerini daha dengeli bir piyasaya bıraktı. 2024’te satışlar bir önceki yıla göre %13,6 oranında azalarak yaklaşık 54.000 adet daha az bisiklet satıldı.</p><p>Uzmanlara göre bu düşüş, pandemi döneminde oluşan stok fazlasının normale dönmesiyle açıklanabilir. Ancak bisikletlere olan ilgi hâlâ oldukça yüksek.&nbsp;</p><p><strong>Elektrikli bisikletlere ilgi artıyor</strong></p><p>Elektrikli bisikletlere olan talep gün geçtikçe artıyor.&nbsp;</p><p>Yeni müşteri profili ise “yumuşak mobilite” anlayışını benimseyen bireylerden oluşuyor. Bu kişiler, evlerinde ikinci bir otomobil bulundurmak yerine elektrikli bisiklet satın almayı tercih ediyor. Günlük alışveriş, çocuklarını okula götürme ya da hafta sonu gezileri gibi aktivitelerde bisikleti ulaşım aracı olarak kullanıyorlar.</p><p><strong>Kişisel bisiklet tasarımı trend oluyor</strong></p><p>Satış rakamlarındaki düşüşe rağmen, bisikletlerini kişiselleştirmek isteyenler için özel hizmetler sunuluyor. Müşteriler, bisiklet kadrolarını yeniden boyatabiliyor veya parça parça kendi tercih ettikleri donanımları seçerek özgün bir bisiklet oluşturabiliyor.</p><p>Her ne kadar satışlarda düşüş yaşansa da, İsviçre’de iki tekerlekli ulaşım araçlarının geleceği parlak görünüyor. Özellikle çevre dostu ve ekonomik ulaşım çözümleri arayanlar için bisiklet hâlâ cazibesini koruyor.</p>

İsviçre'de bisiklet satışları düşerken tamir atölyeleri yoğun talep görüyor

İsviçre Sismoloji Servisi’nin (SED) verdiği bilgiye göre, Wallis kantonunda bulunan Mürren'in yaklaşık 10 kilometre güneydoğusunda, yerin 7.6 kilometre derinliğinde 3.1 büyüklüğünde bir yer sarsıntısı kaydedildi. Deprem nedeniyle, bölgede kısa süreli panik yaşandı. 

İsviçre’de deprem

<p>Deprem 13:30 sularında meydana geldi ve özellikle merkez üssüne yakın yerleşim yerlerinde net bir şekilde hissedildi. ETH Zürih’e bağlı SED, depremin ardından yaptığı açıklamada, bu büyüklükteki sarsıntıların genellikle hasara yol açmadığını, ancak hissedilmesinin normal olduğunu belirtti.</p><p>İsviçre’de yılda 1000 ila 1500 arasında deprem kaydediliyor. Bunların çoğu küçük çaplı ve hissedilmeyen sarsıntılar olsa da, yılda yaklaşık 10 ila 20 tanesi halk tarafından net bir şekilde hissediliyor. Dün Wallis’te yaşanan deprem de bu hissedilen sarsıntılar arasında yer aldı.</p><p>Yetkililer, bölgede şu ana kadar herhangi bir can veya mal kaybının bildirilmediğini, ancak durumun yakından takip edildiğini açıkladı.</p>

Wallis’te 3.1 büyüklüğünde deprem: Panik yok, hasar beklenmiyor

Uri kantonunda sosyal yardımların geleceğiyle ilgili önemli bir karar aşamasına gelindi. 12 yıldır güncellenmeyen Sosyal Yardım Yasası, hem içerik hem de uygulama açısından kapsamlı bir revizyonla halkın onayına sunuluyor. 

Kanton Uri

<p>Değişikliklerin merkezinde, yardıma başvuranların daha sıkı denetlenebilmesi yer alıyor. Bu kapsamda, belediyelere sosyal dedektif görevlendirme yetkisi verilmesi öngörülüyor.</p><h3>Yasada neler değişecek?</h3><p>Yeni yasa taslağına göre:</p><ul><li>İlk mesleki eğitim sürecinde olan genç yetişkinler, aldıkları sosyal yardımı geri ödemek zorunda kalmayacak.</li><li>Belediyeler, yardımı haksız yere aldığına dair somut şüphe bulunan kişiler hakkında sosyal denetçi (dedektif) görevlendirebilecek.</li><li>Sosyal yardım başvurusunda bulunan kişiler, son on yılda kendi rızalarıyla birikimlerinden feragat etmişlerse, bu durum yardım miktarının düşmesine yol açabilecek.</li></ul><h3>Eleştiriler ne yönde?</h3><p>Yasa değişikliğine karşı çıkanların başında SP Uri Eş Başkanı Jonas Bissig yer alıyor. Bissig, küçük ve sıkı sosyal ilişkilerin olduğu bir kantonda dedektiflerin gereksiz olduğunu savunuyor: “Uri’de herkes kimin ne durumda olduğunu bilir. Dolandırıcılık zaten kolay değil. Ayrıca, bu dedektiflerin masrafı, sağlayacağı tasarrufla kıyaslanamaz.”</p><p>Özellikle gönüllü mal varlığı feragatinin cezalandırılmasına da tepki büyük. “Bir yakınının eğitimine destek olmak için parasını veren biri, yıllar sonra yardıma ihtiyaç duyduğunda cezalandırılmamalı,” diyor Bissig.</p><h3>Destekleyenler ne diyor?</h3><p>Yasa teklifini ilk olarak meclise sunan Mitte Partisi Başkanı Flavio Gisler ise revizyonun gerekli olduğunu savunuyor: “Bugünkü yasaya göre bir milyoner tüm servetini devredip ertesi gün yardım başvurusu yapabilir. Bu düzeltilmeli.” Gisler, sosyal yardım alan bazı kişilerin kayıtsız çalıştığını ve bunun önüne geçilmesi gerektiğini vurguluyor. “Amaç kimseyi zan altında bırakmak değil, adil yardım sistemine olan güveni artırmak,” diyor.</p><h3>Siyasi cepheler nasıl bölünmüş durumda?</h3><p>Yasa değişikliğini destekleyen partiler: Mitte, FDP ve SVP.<br>Muhalefetteki partiler: SP, Yeşiller ve Grünliberale.</p><p>Yasa kabul edilirse Uri kantonunda sosyal yardım alanlar, daha sıkı kontrollerle karşı karşıya kalacak. Eleştiriler ise bu kontrollerin istismarı önlemekten çok ihtiyaç sahiplerini baskı altında bırakacağı yönünde. Oylamanın sonucu, yalnızca yerel sosyal politikaları değil, ülke genelinde sosyal yardım sistemine dair tartışmaları da etkileyecek nitelikte.</p>

Sosyal Yardım Yasası tartışması: Dedektifli denetim adil mi, aşırı mı?

Aargau Kantonu'nda bir kadın müşteri, alışveriş sırasında 85 kuruşluk bir çöreği (Gipfeli) kasada yanlışlıkla okutmadı. Hatasını fark eder etmez ödeme yapıp özür dilese de olay bununla kalmadı: Kadın toplamda 600 franklık bir cezayla karşı karşıya kaldı.

Self-Checkout sistemi

<p>Aargau Kantonu'nda yaşanan bir olay, İsviçre’deki self-checkout (kendi kendine ödeme) sistemlerine dair tartışmaları yeniden alevlendirdi.&nbsp;</p><h3>Küçük bir ihmalin büyük sonuçları</h3><p>Olay, Baden'deki bir Aldi şubesinde yaşandı. Kadın alışverişini yaptıktan sonra bir mağaza dedektifi tarafından durduruldu. Kontrolde, çöreğin fişte yer almadığı görüldü. Kadın, ürünü taradığını ancak sistemin muhtemelen bir hata verdiğini söyleyerek hemen ödemesini yaptı. Fakat Aldi bu açıklamayı yeterli bulmadı.</p><p>Kadın, mağazada yazılı ifade vermeye zorlandı, kendisine Aldi mağazalarına giriş yasağı, 200 frank işlem ücreti, 100 frank para cezası ve 300 franklık mahkeme masrafı çıkarıldı. Toplam ceza: 600 frank.</p><h3>Tüketici hakları uzmanı: “Orantısız ceza”</h3><p>Tüketici hakları savunucusu Sarah Stalder, bu gibi cezaların orantısız olduğunu vurguluyor: “Eğer bir ürünü kasıtlı olarak taramıyorsanız, bu hırsızlık değildir. Unutmak ya da dikkatsizlik, suç teşkil etmez.” Stalder, kontrol durumlarında iş birliği yapmak zorunlu değil diyor: “Polis çağrılmasını talep edebilir ve verilen cezalara itiraz edebilirsiniz.”</p><h3>Sorun teknolojide mi?</h3><p>Stalder'e göre İsviçre’deki self-checkout sistemleri “çok ilkel”. “Tüm sorumluluk tüketiciye yükleniyor. Oysa bazı ülkelerde kullanılan sistemler, alışverişin ağırlığını ölçerek hatalı işlemleri anında tespit edebiliyor.”</p><h3>Self-Checkout sistemi güven mi sarsıyor?</h3><p>Benzer olaylar son dönemde sık sık gündeme geliyor. Örneğin Cenevre’de bir müşteri, 40 rappenlik bir alışveriş çantasını taramayı unuttuğu için 200 frank ceza aldı. Birçok müşteri, marketlerde sürekli denetlenmekten rahatsız olduğunu dile getiriyor.</p><h3>Günlük hırsızlık vakası 70’in üzerinde</h3><p>İsviçre Federal İstatistik Ofisi’ne göre ülkede her gün ortalama 70’in üzerinde hırsızlık vakası kayıtlara geçiyor. Ancak “klaufen” olarak bilinen, alışveriş ile hırsızlık arasındaki bulanık alanlar da bu tür olaylarla tartışma konusu oluyor.</p>

Unutulan bir Gipfeli 600 franka mal oldu – Self-Checkout sistemleri tartışılıyor

Ukrayna’nın 40 aya yaklaşan savaş ortamında yeniden inşaası sadece askeri ya da siyasi bir mesele değil; aynı zamanda büyük bir ekonomik seferberlik gerektiriyor. Bu bağlamda Ukrayna’da faaliyet gösteren 1.200’den fazla Türk şirketiyle Türk iş dünyası önemli bir rol oynuyor. 

Türk iş dünyası Ukrayna’da neden lider?

<p>TÜRKONFED International Başkanı  ve Türkiye Ukrayna İş İnsanları Derneği (TUİD) Başkanı Burak Pehlivan, savaşın başından bu yana bölgedeki ekonomik dayanıklılığın artırılması için aktif rol üstlenen en önemli isimlerden biri. Pehlivan ile Cenevre’de düzenlenen İsviçre-Türkiye Ticaret ve Sanayi Odası (CCIST) etkinliği sonrasında Ukrayna’nın yeniden inşaası, Türk yatırımları ve gelecek vizyonu üzerine konuştuk.</p><p><i><strong>Röportaj:</strong> Özgür Mumcular </i></p><ul><li><strong>Burak Pehlivan kimdir? Kendinizi bize kısaca tanıtır mısınız?</strong> </li></ul><p>1978 İstanbul doğumluyum. İstanbul Erkek Lisesi ve ardından İTÜ Endüstri Mühendisliği mezunuyum. 2016’dan bu yana TUİD başkanlığını yürütüyorum. Aynı zamanda 5 kıta ve 79 ülkedeki Türk iş dünyası derneklerini bir araya getiren TÜRKONFED International’ın başkanıyım. Ukrayna’da mühendislik ve yenilenebilir enerji sektörlerinde yatırımlarım bulunuyor.</p><ul><li><strong>Ukrayna’daki savaş süreci boyunca Türk iş dünyasının faaliyetlerini nasıl değerlendirirsiniz?</strong> </li></ul><p>Ukrayna’da, faaliyet gösteren 1.200 civarındaki Türk firmasının, ülkedeki toplam yatırımları 5 milyar $’ı aşıyor. Türkiye Ukrayna İş İnsanları Derneği ise üyeleri vasıtasıyla bu yatırımların %95’den fazlasını temsil ediyor.&nbsp; Ukrayna’da, 2024 yılında açılan 1.109 yabancı sahipli firmanın %20’si Türkler tarafından açıldı. Savaşın başlaması sonrası başta enerji, makine ve altyapı olmak üzere 500 milyon $'a ulaşan yeni Türk yatırımına tanıklık ettik. Son 5 yılda ve savaş döneminde Türk sermayesi Ukrayna’daki en büyük yabancı sermaye yatırımcısı haline geldi. Savaş başladığında Türk firmaları 30 binin üzerinde Ukrayna vatandaşını istihdam ediyordu. Türk şirketleri Ukrayna’ya savaş döneminde de inanmaya ve yatırım yapmaya devam ettiler, ediyorlar.</p><ul><li><strong>40 aya yaklaşan bir savaş sürecinde TUİD olarak en büyük zorluklarınız nelerdi? Süreç içerisinde&nbsp;TUİD’in somut destekleri neler oldu?</strong> </li></ul><p>En büyük zorluklardan biri güvenlik ve istikrarı sağlamak, diğeri ise moral kaybını önlemekti. TUİD olarak üyelerimize düzenli bilgi akışı sağladık, uluslararası iş forumları düzenledik ve yatırımcıların sahada kalmasını destekledik. Daha savaşın ilk aylarında bile farkındalığın artması ve gerekli pozisyonların alınabilmesi için Türk iş dünyası olarak faaliyetlerimizi hızlandırdık. 2022 yılı Temmuz ayında, Ukrayna’daki Amerikan, Alman, Fransız, Avusturya, Büyük Britanya, Çin, Kanada, Türk ve İsveç iş dernek ve ticaret odalarının ve Ukrayna Ticaret ve Sanayi Odası’nın oluşturduğu International Council of Business Associations and Chambers in Ukraine olarak 30 ülkeden 1000’in üzerinde iş insanın katıldığı, onur konuğunun ise 45 milyon üyesiyle Dünya’nın en büyük iş insanları organizasyonu olan ICC’nin genel sekreteri John Denton’un olduğu o güne kadar Ukrayna hakkında özel sektör tarafından düzenlenen en büyük yeniden imar ve inşaa forumunun düzenlenmesinde Türkiye Ukrayna İş İnsanları Derneği (TUİD) olarak önemli rol oynadık. 2022 yılının Eylül ayındaysa, 1,5 milyon üye firmayla Türkiye’nin en büyük iş insanları örgütü olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Ukrayna’daki en büyük iş organizasyonu, Ukrayna Ticaret ve Sanayi Odası ve TUİD olarak, Ukrayna’da savaş sonrası düzenlenen ilk iş forumu olan Türkiye Ukrayna İş Forumunu Lviv’de birlikte düzenledik.&nbsp;</p><ul><li><strong>Ukrayna’nın yeniden inşaası için 524 milyar dolarlık bir maliyet öngörülüyor. Bu sürece Türk iş dünyası nasıl katkı sunabilir?</strong> </li></ul><p>Savaşın tüm yıkıcı etkisine rağmen, Batı’nın güçlü desteği ve Ukrayna halkının yüksek dayanıklılığı ile bugün için Ukrayna ekonomisinde stabilizasyon sağlandı.&nbsp;Ülkenin döviz rezervleri 40 milyar $ ile tarihinin en yüksek seviyelerinde, makro ekonomik göstergeler istikrarlı. Enflasyon ve faizler kontrol altında, reel ücretlerde, özellikle de yurtdışına yoğun göçten de dolayı son üç yıllık dönemde artış dahi yaşandı. Türk firmaları daha şimdiden savaş sırasında 500 milyon doların üzerinde yatırım yaptı. İnşaat, enerji, lojistik gibi sektörlerde tecrübemiz büyük. Ukrayna’nın yeniden inşaasında Türk firmalarının sahadaki kabiliyeti ve hızı kritik katkı sağlayacak.</p><ul><li><strong>Savaş öncesi ve sonrası Ukrayna’daki Türk yatırımlarında hangi değişimler yaşandı?</strong> </li></ul><p>Savaş öncesinde yatırımlar daha dengeliydi, savaşla birlikte enerji, altyapı ve makine sektörlerine yönelim arttı.&nbsp;Rusya’nın Ukrayna’nın enerji altyapısını hedef alan hava saldırılarının sonucunda, ülkenin enerji altyapısının bir kısmı zarar gördü. Türkiye, başta trafolar ve güç sistemleri olmak üzere, Ukrayna’nın elektrik altyapısına dönük malzeme alımında en büyük iki tedarikçisinden biri oldu. Türk enerji şirketleri şu anda ülkenin yenilenebilir enerji kaynaklı elektriğinin %8’sini üretiyor. Türkiye, Ukrayna’nın enerji güvenliğine en çok katkı sağlayan ülkelerin şüphesiz başında geliyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/62240add26471fa1d6dc52209.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Stratejik sektörlerde Türkiye-Ukrayna iş birliğinin potansiyelini nasıl görüyorsunuz?</strong> </li></ul><p>Türk inşaat ve altyapı şirketleri, Ukrayna’da toplam tutarı 10,4 milyar doları aşan, aralarında ülkenin en büyük havalimanı, en modern stadyumu, binlerce kilometre yol ve otoyol inşaatı, ulaştırma köprüleri, raylı sistemler, yüz binlerce metrekarelik yaşam alanları, alışveriş merkezleri, beş yıldızlı oteller, enerji santralleri ve endüstriyel tesislerin de bulunduğu 300’den fazla altyapı ve üstyapı projesini başarıyla tamamladılar. Bugün için Türkiye, inşaat firmalarının yaptığı iş hacmiyle, Ukrayna’da tüm ülkeler arasında birinci sırada. Savaş döneminde Ukrayna’da hem konut inşaatı hem de altyapı sektörlerinde faaliyetler gösteren tüm yabancı inşaat firmaları Türk firmaları. Dünyanın en büyük 250 uluslararası müteahhitlik firması arasında 44 Türk şirketinin yer aldığı, Türk firmalarının Ukrayna’nın bağımsızlığından bu yana ülkede çalıştığı ve iki ülke arasındaki coğrafi yakınlık da göz önüne alındığında, böyle bir sonucun ortaya çıkması hiç de şaşırtıcı değil.&nbsp;</p><ul><li><strong>CCIST’in davetlisi olarak 7 Mayıs 2025 tarihinde Cenevre’de katıldığınız toplantıda “Savaşın bitmesini beklememeliyiz” diyorsunuz. Bu çağrınızı biraz açar mısınız?</strong> </li></ul><p>Ukrayna’nın yatırıma, istihdama ve üretime her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyduğu bir dönemde, mevcut yatırımların korunması, yeni yatırımların çekilmesi için yeniden inşaa faaliyetlerinin savaş sırasında bile sürdürülmesi kritik öneme sahip. Görece güvenli bölgelerde inşaat ve üretim faaliyetleri sürdürülmeli. Bu, ülkeye hem ekonomik canlılık hem moral kazandırır.</p><ul><li><strong>Türk firmalarının Ukrayna’da finansmana erişim konusunda yaşadığı zorluklar var mı?</strong> </li></ul><p>Savaş ortamında finansmana erişim zorlu olabilir. Ancak Türk firmalarının güvenilirliği sayesinde uluslararası finans kuruluşlarıyla bazı projeler ilerliyor. Üçlü iş birlikleri bu noktada stratejik avantaj sağlıyor.</p><ul><li><strong>Türkiye-Japonya-Ukrayna ve Türkiye-Polonya-Ukrayna gibi üçlü iş modelleri üzerinde çalışıyorsunuz. İsviçre’nin de içinde olduğu böyle bir üçlü modeli bize açıklar mısınız?</strong> </li></ul><p>Bu yöndeki çalışmalarımızı ilk olarak Japonya ile başlattık. 2023 yılının Eylül ayında, İstanbul’da, Japonya’dan 7 Sogo Shosha’nın, JBIC, JETRO ve JICA’nın katılımlarıyla, bu anlamda Ukrayna’daki ilk organizasyonu yaptık.&nbsp;Tabi haklı olarak sorulabilir, Japon firmaları mesela neden Ukrayna firmalarıyla doğrudan çalışmıyor, niye üçlü işbirliklerine ihtiyaç var? Çünkü ortakların birbirini tanıması, birbirlerine güvenmesi için zamana ihtiyaç var. Mesela Türk ve Japon firmaları dünyanın farklı coğrafyalarında 50 yıldır birlikte çalışıyorlar.&nbsp;Japon şirketlerinin finansmana erişim ve teknolojik imkanlarıyla Türk inşaat şirketlerinin tecrübe ve yeteneklerini, Ukrayna’da sahip oldukları nitelikli iş gücü ve makine parklarından kaynaklanan avantajlarını, deneyim ve birikimlerini bir araya getirdiğimiz bu platform, Ukrayna’nın yeniden inşaasına dönük çabaların hızlandırılmasında, bu noktada üçlü işbirliklerinin geliştirilmesinde şüphesiz değerli bir kilometre taşı olmuştu. İsviçreli firmaların finansal ve teknolojik gücü, Türk firmalarının sahadaki kabiliyetiyle birleşirse; sadece Ukrayna’da değil Orta Asya, Afrika ve Balkanlar gibi birçok bölgede ortak projeler üretilebilir.&nbsp;İsviçre Ukrayna’ya savaşının başlangıcından bu yana insani yardım, mali destek, yeniden inşaa, mayın temizleme, yaptırımlar ve diplomatik girişimler yoluyla önemli katkılar sağladı. İsviçre şirketleri küresel ölçekte makine, ekipman, mühendislik, gibi sektörlerde sahip olduğu teknolojik imkanlar ve getirdiği inovatif çözümlerle rekabetçi ürünlere sahip.&nbsp;İsviçreli firmalar uygun finansmana hızlı ve güçlü erişimi ve teknolojik avantajları ve Türk inşaat ve altyapı şirketlerinin Ukrayna’daki deneyimi, birikimi, sahadaki binlerce makine ekipmanla ve binlerce uzmanla oluşan iş yapma kabiliyeti birleştiğinde Ukrayna firmalarının da katılımıyla özellikle makine ekipman tedariki, altyapı yatırımları ve teknoloji alanlarında üçlü işbirlikleri oluşturabilir; böylece bölgede uzun vadeli kalkınma sağlanabilir.</p><ul><li><strong>Cenevre’deki “Rebuilding Ukraine” toplantınızı nasıl değerlendirirsiniz?</strong> </li></ul><p>İsviçre yalnızca İsviçre, Cenevre de yalnızca Cenevre değil. Cenevre, aralarında Dünya Ticaret Örgütü'nün de yer aldığı birçok uluslararası kurumun merkezi olarak diplomatik, ticari, ekonomik, finansal ağırlığı çok yüksek bir şehir. Nitekim, 1985’de kurulan İsviçre Türkiye Ticaret ve Sanayi Odası’nın, yurtdışındaki en eski Türk iş organizasyonlarından birinin, belki de hala faaliyette olan en eskisinin Cenevre’de kurulması da bu anlamda tesadüf değil. Burada attığımız adım Türk, İsviçre ve Ukrayna firmaları arasındaki potansiyel işbirlikleri için kuşkusuz bir altyapı hazırlayacaktır.&nbsp;İsviçre Türkiye Ticaret ve Sanayi Odası’na bu vizyonist adımları ve değerli organizasyonları için tekrar teşekkür ediyorum. Ateşkes sonrası büyük ölçekli inşaa projeleri ve kamu-özel sektör ortaklıkları başlayacak. Türk firmaları bu döneme güçlü şekilde hazırlıklı girmeli.</p><ul><li><strong>Son olarak, Pusula Swiss okurlarına ve Türk iş dünyasına Ukrayna’ya yatırım yapma çağrınızı nasıl özetlersiniz?</strong> </li></ul><p>Ukrayna’da ateşkesin ne zaman ve hangi şartlarda yürürlüğe gireceği, Ukrayna’nın yeniden imar ve inşaasının biçimi ve boyutları konusunda belirleyici olacaktır. &nbsp;Şimdiden pozisyon alan, risk alan firmalar kazananlar olacak. Ukrayna'nın, uzun vadede Avrupa'nın en önemli kalkınma alanlarından biri olacağına inanıyorum.</p><p><i>Fotoğraflar: Kay de Groot</i></p>

TUİD Başkanı Burak Pehlivan: “Savaş devam ederken de yatırım yapılabilir”

Deprem senaryolarına farklı bir bakış açısı getiren Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi’ndeki yapısının sanıldığı gibi olmadığını söylüyor. Üşümezsoy’a göre Marmara’nın kuzeyinde kırılmamış ve büyük deprem üretecek aktif bir fay segmenti bulunmuyor. En fazla 6,5 büyüklüğünde bir depremin mümkün olduğunu belirtiyor.

Prof.Dr. Şener Üşümezsoy’dan deprem analizi

<p>Prof.Dr. Üşümezsoy, diğer birçok jeologdan farklı olarak, Marmara’da büyük bir deprem olacağı yönündeki genel görüşe itiraz etmiş ve bu senaryoların bilimsel temelden yoksun olduğunu savunmuştur. Jeolojik veriler, tarihsel kayıtlar ve saha gözlemlerini bir arada değerlendirerek alternatif deprem modelleri geliştirmiştir. “İstanbul Depremi” ve “Vatandaş için Deprem Rehberi” gibi kitaplarıyla deprem bilincinin yaygınlaşmasına katkı sağlamıştır.</p><p>Marmara’da beklenen büyük deprem yıllardır aynı şekilde anlatılıyor ve bu tekrar eden senaryolar, ister istemez hepimizi tedirgin ediyor. Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, bu konuya dair merak edilen tüm soruları yanıtladı.</p><p><strong>Röportaj:</strong> Ferah Koçak Erdoğan</p><ul><li><strong>Hocam, yıllardır Marmara’da büyük bir deprem beklentisi gündemde. Sizin bu konuda farklı düşündüğünüzü biliyoruz. Öncelikle Marmara’daki fay yapısı neden bu kadar tartışmalı?</strong></li></ul><p>Marmara'daki deprem sorunu ve bu konudaki ikilemler, aslında Marmara'daki fay yapısının diğer bölgelerden farklı oluşmasından kaynaklanmaktadır.</p><p>Kuzey Anadolu Fayı’nın doğu kesimi, Yalova-Çınarcık’tan güneye doğru dönerek Bandırma üzerinden Ege Denizi'ne ulaşan bir kol oluşturur. Diğer bir kol ise Silivri'den başlayarak Saros Körfezi, Gaziköy ve Halkidiki'ye kadar uzanır. Bu iki kol arasında, yani Yalova ile Küçükçekmece arasında aktif bir fay bulunmamaktadır. Ancak bazı araştırmacılar, Kuzey Anadolu Fayı’nı düz bir hat şeklinde düşündüklerinden, bu iki nokta arasına hayali bir fay hattı yerleştirmeye çalışmaktadırlar. Bu nedenle fayın yeri sürekli olarak değiştirilmektedir. Kimi çalışmalarda fay hattı tam ortadan geçirilmekte, kimilerindeyse daha kuzeye kaydırılmaktadır.</p><ul><li><strong>Kuzey Anadolu Fayı Marmara Denizi’nde nasıl bir rota izliyor? Bu hattın iki ayrı kola ayrıldığını söylüyorsunuz, biraz açar mısınız?</strong></li></ul><p>Bu yaklaşımlara karşılık olarak, biz MSSCB'de (Mikro Sismik Saha Çalışmaları Birimi), Kuzey Anadolu Fayı'nın Çınarcık çukuru ve Marmara çukurlarının (özellikle Tekirdağ Çukuru) güneyinden geçtiğini, bu hattın plaka sınırı olarak değerlendirilmesi gerektiğini ve Saros’tan Halkidiki’ye kadar uzandığını ortaya koyduk. Ancak Marmara'nın kuzey kıyısına yakın olan Adalar Fayı, Silivri Fayı ve Tekirdağ Fayı başlangıçta bu ana sistemle ilişkilendirildi ve bu bölgede büyük bir deprem olacağı öngörüldü.</p><ul><li><strong>1999 depreminden sonra sıkça dile getirilen 'Marmara’da büyük deprem olacak' iddiası neye dayanıyordu? Neden yanlış olduğunu düşünüyorsunuz?</strong></li></ul><p>1999 yılından sonra, Marmara'da 30 yıl içinde 7'nin üzerinde depremler olacağı ve bu durumun yüzde 60 olasılıkla gerçekleşeceği yönünde söylemler ortaya atıldı. Ancak bu varsayımlar daha sonra yapılan çalışmalarla çürütüldü. Çünkü bu çalışmaları gerçekleştiren bilim insanları da hatalı varsayımlarda bulunduklarını kabul ettiler. Tarihi verilere göre, 1894 yılında Çınarcık Çukuru olarak adlandırılan bölgede bir fay kırılmıştır. 1912 yılında ise Tekirdağ segmenti kırılmıştır.&nbsp;</p><ul><li><strong>Silivri ile Yeşilköy arasında kalan yaklaşık 50 kilometrelik fay segmenti çok konuşuluyor. Bu bölüm gerçekten 7 ve üzeri büyüklükte bir deprem üretebilir mi?</strong></li></ul><p>Şu an Marmara’da kırılmamış tek bölüm, Silivri ile Yeşilköy arasında kalan yaklaşık 50 kilometrelik bir fay parçasıdır. Ancak bu fayın uzunluğu ve özellikleri nedeniyle, 7 büyüklüğünde bir deprem üretmesi beklenmemektedir. Çünkü bu fayın kitlenme derinliği 10 kilometreden daha azdır ve bu nedenle en fazla 6,5 büyüklüğünde bir deprem yaratabilir. Bazı araştırmalarda Silivri ile Büyükçekmece arasında, Kumburgaz’dan Büyükçekmece’ye ve oradan Yeşilköy’e uzanan bir fay hattı olduğu iddia edilmiştir. Ancak benim yaptığım çalışmalarda, Büyükçekmece ile Yeşilköy arasında, Marmara Denizi içindeki Beylikdüzü sırtı olarak bilinen bölgede aktif bir fay bulunmadığı ortaya konmuştur. Buna rağmen bazı araştırmacılar burada bir fay olduğunu savunmuşlardır.</p><p><strong>Geçtiğimiz depremler bu iki tezi doğrulamıştır:</strong></p><ul><li>Orta sırt üzerindeki fay iki parçadan oluşmaktadır ve 6,5 büyüklüğünün altında depremler üretmektedir.</li><li>Bu depremden sonra Beylikdüzü sırtı üzerinde hiçbir artçı deprem meydana gelmemiştir. Eğer burada stres birikimi olsaydı, artçı depremler mutlaka gözlenirdi.</li></ul><p>1999 depreminden sonra Çınarcık Çukuru içinde bazı küçük faylar kırılmış ve buralarda stres birikimi olmuştur. Ancak Adalar Fayı’nda herhangi bir artçı deprem gözlenmemiştir. Bu da bu fayda stres olmadığını gösterir.</p><ul><li><strong>Marmara Denizi’nde kısa ya da orta vadede büyük bir deprem bekliyor musunuz?</strong></li></ul><p>Bugünkü bulgular, Kuzey Marmara’da bu yüzyılda büyük bir deprem yaratacak aktif bir fay bulunmadığını göstermektedir. Diyelim ki bu bölgede ikinci bir fay daha var, bu durumda bile 6,2 büyüklüğünden büyük bir deprem üretmesi mümkün değildir. Diğer yandan Güney Marmara’da, Kuzey Anadolu Fayı’nın güney kolu Bandırma’dan başlayarak Sarıköy ve Gönen’e kadar uzanmaktadır. Gönen’den sonra Yenice’ye giden bir hat ve bu hatta paralel olarak Kazdağları'na doğru yönelen başka bir hat daha vardır. Bu faylar, Ege’deki Skiros Hattı’na doğru devam eder. Yani bölgede iki ayrı fay kuşağı vardır ve aralarında boşluk bulunmaktadır; bu faylar birbiriyle birleşmemiştir.Ancak bazı araştırmacılar, ısrarla bu fayları Adalar Fayı üzerinden birleştirmeye çalışmış ve bu da büyük ölçüde yanlış yorumlara yol açmıştır.</p><ul><li><strong>Tarihsel depremler üzerine yapılan analizlerde 1894 depremi yeterince dikkate alınıyor mu? Bu depremin önemi nedir?</strong></li></ul><p>1999 sonrası ortaya atılan bir diğer varsayım ise Marmara Denizi’ndeki fayların 1766 yılından bu yana kırılmamış olduğu ve bu nedenle ortalama 250 yılda bir kırıldığı yönündeki kronolojik varsayımdı. Bu düşünceye göre Marmara’nın tamamının boydan boya kırılarak 7,8 büyüklüğünde bir deprem oluşturacağı, hatta Yeşilköy’den Gaziköy’e kadar uzanacak 110 kilometrelik bir fay parçasının 7,4 veya 7,5 büyüklüğünde bir deprem yaratacağı iddia edilmiştir.</p><p>Ancak daha sonra yapılan ayrıntılı çalışmalardan sonra 1894 yılında Çınarcık Çukuru’nun güney kıyısında 60 kilometrelik bir fay parçasının kırıldığını ve 1912’de de Tekirdağ’da benzer büyüklükte bir segmentin kırıldığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla Marmara’da kırılmamış olarak kalan tek fay parçası, Silivri ile Kumburgaz arasındaki segmenttir.</p><p>Tarihçilerin bu konuda yaptığı çalışmalar da önemlidir. Örneğin Murat Bardakçı ve Erhan Afyoncu, tarih kaynaklarına göre 1894 yılında deprem olduğunu söylediler. Ve 1894 depremi, 1766’daki depremden altı kat daha fazla bina yıkımına yol açmıştır. Tarihçilerin bu gerçekleri ortaya koymaları, Marmara ile ilgili yanlış varsayımların çürütülmesinde önemli bir rol oynamıştır.</p>

Prof.Dr. Şener Üşümezsoy: "Kuzey Marmara’da 7’lik deprem beklenmiyor"

Sanatçı, akademisyen ve bestekâr Osman Nuri Özpekel, Türk sanat müziğinin yaşayan hafızalarından biri. İsviçre’de kurduğu Zürich Özpekel Meşk Topluluğu ile bu kültürel mirası Avrupa’da da yaşatmaya devam ediyor.

Müzikle yoğrulmuş bir hayat

<p>Erzurum’dan İstanbul’a, üniversite korolarından TRT repertuarına uzanan derin bir sanat yolculuğu… Uduyla, besteleriyle ve müzik tarihi üzerine çalışmalarıyla Türk sanat müziğine iz bırakan bir isim Osman Nuri Özpekel. Klasik ekolün titizliğini modern zamanların duyarlılığıyla birleştiren Özpekel, sanatseverlerle İsviçre’de buluşuyor. Zürih’te kurduğu <i>Zürich Özpekel Meşk Topluluğu</i> ile hem geleneği yaşatıyor hem de yeni bir coğrafyada müziğin birleştirici gücünü ortaya koyuyor.</p><p>17 Mayıs 2025’te gerçekleşecek “Kürdilihicazkâr Faslı &amp; Solo Şarkılar Dinletisi” öncesi, usta sanatçıyla müzikle yoğrulmuş hayatını, bestelerini, ve İsviçre’deki sanatsal faaliyetlerini konuştuk.</p><p><i>Söyleşi: Özgür Mumcular</i></p><ul><li><strong>Osman Nuri Özpekel kimdir? Kendinizi bize tanıtır mısınız?</strong></li></ul><p>Bu sorunuza aşağıdaki güncel matbu biyografimi sunarak cevap vermek isterim:</p><p>1957’de Erzurum’da doğdum. Hem İstanbul Üniversitesi Türkoloji Bölümü’nde hem de Belediye Konservatuvarı’nda eğitim aldım. Genç yaşta ud ile tanıştım; zamanla bu yol beni hem sahneye hem de akademiye taşıdı. Yıllarca Devlet Korosu’nda ud sanatçılığı yaptım, ud öğretmenliğiyle nice öğrenciyle meşk ettim. Bestecilik yolculuğumda klasik ve neoklasik ekollerden beslendim; bazıları TRT repertuarına giren birçok eser besteledim. Müziği, edebiyatı ve arşivciliği bir araya getiren yayınlarım oldu. Şimdilerde Zürih’te kurduğum Özpekel Meşk Topluluğu’yla çalışıyor; bir ömrün birikimini paylaşmaya devam ediyorum.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/0e1df912efe06a57e28244709.jpg" width="1024" height="576"><figcaption><i>Pera Müzesi konserinden bir anı</i></figcaption></figure><ul><li><strong>Sayın Özpekel, öncelikle İsviçre’deki müzikseverlerle buluşacağınız değerli etkinliğinizden başlayalım. 17 Mayıs 2025 akşamı düzenlenecek konserin hazırlık süreci nasıl geçti?</strong></li></ul><p>Topluluk üyelerimizin fedâkârâne ve azimli devamları ile düzenli çalışmaları sâyesinde sürecimiz çok başarılı geçti. Hiç bir maddi desteğimiz olmadığından, tamamen grup üyelerinin gayreti ile ve ayda sadece bir defa ders yapmamıza rağmen beş ay gibi bir sürede bu konserimize hazırlandık.</p><ul><li><strong>Kürdilihicazkâr faslıyla başlayacak olan bu konserin repertuarını oluştururken nasıl bir seçim süreci izlediniz? Eserlerde önceliğiniz ne oldu?</strong></li></ul><p>Öncelikle Fasıl kavramının ne olduğunu öğrencilerime izah ederek, günlük şarkılardan uzaklaşmalarına öncülük ettim. Başlangıçta ağır gelen bu eserleri öğrendikçe hepsi çok sevdi. Benim amacım gerçek manada Türk müziği repertuarı, solfeji, nazariyatı ve usûllerini Zürih’li müzikseverler ve genç kuşaklara öğretebilmektir.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/0e1df912efe06a57e2824470a.jpg" width="1024" height="576"><figcaption><i>Zürich Özpekel Meşk Topluluğu üyeleri ile birlikte bir anı</i></figcaption></figure><ul><li><strong>Zürich-Özpekel Topluluğu nasıl kuruldu? İsviçre’de böyle bir topluluğu oluşturma fikri nasıl doğdu?</strong></li></ul><p>Bu topluluğu kurmadan önce iki yıl Zürih Türk Musiki Cemiyeti’nin hocalığını yaptım. Çok başarılı konserler ve çalışmalar yaptık. Pandemi sonrası oluşan genel krizde cemiyetimizin etkinlikleri de akamete uğradı. O çalışmalarımız sona erince ben de bu işe gönül veren bazı arkadaş ve öğrencilerimle hiç bir maddi karşılık beklemeden bu topluluğu kurdum.&nbsp;</p><ul><li><strong>“Meşk” kültürü özellikle Türk sanat müziğinde çok kıymetli bir kavram. Topluluğunuz bu geleneği İsviçre’de nasıl yaşatıyor?</strong></li></ul><p>Benim esas amacım Türk müziğinin bu meşk geleneğini yaşatmak zaten. Yani her eseri hocanın ağzından, sazından ve okuyuş üslûbundan öğretmek. Bu konserimiz bunun ilk örneği olacak Zürih’te.&nbsp;</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/0e1df912efe06a57e28244708.jpg" width="1024" height="576"><figcaption><i>Bir afiş ve bir dede-torun anısı</i></figcaption></figure><ul><li><strong>İstanbul’daki uzun yıllara dayanan sanat hayatınızdan sonra İsviçre’de sanatla bağ kurmak sizde nasıl bir duygu yarattı? Kültürel ortamı nasıl buluyorsunuz?</strong></li></ul><p>Ben yaklaşık 10 yıldır Zürih’teki müzik etkinliklerine katılıyorum. Zürih Türk Musiki Cemiyeti’nde önce saz sanatçısı, sonra repetitör, sonra da hoca olarak görevler yaptım. Ud, mızraplı ve yaylı tanbur hocalığım yıllardır devam ediyor ve çok kıymetli öğrenciler yetiştirdim. Bunlardan bazıları bugün hocalık yapmaya başladı bile. Kültürel ortamın her zaman sanatın yüksek seviyelerde tutularak yaşatılacağına inanıyorum ve bu yolda başarıyla yürüdüğümü düşünüyorum.&nbsp;</p><ul><li><strong>Ud sizin hem eğitimini verdiğiniz hem de büyük bir tutkuyla icra ettiğiniz bir enstrüman. Bu enstrümanın sizin hayatınızdaki yeri nedir?</strong></li></ul><p>Ud ve edebiyat benim hayatımın vazgeçilmez iki öğesidir. Ud 50 yıllık, edebiyat 45 yıllık en yakın iki arkadaşım ve samimi dostlarımdır.&nbsp;</p><ul><li><strong>Özellikle klasik ve neoklasik Türk müziği anlayışınızla birçok özgün eser bestelediniz. İsviçre’de bu tarz eserlerin karşılığını nasıl buluyorsunuz?</strong></li></ul><p>Biliyorsunuz dünyanın bütün ülkelerinde klasik müzik dinleyici sayısı sâdece yüzde üçtür. 42 yıl hizmet verdiğim Devlet Klasik Türk Müziği Korosu’nda da bu böyle idi. Biz Zürich Musiki Cemiyeti olarak 12. yüzyıl bestekârı Abdülkadir Meragi’den başlayan Itri ve Dede Efendi ile başlayan konserler verdik. Başlangıçta ilgi gören bu konserlerin dinleyicisi malesef sonraları azaldı hatta tükendi. Bu sebeple daha ilgi çekici bir repertuar hazırladım. Bu da Zürih’teki diğer müzik grupları için bir öncülük olur belki.&nbsp;</p><ul><li><strong>Etkinliğinizde dinleyici katılımıyla birlikte Rast şarkılar da seslendirilecek. Bu interaktif yaklaşımı tercih etmenizin özel bir nedeni var mı?</strong></li></ul><p>Evet var; dinleyici sahnedeki performansa katılabildiği ölçüde konsere ilgi duyuyor. Rast makamındaki çok bilinen eserlerin seçilmesi bu sebeptendir.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1280/720;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/0e1df912efe06a57e2824470c.jpg" width="1280" height="720"><figcaption><i>Pera Müzesi konserinde mahur faslı ve bir şarkı notası</i></figcaption></figure><ul><li><strong>Sizin bestelemiş olduğunuz “Nur-Efzâ” gibi özgün makamlarınız da var. Bu yaratım sürecini biraz anlatır mısınız?</strong></li></ul><p>Bu tamamen tesadüf eseri oluşan bir makamdır. Benden eşimin arzu ettiği, Ferahfeza makamındaki bir şarkıyı bestelemek isterken Acem Aşiran makamı ile başlayıp Yegah pesinde&nbsp; Buselik ile kalan Ferahfeza makamı yerine farkında olmadan Mahur makamı ile başlayıp Hüseyni Aşiran perdesinde Buselik ile kalan bir şarkı yapmışım. Rahmetli hocam İsmail Hakkı Özkan bunu tesbit ederek <i>“Evladım, sen yeni bir makam bulmuşsun tebrik ederim” </i>dedi. Ben de bu makama şarkıyı benden isteyen eşim Ayşe Nur’un ismine izafeten Nur-Efzâ adını verdim.</p><ul><li><strong>İsviçre’de klasik Türk müziğiyle ilgilenen gençler ya da amatör müzisyenlerle bir araya geliyor musunuz? Onlara yönelik eğitim veya atölye çalışmaları planlıyor musunuz?</strong></li></ul><p>Bu en büyük hayâlim. Şu an iki tanbur, üç ud öğrencim var. Bunun duyurulması ve yayılması için tavassut ederseniz size çok müteşekkir kalırım.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/0e1df912efe06a57e28244705.jpg" width="1024" height="576"><figcaption><i>Pera Müzesi konserinde mahur faslı ve Naime Moosbrugger ile meşk dersi</i></figcaption></figure><ul><li><strong>Türk müziğinin Avrupa’daki geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz? Özellikle yeni kuşaklara aktarım konusunda neler yapılmalı sizce?</strong></li></ul><p>Özellikle Almanya’da çok başarılı konserler ve çalışmalar yapılıyor bu konuda. Yaş düzeyini ne kadar alt kuşaklara çekebilirsek o kadar başarılı oluruz diye düşünüyorum. Bu; on iki, on altı yaş seviyelerinde olursa ileriye yönelik büyük proje yatırımları gerçekleşebilir.&nbsp;</p><ul><li><strong>Bir yandan edebiyat geçmişiniz, yazarlığınız da var. Müzik ile edebiyat sizin dünyanızda nasıl buluşuyor?</strong></li></ul><p>Daha önce de arz ettiğim gibi bu ikisi hatta üçü birbirinden ayrılmaz ve kenetlenmiş kültür ve sanat dallarıdır. Edebiyatın müziğe, müziğin edebiyata olan katkısı bütün dünya kültürlerinde malumdur. Müzik bilmeseydi Yahya Kemal o şiirleri yazamazdı. Edebiyat bilmeseydi Selahattin Pınar o besteleri yapamazdı.</p><ul><li><strong>Son olarak, Pusula Swiss okurlarına ve İsviçre’de yaşayan Türk toplumuna iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?</strong></li></ul><p>Kendilerine sonsuz sevgi ve saygılarımı iletiyor, Türk müziği ve kültürü adına yapılan kalitesi yüksek her etkinliğe dinleyici ve izleyici olarak katkıda bulunmalarını diliyorum.</p><p>Size de bu söyleşiniz için sonsuz teşekkürlerimi arz ederim.</p>

Meşk, makam ve mânâ: Osman Nuri Özpekel'in sanatla örülmüş yolculuğu

Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarının ana dillerini öğrenmeleri ve kültürel bağlarını güçlendirmeleri, kimlik gelişimleri açısından büyük önem taşıyor. Bu misyonu üstlenen derneklerden biri de Basel ve Çevresi Türk Okulları Aile Birliği. 

<p>Türkçe eğitiminin yanı sıra, kültürel etkinlikler, sosyal projeler ve uluslararası iş birlikleriyle toplum bilincini artırmaya yönelik faaliyetler düzenleyen dernek, hem çocukların hem de ailelerin bir araya gelmesini sağlıyor.</p><p>Bu önemli çalışmaların detaylarını ve Türkçe eğitiminin İsviçre’deki yerini Basel ve Çevresi Türk Okulları Aile Birliği Başkanı Kamuran Efe ile gerçekleştirdiğimiz keyifli söyleşide konuştuk. Başkan Efe, eğitim sürecinden derneğin projelerine kadar pek çok konuda önemli bilgiler paylaştı.</p><p><i>Söyleşi: Özgür Mumcular</i></p><ul><li><strong>Basel ve Çevresi Türk Okulları Aile Birliği'ni bize kısaca tanıtır mısınız?</strong></li></ul><p>Derneğimiz uzun yıllardır gönüllülük esasıyla faaliyet gösteren bir topluluk olarak, çocuklarımızın Türk dili ve kültürünü öğrenmesine katkı sağlamaktadır. Herkese açık bir yapıya sahip olan derneğimiz, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı öğretmenlerle koordineli bir şekilde öğrencilere ücretsiz Türkçe dersleri sunmaktadır.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1152;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c97694ded4f.jpeg" width="2048" height="1152"></figure><ul><li><strong>Türkçe dersleri hangi seviyelerde veriliyor ve öğrenciler bu derslerden nasıl yararlanabiliyor?</strong></li></ul><p>Aileler ile kurduğumuz güçlü bağ sayesinde derslerimiz anasınıfından başlayarak 8. sınıfın sonuna kadar devam etmektedir. Alanında uzman olan öğretmenlerle, sertifikalandırma sürecini de içeren bir eğitim programı uyguluyoruz. Her sınıfta bir gönüllü veli belirleyerek eğitimde veli katılımını da teşvik ediyoruz.</p><ul><li><strong>Dernek sadece eğitimle mi sınırlı, yoksa farklı etkinlikler de düzenliyor musunuz?</strong></li></ul><p>Eğitimin yanı sıra yıl boyunca farklı etkinlikler de düzenliyoruz. En önemli organizasyonlardan biri 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kutlamalarıdır. Her yıl Basel Marktplatz’da gerçekleşen kutlama. İsviçre’nin farklı kantonlarından, Fransa ve Almanya’dan yoğun katılımın olduğu etkinlikte, sahne gösterileri ve Türk mutfağının tanıtıldığı yemek stantları büyük ilgi görüyor.</p><p>Bu yıl da Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı coşkuyla kutlamak amacıyla, 4 Mayıs'ta Markplatz'ta bir etkinlik düzenlemek için başvurumuzu yaptık. Bu özel günün çocuklarımıza ve milletimize olan anlamını bir kez daha vurgulamak, eğlenceli ve anlamlı bir kutlama gerçekleştirmek için sabırsızlanıyoruz. Başvurumuzun sonucunu heyecanla bekliyor ve bu önemli günün coşkusunu tüm topluluğumuzla paylaşmayı dört gözle bekliyoruz.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1152;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c9693fc026e.jpeg" width="2048" height="1152"></figure><p>Türkçe derslerine katılan öğrenciler için sinema, bowling, buz pateni gibi sosyal etkinlikler de düzenleniyoruz. Bu organizasyonlar, öğrenciler, veliler ve dernek yetkilileri arasındaki bağı güçlendirmeyi amaçlıyor.&nbsp;</p><ul><li><strong>Yakın zamanda yeni projeleriniz oldu mu?</strong></li></ul><p>Evet, 2024 yılında, Bern Eğitim Müşavirliği'nin değerli desteğiyle kantonlar arası bir bilgi yarışması düzenledik. Bu etkinliğin amacı, öğrencilerimizin bilgi birikimlerini artırmak ve eğitime olan ilgilerini canlı tutmaktı. Büyük bir ilgiyle gerçekleşen bu yarışma, gençlerimizin öğrenmeye olan tutkularını pekiştirirken, eğitici ve keyifli bir deneyim sundu. Bu yıl da, yaz tatilinin ardından yarışmanın ikincisini düzenlemeyi planlıyoruz. Hedefimiz, her geçen yıl daha fazla öğrenciyi bu heyecan verici etkinliğe dahil ederek, eğitimdeki başarıyı pekiştirmek ve öğrencilerimizin yeteneklerini sergileyebilecekleri bir platform oluşturmak.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1152;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c96955d33ad.jpeg" width="2048" height="1152"></figure><ul><li><strong>Mezun olan öğrencilere yönelik neler yapıyorsunuz?</strong></li></ul><p>Mezun olan gençlerimizin etkinliklerimizde ve proje çalışmalarında gönüllü olarak yer almalarını sağlıyoruz. Bu deneyim, ilerleyen dönemde kariyer gelişimlerinde, CV'lerinde yer aldığında onlara artı bir katkı sağladığını yaşayarak gözlemliyoruz.</p><p>Sertifika alan öğrencilerimizin bu belgeleri iş hayatında da avantaj sağlamaktadır. Ayrıca, kimlik oluşumuna katkı sağlamak için öğrencilerimizi Türk tarihine ve kültürüne yakınlaştırmayı amaçlıyoruz.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1152;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c9699ca3546.jpeg" width="2048" height="1152"></figure><p>2023 yılı, mezun öğrencilerimiz için unutulmaz bir deneyime dönüşen bir yıl oldu. Bu özel dönemi taçlandırmak adına, 26 mezun öğrencimizi Çanakkale’ye anlam dolu bir geziye götürdük. Tarihin derin izlerini taşıyan bu topraklarda, geçmişin ve bugünün birleşiminde keyifli anılar biriktirdik. Gençlerimiz, Çanakkale'nin eşsiz atmosferinde tarih ile iç içe olmanın heyecanını yaşarken, hem kültürel bir keşif yaptılar hem de unutulmaz bir deneyim kazandılar.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1152;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c969ad62fbf.jpeg" width="2048" height="1152"></figure><p>2024 yılında mezun olanlar ve halk oyunları grubumuz, Europa Park gezisiyle ödüllendirildi. Öğrenciler, bu özel etkinlikte hem eğlenceli vakit geçirdi hem de şimdiye kadar gösterdikleri çabanın karşılığını aldı.&nbsp;</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1152;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c96971c35c6.jpeg" width="2048" height="1152"></figure><ul><li><strong>Dernek bünyesinde gerçekleştirdiğiniz başka projeleriniz var mı?</strong></li></ul><p>Sosyal sorumluluk projeleri kapsamında Türkiye’deki okullara da destek veriyoruz. İskenderun’da bir okul ile kardeş okul olarak bağlantı kurduk ve 2023 yılında düzenlediğimiz kampanya ile okulun kütüphanesini ve spor kompleksini yeniledik. 2024 yılında da maddi destek sağlayarak dayanışma ruhunu sürdürdük.</p><ul><li><strong>30 Mayıs'ta Basel'de düzenlenecek Avrupa Gençlik Korosu Festivali'ne de katılıyorsunuz. Bu etkinlik hakkında bilgi verebilir misiniz?</strong></li></ul><p>Basel Kantonuna bağlı projelerde yer almak gurur verici. Festivalde Boğaziçi Gençlik Korosu 1 saatlik konser verecek. Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinden oluşan koronun amacı, müziği birleştirici bir araç olarak kullanarak, gençlerin kültürel mirası tanıması ve sanatla iç içe büyümeleridir. Boğaziçi Gençlik Korosu, hem ulusal hem de uluslararası platformlarda başarılar elde etmiş ve dinleyicilerine unutulmaz konserler sunmuştur ve biz de festival kapsamında 10 farklı kültürel stant organize ederek Türk kültürünü tanıtacağız.</p><ul><li><strong>Öğrenciler ve velileri için başka ne tür etkinlikler düzenliyorsunuz?</strong></li></ul><p>Basel Stadt Kantonuna bağlı olarak işçi hakları, okul sistemi, emeklilik, kiracı hakları ve mesleki eğitim gibi konuları kapsayan bilgilendirme seminerleri düzenliyoruz. Bu seminerlerde, katılımcılara yetkili kişiler tarafından doğru bilgiye ulaşma imkânı sunuluyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1152;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c969c23ca55.jpeg" width="2048" height="1152"></figure><p>Ayrıca, öğrencilerin Türkçe ve Türk kültürüne olan ilgisini artırmak amacıyla öğretmenler tarafından farklı kütüphanelerde belirli aralıklarla masal okuma etkinlikleri düzenliyoruz. Velilerin ve öğrencilerin yoğun ilgi gösterdiği bu etkinlikler, çocukların eğlenerek öğrenmesini sağlarken, dil gelişimlerine de katkıda bulunuyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1152;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c969d6e49e4.jpeg" width="2048" height="1152"></figure><figure class="image"><img style="aspect-ratio:2048/1152;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c969e1916dd.jpeg" width="2048" height="1152"></figure><ul><li><strong>Dernek olarak karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdir?</strong></li></ul><p>İsviçre’de yaşayan Türk nüfusunun sayısına rağmen, Türkçe derslerine katılım oranının düşük olması önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu noktada, ailelerin daha fazla sorumluluk alarak çocuklarını Türkçe eğitimine yönlendirmeleri büyük bir önem taşımaktadır. Unutulmamalıdır ki, Basel Eğitim Dairesi de kurslarımıza büyük bir destek sağlamaktadır ve bu destek, Türkçe öğretiminin güçlenmesi için büyük bir fırsat sunmaktadır.&nbsp;</p><ul><li><strong>Son olarak okurlarımıza vermek istediğiniz mesajlar nelerdir?</strong></li></ul><p>Basel ve Çevresi Türk Okulları Aile Birliği olarak özverili çalışmalarımızla, dayanışma içinde hareket ederek faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz. Ailelerin, çocuklarını Türkçe eğitimine yönlendirmeleri, onların kültürel kimliklerini koruyarak geleceklerine sağlam bir temel atmalarına büyük katkı sağlayacaktır. Bu konuda ailelerin daha fazla sorumluluk alarak, Türkçe derslerine katılımı artırmaları son derece önemlidir. Gazetenizin değerli okurlarının da bu konuya hassasiyetle yaklaşarak, bu sürece destek olmalarını bekliyoruz. Birlikte, çocuklarımıza sadece dil değil, aynı zamanda kültürel bir miras bırakmak, onların gelecek nesillere sağlam bir kimlik ile ilerlemelerini sağlamak adına önemli bir adım olacaktır. Hep birlikte, daha güçlü bir Türkçe eğitimi için el birliğiyle çaba sarf etmek, çocuklarımızın geleceği adına çok değerli bir adım olacaktır.</p><p>Derneğimizle iletişime geçmek için aşağıdaki kanallar üzerinden bize ulaşabilirsiniz:</p><p><a href="https://www.facebook.com/baselturkailebirligi/">Facebook</a><br><a href="https://www.instagram.com/turkokullaribasel/">Instagram</a></p>

Basel ve Çevresi Türk Okulları Aile Birliği: Türk kültürünü yaşatmaya devam ediyor

19 yaşında olan Aysu Boztoprak, Kantonsschule Zofingen'de son sınıf öğrencisi olarak eğitim hayatına devam ediyor. Kimya ve kozmetik alanlarına duyduğu ilgi, onu kullandığı ürünlerin içeriklerini araştırmaya yönlendirdi. Bakım ürünlerinde kullanılan koruyucu fenoksietanol konulu çalışması Kanti Zofingen'in ödüllü projelerinden biri oldu.

<p>İsviçre'de doğan ve yetişen Aysu Boztoprak, okulda elde ettiği başarılarıyla İsviçre medyasında kendine yer buldu. Bu tutkusu sayesinde, bakım ürünlerinde kullanılan koruyucu fenoksietanol için alternatif bir reçete geliştirdi ve bu çalışması Kanti Zofingen'in ödüllü projelerinden biri oldu.</p><p>Genç ve yetenekli Aysu Boztoprak ile gerçekleştirdiğimiz röportajda, başarısının arkasındaki hikayeyi, kimya ve kozmetik alanlarına olan ilgisini ve gelecek hedeflerini konuştuk. Kendisiyle yaptığımız keyifli söyleşiyi siz değerli okuyucularımızla paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.</p><ul><li><strong>Bize kendinizi tanıtır mısınız?</strong><br>Adım Aysu, 19 yaşındayım, İsviçre'de doğup büyüdüm, şu an kantonsschule Zonfingen'de sonuncu sınıftayım.</li><li><strong>Fenoksietanol gibi koruyucu maddelerle ilgili bir alternatif geliştirmeye nasıl karar verdiniz? Bu konuda sizi motive eden neydi?</strong><br>Kimya ve kozmetik ilgimi çektiği için, kullandığım ürünlerin içerisindeki maddeleri hep araştırıyorum, ve fenoksietanol en sık rastlanan maddelerden biridir. Ayrıca bizim için pek de sağlıklı değil, bu yüzden benim için yapılacak en mantıklı şey bir alternatif bulmaktı. Motivasyonum daha iyi ve sağlıklı içeriklere sahip ürünlere olan ilgimdi, ayrıca laboratuvarda kendim bir şeyler yaratma arzusu da vardı.</li></ul><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c03ef7ba00e.png" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Bu alternatifi geliştirme süreciniz nasıl başladı?</strong><br>Her şeyden önce, fenoksietanol hakkında çok kapsamlı bir araştırma ve analiz yaptım. Çok sayıda resmi bilimsel rapor okudum. Ve sonunda, bir fenoksietanol uzmanı oldum. Etkilerinin, artılarının ve eksilerinin ne olduğunu biliyordum. Fenoksietanolün yerini alacak başka bir madde için etkinlik, kararlılık ve sağlık koşullarını yerine getirmesi gerekiyordu. Ayrıca bir dermatologla ve doğal kozmetik şirketleri Weleda ve Dr Hauschka ile temasa geçtim. Sonunda esansiyel yağlar ve bitki özleri gibi doğal bileşenler fikrini buldum. Bu durumu fark ettiğimde, bu koşulu yerine getirebilecek içerikler için arama ve araştırmalarıma devam ettim.</li><li><strong>Araştırma aşamalarında karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdi?</strong><br>Dürüst olmak gerekirse, fenoksietanol hakkında bu kadar çok veri ve bilgi olacağını beklemiyordum. Çok bunaldım ve verilerimi anlamlı bir şekilde yapılandırmakta zorlandım. Uzun bir süre izimi kaybettim. Ayrıca çalışmamın en başında oluşturduğum yönlendirici soruları da tamamen gözden kaçırdım. Ve çalışmam yaklaşık 100 kaynağa dayanıyor. İntihal nedeniyle bu kaynaklara çok dikkat etmem ve doğru şekilde alıntı yapmam gerekiyordu ki bu da zordu. Ancak, büyük bir disiplin ve gözümün önündeki net hedeflerle tüm zorlukların üstesinden gelebildim.</li></ul><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c03f0823840.png" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Kendi başınıza bu projeyi geliştirmek için nasıl bir yol haritası oluşturduğunuzdan bahseder misiniz?</strong><br>Mümkün olduğunca planlı ve mantıklı bir şekilde ilerlemeye çalıştım. İşe başlamadan önce kabaca bir zaman çizelgesi hazırlamıştım. Fenoksietanolün alternatifi üzerinde çalışmadan önce fenoksietanol ile ilgili tüm verileri toplamam gerektiğini biliyordum ve daha sonra teorik bir alternatif formülasyona sahip olduğumda, sıra onu laboratuvarda yapmaya geldi ve yaptıktan sonra elbette test edilmesi gerekiyordu.</li><li><strong>Bu projeyi okulda veya başka bir yerde sunarken aldığınız geri dönüşler nelerdi?</strong><br>Başından beri hem çevremden hem de öğretmenlerimden hep olumlu geri bildirimler aldım. Projemi sunduğumda okul ve okul yönetimi de çalışmamdan çok etkilendi ve bu da ödül almasına neden oldu. Bununla gurur duyduğumu söylemeliyim.</li></ul><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c03f1c8b5f7.png" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Fenoksietanolun cilt bakım ürünlerinde kullanımı hakkında ne gibi endişeler ve eleştiriler var? Bu endişelere nasıl bir çözüm sundunuz?</strong><br>Çok yüksek konsantrasyonlarda, fenoksietanol oldukça alerjik bir etkiye sahip olabilir ve cildi tahriş edebilir. Hücrelerimizde hücre ölümüne yol açabilir ve aslında kanserle de bir bağlantısı vardır. Ancak çalışmanın kilit noktası, fenoksietanolün bu toksik özelliklere sahip olmasına rağmen, cilt bakımında yalnızca %1'lik bir konsantrasyona kadar kullanılabileceğini ve bu konsantrasyonda yan etkilerin minimum düzeyde olduğunu ortaya koymaktı. Farkında olunması gereken tek şey kümülatif etkilerdir, yani fenoksietanol neredeyse her üründe bulunduğundan ve bazı tüketiciler bu ürünleri günlük olarak kullandığından, fenoksietanolün toksik etkileri kümülatif olabilir. Ancak, kesin etkiler belirsizdir. Ben sadece bu toksik yan etkileri olmayan fenoksietanol alternatifi bir koruyucu geliştirdim. Ancak verebileceğim en iyi tavsiye, prensip olarak fenoksietanol içeren ürünlerden korkmamanız gerektiğidir, çünkü neredeyse tüm tüketiciler herhangi bir yan etki yaşamayacaktır, ancak bu <i>kümülatif etkilerden kaçınmak için günlük olarak kullanılan her ürünün fenoksietanol içermediğinden</i> emin olabilirsiniz.</li></ul><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c03f2be3a12.png" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Geliştirdiğiniz reçetenin çevre dostu olma yönü de var mı? Bu çalışmada sürdürülebilirlik nasıl bir yer tutuyor?</strong><br>Dürüst olmak gerekirse, sürdürülebilirliği dikkate almadım. İçerik ve ürün geliştirme sürecinin arkasında genellikle büyük şirketler ve ekipler olduğunu unutmamalıyız. Hepsini kendi başıma yaptım ve çevre dostu olma ve sürdürülebilirliği son yıl projemin bir parçası olarak dahil etmem mümkün değildi. Bununla birlikte, sürdürülebilirliğin öneminin bir savunucusuyum ve yaptığım her şeyde buna sadık kalmaya çalışıyorum. Özellikle, fenoksietanol sentetik bir madde olduğu için, alternatifimin burada daha iyi olduğunu söyleyebilirim, ancak alternatifin endüstriyel üretimi ile karşılaştırıldığında, fenoksietanol ile aynı sürdürülebilirlik değerlerine sahip olmaya yakındır.</li><li><strong>Gelecekte bilimsel araştırmalara veya biyoteknoloji alanına devam etmeyi düşünüyor musunuz? Bu projeden sonra hangi alanlarda araştırmalar yapmayı planlıyorsunuz?</strong><br>Gelecekte bilimsel araştırma ve biyoloji alanında çalışmak istiyorum. Ancak kozmetik sektöründe çalışmayı tercih ederim. Kendi ürünlerimi piyasaya sürmeyi de hayal edebiliyorum. Ama bu muhtemelen 10 yıl uzakta gibi görünüyor. Yakın gelecekte ciddi bir araştırma yapma planım yok. Ama bir şey ilgimi çekerse, her zaman hobi olarak araştırma yaparım, evde deneyler yapabilirim veya kendi ürün versiyonlarımı yapmaya ve her şeyi kendi üzerimde test etmeye çalışırım.</li><li><strong>Bu projeyi geliştirme sürecinde size en çok kimler destek oldu? Ailenizden veya öğretmenlerinizden aldığınız yardımlar nasıl oldu?</strong><br>Tabii ki mentor öğretmenim vardı, ilk temas noktam oydu ve her şeyi ona bildirmek zorundaydım. Ama neredeyse kendi başıma çalışmama izin verdi. Her şeye kendim karar vermeme ve kendimi yönlendirmeme izin verildi. Ama yine de bana çok yardımcı oldu ve her zaman sorularıma cevap verebildi ve çalışmalarımı kontrol etmeye devam etti. Arkadaşlarım da bana yardımcı oldu. Bana her zaman inandılar ve eksik hissettiğimde bana her zaman motivasyon verdiler. Onlara okumaları için çalışmalarımı verdim ve onların geri dönüşlerini almaya devam ettim, ayrıca sunumumu benim için 3 kez dinlemek zorunda kaldılar... Çalışmamı teslim ettiğim gün bir hata fark ettim ve o gün arkadaşlarımdan biri hayatımı kurtardı. Çevrem için çok minnettarım ve beni gerçekten destekleyen doğru insanları bulduğum için kendimi çok şanslı görüyorum.&nbsp;</li></ul><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/67c03f5301f68.png" width="1024" height="576"></figure><p>Ailem de bana yardımcı oldu, özellikle de proje teslimimden birkaç gün önce işle meşgul olduğumda benimle ilgilenen ve hatta gecenin bir yarısı çalışmamı yazdıran annem. O olmasaydı bu da mümkün olmazdı. İnanılmaz bir etkisi olan diğer kişi ise annemin arkadaşı (ben de onu arkadaşım olarak görüyorum) teslimden önceki son birkaç gün beni evinde ağırladı ve tüm çalışmaları benimle birlikte gözden geçirerek bana çok değerli geri bildirimlerde bulundu. Kuzenimi de unutmamalıyım. 100 kaynağımla ilgili büyük bir karmaşa yaşadığımda saatlerce benimle birlikte inceledi ve her soruma cevap verebildi. Bu çalışma bana yardımcı olan tüm bu insanların etkileşiminin bir ürünüdür, bunu tek başıma başaramazdım.</p><ul><li><strong>Genç bir öğrenci olarak, bilim ve inovasyon konusunda diğer öğrencilere neler tavsiye edersiniz? Kendilerini geliştirmeleri için hangi adımları atmalılar?</strong><br>Ben kesinlikle bir uzman değilim. Sanırım, önemli olan ilgi. Eğer birisi yeterince ilgileniyorsa, o kişi araştırmak isteyecek ve bunu yapmaktan mutluluk duyacaktır. Bilim ve inovasyon büyük konular. Herkesin kendini sınırlaması ve kalbine yakın olana odaklanması bir avantaj olacaktır. Ve tabii ki kaynaklarınızı kullanmak mantıklı olacaktır. Hepimiz 2025 yılında yaşadığımız ve internete kolay erişimimiz olduğu için çok şanslıyız. Her şey hakkında ÇOK fazla bilgi var. Bu medyayı ve verileri tüketmek önemli. Ancak bunu ciddiye almak istiyorsanız, kesinlikle bunun teşvik edildiği bir okula kaydolmanız ve benim yaptığım gibi öğretmenlerle çalışmaya devam etmeniz gerekir.</li><li><strong>Bu projeyi İsviçre medyasına yansıtan haberler hakkında ne düşünüyorsunuz? Medyanın ilgisi projeye olan motivasyonunuzu nasıl etkiledi?</strong><br>Medyanın çalışmalarımla ilgilenmesinden elbette çok mutluyum. Bu, çalışmalarım ve kendim için bir resmiyet yarattı. Ama medyanın ilgisi benim motivasyonumu etkilemiyor. Bunu bir hedef olarak belirlemedim. Kendi ilgimden dolayı yaptım.</li><li><strong>Bu tür bilimsel çalışmaların gençler için önemini nasıl görüyorsunuz? Geleceğin bilim insanları için bu gibi projelerin yolu nasıl açılabilir?</strong><br>Ciddi bilimsel çalışmanın nasıl bir şey olduğunu anladım. Gelecekte, en azından benimkinde, bundan daha fazlası olacak ve kendi adıma, bu işlerin nasıl yürüdüğünü ve nasıl ilerleyeceğimi şimdi biliyorum. Elbette herkes için farklıdır ama benim için önemli olan artık kendi yaptığım gerçek bir şeyi elimde tutuyor olmam. Benim adıma, bana ait bir şey. Bu beni mutlu ediyor ve gururlandırıyor ve bence bu başlı başına önemli ve faydalı. Bence okullar bizi geleceğe hazırlamak için bu tür projeleri teşvik etmekten sorumlu. Okulumun bunu çok iyi başardığını düşünüyorum. Bu tür projeleri yapmanın başka bir yolunu göremiyorum.&nbsp;Eğitime ve bunu geliştirecek kurumlara erişim çok kritik bir noktayı oluşturuyor.</li></ul><p>&nbsp;</p>