Doktorlar, özellikle yapay zekâ teknolojilerinin kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte internette yapılan sağlık araştırmalarında daha temkinli olunması gerektiğini vurguluyor.

Güvenilir kaynaklardan elde edilen bilgiler, hastalara belirtiler hakkında bilgi sahibi olma ve doktora hazırlıklı gitme imkânı sunabilir. Fakat bilinçsizce yapılan bir arama, daha doktora ulaşmadan kişide kaygının artmasına neden olabilir.

Google’da yapılan bir aramanın ardından çıkan ilk sonuca hemen tıklamak cazip gelebilir; fakat bu her zaman en doğru bilgiye ulaşacağınız anlamına gelmez.

Bazı siteler, sonuçlarda üst sıralarda yer almak için reklam vererek sponsorlu bağlantılar aracılığıyla öne çıkabiliyor. Bu nedenle, Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) ya da ülkelerin resmi sağlık kurumlarının siteleri gibi güvenilir platformlardan bilgi almaya özen gösterin.

Psikolog John Grohol’a göre, çevrimiçi davranışlarımızda otomatik olarak ilk bağlantıya yönelmek yaygın bir alışkanlık haline gelmiş durumda.

Yapay zekâ bilgi kaynağı olarak güvenli mi?

Bu, yapay zekâ aracının sunduğu bilgilerin niteliğine göre değişiyor. Günümüzde birçok kullanıcı hızlı yanıtlar almak için yapay zekâ tabanlı sistemlere yöneliyor. Bazı aramalarda, doğrudan sonuç sayfasının üst kısmında yapay zekâ tarafından oluşturulan özetlere ulaşmak mümkün.

Ancak bu tür araçlar her zaman kaynak göstermeyebilir. Bu da paylaşılan bilginin doğruluğunu değerlendirmeyi zorlaştırır. Ayrıca yapay zekâ sistemleri zaman zaman gerçek olmayan, uydurma bilgiler de sunabiliyor. Bu tür durumlara sektörde "halüsinasyon" adı veriliyor. Eğer sistem kaynak belirtmiyorsa, ekstra dikkatli olunması öneriliyor.

Doğru sorular sorun

Nasıl bir arama yaptığınız, karşınıza çıkacak sonuçları doğrudan etkiler. Uzmanlar, bir hastalığı varsayarak değil, belirtiler üzerinden bilgi aramanın daha sağlıklı olduğunu belirtiyor.

ABD’deki Cleveland Clinic’ten Dr. Eric Boose’a göre, "Doğru bilgiye ulaşmak için öncelikle doğru soruların sorulması gerekiyor." Örneğin, "Bu yumru kanser mi?" demek yerine "Derimin altındaki yumrunun nedenleri neler olabilir?" şeklinde bir yaklaşım benimsenmeli.

Yanlış sorularla yapılan aramalar, özellikle arama sonuçlarında ilk sıralarda çıkan bazı bağlantılara odaklanıldığında, diğer olası nedenleri göz ardı etmenize neden olabilir.

Öte yandan, bazı durumlarda hiç zaman kaybetmeden doğrudan tıbbi yardım almak gerekir. Örneğin felç belirtileri varsa, internet araştırması yapmak yerine acil servise başvurmak hayat kurtarıcı olabilir. Brown University Health Urgent Care’den Dr. Olivier Gherardi de bu konuda uyarıyor: “Belirli bir sürede müdahale gerektiren sorunlarda gecikmemek çok önemlidir.”

Teşhis koymak, yalnızca bu konuda eğitim almış uzman doktorların yapabileceği bir iştir.

Amerikan Aile Hekimleri Akademisi’nden Dr. Sarah Sams’a göre, küçük rahatsızlıklarla ciddi hastalıkların aynı semptomları paylaşması çok yaygındır. Örneğin idrarda kan görülmesi, kanserin belirtisi olabileceği gibi, böbrek taşı veya bir enfeksiyon nedeniyle de olabilir.

Aynı şekilde, ani kilo kaybı da kansere işaret edebilir, fakat aşırı çalışan bir tiroid ya da kişinin fiziksel olarak daha aktif hale gelmesine neden olan bir yaşam tarzı değişikliği de bu durumu açıklayabilir.

Bu gibi durumlarda, gerekli testleri yapabilecek ve kişisel sağlık geçmişinizi bilen bir hekimin görüşü en güvenilir yöntem olacaktır.