AB ve Avrupalı üreticiler, söz konusu kararı “tamamen haksız” olarak nitelendirerek sert tepki gösterdi.
Çin Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, “geçici” nitelikteki bu gümrük vergileri yüzde 21,9 ile yüzde 42,7 arasında değişecek ve salı gününden itibaren yürürlüğe girecek. Vergiler; taze ve işlenmiş peynirler, küflü peynirler ile bazı süt ve krema ürünlerini kapsıyor. Pekin yönetimi, bu ürünlerin Avrupa’da sübvansiyonlardan yararlandığını ve bunun Çinli üreticilere “önemli zarar” verdiğini savunuyor.
Avrupa Komisyonu Sözcüsü, gelişmeyi AB-Çin ilişkileri açısından “son derece olumsuz” olarak değerlendirirken, Fransa Ulusal Süt Endüstrisi Federasyonu Başkanı François-Xavier Huard ise kararı “şok edici ve ağır bir darbe” sözleriyle tanımladı. Federasyon, Lactalis ve Danone gibi büyük Fransız süt ürünleri üreticilerini temsil ediyor.
Misilleme İddiası
Çin hükümeti, söz konusu kararı Ağustos 2024’te başlatılan bir antisübvansiyon soruşturması kapsamında aldığını ve sürecin Çin Süt Ürünleri Birliği’nin talebi üzerine başlatıldığını belirtiyor. Ancak Avrupalı yetkililer, bu adımın bir misilleme olduğunu düşünüyor.
Soruşturmanın, AB’nin Çin’de üretilen elektrikli araçlara yüksek gümrük vergileri uygulama kararını açıklamasının hemen ardından duyurulmuş olması, bu görüşü güçlendiriyor. Avrupa Komisyonu’na göre, Çin’in süt ürünleriyle ilgili soruşturmasını 21 Şubat’ta tamamlaması bekleniyor. Bu tarihte geçici vergilerin kalıcı hale gelmesi ihtimali bulunuyor.
Brüksel Pekin’i İkna Etmeye Çalışıyor
Brüksel yönetimi, Çin’i bu uygulamadan vazgeçirmeyi hedefliyor. Avrupa Komisyonu Sözcüsü Olof Gill, soruşturmanın “tartışmalı iddialara ve yetersiz kanıtlara dayandığını” belirterek, alınan önlemlerin gerekçesiz ve temelsiz olduğunu vurguladı. Gill ayrıca, AB’nin çiftçilerini ve ihracatçılarını korumak amacıyla Dünya Ticaret Örgütü nezdinde de girişimlerde bulunulduğunu hatırlattı.
Geçtiğimiz hafta Çin, AB’den ithal edilen domuz eti ve yan ürünlerine de yüzde 4,9 ile yüzde 19,8 arasında değişen “anti-damping” vergileri uygulanacağını duyurmuştu. Bu karar, daha önce yüzde 62,4’e varan geçici vergilerle karşı karşıya kalan Avrupalı domuz üreticileri tarafından görece daha olumlu karşılanmıştı.
Ticari Gerilim Derinleşiyor
AB ile Çin arasındaki ticari gerilimler 2024’ten bu yana artarak devam ediyor. Avrupa Birliği, Çin’i otomotiv sektöründe haksız rekabet yaratmakla suçlarken, çelik üretiminde verilen yoğun sübvansiyonların Avrupa sanayisini tehdit ettiğini savunuyor. Bu nedenle Avrupa Komisyonu, sonbaharda Avrupalı çelik üreticilerini korumaya yönelik benzeri görülmemiş önlemler önermişti.
Öte yandan, Çin’in nadir toprak elementleri ihracatına getirdiği kısıtlamalar da Avrupa ekonomisinin birçok alanında endişe yaratmış durumda. Bu gerilimler, Çin ile Hollanda arasında çip üreticisi Nexperia üzerinden yaşanan anlaşmazlıkla birlikte daha da tırmanmış bulunuyor.
