Çarşamba günü açıklanan anlaşma kapsamında, iki ülke arasında "ABD-Ukrayna Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu" adı altında ortak bir yatırım yapısı oluşturulacak.
Ukrayna Başbakan Birinci Yardımcısı Yulia Svyrydenko, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, “ABD ile birlikte ülkemize küresel yatırım çekecek bir fon kuruyoruz” ifadelerini kullandı. Anlaşma, Ukrayna’ya yatırım çekmeyi ve ekonomik kalkınmayı teşvik etmeyi hedefliyor.
Kaynakların tam denetimi Ukrayna’da kalacak
Fon kapsamında karada ve denizde bulunan tüm doğal kaynaklar, Ukrayna’nın egemenliği ve mülkiyeti altında kalmaya devam edecek. Kiev yönetimi, kaynakların nerede ve nasıl çıkarılacağına karar verme hakkını elinde tutarak, yer altı kaynaklarının devlete ait olmaya devam edeceğini vurguladı.
Eşit Katılım ve Ortak Yönetim
Kurulan fon, eşit ortaklık ilkesi doğrultusunda yüzde 50-50 oranında iki ülke tarafından ortak şekilde yönetilecek. Hiçbir taraf, çoğunluk kararı alma yetkisine sahip olmayacak. Bu yapı, karşılıklı güven ve eşitlik temelinde şekillendirildi.
Devlet şirketlerine dokunulmayacak
Ukrayna’daki devlet kurumlarının hukuki yapılarında herhangi bir değişiklik öngörülmüyor. Energoatom ve Ukrnafta gibi kamu şirketleri, devletin mülkiyetinde kalmayı sürdürecek.
Yeni Gelir Kaynaklarıyla Finanse Edilecek
Fonun finansmanı, petrol, gaz ve kritik mineraller için verilecek yeni ruhsatlardan elde edilecek gelirlerin yüzde 50’si ile sağlanacak. Halihazırda süren projelerden veya mevcut bütçeden herhangi bir kaynak aktarımı yapılmayacak.
Borç yükümlülüğü getirmiyor
Anlaşma kapsamında Ukrayna’ya herhangi bir borç yükümlülüğü getirilmediği bildirildi. Taraflar, bu yapının karşılıklı ekonomik potansiyeli artırmak için kurulduğunu belirtiyor.
Vergi muafiyeti ve uzun vadeli ortaklık
Fonun gelirleri ve katkıları, hem ABD hem de Ukrayna’da vergiye tabi tutulmayacak. Bu da yatırımların daha yüksek getiri sağlamasını amaçlıyor. Taraflar, fonun onlarca yıl sürecek kalıcı bir ortak yatırım olarak planlandığını duyurdu.
ABD'den yatırım ve teknoloji desteği
ABD hükümeti, Uluslararası Kalkınma Finans Kurumu (DFC) aracılığıyla fonu doğrudan destekleyecek. DFC, hem ABD ve Avrupa şirketlerinden hem de Ukrayna’yı destekleyen diğer ülkelerden yatırım ve teknoloji transferi sağlamaya yardımcı olacak. Teknolojik işbirliği, anlaşmanın temel bileşenlerinden biri olarak öne çıkıyor.
AB yol haritası ile uyumlu
Anlaşmanın, Ukrayna Anayasası ve Avrupa Birliği’ne entegrasyon süreciyle çelişmediği vurgulandı. Kiev yönetimi, bu işbirliğinin ülkenin uluslararası taahhütleriyle uyum içinde olduğunun altını çizdi.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ise sosyal medya paylaşımında, bu ortaklığın Amerikan sermayesinin ve uzmanlığının Ukrayna'nın ekonomik kalkınmasını hızlandıracak şekilde seferber edilmesini sağlayacağını belirtti.
Taraflar, bu anlaşmanın Ukrayna’nın küresel yatırımcılar için güvenilir bir ortak olduğunu göstereceğini ve gelecek on yıllarda sürdürülebilir kalkınma için temel teşkil edeceğini umuyor.
