Turgut

Solothurn Türk Spor Kulübü, 42. yılını coşkuyla kutlamak adına Biberarena`da unutulmaz bir eğlence gecesi düzenledi. Ünlü sanatçı Esra Sezer'in etkileyici performansıyla başlayan gece, dans, müzik ve coşkulu kutlamalarla dolu dolu geçti.

Solothurn Türk Spor Kulübü, 42. yıl kutlaması

1 Temmuz 2025 itibarıyla İsviçre’de E-Bike, yük bisikleti (Lastenvelo), elektrikli scooter (E-Trottinette) ve diğer hafif motorlu taşıtlar için yeni trafik kuralları uygulanacak. Federal Hükümet, artan taşıt çeşitliliğine ve trafik güvenliğine uyum sağlamak amacıyla bu düzenlemeyi yaptı.

Artan güvenlik kaygıları

<p>Artan kullanım ve güvenlik ihtiyacına yanıt olarak, E-Bike, yük bisikleti ve benzeri araçlar için İsviçre’de yeni düzenlemeler yürürlüğe giriyor</p><p><strong>Ağırlığa Göre Yeni Kategoriler</strong></p><p>Yeni düzenlemeyle birlikte "ağır motorlu bisiklet" adında yeni bir araç kategorisi oluşturuluyor. Bu sınıfa şunlar giriyor:</p><ul><li>25 km/s hıza kadar pedal destekli olan,</li><li>250 kg ile 450 kg arasında toplam ağırlığa sahip yük bisikletleri.</li></ul><p><strong>Bu araçlar için:</strong></p><ul><li>Kask takma zorunluluğu,</li><li>Plaka alma zorunluluğu,</li><li>M sınıfı sürücü belgesi zorunlu hâle geliyor.</li></ul><p>Ayrıca "hafif motorlu bisiklet" sınırı da 200 kg’dan 250 kg’a çıkarılıyor.</p><h3>Yeni Araç Tipleri ve Tanımlar</h3><p>Yeni trafik düzenlemesi üç farklı araç tipi tanımlıyor:</p><ol><li>Hafif motorlu bisikletler (≤250 kg, ≤25 km/s)</li><li>Hızlı motorlu bisikletler (≤45 km/s)</li><li>Ağır motorlu bisikletler (250–450 kg, ≤25 km/s)</li></ol><p>Sadece hafif motorlu bisikletlerde ehliyet veya plaka gerekmezken, diğer iki gruba yasal zorunluluklar getiriliyor.</p><h3>Yük Bisikletlerinde Çocuk Taşıma</h3><p>Yeni düzenlemeyle yük bisikletlerinde dört çocuğa kadar taşımaya izin verilecek. Daha önce bu sayı ikiyle sınırlıydı.<br>Tek şart: Güvenli kemer sistemine sahip çocuk koltuklarının bisiklete sabitlenmiş olması.<br>Ayrıca, belediyeler artık bu tür araçlar için özel park alanları oluşturabilecek.</p><h3>Trafik İşaretleri ve Yol Kullanımı</h3><p>Yeni düzenlemeye göre:</p><ul><li>“Bisiklet” simgesi artık klasik bisikletlerin yanı sıra yavaş ve hızlı E-Bike’lar, E-scooter’lar (20 km/s’ye kadar), Segway’ler, motorlu tekerlekli sandalyeler ve 250 kg’a kadar olan yük bisikletlerini de kapsıyor.</li><li>Hızlı ve ağır taşıtlar ise “motorlu bisiklet” simgesiyle tanımlanacak.</li></ul><h3>Kaldırımlar ve Ortak Yollar</h3><ul><li>Hızlı ve ağır araçlar, motorları kapalı olsa bile kaldırımları veya yaya-bisiklet yollarını kullanamayacak.</li><li>Hafif araçlar (E-Bike, E-scooter gibi) belirli tabelalara göre yavaş hızda bu alanları kullanabilecek.<br>Engelli bireyler bu kısıtlamalardan muaf tutulacak.</li></ul><h3>Yerel Esneklik ve Yol Planlaması</h3><p>Kantonlar ve belediyeler, ağır ve hızlı taşıtların bisiklet yollarını kullanıp kullanamayacağına kendileri karar verebilecek. Bu da, yerel trafik planlamasında daha fazla esneklik sağlıyor.</p>

E-Scooter ve E-Bike için yeni kurallar yürürlüğe giriyor

Kadın cinayetleri toplumda ‘feminizid’ olarak tanımlanıyor. Ancak bu terim İsviçre Ceza Kanununda hâlâ yer almıyor. Geçtiğimiz salı günü Neuchâtel’de iki erkek, bir kadını canlı canlı yaktıkları gerekçesiyle mahkûm edildi. Yayınlanan basın açıklamasında “feminizid” ifadesi kullanıldı.

İsviçre’de Feminizid tartışması

<p>Ancak dava sürecinde sadece “öldürmeye teşebbüs” dikkate alındı. “Feminizid” ifadesini kullanan kişi ise bir avukattı. Bu durum, kavramın adli sistemde yer bulamamasının doğrudan bir örneği olarak gösteriliyor.</p><h3>Toplumda Var, Hukukta Yok</h3><p>“Feminizid” kelimesi, kadınların ya da kız çocuklarının sırf kadın oldukları için öldürülmesini tanımlar.</p><p>Fransızca’da bu kelime 2015 yılında “Le Petit Robert” sözlüğüne eklendi. İsviçre’de ise 2019’daki feminist grevden sonra günlük dilde ve medyada sıkça kullanılmaya başlandı.<br>Ancak yasalarda hâlâ yer almıyor. Neuchâtel polisi, 2023 Haziran’ında yayınladığı bir basın açıklamasında bu terimi resmî olarak kullanan ilk kolluk kuvveti oldu.</p><p>Polis sözcüsü Georges-André Lozouet, bu kararı savcıyla birlikte aldıklarını ve toplumun bu kelimeyi artık kullandığını belirtiyor. Ayrıca istatistiksel olarak da gerçekliği olduğunu vurguluyor:<br>Son 20 yılda Neuchâtel kantonunda erkekler tarafından öldürülen kadınların %95’i ev içi şiddet bağlamında hayatını kaybetmiş.</p><h3>Hukukçular İkiye Bölünmüş Durumda</h3><p>Bazı hukukçular bu terimin fazla politik olduğunu düşünüyor. Valais Kantonu Başsavcısı Béatrice Pilloud şöyle diyor:<br>“Ceza yasasında yer almayan bir kavramı siyasi bir tartışmaya hizmet etmesi için kullanmayı reddediyorum. Savcılığın görevi, yalnızca yasal tanımlarla hareket etmektir.”</p><p>Bern, Cenevre ve Jura kantonları da aynı çekinceleri taşıyor. Jura’da terimin kullanılması yasak olmasa da resmî belgelerde tercih edilmiyor.</p><p>Waadt Kantonu Savcılığı'ndan Vincent Derouand ise bu tartışmaya farklı yaklaşıyor: “Bu kelimenin ceza yasasına alınması tanımsal karmaşayı ortadan kaldırır.” Çünkü kimileri her kadın cinayetini feminizid olarak görürken, kimileri bunu yalnızca kadın düşmanlığına dayalı cinayetlerle sınırlı tutuyor.</p><h3>İsviçre’de Artan Kadın Cinayetleri</h3><p>2025 yılı başından bu yana İsviçre’de 18 feminizid vakası kayda geçti.<br>Bunlardan biri Fribourg’da işlendi. Olayın ardından bazı kanton milletvekilleri harekete geçti ve İsviçre Ceza Kanunu’na “feminizid” kavramının resmî olarak eklenmesi için girişimde bulundu.</p>

Kadın cinayetleri İsviçre ceza kanununa girmeli mi?

İsviçre’de bazı işyerlerinde nakit ödeme yasağı gündeme geldi. Özellikle kebapçılar, kuaför salonları ve nargile barları gibi işletmelerin kara para aklama faaliyetlerine alet edildiği şüphesiyle hedef alındığı belirtildi.

Kara para aklama şüphelerinde artış

<p>Ulusal Konsey Üyesi Martin Candinas (Merkez/Grisons), "mafya yapılarının" belirli sektörler aracılığıyla yasa dışı kazançlarını akladığı gerekçesiyle, nakit kullanımının bu alanlarda geçici olarak yasaklanmasını önerdi.</p><p>2024 yılında şüpheli işlem bildirimleri %27,5 oranında arttı. Federal Mali Bilgiler Bürosu (MROS) verilerine göre, bu bildirimlerin büyük kısmı manikür salonları, pizza servisleri, çay evleri, kuaför salonları ve paket servis işletmelerinden geldi.</p><p>Candinas, bu artışı gerekçe göstererek nakit ödeme yasağının “akıllıca” olup olmayacağını Federal Konsey’e sordu.</p><h3>Hükümetten çekinceli yaklaşım</h3><p>Ancak Federal Konsey, nakit yasağına sıcak bakmıyor. Böyle bir düzenlemenin orantılılık ve ekonomik özgürlük açısından ciddi hukuki sorunlara yol açabileceğini ifade etti. Ayrıca, yasağın kolaylıkla aşılabileceği uyarısında bulundu.</p><p>Candinas ise, dürüst işletmelerin de bu süreçten etkileneceğini kabul ediyor; fakat uzun vadede bunun "onların lehine" olacağını savunuyor. Ayrıca, nakit paranın kaynağının daha iyi denetlenmesi için bankaların daha fazla sorumluluk alması gerektiğini belirtti.</p><h3>2025 sonunda ulusal strateji geliyor</h3><p>Federal Konsey, konuya ilişkin geniş kapsamlı bir yasağı reddetse de, 2025 sonuna kadar organize suçla mücadeleye yönelik ulusal bir strateji oluşturulacağını duyurdu. Bu stratejide kara para aklama ile mücadele önemli bir başlık olacak.</p><h3>Kara para aklama nedir?</h3><p><i>Kara para aklama</i>, yasa dışı yollarla elde edilen paranın yasal yollardan kazanılmış gibi gösterilmesi sürecidir. Örneğin uyuşturucu ticareti, dolandırıcılık veya yolsuzlukla elde edilen "kirli" para; banka işlemleri, ticaret, şirketler ya da kripto paralar aracılığıyla dolaşıma sokularak izlenemez hale getirilir ve “temiz” gibi gösterilir. Amaç, bu parayı yasal görünüm altında özgürce kullanabilmektir.</p>

Kebapçılarda ve kuaförlerde nakit dönemi sona mı eriyor?

İsviçre İstihbarat Teşkilatı (NDB) ile ilgili casusluk skandalında yeni bir aşamaya geçildi. Federal Hükümet, Federal Savcılığın başvurusu üzerine, devlet güvenliğini ilgilendiren hassas bir konuda resmi soruşturma başlatılmasına onay verdi. 

Casusluk şüphesi

<p>NDB ile özel şirketler arasında paylaşılan verilerin Rus istihbaratına ulaşmış olabileceği iddiası sonrası, Federal Hükümet cezai soruşturma başlattı.</p><p>SRF’nin araştırmalarına göre, NDB siber güvenlik departmanının özel şirketlerle paylaştığı hassas bilgiler, dolaylı yollardan Rus istihbaratının eline geçmiş olabilir.</p><h3>Hassas Bilgiler Rusya’ya mı Aktı?</h3><p>NDB, siber saldırıları tespit etmek ve önlemek amacıyla özel siber güvenlik firmalarıyla bilgi paylaşımında bulunuyordu. Ancak bu firmalardan biri olan Kaspersky ile yapılan veri paylaşımının, Rus istihbaratıyla bağlantılı olabileceği iddia edildi.<br>Olayın üzerinden en az beş yıl geçmiş olmasına rağmen, iki batılı istihbarat servisi durumu fark ederek NDB’yi uyardı. SRF’nin kısa süre önce yayımladığı araştırma, bu uyarıların ciddiyetini ortaya koydu.</p><h3>Savcılıktan Spionaj Şüphesi</h3><p>Federal Savcılık, yalnızca bilgi paylaşımıyla kalmayıp “yabancı bir devlet için yasaklı faaliyetler yürütüldüğü” ve “siyasi casusluk yapıldığı” şüphesiyle soruşturma başlattı. Bu suçlamalar, İsviçre Ceza Kanunu’nda klasik casusluk suçları arasında yer alıyor ve üç yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor.</p><h3>Federal Hükümet Soruşturmaya Onay Verdi</h3><p>Casusluk gibi kritik devlet meselelerinde soruşturma açılması için Federal Hükümetin özel izni gerekiyor. 13 Haziran 2025 tarihli oturumda bu izin verildi.<br>Adalet Bakanlığı (EJPD), bu yetkilendirme kararını resmi olarak açıkladı. Soruşturma şu anda “bilinmeyen kişiler” üzerinden yürütülse de, NDB’nin itibarı ciddi zarar görmüş durumda.</p><h3>Deliller Zaten Toplanmaya Başlamış</h3><p>Savcılık, hükümetin onayını beklerken harekete geçmiş ve 2024 yılı içinde delil toplama işlemlerini başlatmış. Şu an için NDB çalışanlarının evlerine baskın yapılıp yapılmadığı açıklanmış değil.</p><p>NDB, sürece dair yaptığı açıklamada, “Federal Savcılıkla iş birliğine açık olduklarını ve tüm taleplere eksiksiz yanıt vereceklerini” belirtti.</p><p>Bu gelişme, İsviçre tarihinde federal bir istihbarat kurumuna yönelik ilk resmî casusluk soruşturması olarak kayda geçti.</p>

İsviçre istihbaratında Rusya krizi: Casusluk soruşturmasına onay

İsviçre’de Avrupa Birliği (AB) vatandaşları için transit geçiş ücreti uygulanması yeniden siyasi gündeme taşındı. Bern’deki Ulusal Konsey’de 200 milletvekilinden 90’ı, Gothard Tüneli'nde yaşanan trafik sıkışıklığını hafifletmek amacıyla AB vatandaşlarından yol ücreti alınmasını destekliyor.

30 ila 60 frank arası ücret önerisi

<p>Bu önerinin özellikle, İtalya’ya tatile giden Alman ve Hollandalı turistleri hedef aldığı belirtiliyor. Amaç, bu sürücülerin İsviçre’yi kullanmak yerine alternatif güzergâhları tercih etmelerini sağlayarak, Gothard ve San Bernardino geçişlerinde trafik yükünü azaltmak.<br><i>SonntagsZeitung</i> gazetesine göre, Ulusal Konsey’e sunulan beş farklı önergeyle, İsviçre'den sadece duraksamadan transit geçen yabancı plakalı araçlara, trafik yoğunluğuna göre 30 ila 60 İsviçre Frangı arasında değişen bir ücret uygulanması talep ediliyor.</p><p><strong>Plaka tanıma sistemleri devrede olabilir</strong><br>Teknik olarak bu uygulama, sınır geçişlerinde kurulacak kamera sistemleriyle araç plakalarının okunması ve veri karşılaştırması ile mümkün olacak. Önerinin arkasındaki isimlerden biri olan Uri kantonundan merkez sağ milletvekili Simon Stadler, bu ücretlendirme ile yerel köy yollarındaki yoğun trafiğin azaltılmasını hedefliyor.</p><h3>"Açıkça ayrımcılık olur"</h3><p>Ancak öneri, bazı uzmanlar ve AB ile ilişkiler açısından ciddi eleştiriler alıyor. Kuzeybatı İsviçre Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nden ulaşım uzmanı Prof. Alex Erath, uygulamanın AB vatandaşlarına karşı açıkça ayrımcı olacağını vurguluyor.</p><p>ETH Zürih’ten trafik yönetimi uzmanı Prof. Kay Axhausen da benzer uyarılarda bulunarak, böyle bir adımın AB ile diplomatik gerginliklere yol açabileceğini ifade ediyor.</p><p>Yasa teklifini destekleyenler arasında, UDC, Sosyalist Parti, Yeşiller, PLR ve Merkez Parti'den toplamda 90 milletvekili bulunuyor. Tartışmalar önümüzdeki aylarda daha da hararetlenebilir.</p>

Avrupa Birliği vatandaşlarına transit geçiş ücreti gündemde

İsviçre’de yaşlı bireyler arasında intihar oranı hızla artıyor. RTS (Batı İsviçre Radyo ve Televizyonu) tarafından açıklanan verilere göre, 2023 yılında yaşlı bireyler (özellikle 85 yaş üzeri) diğer yaş gruplarına kıyasla 42 kat daha fazla intihar etti. 

Nedeni Ötanazi

<p>Uzmanlara göre bu durumun başlıca nedeni, yaşlılar arasında giderek daha yaygın hale gelen ötanazi (yardımlı intihar) uygulamaları.</p><h3>Ötanazi Yaşlandıkça Daha Fazla Tercih Ediliyor</h3><p>İsviçre’de 2023 yılında 65–84 yaş grubundaki intiharların %80’i, 85 yaş üstündekilerin ise %90’ı ötanazi ile gerçekleştirildi. Bu oranlar, yardımlı intiharın yaşla birlikte ciddi şekilde arttığını gösteriyor.</p><p>Son 25 yılda ötanazi büyük bir ivme kazandı. RTS’nin analizine göre, 2010’lu yılların başında, ötanazi ve geleneksel intihar oranlarının grafiklerde kesişmesi, ötanazinin giderek geleneksel intiharın yerini aldığını gösteriyor.</p><h3>Uzmanlar Arasında Fikir Ayrılığı</h3><p>Lausanne Üniversitesi Hastanesi’nden Psikiyatrist Pierre Vandel, ötanazi kararının mutlaka intihar düşüncesiyle bağlantılı olmadığını savunuyor: “Bazı insanlar hayatlarını bilinçli şekilde sonlandırmak isteyebilir ama bu, klasik intihar değildir.”<br>Ancak bazı meslektaşları ötanazi ile klasik intiharı aynı kategoride değerlendirmekte.</p><p>Ötanazi kuruluşu Exit’in Batı İsviçre Eş Başkanı Jean-Jacques Bise ise bu farkı net biçimde ortaya koyuyor: “Bilinçli şekilde hayatına son vermek isteyen kişiler, farklı değerlendirilmelidir. Biz umutsuzluk içindeki insanlara değil, ölüm hakkını bilinçli kullananlara yardım ediyoruz.”</p><p>Exit, 1982 yılından bu yana üyelerine ötanazi hizmeti sunuyor. 2014’ten itibaren, ölümcül olmayan ama çoklu kronik rahatsızlıkları olan bireyler için de bu hizmet sağlanmaya başlandı.</p><h3>Kadınlarda Ötanazi Hızla Yükseliyor</h3><p>Veriler ayrıca cinsiyet farklılıklarını da ortaya koyuyor. 2010’lara kadar erkekler arasında intihar oranı kadınlara göre çok daha yüksekti. Ancak son yıllarda kadınlar da ötanaziyi daha sık tercih etmeye başladı. Kadınların neredeyse tamamı ötanaziyi seçerken, erkekler arasında hâlâ önemli oranda klasik (desteksiz) intihar görülüyor.</p><p>Psikiyatrist Vandel’e göre bu farkın nedeni iletişim biçimleri olabilir: “Erkekler duygularını kadınlar kadar açık ifade etmiyor. Bu yüzden onların intihar riski geç fark ediliyor.”</p><h3>Sosyal İzolasyon ve Depresyon Ana Etken</h3><p>Vandel’e göre yaşlı bireylerde klasik intiharların başlıca nedenleri depresyon ve yalnızlık. Exit’e göre ise ağır psikolojik rahatsızlığı olan bireyler, uygun şartlar sağlandığında ötanazi hizmetinden faydalanabiliyor, ancak sadece depresyondan ötürü değil, temel hastalık nedeniyle.</p>

İsviçre'de yaşlılarda intihar oranı rekor seviyeye ulaştı

Bu hafta Luzern şehrinde, 12 farklı ülkeden kurtarma ekipleri büyük çaplı bir deprem tatbikatına katıldı. Senaryoya göre: 7.1 büyüklüğünde bir deprem Luzern’i vuruyor. Binalar yıkılıyor, binlerce kişi enkaz altında kalıyor, su ve elektrik kesiliyor.

Türkiye`de katılıyor

<p>Yerel yetkililer ve ekipler sınırlarına ulaşmış durumda. Yardım, uluslararası kurtarma ekiplerinden geliyor.</p><p>Tatbikat, İsviçre Ordusu Genelkurmay Okulu’nun Kriens’teki simülasyon merkezinde gerçekleştirildi. Amaç, ekiplerin birbirine engel olmadan hızlı ve etkili bir şekilde nasıl organize olabileceklerini test etmekti.</p><h3>12 Ülkeden Katılım: Türkiye de Var</h3><p>Tatbikata İsviçre’nin yanı sıra Almanya, Avusturya, Hollanda, ABD, Ürdün, Çin, Ukrayna, Fransa, Türkiye, Çekya ve Hindistan’dan ekipler katıldı. Alman ve Ukraynalı ekipler enkaz altındaki bir kişiyi kurtarma, Hintli ve İsviçreli ekipler ise artçı sarsıntı sonrası acil tepki tatbikatları gerçekleştirdi.</p><p>Tatbikatın amacı sadece teknik yeterlilik değil; aynı zamanda kriz anında farklı ülkelerden gelen ekiplerin ortak hareket edebilmesini sağlamak.</p><h3>Gerçek Tecrübe ile Eğitim Birleşti</h3><p>Tatbikatı yöneten İsviçreli Regina Gujan, 2023 Şubat ayında Türkiye’deki büyük depremde sahada aktif görev almıştı. Bu deneyimlerini eğitime aktardı: “Zorluk, durumu hızla kavrayıp analiz edebilmekte. Ancak o zaman ekipler doğru yere yönlendirilebilir.”</p><p>Gujan, tatbikatın tüm ülkeler için hazırlık anlamında çok faydalı olduğunu belirtti: “Diğer ekiplerin deneyimlerinden öğreniyoruz. Biz de kendi bilgilerimizi onlarla paylaşıyoruz.”</p><h3>Koordinasyon Başarı Anahtarı</h3><p>Genel tatbikat direktörü Fabien Valterio’ya göre, sahadaki başarıyı belirleyen en önemli faktör koordinasyon. Hangi kaynakların nerede ve ne zaman kullanılacağına dair hızlı ve doğru kararlar verilmesi gerekiyor.</p><p>Tatbikat, İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Ajansı (DEZA) ile Savunma Bakanlığı iş birliğinde düzenlendi.</p><h3>Uluslararası Standartlara Uygun Eğitim</h3><p>Tatbikat, Birleşmiş Milletler’in INSARAG protokollerine uygun şekilde hazırlandı. Bu protokoller, dünya genelinde afet yardım ekiplerinin düzenli olarak bu tür tatbikatlara katılmasını şart koşuyor.</p><p>DEZA’dan Dominik Stillhart’a göre, teknik standartların belirgin ve ortak olması, politik engellerin aşılmasını kolaylaştırıyor: “Mesele hayat kurtarmak. Teknik ne kadar net olursa, politika o kadar az devreye girer.”</p>

Luzern’de uluslararası deprem tatbikatı: 12 ülkeden ekipler sahada

İsviçre Sualtı Kurtarma Derneği'ne (SLRG) göre, 50 kişi göl ve nehirlerde boğuldu; bunların yaklaşık yarısı nehirlerde, %40’ı ise göllerde yaşamını yitirdi. 2023’e kıyasla sayı azalsa da (58 kişi), on yıllık ortalamanın (45) üzerinde seyrediyor.

Özellikle genç erkekler risk altında

<p>İsviçre’de 2024 yılında 52 kişi boğularak hayatını kaybetti. Bu ölümler yüzme havuzu veya kapalı tesislerde değil, ağırlıklı olarak açık sularda meydana geldi.&nbsp;</p><h3>En Fazla Genç Erkekler Boğuluyor</h3><p>Hayatını kaybeden 52 kişiden 44’ü erkekti. Bunların 12’si 17 ila 32 yaşları arasındaydı. SLRG sözcüsü Christoph Merki’ye göre, bu yaş grubundaki kişiler kendi yüzme yeteneklerini ve suyun tehlikelerini hafife alıyor. Ayrıca köprüden atlama ya da cesaret gösterileri gibi riskli davranışlar da boğulmalara yol açıyor.</p><p>Son yıllarda yaşlılar da boğulma istatistiklerinde daha sık yer almaya başladı. Bu durum, emeklilerin geçmişe göre daha aktif olmalarıyla ilişkilendiriliyor.</p><h3>Çocuk ve Gençlerde Azalma</h3><p>16 yaş altı çocuk ve gençlerde boğulma vakaları belirgin şekilde azaldı. 2023’te 7 olan sayı, 2024’te 2’ye düştü. Bu vakalardan biri, babasıyla birlikte Giessbach şelalesine düşen 2 yaşındaki bir erkek çocuğa ait. Diğeriyse Limmat Nehri’nde boğulan 15 yaşındaki bir genç.</p><h3>Boğulanların Çoğu İsviçreli</h3><p>Boğulanların çoğu İsviçre vatandaşı olsa da, turistler ve sığınmacılar da kurbanlar arasında. Bu kişiler genellikle yerel su alanlarını tanımıyor. Merki’ye göre, bu grupta da çoğunlukla genç erkekler boğuluyor.</p><h3>Boğulmalar Neden Sessizce Gerçekleşiyor?</h3><p>Merki, filmlerdeki gibi insanların çığlık atarak yardım istediği sahnelerin gerçeği yansıtmadığını söylüyor. Gerçekte, boğulmalar çoğunlukla sessiz oluyor çünkü gücü tükenen kişi su içinde yalnızca hafif kol hareketleri yapabiliyor.</p><h3>Ne Yapmalı?</h3><p>Boğulma riski taşıyan biri görüldüğünde yapılması gereken ilk şey yardım çağırmak. Eğer kurtarabilecek bilginiz veya donanımınız yoksa suya atlamayın. Çünkü bu durumda bir değil iki kişi tehlikeye girebilir. Merki, çoğu riskli durumun önceden alınacak birkaç basit önlemle engellenebileceğini vurguluyor.</p>

2024 yılında İsviçre'de 52 kişi boğularak hayatını kaybetti

Çöplerin sokağa rastgele atılması artık daha ağır cezalarla karşılık bulacak. İsviçre genelinde çöp atanlara 300 İsviçre Frangı’na kadar para cezası kesilebilecek.

Çöp atmanın bedeli ağırlaşıyor

<p>Littering (çöpü yere atma), yani çöplerin rastgele bırakılması, yakında ülke çapında cezalandırılabilecek. Federal Konsey, bu değişiklik için idari para cezası yönetmeliğinde değişiklik yapılmasını öngören yasa tasarısını halkın görüşüne açtı.</p><p>Federal Parlamento, hükümetin itirazına rağmen littering için ülke çapında yasal yaptırım kararı almıştı. Buna göre, Federal Konsey şimdi bu ihlallere karşı 300 Frank’a kadar ceza öngörüyor.</p><h3>Çöp Atanlara Kademeli Ceza</h3><p>Federal Konsey’e göre littering, 35 litreden az çöp miktarının (standart bir ev tipi çöp torbası) sokağa atılması anlamına geliyor. Bu tür küçük ihlaller için en fazla 200 Frank ceza verilebilecek. Ancak atılan çöp miktarı 35 ile 110 litre arasında ise (büyük çöp torbası), ceza miktarı 300 Frank’a kadar çıkabilecek.</p><p>Federal Konsey, bu yaptırımın kantonlar açısından idari işlemleri sadeleştireceğini savunuyor. Zaten birçok kantonda çöp atma konusundaki cezai hükümler yürürlükte.</p><p>Vatandaşlar ve kurumlar, 16 Ekim’e kadar bu ceza sistemi hakkındaki görüşlerini bildirebilecek.</p>

İsviçre’de çevreyi kirletenlere 300 Frank’a kadar ceza

2023 yılında İsviçre genelinde 500’den fazla ölüm doğrudan sıcakla ilişkilendirildi. Özellikle beton ve asfaltla kaplı kent merkezleri, gündüz depoladıkları ısıyı gece salarak sıcaklıkların kırsala göre 7 dereceye kadar daha yüksek olmasına neden oluyor. Buna “ısı adası etkisi” deniyor.

Sıcaklıkla mücadele

<p>Zürih, artan yaz sıcaklıklarına karşı çeşitli önlemleri test ediyor. Amaç, kent merkezlerinde ortaya çıkan “ısı adası etkisini” azaltmak.</p><h3>Şehirlerdeki Isı Artışı Endişelendiriyor</h3><p>Özellikle Zürih’te, 2023 yılında merkezde 25’ten fazla “tropik gece” (gece sıcaklığının 20 derecenin altına düşmediği geceler) yaşanırken, çevredeki ormanlık bölgelerde bu sayı neredeyse sıfırdı. Zürih Çevre ve Sağlık Koruma Birimi’nden Christine Bächtiger, “Şehir gece serinleyemediği zaman, ertesi gün sıcaklık daha yüksek başlıyor. Bu da birkaç gün içinde tropik gecelerin birikmesine neden oluyor,” diyor.</p><p>Zürih Belediyesi bu soruna karşı kapsamlı bir önlem planı oluşturdu:</p><ul><li>Yeni binalar, serin hava akımlarını şehre taşıyacak şekilde tasarlanıyor.</li><li>Asfalt yollar sökülerek ağaç dikiliyor, bina cepheleri yeşillendiriliyor.</li></ul><h3>Yeni Yöntemler Deneniyor</h3><p>Zürih Altstetten’de, şehir yeşil alanlarından sorumlu Michael Hagenauer hızlı büyüyen yerli tırmanıcı bitkileri kullanıyor. “Bir ağaç büyümek için onlarca yıl ister ama dikey yeşillendirme 2-3 yılda etkili bir görünüm sağlar,” diyor.</p><p>Ayrıca Zürih’in kenar mahallelerinde, yeni bir asfalt türü test ediliyor. Parlatıldığında yüzeyi daha açık renk alıyor ve bu da yaz sıcaklığını yaklaşık 5 derece azaltabiliyor. Belediye yetkilisi Mike Dossenbach, “Bu tür yolların şehir merkezinde yaygınlaşması hedefleniyor,” dedi.</p><h3>Tartışmalı Kurallar ve Uygulama Sorunları</h3><p>Benzer girişimler İsviçre’nin diğer bölgelerinde de görülse de, tüm potansiyel henüz kullanılmıyor. Lihtenştayn Üniversitesi’nden mimarlık profesörü Michael Wagner, halkın farkındalığı ve siyasi iradenin uygulamayı desteklemesi gerektiğini belirtiyor.</p><p>Zürih’te ise ağaç sayısı azalmaya devam ettiğinden dolayı, yakın zamanda tartışmalı bir kural getirildi: Büyük ağaçlar artık özel mülklerde dahi izinsiz kesilemeyecek. Bu durumu, Ev Sahipleri Derneği eleştirdi.</p>

İsviçre şehirleri nasıl serin kalmayı planlıyor?

İsviçre’de tarım alanlarına verilen biyoçeşitlilik desteklerinin doğaya katkısı olduğu ancak bazı fonların etkisiz kullanıldığı belirlendi. 40 milyon franklık kaynağın daha etkili projelere yönlendirilmesi öneriliyor.

Tarımda Biyoçeşitlilik Desteği tartışılıyor

<p>İsviçre’de tarım sektöründe biyoçeşitliliği teşvik etmek amacıyla her yıl milyonlarca frank değerinde destek sağlanıyor. Ancak Federal Denetim Kurumu (EFK) tarafından yayımlanan son rapora göre, bu desteklerin önemli bir kısmı beklenen düzeyde etki yaratmıyor.</p><p>EFK Biyoçeşitlilik Birimi Sorumlusu Beat Stamm, her yıl yaklaşık 40 milyon frankın, çiftçilerin zaten uygulamak zorunda oldukları alanlar için harcandığını belirtti. Stamm, bu kaynakların yüksek kaliteli yeni biyoçeşitlilik alanlarının oluşturulmasında kullanılmasının daha yararlı olacağını ifade etti.</p><p>“Zaten zorunlu olan alanlara ödeme yapılması verimliliği azaltıyor”<br>Çiftçiler, tarımsal doğrudan ödemeleri alabilmek için belirli sayıda biyoçeşitlilik destekli alan oluşturmak zorunda. Ancak bu zorunluluğun desteklerle çakışması, sistemin etkisini düşürüyor. Stamm bu durumu şu sözlerle özetliyor: “Bu kaynakları çok daha nitelikli projeler için kullanmalıyız.”</p><p>Varlığı tartışmalı projelere büyük bütçeler<br>Yıllık 100 milyon frankı aşan “vernetzung” yani tarım arazileriyle doğal alanlar arasındaki bağlantıyı kurmaya yönelik projeler de eleştirilerin odağında. EFK, bazı kantonlarda neredeyse tüm tarım alanlarının bu tür projelere dahil edildiğini belirterek bunun mantıksız olduğunu savunuyor.</p><p>Federal Tarım Ofisi’nden Judith Ladner Callipari ise sistemin genel anlamda etkili olduğunu kabul ederken, “Ancak iyileştirmeye açık çok fazla alan var. Özellikle kalite ve verimlilik açısından gelişmelere ihtiyacımız var” dedi.</p><p>Önümüzdeki yıllarda biyoçeşitlilik desteklerinin daha etkin hale getirilmesi ve verilerin ışığında yeni politikaların şekillendirilmesi bekleniyor.</p>

Biyoçeşitlilik için verilen tarım desteklerinin etkisi tartışma yarattı

Basel Tarih Müzesi’ne bağlı “Haus zum Kirschgarten” adlı sergi binasında sergilenen, Rus Çarı I. Aleksandr’a ait olduğu belirtilen değerli bir yüzük, Mayıs ayı sonunda çalındı.

Çarlık yüzüğü çalındı

<p>Olay, müze tarafından kamuoyuna ilk kez 24 Haziran Salı günü yapılan bir açıklamayla duyuruldu.</p><p>Yüzük, alarm sistemiyle korunan bir vitrinin içerisindeydi. Ancak hırsız buna rağmen bu tarihi eseri çalmayı başardı. Müze, olayın hemen ardından Basel-Stadt Savcılığı’na suç duyurusunda bulunduğunu belirtti.</p><p><strong>Uluslararası kayıp kültür varlıkları veri tabanına kaydedildi</strong></p><p>Yetkililer, soruşturmalardan şu ana kadar sonuç alınamaması üzerine, savcılıkla yapılan görüşmelerin ardından kamuoyuna açıklama yapma kararı aldı. Amaç, yüzüğün bulunma olasılığını artırmak. Aynı zamanda, yüzük uluslararası kayıp kültür varlıkları veri tabanına da kaydedildi.</p><p>Yüzük, siyah zemin üzerinde “B M” baş harflerini taşıyor ve müze kayıtlarına göre, Çar I. Aleksandr’ın 1814 yılı Ocak ayında Basel’de Segerhof’taki ev sahibi kadına verdiği bir hediyeden dönüştürülerek yapılmış. Yüzük, 1950 yılında Basel Tarih Müzesi’nin koleksiyonuna dahil edilmişti.</p><p><strong>Güvenlik artırıldı, süreçler gözden geçiriliyor</strong></p><p>Müze, tüm sergi binalarında ve koleksiyon depolarında kapsamlı bir güvenlik konsepti uygulandığını, bu sistemlerin düzenli olarak gözden geçirildiğini ve güncellendiğini belirtiyor. Yaşanan hırsızlık olayının ardından ise tüm süreçlerin detaylı bir şekilde analiz edildiği ve fiziksel ve organizasyonel güvenliğin artırılması için ek önlemlerin alındığı ifade edildi.</p><p>Müze, olay hakkında devam eden soruşturma nedeniyle hırsızlığın nasıl gerçekleştiği ya da yüzüğün sigorta değeri hakkında bilgi veremeyeceğini açıkladı. Yetkililer, “Yüzüğün kültürel ve tarihî değeri, maddi değerinden çok daha yüksektir,” açıklamasında bulundu. Olayla ilgili henüz herhangi bir şüpheli tespit edilemedi; soruşturma kriminal polis birimi tarafından sürdürülüyor.</p>

Basel Müzesi’nden Çar I. Aleksandr’a ait yüzük çalındı

İsviçre günlerdir kavurucu sıcaklarla mücadele ediyor. Hava sıcaklıkları 35 dereceye kadar ulaştı. Uzmanlar, bu sıcakların insan sağlığı üzerindeki etkilerine dikkat çekerek basit ama etkili önlemler alınması gerektiğini vurguluyor.

İsviçre kavruluyor

<p>Meteoroloji uzmanı Roman Brogli’ye göre, pazar günü sıcaklıkların 31 ila 35 derece arasında olması bekleniyor. Bu, yılın bu dönemine göre oldukça sıra dışı. Üstelik bu sıcak hava dalgasının önümüzdeki hafta boyunca da devam etmesi bekleniyor.</p><h3><strong>Aşırı Sıcaklar Vücuda Ne Yapıyor?</strong></h3><p>İsviçre Tropikal ve Halk Sağlığı Enstitüsü’nden bilim insanı Martina Ragettli, insan vücudunun yaklaşık 37 derecede sabit tutulması gerektiğini belirtiyor. Sıcaklık arttığında vücut, terleme ve cilt yüzeyinde kan dolaşımının artmasıyla soğutma mekanizmasını devreye sokuyor. Ancak bu sistem yeterli çalışmazsa baş dönmesi, baş ağrısı, konsantrasyon eksikliği ve kalp-damar rahatsızlıkları ortaya çıkabiliyor.</p><h3><strong>Kimler Risk Altında?</strong></h3><p>Aşırı sıcaklar özellikle kronik hastalığı olanlar için risk oluşturuyor. Kalp-damar, solunum yolu, böbrek hastalıkları olanlar ve demans hastaları bu durumdan daha fazla etkileniyor. Sıcaklar mevcut sağlık sorunlarını daha da ağırlaştırabiliyor.</p><h3><strong>Vücut Sıcağa Alışabilir Mi?</strong></h3><p>Ragettli’ye göre, insanlar zamanla sıcağa karşı bir dereceye kadar uyum sağlayabiliyor. Örneğin, Mayıs ayında yaşanan 33 derecelik bir gün çok sıcak hissettirse de, aynı sıcaklık Ağustos ayında daha az rahatsız edici olabilir. Ancak ekstrem sıcaklıklar hâlâ ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor.</p><h3><strong>Ne Zaman Tehlikeli Olur?</strong></h3><p>Bilimsel verilere göre, günlük en yüksek sıcaklıklar 33 dereceyi aştığında, sıcaklığa bağlı ölümler artış gösteriyor. Ancak bu riskler basit önlemlerle azaltılabiliyor.</p><h3><strong>Sıcağa Karşı 3 Altın Kural</strong></h3><p>İsviçre Federal Sağlık Dairesi’ne göre, sıcak havalara karşı korunmak için şu 3 basit kurala uymak yeterli:</p><ol><li>Fiziksel aktiviteleri sabah erken saatlere veya akşama erteleyin.</li><li>Vücudu serin tutun: Soğuk duş alın, başınıza veya ensenize serin bez koyun.</li><li>Gün boyu düzenli ve yeterli miktarda su için.</li></ol>

Aşırı sıcakların vücuda etkisi ve korunma yolları

Federal Doğal Afetler Portalı’nda yapılan duyuruya göre, Thurgau, Schaffhausen, Jura, Cenevre ve Valais ile Jura kantonlarının bazı kesimlerinde yangın tehlikesi seviyesi 3. dereceye, yani “önemli” düzeye çıkarıldı. Bu, beş aşamalı değerlendirme sisteminde ortalamanın üstü anlamına geliyor.

Orman yangını tehlikesi artıyor

<p>İsviçre'nin birçok bölgesinde orman yangını riski artış gösterdi.&nbsp;</p><p>Thurgau kantonunda ayrıca cuma gününden itibaren derelerden ve akarsulardan su çekilmesi yasaklandı. Yetkililer, ormanlık alanlarda ve orman kenarlarında ateşle ilgili her türlü işlemde maksimum dikkatli olunması gerektiğini vurguladı. Artık sadece sabit ateş yakma alanlarında ateş yakılmasına izin verilecek.</p><h4><strong>Kuraklık Su Seviyelerini Etkiliyor</strong></h4><p>Thurgau kantonunun yaptığı açıklamada, son dönemde yağışların yetersiz kalması nedeniyle dere, nehir ve göllerdeki su seviyelerinin son derece düşük seviyelere gerilediği belirtildi. Bu durum, çevresel etkilerin yanı sıra tarım sektörünü de yakından ilgilendiriyor.</p><p>Su çekme yasağı, Bodensee (Konstanz Gölü), Ren Nehri, Hüttwilersee ve Nussbaumersee gibi büyük su kaynaklarını kapsamıyor. Ayrıca, yer altı sularından ve kaynaklardan su alınmasına halen izin veriliyor. Yasak, yıllık olarak tarıma sunulan toplam su miktarının yaklaşık %13’ünü etkiliyor.</p>

İsviçre'nin birçok bölgesinde uyarı seviyesi yükseltildi

İsviçre'deki emlak portallarında yeniden daha fazla kiralık konut ilanı yer alsa da, talep yüksekliğini koruyor. Sadece Zürih şehrinde, şaşırtıcı şekilde, hafif bir rahatlama gözlemleniyor.

İsviçre'de kiralık konut pazarı 

<p>Swiss Real Estate Institute tarafından, İsviçre Emlakçılar Derneği (SVIT), Ev Sahipleri Derneği (HEV) ve Newhome emlak portalı adına hazırlanan Online Konut Endeksi (OWI), kiralık konut piyasasına ilişkin güncel verileri ortaya koydu.</p><p><strong>Kiralık konut sayısı yüzde 21 arttı</strong></p><p>2024 Nisan ile 2025 Mart ayları arasında, İsviçre genelinde 410.000 kiralık daire ilanı verildi. Bu, bir önceki döneme göre yaklaşık 70.000 konutluk (%21) bir artış anlamına geliyor.</p><p>2023 yılında yeni konut inşasının düşük seviyede kalması nedeniyle bu artış, birikmiş taşınma taleplerinin patlaması olarak yorumlanıyor. Yani konut sıkıntısı nedeniyle daha önce gerçekleşemeyen taşınmalar şimdi hayata geçiriliyor. Endeks, artan arzın ilan sürelerini de kısalttığını gösteriyor.</p><p><strong>Ortalama ilan süresi 23 gün</strong></p><p>SVIT verilerine göre, İsviçre genelinde bir kiralık konut ilanı ortalama 23 gün yayında kalıyor. Ancak konut aramak hâlâ zor. Gerçek anlamda arz fazlası yalnızca Neuchâtel ve Jura kantonlarında gözlemleniyor. Bu iki kantonda ilanların yayında kalma süresi sırasıyla 38 ve 49 gün.</p><p><strong>Zürih’te hafif bir rahatlama</strong></p><p>Çalışmaya göre en ciddi konut sıkıntısı Chur kentinde yaşanıyor. Winterthur, Cenevre ve Luzern’de de durum oldukça gergin. Ancak Zürih şehri, 2021’den bu yana ilk kez bir miktar rahatlama sinyali veriyor.</p><p>Zürih'teki ortalama ilan süresi şu anda 18 gün ve bu, şehri araştırmaya dâhil edilen yerleşim yerleri arasında artık ortalara yerleştiriyor. Zürih uzun süre en sıkıntılı konut piyasalarından biri olarak öne çıkmıştı.</p><p><strong>Kira artış beklentisi taşınmaları tetikledi</strong></p><p>2024 başında referans faiz oranının iki kez artırılması ve kira artışlarının duyurulması, birçok kiracının ev değiştirmesine neden oldu. Ancak Mart 2025’te referans faiz oranının yeniden düşürülmesiyle birlikte bu hareketliliğin durup durmayacağı henüz belirsizliğini koruyor.</p><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p>

Daha fazla ilan olmasına rağmen ev bulmak hâlâ zor

Kuraklık ve istilacı midye türü, İsviçre’de Stein am Rhein ile Diessenhofen arasındaki nehir ulaşımını felç etti. Untersee Gemi İşletmesi (URh), Stein am Rhein ile Diessenhofen arasındaki seferlerin 1 Temmuz Pazartesi gününden itibaren durdurulacağını duyurdu.

Gemi seferleri durdurdu

<h3>Sorun: Hem Aşırı Kuraklık Hem Midye Yoğunluğu</h3><p>Kararın ardında iki neden yatıyor:</p><ol><li>Yüksek sıcaklıklar ve kuraklık, Hochrhein bölgesindeki su seviyelerini kritik düzeylere indirdi.</li><li>Aynı zamanda “Quagga midyesi” olarak bilinen istilacı bir türün su altı yapılarına yaptığı yoğun birikme, gemi geçişlerini engelleyecek düzeye ulaştı.</li></ol><p>Bu nedenle özellikle Hemishofer Köprüsü civarında geçiş artık mümkün değil. URh’ye göre, eğer bu midye birikimi olmasaydı seferler yaklaşık bir hafta daha sürdürülebilirdi.</p><h3>Sadece Bir Kısım Etkilendi</h3><p>URh, Stein am Rhein ile Kreuzlingen arasındaki seferlerin ise normal yaz tarifesine göre devam edeceğini bildirdi. Yani tüm güzergahta değil, yalnızca etkilenen bölümde kesinti yaşanıyor.</p><h3>Quagga Midyesi: Küçük Ama Tehlikeli</h3><p>Quagga midyesi yalnızca birkaç santimetre büyüklüğünde olmasına rağmen, altyapı sistemleri ve sucul ekosistemler için büyük bir tehdit oluşturuyor.<br>Bu istilacı tür, ilk kez 2014 yılında İsviçre'de genetik olarak tespit edildi. 2016’da Bodensee’de (Konstanz Gölü) ilk canlı örnekler görüldü.<br>Bugün Quagga midyesi sadece Bodensee’yi değil, Cenevre Gölü ve Neuchâtel Gölü gibi diğer büyük gölleri de etkiliyor. En yaygın bulaşma yolu ise özel tekneler ve su araçları ile taşınması.</p>

İstilacı midye türü İsviçre’de nehir taşımacılığını vurdu

Natalia Ivanenko İsviçre’de sosyal hizmetler alanında çalışmak istiyor, ancak diploması tanınmıyor – Bu durum binlerce kişiyi etkiliyor. “Her gece hayatımdan endişe duyuyordum. Bir şey olacak diye korkuyordum,” diyor

Diplomalar tanınmıyor

<p>Natalia Ivanenko. Yaklaşık üç yıl önce Kiev’den kaçarak İsviçre’ye gelen 39 yaşındaki Ukraynalı kadın, şu anda Zürih kantonunda koruma statüsü S ile yaşıyor. Ancak şimdi onu en çok endişelendiren konu, mesleki geleceği.</p><p>Sosyal hizmetler alanında yüksek lisans derecesine sahip olan Ivanenko, Kloten’de bir sosyal kurumda stajyer olarak çalışıyor. Üniversite diplomasına rağmen, İsviçre’de eğitimli bir sosyal hizmet uzmanı olarak tanınmıyor.</p><p><strong>İsviçre’de Tanınmayan Yüksek Eğitim</strong></p><p>Mlynchenko, Ukrayna’daki diplomalarının İsviçre’de tanınması için mücadele veriyor. Ancak bu yol oldukça zorlu. “Ne karar çıkacak hiçbir fikrim yok. Bu yüzden korkuyorum,” diyor.<br>Onun yaşadığı durum, pek çok Ukraynalı sığınmacının ortak hikâyesi. Tahminlere göre, savaşın başlangıcında İsviçre’ye sığınan Ukraynalıların üçte ikisi üniversite mezunu. Ancak diplomalarının İsviçre tarafından tanınmaması, mesleki entegrasyonlarını zorlaştırıyor.</p><h3>Çalışma Oranları Artıyor Ama Tanınma Yavaş</h3><p>İsviçre Göç Sekreterliği’nin verilerine göre, S statüsüne sahip kişilerin istihdam oranı son iki yılda önemli ölçüde arttı.</p><ul><li>2023 Sonu: Zürih'te %24</li><li>2024 Sonu: %34.7</li><li>2025 Mayıs: %38.5</li></ul><p>Ancak bu ilerleme, diplomaların daha hızlı tanınmasıyla çok daha etkili bir hâl alabilir.</p><h3>Tanınma Süreci Uzun ve Garantili Değil</h3><p>Zürih’teki Protestan Yardım Kurumu HEKS, üniversite mezunu sığınmacılar için özel bir destek programı yürütüyor. Ancak programın başındaki Susanne Teismann, diplomaların tanınması sürecinin uzun ve karmaşık olduğunu belirtiyor: “Özellikle sosyal hizmetler gibi ruhsat gerektiren alanlarda bu süreç daha da zor.”<br>Ayrıca, diploma tanınsa bile iş bulma garantisi yok. İsviçre’de işverenler yalnızca diploma değil, iş deneyimini de ön planda tutuyor.</p><h3>Eğitim Sistemleri Farklı</h3><p>Zürih Entegrasyon Birimi Başkanı Nadine Gilgen’e göre, sürecin yavaşlığı bir nebze anlaşılır: “Ukrayna’da ikili eğitim sistemi yok. Bizde meslek eğitimiyle yapılan pek çok iş, orada üniversite düzeyinde öğreniliyor. Bu nedenle her diploma ayrı ayrı incelenmeli.”</p><h3>Umudunu Kaybetmiyor</h3><p>Tüm zorluklara rağmen Anastasiia Mlynchenko pes etmiyor. “Kontrol bende değil. Bu beni gerginleştiriyor ama umudumu kaybetmek istemiyorum,” diyor.<br>En büyük arzusu, diplomasının tanınması ve sosyal hizmet uzmanı olarak çalışmak. Bu uğurda mücadele etmeye devam ediyor.</p>

Ukraynalı mülteciler diploma mücadelesi veriyor

İsviçre Postası, Zürih’teki beş şubesinde başlattığı yeni projeyle, Almanca bilgisi az olan müşterilere kendi ana dillerinde hizmet veriyor. Müşteriyle ilgilenen personelin konuşabildiği dillere göre İngilizce, Arnavutça ya da Fransızca gibi farklı dillerde danışmanlık mümkün oluyor.

Çok dilli hizmet

<p>Bu proje, çalışanların dil becerilerinin daha etkin kullanılmasını hedefliyor. Zira İsviçre Postası'nda çalışanlar toplamda <strong>100'den fazla dili</strong> konuşabiliyor. Aralık 2024’ten beri bu potansiyeli değerlendirmek üzere proje test ediliyor.</p><h3>Müşteriler Memnun, Ancak Tartışmalar da Var</h3><p>Posta sözcüsü Silvana Grellmann’a göre, müşteri geri bildirimleri son derece olumlu: “Müşteriler, yabancı dilde danışmanlık hizmeti almayı gerçekten çok takdir ediyor.” Bazı müşteriler, bu hizmet için beklemeyi bile göze alıyor.</p><p>Ancak bu uygulama bazı kesimlerde tepkiyle karşılandı. Almanca bilmenin entegrasyon için temel şart olduğu görüşünü savunanlar, çok dillilik uygulamasının bu süreci sekteye uğratabileceğini öne sürüyor. Buna rağmen, proje özellikle <strong>İsviçre’ye yeni gelenler</strong> için büyük bir kolaylık sunuyor.</p><h3>Glattbrugg'tan Örnek: Müşteri Sadakati Oluştu</h3><p>SRF’in ziyaret ettiği Glattbrugg şubesinde, müşteriler bu uygulamadan aktif olarak faydalanıyor. Örneğin, İngilizce danışmanlık alabileceğini bilen bir müşteri, özellikle o şubeye gitmeyi tercih ediyor.</p><p>Burada görev yapan Brian Santana, Almanca, İspanyolca ve İngilizce konuşabiliyor. Santana, bu uygulamayla kendi "müdavim" müşteri kitlesini oluşturduğunu belirtiyor. Bazı müşteriler, onun görev yaptığı Wallisellen şubesine özellikle bu nedenle geliyor.</p><h3>İsviçre Genelinde Yaygınlaşacak mı?</h3><p>Silvana Grellmann, uygulamanın gönüllülük esasına dayandığını vurguluyor. Şu anda proje değerlendirme aşamasında. Amaç, stratejik kararlar alarak bu hizmetin devam edip etmeyeceğine karar vermek. İsviçre genelinde yaygınlaştırılması da masada. En azından uygulamanın yürütüldüğü beş Zürih şubesi ve Batı İsviçre’deki bir şube bu hizmeti sürdürmek istediklerini iletmiş durumda.</p>

Zürih’te Postanesi'nden Almanca bilmeyen müşterilere kolaylık

İtalyan travmatolog Tiziana Roggio, Gazze’deki görevinden döndü: “Ampute edilmiş, ailesiz çocuklar gördüm – tarif edilemez bir yıkım”. Avrupa Birliği liderleri, İsrail’den Gazze’deki Filistinlilere daha iyi insani yardım sağlamasını talep ederken, sahadaki durum felaket düzeyde...

'Tarif edilemez bir yıkım'

<p>İtalyan travmatolog Tiziana Roggio, birkaç gün önce görev yaptığı Gazze’den Londra’daki işine döndü ve yaşadıklarını RSI’ye (İsviçre İtalyanca Radyo ve Televizyonu) anlattı.</p><p>Roggio, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus kentinde bulunan Nasser Hastanesi’nde üç hafta gönüllü olarak çalıştı. Burası bölgedeki en önemli sağlık kurumu olmasına rağmen İsrail tarafından “askeri bölge” ilan edildiği için hem hastaların hem sağlık çalışanlarının erişimi neredeyse imkânsız hale gelmiş durumda.</p><h3>“Gazze, bugün dünyada en fazla ampute hastaya sahip yer”</h3><p>Roggio, “Yedi yaşında bir kız çocuğu hatırlıyorum. İki uzvu kesilmişti. Durumu enfeksiyon nedeniyle daha da kötüleşti. Annesi ve kız kardeşi de ampute edildi. Böylesi hikâyeler sayısız,” diyerek yaşadığı travmatik tanıklığı anlatıyor.<br>“Bu çocukların çoğu yalnız, çoğu öksüz. Kayıt sırasında isimlerini yazarken aile bilgilerinin boş olduğunu fark ediyorsunuz; çünkü ebeveynleri ölmüş.”</p><p>Gazze’deki 36 hastanenin 19’u ya tamamen ya da kısmen yıkılmış durumda. Sağlık sistemi çökmüş.</p><h3>“Ben böyle bir şey daha önce görmedim”</h3><p>Normalde Londra’daki en büyük travma hastanesinde çalışan Roggio, tatilinde gönüllü olarak Gazze’ye gitmişti. Ancak gördükleri onu sarstı: “Hiç böyle bir şeye tanık olmadım. Yaralıların %60’ı 15 yaş altı çocuklar.”</p><p>Gazze halkının duygularını şöyle aktarıyor: “Bu insanlar kendilerini tamamen unutulmuş hissediyor. Dünya onları terk etmiş gibi.”<br>Roggio’nun anlattığına göre birçok sağlık çalışanı, defalarca göç ettirilmiş, yakınlarını kaybetmiş ya da evleri yıkılmış olmasına rağmen sabahları gülümseyerek işe gelmeye devam ediyor. Ancak görevinin sonlarına doğru bu direncin azaldığını gözlemlediğini söylüyor: “Hoşça kalın dedim, ‘Eğer hâlâ burada olursak’ diye cevap verdiler.”</p><h3>“Artık yaşamak değil, sadece bitmesini istiyorlar”</h3><p>Roggio, Gazze’deki meslektaşlarının sözlerini unutamıyor: “Kardeşimle ya da annemle birlikte ölmeyi tercih ederdim… Bu, hiçbir insanın yaşaması gereken bir hayat değil.”</p>

Gazze’den dönen İtalyan doktor: “Böyle bir şeyi hiç görmedim”

İsviçre’nin 36 adet F-35 savaş uçağı satın alma planı, şimdiden maliyet artışlarıyla gündemde. Federal Hükümet bu projeye yaklaşık 6 milyar franklık sabit bir bütçe ayırmıştı. 

Ek maliyet şoku

<p>Ancak ABD tarafı, enflasyon ve yükselen ham madde fiyatlarını gerekçe göstererek İsviçre’den 650 milyon ila 1.3 milyar dolar ek ödeme talep ediyor.</p><h3>650 milyon ila 1.3 milyar dolar arası ek maliyet gündemde – Tarih tekerrür mü ediyor?</h3><p>F-35 vakası, İsviçre'nin askeri uçak alımlarında yaşadığı ilk kriz değil. İşte bazı çarpıcı örnekler:</p><h4><strong>1964 – Mirage Skandalı:</strong></h4><p>İsviçre 100 Mirage jeti satın almak istemişti. Ancak planlanan küçük değişiklikler büyük teknik dönüşümlere ve devasa maliyet artışlarına dönüştü. Maliyetler 1.4 milyar franka çıktı. Parlamento, hükümeti yanıltmakla suçladı ve sadece 150 milyon franklık ek bütçeyi onayladı. 100 yerine sadece 57 uçak alındı.</p><h4><strong>1972 – Corsair Vazgeçişi:</strong></h4><p>Federal Hükümet, hazır imzalanacak durumda olan Corsair A-7D alımından bütçe kısıtlamaları nedeniyle vazgeçti. Hava Kuvvetleri komutanı “antika uçak koleksiyonu istemiyoruz” diyerek eleştirisini açıkça dile getirdi.</p><h4><strong>1975 – F-5 Tiger: Ucuz Ama En İyisi Değil:</strong></h4><p>İsviçre 1.2 milyar frank karşılığında 72 adet F-5 Tiger satın aldı. Uçak teknik açıdan en iyisi değildi, ancak ekonomik olarak en uygun seçenekti. Bu uçaklar hâlâ kullanılıyor ve bir kısmı ABD Donanması’na satıldı.</p><h4><strong>2014 – Gripen Referandumda Reddedildi:</strong></h4><p>İsveç yapımı Gripen, F/A-18’in yerine geçmesi planlanıyordu. Ancak halk oylamasında %53 oranla reddedildi. “Kağıt uçağa” benzetilen bu model, halk nezdinde yeterince güven vermedi.</p><h3>F-35’e Tepkiler Artıyor</h3><p>Gripen'de olduğu gibi, F-35 projesi de kamuoyunda eleştiriliyor. Özellikle maliyetin artması ve daha önce yaşanan benzer krizler, hükümete olan güveni zedeliyor. Muhalifler, Federal Hükümetin projeyi durdurması gerektiğini savunuyor.</p>

İsviçre'nin F-35 alımında yeni skandal kapıda

Sırbistan ve genel olarak Balkanlar'a özgü bir ürün olan Pule peyniri, dünyadaki en pahalı peynir unvanına sahip.

Dünyanın en pahalı peyniri

<p>Bu peyniri eşsiz kılan en önemli özellik, Balkan eşeklerinin sütünden üretilmesi. IFL Science tarafından yapılan hesaplamalara göre, 2016 yılında yaklaşık 450 gramı 1.700 dolara satılan bu özel peynir, günümüz enflasyonuyla birlikte yaklaşık 2.300 dolar değerinde.</p><p>Pule peynirinin yaklaşık yüzde 60'ı eşek sütünden elde ediliyor. Sütü beyaza yakın renkte olan ve kolay ufalanan bu peynir, yapısal olarak oldukça yoğun.</p><h3>Üretim zor ve miktar sınırlı</h3><p>Eşek sütü hem az miktarda elde edilebiliyor hem de işlenmesi oldukça zahmetli. Dişi bir eşek günde en fazla 2 litre süt verebilirken, sıradan bir süt ineği 30 ila 45 litre arasında süt üretebiliyor. Üstelik eşek sağımında özel makineler kullanılmadığı için üreticiler bu işlemi elle gerçekleştiriyor.</p><p>Ayrıca eşek sütünde katı madde oranı düşük olduğundan, aynı miktarda peynir üretmek için daha fazla süt kullanılması gerekiyor. Sırbistan’daki Zasavica Doğa Rezervi’nde Pule üreten Slobodan Simic’in 2019 yılında verdiği bir röportajda belirttiğine göre, sadece 1 kilo peynir elde etmek için yaklaşık 25 litre eşek sütü gerekiyor. Bu miktardaki süt ise yaklaşık 1.000 euroya mal oluyor. Simic, peynirin kıvamının yoğun, tadının ise oldukça zengin olduğunu söylüyor.</p><p>Tadım açısından Pule, İspanyol Manchego peynirine benzetiliyor. Ancak bu lezzeti deneyimlemek oldukça zor çünkü hem üretim miktarı düşük hem de fiyatı oldukça yüksek. Pule’yi tatmak isteyenlerin, Sırbistan’ın kuzeybatısındaki Zasavica sulak alanlarına kadar gitmesi gerekebilir.</p><h3>Sadece lezzet değil, şifa kaynağı</h3><p>Eşek sütü geçmişten günümüze sağlığa faydalarıyla da biliniyor. Anne sütüne en yakın süt türü olarak kabul edilen eşek sütü, bağışıklık sistemini güçlendiren ve iltihap önleyici özelliklere sahip. Hatta efsanelere göre, Antik Mısır Kraliçesi Kleopatra güzelliğini korumak için eşek sütüyle banyo yapardı.</p><p>Pule, fiyatıyla dünyanın en pahalı peyniri olabilir; ancak tarihte bilinen en eski peynir, Tunç Çağı’na ait mumyaların yanında bulunan kefir bazlı peynirdir. Öte yandan, en tehlikeli peynir ise İtalya'nın Casu Marzu isimli, içerisinde canlı kurtçuklar bulunan peyniridir.</p>

Bu peynirin hammaddesini duyanlar şaşırıyor

İsviçre halkı seyahat etmeyi seviyor. Her yıl ortalama 12 milyon yurt dışı seyahati yapılıyor ve bu sayı giderek artıyor. Ayrıca yurt dışında yaşayan İsviçre vatandaşı sayısı da 800 bini aştı. Ancak İsviçreliler yurt dışında zaman zaman ciddi sorunlarla karşılaşıyor. 

Tehlikeli ülkelere seyahat uyarısı

<p>Dışişleri Bakanlığı, riskli bölgelere yapılan seyahatlerin ciddi sonuçları olabileceği konusunda uyarıda bulunuyor. Bern’de düzenlenen basın toplantısında, Dışişleri Bakanlığı'na (EDA) bağlı uzman birimler, kriz bölgelerine yönelik seyahatlerin risklerine dikkat çekti.</p><h3>Tehlikeli Bölgelerde Yardım Sınırlı</h3><p>EDA’nın kriz yönetim merkezi, Suriye, Afganistan, İran, Kuzey Kore, İsrail ve işgal altındaki Filistin toprakları gibi 20 ülkeye seyahati kesinlikle önermiyor. Bu tür yerlere yapılan seyahatler “karanlık turizm” (dark tourism) olarak adlandırılıyor. Bu bölgelerde İsviçre temsilciliklerinin yardım kapasitesi ya sınırlı ya da tamamen yetersiz. Yetkililer bu tür seyahatlerde kişisel sorumluluğun önemini vurguluyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/b787e125683463b9e540ba50b.jpg" width="1024" height="576"></figure><h3>Neden Riskli Bölgeler Tercih Ediliyor?</h3><p>EDA Konsolosluk Direktörü Marianne Jenni’ye göre bazı seyahat acenteleri tehlikeli turlar düzenliyor. İsviçre temsilcilikleri yardımcı olmaya çalışsa da, hukuken kişisel risklerin ve seyahat kararlarının sorumluluğu tamamen bireylere ait. Konsolosluk desteği otomatik bir hak değil.</p><h3>Yurt Dışında Ne Tür Yardımlar Mümkün?</h3><p>Bir İsviçre vatandaşı yurt dışında gözaltına alınırsa (örneğin uyuşturucu suçlamasıyla), doğrudan kurtarılamaz. Ancak temsilcilikler ziyaret, avukat listesi sunma ve aileye haber verme gibi yollarla destek sağlar.</p><p>Öte yandan Tayland’da trafik kazası veya Avusturya’da yürüyüş sırasında yaşanan kalp krizi gibi durumlarda EDA tıbbi tahliye sağlamaz. Burada da bireysel sorumluluk geçerlidir. Ancak acil arama ve kurtarma gibi bazı alanlarda yardım mümkündür (bkz. Auslandschweizergesetz ASG Madde 48).</p><p>Daha küçük sorunlarda (örneğin çalınan sırt çantası) geçici pasaport çıkarılır. Maddi sıkıntı durumunda ve yakınlardan yardım alınamıyorsa, devlet acil kredi sağlayabilir.</p><h3>Vatandaşlar Geri Getirilebilir mi?</h3><p>Vatandaşlar, kriz anlarında devletin kendilerini geri getireceğini umsa da, mevcut yasalar bu tür tahliyelere izin vermiyor. Pandemi döneminde bu kural istisnai olarak esnetildi ve binlerce kişi charter uçuşlarla geri getirildi. Ancak İsviçre'nin bu tür durumlar için özel tahliye uçakları bulunmuyor.</p>

İsviçre Hükümeti tehlikeli yurt dışı seyahatlerine karşı uyarıyor

İsviçre’nin meslek eğitimi sistemi (Berufslehre), dünyanın dört bir yanından övgü topluyor. ABD ile yapılan ticaret görüşmelerinde bile bu sistem sıkça gündeme geldi. Kısa süre önce ABD’li eğitim yöneticileri İsviçre’deki meslek eğitimi uygulamalarını yerinde inceledi.

ABD heyeti etkilendi

<p><strong>Ziyareti, ETH Zürih’teki Eğitim Sistemleri Araştırma Laboratuvarı organize etti</strong></p><p>Los Angeles’tan personel geliştiricisi Narineh Makijan, İsviçreli öğrencilerin olgun, kendine güvenen ve tutkuyla çalışan bireyler olduğunu söyledi. Indiana’daki Richard M. Fairbanks Vakfı'nın yöneticisi Claire Fiddian-Green ise “Gençlerin başarılı bir kariyere hazırlanması tüm ülke için faydalı,” diyerek, bu sistemi kendi eyaletinde uygulamak istediğini belirtti.</p><p>Özellikle bankacılık sektörü ilgisini gösterdi. İsviçreli gençlerin çok erken yaşta iş yerlerinde görev alarak ciddi deneyim kazanmaları, ABD heyetini etkiledi.</p><p>ETH Profesörü Ursula Renold, yabancı eğitim uzmanlarını düzenli olarak İsviçreli işverenlerle buluşturuyor. Renold’a göre pek çok ülke gençleri iş gücü piyasasına kazandıramıyor çünkü sistemleri aşırı akademik odaklı.</p><h3>Paylaşmak Risk mi?</h3><p>Ancak bu sistemin yurt dışına aktarılması herkes tarafından olumlu karşılanmıyor. Kimya sektöründe faaliyet gösteren Dottikon ES şirketinin CEO’su Markus Blocher, bu fikre karşı:<br>“Meslek eğitimi bizim ekonomik gücümüzün temel taşlarından biri. Genellikle bir rakibe üstün olduğunuz noktaları öğretmezsiniz,” diyor.<br>Blocher, İsviçre’nin kaliteli üretim gücünü koruması gerektiğini, ABD’nin yenilikçilikte güçlü kalabileceğini ama üretimin İsviçre’de kalması gerektiğini savunuyor.</p><h3>Karşılıklı Fayda Mümkün mü?</h3><p>Profesör Ursula Renold ise İsviçre’nin bu sistemden uluslararası alanda da fayda görebileceğini söylüyor. “İsviçre diplomalarının ne kadar değerli olduğunu dünyaya anlatabilirsek, bu sistemden mezun olan herkes kazanır,” diyor.</p><p>Renold’a göre bu modelin ABD’de yaygınlaşması zaman alacak ve muhtemelen sadece bazı eyaletlerde uygulanabilecek. Zira kültürel farklar oldukça büyük.</p>

İsviçre’nin çıraklık modeli ABD’li uzmanlar tarafından incelendi

İsviçre’de tarımda çalışan mevsimlik işçilerin sayısı, çalışma saatleri ve maaşları hakkında resmi kurumlarda neredeyse hiçbir istatistik bulunmuyor. Tarım sektörü, İsviçre Çalışma Yasası kapsamı dışında olduğu için maaş istatistiklerine de dahil edilmiyor. 

Mevsimlik tarım işçileri

<p>Bu nedenle, Ekonomi Sekreterliği Seco da işçilerin çalışma koşullarından sorumlu bir birim bulundurmuyor.</p><h3>Toplum Olarak Bu İnsanlara Saygı Duymalıyız</h3><p>İsviçre Sebze Üreticileri Birliği Başkanı Matija Nuic’e göre, İsviçre tamamen Avrupa’dan gelen tarım işçilerine bağımlı durumda: “Bu işleri İsviçre'de artık neredeyse kimse yapmak istemiyor.”</p><p>Polonya, Romanya ve Portekiz’den gelen işçiler düşük ücretle uzun saatler çalışıyor. Nuic, toplumun bu insanlara daha fazla değer vermesi gerektiğini belirtiyor.</p><p>2024 yılı verilerine göre, İsviçre Göç Sekreterliği’ne (SEM) yaz aylarında zirveye çıkan biçimde, tarım sektöründe 28.000'e yakın kısa süreli mevsimlik çalışan kayıtlıydı.</p><h3>Resmî Kurumlar Birbirine Yönlendiriyor</h3><p>Tarımda kaç kişinin çalıştığını bilmediğini belirten Tarım Dairesi, konuyu İstatistik Dairesi’ne yönlendiriyor. Ancak bu daire verileri ocak ayında topladığı için mevsimlik işçiler neredeyse hiç görünmüyor. Bu da tarımda çalışan toplam yabancı sayısının resmî kayıtlarda yalnızca 19.000 olarak görünmesine yol açıyor; oysa yalnızca yaz sezonunda bile bu sayı 28.000’i aşabiliyor.</p><p>Tarım Sendikası ve Sebze Üreticileri Birliği ise ellerinde doğru bilgi olmadığını açıklıyor.</p><h3>Zor Koşullar Ama Verisizlik Nedeniyle Görünmez</h3><p>Bern Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nden tarım sosyoloğu Sandra Contzen, sayılar olmadığı sürece bu kişilerin koşullarını iyileştirmenin de mümkün olmadığını vurguluyor. Medya ve STK raporlarına göre bu işçilerin koşullarının “muhtemelen oldukça zor” olduğunu belirten Contzen, ancak ellerinde yeterli veri olmadığını ve bu işçilerin İsviçre’de savunucusuz kaldığını ifade ediyor.</p><p>Erntehelfer (hasat işçileri) için bütçenin de oldukça sınırlı olduğu belirtiliyor. Sonuç olarak, çalışma koşullarıyla ilgili herhangi bir değişimin talep edilmesi için bile önce gerçeklerin ortaya konması gerekiyor.</p>

On binlerce kayıtlı tarım işçisi var ama resmî verilerde yoklar

Avrupa Parlamentosu Ulaştırma Komitesi, havayolu yolcu haklarına yönelik yeni düzenlemeler kapsamında, kabinde iki küçük el bagajının ücretsiz taşınmasına olanak tanınması gerektiğini savunuyor. 

Kabinde iki bagaj  talebi

<p>Avrupa’da havayolu yolculuklarında el bagajlarının ücretlendirilmesi konusu hâlâ tartışma konusu olmaya devam ediyor.</p><p>Komite üyeleri, yolcuların ekstra bir ücret ödemeksizin yanlarına iki parça kişisel eşya alabilmeleri gerektiğini dile getiriyor. Ancak bu talebin hayata geçebilmesi için öncelikle bagaj boyutları konusunda ortak bir uzlaşının sağlanması gerektiği belirtildi.</p><p>Avrupa Halk Partisi (EPP) üyesi ve düzenlemeyi hazırlayan üç raportörden biri olan Andrey Novakov, bu çerçevede bagaj ölçülerinin küçültülmesinin bir çözüm olarak önerildiğini açıkladı. Novakov, “Sırt çantası ya da el çantası gibi kişisel eşyalar zaten kabul ediliyor. Bunun yanı sıra toplam uzunluk, yükseklik ve derinliği 100 cm'yi geçmeyen bir küçük el bagajının da serbest olması öneriliyor,” dedi.</p><p>Bu öneri, Avrupa Tüketiciler Örgütü (BEUC) tarafından memnuniyetle karşılandı. Örgüt, bu önerinin tüketici haklarına uygun olduğunu ve Avrupa Adalet Divanı’nın daha önce verdiği kararlarla örtüştüğünü ifade etti.</p><p>Ancak 17 havayolu şirketini temsil eden Avrupa Havayolları (A4E) örgütü, bu gelişmeden memnun değil. A4E, Avrupa Parlamentosu’nun bu öneriyle yolcuların hangi hizmetleri tercih edeceğine ve hangileri için ödeme yapmak isteyip istemediklerine karar verme özgürlüklerini kısıtladığını savunuyor.</p><p>Öte yandan, Avrupa Parlamentosu’nun bu önerisi, bu ay başında 27 AB Ulaştırma Bakanı tarafından alınan kararla çelişiyor. Bakanlar, bilette açıkça belirtilmesi koşuluyla havayolu firmalarının el bagajı için ücret talep edebilmesini destekliyor.</p><p>Ayrıca Komite, hareket kabiliyeti sınırlı bireylerin ve 12 yaşından küçük çocukların ek ücret ödemeden yanlarında bir refakatçiyle birlikte seyahat edebilmelerini de talep ediyor.</p>

Avrupa'da el bagajı tartışması yeniden gündemde

İsviçre’nin Basel kentinde, yaz tatilinin yılın en sıcak dönemine denk gelmemesi için tatil tarihlerinin ertelenmesi tartışılıyor. Öğretmenler ise kalıcı çözümün sınıflardaki sıcaklık koşullarının iyileştirilmesinden geçtiğini savunuyor.

Okullar sıcağa teslim

<p>Basel-Stadt ve Basel-Landschaft kantonları, öğrencilerin en sıcak dönemde okula dönmelerini önlemek amacıyla yaz tatilinin birkaç hafta ertelenmesini gündeme aldı. Meteorolojik verilere göre, 23 Temmuz – 23 Ağustos arası yılın en sıcak dönemi olarak öne çıkıyor.</p><h3><strong>Sıcaklıklar Daha Geç Döneme Kaydı</strong></h3><p>Basel Kantonu Milletvekili Sandra Bothe-Wenk (GLP), iki yıl önce yaz tatilinin ertelenmesini talep eden öneriler sunmuş ancak destek bulamamıştı. Ancak bu yıl konu daha ciddi şekilde ele alınıyor. Basel-Stadt Eğitim Departmanı’ndan Sandra Eichenberg, konunun yalnızca Basel değil, çevre kantonlarla da koordineli olarak değerlendirileceğini belirtti.</p><p>Bothe-Wenk, bu değişikliğin siyasi tartışma haline gelmemesi gerektiğini vurguluyor. “Bu, tatil dönemlerini yıl boyunca yeniden değerlendirmek için bir fırsat” diyor.</p><h3><strong>Sorun Tatil Değil, Sınıf Ortamı</strong></h3><p>Baselland Öğretmenler Derneği Başkanı Philipp Loretz, sorunun tatil tarihlerinde değil, sınıflarda yaşanan aşırı sıcaklıkta olduğunu savunuyor. “Sınıflar o kadar sıcak oluyor ki, bazı günlerde etkili ders işlenemiyor. O zaman sadece gözetim yapılıyor, bu da okulların görevi değil” diyor.</p><p>Loretz, çözüm için okullarda aktif ve pasif soğutma sistemlerinin inşa edilmesi gerektiğini söylüyor. Ayrıca kısa vadede sınıflara klima takılmasının kaçınılmaz olduğunu belirtiyor. Ancak bu sistemlerin çevreye zarar vermemesi için fotovoltaik (güneş enerjili) sistemlerle çalıştırılması gerektiğini savunuyor.</p><p>Kendi sınıfı için cebinden para verip vantilatör alan Loretz, öğrencilerin artık ön sırada oturmak için yarıştığını da esprili bir dille aktarıyor.</p>

Aşırı sıcaklar nedeniyle Basel’de yaz tatili tarihleri yeniden gündemde

İklim değişikliğinin etkileri yalnızca çevresel yıkımlarla sınırlı değil. Uzmanlar, özellikle gençler üzerinde giderek artan duygusal baskının da ciddiyetle ele alınması gerektiğini vurguluyor. 

Gençler ve gelecek

<p><strong>İklim Krizinin Görünmeyen Etkisi: Gençlerde Artan Duygusal Yük</strong></p><p>İklim psikologları ve eğitimciler, bu duygusal yükle nasıl başa çıkılabileceğine ve kaygının yapıcı eylemlere nasıl dönüştürülebileceğine dair çeşitli öneriler sunuyor.</p><p><strong>Gençler derin bir kaygı içinde</strong></p><p>İklim değişikliği, pek çok gençte kaygı, üzüntü, öfke, korku ve umutsuzluk gibi yoğun duygulara neden oluyor. Geleceğe dair belirsizlik, uyku sorunları, konsantrasyon eksikliği ve daha ciddi psikolojik rahatsızlıklar şeklinde kendini gösterebiliyor. Kimileri çocuk sahibi olmanın etik olup olmadığını sorgularken, birçok kişi ise doğaya verilen zarar nedeniyle içsel bir yas süreci yaşıyor.</p><p><strong>Birlikte hareket etmek güç veriyor</strong></p><p>İklim psikoloğu Laura Robinson, bu duygularla başa çıkmanın yollarından birinin, insanın kendi çevresinde aktif olması olduğunu belirtiyor. Yerel düzeyde gerçekleştirilen küçük ama somut adımların hem bireylerin duygusal sağlığına hem de doğaya katkı sağladığını ifade ediyor. Örneğin, yerli bitki türleriyle biyoçeşitliliği artırmak, pestisit kullanımını azaltarak böcek ve kuşları korumak, yeni yeşil alanlar oluşturmak gibi çalışmalar umut verici adımlar olabilir.</p><p>Ayrıca, gece ışıklarının azaltılması gibi farkındalık kampanyaları sayesinde kuşlar ve ateş böcekleri gibi canlıların yaşam alanlarının korunması da sağlanabiliyor.</p><p>Robinson, farklı yaş gruplarındaki insanların bu duygularla mücadele ettiğini ve özellikle ebeveynlerin, çocuklarının geleceği için yoğun bir endişe taşıdığını belirtiyor. Zor duygular paylaşılırken "pozitif sandviç" yöntemini öneriyor: Önce olumlu bir gelişmeyi dile getirmek, ardından zorlayıcı gerçeği aktarmak ve sohbeti umut vadeden bir örnekle sonlandırmak, duygusal dengeyi korumada etkili olabiliyor.</p><p><strong>Kolektif güç önemli</strong></p><p>İklim bilimci ve “İnsan Doğası: Değişen Gezegenimiz Hakkında Hissetmenin Dokuz Yolu” kitabının yazarı Kate Marvel, çevresel sorunlar karşısında umutsuzluğa kapılan bireyleri farklı bir bakış açısına davet ediyor. Marvel’a göre, çaresizlik hissi çoğu zaman bireysel güçsüzlük algısından doğuyor. Ancak kolektif bir hareketin parçası olmak, insanın etki alanını genişletiyor.</p><p>Marvel, "Birlikte hareket ettiğimizde son derece güçlü olabiliriz. Kendimizi bu kolektif gücün bir parçası olarak görürsek, çok daha fazla şey başarabileceğimizi fark ederiz" diyor.</p>

İklim değişikliği gençlerde kaygıyı giderek artırıyor

İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis ile AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Maroš Šefčovič, Brüksel’de bir araya gelerek 1900 sayfalık yeni sözleşme paketinin yürürlüğe girmesini bekleyen süreci düzenleyen bir geçiş deklarasyonunu imzaladı.

AB – İsviçre ilişkileri

<p>Bu belgeyle, aşağıdaki alanlarda geçici işbirliği kuralları belirleniyor:</p><ul><li><strong>Elektrik ve enerji:</strong> İsviçre şebekesi, AB teknik altyapısına erişebilecek.</li><li><strong>Sağlık ve pandemi hazırlığı:</strong> Bilgi paylaşımı garantisi.</li><li><strong>Eğitim ve araştırma:</strong> İsviçre üniversiteleri, Horizon Europe ve Euratom gibi AB araştırma programlarına yıl başından itibaren katılabilecek, bu da bilimsel işbirliği için kritik bir adım </li><li><strong>Standart tanıma:</strong> Sanayi için karşılıklılık yeniden tesis edilecek.</li></ul><p>Bu geçici düzenleme, taraflar yeni anlaşmaların tam olarak yürürlüğe girmesini beklerken yasal olarak bağlayıcı olmayan bir işbirliği çerçevesi sunuyor. AB – İsviçre ilişkilerinde son aşama olarak yorumlanan bu adım, uzun vadeli anlaşmalar geçerlilik kazanana kadar istikrar sağlayacak.</p>

Cassis ile Šefčovič Brüksel’de buluştu

İsviçre'nin mekânsal planlama ilkesine göre hedef: mevcut alanlarda daha yoğun yapılaşma. Ancak bu stratejinin olumsuz sonuçları da olabiliyor. ETH Zürih tarafından yapılan bir araştırma, düşük gelirli kişilerin şehir merkezlerinden dışlandığını gösteriyor.

ETH araştırması

<p>ETH Zürih tarafından yapılan ve ilk kez bu etkileri ayrıntılı olarak ortaya koyan bir araştırma, düşük gelirli kişilerin şehir merkezlerinden dışlandığını gösteriyor.</p><p>Son yıllarda İsviçre'nin birçok kenti ve banliyösünde yoğun inşaat çalışmaları yürütüldü. Nüfus arttıkça konut talebi de yükseldi. Yeni inşaatların büyük kısmı halihazırda yapıların bulunduğu alanlarda yapıldı. Bu da “yoğun yapılaşma” ilkesinin bir sonucu.</p><h4>Düşük Gelirliler Dışlanıyor</h4><p>Ancak yoğun yapılaşma her zaman olumlu sonuçlar doğurmuyor. Özellikle tadilat ya da yıkım gibi nedenlerle, düşük gelirli kişiler merkezlerden taşınmak zorunda kalabiliyor. Bu durumun detaylarını ortaya koymak üzere, İsviçre Konut Dairesi (BWO), ETH Zürih’e bir araştırma görevi verdi.</p><p>ETH tarafından Basel, Bern, Cenevre, Lozan ve Zürih’te yapılan araştırma, düşük gelirli kişilerin sıklıkla evlerinden ayrılmak zorunda kaldığını ortaya koydu. Çalışmanın başyazarı ve ETH'de şehir politikası uzmanı David Kaufmann'a göre, bu kişilerin genellikle daha eski ve dolayısıyla daha uygun fiyatlı yapılarda yaşadığı görülüyor.</p><h4>En Çok Etkilenenler Kimler?</h4><p>Araştırmaya göre, düşük gelirli kişilerin yanı sıra yaşlılar, mülteciler, geçici oturma iznine sahip bireyler ve Afrika kökenli kişiler de bu süreçten olumsuz etkileniyor.</p><p>Yeni bir eve taşınmak zorunda kalan kişiler genellikle aynı belediye sınırları içinde daha ucuz bir daire bulabiliyor. Ancak bazı durumlarda daha uzak bölgelerde konut aramak zorunda kalıyorlar.</p><p>ETH raporuna göre, binaların tamamen yenilenmesi ya da yıkılarak yeniden inşa edilmesi (yani “ikame inşaat”) sonrası kira bedelleri belirgin şekilde artıyor ve bu da düşük gelirli bireylerin dışlanmasına neden oluyor. Bu etkinin en yoğun yaşandığı projeler, yıkım sonrası yapılan yeni binalar.</p><h4>Zürih’te Dışlama Daha Yüksek</h4><p>Raporda, Zürih’te uzun süredir aynı evde yaşayan kiracıların dışlanma oranının Cenevre ve Lozan’a kıyasla çok daha yüksek olduğu görülüyor. Bu farkın nedenlerinden biri, şehirlerdeki arsa uygunluğu ve sanayi arazilerinin konut alanına dönüştürülüp dönüştürülememesiyle ilgili.</p><p>Ayrıca bölgesel mevzuat farklılıkları da bu sonucu etkiliyor. Özellikle Romandie bölgesi ve son dönemde Basel, ikame inşaatları ve büyük kapsamlı tadilat projelerini daha az cazip hale getirmeye çalışıyor. Çünkü bu projeler, düşük gelirli bireylerin dışlanma riskini artırıyor.</p>

Yoğun yapılaşma, düşük gelirlileri yerinden ediyor

İsviçre’nin Valais (Wallis) kantonundaki Visp kasabasında trafik yoğunluğunu azaltması beklenen A9 otoyolunun güney tünel güzergâhı resmi olarak hizmete girdi.

Visp'te trafik rahatlayacak

<p>Ulaştırma Bakanı Albert Rösti’nin katılımıyla açılışı yapılan güney tünel, 2022’de açılan kuzey tünelle birlikte Visp çevresini tamamen dolaşmayı mümkün kılıyor.</p><p>İnşaatı 2004’te başlayan ve toplamda 1.7 milyar İsviçre Frangı’na mal olan güney güzergâhı, 7.5 kilometrelik uzunluğu ile neredeyse tamamen dağ içine inşa edildi. Güzergâh, Eyholztunnel ve Visper Tunnel adındaki iki tek yönlü tünel ile Vispa Nehri üzerindeki çift şeritli köprüden oluşuyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/494e55243f1d353442c6c2801.jpg" width="1024" height="576"></figure><p><strong>60 Yıllık Bekleyiş Sona Erdi</strong><br>Visp sakinleri yıllardır ağır taşıt trafiğinin şehir merkezinden geçmesinden şikayetçiydi. 1968 yılında planlanan proje, yıllar süren güzergâh tartışmaları ve teknik engeller nedeniyle defalarca ertelendi. Özellikle Güney geçişindeki Riedbergtunnel bölgesinde yaşanan toprak kaymaları, çalışmaları yavaşlattı.</p><p><strong>Geriye Üç Eksik Parça Kaldı</strong><br>Güney güzergâhın açılışıyla önemli bir adım atılmış olsa da, A9 otoyolu hâlâ tamamlanmış değil. Visp ile Raron arasındaki bölümün 2025 sonbaharında, Gampel geçişinin ise 2026 yılında tamamlanması planlanıyor. En geç ise Pfynwald ormanı içinden geçen Susten–Siders kısmı tamamlanacak; bu bölümün ancak 2030’lu yıllarda hizmete girmesi bekleniyor.</p><h3>&nbsp;</h3>

A9 Otoyolunun güney tünel hattı açıldı

İsviçre'nin önde gelen perakendecilerinden Migros, 2030 yılına kadar özel markalarının üçte birini raflardan çekmeye hazırlanıyor.

Turuncu raflarda sessiz bir devrim

<p>Şirket, şu anda 150’den fazla özel etiketli markaya sahipken, bunların yaklaşık 50 tanesi tamamen kaldırılacak. Yerlerine ise sade bir isimle piyasaya sürülecek yeni bir şemsiye marka geçecek: «Migros».</p><p>“Turuncu raflarda sessiz bir devrim” olarak nitelenen bu dönüşümün amacı, ürün yelpazesinde daha fazla netlik, tutarlılık ve lojistik verimlilik sağlamak. Özellikle halk arasında az bilinen veya karmaşaya neden olan markalar bu kapsamda elenecek.</p><h3>Sevilen Markalar Kalıyor</h3><p>Müşterilerin gözdesi olan M-Budget, Frey, Blévita veya Farmer gibi markalar ise raflarda kalmaya devam edecek. Migros, güçlü ve köklü ürün gruplarının bu değişimden etkilenmeyeceğini belirtiyor.</p><p>Değişim süreci, mevcut ambalaj stoklarının tüketilmesi için 2027 yılına kadar kademeli olarak yürütülecek. Henüz hangi markaların kesin olarak kaldırılacağı açıklanmasa da Migros’un amacı, marka kimliğini güçlendirerek rekabetçi pazarda daha etkili bir konum elde etmek.</p><p>Bu sadeleşme adımı, İsviçre perakende sektöründeki dönüşüm dinamiklerinin önemli bir parçası olarak değerlendiriliyor.</p>

Migros, özel markalarının üçte birini kaldıracak

İsviçre genelinde etkisini artıran sıcak hava dalgası nedeniyle, federal hükümet Pazar gününden itibaren ikinci en yüksek tehlike seviyesini ilan etti. Yetkililer, önümüzdeki günlerde sıcaklıkların 35°C’ye kadar çıkabileceği uyarısında bulunuyor.

Sıcaklık alarmı

<p>MeteoSwiss tarafından yapılan açıklamaya göre, cumartesi günü halihazırda Alpler’in güney kesimindeki ova bölgeleri, Valais ve Cenevre Gölü çevresi sıcak hava dalgasından etkilenmişti. Ancak pazar itibarıyla bu sıcaklıkların İsviçre’nin diğer ova bölgelerine de yayılacağı belirtildi.</p><h3>Gündüz Kavurucu, Gece Serinlemeyen Hava</h3><p>Tahminlere göre, önümüzdeki günlerde Alpler’in güneyindeki bölgelerde sıcaklıklar 32°C ile 34°C arasında seyredecek. Nem oranının %55’e kadar çıkabileceği öngörülürken, gece sıcaklıklarının 20°C’nin altına düşmeyeceği belirtiliyor.</p><p>Almanca konuşulan ova bölgelerinde, pazar gününden itibaren 33°C, Basel bölgesinde ise 35°C sıcaklık bekleniyor. Bu bölgelerde nem oranının %30 ila %45 arasında değişeceği, gece en düşük sıcaklıkların 17°C ile 21°C arasında olacağı tahmin ediliyor. Özellikle şehir merkezlerinde gece sıcaklıklarının daha da yüksek seyretmesi bekleniyor.</p><p>Yetkililer, sıcak hava dalgasına karşı yaşlılar, çocuklar ve kronik rahatsızlığı olan kişilerin dikkatli olmaları konusunda uyarıyor. Güneşten korunmak, bol su içmek ve ağır fiziksel aktivitelerden kaçınmak öneriliyor.</p>

İsviçre’de sıcaklık ikinci en yüksek tehlike seviyesinde

Almanya'da ikincil koruma statüsüne sahip sığınmacıların aile birleşimi hakkı, ilk iki yıl için askıya alındı. 

Göç yasası sertleşti

<p>Cuma günü Federal Meclis’te yapılan oylamada kabul edilen yasa değişikliği, tam sığınma hakkı tanınmayan ancak ülkelerine geri gönderilmeleri riskli görülen göçmenleri etkiliyor.</p><p>Yeni düzenleme, Başbakan Friedrich Merz’in daha katı göç politikaları uygulama hedefi doğrultusunda atılan adımlardan biri olarak öne çıkıyor. Oylamada 444 milletvekili düzenlemenin lehine, 135 milletvekili ise aleyhine oy kullandı.</p><p>2024 yılı Mart ayı sonu itibarıyla Almanya’da çoğunluğunu Suriyelilerin oluşturduğu yaklaşık 388 bin kişi, bu geçici koruma statüsünde bulunuyordu. Bu kişiler, 2018’den bu yana yürürlükte olan ve ayda en fazla bin birinci derece aile ferdinin yanlarına gelmesine olanak tanıyan haklardan yararlanabiliyordu. Ancak bu uygulama geçici olarak durduruldu.</p><p>Yeni yasayla birlikte, bu gruptaki sığınmacıların aile üyelerinin Almanya’ya kabulü artık insani gerekçelere dayalı bireysel değerlendirmelere tabi olacak; otomatik bir hak olarak işlemeyecek.</p><p>Bu düzenleme, Cenevre Mülteci Sözleşmesi çerçevesinde resmen tanınan mültecileri kapsamıyor. Dolayısıyla bu statüdeki kişilerin aile birleşimi hakları aynı şekilde devam edecek.</p><p>İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt, yasa değişikliğinin her yıl yaklaşık 12 bin kişinin Almanya’ya girişini önleyeceğini savundu. Ayrıca bu düzenlemenin, insan kaçakçılığına dayalı sistemleri zayıflatacağı görüşünde. Dobrindt, "Pek çok kişi tam mülteci statüsü alamayacağını bilse de, ailesini daha sonra getirme umuduyla Almanya’ya geliyor. Bugünkü karar, bu cazibeyi ortadan kaldırıyor," dedi.</p><p>Koalisyon ortağı Sosyal Demokrat Parti (SPD), bazı çekinceler taşımasına rağmen yasa tasarısına destek verdi. Göç, Mülteciler ve Uyum Bakanı Natalie Pawlik, “Ailelerin birlikte olması entegrasyonu kolaylaştırır. Ancak bu düzenleme sadece iki yıl için geçerli olacak ve istisnai durumları kapsamıyor,” açıklamasında bulundu.</p><p>Bu yasa, Friedrich Merz’in başbakanlığı döneminde kabul edilen ilk göç yasası olarak kayıtlara geçti. Merz hükümeti, kamuoyunun artan talepleri doğrultusunda göç politikasında sıkılaştırma sözü vermişti.</p>

Almanya'da aile birleşimine iki yıllık engel geldi

Türkiye’de etkili olan sıcak hava dalgası 40 dereceyi aşarak ciddi tehlikelere neden oldu. İzmir, Bursa, Tekirdağ, Sakarya ve Adana illerinde çıkan orman yangınları nedeniyle acil müdahale ekipleri seferber edildi.

Kavurucu sıcaklıklar

<p>Yangınlara hem kara ekipleri hem de hava araçlarıyla müdahale ediliyor. Ancak Adana’da, bir yangın söndürme uçağı barajdan su almaya çalışırken kaza yaparak düştü. Bu olay, yangınla mücadele çalışmalarını aksatırken arama-kurtarma çalışmaları halen devam ediyor.</p><p>Yunanistan ise yılın ilk büyük sıcak hava dalgasını yaşıyor. Yüksek sıcaklıklar nedeniyle Atina’da yaşayanlar sahillere akın etti.</p><p>Meteorologlar, sıcak hava dalgasının hafta sonuna kadar etkisini sürdüreceğini, ardından hava sıcaklıklarında bir miktar düşüş beklendiğini bildiriyor.</p><p>İspanya ve Portekiz’de de hafta sonuna doğru sıcaklıkların daha da artması bekleniyor. Portekiz’in bazı iç bölgelerinde sıcaklıkların 44 dereceye ulaşabileceği tahmin ediliyor. Bu nedenle ülke genelinde sıcak hava uyarıları yapıldı. Büyük bölge için sarı, bazı kritik iç kesimler için ise turuncu alarm verildi.</p><p>Madrid ve Lizbon’daki hem yerli halk hem de turistler, aşırı sıcaklardan korunmanın yollarını arıyor.</p><p>Yetkililer, vatandaşları olası yangınlara karşı dikkatli olmaları konusunda uyararak, kuru hava ve kuvvetli rüzgarların yangınların yayılmasını hızlandırabileceğini belirtti.</p>

Türkiye ve Avrupa'da sıcaklık alarmı ve yangın tehlikesi

İnsanlık büyük bir dönüşüm yaşıyor; bu değişim ani değil ama sessiz ve sinsi ilerliyor: 2080 yılından itibaren dünya nüfusunun azalmaya başlaması bekleniyor.

Sessiz ve derin bir değişim

<p>Dünya genelinde insanlar artık daha az çocuk sahibi oluyor. Pek çok ülkede doğum oranı, nüfusun kendini yenileme seviyesi olarak kabul edilen kadın başına 2,1 çocuğun altına düştü ve bu düşüş devam ediyor. İsviçre Federal İstatistik Ofisi'nin Haziran ortasında açıkladığı verilere göre, İsviçre'de kadın başına düşen ortalama çocuk sayısı 2021'den bu yana istikrarlı şekilde düşmekte ve 2024’te 1,29’a gerilemiştir.</p><p>Bu rakamlar, Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel'e göre, temel bir demografik değişimin başlangıcını işaret ediyor. Peki, neden daha az çocuk sahibi oluyoruz? Ve bu durum geleceğimizi – emeklilik, iş gücü, bakım hizmetleri, refah ve jeopolitik güç dengeleri açısından – nasıl etkiliyor?</p><h3>Doğum oranlarının düşmesinin nedenleri:</h3><h4><strong>Eğitim ve kadının özgürleşmesi</strong></h4><p>Birleşmiş Milletler ve Dünya Bankası’nın araştırmalarına göre, kadınların eğitim düzeyi arttıkça doğum oranı düşüyor. Eğitimli kadınlar, çocuk sahibi olmanın kariyer fırsatlarını kısıtladığını düşünüyor ve hayatları üzerinde daha fazla söz sahibi olmak istiyorlar.</p><h4><strong>Maliyetler ve ekonomik belirsizlik</strong></h4><p>ABD Nüfus Sayım Bürosu’nun 2024 raporuna göre, artan konut fiyatları, güvencesiz işler ve yüksek eğitim maliyetleri birçok çifti çocuk sahibi olmaktan alıkoyuyor. Çocuksuz yetişkinler sıklıkla ekonomik nedenleri gerekçe gösteriyor.</p><h4><strong>Doğum kontrolü ve dinin etkisi</strong></h4><p>Doğum kontrol yöntemlerine erişim artık küresel ölçekte mümkün. Eskiden birçok dinde doğum kontrolü günah sayılır, çok çocuklu aileler teşvik edilirdi. Ancak bugün İran ve Polonya gibi dindar ülkelerde bile, artan eğitim seviyesi, kentleşme ve değişen kadın-erkek rolleri doğum oranlarını düşürdü.</p><h4><strong>Toplumsal rol modelleri</strong></h4><p>Popüler kültür de rol modelleri şekillendiriyor. Artık birçok ünlü kadın, çocuksuz bir yaşamı savunuyor. Nüfus araştırmacısı Ralf Ulrich, ünlü bir kadının (örneğin Taylor Swift) anneliği savunmasının devlet kampanyalarından daha etkili olabileceğini belirtiyor.</p><h4><strong>Çevresel faktörler ve kısırlık</strong></h4><p>Ekonomik ve sosyal nedenlerin yanında çevresel faktörler de rol oynuyor. BBC'nin aktardığına göre, 14 ülkede 14.000 kişiyle yapılan bir ankette katılımcıların %12’si istedikleri kadar çocuk sahibi olamamalarının nedenini kısırlık olarak gösterdi. Araştırmalar, pestisitler, ağır metaller ve PFAS gibi "sonsuz kimyasallar"ın üreme sağlığını etkileyebileceğini ortaya koyuyor. Ancak BM’ye göre bu faktörler küresel düşüşte ikincil düzeyde etkilidir.</p><h3>Düşük doğum oranının sonuçları:</h3><h4><strong>Emeklilik krizi</strong></h4><p>Birçok ülkede emeklilik sistemi, çalışan nüfusun yaşlılara prim ödemesiyle işler. Ancak genç nüfus azalırken yaşlılar artıyor. Bu, sistemin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor. Bruegel Enstitüsü, Almanya ve İtalya gibi ülkelerde yakında emeklilik ödemelerinde zorluk yaşanacağını öngörüyor. Sistemin devamı için üç seçenek var: primleri artırmak, emekli maaşlarını düşürmek ya da insanların daha uzun çalışması.</p><h4><strong>Bakım hizmetleri krizi</strong></h4><p>Yaşlı nüfus artarken bakım personeli sayısı hızla düşüyor. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), 2030 yılına kadar dünya genelinde 18 milyondan fazla ek bakım çalışanına ihtiyaç duyulacağını, sadece Avrupa'da bile milyonlarca kişilik açık oluşacağını belirtiyor.</p><h4><strong>İş gücü açığı</strong></h4><p>Sanayi, zanaat, sağlık, eğitim ve bilişim sektörleri genç çalışan bulmakta zorlanıyor. Yaşlanan iş gücü, yenilik kapasitesini ve üretkenliği de olumsuz etkiliyor.</p><h4><strong>Güç dengesinin değişimi</strong></h4><p>Avrupa yaşlanıp küçülürken, Afrika’da genç ve dinamik bir nüfus büyüyor. Afrika’nın ortalama yaşı 19 iken, Avrupa’da bu rakam yaklaşık 45. Siyaset bilimci Heribert Dieter’e göre genç toplumlar daha esnek, yenilikçi ve dayanıklı olurken, yaşlanan ülkeler küresel etkilerini kaybediyor.</p><p>Afrika'nın artan nüfusu, Birleşmiş Milletler gibi küresel kurumlarda daha fazla söz hakkı talep etmesine yol açacak. Avrupa ise ekonomik ve jeopolitik güç açısından geri kalma riskiyle karşı karşıya.</p><h3>Göç kurtuluş mu?</h3><p>Göç, yaşlanan toplumların etkilerini kısa vadede hafifletebilir. Ancak Bruegel'e göre bu, uzun vadeli ve sürdürülebilir bir çözüm değildir. Daha yüksek istihdam oranları, daha iyi eğitim yatırımları ve sosyal politikalarla desteklenmelidir.</p><p>Ayrıca göçmenler çoğunlukla büyük şehirlerde toplanır, bu da bölgesel eşitsizlikleri artırır. Entegrasyon da zorludur: dil engelleri, eğitim açıkları ve toplumsal dışlanma göçmenlerin başarılarını kısıtlar.</p><p>Ayrıca küresel "yetenek savaşı" nedeniyle, en iyi iş gücünü genellikle zengin ülkeler kendine çeker. Bu da göçmen ülkeler için kalıcı çözüm olmaktan uzaktır.</p>

Dünya çapında doğumlar azalıyor

ABD ve İsrail'in İran'ın nükleer silah geliştirmesini önlemek için nükleer tesislere yönelik hava saldırıları gerçekleştirmesi, uluslararası toplumda büyük yankı uyandırdı. 

Nükleer Silah Tartışmaları

<p>Güvenlik ve diplomasi uzmanlarına göre bu gelişme, dünyadaki nükleer güçler arasında uzun süredir devam eden çifte standartları bir kez daha gündeme taşıdı.</p><h3>Nükleer anlaşmalar: Düzen mi, ayrıcalık mı?</h3><p>Uzmanlar, 1970’te yürürlüğe giren Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) ile dünyada iki sınıflı bir sistemin oluşturulduğunu belirtiyor:</p><ul><li>Yasal nükleer güçler: ABD, Rusya, Çin, Birleşik Krallık ve Fransa<br>→ Bu ülkeler, anlaşma gereği nükleer silahlarını sıfıra indirme taahhüdünde bulundular ancak herhangi bir zaman kısıtlaması bulunmuyor.<br>→ Üstelik günümüzde bu ülkeler nükleer silahsızlanma yerine yeniden silahlanmaya gidiyor. Özellikle Çin'in nükleer kapasitesini hızla artırdığı vurgulanıyor.</li><li>Diğer tüm ülkeler: Anlaşmaya göre nükleer silah sahibi olamazlar.<br>→ Ancak İsrail, Hindistan, Pakistan ve Kuzey Kore, NPT’ye taraf olmamalarına rağmen fiilen nükleer silah geliştirmiş durumda.</li></ul><h3>İsrail ve Hindistan neden tepki görmüyor?</h3><p>Uzmanlara göre, bir ülkenin nükleer silah sahibi olmasına verilen tepki, o ülkenin jeopolitik ilişkilerine ve askeri stratejisine bağlı.</p><ul><li>İsrail güçlü müttefiklere sahip olması ve nükleer silahları sadece "en uç durumda" kullanacağına duyulan güvenle daha az eleştiri alıyor.</li><li>Hindistan ve Pakistan içinse, bu ülkelerin nükleer güçlerini yalnızca savunma amaçlı kullanacakları varsayılıyor.</li></ul><p>Bu nedenle, bazı ülkelerin nükleer kapasitesi "sessizce kabul edilirken", diğerlerine yönelik ciddi diplomatik ve askeri baskılar uygulanabiliyor.</p><h3>İran ve Kuzey Kore neden hedefte?</h3><p>Uzmanlara göre, bu ülkelerin kapalı ve otoriter rejimlere sahip olması, nükleer silahları da benzer şekilde kontrolsüz ve saldırgan amaçlarla kullanabilecekleri endişesini artırıyor.</p><ul><li>İran, İsrail’in varlığını sık sık sorgulayan söylemleri ve bölgedeki milis güçleri aracılığıyla yürüttüğü dolaylı saldırılar nedeniyle özel olarak dikkat çekiyor.</li><li>Kuzey Kore ise daha önce nükleer silah denemeleriyle tehdit oluşturmuş ve diplomatik güven vermeyen bir ülke olarak görülüyor.</li></ul><h3>Güçlü olanın kural koyduğu bir düzen mi?</h3><p>Uzmanlar, uluslararası hukuk ve nükleer anlaşmaların her zaman adaletli değil, güç dengelerini yansıtan belgeler olduğunu vurguluyor. “Dünya üzerindeki nükleer düzen, sadece kimin ne kadar silaha sahip olduğunu değil, kimin bu silahları taşımasına izin verileceğini de belirleyen siyasi bir yapı haline geldi.”</p><p>Bu nedenle aynı silaha sahip ülkeler farklı tepkilerle karşılaşabiliyor: Güçlü dostları olan ülkeler hoşgörüyle karşılanırken, yalnız kalanlar cezalandırılıyor.</p>

Nükleer silahlar neden bazı ülkelere serbest, bazılarına değil?

ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğuyla İsrail ve İran arasında 12 günlük savaşın ardından tam ve kesin bir ateşkes sağlandı. 

İsrail'den resmi açıklama

<p>Trump, 23 Haziran’da yaptığı açıklamada, tarafların yaklaşık 6 saat içinde operasyonlarını tamamlayarak ateşkese başlayacağını ve bu sürecin 24 saat sonunda resmi olarak savaşın sona ereceğini duyurdu. Ateşkesin ilk olarak İran tarafından başlatılacağı, 12 saat sonra ise İsrail’in katılacağı belirtildi.</p><p>İran basını ateşkesin başladığını duyururken, İsrail’den de ateşkes önerisini kabul ettiklerine dair resmi açıklama geldi. Trump, sosyal medya hesabından “Ateşkes artık yürürlükte. Lütfen ihlal etmeyin” çağrısında bulundu.</p><p>Ateşkes sürecinde Katar Emiri, ABD Başkanı Trump ve Başkan Yardımcısı Vance aracılığıyla İran ile İsrail arasında diplomatik temaslar gerçekleştirildi. İran’ın Katar aracılığıyla iletilen ateşkes teklifini kabul ettiği ve Beyaz Saray yetkililerinin, Trump ile İsrail Başbakanı Netanyahu arasında yapılan telefon görüşmesinin sürece katkı sağladığını açıkladığı bildirildi. Ayrıca Başkan Yardımcısı Vance, Dışişleri Bakanı Rubio ve Ortadoğu Özel Temsilcisi Witkoff’un İranlı yetkililerle doğrudan ve dolaylı görüşmeler yürüttüğü ifade edildi.</p><p>Trump, yaptığı açıklamada, “İsrail ve İran arasında sağlanan ateşkes, 12 günlük çatışmanın resmi sonunu işaret ediyor. Her iki tarafın da barışçıl ve saygılı davranmasını umuyoruz” dedi. Ayrıca, çatışmanın yıllarca sürebilecek ve Orta Doğu’yu istikrarsızlaştırabilecek bir savaşa dönüşme potansiyelinin bulunduğunu ancak bunun gerçekleşmediğini vurguladı. Trump, “Tanrı İsrail’i, İran’ı, Orta Doğu’yu, ABD’yi ve tüm dünyayı korusun” sözleriyle açıklamasını tamamladı.</p>

Trump açıkladı: İsrail ve İran ateşkeste anlaştı

Citroën, hava yastığı üretim hatası nedeniyle C3 ve DS3 model bazı araçlara anında sürüş yasağı getirdi. İsviçre'deki 10 binden fazla araç bu karardan etkilendi.

Hatalı takata hava yastıkları

<p>Fransız otomobil üreticisi Citroën, İsviçre’de binlerce aracını trafikten çekiyor. Şirketin SRF’ye yaptığı açıklamaya göre, Citroën C3 (ikinci nesil) ve DS3 (birinci nesil) modelleri için “derhal geçerli sürüş yasağı” uygulanmaya başlandı. Yasak, 2009 ile 2019 yılları arasında üretilmiş araçları kapsıyor. Gerekçe ise Japon üretici Takata’nın hava yastıklarında tespit edilen üretim hatası.</p><p>Takata hava yastığı skandalı dünya genelinde 100 milyondan fazla aracı etkiliyor ve yalnızca İsviçre’de 1 milyon araç bu kapsamda. Bu hava yastıkları, kaza anında patlayarak araç içine metal parçaları ve vidalar fırlatabiliyor. Sorun uzun süredir biliniyor ve birçok büyük markayı etkiliyor. Bugüne dek dünya genelinde en az 45 kişinin bu nedenle hayatını kaybettiği belirtiliyor.</p><p>İsviçre’de hâlâ yaklaşık 100.000 araçta bu hatalı hava yastıkları bulunuyor. Haziran ortasında Fransa’nın Reims kentinde bu hava yastıklarıyla donatılmış bir Citroën aracın karıştığı ölümcül kazanın ardından Citroën, İsviçre’de de önlem aldı.</p><h3>Sürücüler ne yapmalı?</h3><p>Aracınızın etkilenip etkilenmediğini Citroën’in web sitesinden şasi numaranız ile kontrol edebilirsiniz:<br>🔗 <a href="https://www.citroen.ch/de/wartung/recall-campaigns.html">https://www.citroen.ch/de/wartung/recall-campaigns.html</a></p><p>Citroën, etkilenen araç sahiplerine araçlarını hemen kullanmayı bırakmaları çağrısında bulunuyor. Hava yastığı değişimi ücretsiz yapılacak ve kullanıcılar hafta içinde yazılı olarak bilgilendirilecek.</p><p>Müşteriler ayrıca 0800 78 00 12 numaralı Citroën hattını arayabilirler (Pazartesi–Cuma, 08:00–18:00).</p><h3>Araçlar ne zaman tekrar kullanılabilir?</h3><p>Bu sorunun kesin bir cevabı henüz yok. Ancak Citroën, bayilerin onarım taleplerini öncelikli olarak ele alacağını ve işlemlerin en kısa sürede tamamlanacağını belirtiyor.</p><h3>Neden şimdi harekete geçildi?</h3><p>Hava yastığı problemi uzun süredir biliniyor olsa da, şimdiye kadar bu riskin sadece sıcak ve nemli iklimlerde daha büyük olduğu düşünülüyordu. Ancak Fransa’daki ölümcül kazadan sonra, riskin daha yaygın olduğu ortaya çıktı. Bu nedenle “Stop Drive” uygulaması hayata geçirildi.</p><p>İsviçre’deki yetkili kurum olan Astra, bu sürüş yasağının resmî bir devlet kararı olmadığını, Citroën’in kendi girişimi olduğunu belirtti. Astra, Citroën ile yakın temasta olduğunu duyurdu.</p>

Citroën, İsviçre’de 10 binden fazla aracı trafikten men etti

ABD Başkanı Donald Trump, İran’la artan gerilim ve Hürmüz Boğazı krizi sonrası petrol fiyatlarındaki yükselişle ilgili dikkat çeken bir açıklamada bulundu.

“Düşmanı güçlendirmeyin”

<p>Kendi sosyal medya platformu Truth Social üzerinden mesaj yayınlayan Trump, “Petrol fiyatlarını düşük tutun, düşmanın elini güçlendiriyorsunuz, bunu yapmayın” dedi.</p><p>Ortadoğu'daki tansiyon, İsrail’in 13 Haziran'da başlattığı İran saldırılarının ardından daha da tırmandı. Bu gelişmelerin ardından ABD, geçtiğimiz Pazar sabahı İran’daki üç nükleer tesisi hedef aldı. Başkan Trump, saldırıda Fordo, Natanz ve İsfahan’daki tesislerin vurulduğunu açıkladı.</p><p>Ulusa sesleniş konuşmasında Trump, “İran’da üç önemli nükleer hedefi başarıyla imha ettik” diyerek operasyonun etkili geçtiğini belirtti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile koordineli hareket ettiklerini söyleyen Trump, “İran barış yapmaya mecbur. Aksi takdirde sonraki saldırılar çok daha yıkıcı olacak” ifadelerini kullandı.</p><p>Trump ayrıca, “Bu saldırılarla hedefimiz İran’ın nükleer zenginleştirme kapasitesini ortadan kaldırmak ve dünyadaki en büyük terör destekçisi ülkenin yarattığı nükleer tehdidi durdurmaktı” dedi. Saldırıları "büyük bir zafer" olarak niteledi.</p><p><strong>İran’dan sert tepki ve Boğaz resti</strong></p><p>ABD’nin saldırılarına karşılık İran yönetimi, tüm seçenekleri masada tuttuğunu belirterek sert uyarılarda bulundu. İran Meclisi, Hürmüz Boğazı’nın kapatılması yönünde karar aldıklarını açıklarken, son sözün İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi ve dini lider Ayetullah Ali Hamaney’e ait olduğu belirtildi. İran'ın bu hamlesi, küresel enerji piyasalarında endişeleri artırdı.</p>

Trump: Petrol fiyatlarını düşük tutun

İran Parlamentosu, Hürmüz Boğazı'nın kapatılması yönündeki öneriyi Pazar günü yapılan oturumda kabul etti. Bu gelişmeyle birlikte gözler, nihai kararı verecek olan İran’ın en yüksek güvenlik organı Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’ne çevrildi.

Bölgede gerilim artıyor

<p>ABD'nin, İran'ın üç ana nükleer tesisine yönelik Pazar sabahı düzenlediği saldırıların ardından, kritik öneme sahip Hürmüz Boğazı'nın kapatılması için ilk resmi adım atılmış oldu. Ancak, boğazın kapatılmasına dair kesin karar henüz alınmadı.</p><p>Al Arabia’nın haberine göre, karar Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından verilecek. Devrim Muhafızları Komutanı ve milletvekili Esmail Kosari, kapatma konusunun gündemde olduğunu ve gerektiğinde bu adımın atılacağını belirtti.</p><p>ABD Başkanı Donald Trump, saldırıların "çok başarılı" olduğunu duyurdu. Fordow, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislere gerçekleştirilen operasyonların ardından, Amerikan uçaklarının İran hava sahasından ayrıldığı bildirildi. İran medyası ise saldırıların doğrulandığını ancak söz konusu tesislerin önceden boşaltıldığını ve zenginleştirilmiş uranyumun taşındığını aktardı.</p><p>Hürmüz Boğazı’nın kapanması durumunda, dünya petrol arzının yaklaşık yüzde 20’si ve önemli miktarda doğal gazın geçişi engellenmiş olacak. Bu boğaz, Avrupa’nın Körfez’den ithal ettiği petrol ve sıvılaştırılmış doğal gazın ana geçiş noktası konumunda.</p><p>Eğer İran böyle bir engelleme yaparsa, petrol fiyatlarında sert yükseliş yaşanabilir ve özellikle Orta Doğu kaynaklarına bağımlı Avrupa ülkelerinde enerji krizleri ortaya çıkabilir. Bu durum enflasyonu artırarak enerji maliyetlerini yükseltebilir ve sanayi, ulaşım ile tarım sektörlerinde aksamalara yol açabilir. Piyasalarda yaşanacak dalgalanmalar Avrupa borsalarında zincirleme etkilere neden olabilir.</p><p>Bölgede yaşanacak bir abluka, ABD, Avrupa Birliği donanmaları ve Körfez ülkeleri arasında askeri çatışmalara yol açabilir ve daha geniş bir bölgesel savaşı tetikleyebilir. NATO üyeleri ve özellikle Fransa ile İngiltere’nin bölgedeki donanma varlığı, Avrupa’yı bu çatışmalara dahil edebilir.</p><p>Bunun yanı sıra, Hürmüz Boğazı sadece petrol taşımacılığı için değil, küresel deniz taşımacılığında da kritik bir güzergâh. Boğazdaki bir kesinti, Avrupa’nın hammadde, elektronik ve tüketim malları tedarikini geciktirerek tedarik zincirlerinde aksamalara neden olabilir. Nakliye sigorta maliyetleri artacak ve bu da Avrupa’daki işletmeler ile tüketiciler için ek yük oluşturacaktır.</p>

İran Parlamentosu Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasını onayladı

İsrail'in Demir Kubbe savunma sistemi İran'dan gelen füzelere karşı harekete geçerken, ABD'nin İran'daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıya dünya liderlerinden çeşitli tepkiler geldi. 

Trump İran’ı vurdu

<p>Özellikle Latin Amerika’dan gelen açıklamalarda saldırı sert şekilde eleştirilirken, Avrupa ülkeleri diplomasi çağrısında bulundu.</p><p>ABD Başkanı Donald Trump, pazar günü sabah saatlerinde yaptığı açıklamada, Fordo dahil olmak üzere İran’daki üç nükleer tesise “çok başarılı” bir operasyon düzenlendiğini duyurdu. Bu açıklama sonrası uluslararası kamuoyundan gelen tepkiler birbirinden farklıydı.</p><p><strong>Netanyahu’dan destek, Guterres’ten uyarı</strong></p><p>İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, saldırıya tam destek vererek, Trump’ın kararını “tarihi değiştirecek cesur bir adım” olarak niteledi. Netanyahu, “Başkan Trump’la sıkça şunu söyleriz: ‘Önce güç, sonra barış.’ Barış ancak güçle gelir,” dedi.</p><p>Buna karşın Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, saldırıların halihazırda kırılgan olan bölgede ciddi bir tırmanma riski taşıdığını söyledi. “Bu çatışma kontrolden çıkma potansiyeline sahip. Bu da siviller, bölge ülkeleri ve tüm dünya için felaketle sonuçlanabilir,” ifadelerini kullandı.</p><p><strong>İran: Tüm seçenekler masada</strong></p><p>İran Dışişleri Bakanı Abbas Irakçi, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, ABD’nin eyleminin ciddi sonuçlar doğuracağını belirtti. Irakçi, “Bu sabah yaşanan gelişmeler kabul edilemez. Birleşmiş Milletler Sözleşmesi çerçevesinde İran, halkını ve topraklarını savunmak için tüm seçenekleri açık tutmaktadır,” açıklamasını yaptı.</p><p><strong>Latin Amerika’dan sert kınama</strong></p><p>Latin Amerika ülkelerinin liderleri ABD’nin askeri müdahalesine açıkça karşı çıktı. Venezuela Dışişleri Bakanı Yvan Gil, Telegram üzerinden yayımladığı mesajında saldırıyı kınadı ve düşmanlıkların sona ermesini talep etti.</p><p>Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel ise X platformundan yaptığı açıklamada, saldırının uluslararası hukukun ve BM Şartı'nın açık bir ihlali olduğunu belirtti. Diaz-Canel, bu tür eylemlerin insanlığı büyük bir krize sürükleyebileceğini vurguladı.</p><p>Meksika Dışişleri Bakanlığı ise tarafları diyaloğa çağırarak, anayasal dış politika ilkeleri doğrultusunda bölgede barışın yeniden sağlanmasının en büyük öncelik olduğunu ifade etti.</p><p>Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric de ABD’nin saldırısını uluslararası hukuka aykırı bulduğunu söyleyerek, “Hiçbir ülke, sahip olduğu güç nedeniyle ortak insanlık ilkelerini ihlal etme hakkına sahip değildir. ABD dahil,” dedi.</p><p><strong>Avrupa'dan diyalog çağrısı</strong></p><p>Avrupa ülkelerinden gelen tepkiler, genel olarak çatışmanın müzakereyle çözülmesi yönündeydi. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İran’ı tekrar müzakere masasına oturmaya çağırdı. Starmer, “İran’ın nükleer silah geliştirmesine izin verilemez. Bu tehdit karşısında ABD harekete geçmiştir, ancak önceliğimiz hâlâ bölgesel istikrar,” dedi.</p><p>Avustralya hükümeti de yaptığı açıklamada, İran’ın nükleer faaliyetlerinin uluslararası güvenliği tehdit ettiğini belirtti. Sözcü, “Şimdi barış zamanı. Gerginliğin azaltılması, diyalog ve diplomasi çağrımız sürüyor,” diye konuştu.</p><p><strong>Çin: Tarihten ders alınmalı</strong></p><p>Çin devlet televizyonu CGTN’de yayımlanan yorumlarda, ABD’nin İran’a yönelik saldırılarının Irak’taki benzer hataları tekrarlayıp tekrarlamadığı sorgulandı. Yorumda, “Ortadoğu’da askeri müdahaleler genellikle uzun süren çatışmalara ve istikrarsızlığa yol açmıştır. Bölgede istikrarın sağlanması için en doğru yol askeri değil, diplomatik yaklaşımdır,” görüşü paylaşıldı.</p><p><strong>Suudi Arabistan: Gelişmelerden kaygılıyız</strong></p><p>Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, İran’daki gelişmeleri büyük bir endişeyle izlediklerini belirtti. Açıklamada, “Gerilimin tırmanmasını engellemek ve sınırlayıcı adımlar atmak için her türlü çaba gösterilmelidir. Uluslararası toplum, bu kırılgan dönemde siyasi çözüm arayışlarını artırmalıdır,” denildi.</p>

ABD'nin İran'a yönelik saldırılarına dünya liderlerinden farklı tepkiler

İsviçre'nin 2021 yılında sipariş ettiği 36 adet F-35 savaş uçağı için ödemesi beklenen tutarın, planlanandan 1,5 milyar İsviçre frangına kadar fazla olabileceği öne sürüldü.

Ciddi fiyat artışı

<p>İsviçre devlet televizyonu SRF’nin araştırmasına göre, Amerika Birleşik Devletleri, daha önce sabit fiyatla satılacağı belirtilen uçaklar için şimdi ek ödeme talep ediyor.</p><p>Dönemin Savunma Bakanı Viola Amherd, F-35 uçaklarının yaklaşık 6 milyar franklık sabit fiyatla alınacağını defalarca kamuoyuna açıklamıştı. Ancak SRF’nin ulaştığı bilgilere göre, ABD bu anlaşmayı farklı yorumluyor ve ciddi bir fiyat artışı talep ediyor.</p><p>2020 yılının Eylül ayında yapılan referandumda savaş uçağı alımı sadece %50,1 oyla kabul edilmişti. O dönem hükümetin yayımladığı resmi bilgilendirme kitapçığında “maksimum 6 milyar franklık bütçe ayrıldığı” belirtilmişti.</p><p>Haziran 2021’de ABD üretimi F-35’in tercih edilmesinin ardından, Amherd yine sabit fiyat garantisinin verildiğini duyurmuştu. Ancak gazeteci Beni Gafner, federal idaredeki çeşitli kaynaklarla yaptığı görüşmelere dayanarak, Federal Konsey’in artık milyarlık bir ek maliyetle karşı karşıya olduğunu iddia etti.</p><p>Gafner’e göre, Amherd ek maliyetleri 2024 yazında öğrenmiş olmasına rağmen, Federal Konsey’i ancak Aralık ayında bilgilendirdi. Şu anda federal yönetim içinde 1,3 ila 1,5 milyar franklık ek maliyet konuşuluyor.</p><h3>Artan Üretim Maliyetleri Gerekçe Gösteriliyor</h3><p>Federal idareden iki ayrı güvenilir kaynak da SRF’ye, ABD’nin İsviçre’den daha fazla ödeme talep ettiğini doğruladı. Gerekçe olarak ise sabit fiyatlı bir anlaşmanın hiç yapılmamış olması ve artan üretim maliyetleri gösteriliyor.</p><p>Konu o kadar hassas ki, bu yıl başından itibaren Savunma Bakanlığı’nın, diğer Federal Konsey üyeleriyle iki gizli toplantı yaptığı bildiriliyor. ABD hükümeti, 2021’de sabit fiyat garantisi verdiğini ve İsviçre ile geçmişteki tüm satışlarda da bu sözünü tuttuğunu savunuyor. Ancak F-35’ler, doğrudan üretici firma Lockheed Martin’den değil, ABD hükümeti aracılığıyla satın alındı.</p><p>Gelişmeler, kamuoyunda F-35 alımına dair tartışmaları yeniden alevlendirebilir. Özellikle referandumun kıl payı geçmesi ve şimdi ek masrafların ortaya çıkması, hükümeti siyasi baskı altında bırakabilir.</p>

F-35 savaş uçakları için İsviçre’ye ek fatura çıkarabilir

ABD Başkanı Donald Trump, İran'daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine yönelik düzenlenen hava operasyonunun başarıyla tamamlandığını açıkladı.

ABD'de savaşa dahil oldu

<p>Trump, Truth Social hesabından yaptığı duyuruda, "İran’daki üç nükleer hedefe yönelik son derece başarılı operasyonumuzu gerçekleştirdik" dedi. Saldırıya katılan tüm uçakların İran hava sahasından çıkarak üslerine dönmekte olduğunu belirten Trump, Fordo tesisine yüksek kapasiteli bir bomba atıldığını ifade etti. Pilotları “Büyük Amerikan savaşçıları” diye nitelendiren Trump, açıklamasını “ŞİMDİ BARIŞ ZAMANI” sözleriyle bitirdi.</p><p><strong>B-2 bombardıman uçakları ve Tomahawk füzeleri kullanıldı</strong></p><p>Amerikan Axios haber sitesinin aktardığına göre, saldırı operasyonunda B-2 tipi ağır bombardıman uçakları görev aldı. Fordo nükleer tesisine 6 adet sığınak delici mühimmatın isabet ettirildiği, Natanz ve İsfahan’daki tesislerin ise denizaltılardan fırlatılan 30 Tomahawk füzesiyle hedef alındığı iddia edildi.</p><p>Fox News sunucusu Sean Hannity, Trump ile yaptığı telefon görüşmesini aktararak, ABD’nin İran’daki nükleer tesisleri vurmak için yaklaşık 645 kilometre mesafedeki denizaltılardan füze ateşlediğini söyledi.</p><p><strong>İran saldırıları doğruladı, nükleer sızıntı yok</strong></p><p>İran’ın yarı resmi Tesnim Ajansı’na göre, İsfahan Vali Yardımcısı Ekber Salihi saldırıyı doğrulayarak, İsfahan ve Kaşan bölgelerinde hava savunma sistemlerinin devreye girdiğini, Natanz ve İsfahan çevresinde çok sayıda patlama duyulduğunu belirtti. Fordo’daki nükleer tesiste ise herhangi bir sızıntının olmadığı açıklandı.</p><p><strong>BM: Tehlikeli tırmanış</strong></p><p>BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, saldırıların ardından yaptığı açıklamada, İran’a karşı güç kullanımının uluslararası barış ve güvenliğe ciddi tehdit oluşturduğunu belirterek tüm tarafları diplomatik çözüm arayışına davet etti.</p><p><strong>İsrail Önlemleri Sıkılaştırdı</strong></p><p>Saldırının ardından İsrail hükümeti, olası İran misillemesine karşı ülke genelinde sosyal kısıtlamalara gitti. Tüm okullar kapatıldı, toplantılar yasaklandı ve yalnızca hayati hizmet sunan işletmelerin faaliyet göstermesine izin verildi. Ayrıca ülkenin hava sahası geçici olarak uçuşlara kapatıldı.</p><p>İsrail basınında yer alan iddialara göre, ABD’nin İran’daki saldırısına İsrail’e ait altı B-2 tipi savaş uçağı da katıldı. İsrail’in Kanal 14 Televizyonu, adı açıklanmayan bir yetkilinin ABD-İsrail işbirliğini doğruladığını aktardı.</p><p><strong>Trump: “İran'ın Nükleer Kapasitesini Yok Ettik”</strong></p><p>TSİ 05.00’te ulusa sesleniş konuşması yapan Trump, "İran’ın nükleer zenginleştirme kapasitesini tamamen ortadan kaldırdık. Ortadoğu’nun zorbası artık barış yapmalı, aksi takdirde daha güçlü saldırılarla karşı karşıya kalacaktır." dedi. Netanyahu ile yakın iş birliği içinde hareket ettiklerini vurgulayan Trump, İsrail ordusuna da teşekkür etti.</p><p><strong>Netanyahu'dan Trump'a teşekkür</strong></p><p>İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD’nin saldırısını tarihi bir karar olarak nitelendirdi. X hesabından yayımladığı mesajda, “Trump’ın İran’ın nükleer altyapısına indirdiği darbe, Orta Doğu’da barış yolunda tarihi bir dönüm noktasıdır.” ifadelerini kullandı.</p><p><strong>İran'dan sert tepki: "Uluslararası Hukuka Aykırı"</strong></p><p>İran yönetimi, ABD’nin saldırısını "vahşi ve uluslararası hukuka aykırı" olarak nitelendirdi. İran Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, bu saldırının cezai sonuçlar doğuracağı ve uluslararası hukukun açık ihlali anlamına geldiği vurgulandı.</p>

ABD, İran’ın üç nükleer tesisine hava saldırısı düzenledi

İran ile Almanya, Fransa ve İngiltere arasında düzenlenen önemli diplomatik görüşmeler, İsviçre'nin Cenevre kentindeki bir otelde yapıldı.

İran Avrupa zirvesi

<p>Toplantıya İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot ile Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ve beraberlerindeki heyetler katıldı.</p><p>Basının yoğun ilgi gösterdiği bu kritik toplantıda İran’ın nükleer faaliyetleri ile İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının tetiklediği bölgesel gerginlik masaya yatırıldı.</p><h3>"ABD, İsrail’in saldırılarında sorumludur"</h3><p>Toplantı öncesi İran devlet televizyonuna konuşan Erakçi, "ABD, İsrail’in saldırılarına ortaklık ediyor. İsrail saldırmaya devam ederken, ABD’den müzakere mesajları geliyor. Bu saldırılar sonlanmadan müzakere söz konusu bile olamaz" dedi.</p><p>Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Cenevre'deki görüşmede Fransa’nın, İran’a nükleer program konusunda yeni bir diplomatik ve teknik müzakere teklifi sunacağını duyurmuştu.</p><p>Almanya Dışişleri Bakanı Wadephul ise MDR radyosuna verdiği röportajda, İngiltere ve Fransa ile birlikte İran Dışişleri Bakanı ile bir araya gelmekten memnuniyet duyduğunu, bu tür diplomatik girişimlerin askeri çatışmaların önüne geçmek adına önemli olduğunu ifade etti.</p><h3>Barrot: “Askeri çözüm yok, diplomasi şart”</h3><p>Fransa Dışişleri Bakanı Barrot, bölgesel güvenlik sorunlarının çözümü için Cenevre’de bulunduklarını vurgulayarak, “İran’ın nükleer programına askeri bir çözümün mümkün olmadığına inanıyoruz. Müzakere dışında bir yol sorunu ortadan kaldıramaz” dedi. Cenevre’deki diplomatik girişimin, diyalog kanallarını açmasını umut ettiklerini ifade eden Barrot, İran’ın nükleer programını askeri amaçlı gördüklerini ve bunun Avrupa ile birlikte İsrail için de ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti.</p><p>Barrot ayrıca İran’ın terör gruplarına desteği, Rusya ile olan askeri işbirliği ve keyfi tutuklamalar gibi konuların da Avrupalı ülkeler açısından sorun teşkil ettiğini söyledi.</p><h3>İngiltere: “İran, ABD ile müzakere etmeli”</h3><p>İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy de görüşmelerde İran’ın nükleer silaha sahip olamayacağı yönünde net bir duruş sergilediklerini açıkladı. Lammy, "İran’ın ABD ile müzakerelere devam etmesi önemli. Bu çatışma bölgesel düzeyde yayılırsa, sadece bölge için değil vatandaşlarımızın hayatlarını da doğrudan etkiler" dedi.</p><h3>AB ve Almanya’dan benzer mesajlar</h3><p>AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ise İran’la yapılan görüşmelerde, bölgesel gerilimin kimseye fayda sağlamayacağı yönünde uzlaşı sağlandığını, nükleer meselelerin yanı sıra daha geniş konuların da ele alındığını söyledi.</p><p>Almanya Dışişleri Bakanı Wadephul, İran’la yapılan temaslardan memnuniyet duyduğunu belirterek, İran tarafının önemli başlıkları konuşmaya hazır görünmesinin olumlu bir gelişme olduğunu ifade etti. Wadephul, bu süreçte ABD’nin rolünün belirleyici olduğunun da altını çizdi.</p><h3>İran’dan mesaj: “Saldırılar biterse diplomasi masasına döneriz”</h3><p>İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, Avrupa ülkeleri ile AB’nin İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını açıkça kınamamasının kendilerini endişelendirdiğini dile getirdi. “Saldırılar durur ve saldırganlar hesap verirse diplomasi seçeneğini yeniden değerlendirmeye hazırız” diyen Erakçi, ülkesinin savunma yeteneklerinin pazarlık konusu olamayacağını vurguladı. Ayrıca, Avrupa ile görüşmelere devam etme isteğini de yineledi.</p><h3>Barrot: “Rejim değişikliği dış müdahaleyle olmaz”</h3><p>Toplantı sonrası Fransız basınına konuşan Barrot, İsrail’in İran’a saldırılarının küresel istikrarı tehdit ettiğini söyledi. İran’ın nükleer programının sıkı denetim altında tutulması gerektiğini savunan Barrot, "Afganistan, Irak ve Libya’da dış müdahaleyle rejim değişikliğinin nasıl sonuçlandığını gördük. İran halkının kendi geleceğine kendisinin karar vermesi gerektiğine inanıyoruz" dedi.</p><p>Barrot, İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesinin izin verilen sınırların çok üzerinde olduğunu belirterek, Fransız vatandaşları Jacques Paris ve Cecile Kohler’in serbest bırakılması için de Erakçi ile görüştüğünü aktardı.</p><p>Barrot ayrıca Erakçi’yi İsrail saldırılarını beklemeden müzakere masasına oturmaya davet ettiklerini, ABD'nin de sürece dahil olmasının müzakere açısından olumlu sonuçlar doğurabileceğini belirtti.</p>

İran ve Avrupa arasında kritik nükleer zirve Cenevre'de yapıldı

Cenevre’de 2020 yılında uygulamaya konulan asgari ücret düzenlemesinin etkilerini inceleyen üçüncü resmi rapor yayımlandı. Rapor, asgari ücretin genel anlamda iş kaybına yol açmadığını, ancak bazı sektörlerde yeni iş yaratılmasını yavaşlattığını ortaya koydu. 

Asgari ücretin etkisi

<p>Özellikle temizlik sektörü, bu durumdan en fazla etkilenen alan olarak öne çıkıyor. Buna karşın, otelcilik ve yeme-içme sektörlerinde iş artışı gözlemlendi.</p><h3>Hangi sektörler incelendi?</h3><p>Rapor, asgari ücretin doğrudan etkilediği düşük ücretli sektörlere odaklanıyor. Bunlar arasında:</p><ul><li>Konaklama ve yeme-içme hizmetleri (19.430 iş),</li><li>Temizlik hizmetleri (9780 iş),</li><li>Kuaförlük ve güzellik bakımı (2774 iş),</li><li>Taşımacılık ve nakliye hizmetleri (587 iş),</li><li>Çamaşırhane ve kuru temizleme (435 iş)</li></ul><p>yer alıyor. Bu sektörler, kantondaki toplam istihdamın yaklaşık %11’ini oluşturuyor.</p><h3>İş sayısında düşüş yok, ancak çalışma süresi kısaldı</h3><p>Rapora göre, asgari ücret uygulaması 2020-2022 döneminde iş sayısında ciddi bir azalma yaratmadı. Ancak işverenlerin genellikle iç düzenlemelere giderek çalışma sürelerini azalttığı tespit edildi. Cenevre’de, COVID sonrası toparlanma sürecinde otelcilik ve restoran sektörleri, komşu Vaud Kantonu’na göre daha güçlü bir iş artışı kaydetti.</p><p>Buna karşın, ortalama çalışma süresi düştü. Bu durum özellikle erkek istihdamını yavaşlatırken, kadınların iş gücü dinamiği üzerinde anlamlı bir etki yaratmadı. Temizlik sektöründe ise cinsiyetler arası fark gözlemlenmedi.</p><h3>“Asgari ücretin etkisi çok sınırlı”</h3><p>Cenevre Sendikal Hareketler Birliği (CGAS) Başkanı Davide de Filippo, bulguların şaşırtıcı olmadığını belirterek, “Asgari ücretin istihdam üzerindeki etkisi çok zayıf. Üstelik aynı maaşı alıp daha az çalışmak aslında kötü bir şey değil,” dedi.</p><p>Uzaktan çalışmanın yaygınlaşması, özellikle Cenevre'nin uluslararası yapısı göz önüne alındığında, temizlik hizmetlerine olan ihtiyacı daha fazla azaltmış olabilir.</p><p>Cenevre Patronlar Birliği (UAPG) Başkanı Pierre-Alain L’Hôte ise, otomatik olarak endekslenen asgari ücretin şu anda saatte 24,48 frank olduğunu hatırlatarak, bazı sektörlerde kayıt dışı çalışmanın arttığına dair şikayetlerin yükseldiğine dikkat çekti. “Bu tür olumsuz etkileri yakından takip edeceğiz,” dedi.</p>

Cenevre’de asgari ücretin istihdama etkisi sektöre göre değişiyor

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin ile Türkiye’nin güncel siyasetinden Sivil Anayasa çalışmalarına, terörle mücadeleden İBB’deki yolsuzluk iddialarına ve bölgesel gerilimlerin odağındaki İsrail-İran krizine kadar pek çok önemli konuyu konuştuk.

Demokrasi için birlik

<p>Sorularımızı yanıtlayan Prof.Dr. Mehmet Şahin, AK Parti’nin politikalarını ve bölgesel gelişmelere bakışını detaylı bir şekilde paylaştı. Röportajımızda, Türkiye’nin hem iç hem de dış gündemine dair kritik değerlendirmeler yer alıyor.</p><p><strong>Röportaj: Ferah Koçak Erdoğan</strong></p><ul><li><strong>Sayın Şahin, Türkiye siyaseti son dönemde yeniden ‘Yeni Anayasa’ tartışmalarına sahne oluyor. AK Parti bu sürece nasıl yaklaşıyor? Mevcut sistemde hangi temel değişiklikleri gerekli görüyorsunuz?</strong></li></ul><p>Türk siyasetinde Sivil Anayasa Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi. Çünkü bugüne kadar Türk milletine hiç Anayasa yaptırmadılar. Türkiye’de daha çok darbelerden sonra (1960-1980 darbelerini hatırlayalım) darbecilerin yaptığı Anayasa oldu ve bu Anayasa darbeci ruhunu hep korudu. Sivil siyaset sivil bir Anayasa yapmayı istedi ve bunu her zaman gündeme taşıdı, şimdide gündemde olduğunu görüyoruz.&nbsp;</p><p>Bu konuda özellikle Ak Parti’nin geldiği andan itibaren zaman zaman bazı girişimleri oldu. Geçmiş zamanda hatırlayalım bazı partiler 60 maddede anlaştılar, sonra CHP’nin geri adım attığı dönemler olmuştu. Son dönemde yine Ak Parti gündeme getirdi Sivil Anayasayı. Bu konuda siyasi partiler TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Bey tarafından ziyaret edildi. Türkiye’de siyasal bir gelişim ve dönüşüm yaşanıyor. Kastettiğim şu; 2017 yılında önemli bir sistem değişikliğine gidildi. Bunu muhalefet, maalesef rejim değişikliği olarak yorumladı. Bu rejim değişikliği değil bir sistem değişikliğiydi.&nbsp;</p><p>2017 yılında madem bir sistem değişikliği yapıldı bunu bir Anayasa ile taçlandırmak gibi bir niyet de var. Sivil bir Anayasanın yapılması için tüm siyasi partiler özellikle Meclis’te olanlar ( tabi olmayanlarda) ziyaret ediliyor. Onların desteği çok önemli. Çünkü bugün baktığımızda yüzde 95’in üzerinde Milli İradenin Meclise yansıdığını görüyoruz.&nbsp; Sivil bir Anayasa oluşmasında tabiki siyasi partilerin desteği önemli çünkü Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından çok büyük katkı sağlar. Ak Parti’nin ve Cumhur İttifakının çabası da bu yöndedir.&nbsp;</p><ul><li><strong>AK Parti’nin uzun süredir yürüttüğü terörle mücadele politikasında son dönemde bir değişiklik söz konusu mu? ‘Terörsüz bir Türkiye’ hedefi doğrultusunda PKK’nın silah bırakması ve Abdullah Öcalan’ın çeşitli taleplerinin gündeme gelmesi bu süreci nasıl etkiliyor?</strong></li></ul><p>Ak Parti’nin terörle mücadelesinde bir değişiklik yok. Terörle mücadelede zaten en ufak bir zafiyet de yok.&nbsp; Özellikle hatırlayalım 2014-2015 yıllarında hendek sürecinden sonra Türkiye terörle mücadelede bir konsept değişikliğine gitti. Terörle mücadele geçmiş yıllarda genellikle ülke sınırları içinde yapılır, terörün bir anda gelmesi beklenirdi.&nbsp;</p><p>Ak Parti konsept değişikliğine giderek terörü kaynağında yok etme stratejisini benimsedi. Türkiye, terör örgütünün rahatlıkla Türkiye içine gelip terör faaliyetinde bulunmaması için Suriye’ de 5-6 operasyon yaptı. Aynı zamanda Irak’ta kendisine yakın sınırlarda bir 30-35 km’lik bir alanı tamamen kontrol eder hale geldi. Burada üsler kurdu ve bunu da geçen dönem kapattı kilidi de kapattı. Bunlara Pençe Kilit operasyonları adı verilmişti. Bu, terörle mücadelede Türkiye’ye çok büyük bir katkı sağladı. Ne tür katkı sağladı; tabii elinde imkanlar da oldu. Özellikle savunma sanayindeki elde etmiş olduğu imkân da Türkiye’ye hem konsept değişikliği hem savunma sanayindeki imkân hem de burada sağlam bir iradenin bir araya gelmesi terörle mücadelede Türkiye’nin elini oldukça güçlendirdi.&nbsp;</p><p>Bir yandan da diplomasi yürüttü onu da söylemekte fayda var.&nbsp; Bunlar devam ederken, bölgede meydana gelen değişiklikleri de göz önünde bulundurmak hem terörle mücadelede yakalanan ivme hem de başta Suriye olmak üzere bölgemizde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin yeni bir sürecin başlaması sürecine doğru evrilmesini sağladı.&nbsp;</p><p>Terörsüz Türkiye kavramıyla birlikte Türkiye, bir anlamda yaklaşık 40 yıldır mücadele ettiği terör örgütünün sonlanması konusunda bir inisiyatif aldı. Burada MHP’nin Genel Başkanı sayın Devlet Bahçeli’nin almış olduğu güçlü inisiyatif sayın Cumhurbaşkanı’mızın desteği ve birlikte hareket etmeleri özellikle kimsenin beklemediği acaba olur mu diye şüpheyle baktığı bir dönemde PKK terör örgütünün silah bırakma ve kendini feshetme kararıyla süreç belli bir noktaya geldi. Ki; bu benim beklediğimin de çok üzerinde gidiyor. Çünkü bende de belli şüpheler vardı.&nbsp;</p><p>Terörsüz Türkiye kavramını, terör sorununu artık çözmüş bir Türkiye olarak yorumlayabiliriz. Ama terörsüz Türkiye tek başına sadece Türkiye’yi kapsamıyor, terörsüz bölge kapsamını da bunun içine almak gerekiyor. Çünkü PKK’nın yürütmüş olduğu faaliyetler sahip oldukları angajmanlar Irak ve Suriye’deki varlığını da göz önünde bulundurduğumuzda bu terörsüz Türkiye’nin, terörsüz bölgeyi de kapsadığını rahatlıkla görebiliriz. Burada alınan yeni inisiyatif ve ortaya çıkan yaklaşıma baktığımızda benim beklediğimin daha üzerinde gittiğini görüyoruz. Yalnız terörsüz Türkiye terörle mücadeleyi bırakmak değildir. Terörle mücadeleyi, elde edilen imkânı ve fırsatı taçlandırma girişimi olarak okumak daha doğrudur.&nbsp;</p><ul><li><strong>Son dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında devam eden dava süreci ve bazı CHP'li belediyelere yönelik yapılan operasyonlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarına neden oldu. Siz bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Hukuki süreçlerin siyasallaştığı yönündeki eleştirileri doğru buluyor musunuz?</strong></li></ul><p>Ben doğru bulmuyorum. İBB merkezli olarak yürütülen bir yolsuzluk operasyonu var. Ama CHP: 'biz bunları görmeyelim, bunu bir siyasi operasyonmuş gibi yansıtalım' yaklaşımıyla bir tavır takınıyor. İlk önce, '3-5 gizli tanık üzerinden yürütülmeye çalışılan bir proje' diye sunmaya çalıştılar.&nbsp;</p><p>Oysa bu, 20’nin üzerinde suçunu itiraf eden itirafçının olduğu bir durum. Bunlar sıradan insanlar değiller. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’nden bugüne birlikte çalıştığı ekipten insanlar da bu işin içinde. Ve bunlar diyor ki, bunu mealen dile getiriyorum: 'biz birlikte yolsuzluk yaptık, tamam Belediye başkanlığını kazandık ama birlikte İstanbul’u birlikte soyduk' diyorlar ve bunu detaylı bir şekilde anlatıyorlar.&nbsp;</p><p>Ama CHP’li siyasetçiler ve onları destekleyen kişiler bu medya, akademi veya farklı alanlardan olabilir yapılan açıklamaları görmezden gelip doğrudan bunun siyasi bir operasyon olduğu yönünde bir algı yürütmeye çalışıyorlar. CHP’nin, hem partisinin yolsuzlukla anılmaması hem de İstanbul’daki süreci siyasi bir süreçmiş gibi anlatma çabası var. Ama ben, iddianame ortaya çıktıktan sonraki süreçte artık kimsenin bunu savunamaz duruma geleceğini düşünüyorum. Her gün bir iş insanı veya birlikte çalıştıkları bir kişi, itirafçı olarak ortaya çıkıyor. İtirafçı olduklarında da 'biz birlikte şu tarihte şunları yaptık' bilgisiyle bunu ortaya koyuyorlar.&nbsp;</p><p>Bu ortadayken, bunların siyasi bir yönü var demek ve Cumhuriyet Savcılığı’nın bir şey yapmamasını beklemek kimse tarafından kabul edilemez. CHP’nin, bunu siyasi bir operasyon gibi anlatma konusunda bir çabası var. Ama zamanla bu işten pişman olacaklarını ve kendilerinin bile savunamayacağı bir resmin ortaya çıkacağını düşünüyorum.</p><ul><li><strong>İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla birlikte Ortadoğu yeni bir kırılma eşiğine geldi. Türkiye bu kriz karşısında nasıl bir dış politika refleksi göstermeli?</strong></li></ul><p>Ben, Ortadoğu’daki bu siyasi türbülansın her geçen gün artan bir hızla devam ettiğini düşünüyorum. Biz bunu uzun süredir yaşıyoruz. Bu süreçte Türkiye taraf olmamak için elinden geleni yapıyor. Bir taraftan da ortaya çıkan bu yangınları çözmek için diplomasiyi devreye koyduğunu görüyoruz. Bunu Ukrayna Rusya, Ortadoğu’daki gruplar, devletler arasındaki ilişkilerde veya uluslararası alanda yürütmüş olduğu diplomaside görebilirsiniz. Fakat bir taraftan diplomasiyi yürütürken diğer yandan aynı bölgede olduğunuzdan dolayı sessiz kalamıyorsunuz.&nbsp;</p><p>Burada yapmanız geren şey kapasiteniz artırmanız. Bu coğrafyada yaşıyorsanız, maalesef bu cümle de bana ait, “Ortadoğu’da siyaset silahla yapılıyor”. Tabii burada dış politikayı kastediyorum. Bölgesel politikayı kastediyorum. Eğer Ortadoğu’da başkasının gücüne dayanarak varlık göstermeye çalışıyorsanız varlık gösteremezsiniz. Yani sizin istihbarat ve askeri kapasitenizin büyük oranda başka ülkelere bağımlı olmaması gerekiyor. Türkiye’nin, son dönemde özellikle hem askeri yeteneklerini artırması hem de savunma sanayi konusundaki bağımlılığını azaltması ve bunu yüzde 80’in üzerinde kendi kaynaklarına dayandırmasının ne kadar önemli olduğu; İsrail’in İran’a saldırması veya bölgedeki yaşanan son gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır, diyebiliriz.&nbsp;</p><p>Türkiye’nin kendi savunma yeteneklerini hızla artırdığını ve bu konuda ciddi bir çaba harcadığını görüyorum. Bir taraftan diplomasi yürütürken, Ortadoğu’daki çatışmalar devam ettiğinde bunların bir parçası olmadan, bu krizleri sönümlendirme konusunda diplomasi çabası sürerken; diğer taraftan da kendi gücünü ve kapasitesini artırmaya yönelik bir çaba içinde olduğunu görüyoruz ve doğrusu da budur.&nbsp;</p><ul><li><strong>Avrupa ülkeleri ‘gerilimi düşürün’ çağrısı yapıyor. Türkiye’nin bölgesel barış adına diplomatik bir arabulucu rolü üstlenmesi mümkün mü?</strong></li></ul><p>Avrupa uluslararası politikada maalesef artık yok. Hatta ilginç bir şey söyleyeceğim Avrupa artık Avrupa sorununda bile yok. Ukrayna bir Avrupa sorunu ve Ukrayna ile ilgili bir masa kuruluyor, bu masada ABD, Rusya ve Türkiye var ama Avrupa yok. Hatta bir araya geldikleri zaman Avrupa ne diyor diye bakan da yok. Bu Avrupa ve dünya için çok kötü. Ben Avrupa’nın diplomasinin içinde olmalarını olumlu bulurum ama maalesef ortaya koydukları durum bu şekilde.&nbsp;</p><p>Avrupa dışı bir konu olan meseleye geldiğimizde Avrupa’nın özellikle Gazze konusunda; Avrupa halklarının aldığı tavrı çok olumlu buluyorum. Maalesef Avrupa’daki halkın aldığı inisiyatifi yöneticiler alamadı. Ve kendi değer ve yetkilerini İsrail konusunda Gazze’de kaybettiler. Avrupa’dan gelen söylem dünyada ve bölgede çoğu kişinin ilgisini çekmiyor.&nbsp;</p><p>Türkiye’nin arabuluculuk veya kolaylaştırıcılık konusuna gelince, Türkiye ve İran bölgesel anlamda iki önemli ülke ve hemen hemen her konuyu görüşürler. Ama Gazze meselesinden dolayı, Türkiye ile İsrail’in&nbsp; arasında böyle bir ilişki tarzı yok. Bundan dolayı Türkiye’nin Ukrayna meselesinde olduğu gibi hem Ukrayna ile hem de Rusya ile ilişkileri iyi ve her iki ülke Türkiye’nin tavrına önem veriyor. Ama Türkiye ve İsrail arasında bir güven sorunu var. Bunun zor olacağını düşünüyorum.</p><ul><li><strong>Bu çatışma ortamı, Türkiye’nin İran’la ve İsrail’le olan ikili ilişkilerini nasıl etkileyebilir? Özellikle enerji, güvenlik ve ticaret boyutunda yeni riskler ya da fırsatlar doğabilir mi?</strong></li></ul><p>Her olumsuz gelişme Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Ortadoğu ülkeleri enerji üreten ülkeler ve İran’da bunların içerisinde. İran 1979 yılından bugüne kadar belli konularda ambargo uygulanan bir ülke. Komşunuza ambargo uygulanması size de uygulanması anlamına geliyor. Irak ve Suriye’de de aynısı yapıldı.&nbsp;</p><p>Düşünsenize siz doğu ve güneydeki komşularınızla istediğiniz gibi ticaret yapamıyorsunuz veya bu konuda belli engeller olduğunu görüyorsunuz. Bunun bir maliyeti oluyor. Son dönemde özellikle enerji fiyatlarının artması konusunda Türkiye hiç işin içinde olmamasına rağmen bölge ve enerjiye ihtiyacı olan bir ülke olmasından dolayı diğer kalemleri bıraksak bile enerjide bir maliyetin ortaya çıktığını son bir kaç günde maalesef görüyoruz.&nbsp;</p><ul><li><strong>İran-İsrail arasındaki çatışma savaşa dönüşürse Türkiye ve Avrupa’yı yeni bir göç dalgası bekliyor diyebilir miyiz?</strong></li></ul><p>Şu anda savaşa dönüşmüş durumda. Göç dalgasının oluşabilmesi için İran topraklarının yoğun bir şekilde istikrarsızlaşması gerekir. İsrail’in yapacağı bir saldırıyla değil, başta ABD olmak üzere başka ülkelerinde savaşa dahil olmasıyla istikrasız bir yapının oluşmasıyla göç dalgası oluşabilir. Ben İsrail’in günlük belli noktalara atış yaparak burada bir göç dalgası oluşturabileceğini sanmıyorum.</p><ul><li><strong>Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın zaman zaman siyasi farklılıklar nedeniyle kutuplaşabildiğini görüyoruz. Bu konuda onlara ne tür bir mesaj vermek istersiniz? Sizce Türkiye için birlik duygusunu nasıl güçlendirebilirler?</strong></li></ul><p>Biz farklı siyasi partilerdeyiz ve bu demokrasinin bir gereğidir. Biz düşman değiliz. Farklı siyasi kimliklere sahip olmak ülke hakkında farklı görüşlere sahip olmamız anlamına gelir. Şu şekilde düşünmeyin; bu farklı siyasi partililer ekranlarda mecliste birbirlerine hep sert cümleler söylüyorlar. Ama şunu unutmayın; biz ekran dışında bir araya geldiğimiz zaman birbirimiz hastalığıyla ilgileniriz. Birlikte oturur yemek yeriz aynı masada buluşuruz. Çocuklarımızı sorarız ve birbirimize yardım ederiz.&nbsp;</p><p>Yurtdışındaki vatandaşlarımız dışarda oldukları için kimliklerini hem siyasi kimliklerini hem de diğer kimliklerini daha sert yaşıyorlar. Bunu bıraksınlar. Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz ama hepimiz Türkiye sevdalısıyız. Olaylara bu şekilde bakmalarında fayda vardır diye düşünüyorum. Ülkelerine de o şekilde yaklaşsınlar. Çünkü siyasi partiler ister iktidarda olsunlar ister muhalefette olsunlar milletin desteğiyle geliyorlar. Kutuplaşmayı bıraksınlar diye düşünüyorum. Kamera olmadığı zaman o kutuplaşma yok.&nbsp;</p><p>Yurtdışındaki değerli vatandaşlarımızda bu perspektiften bakarlarsa olaylara daha iyi olur diye düşünüyoruz. Biz tüm vatandaşlarımızı seviyoruz. Ben kendi seçim bölgemde, Kahramanmaraş’tan bir talep geldiğinde ak parti mi ya da cumhur ittifakının üyesi midir diye bakmam. Hatta vatandaş siyasi kimliğini gündeme getirdiği zaman da neden bunu açıklıyorsun diye kızdığımda oldu. Bu yüzden bize gelen her talep vatandaşımızın talebidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve bu ülkeye sevdalı olması yeterli. Bu şekilde yaklaşırlarsa kutuplaşmayı da bırakırlar ve ülkelerine çok daha iyi hizmet ederler.&nbsp;&nbsp;</p><p>Yurt dışında farklı STK’larda yapılanmalar var. Tabii ki bu yapılanma olacak, tıpkı bizim farklı siyasi partilerde olduğumuz gibi. Ancak konu Türkiye olduğunda, lütfen birlikte hareket etsinler. Bizim onlardan isteğimiz bu olur.</p>

Ak Parti Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Şahin: "Biz siyasi rakibiz, düşman değiliz"

İstanbul’dan Cenevre’ye, daktilo tuşlarından uluslararası yönetim masalarına uzanan sıra dışı bir kariyer öyküsü Hülya Kurt’unki… Almanya’da başlayan, Türkiye’de şekillenen ve İsviçre’de yükselen bu yolculuk, yalnızca profesyonel bir başarı hikâyesi değil; aynı zamanda içsel dönüşümün, cesaretin ve tutkunun da kanıtı.

From zero to hero

Tutkusunu mesleğe dönüştüren kadın: Hülya Kurt’un hayat yolculuğu

İsviçre'de yaşayan, Türkiye’ye ve sokak hayvanlarına yürekten bağlı bir grup hayvanseverin kurduğu Pets in Turkey, yıllardır terk edilmiş kedi ve köpeklere umut olmayı sürdürüyor. Sadece bir kurtarma operasyonu değil, aynı zamanda kalpten bir dayanışma hareketi olan bu organizasyon, Türkiye'deki sokak hayvanlarına yeni bir yaşam şansı sunuyor. 

Pets in Turkey’nin sessiz kahramanı

<p>Barınaklardaki iyi olmayan koşullar, yetersiz yasalar ve toplumdaki bilinç eksikliğiyle mücadele eden ekip, sevgi, sabır ve kararlılıkla bu karanlık tabloya ışık tutuyor.</p><p>Bu hareketin arkasındaki isimlerden biri de Sibel Akın. İsviçre merkezli kurulan bu yardım ağının kurucusu ve yöneticisi olan Akın, sadece bir hayvansever değil, aynı zamanda bir organizatör ve umut taşıyan bir yol arkadaşı. Onunla hayvanların yaşadığı zorlukları, "<strong>Pets in Turkey</strong>"in misyonunu, Avrupa'da sahiplenme sürecini ve sanatla birleşen bağış projelerini konuştuk. İşte kalpten gelen bir mücadeleye dair ilham verici bir röportaj, buyrun…</p><p><i><strong>Röportaj:</strong>&nbsp;Özgür Mumcular</i></p><ul><li><strong>Sibel Hanım, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?&nbsp;</strong></li></ul><p>Ben 58 yaşındayım, İstanbul da doğdum ve büyüdüm ancak çok genç yaşlarda eğitim için yurtdışına çıktım sonra İstanbul’da kısa bir iş deneyimim olduysa da 30 yıldan fazladır İsviçre’de eşim ve 2 oğlumla yaşıyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde yöneticilik, Colorado State Üniversitesi’nde işletme okudum ve IUG’de (Int Uni in Geneva) medya ve iletişim üzerine yüksek lisans yaptım. Uzun yıllar reklam sektöründe çalıştım, daha sonra kendi danışmanlık şirketim oldu ve 2016 yılında devrettim.&nbsp;</p><ul><li><strong>"Pets in Turkey" oluşumunu kurma fikri nasıl ortaya çıktı?</strong></li></ul><p>Benim uzun yıllar Türkiye’deki bu sahipsiz ve terk edilen hayvanlar probleminden haberim yoktu. Hatta biz ilk goldenımızı ve sonra da Jack Russell köpeğimizi Fransa’da üreticiden almıştık, o derece konuya hakim değildim. Ancak 2010 yılında ilk defa Çeşme’de bir yazlığımız oldu ve orada geçirdiğimiz il yazımızda hepimiz şok olduk! Sokaklarda gördüğümüz onca perişan köpek ve kedi bizi çok üzdü. Ve gene o yaz diğer köpeğimiz Molly ile yolumuz kesişti. O bizim ilk kurtardığımız köpek oldu. İşlemler vs her şeyi onun sayesinde el yordamı ile öğrendim ve Şubat 2011’de Molly’yi Cenevre’ye getirdik. Hayvanlara yardım etme fikri de böylece gelişmeye başladı…</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e13.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>İsviçre’de yaşayıp Türkiye’deki sokak hayvanlarına yardım eli uzatmak güçlü bir bağ gerektiriyor. Bu bağ sizde nasıl oluştu?</strong></li></ul><p>Hayvanları çok seviyorum ve bir toplumun en zayıf halkasının çocuklar ve hayvanlar olduğunu düşünüyorum özellikle de bazı toplumlarda, birilerinin onlara yardım elini uzatması ve onların sessiz çığlıklarını duyurması gerekiyor.</p><ul><li><strong>Türkiye'deki sokak hayvanlarıyla ilgili durum sizce neden bu kadar ciddi ve çözümsüz kalıyor? En büyük sorun nedir?</strong></li></ul><p>En büyük sorun yanlış devlet politikaları, yıllarca işini yapmamış olan bütün belediyeler ve maalesef hayvana saygı göstermeyen insanların çoğunlukta olması. Çok uzun zaman önce kolayca çözülebilecek bir sorunu bugünlere getirip şimdi de suçsuz hayvanlara bedel ödetiyorlar. 20 sene önce yürürlüğe giren 5199 nolu hayvan hakları yasası eksiksiz uygulansaydı ve sistematik kısırlaştırma yapılsaydı, aynı zamanda insanları da ciddi bir denetlemeye tabii tutup sokağa atmanın önüne geçilseydi, bugün böyle bir sorun yaşamazdık diye düşünüyorum.</p><ul><li><strong>Pets in Turkey olarak bu soruna nasıl müdahale ediyorsunuz? Hangi aşamalarda devreye giriyorsunuz?</strong></li></ul><p>Bizim kuruluştan beri amacımız terkedileni kurtarmak ve sahiplendirmek oldu ama yurtiçinde değil; onu yapan bir sürü başka dernek var zaten, biz Avrupa’ya yuvalandırıp kurtardıklarımıza, gerçekten de bir köpeğe ya da kediye yakışır bir hayat sunmak istiyoruz. Tabii bunun yanı sıra sokakta tedavi ettirdiklerimiz, kısırlaştırdıklarımız, deprem vs gibi durumlarda yardım eli uzattıklarımız da ayrı.</p><ul><li><strong>Türkiye’deki iş birliklerinizden biraz bahseder misiniz? Ne zamandır ve nasıl bir destek sağlıyorsunuz?</strong></li></ul><p>Yerel barınak gönüllüleri ya da kurtarma yapan şahıslarla senelerdir beraber çalışıyoruz, bazen ilanda gördüğümüz bazen de bize haber verdikleri hayvanı kurtarıp pet transfer ile İzmir’e getirtiyoruz, burada çalıştığımız bir klinik var; orada kontrol-test-tedavi yapılıyor, sonra aşı programına başlanıp ya yine senelerdir çalıştığımız pansiyona ya da Urla’daki büyük ırk yaşam alanımıza alıyoruz. En az 4 ay beklemeleri gerekiyor, Avrupa için işlemleri ancak bitiyor.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e14.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>İsviçre'deki etkinliklerinizden biri olan geleneksel piknik buluşmaları hayvanseverleri bir araya getiriyor. Bu yılki Cenevre etkinliği nasıl geçti? Katılımcı ilgisi nasıldı?</strong></li></ul><p>Bu yıl etkinliğimizin beşincisi gerçekleşti, herhalde en renkli ve kalabalık olanı bu oldu, tekrar herkese katılım ve desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e15.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><strong>Raise Your Paw ile olan ortaklığınız neyi hedefliyor? Bu ortaklık size ne tür olanaklar sağlıyor?</strong></li></ul><p>Bu aslında organik bir ortaklık, yola biz PIT ekibi olarak çıktık hep beraber ancak bir süre sonra Zürih tarafında dili Almanca olan bir yapı olmasının daha kolay olacağını gördük ve RYP böyle doğdu. Biz tüm operasyonlarımızı ortak yürütüyoruz. Urla’daki yaşam alanını da ortak kullanıyoruz, sürekli iletişim halindeyiz.</p><ul><li><strong>Hayvan sahiplenme süreci Avrupa’da oldukça sıkı kurallara bağlı. Türkiye’den bir köpek veya kedi sahiplenmek isteyen biri hangi adımları izlemeli?</strong></li></ul><p>Aslında biz o hazırlığı önceden kendileri için yapıyoruz, istenilenlere çok hakimiz ve kurtarmadan itibaren bir hayvanın çiplenmesi, kaydı, kuduz aşısı, titre testi gibi hepsini yapıp sonra yuva arıyoruz. Bilinmesi gereken, sağlıklı bir hayvan için en az 4 aylık bir süreç ve o sürede güvenli bir şekilde bakılması gerekiyor.</p><ul><li><strong>Evcil hayvanların uçakla Avrupa’ya getirilmesi konusunda nelere dikkat ediyorsunuz? Bu süreç güvenli mi?</strong></li></ul><p>Biz o konuda şanslıyız çünkü İzmir’deyiz ve SunExpress seferleri ile çok güvenli bir şekilde Avrupa’nın her yerine gönderebiliyoruz.</p><ul><li><strong>Derneğinizde sanatla evcil hayvanları birleştiren çok özel bir çalışma da oldu. Ressam İzim Çetindağ’ın köpek ve kedi portrelerinden biraz bahsedebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?</strong></li></ul><p>Evet bu çok güzel bir proje, sevgili İzim zaten bizim bir üyemiz, corona sırasında sahiplendirmeler ve seyahatler durunca biz çok zor bir durumda kalmıştık, finansal olarak da çok zordu o günler… İzim, tam o sırada bu fikirle bize geldi – sahipli kedi ve köpeklerin portrelerini yapıp gelirin büyük kısmını bize bağışladı; hala daha yapmaya devam ediyor. Hem ortaya <a href="https://izimcetindag.com/category/pet-portrait/">muhteşem eserler</a> çıktı hem de bize kaynak yaratılmış olduğu için çok teşekkür ederiz.</p><figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/8226eda3df4b333ee0de44e16.jpg" width="1024" height="576"></figure><ul><li><p><strong>Gönüllü olmak ya da bağış yapmak isteyenler size nasıl ulaşabilir, nasıl katkı sağlayabilirler?&nbsp;</strong></p><p>Bize her zaman sosyal medya hesaplarımızdan ya da dernek e-mailinden ulaşabilirler: <a href="mailto:info@petsinturkey.org">info@petsinturkey.org</a></p><p>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/petsinturkey/">@petsinturkey</a></p></li><li><p><strong>Son olarak, İsviçre’deki ya da Türkiye’deki hayvanseverlere iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?</strong></p><p>İsviçre’deki hayvanseverler lütfen ama lütfen artık üreticiden kedi ve köpek almayın! Dünyada her gün binlerce hayvan bir aile göremeden uyutuluyor, bu kabul edilir bir şey değil! Mutlaka içlerinde size arkadaş olacak bir can vardır. Ve elinizden geldiğince bizler gibi oluşumlara destek olun.</p><p>Türkiye’deki hayvanseverler hep beraber mücadeleye devam! Elimizden geldiğince kurtaracağız, yılmayacağız ve bir gün gerçekten hayvanların haklarının da olduğu günleri göreceğiz.</p></li></ul>

Sibel Akın’ın gözünden Pets in Turkey: Bir patinin ardındaki hikaye

Çocukların sağlığı söz konusu olduğunda, ailelerin en çok endişelendiği konuların başında nörolojik sorunlar geliyor. Epilepsiden prematüre takibine, SMA’dan çocukluk çağı migrenine kadar birçok alanda hem bilimsel gelişmeleri hem de sahadaki deneyimiyle önemli katkılar sunan bir isimle, Prof. Dr. Ayşe Tosun ile bir araya geldik. 

Uzman bir sesin rehberliği

Anne-baba panik yapmayın! Prof. Dr. Ayşe Tosun'dan altın değerinde öneriler

Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla birlikte Türkiye siyaseti bir kez daha önemli bir sınavdan geçiyor. Bu gelişme sadece siyasi tartışmalara değil, toplumsal reflekslere de yön veriyor.

Yeni Türkiye mücadelesi

<p>Özellikle gençlerin tutumu, toplumsal muhalefetin yeniden şekillenişi ve uluslararası kamuoyunun yaklaşımı gibi pek çok başlık kamuoyunda geniş yankı buluyor. Biz de bu süreci daha iyi anlayabilmek adına <strong>CHP Parti Meclisi Üyesi ve Dr. İletişim Bilimci Ali Haydar Fırat</strong> ile bir araya geldik. Hem İmamoğlu’nun tutuklanmasının yarattığı etkiyi hem de muhalefetin bundan sonraki adımlarını kendisine sorduk.</p><p><strong>Röportaj:</strong> Ferah Koçak Erdoğan</p><ul><li><strong>İmamoğlu'nun tutuklanması, muhalefet seçmeninde nasıl bir psikoloji yarattı? Bu&nbsp;noktada özellikle Z kuşağındaki gençlerin tutumu çok önemli. Siz gençlerden böyle bir duruş ve destek bekliyor muydunuz?</strong></li></ul><p>18 Mart’ta Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptal edilmesi ve 19 Mart’ta gözaltına alınıp tutuklanması toplumun geniş kesimlerinde çok ciddi bir tepkiye neden oldu. Genel toplumsal kanı bu operasyonun siyasi olduğu yönündeydi. Bu algı iktidarın bütün çabasına rağmen hala tersine çevrilmiş değil. Özellikle partimizde ve muhalif seçmende bu durum tümüyle bir iktidar operasyonu olarak görüldü ve çok ciddi bir tepki ortaya çıktı. Çok uzun bir dönemdir Türkiye’de toplumsal muhalefet sokağa çıkmıyor ve geniş bir tepki göstermiyordu. Ekrem Başkan’ın tutuklanması ile birlikte toplumsal muhalefet siyasal muhalefet ile birleşti ve iktidarın oluşturmak istediği yenilgi psikolojisini tersyüz etti.&nbsp;</p><p>Z kuşağı ya da yeni gençlik genel olarak kendi yaşam dünyalarına kapanmış geniş bir kesim olarak görülmekteydi. Ancak bu kesimin özellikle internet kullanımı ve sosyal medya konusundaki becerisi hep ihmal edildi. Diğer yandan bu kuşak ciddi bir belirsizlik içinde ve geleceğini başka ülkelerde aramak zorunda bırakılmış durumda. Bundan dolayı mevcut iktidara çok ciddi bir tepki gösteriyor. Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması bu geniş kesimde inanılmaz bir tepkiyi ortaya çıkardı. Hemen hemen bütün eylem ve mitinglerde çok geniş bir katılımla sürecin ana aktörlerinden biri oldular.&nbsp;</p><ul><li><strong>Ekrem İmamoğlu serbest bırakılmazsa, bu durum CHP'nin stratejisini nasıl etkiler?</strong></li></ul><p>Bizim bütün çabamız haksızlığın ve hukuksuzluğun son bulmasıdır. Bunun için Ekrem Başkan ve diğer belediye başkanlarımızın serbest bırakılması için her türlü mücadeleyi ortaya koyacağız. Seçim dönemine kadar halen bu durumda bir değişim olmazsa elbette ki bütün seçenekleri tek tek tartışacağız. Ancak bu haksızlığın uzun sürmesini beklemiyoruz.&nbsp;</p><ul><li><strong>Uluslararası kamuoyunun Ekrem İmamoğlu’nun tutukluluk durumuna yaklaşımı hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce yeterli tepkiyi gösterdiler mi?</strong></li></ul><p>İnsan hakları bir ülkenin iç sorunu değildir. Hak ihlalleri konusunda daha fazla bir tepkinin ortaya konulması gerekiyordu ancak bu tepki gösterilmedi ve bunun bir iç mesele olduğu söylendi. Çünkü mevcut iktidar Türkiye’yi bir mülteci deposuna çevirdi ve uluslararası kurumlar, aktörler bu kozun kendilerine karşı kullanılmaması için sessiz kaldılar. Çok daha vahimi de Gazze’de yaşananlardır. Ona bile seyirci kalmaları asla kabul edilemez.&nbsp;</p><ul><li><strong>Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanması, özellikle cumhurbaşkanlığı adaylığı sürecinde, ciddi tepkilere neden oldu. Bu gelişmeyi, Türkiye'deki demokratik süreç ve muhalefetin geleceği açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?</strong></li></ul><p>Mevcut iktidar net bir biçimde seçimden korkuyor ve ilk seçimde kaybedeceğini görüyor. Son yerel seçimde elde ettiğimiz başarı ve hala bütün anketlerde oy oranımızın sürekli bir biçimde artıyor oluşu iktidarda ciddi bir rahatsızlık yaratıyor. Ekonomik krize çözüm üretememeleri, eğitimden sağlığa çok ciddi krizlerin yaşanması mevcut iktidarı sürekli geriletiyor.&nbsp;</p><p>Bu çerçevede iktidar her gün daha fazla otoriter bir alana kanalize oluyor. Toplumsal rıza üretemiyor bunun için daha fazla baskıyla muhalefeti sindirme yoluna gidiyor. Ancak sadece bürokratik ve baskıcı bir yaklaşımla seçimi kazanamayacağını biliyor. Başka bir seçeneği kalmadığı için bu baskılar daha da artacaktır. Ancak ülkemizin çok ciddi bir demokrasi ve cumhuriyet birikimi mevcut ve bütün bu anti demokratik süreçlerin üstesinden gelecektir.&nbsp;</p><ul><li><strong>CHP, “mevcut iktidar anayasaya uymuyor” diyerek anayasa yapım sürecine katılmayacağını söyledi. Sizce bu tavır demokratik sürecin dışında kalmak anlamına gelir mi, yoksa haklı bir direniş mi olur?</strong></li></ul><p>Demokratik kapasitesi olmayan, baskıcı ve otoriter bir yaklaşımla anayasa yapılamaz. Anayasa Mahkemesi kararlarına uymayan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını yok sayan, muhalefeti terör örgütü gibi gören bir anlayış demokratik siyasal bir atmosfer ve toplum sözleşmesi hazırlayamaz. AK Parti’nin bugüne kadar yaptığı bütün anayasa değişiklikleri kendi siyasal alanını genişletmek ve siyasi ömrünü uzatmak için yapıldı. Bu konuda da sicili temiz değil. Dolayısıyla eşit ve özgür bir toplum sözleşmesi ancak bu birikime ve değerlere inanan bir anlayışla mümkün olabilir. Bizim demokrasi mücadelemiz elbette ki devam edecektir. Ülkemizin bütün demokratik süreçlerinin ana aktörü olan bir partiyiz ve bizim içinde olmadığımız bir anayasa yapım süreci söz konusu olamaz.&nbsp;</p><ul><li><strong>Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “benim adaylık gibi bir derdim yok” sözü gerçek bir geri çekilme mesajı mı?</strong></li></ul><p>Biz sayın Cumhurbaşkanının adaylığını en önemli mesele olarak görmüyoruz. Mevcut koşullarda bir daha aday olması mümkün değil. Buna dönük belli hamleler yapacaktır. Burada söylemek istediği “benim bir daha aday olma imkanım vardır ve bunun için CHP’nin desteğine ihtiyacım yoktur” mealindeki bir açıklamasıdır. Dolayısıyla aday olmak istemektedir ama mesele aday olması değil, seçilebilmesidir. Bu koşullarda da mümkün görünmemektedir.&nbsp;</p><ul><li><strong>Erken seçim ya da siyasi ittifaklar açısından önümüzdeki süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?</strong></li></ul><p>Ekonomik, siyasi ve diplomatik süreç ve krizler erken seçimi zorunlu kılmaktadır. AKP bundan kaçamaz. Türkiye sistemsel bir kriz yaşamaktadır ve bu krizi aşmanın tek yolu erken seçimdir. İktidar istese de istemese de sandığı halkın önüne getirecektir. İttifak süreci ancak seçim kararı alındıktan sonra ortaya çıkacak bir durumdur.&nbsp;</p><ul><li><strong>Ekonomik kriz, yüksek enflasyon ve işsizlik gibi sorunlar, halkın günlük yaşamını derinden etkiliyor. CHP'nin bu sorunlara yönelik çözüm önerileri nelerdir?</strong></li></ul><p>Mevcut iktidar sadece finans sistemi ve para politikasıyla günü kurtarmaya çalışmaktadır. Yaşadığımız ekonomik krizin temelinde bir yönetim krizi bulunmaktadır. Ülkemiz iyi yönetilmiyor ve sağlıklı kararlar alınmıyor. Bu yönetim değişmeden ekonomik krizin çözülmesi mümkün değildir. Ekonomide ve ekonomi kurumlarında yaşanan yapısal sorunlara hiçbir çözüm üretmeyip sıcak para ile çarkları döndürmeye alışmış bir iktidar var ve o yüzden kriz sürekli derinleşiyor.&nbsp;</p><p>Biz Cumhuriyet Halk Partisi olarak ekonomik alanda bir paradigma değişimi öneriyoruz. Üretimi esas alan, kamucu politikaları temel öncelik olarak gören ve üretim-bölüşüm süreçlerini adil, eşit ve demokratik bir düzleme taşımayı tasarlayan bir politika seti öneriyoruz.&nbsp;</p><ul><li><strong>Geçmiş çözüm sürecinden alınan dersler, yeni bir barış inşasında nasıl kullanılabilir?</strong></li></ul><p>Ülkemizin toplumsal ve siyasal barışı tarihi bir sorun alanıdır ve mutlaka yaşama geçirilmelidir. Geçmiş çözüm sürecinde CHP olarak öne sürdüğümüz öneriler kabul edilmedi ve bunun bedeli çok ağır ödendi. Bugün de tarihi bir sorumlulukla hareket ediyor, Terörsüz Türkiye sürecine siyaset üstü bakıyoruz. Ancak bizim sunduğumuz çerçeve meselenin salt güvenlik konseptiyle çözülemeyeceğidir. O nedenle kapsamlı bir demokratikleşme süreci yaşama geçirilmelidir. Zaten terör meselesi de, Kürt meselesi de demokratik olmayan süreçlerin bir çıktısıdır. Çözüm için gerçek ve tam bir demokratik bir yapılanma yaratılmalıdır. Elbette bütün süreç TBMM çatısı altında yürütülmelidir.&nbsp;</p><ul><li><strong>Sizce Türkiye'de demokrasi, barış ve adaletin önünü açacak temel adım ne olmalı?</strong></li></ul><p>Ülkemiz için yeni bir sürecin, demokratik bir sürecin önünün açılması ve iktidarın değişmesi gerekiyor. Hiçbir farklı düşünce ya da toplumsal harekete izin vermeyen, günden güne otoriterleşen bir iktidarla ülkemizin yol alması mümkün değildir. Toplumla bağı kopan, bürokratik vesayetle ayakta kalmaya çalışan bir yapı demokratik bir sistem kuramadı, kuramayacak. O nedenle yeni bir yönetim anlayışının, halkçı bir programın, liyakatli bir kadronun ülkemizi yönetmesi tek çıkar yoldur.&nbsp; &nbsp;</p>