Turgut

Dünyanın bir ucunda alınan bir siyasi kararın, İsviçre’nin göbeğinde üretim bantlarını durdurabileceğini kaç kişi hayal edebilir ki? Ama yaşıyoruz. ABD Başkanı Donald Trump’ın tekrar yükselişe geçen korumacı ekonomi politikaları, sadece Washington’da yankı bulmuyor; Lotzwil’deki küçük bir fabrikanın sessizliğinde de hissediliyor.

Piyasalar tedirgin

Birkaç gün önce karşıma çıkan bir haber, beni uzun zamandır düşündüğüm bir soruyla yeniden yüzleştirdi: “Bir devlet, çalışanını nasıl korur?” Cevaplardan biri, İsviçre'nin kriz dönemlerinde başvurduğu Kurzarbeit, yani kısa çalışma uygulaması.<h3>Ekonomik Deprem ve İlk Sarsıntılar</h3>İsviçre gibi yüksek üretim maliyetlerine sahip, dışa bağımlı bir ekonomide dış politikadaki her dalgalanma, içerideki küçük işletmeleri ilk vuruyor. Bern kantonundaki Jorns AG gibi firmalar bu etkinin canlı örneği. Metal işleme makineleri üreten şirket, ürünlerinin dörtte birini ABD’ye ihraç ediyor. Şimdi ise bu ihracat, Trump’ın getirdiği yeni gümrük vergileriyle tehdit altında.Şirketin yöneticisi Marc Jorns’ın kısa çalışma kararını “ekibi bir arada tutma çabası” olarak açıklaması, bu dönemde iş dünyasının içinde bulunduğu ruh halini çok iyi özetliyor: Bekleyiş, belirsizlik ve zaman kazanma çabası.<h3>Geçici Bir Yama mı, Stratejik Bir Araç mı?</h3>Kısa çalışma, pandemiden bu yana hepimizin aşina olduğu bir sistem. Şirketin talebi azalınca, çalışanların iş saatleri de azalıyor; maaşlarının bir kısmını devlet karşılıyor. Bu, bir yönüyle hem işvereni hem de çalışanı koruyan bir tampon mekanizma. Ancak diğer yönüyle, kalıcı bir çözüm değil.İş gücü ekonomisti Michael Siegenthaler’in yorumları da bu görüşü destekliyor. “Kısa çalışma işten çıkarmaları önler, ama her derde deva değildir” diyor. Evet, 2008’de binlerce kişiyi kurtardı, pandemi döneminde yüzbinlerce aileye nefes oldu. Ama bugün yaşadığımız kriz, çok daha sistemik ve dış kaynaklı bir sorunun habercisi: Ekonomik bağımlılık.<h3>Küresel Politikaların Gölgesinde Üretim</h3>Bugün İsviçre’de 900’den fazla kişi, sadece ABD’nin vergi kararları yüzünden kısa çalışmaya geçmiş durumda. Peki, ya bu vergiler kalıcı olursa? Ya dünya ekonomisi daha da parçalanırsa? Kısa çalışma, bu sorulara cevap vermiyor. Sadece o sorularla yüzleşmemizi biraz erteliyor.Burada asıl ihtiyaç duyduğumuz şey, firmalarımızın dış pazarlara olan bağımlılığını azaltacak yeni stratejiler. Yalnızca geçici çözümlerle değil, yapısal dönüşümlerle bu tür krizlere hazırlıklı olmalıyız.<h3>Umut Nerede?</h3>Belki çözüm, Jorns AG gibi küçük ama kararlı şirketlerin zaman kazanarak yeni pazarlar keşfetmesinde, belki de devletin bu şirketlere sadece geçici destek değil, uzun vadeli yönlendirme sağlamasında yatıyor.Ama her şeyden önemlisi, bu süreçte çalışanların unutulmaması. Onlar sadece maaşını alan insanlar değil; bu ülkenin ekonomik, sosyal ve insani temellerini ayakta tutan bireyler.

ABD vergileri İsviçre’de işsizliği tetikliyor

İsviçre’nin dağları, gölleri ve düzenli şehir planlaması, bisikleti hem bir ulaşım aracı hem de bir yaşam tarzı haline getiriyor. Ancak son yıllarda bu geleneksel ulaşım biçimi teknolojiyle adeta yeniden doğdu. 

Pedalın gücüne teknoloji katınca

Elektrikli bisikletlerden (e-bike) rota planlayıcı uygulamalara, GPS takipli kilit sistemlerinden pedal asistanlarına kadar pek çok yenilik, İsviçre’de bisiklet kültürünü hem pratik hem de sürdürülebilir kılmak için sahnede.Elektrikli bisikletler artık sokaklarda sıradan bir manzara. Özellikle Zürih, Lozan ve Cenevre gibi şehirlerde sabah saatlerinde işe giden beyaz yakalıların büyük kısmı, terlemeden yokuşları tırmanabildikleri e-bisikletleri tercih ediyor. Bu araçlar yalnızca konfor sunmakla kalmıyor, karbon ayak izini de azaltarak iklim dostu bir çözüm sunuyor.Bununla birlikte, dijitalleşme bisiklet kullanımını daha güvenli ve verimli hale getiriyor. Komoot, Strava ya da SwissMobility gibi uygulamalar sayesinde, sürücüler rota planlayabiliyor, trafik yoğunluklarını görebiliyor ya da doğa içindeki bisiklet yollarını keşfedebiliyor. Üstelik bazı akıllı kask modelleri, çarpışma durumunda acil servise otomatik konum gönderebiliyor.Güvenlik tarafında da ciddi gelişmeler var. Bluetooth ile çalışan kilit sistemleri sayesinde bisiklet hırsızlığına karşı önemli bir koruma sağlanıyor. Bazı sistemler, sahibinden uzaklaştırıldığında uyarı gönderiyor ve yer tespiti yapabiliyor.Tüm bu gelişmeler, bisikletin sadece spor ya da ulaşım aracı değil, aynı zamanda teknolojik bir platform haline geldiğini gösteriyor. İsviçre’nin yüksek teknolojili altyapısı ve çevreci şehir politikaları, bu dönüşümün en büyük destekçisi.Ancak unutulmamalı: Teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, pedalı çeviren yine insan. Ve bu kültürü yaşatan, şehrin ritmini bisikletle yakalayabilen bilinçli kullanıcılar.

İsviçre’de bisiklet kültürünün dijital dönüşümü

Özgür

İstanbul’un bitmek bilmeyen kalabalığından, şehri terk etmeden kısa bir kaçamak mı arıyorsunuz? Size küçük bir sır vereyim (ya da artık pek sır sayılmaz): Anadolukavağı. 

İstanbul'da bir gün

Burası, sanki bir kartpostalın içine adım atmışsınız gibi hissettiren, sevimli bir balıkçı köyü.İster arabanıza atlayın, ister benim önerdiğim gibi vapura binin — bu rota huzurlu deniz manzaraları, taş sokaklar ve unutulmaz manzaralarla dolu.Anadolukavağı’na hoş geldiniz. Burada zaman yavaş akar, taze balık başroldedir. Küçük tekneler, tuzlu deniz havası ve sizi davet eden balık lokantaları… İstanbul’da olduğunuzu unutturacak bir atmosfer.Anadolukavağı’na ulaşım için Üsküdar’dan kalkan şehir hatları vapuruna binin ve Boğaz’ın büyüsüne kendinizi bırakın. Vapur, kıyı köylerine uğrayarak ilerliyor — dilerseniz inip gezebilir, dilerseniz son durağa kadar seyahatin tadını çıkarabilirsiniz.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/1008d84bdcc352387b3eab506.jpg" width="1024" height="576"></figure>Küçük not: Dönüş saatlerini kontrol etmeyi unutmayın, yoksa bu günübirlik geziniz bir gece macerasına dönüşebilir!Eğer enerjiniz varsa, tepede yer alan kırmızı çatılı kafeye doğru yürüyün. Burası, Boğaz ve 3. Köprü manzarasıyla baş döndüren bir noktada. Yol boyunca antik kalıntılarla karşılaşacaksınız — biraz tarih biraz hayal gücüyle mini bir dizideymişsiniz gibi hissedebilirsiniz, kimse yargılamaz.Geri dönüşte gözlerinizi kapatmayın! Vapurdaki yolculuk bir nevi yüzen galeri gibi. Küçüksu Kasrı, Beylerbeyi Sarayı ve Boğaz kıyısındaki tarihi yalılar, sizi İstanbul’un ihtişamlı geçmişiyle baş başa bırakıyor.Anadolukavağı, İstanbul’un karmaşasına kısa bir ara vermek isteyenler için adeta “yeniden başlat” butonu gibi. Beklenmedik, samimi ve bir o kadar da ulaşılabilir. Bir günlüğüne bile olsa, İstanbul’un başka bir yüzünü keşfetmeye hazırsanız, bu rota tam size göre.

Keşfedilmeyi bekleyen bir hazine: Anadolukavağı

Hülya

Lüks deyince aklımıza hâlâ dev logolar, altın tokalı çantalar ya da kırmızı halı ışıltısı mı geliyor? Belki bir dönem öyleydi. Ama artık lüks çok daha sade ve çok daha kişisel bir hâl aldı.

Sadece kendin için

Sabah kahvesi yudumlanırken sosyal medyada görülen minik bir ruj… Kendimize aldığımız bir çift zarif küpe. İşte bugünün lüksü bu kadar basit, bu kadar “kendimizle” ilgili.Zaman değişti. Lüks anlayışı da onunla birlikte evrildi. Artık insanlar başkalarına göstermek için değil, kendilerini iyi hissetmek için alışveriş yapıyor. Özellikle genç kuşak, yani Z kuşağı için lüks; “Bakın ne aldım” demek değil, “Bugün kendim için bir şey yaptım” demek. Sosyal medyada yayılan #selfgifting etiketi işte tam da bu duyguyu anlatıyor. Bir nevi sessiz bir devrim: Kendini şımartmanın utanılacak bir şey olmadığını ilan ediyor.Polonya’nın yerel kozmetik markaları artık Tokyo’dan Buenos Aires’e kadar sesini duyurabiliyor. Eskiden bu, milyon dolarlık kampanyalarla olurdu. Şimdi ise samimi bir içerik üreticisinin, “Bu ruju denedim, bayıldım!” demesi yeterli.Çünkü artık insanlar reklamlardan değil, gerçek insanlardan ilham alıyor. Kusursuz olmaya çalışmayan, filtrelenmemiş, içten içerikler… Hepimiz en çok onlara bağlanıyoruz. Sosyal medyada “mükemmel” değil “gerçek” olan alkışlanıyor. Belki de bu yüzden, kendimize aldığımız minik bir hediyeyi paylaşmak, bizi güçlü hissettiriyor.Günümüzde alışveriş bir ihtiyaçtan çok bir anlama dönüşüyor. Bir ekran kaydırmasıyla başlayan yolculuk, çoğu zaman "Bunu hak ettim" duygusuyla son buluyor. Ve bu küçük seçim, bir ruja, bir mumluğa ya da yumuşacık bir bornoza dönüşüyor.Pazarlama dünyası bu değişimin eşiğinde. Çünkü artık tüketici markaların değil, markalar tüketicinin peşinden koşuyor. Gerçek bir bağ kuramayan markalar, en büyük kampanyalarla bile tüketiciyi kazanamıyor.Birçok ülkede lüks pazarı büyüyor olabilir. Ama asıl büyüyen şey insanların kendine verdiği değer. Lüks ne demek? Gerçekten bir ihtiyaç mı, yoksa ruhumuzu besleyen bir şey mi?Bazen bu sadece küçük bir ruj olabilir. Bazen bir fincan kahve eşliğinde izlediğimiz gün batımı... Ya da kendimize, hiçbir sebep yokken "Aferin sana" dediğimiz o an.Belki de kendimize verdiğimiz değer, hayatımızdaki en büyük lükstür.

Yeni nesil lüksün tanımı

Ferah

Cihan

23 Ağustos 2025’te 0° Başak burcunda gerçekleşecek Yeniay, gökyüzünde adeta bir sıfırlama düğmesine basıyor. Hem Uranüs hem Plüton’la aynı anda kare açı yaparak dönüşümün eşiğinde olduğumuzu fısıldıyor. Bu Yeniay, 7 Eylül’deki Ay tutulmasının habercisi gibi…

Arınma çağrısı...

Her Yeniay, gökyüzünde yeni bir döngünün habercisidir. Ancak 23 Ağustos sabahı İsviçre saatiyle 08:08’de gerçekleşecek olan Başak burcunun 0. derecesindeki bu Yeniay, sıradan bir başlangıç değil. Bu kez gökyüzü, başlangıç enerjisini Uranüs ve Plüton’un sarsıcı kareleriyle birleştiriyor. Güneş ve Ay, sabit yıldız Phecda ile kavuşumda…Yani köklerimize, bedenimize, sistemimize, alışkanlıklarımıza dair önemli bir temizlik ve arınma çağrısı geliyor.Başak burcu; detaylar, sağlık, rutinler, hizmet, temizlik ve analizle ilgilidir. 0 derece Başak ise, bu temaların tohum halini, yani ham halini anlatır. Gökyüzü, bizi şimdi bu temalarda yeni bir sayfa açmaya, ama aynı zamanda mevcut yapılarımızı da yeniden gözden geçirmeye çağırıyor.Uranüs ile kare açı, ani kararlar, beklenmedik değişimler, zihinsel uyanışlar getirirken; Plüton ile kare, alışkanlıklarımızı dönüştürmemizi, fazlalıkları kesip atmamızı, güç mücadelelerinden çıkmamızı istiyor.Bu iki gezegenin aynı anda devrede olması, gökyüzünün bize şunu söylediğini gösteriyor: “Kendi hayatının sorumluluğunu almak zorundasın. Bu kez yüzeysel çözümler yetmez, derine inmelisin.” Bu Yeniay, sıradan bir başlangıç değil; bir uyanış çağrısı, bir sistem güncellemesi…Başak Yeniayı bize şunu hatırlatıyor: Değişim büyük dönüşümlerle gelmek zorunda değil. Bazen sadece bir alışkanlığı bırakmak, bir evrakı düzenlemek, bir ilişkiyi sadeleştirmek de yeterlidir. Kendi iç sistemini, yaşam planını, önceliklerini dürüstçe gözden geçirdiğinde; dış dünyan da bu değişime ayak uydurur.Gökyüzü “temizlik” diyor — ama bu sadece ev değil; zihin, kalp, ilişki, beden ve niyet temizliği…Yükselen burcuna göre bu Yeniay sana ne anlatmak istiyor bir bakalım. Unutma: küçük adımlar, büyük dönüşümlerin habercisidir.Yükselen Koç Yeniay 6. evinizde: Gündelik hayatınızın ritmi, iş temponuz, sağlığınız, beslenme düzeniniz odağınızda. Bu dönem, daha verimli olmanızı sağlayacak alışkanlıkları başlatabilirsiniz. Ofis ortamınızı sadeleştirmek, diyete başlamak veya egzersiz rutini oturtmak için çok uygun. Ancak iş arkadaşlarınızla gereksiz tartışmalara girmemeye dikkat. Vücut sinyallerinizi görmezden gelmeyin, stres mideyi vurabilir. İş değil sistem değiştirin. Programlı yaşamak sizi yormaz, aksine özgürleştirir.Yükselen Boğa Yeniay 5. evinizde: Yaratıcılığınız, aşk hayatınız ve çocuklarla ilgili temalar öne çıkıyor. Sanatsal bir projeye başlamak, yeni bir flörtle tanışmak ya da hobinize yatırım yapmak için harika bir dönem. İçinizdeki yaratıcı çocuğa kulak verin. Ancak her şeyin “mükemmel” olması için çabalamak, duygusal ilişkileri zedeleyebilir. Kontrol değil, akış önemli. Aşk da sanat da kusurlu halleriyle güzeldir. Ruhunu özgür bırak.Yükselen İkizler Yeniay 4. evinizde: Ev, aile, kökler ve içsel güvenlik alanınız aktive oluyor. Ev düzeninizi yenilemek, taşınmak, aile içi sorumlulukları yeniden yapılandırmak için güçlü bir başlangıç. Fakat geçmişten gelen meseleleri bastırmak yerine yüzleşmeniz gerekebilir. Aile büyükleriyle olan diyaloglar gerginleşebilir. Dış dünyaya yönelmeden önce iç dünyanı toparla. Bazen en büyük değişim evde başlar.Yükselen Yengeç Yeniay 3. evinizde: Eğitim, iletişim, kısa seyahatler ve kardeşlerle ilgili gelişmeler gündemde. Yeni bir eğitime başlamak, bir seminer düzenlemek ya da bir yazı dizisi kaleme almak için ilham verici etkiler var. Fakat zihinsel dağınıklık, kararsızlık ve sürekli plan değiştirme sizi yorabilir. Zihnini toparla, kelimelerini seç. Bilgi gücündür ama sade olan kalıcıdır.Yükselen Aslan Yeniay 2. evinizde: Para, maddi kaynaklar ve özgüven konuları öne çıkıyor. Bütçe planı yapmak, ek gelir fırsatlarını değerlendirmek veya yeteneklerinizi kazanca dönüştürmek için verimli bir zemin. Ancak riskli yatırımlar veya aşırı kontrol ihtiyacı sizi baskılayabilir. Başkalarının değer yargılarına göre hareket etmeyin. Paranın değerini bil ama değerini parayla ölçme. Üretmek seni özgürleştirir.Yükselen Başak Yeniay 1. evinizde: Tüm odak sizde! Görünüşünüz, duruşunuz, sağlığınız ve bireysel kararlarınızla yepyeni bir döngüye giriyorsunuz. Kendinize yeni bir rota çizmek, imajınızı yenilemek, bedensel ve ruhsal temizlik yapmak için mükemmel bir zaman. Fakat aşırı mükemmeliyetçilik ve kendini aşırı sorgulamak özgüveninizi zedeleyebilir. Eleştiri değil, şefkat. Kendine karşı daha yumuşak ol. Her şey mükemmel olmak zorunda değil.Yükselen Terazi Yeniay 12. evinizde: Bilinçaltı, inziva, şifa ve kapanışlar gündemde. Ruhsal temizlik, meditasyon, terapi ve içe dönük çalışmalar için harika bir dönem. Ancak yalnız kalma ihtiyacınız yanlış anlaşılabilir, kendinizi ifade etmekte zorlanabilirsiniz. İç sesine kulak ver. Bazen bir şeyleri çözmek için değil, sadece bırakmak gerekir.Yükselen Akrep Yeniay 11. evinizde: Sosyal çevre, arkadaşlıklar, projeler ve hedefler ön planda. Yeni ekip çalışmaları, kolektif işler veya dijital projelerde başlangıç enerjisi devrede. Ancak eski arkadaşlıklar testten geçebilir, beklentiler hayal kırıklığına yol açabilir. Kimlerle yürüdüğünü sorgula. Gerçek bağlar, hedeflerle değil kalple kurulur.Yükselen Yay Yeniay 10. evinizde: Kariyer, toplum önündeki imajınız ve hedefleriniz değişimden geçiyor. Yeni bir iş başvurusu yapmak, statü değişikliği, sorumluluk alma veya kendi işinizi kurma yönünde başlangıçlar yapabilirsiniz. Ancak üstlerle çatışmalardan, güç oyunlarından kaçının. Fazla kontrol isteği itibarınıza zarar verebilir. Hedefin büyük olabilir ama yolun sade olsun. Gösteriş değil, kalite kalıcıdır.Yükselen Oğlak Yeniay 9. evinizde: Eğitim, yurtdışı bağlantılar, inançlar ve yaşam felsefeniz yenileniyor. Akademik başvurular, hukuki süreçler veya yurtdışı planları için adım atabilirsiniz. Ancak kendi doğrularınızı başkalarına dayatmamaya dikkat. Fanatizmden kaçının. Her şeyin bir öğretisi vardır. Büyümek istiyorsan, farklı bakış açılarına da yer ver.Yükselen Kova Yeniay 8. evinizde: Finansal ortaklıklar, miras, borçlar, krizler ve dönüşüm temaları vurgulanıyor. Borç yapılandırması, miras işleri, psikolojik veya ruhsal dönüşüm veya danışmanlık almak için uygun bir dönem. Fakat kontrol kaybı korkusu, kıskançlıklar veya manipülasyonlara açık olabilirsiniz. Kayıp sandıkların aslında hafiflediğin yerler olabilir. Güç, her şeyi kontrol etmek değil; bazen bırakmaktır.Yükselen Balık Yeniay 7. evinizde: İkili ilişkiler, evlilik, iş ortaklıkları ve açık düşmanlıklarla yüzleşme zamanı. Yeni bir ortaklık kurmak, evlilik kararı almak ya da mevcut ilişkiyi yapılandırmak için fırsat var. Ancak fazla fedakarlık, ilişkide kendinizi yok saymanıza neden olabilir. Denge önemli. Gerçek bağ, eşitlikten doğar. Kendini ihmal etmeden “biz” olmayı öğren.

Başak yeniayı ile büyük temizlik başlıyor!

Fatma 

Bir insanın karakteri en çok ilişkilerinde ortaya çıkar. Aşk ilişkilerinde, dostlukta ya da iş hayatında… Hepimiz bir şekilde birbirimize aynayız.

İlişkilerde manipülasyon

Ancak o aynada çoğu zaman gerçeği değil, korkularla ve beklentilerle bulanmış bir gölgeyi görürüz. İşte bu gölgenin adı, manipülasyondur.Günümüzün görünmez oyunuManipülasyon, yalnızca açıkça yönlendirme değildir. Bazen susarak cezalandırmaktır, bazen sevgiyi koşula bağlamak, bazen de sürekli mağdur rolüyle karşı tarafı suçlu hissettirmektir. İnsanın kendi kırılganlıklarını örtmek için geliştirdiği bir savunma mekanizmasıdır aslında.Carl Gustav Jung’un ifadesiyle: “Görülmeyen gölge, kader olarak karşımıza çıkar.” Kendi gölgesini fark etmeyen kişi, ilişkilerinde onu sahneye koyar. Bir taraf sürekli “haklı” olma ihtiyacıyla öne çıkar, diğer taraf “yanlış” olmamak için kendini feda eder. Zamanla bağ, sevgiye değil güç savaşına dönüşür.Aşk ve dostluk aynı sahnedeBugünün dünyasında bu tablo daha görünür. Sosyal medya, onay ihtiyacını adeta kutsallaştırdı. “Seviyorsan kanıtla”, “Beni görmüyorsan değer vermiyorsun” gibi görünmez şantajlar, romantizmin diliymiş gibi sunuluyor. Dostluklarda da tablo farklı değil: “Benim yanımda olmazsan sadık değilsin” ya da “Benimle aynı fikirde değilsen bana karşısın.”Oysa tüm bunlar ilişkiyi beslemek yerine içten içe tüketiyor. İnsan, kendi özgürlüğünü kaybetmeye başlıyor. Karşısındakinin beklentilerini karşılamak için kendinden ödün verdikçe, sahicilik yerini rol yapmaya bırakıyor. İlişki, iki gönüllü insanın buluştuğu bir alan olmaktan çıkıyor; karşılıklı borçlar ve hesapların tutulduğu bir deftere dönüşüyor.Çıkış yolu: SahicilikSağlıklı ilişkiler manipülasyona değil, şeffaflığa dayanır. Sevgi, ancak özgürlük içinde büyür. Ne aşk, ne dostluk; güç oyunlarıyla sürdürülebilir değildir. Karşımızdakini değiştirmeye çalışmadan, onu olduğu gibi kabul edebildiğimizde gerçek bağ kurulur.Belki de hepimizin kendine sorması gereken soru şu: “Sevdiğim kişiyi gerçekten mi görüyorum, yoksa kendi korkularımın gözlüğünden mi izliyorum?”Cevap, hem aşkımızın hem dostluğumuzun ne kadar sahici olduğunu gösterecektir. Çünkü manipülasyon varsa, ilişki artık bir sevgi alanı değil, alışkanlık tiyatrosudur.Ve sahicilik, manipülasyonun gölgesini fark edip kendi aydınlığımızı seçtiğimiz anda başlar.

Sessiz zehirin gölgesinde

Nur Hayat

Mustafa

İsviçre’de işçi haklarını savunan çatı örgüt Travail.Suisse, 2026 yılı için tüm çalışanlara yüzde 2 oranında maaş artışı yapılmasını talep etti. 

Sendikadan işverenlere çağrı

Sendika Başkanı Adrian Wüthrich, yaptığı açıklamada son on yılda maaşların neredeyse hiç artmadığını ve çalışanların satın alma gücünün giderek zayıfladığını vurguladı.<h3>Artan yaşam maliyetleri baskı oluşturuyor</h3>Sendikaya göre, özellikle sağlık sigortası primleri ve kira giderlerindeki sürekli artış, çalışanlar üzerinde ciddi bir yük oluşturuyor. Wüthrich, “Çalışanların yaşam maliyetleri sürekli artarken, maaşların bu artışlara uyum sağlamaması büyük bir haksızlıktır. Şirketlerin çoğunda gerekli ekonomik alan mevcut, bu nedenle çalışanlar için adil bir maaş artışı kaçınılmazdır” dedi.<h3>Ekonomi büyüyor, ücretler geride kalıyor</h3>Travail.Suisse’in ekonomi politikaları sorumlusu Thomas Bauer, işverenlerin birçok sektörde son yıllarda fiyat artışlarını maaşlara yeterince yansıtmadığını belirterek, özellikle sağlık sektörü ve inşaat sektöründe telafi edici daha yüksek zam taleplerinin gündeme gelebileceğini açıkladı. Bauer, “Maaşlar uzun süredir geride kaldı. Artık net bir karşı hareketin zamanı geldi” ifadelerini kullandı.<h3>Talep edilen zam gerekçeleri</h3><ul><li>Yaşam maliyetlerindeki artış (özellikle sağlık sigortası primleri ve kiralar)</li><li>İsviçre ekonomisinin büyümesi ve şirketlerde mevcut kaynakların bulunması</li><li>Maaşların son yıllarda neredeyse hiç artmamış olması</li><li>Çalışanların satın alma gücünün korunması ve iç piyasada talebin desteklenmesi</li></ul>Sendika, taleplerinin yalnızca çalışanların yaşam standardını korumak için değil, aynı zamanda ülke ekonomisinde iç talebi güçlendirmek için de hayati önem taşıdığını belirtiyor.

İsviçre’de işçi sendikasından yüzde 2 maaş artışı talebi

İsviçre’de sağlık sistemi alarm veriyor. Yurt dışından gelen doktorların diploma denklik süreçlerinde yaşanan bürokrasi engeli, ülkedeki doktor açığını daha da büyütüyor. 

Diploma denkliği daha hızlı olmalı

Şu anda yabancı doktorların İsviçre’de çalışabilmesi için diplomalarının onaylanması gerekiyor. Ancak başvuruların incelenmesi altı aya kadar uzayabiliyor. Bu durum hem hastaneleri hem de hasta bakımını olumsuz etkiliyor.Yabancı Doktorların Yarısı Almanya’dan Geçtiğimiz yıl İsviçre’de 42 binden fazla doktor görev yaptı. Bunların yüzde 41’i eğitimini yurt dışında tamamladı. En büyük grup ise yüzde 49 ile Almanya’dan gelen doktorlardan oluşuyor.Hastaneler ve Klinikler Tepkili İsviçre Hastaneler Birliği H+, mevcut durumun sağlık hizmetlerini riske attığını belirtiyor. Dernek sözcüsü Aurel Köpfli, “Stellen können nicht besetzt werden, was die Versorgungssicherheit gefährdet – Kadrolar doldurulamıyor, bu da hizmet güvenliğini tehdit ediyor” diyerek sürecin en fazla iki ila üç ay içinde tamamlanması gerektiğini vurguladı.Örneğin St. Gallen Kanton Hastanesi’nde bazı acil olmayan ameliyatlarda gecikmeler yaşanıyor. Inselspital gibi büyük merkezlerde ise mevcut doktorlar, bekleyen meslektaşlarının yerine çalışmak zorunda kalıyor. Bu da personel üzerindeki yükü artırıyor.Gruppenpraxis’ler de Etkilendi Medbase ve Sanacare gibi büyük grup muayenehaneleri de durumdan şikâyetçi. Yetersiz kadrolar nedeniyle yeni hasta kabulünde zorlandıklarını ve bürokratik engellerin doğrudan bekleme sürelerini uzattığını belirtiyorlar.Doktorlar İçin Çifte Yük İsviçre Tabipler Birliği (FMH), sürecin hem finansal hem de mesleki açıdan doktorları zorladığını ifade ediyor. Diploma denklik kontrolleri hasta güvenliği açısından gerekli olsa da mevcut hız kabul edilemez bulunuyor.BAG’den Açıklama: Süreç Hızlanacak Federal Sağlık Dairesi (BAG), başvuru sayısındaki beklenmedik artış ve personel eksikliği nedeniyle gecikmelerin yaşandığını kabul etti. Ancak yıl sonuna kadar tüm birikmiş dosyaların işleme alınacağını, yeni sistemle denklik işlemlerinin üç aydan kısa sürede tamamlanacağını açıkladı.

Bürokrasi krizi İsviçre’de doktor açığını daha da derinleştiriyor

İsviçre’de demokrasi tek tip bir sistem değil, bölgelere ve kantonlara göre değişen farklı yüzleri var. Lozan Üniversitesi’nden demokrasi ve federalizm uzmanı Sean Müller, ülkenin neredeyse 3000 ayrı demokrasiye sahip olduğunu belirterek İsviçre’deki farklı uygulamaları değerlendirdi.

200 kişilik köyde bile parlamento zorunlu

Farklı Demokrasiler, Farklı Kültürler Müller’e göre İsviçre’de 26 kanton ve yaklaşık 2000 belediye bulunuyor ve her biri kendi demokratik kararlarını alma yetkisine sahip. Bu nedenle “İsviçre’de tek bir demokrasi değil, binlerce demokrasi var” diyor.Batı İsviçre ve Ticino’da ağırlıklı olarak temsilî demokrasi öne çıkıyor. Yani vatandaşlar seçtikleri temsilciler aracılığıyla kararların alınmasını sağlıyor. Buna karşılık, özellikle kırsal Almanca konuşulan bölgelerde doğrudan demokrasi daha güçlü. Burada vatandaşlar sandık başında ya da doğrudan halk toplantılarında karar veriyor.Örneğin, 203 kişinin yaşadığı Les Planchettes köyünde bile kanton kuralları gereği mutlaka bir parlamento bulunmak zorunda. Müller’e göre bu, temsilî demokrasinin en uç noktadaki uygulamalarından biri.Katılım Sorunu: Sandığa Gitmeyen Yarısı İsviçre demokrasisinin en büyük sorunlarından biri ise katılım oranlarının düşüklüğü. Müller, “Oy kullanma hakkına sahip kişilerin yarısından fazlası seçim ve referandumlara katılmıyor” diyerek bunun demokrasi için ciddi bir eksiklik olduğuna dikkat çekiyor.Çözüm Arayışları: Yurttaş Panelleri Müller’e göre, yurttaşların sürece daha aktif katılımını sağlamak için yurttaş panelleri (Bürgerräte) doğrudan demokrasi ile birleştirilebilir. Bu panellerde kura ile seçilen yurttaşlar karmaşık bir yasa tasarısını inceleyip tarafsız bir şekilde artı ve eksi yönlerini halka sunuyor.Sion, Uster ve Wetzikon’da yapılan denemelerde, panellerin hazırladığı anlaşılır ve güvenilir açıklamaların halkın ilgisini artırdığı gözlemlendi. Müller, “Vatandaşların yaptığı açıklamalar, politikacılarınkinden daha inandırıcı olabiliyor çünkü onların yeniden seçilme kaygısı yok” diyerek bu yöntemin İsviçre demokrasisine yeni bir soluk getirebileceğini vurguluyor.

İsviçre’de demokrasi: Kantonlar ve belediyeler kendi yolunu çiziyor

Oberengadin’de yapılan referandumda seçmenler, 38 milyon franklık yatırım kredisi ve 20 milyon franklık garanti yükümlülüğünü kabul etti. Toplamda %54,36 oranında “Evet” oyu ile proje hayata geçirilecek. Katılım oranı ise %45,64 olarak kaydedildi.

38 milyon franklık yatırım

Her ne kadar Bever, La Punt Chamues-ch, Pontresina, S-chanf, Zuoz ve hatta havalimanının bulunduğu Samedan gibi altı belediye projeye karşı çıksa da, oylamada bölgesel toplam oylar dikkate alındığı için sonuç değişmedi. Destek veren belediyeler arasında Celerina, Madulain, Sils, Silvaplana ve St. Moritz yer aldı.68,5 milyon franklık dev yatırım Yenileme kapsamında, 2031 yılına kadar iki yeni operasyon merkezi ve uçak hangarları, modern bir kontrol kulesi, apron genişletme ve yenileme çalışmaları ile kilometrelerce uzunluğunda güvenlik çitleri yapılacak. Projenin toplam maliyeti 68,5 milyon frank olacak. Bunun 38 milyon frankını Oberengadin’deki 11 belediye üstlenirken, geri kalan kısmı federal hükümet, kanton ve banka kredileri ile karşılanacak. Ayrıca İsviçre hava kurtarma kuruluşu Rega, kendi bütçesiyle yeni bir üs inşa edecek.2017’deki eski karar iptal edildi Seçmenler aynı gün yapılan ikinci bir oylamada ise 2017 yılında onaylanan eski havalimanı yenileme planını %74 oyla iptal etti. O dönemde daha düşük bütçeli bir proje kabul edilmiş ancak maliyetlerin hızla artması ve şeffaflık tartışmaları nedeniyle sert muhalefetle karşılaşmıştı.“Ekonomi ve güvenlik için önemli bir adım” Belediyeler arası havalimanı konferansının başkanı Christian Brantschen, alınan kararın Engadin ekonomisi ve bölgenin güvenlik altyapısı için önemli bir dönüm noktası olduğunu belirtti. Brantschen, “Artık uzun zamandır beklenen modernizasyon çalışmalarına başlayabiliriz. Samedan Havalimanı, gelecekte de bölge için hem ekonomik bir motor hem de benzersiz bir prestij unsuru olmaya devam edecek” dedi.

Uzun süredir tartışılan Samedan Projesi referandumla onaylandı

İsviçre’de çalışanlar için 2026 yılı olumlu haberlerle geliyor. ETH Zürih’e bağlı Konjonkturforschungsstelle (KOF) tarafından yapılan ankete göre, işverenler önümüzdeki yıl maaşlarda ortalama %1,3’lük bir artış bekliyor. 

Maaşlar ortalama %1,3 artacak

Tahmin edilen %0,5’lik enflasyon dikkate alındığında, çalışanların reel gelirlerinde %0,8 oranında artış öngörülüyor.Bu artış, üst üste üçüncü kez reel maaşlarda yükseliş yaşanacağı anlamına geliyor. 2021–2023 yılları arasındaki kayıpların ardından, çalışanlar bir nebze olsun telafi şansı bulacak.İnşaat sektörü zirvede En yüksek maaş artışının %1,7 ile inşaat sektöründe gerçekleşmesi bekleniyor. Bu durum, hem nitelikli iş gücü eksikliğine hem de güçlü sendikal yapıya bağlanıyor. Otelcilik, gastronomi, ilaç ve finans sektörlerinde de ortalamanın üzerinde artışlar öngörülüyor.Zorlanan sektörler: ihracata dayalı sanayi Buna karşılık, perakende ve toptan ticaret ile bazı sanayi kollarında maaş artışlarının %1’in altında kalacağı tahmin ediliyor. Özellikle saatçilik ve makine imalatı gibi ABD gümrük vergilerinden etkilenen ihracat sektörlerinde iş kayıpları bile gündemde.Boni öne çıkıyor, maaş artışları sınırlı kalıyor KOF’un değerlendirmesine göre, her çalışan bu artışlardan aynı ölçüde faydalanamayacak. Şirketler giderek daha fazla bireysel prim (bonus) sistemine yöneliyor ve toplu maaş artışlarını sınırlı tutuyor. Bu durum, maaş beklentisi karşılanmayan çalışanların iş değiştirmesine yol açabilir.&nbsp;

İnşaat sektörü maaş zamlarında zirveye çıkıyor

Cuma akşamı Basel’in eski şehir bölgesi, binlerce müzikseveri ağırladı. Em Bebbi sy Jazz festivaline katılanlar, sıcaktan etkilenmeden dar sokaklarda caz, gospel ve Latin ritimlerinin keyfini çıkardı.

Basel’de müzik şöleni

Em Bebbi sy Jazz festivalinde Basel halkı, müzik ve dansın ritmiyle adeta şehrin sokaklarında kayboldular. Spalenberg’in dar ve tarihi taş sokakları binlerce insanla dolarken, halk farklı sahnelerde birbirinden renkli performansları izleme şansı buldu. Andreasplatz’ta Küba müziği eşliğinde sahneye çıkan izleyiciler, küçük bir dans yarışmasına katılarak geceye neşe kattı. İnsanlar, sıcak havaya rağmen sokaklarda müziğin ve dansın enerjisiyle unutulmaz bir gece yaşadı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/826c431b99f20ff5ef52d6f0d.jpg" width="1024" height="576"></figure>Festival, adının çağrıştırdığı cazın ötesinde çeşitlilik sundu. Andreasplatz’ta Latin müziği sahnedeydi. Küba Son grubu Los Capitanes del Son ve Ritmo Jazz Group izleyicileri sahneye davet ederek mini dans yarışmaları düzenledi. Bu yıl sahneye çıkan genç bir kız dakikalarca alkışlandı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/826c431b99f20ff5ef52d6f0c.jpg" width="1024" height="576"></figure>Spalenberg ve Heuberg köşesindeki dört doğaçlama sahnede farklı gruplar performans verdi. Restless Legs grubu, New Orleans sokak gruplarından esinlenen enerjik müzikleriyle izleyicileri coşturdu.Brunnen am Gemsberg’de Muhi Tahiri &amp; Friends, Romaların romantik ve melankolik ezgilerini seslendirdi. Leonhardskirche’de Oyenga Gospel Korosu, klasik gospel ve film müzikleriyle izleyicilerden büyük ilgi gördü.Müzik Müzesi avlusunda Jitterbugs Basel’in düzenlediği ücretsiz swing ve sosyal dans kursu, gecenin neşesini artırdı. Gerbergässli’de sahne alan Ed Elastic Brass Band ise festivalin finalini coşkulu bir performansla yaptı.Em Bebbi sy Jazz, Basel’in sokaklarını müzikle doldurmayı başardı ve katılımcılara unutulmaz bir gece yaşattı. Sıcak havaya rağmen Baselliler geç saatlere kadar müziğin tadını doyasıya çıkardı.

Basel sokakları müzik ve dansla şenlendi

İsviçre’de şehir içi ana yollarda Tempo 30 uygulamasının sürdürülmesi için başlatılan imza kampanyası büyük ilgi gördü. Uygulamanın korunmasını isteyen 22 bin kişi, imzalarını içeren dilekçeyi Cuma günü federal makamlara sundu.

22 bin imza teslim edildi

Petisyon, Verkehrsclub Schweiz (VCS) tarafından başlatıldı. VCS, Federal Meclis’te kabul edilen bir girişimin, ana yollarda Tempo 30 bölgelerinin oluşturulmasını “neredeyse imkânsız” hale getireceğini belirtiyor. Ulaştırma Bakanı Albert Rösti, bu girişimi desteklemek için yönetmelik değişikliğine hazırlanıyor.VCS ise bunun halk oylamasını bypass eden, yani doğrudan referanduma gitmesini engelleyen bir adım olduğunu vurgulayarak, bunun “demokratik haklara ciddi bir tehdit” oluşturduğunu savunuyor.Uzman raporlarına göre Tempo 30 uygulaması, hem trafik kazalarını azaltıyor hem de gürültü seviyesini düşürüyor. Ayrıca, bu bölgelerin oluşturulması bugüne kadar belirli prosedürlere bağlı yürütüldü: Öncelikle fayda, gereklilik ve denge unsurları bir raporla belgeleniyor, ardından nihai karar kanton makamlarına bırakılıyordu.VCS, şehir ve belediyelerin bu haklarının elinden alınmaması gerektiğini belirtiyor. Aynı zamanda İsviçre Belediyeler Birliği ve Kentler Birliği de Federal Konsey’in planlarına karşı çıkıyor.

İsviçreliler Tempo 30’un kaldırılmasına karşı çıkıyor

28 Eylül’de halk oylamasına sunulacak varsayılan kira vergisi (Eigenmietwert) düzenlemesiyle birlikte ev sahipleri artık kendi evlerinde oturdukları için ek vergi ödemek zorunda kalmayacak. 

Keller-Sutter’dan açıklama

Bu değişiklik, aynı zamanda vergi beyannamelerinde bugüne kadar yapılan bazı indirimlerin ortadan kalkması anlamına geliyor.Bundespräsidentin Karin Keller-Sutter, Cuma günü yaptığı açıklamada paketin dengeli olduğunu savundu: “Bu öneri dengeli bir çözümdür. Varsayılan kira vergisini kaldırırken, aynı zamanda konut bakım masrafları ve ipotek faizlerini de düşme hakkı sona ermek zorunda. ‘Hem vergiyi kaldırıp hem tüm indirimleri koruma’ dönemi artık geride kaldı.”<h3>Vergi kaybı ve yeni yük tartışması</h3>Uzman tahminlerine göre düzenleme, federal hükümet, kantonlar ve belediyeler için yılda yaklaşık 1,8 milyar franklık vergi kaybına yol açabilir. Faiz oranları yükselirse kayıplar azalabilir, ancak mevcut seviyede kalması halinde bütçeye ek yük getireceği kesin.Keller-Sutter bu noktada kantonların devreye sokabileceği “ikinci konut vergisi” ile gelir açığının kısmen telafi edilebileceğini belirtti: “Bu düzenleme kısa vadede maliyete yol açabilir. Ama kantonlar ikinci konutlardan alınacak vergilerle bunu dengeleyebilir.”<h3>Yoğun muhalefet</h3>Sosyal Demokrat Parti (SP), Yeşiller, kiracı dernekleri ve bazı sağ partili muhalifler düzenlemeye karşı çıkıyor. Eleştirilerin odak noktası, yüksek vergi kayıplarının nihayetinde halka yeni vergiler olarak yansıyacağı yönünde.SP Eşbaşkanı Cédric Wermuth, parlamentonun hazırladığı paketi “aceleye getirilmiş ve hatalı” olarak nitelendirdi: “Varsayılan kira vergisinin kaldırılması, azınlıktaki ev sahiplerine vergi indirimi sağlarken, büyük çoğunluğa yüzlerce frank ek yük getirecek.”<h3>Destek verenler</h3>Öte yandan SVP, FDP, merkez partiler ve ev sahipleri dernekleri düzenlemeyi destekliyor. “Wohnen ohne Sorgen – Sorunsuz Yaşam” sloganıyla yürütülen kampanya, özellikle ev sahiplerinin yaşam maliyetlerinin azaltılmasına odaklanıyor.<h3>Son söz sandıkta</h3>Keller-Sutter, bu kez konunun halkın önüne gelmesinden memnun olduğunu söyledi: “Sonuç ne olursa olsun bu mesele uzun süreliğine netleşecek. Eğer ‘evet’ çıkarsa uygulanır, eğer ‘hayır’ çıkarsa varsayılan kira vergisinin kaldırılması uzun süre tartışma dışı kalır.”&nbsp;<h3>&nbsp;</h3>

Kira vergisi referandumu yaklaşırken tansiyon yükseliyor

Graubünden Kantonu hükümeti, Chur kentinde uyuşturucu bağımlılarına yönelik iletişim ve danışma merkezi kurulmasına onay verdi. Merkez, şehirde planlanan denetimli uyuşturucu tüketim odası ile birlikte işletilecek.

Evsizlere ve bağımlılara destek

Perşembe günü yapılan açıklamaya göre, merkezin ihtiyaç duyduğu merkezi konumdaki binanın tadilatı için kanton, 1,2 milyon İsviçre frangı tutarında mali destek sağlayacak. İşletme görevi, Überlebenshilfe Graubünden adlı derneğe verilecek.Yeni merkez, yılın 365 günü saat 11.00 ile 19.00 arasında hizmet verecek. Amaç, bağımlılık yaşayan kişilere barınma, gıda, sağlık ve sosyal destek gibi hizmetleri kolay ve erişilebilir şekilde sunmak.Sunulacak hizmetler arasında dinlenme ve geri çekilme alanları, sokak mutfağı, danışmanlık, yönlendirme, temel tıbbi bakım, uyuşturucu kullanım ekipmanlarının dağıtımı ve toplanması, iş bulma desteği, kişisel bakım ve çamaşır yıkama imkânları yer alıyor. Evsizler, merkezi posta adresi olarak kullanabilecek ve eşyalarını güvenli şekilde saklayabilecek.Merkezin Seilerbahnweg 7 adresinde yer alacağı ve inşaat izninin şimdiden alındığı belirtildi. Çalışmaların Şubat 2026’ya kadar tamamlanması ve merkezin Mart 2026’da faaliyete başlaması planlanıyor.Chur Belediye Meclis Üyesi Patrick Degiacomi (SP), kararın uzun zamandır beklediklerini belirterek, “Artık tam hız ilerliyoruz” dedi.

Chur’da bağımlılar için düşük eşikli yardım merkezi kuruluyor

Zürih Kantonu Sağlık Müdürlüğü, evde bakım hizmetlerinde görev alan aile üyelerine ilişkin daha katı kurallar getirdi. Yeni düzenlemeye göre, bakım veren aile bireylerinin bir yıl içinde bakım yardım kursunu tamamlaması zorunlu olacak. 

Spitex hizmetlerinde ücretler düşüyor

Ayrıca, diplomalı hemşirelerin bu kişileri düzenli olarak denetlemesi gerekecek.Sağlık Müdürlüğü, Perşembe günü yaptığı açıklamada, düzenlemelerin “net çerçeve koşulları” oluşturmayı amaçladığını belirtti. Aile üyeleri tarafından yapılan bakımın genel olarak başarılı olduğunu ancak kalite, finansman ve şeffaflık açısından yeni zorluklar ortaya çıktığını vurguladı.Mali Destek Azalıyor Daha önce, belediye ile Spitex (evde bakım) kuruluşu arasında hizmet sözleşmesi bulunmadığında, aile üyelerinin verdiği bakım için saat başına yaklaşık 30 İsviçre frangı ödeniyordu. Yeni düzenlemeyle bu ücret yaklaşık 16 franga düşürülecek.Düzenli Takip Zorunluluğu Yeni kurallara göre, diplomalı hemşireler bakım veren aile üyelerini en az iki haftada bir telefonla, ayda bir de bizzat yerinde ziyaret edecek. Amaç, bakım kalitesinin sürdürülebilirliğini sağlamak.Bu adımların, hem belediyelerin üzerindeki mali yükü azaltması hem de bakım hizmetlerinde standartları yükseltmesi hedefleniyor. Ancak bazı çevreler, bu değişikliklerin bakım veren aileler için ek yük oluşturabileceğini savunuyor.

Zürih Kantonu, evde bakımda aile üyelerine yönelik kuralları sıkılaştırıyor

İsviçre’nin ABD’den satın aldığı F-35 savaş uçaklarının maliyeti, planlananın çok üzerine çıkıyor. Federal Hükümet, ABD ile yaptığı tüm görüşmelere rağmen fiyatı düşüremedi.

Hükümet ek finansman arayışında

Daha önce halkın onayıyla belirlenen 6 milyar franklık sabit fiyat artık geçerli değil. Mevcut tahminlere göre ek maliyetler 750 milyon ile 1,3 milyar frank arasında olacak.Siyasi Cepheler Karşı Karşıya Sol partiler, artan maliyetlerin kabul edilmesi halinde ikinci bir halk oylaması yapılmasını istiyor. SP Ulusal Meclis Üyesi Mattea Meyer, “Bu arka kapıdan fiyat artırımı olur. Halk tekrar söz sahibi olmalı” dedi. Sağ partiler ise hukuki olarak yeni bir oylamaya gerek olmadığını savunuyor. FDP’li Heinz Theiler, “Hukuki olarak ek finansman, halk oylaması olmadan Armeebotschaft (ordu bütçe yasası) üzerinden sağlanabilir” ifadelerini kullandı.Üç Olası Çözüm Federal Hükümet, artan maliyetler karşısında üç seçeneği değerlendiriyor:<ol><li>36 uçağın altında bir sayı satın almak</li><li>İsviçre sanayisine verilecek karşı alım anlaşmalarını azaltmak</li><li>Ek finansman talep etmek</li></ol>Orta Parti Başkanı Philipp Matthias Bregy, “Halk oylaması şart değil, ama seçenekler ve ek maliyetin miktarı kararımızda etkili olacak” dedi. Savunma Bakanlığı’na bağlı bir çalışma grubu kasım ayı sonuna kadar önerilerini sunacak.Hukuki Durum ve Demokrasi Tartışması SRF Federal Meclis muhabiri Andy Müller’e göre, yasal olarak hükümetin ek maliyet için referandum yapma zorunluluğu yok. Ancak demokrasi açısından hassasiyet oluşabilir; zira halk 6 milyar frankı onaylamıştı. Ek finansman, referandum hakkı tanıyacak şekilde de düzenlenebilir.İsviçre’de savunma harcamaları konusunda doğrudan demokrasi uygulaması geçmişte siyasi gerilimlere yol açmıştı. F-35 alımı da bu geleneğin en güncel örneklerinden biri olarak öne çıkıyor.

F-35 maliyetleri artıyor: İkinci halk oylaması gündemde mi?

İsviçre Merkez Bankası (BNS), 10. seri banknotlar için hazırlanan taslakları kamuoyuyla paylaştı.

Çevrimiçi anket

13 Ağustos – 7 Eylül tarihleri arasında, çevrim içi olarak düzenlenecek anketle 12 farklı tasarım arasından halkın favorileri belirlenecek.BNS, anketin bağımsız bir araştırma kuruluşu tarafından yürütüleceğini, halkın yanı sıra dışarıdan davet edilen uzman jürinin de değerlendirmelere katılacağını açıkladı. İlk turda seçilecek en iyi altı tasarım, ikinci aşamada ticari uygulanabilirlik ve teknik detaylar açısından yeniden değerlendirilecek.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/ef3db0e004a77baf6d1685505.jpg" width="1024" height="576"></figure>Ekim 2024’te başlatılan tasarım yarışmasının teması “İsviçre, tüm görkemiyle” olarak belirlendi. Bu tema, ülkenin benzersiz topoğrafyasını ve farklı yüksekliklerdeki yaşam çeşitliliğini yansıtmayı hedefliyor. Tasarımlar, hayvan figürlerinden doğal kaya oluşumlarına, çocuk çizimi tarzındaki renkli konseptlerden daha klasik çizgilere kadar geniş bir yelpazeye sahip.BNS’nin mevcut 9. serisi 2016’dan itibaren kademeli olarak dolaşıma girmiş, son olarak 100 franklık banknot 2019’da piyasaya sürülmüştü. O dönemde modern ve soyut tasarım anlayışı, fazla “insansız” bulunarak tartışmalara yol açmıştı. Yeni serinin nihai tasarımı ise 2026 başında açıklanacak.Ankete ulaşmak için <a href="https://www.nouvelleseriedebillets.ch/?lang=en">tıklayınız</a>.

BNS, yeni banknot tasarımlarını halkın oyuna sunuyor

İsviçre'de 13 Ağustos 2025 tarihinde, ülkenin neredeyse tüm bölgelerinde yılın en sıcak günü kaydedildi.

Rekor sıcaklık

İsviçre Federal Meteoroloji ve Klimatoloji Ofisi (MeteoSwiss), bu tarihte bazı bölgelerde sıcaklıkların 35°C'yi aştığını duyurdu .MeteoSwiss, ülkede etkili olan sıcak hava dalgasına ilişkin olarak Amerikan X şirketinin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, bazı bölgelerde sıcaklıkların 35 dereceyi aştığı bildirildi.Özellikle ülkenin batı ve orta kesimlerinde etkili olan bu sıcak hava dalgasının, yılın en sıcak günü olarak kayıtlara geçtiği belirtildi.Uzmanlar, 2025 yazının son yılların en sıcak yazlarından biri olabileceğini ve İsviçre'nin bir yüksek sıcaklıktan diğerine geçiş yaparak sıcak hava dalgalarının etkisi altında kaldığını belirtiyorlar .Bu olağanüstü sıcaklıklar, özellikle yaşlılar, çocuklar ve kronik hastalığı olan bireyler için sağlık risklerini artırmaktadır. Yetkililer, vatandaşları aşırı sıcaklardan korunmak için gerekli önlemleri almaya ve bol su içmeye teşvik etmektedir.

İsviçre'de yılın en sıcak günü yaşandı

İsviçre’de yeni eğitim-öğretim yılı henüz başlamışken, aşırı sıcaklar sınıfları boşaltıyor. Birçok öğretmen, dersleri bahçede yapıyor, öğrencileri hortumla serinletiyor ya da doğrudan yüzme havuzuna götürüyor. 

Okullarda Sıcak Alarmı

Bazı kantonlar, öğretmenlere öğrencileri havuza, ormana veya okulun bodrum katına yönlendirmelerini tavsiye ediyor.Ancak İsviçre Öğretmenler Birliği Başkanı Dagmar Rösler, bu çözümlerin yetersiz olduğunu söylüyor:“Bütün ders saatini havuzda geçiremeyiz, çünkü öğrencilere öğretmemiz gereken bir müfredat var. Bodrum katında ders yapmak da çözüm değil; on sınıfı birden bodruma indirdiğinizi düşünün, orada verimli öğrenme mümkün olmaz.”Rösler’e göre artan sıcak hava dalgaları, okullarda kalıcı çözümleri zorunlu kılıyor. Bu nedenle yeni inşa edilecek veya yenilenecek okul binalarında havalandırma sistemleri ve klima cihazlarının zorunlu hale getirilmesini talep ediyor. Bazı belediyelerin maliyet nedeniyle yeni havalandırma projelerini iptal ettiğini belirten Rösler, kantonların sıcaklık ölçümleri yaparak nerelere klima veya havalandırma kurulması gerektiğini net olarak belirlemesi ve bu projeler için bütçe ayırması gerektiğini vurguluyor.Bugün okulların çoğundan belediyeler sorumlu ve pek çok belediyenin ek maliyetleri karşılayacak bütçesi yok. Rösler ise hatırlatıyor:“Burada konu, çocuklarımızın, gençlerimizin ve öğretmenlerimizin rahat bir ortamda öğrenim görebilmesi.”Elektrik tüketimi nedeniyle klimalara getirilen eleştirilerin farkında olduğunu belirten Rösler, bazı okullarda bu sistemlerin güneş enerjisiyle çalıştırıldığını da ekliyor.Alternatif önlemler arasında yaz tatilinin ertelenmesi veya uzatılması da gündeme geliyor. Ancak sıcakların hangi döneme denk geleceğini önceden kestirmek zor. Örneğin bu yıl tatilden önce hava çok sıcaktı, tatil sonrası da sıcaklar geri geldi. Rösler, “Belki de diğer ülkelerde olduğu gibi esnek tatil planlamalarına açık olmalıyız” diyor. Ancak bu durumda sonbahar tatillerinin kaldırılabileceğini, bunun da çocuklar ve aileler için sonuçlarının iyi düşünülmesi gerektiğini vurguluyor.Şu anda “okul ve sıcak” konusu kantonlar arasında farklı şekilde ele alınıyor. Basel-Stadt tatil takviminde değişiklik olasılığını incelerken, Bern bu fikre sıcak bakmıyor. Kantonlar arası toplantılarda ise konunun her belediye ve kantonun kendi yetkisi içinde olduğu belirtiliyor. Ancak Rösler, ülke genelinde artan sıcaklara karşı merkezi bir planlama yapılması gerektiğini savunuyor.

Öğretmenler birliği’nden kantonlara klima ve havalandırma çağrısı

İsviçre Federal Konseyi, 2025 yılı için öngörülen bütçe açığının tahminlerden çok daha düşük olacağını duyurdu. 

Bütçe tasarruf programı

Yıl başında 800 milyon frank olarak beklenen açık, son veriler ışığında 200 milyon franka geriledi. Ancak hükümet, bu iyileşmenin bütçe tasarruf programını ortadan kaldırmadığını vurguladı.Bu olumlu gelişmenin başlıca nedeni, federal doğrudan vergi gelirlerindeki artış oldu. Geçen yıl beklentilerin üzerinde gerçekleşen vergi tahsilatı, 2025 tahminlerine 1,5 milyar franklık ek katkı sağladı. Özellikle 2022 ve 2023 yıllarında Cenevre merkezli enerji ve emtia ticareti yapan şirketlerden elde edilen kurumlar vergisi gelirleri, bu artışta belirleyici rol oynadı. Hükümet, bu 900 milyon franklık katkının “tek seferlik ve geçici” olduğunu belirtti. Buna karşın KDV gelirlerinin 200 milyon frank azalması bekleniyor.Horizon Europe Katkısı ve Harcama Artışı Yıl içindeki ek ödenek talepleri, harcamaların 200 milyon frank artmasına yol açtı. Bu artışın önemli bir kısmını, AB’nin araştırma ve inovasyon programı olan Horizon Europe’a ayrılan 666 milyon franklık katkı oluşturuyor. Federal Konsey, borç freni uygulamasının başladığı 2003 yılından bu yana ilk kez olağan harcamaların bütçelenen miktarı aşabileceğini bildirdi.Son tahminlere göre, olağan bütçe 500 milyon frank açık yerine 700 milyon frank fazla verecek. Bu, önceki öngörülere kıyasla 1,2 milyar franklık bir iyileşme anlamına geliyor.Tasarruf Planı Devam Ediyor Mali tablo olumlu görünse de hükümet, “Bütçe Hafifletme Programı 27”nin uygulanmasının zorunlu olduğunu ve önümüzdeki yıllarda milyarlarca franklık açık riskinin devam ettiğini açıkladı.Olağanüstü bütçede ise durum farklı. İsviçre Federal Demiryolları’nın (SBB) mali yapısını güçlendirmek amacıyla tek seferlik 850 milyon franklık ödeme yapılması, açığı büyüttü. Buna rağmen, İsviçre Merkez Bankası’nın (BNS) kâr dağıtımından gelen 200 milyon franklık ek gelir, bütçeye bir nebze nefes aldırdı.

2025 Federal bütçe açığı beklenenden daha düşük olacak

İsviçre işgücü piyasası 2025 yılının ikinci çeyreğinde karışık bir tablo sergiledi. İstihdam edilen kişi sayısı artarken, işsizlik oranı da belirgin şekilde yükseldi.

İşgücü piyasasında karışık tablo

İstihdamdaki Artış Sınırlı Kaldı Federal İstatistik Ofisi’nin (BFS) verilerine göre, ülkede ikinci çeyrek itibarıyla 5,361 milyon kişi çalışıyor. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,6’lık bir artış anlamına geliyor. Tam zamanlı iş eşdeğerine çevrildiğinde artış oranı yüzde 0,5 olarak kaydedildi. Ancak mevsimsel etkilerden arındırıldığında, istihdam bir önceki çeyreğe göre büyük ölçüde sabit kaldı.Büyümenin Motoru: Yabancı Çalışanlar Artışın ana kaynağı, İsviçre’de çalışan yabancı işçiler oldu. Yabancı çalışan sayısı bir yılda yüzde 2,3 artarak 1,873 milyona ulaştı. Özellikle oturma izni olan yabancılarda yüzde 5,6 ve sınır ötesi çalışanlarda yüzde 1,7 artış yaşandı. Buna karşın kısa süreli oturma iznine sahip çalışanların sayısı yüzde 6,1 düştü.İsviçre vatandaşlarının istihdamı ise aynı dönemde yüzde 0,3 azalarak 3,488 milyona geriledi. Cinsiyet bazında bakıldığında, kadınlarda istihdam artışı yüzde 0,8 ile erkeklerden (yüzde 0,4) daha yüksek oldu.İşsizlik Oranı Yükselişte İstihdamdaki artışa rağmen, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) kriterlerine göre işsizlik oranı yüzde 4,0’dan 4,6’ya yükseldi. Bu da ülkede 237 bin kişinin işsiz olduğu anlamına geliyor; bu rakam bir yıl öncesine göre 34 bin daha fazla.İşsizlik hem erkeklerde (yüzde 3,8’den 4,6’ya) hem de kadınlarda (yüzde 4,2’den 4,6’ya) arttı. Özellikle gençler arasında durum dikkat çekici: 15–24 yaş arası genç işsizlik oranı yüzde 5,9’dan 7,6’ya yükseldi. Buna rağmen İsviçre, AB ortalaması olan yüzde 14,6’nın oldukça altında kalmayı sürdürüyor.Resmi İşsizlik Daha Düşük ILO’nun hesapladığı işsizlik oranı, yalnızca resmi olarak işsiz kaydı bulunan kişileri dikkate alan İsviçre’nin kendi resmi işsizlik oranından daha yüksek çıkıyor. Federal veriler, Temmuz 2025 itibarıyla resmi işsizlik oranının yüzde 2,7 olduğunu gösteriyor.

İsviçre’de işsizlik 4,6’ya yükseldi, genç işsizliği %7,6’ya çıktı

İsviçre’de etkili olan sıcak hava dalgası önümüzdeki hafta yerini yağmur ve gök gürültülü fırtınalara bırakacak. Bu hafta sonu yaz son kez yüzünü gösterirken, güneşin tadını çıkarmak isteyenlerin acele etmesi gerekiyor.

Çarşambadan itibaren yağmur ve fırtına

Geçtiğimiz günlerde 30 derecenin üzerindeki sıcaklıklarla bunaltıcı bir hal alan hava, özellikle gölgede kalamayanları zorladı. Ancak yazdan hoşlanmayanlar için beklenen serinlik yolda. Meteoroloji raporlarına göre çarşambadan itibaren sağanak yağışlar ve fırtınalarla birlikte sıcaklıklar düşmeye başlayacak.<h3>Hafta Sonu Son Yaz Keyfi</h3>Cumartesi günü İsviçre’nin birçok bölgesinde sıcaklık 25 ile 29 derece arasında değişecek. Özellikle Valais bölgesinde termometreler yeniden 30 derecenin üzerine çıkacak. Ancak öğleden sonra kuzeyden gelen gök gürültülü sağanak yağışlar etkili olacak. Kısa sürede şiddetli yağış ve kuvvetli rüzgârlar bekleniyor.Pazar günü ise özellikle Alplerin güneyi ve Engadin bölgesi güneşli ve kuru geçecek. Alp kuzeyinde ve Valais’te ise sabah saatlerinde bulutlu ve yer yer yağışlı bir hava hâkim olacak. Öğleden sonra güneş tekrar kendini gösterecek.<h3>Çarşambadan İtibaren Serinleme</h3>SRF Meteo’nun tahminlerine göre çarşamba günü hem Alplerin kuzeyinde hem de güneyinde yer yer şiddetli sağanaklar ve fırtınalar görülecek. Perşembe günü de bulutlu ve yağışlı hava devam edecek.Sıcaklıklar da belirgin şekilde düşecek: Çarşamba günü 25 derece civarında, perşembe günü ise bazı bölgelerde yalnızca 20 derece bekleniyor. Bu da yazın yavaş yavaş yerini sonbahar havasına bırakacağının habercisi.

Hafta sonunun tadını çıkarın: Haftaya yağmur ve fırtına geliyor

Aargau Kantonu hükümeti, bireysel vergilendirme sistemine karşı çıkarak bu konuda kanton halk oylaması (Kantonsreferendum) talep ettiğini açıkladı. 

Vergi reformu

Aargau Hükümeti, konuyla ilgili önerisini geçtiğimiz Cuma günü yaptığı açıklamada duyurdu. Buna göre karar, 23 Eylül’de Aargau Kantonu Meclisi’nde (Büyük Meclis / Grosser Rat) görüşülecek.Amaç: “Evlilik cezası”nı kaldırmak Bireysel vergilendirme ile evli ve bekar çiftler arasındaki vergi farkı olarak bilinen “evlilik cezası” ortadan kaldırılmak isteniyor. Ancak Aargau hükümeti, sistem değişikliğinin yeni eşitsizliklere yol açacağı görüşünde.%30 daha fazla vergi dosyası Açıklamaya göre, bu köklü reform hem vergi mükellefleri hem de kanton için büyük bir ek yük getirecek. Aargau’da incelenmesi gereken vergi dosyalarının sayısı 140.000 artarak bugünkü rakamların %30 üzerine çıkacak.Hükümete göre, reformun hedefleri daha basit yöntemlerle de gerçekleştirilebilirdi. Örneğin, pek çok kantonda ve Aargau’da zaten uygulanan “gelir bölüşüm yöntemi” (Splitting-Verfahren) veya tarifelerde yapılacak düzenlemelerle evlilik cezası hızlı şekilde ortadan kaldırılabilir.Diğer kantonlarda da benzer girişimler var Aargau hükümeti, “Federal düzeydeki eksiklikler nedeniyle tüm kantonların vergi sistemlerini tamamen değiştirmeleri anlaşılır bir durum değil” açıklamasında bulundu.En az 11 kantonda daha benzer halk oylaması girişimleri devam ediyor. Kanton halk oylamasının gerçekleşmesi için en az sekiz kantonun bu yönde karar alması gerekiyor. Bu durumda bireysel vergilendirme konusu ülke çapında halk oylamasına götürülecek.

Aargau Kantonu bireysel vergilendirmeye karşı 

Yeni bir eve taşınırken anahtar teslimi, kiracılar için hem hukuki hem de duygusal açıdan önemli bir andır. Uzmanlara göre, ev sahipleri tüm anahtarları kiracıya vermek zorunda. 

Kira hukuku

Kiracının onayı olmadan ev sahibi ya da apartman görevlisinin yedek anahtar bulundurması yasaktır. İsviçre Kiracılar Derneği’nden hukukçu Fabian Gloor, “Bunun tek istisnası kiracının açıkça onay vermesidir” diyor.Yedek Anahtar Anlaşması Nasıl Olmalı? Ev sahibinin acil durumlar için bir anahtar bulundurması ancak yazılı ve gönüllülük esasına dayalı bir anlaşmayla mümkün. Örneğin yalnız yaşayan bir kiracının anahtarını kaybetmesi durumunda, yedek anahtar işe yarayabilir. Ancak kira sözleşmesine eklenen hazır maddeler geçersizdir. Gloor, “En doğrusu, ayrı bir belgeyle yazılı anlaşma yapılmasıdır” diye belirtiyor.İzinsiz Giriş Suçtur Ev sahibinin kiracının evine haber vermeden girmesi, ev ihlali (Hausfriedensbruch) suçu kapsamına giriyor. Kiracılar bu durumda polise şikâyette bulunabiliyor. Yasaya göre ev sahibinin eve girme hakkı sadece bakım, yeniden kiralama veya satış gibi zorunlu durumlarla sınırlı.Uygulamada Neler Oluyor? Kiracılar Derneği’ne göre, izinsiz giriş vakaları nadir görülüyor. Çoğunlukla bireysel ev sahiplerinde yaşanırken, profesyonel emlak yönetimleri yasal kurallara uyuyor.Kiracılar Ne Yapmalı? Eğer ev sahibinin habersiz şekilde yedek anahtar bulundurduğundan şüpheleniliyorsa, önce diyalog kurulmalı ve anahtarın iadesi istenmeli. Sorun çözülmezse şikâyet ya da hukuki süreç gündeme gelebilir. Kiracı kendi inisiyatifiyle kilidi değiştirebilir; ancak yasal olarak taşınmadan önce orijinal kilit silindirini yeniden takmak zorundadır.

Kiracının rızası olmadan ev sahibinin yedek anahtarı olamaz

ABD Başkanı Donald Trump’ın uyguladığı gümrük politikaları, küresel ticarette yeni bir dönemin başlangıcı olarak değerlendiriliyor. 

Kazanırken kaybettiren sistem

Halbuki son on yıl içinde Dünya Ticaret Örgütü (WTO) gibi kuruluşların öncülüğünde gümrük vergilerinin düşürülmesiyle dünya ticaretinde büyük bir ivme yakalanmıştı. Ancak Amsterdam Üniversitesi’nden ekonomist Milan Babić, bu düzenin hızla değiştiğini vurguluyor.Serbest Ticaretin Sonu Mu? Babić’e göre, uzun süre “serbest ticaret herkes için faydalıdır” anlayışı hâkimdi. Bu çerçevede gümrük engelleri azaltıldı ve ticaret küresel ölçekte büyüdü. Ancak Trump’ın politikalarıyla birlikte ticaret artık stratejik çıkarlar üzerinden şekillenmeye başladı. Özellikle çip ve yarı iletkenler gibi stratejik sektörlerde ticaret, teknoloji yarışında belirleyici rol oynuyor.Kazananlar ve Kaybedenler Trump’ın gümrük vergilerinden kısa vadede ABD fayda sağlasa da, ithalatçılar ve ihracatçılar üzerindeki etkileri belirsizliğini koruyor. Babić, bu süreçte yeni ittifakların doğabileceğine dikkat çekiyor: “Ülkeler ABD yerine birbirleriyle daha çok ticaret yapabilir, hatta ABD dışında yeni serbest ticaret bölgeleri oluşabilir.” Bu durum, uzun vadede ABD ekonomisi ve tüketicileri için olumsuz sonuçlar doğurabilir.Yeni Küresel Ekonomik Düzen Trump’ın ortalama %15–20 aralığındaki gümrük tarifeleri küresel ticareti tamamen durdurmasa da, ekonomistlere göre bu politikalar protektionizmi ve ekonomik milliyetçiliği güçlendiriyor. Babić, gelecekte küresel ekonominin artık bir “kazan-kazan” modeli yerine sıfır toplamlı bir oyun olarak algılanacağını belirtiyor: “Bir taraf kazandığında, diğer taraf kaybedecek.”

Küresel ticaretin yönü değişiyor: Serbest ticaretin sonu mu?

İsviçre’nin çok kültürlü yapısı günlük yaşama da yansıyor. Federal İstatistik Dairesi’nin (BFS) Dil, Din ve Kültür Araştırması 2024 sonuçlarına göre, İsviçre’de yaşayanların üçte ikisi günlük hayatında düzenli olarak birden fazla dil kullanıyor.

Çocuklar evde iki dille büyüyor

Araştırmaya göre, en çok çokdilli yaşayan bölge Romandie oldu. Fransızca konuşulan bu bölgede halkın %66’sı birden fazla dili düzenli olarak kullanıyor. İsviçre’nin resmi dilleri dışında en yaygın yabancı dil ise İngilizce. Özellikle 15-64 yaş grubundaki kişilerin yarısından fazlası, İngilizce bilgilerini “iyi” veya “çok iyi” olarak değerlendiriyor.Dil Çeşitliliği Kuşaklara Göre Farklılaşıyor Gençler arasında çok dillilik daha da belirgin. 15-24 yaş grubunun %81’i günlük hayatta birden fazla dil konuşurken, bu oran 65 yaş ve üzerindekilerde %38’e düşüyor. 15 yaş altındaki çocukların %38’i evde en az iki dil duyuyor ve her beş çocuktan biri ebeveynleriyle birden fazla dilde iletişim kuruyor.Toplumsal Dayanışma İçin Önemli Araştırmaya katılanların %86’sı, İsviçre’nin bir arada kalabilmesi için birden fazla resmi dilin bilinmesinin önemli olduğunu düşünüyor. Bu görüş, özellikle İtalyanca konuşulan bölgelerde (%93,7) güçlü bir şekilde destekleniyor.Öğrencilerin hangi dili ilk yabancı dil olarak öğrenmesi gerektiği sorulduğunda, katılımcıların %77’si bir İsviçre resmi dili öğrenilmesi gerektiğini savundu.İngilizce Öne Çıkıyor, Diğer Diller Bölgesel Dağılım Gösteriyor İngilizce, ülke genelinde en yaygın ikinci dil olurken, Almanca konuşulan bölgelerde Fransızcadan daha fazla tercih ediliyor. Batı İsviçre’de ise İngilizce, hatta Almancadan bile daha çok kullanılıyor.Batı İsviçre’de İspanyolca ve Portekizce öne çıkarken, Almanca konuşulan bölgelerde Arnavutça, Boşnakça, Hırvatça, Karadağca ve Sırpça daha yaygın olarak konuşuluyor.Araştırma ayrıca yetişkinlerin yaklaşık dörtte birinin hâlâ aktif olarak yeni dil öğrendiğini gösteriyor. En çok öğrenilen diller İngilizce, Almanca ve Fransızca. Almanca ve Fransızca çoğunlukla iş hayatı için öğrenilirken, İngilizce daha çok seyahat ve tatil amaçlı tercih ediliyor.

İsviçre’de halkın çoğunluğu birden fazla dil kullanıyor 

İsviçre’den ABD’ye yönelik seyahat rezervasyonlarında dikkat çekici bir düşüş yaşanıyor. Yaz tatillerinde ABD’ye yapılan uzun süreli ve önceden planlanan gezilerde büyük bir gerileme gözlenmezken, sonbahar tatilleri için belirgin bir azalma söz konusu.

ABD tatillerine ilgi zayıfladı

Globetrotter CEO’su André Lüthi, yaz döneminde iptallerin yaşanmadığını ancak sonbahar için yeni rezervasyonlarda %20’ye varan düşüş görüldüğünü belirtti. Kuoni’nin satışlarında da geçen yıla kıyasla %10 azalma yaşandığı bildirildi. Hotelplan Suisse ise rakam vermeden, benzer bir çekimserlik gözlemlediklerini açıkladı.Siyasi gelişmeler seyahat tercihlerini etkiliyor Lüthi’ye göre, birçok müşteri ABD’deki siyasi gelişmeler nedeniyle bu ülkeye gitmekten kaçınıyor. Buna rağmen, ABD seyahatleri doların İsviçre frangı karşısında değer kaybetmesi sayesinde aslında daha uygun hale gelmiş durumda.Havayolları fiyat indirimiyle karşılık veriyor Düşen talep, havayolu şirketlerini de harekete geçirdi. Swiss, ilkbahardan bu yana transatlantik uçuşlarda fiyatları düşürerek talebi artırmayı hedefliyor. Bu strateji etkili olmaya başlamış durumda; Kuoni’nin açıklamasına göre, özellikle ucuzlayan uçak biletleri yeni rezervasyonları yeniden canlandırıyor. Yılbaşı döneminde ABD’ye seyahatlerin yeniden artması bekleniyor. Özellikle alışveriş amaçlı “Christmas Shopping” turları ve aile ziyaretleri talebi destekleyecek.ABD ürünlerine boykot yok Öte yandan, ABD’ye seyahatte yaşanan düşüş, İsviçre’de ABD ürünlerine yansımış değil. Coop, Migros ve Denner gibi perakende zincirleri, Coca-Cola, Pepsi veya Kaliforniya şarapları gibi ürünlerin satışında düşüş yaşanmadığını bildirdi. Migros sözcüsü Tobias Ochsenbein, ABD menşeli ürünlerin portföylerinde sınırlı olduğunu ve satışların normal seyrinde devam ettiğini söyledi.

Siyasi gelişmeler İsviçrelilerin ABD tatil planlarını etkiliyor

Özbekistan’daki Obi-Rakhmat sığınağında bulunan taş ok uçları, bugüne kadar kabul gören bilgileri sorgulatıyor.

Neandertaller ok kullanmış olabilir

Şimdiye dek ok ve yay gibi gelişmiş av aletlerinin yalnızca günümüz insanı Homo sapiens tarafından kullanıldığı düşünülüyordu. Ancak yaklaşık 80 bin yıl öncesine tarihlenen ve Obi-Rakhmat’ta ortaya çıkarılan küçük, keskin taş uçlar bu görüşe meydan okuyor. Bu dönemde bölgede Neandertallerin yaşamış olması, bulguyu daha da dikkat çekici kılıyor.Bilim insanları, Neandertal yerleşimlerinde genellikle iri ve kaba taş aletlerin bulunduğunu, bunların da daha çok kasaplık ya da bitki toplama amaçlı olduğunu hatırlatıyor. Fakat burada keşfedilen “üçgen mikrouçlar”, çok daha sonra modern insanın kullandığı ok uçlarıyla neredeyse aynı görünüyor.Araştırmaya göre bu taş uçlar yalnızca ince şaftlara takılabilecek biçimde yapılmıştı: “Dayanıklılık açısından güçlü değillerdi, fakat avın derisini delip okun gövdesinin içeri girmesini sağlamak için tasarlanmışlardı.”Benzer küçük ve keskin uçların, Üst Paleolitik Çağ’da Homo sapiens’in temel av silahları arasında yer aldığı biliniyor. Hatta modern insanın Batı Avrupa’ya ilk ulaştığı dönemde, yaklaşık 54 bin yıl önce Fransa’daki Mandrin Mağarası’nda da bu tür silahlara rastlanmıştı. Araştırmacılar, Mandrin’deki örneklerle Obi-Rakhmat’ta bulunan uçların “neredeyse aynı” olduğunu belirtiyor.Buna karşın akıllardaki soru işaretleri sürüyor. Çünkü Obi-Rakhmat’ta bulunan bu ok uçlarının bulunduğu tabakada herhangi bir insan kalıntısına rastlanmadı. Yine de bölge, 70–60 bin yıl önce Afrika’dan gelen arkaik Homo sapiens grupları tarafından da kullanılmıştı. Aynı alanda bulunan yaklaşık 70 bin yıllık bir kafatası parçası ve bazı dişler, Neandertal özellikleriyle birlikte Homo sapiens’e özgü morfolojik izler taşıyan bir çocuğa aitti. Bu durum, iki türün bölgede karşılaşarak hem genetik hem de kültürel/teknolojik etkileşim içinde olabileceğini düşündürüyor.Ancak en dikkat çekici nokta şu: Bu mikrouçlar, söz konusu temasın yaşandığı dönemden 10 bin yıl öncesine ait. Dolayısıyla bu aletlerin kökeni hâlâ kesin olarak açıklanamıyor.Araştırmacılar, “Bu olağanüstü bulgu, insan topluluklarının Avrasya’ya yayılımının sanılandan çok daha karmaşık bir sürece işaret ettiğini gösteriyor” diyor.Çalışmanın sonuçları PLOS One dergisinde yayımlandı.

Neandertallerin ok kullandığını gösteren 80 bin yıllık gizem

İtalya, çevre kirliliğini önlemek için katı önlemler aldı. 11 Ağustos 2025’ten itibaren yürürlüğe giren yeni düzenleme ile yere çöp atanlara 17 bin franka kadar para cezası verilebilecek. 

İtalya örnek oldu

Büyük ölçekli yasa dışı çöp dökümlerinde ise yedi yıla kadar hapis cezası, araçlara el koyma ve sürücü belgesi iptali gibi yaptırımlar öngörülüyor. Üstelik artık bir kişinin suçüstü yakalanmasına gerek yok; kamera kayıtları da ceza için yeterli olacak.Bu gelişmenin ardından İsviçre’de de benzer bir adım gündemde. Federal Hükümet (Bundesrat), haziran sonunda aldığı kararla ülke genelinde geçerli olacak yeni bir düzenleme hazırladı. Tasarıya göre, küçük ölçekli çöpler için 200, büyük çöp torbaları için ise 300 franka kadar para cezası uygulanabilecek. Şu anda yalnızca kantonların kendi düzenlemeleri bulunuyor.Siyasi çevrelerde konuya ilişkin farklı görüşler dile getiriliyor. Yeşiller Partisi Ulusal Meclis Üyesi Katharina Prelicz-Huber, düzenlemeyi olumlu bulduğunu ancak çelişkileri de vurguladığını söyledi: “Egzoz gazları ya da pestisitler gibi doğaya zarar veren konular çoğu zaman cezasız kalıyor, hatta destekleniyor. Buna karşın küçük ölçekli çöpler için ceza kesilmesi garip bir tablo oluşturuyor” dedi.Prelicz-Huber, cezanın alt gelir gruplarını daha fazla etkileyeceğini ve farkındalık kampanyalarının da mutlaka gerekli olduğunu belirtti: “Çocuklar okullarda bu konuda bilinçlendiriliyor, ama yetişkinler doğru örnek oluşturmazsa kalıcı bir çözüm elde edilemez”.SVP’li Ulusal Meclis Üyesi Christian Imark ise konuyu farklı değerlendirdi. İtalya’daki hapis cezalarının aşırı olduğunu savunan Imark, kantonal çözümleri daha uygun gördüğünü ifade etti: “Bu aslında ailede verilen doğru eğitimle çözülebilecek bir sorun. Ancak bu sağlanamayınca ulusal düzenleme zorunlu hale geliyor”.İmark, 300 franklık üst sınırı yerinde bulduğunu, ancak ciddi çevre kirliliğine neden olanların daha ağır cezalara çarptırılması gerektiğini de ekledi.Federal hükümetin hazırladığı düzenleme, İsviçre’de çöpler için ulusal düzeyde ilk kez geçerli olacak ceza sistemini gündeme taşıdı. Uygulamanın kabul edilip edilmeyeceği önümüzdeki aylarda netleşecek.

Çöp atanlara ceza yağacak: İsviçre harekete geçti

Sonbahardan itibaren Thurgau kantonuna bağlı Arbon’da İsviçre’nin ilk otonom hat otobüsü hizmet vermeye başlayacak. Proje kapsamında sekiz metre uzunluğundaki elektrikli otobüs, 30 km/s hıza kadar çıkabilecek ve gerektiğinde uzaktan kontrol edilebilecek.

Türk mühendisliği İsviçre’de!

Deneme seferleri şu anda sürücü eşliğinde yapılıyor. Araç, test güzergâhına ulaştığında otomatik moda alınıyor ve bundan sonra 11 kamera ile çeşitli lazer sensörleri kontrolü devralıyor. Buna rağmen güvenlik amacıyla direksiyonun başında her zaman bir görevli bulunuyor.Otobüs, sonbaharda tren istasyonu ile yüzme havuzu arasında yaklaşık iki kilometrelik dairevi bir hatta çalışacak. Dokuz durağı kapsayan bu rota özellikle toplu taşıma hizmetinin olmadığı mahalleleri birbirine bağlayacak. Etkinlikler sırasında beş alternatif güzergâh da kullanılabilecek.Yaklaşık 3,5 milyon İsviçre Frangı’na mal olan “Self-Controlled City Liner” adlı proje, Kanton Thurgau’nun da katkılarıyla hayata geçiriliyor. Araç, yerli firmamız Karsan tarafından üretilirken, yazılımı teknoloji şirketimiz ADASTEC tarafından geliştirildi. Böylece İsviçre’nin ilk tam boy otonom otobüsü, Türk mühendisliği ve teknolojisinin eseri oldu.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/826c431b99f20ff5ef52d6f03.jpg" width="1024" height="576"></figure>Teslim törenine Türkiye’nin Zürih Başkonsolosu Fazlı Çorman da katıldı. Çorman, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şunları kaydetti:“Yerli firmamız Karsan tarafından üretilen ve yazılımı yerli teknoloji şirketimiz ADASTEC tarafından geliştirilen Autonomous e-ATAK otobüslerinin İsviçre’nin Arbon şehrinde gerçekleşen teslim törenine katıldık. Türk mühendisliğinin ve teknolojisinin ürünü olan bu araçlar İsviçre’nin ilk tam boy otonom otobüsleri olma özelliğini taşıyor. Törende Kanton Thurgau Başkan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Urs Martin, Arbon Belediye Başkanı René Walther, ilgili federal yetkililer, Karsan CEO’su Okan Baş, ADASTEC CEO’su Dr. Ali Ufuk Peker ve proje ortaklarıyla bir araya gelerek ülkemiz adına bu güzel gururu paylaştık. ARTOUR adı verilen otobüs, bu sonbahardan itibaren Arbon’un tarihi merkezi ile Saurer Werk 2 bölgesi arasında sürücüsüz hizmet verecek. Yerli mühendislik ve teknolojimizin küresel ölçekteki başarılarının bu kere de İsviçre gibi zor bir pazarda kendisini ispat ettiğini görmekten büyük gurur duyduk.”Projeye olan ilgi hem İsviçre’de hem de yurt dışında büyük. Yetkililer, Japonya’dan dahi bilgi taleplerinin geldiğini belirtiyor. Uzun vadede otobüsün yarım saatte bir düzenli seferlerle çalışması hedefleniyor.

Arbon’da ilk otonom hat otobüsü teslim edildi

İsviçre’de tarımda kullanılan bazı pestisitlerin, “ebedî kimyasallar” olarak bilinen TFA (trifloroasetik asit) içerdiği ortaya çıktı. 

Federal Hükümet eleştirilerin odağında

Federal Hükümet, yalnızca iki pestisit etken maddesinin —Tritosulfuron ve Flufenacet— TFA’ya dönüştüğünü belirterek bunların Temmuz 2025 itibarıyla yasaklanacağını açıkladı. Ancak uzmanlar ve resmi kurumlar, bu sayının çok daha yüksek olduğunu savunuyor.Resmi Veriler Farklı Rakamlar Söylüyor Federal Çevre Dairesi (BAFU), TFA’ya dönüşebilecek 26 pestisit etken maddesi olduğunu bildiriyor. Danimarka ise kısa süre önce TFA içeren altı pestisit maddesini yasakladı. Çevre kimyası uzmanı Prof. Martin Scheringer, “Bu 26 maddenin tümü moleküler yapısında TFA barındırıyor. Kimya bilimi, çoğu durumda bu maddelerin parçalandığında TFA’nın ortaya çıkacağını gösteriyor” dedi.TFA ve Sağlık Riskleri Bilimsel çalışmalar, TFA’nın çevrede uzun süre bozulmadan kalabildiğini ve doğurganlığı olumsuz etkileyebileceğini ortaya koyuyor. Yeşiller Partisi Ulusal Meclis Üyesi Delphine Klopfenstein Broggini de Federal Hükümet’in verdiği yanıtı yetersiz buluyor ve “TFA’nın yarattığı tehlikenin boyutu hafife alınıyor” diyor.Hukuki Boşluk ve Eleştiriler Federal Gıda Güvenliği Dairesi (BLV), BAFU’nun 26 madde bilgisini doğru bulduğunu ancak yasal olarak yalnızca laboratuvar deneyleriyle TFA’ya dönüştüğü kanıtlanan maddelerin dikkate alındığını belirtti. Bu nedenle Federal Hükümet’in yanıtını hukuken doğru sayıyor. Prof. Scheringer ise bu yaklaşımı “no data, no problem” (“veri yoksa sorun yok”) anlayışı olarak eleştirerek, “Yalnızca kesin ölçümlere dayanmak, büyük resmi görmezden gelmek demektir” ifadelerini kullandı.220’den Fazla Pestisit TFA ile İlişkili Bugün İsviçre’de piyasada bulunan 220’den fazla tarım ilacı TFA’ya dönüşebilecek maddeler içeriyor. Tritosulfuron ve Flufenacet’in yasaklanmasıyla bu sayı azalsa da yaklaşık 190 pestisit hâlâ potansiyel TFA kaynağı olarak kalmaya devam edecek.

İsviçre’de TFA içeren Pestisitler tartışma yarattı

Etiyopya’da bulunan diş fosilleri, bilim dünyasına daha önce bilinmeyen bir Australopithecus türünü kazandırdı.

Australopithecus tür bulundu

Araştırmaya göre bu erken hominin türü, Pliyosen’den Erken Pleistosen’e uzanan dönemde yaşamış ve en eski Homo (erken insan) temsilcileriyle aynı zaman diliminde varlığını sürdürmüş.Arizona Eyalet Üniversitesi’nden (ASU) paleoekolog Kaye Reed, “Maymundan Neandertal’e, oradan modern insana giden düz bir çizgi şeklinde evrim modeli doğru değil. Evrim, dallanıp budaklanan bir ağaç gibidir,” diyerek keşfin önemini vurguladı.Keşif, ASU liderliğinde yürütülen Ledi-Geraru Araştırma Projesi kapsamında gerçekleştirildi. Daha önce aynı bölgede hem dünyanın en eski Homo örnekleri hem de bilinen en eski Oldowan taş aletleri bulunmuştu.Araştırmacılar, 2,6 ila 2,8 milyon yıl öncesine ait tortularda 13 diş fosili ortaya çıkardı. Yaş tespiti, geçmişte meydana gelen volkanik patlamalardan kalan feldispat kristalli kül tabakaları incelenerek yapıldı. Bu dişlerin bir kısmı en eski Homo üyelerine, bir kısmı ise daha önce tanımlanmamış bir Australopithecus türüne ait.Australopithecus, yaklaşık 2 ila 4 milyon yıl önce Afrika’da yaşamış, iki ayak üzerinde yürüyebilen, insana evrimsel olarak yakın ancak Homo cinsine dahil olmayan erken homininleri ifade ediyor. Bu cinsin en ünlü üyesi, yine Etiyopya’da bulunan Australopithecus afarensis türüne ait “Lucy” fosilidir.IFL Science’ın aktardığına göre, yeni bulunan tür, Lucy’nin türünden farklı özellikler taşıyor. Ayrıca bilim insanları, Australopithecus afarensis’e ait bilinen en genç fosillerin 2,95 milyon yıldan daha yeni olmadığını da doğrulamış oldu.Araştırmanın başyazarı, Nevada Üniversitesi’nden antropoloji profesörü Brian Villmoare, “Bu keşif, soyumuzun geçmişine dair önemli bir pencere açıyor. Australopithecus ile Homo’nun farklarını ve aynı bölgede nasıl birlikte var olduklarını anlamak için daha çok fosile ihtiyaç var,” dedi.Bilimsel verilere göre, bilinen en eski Homo fosili yaklaşık 2,8 milyon yıl önce yaşamış bir alt çeneye ait ve bu fosil, hem Australopithecus hem de Homo özelliklerini bünyesinde barındırıyor. Yeni keşfedilen Australopithecus türüne ise henüz resmi bir isim verilmedi. Araştırmacılar, ayırt edici özelliklerini kesinleştirmek için yeni buluntuları bekliyor.Çalışmanın sonuçları, bilim dergisi Nature’da yayımlandı.

Etiyopya’da ilk insanlarla yaşamış yeni bir tür bulundu

İsviçre’de hayati öneme sahip ilaçların tedarikinde artık “önceden planlama” prensibi uygulanacak. Federal Hükümet, ilaçlarda yaşanan kıtlık ve tedarik sorunlarının bildirilmesi için kullanılan sistemi modernize ederek dijital bir platforma taşıdı. 

Federal Hükümet harekete geçti

Kısa vadede bu sistemin, ilaç kıtlıklarını önceden tespit edebilecek bir erken uyarı mekanizmasına dönüştürülmesi hedefleniyor.Dijitalleşmenin Nedeni Federal Hükümet, hayati ilaçların tedarik durumunu hâlâ kritik olarak değerlendiriyor. Özellikle bazı antibiyotiklerde erişim kısıtlı. Federal Ekonomik Tedarik Dairesi’nin son değerlendirmesine göre, bazı ilaçlar şu anda zorunlu stoklardan karşılanıyor. Olası tedarik sıkıntılarını azaltmak için bu stoklar son dönemde artırıldı.Sektörden Destek ve Temkinli Yaklaşım Yaz aylarında devreye alınan yeni dijital bildirim platformu, ilaç üreticileri tarafından olumlu karşılandı. Intergenerika Derneği Başkanı Lucas Schalch, “İsviçre sağlık sisteminde dijitalleşmeye geçilmesi önemli bir adım” dedi. Artık e-posta ve Excel dosyaları yerine, gerekli bilgiler gerçek zamanlı olarak sistemde görüntülenebilecek. Ancak Schalch, bu sistemin tam anlamıyla bir erken uyarı mekanizmasına dönüşmesinin zor olduğunu düşünüyor:“Birkaç yıl önce Çin’deki bir etken madde üreticisinde çıkan büyük yangın, bir gecede tüm tedarik zincirini durdurdu. Böyle ani durumları veri tabanıyla önceden tahmin etmek kolay değil.”Eczaneler İçin Erken Uyarı Fırsatı İsviçre İlaç Firmaları Birliği Başkanı Marcel Plattner ise sistemin avantajlarını vurguladı:“Bir eczane, olası bir sıkıntıyı önceden fark edip alternatif tedarik kaynaklarını araştırabilir.”Bununla birlikte Plattner, bu platformun piyasada daha fazla ürün bulunmasını sağlamayacağını, yalnızca izleme amacı taşıdığını belirtti.Hayati öneme sahip güçlü ağrı kesiciler, aşılar ve antibiyotiklerin yanı sıra, günlük kullanımda olan pek çok ilacın da zaman zaman piyasada bulunmadığına dikkat çekiliyor. Hem sektör hem de hastalar, bu zorluklarla başa çıkmak için tedbirli olmaya devam edecek.

İsviçre’de ilaç kıtlığına karşı dijital önlem dönemi başlıyor

Norveç, İsveç ve Finlandiya’da Temmuz ayında etkili olan iki haftalık sıcak hava dalgasının, insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle yaklaşık 2 derece daha sıcak ve en az 10 kat daha olası hale geldiği belirlendi.

İklim krizi etkisi

World Weather Attribution tarafından yapılan hızlı analiz, soğuk iklimleriyle bilinen İskandinav ülkelerinin, küresel ısınmanın etkisiyle rekor düzeyde sıcaklıklarla karşı karşıya kaldığını ortaya koydu. Temmuz ortasında başlayan aşırı sıcaklar, bölge genelinde termometreleri 30 derecenin üzerine taşıdı. Finlandiya’da sıcaklıkların 22 gün üst üste 30 dereceyi aşması, ülke tarihinin en uzun sıcak hava dalgası olarak kayıtlara geçti. Norveç’in Kuzey Kutup Dairesi’ndeki bir istasyonda ise Temmuz boyunca 13 gün 30 derecenin üzerinde ölçümler yapıldı.Çalışma, mevcut 1,3 derecelik küresel ısınmanın olmadığı bir senaryoda bu kadar uzun süren aşırı sıcakların son derece nadir olacağını gösteriyor. Araştırmacılara göre günümüzde bu tür olaylar yaklaşık her 50 yılda bir yaşanırken, bu yüzyılda beklenen 2,6 derecelik ısınmayla birlikte benzer dalgalar beş kat daha sık ve 1,4 derece daha sıcak olacak.Imperial College London’dan Prof. Friederike Otto, “İklim değişikliği hiçbir ülkeyi güvende bırakmıyor, soğuk İskandinavya bile artık tehlikeli sıcak hava dalgaları yaşıyor” uyarısında bulundu. Dr. Clair Barnes ise bu uzun süreli sıcak dalgasını “endişe verici” olarak nitelendirerek, sağlık sistemlerinden ekosistemlere kadar pek çok alanda ciddi etkiler yarattığını vurguladı.Sağlık sistemleri ve ekosistemler zorlandı Aşırı sıcaklar bölgede hastanelerde yoğunluğu artırırken, orman yangınları, zehirli alg patlamaları ve boğulma vakaları gibi riskleri de beraberinde getirdi. İsveç’te 2018’deki benzer bir dalga, yaklaşık 750 fazladan ölüme yol açmıştı.İsveç Kızılhaçı’ndan Maja Vahlberg, “Soğuk iklimli ülkelerde bile aşırı sıcaklar ciddi bir tehdit. Altyapımız bu koşullara hazır değil, özellikle yaşlanan nüfus tehlikeli sıcaklıklara karşı daha savunmasız” dedi.Sıcaklardan etkilenen sadece insanlar olmadı. Genelde ormanlarda yaşayan ren geyikleri gölge aramak için kasabalara indi, bazı çobanlar hayvanlarının sıcaktan ölmek üzere olduğunu bildirdi. Uzmanlar, iklim değişikliğinin yalnızca sağlık ve altyapıyı değil, bin yıldır ren geyiği yetiştiriciliği yapan yerli Sami halkının geçim kaynaklarını da tehdit ettiğini belirtiyor.

İskandinavya’da iklim değişikliği alarmı

Fransa’da iki kişinin bakteriyel enfeksiyon nedeniyle hayatını kaybetmesinin ardından bazı yumuşak peynir türleri için ülke genelinde geri çağırma kararı verildi.

Listeriyoz can aldı

Fransa Halk Sağlığı Ajansı’nın açıklamasına göre, Chavegrand markasına ait brie ve camembert gibi pastörize sütle üretilen peynirler süpermarketlerden toplatılıyor. 34 ile 95 yaşları arasındaki 21 kişide listeriyoz tespit edildi ve bu vakaların ikisi ölümle sonuçlandı.Yetkililer, “Tespit edilen listeriyoz vakaları ile Chavegrand tarafından üretilen pastörize sütlü peynirler arasında olası bir bağlantı olduğu düşünülüyor” bilgisini paylaştı.Listeriyoz, genellikle listeria bakterisi bulaşmış gıdaların tüketilmesiyle ortaya çıkan nadir bir enfeksiyon. Pastörize sütlü peynirlerde listeria görülmesi yaygın olmasa da bakterinin doğada bulunması nedeniyle bu ihtimal mevcut.Çoğu enfekte kişi belirti göstermese de bazıları hafif gıda zehirlenmesi belirtileri (ateş, kas ve eklem ağrıları, ishal, üşüme) yaşayabiliyor. Ancak bazı durumlarda hastalık hayatı tehdit eden boyutlara ulaşabiliyor.Hamileler, yaşlılar, bebekler ve bağışıklık sistemi zayıf kişiler daha yüksek risk grubunda yer alıyor.Fransız sağlık otoriteleri, toplatılan peynirlerin kesinlikle tüketilmemesini, yakın zamanda bu ürünleri yiyenlerin ise sağlık durumlarını takip etmelerini tavsiye ediyor. Listeriyoz belirtileri, kontamine gıda tüketildikten sonra sekiz haftaya kadar ortaya çıkabiliyor.Sağlık kurumları, “Bu peynirleri tüketmiş ve ateş yaşayan herkes, ister baş ağrısı veya kas ağrısı eşlik etsin ister etmesin, mutlaka doktora başvurmalı ve peynir tükettiğini bildirmelidir” uyarısında bulundu.

Fransa’da peynir kaynaklı listeriyoz alarmı: İki ölü

İsviçre’de yeni eğitim-öğretim yılı başlarken yaklaşık 6400 çıraklık kontenjanı halen doldurulmayı bekliyor.

Nitelikli iş gücü yetiştirme

Özellikle inşaat, restoran ve makine sanayii sektörlerinde boşluklar dikkat çekiyor. Bu rakam, geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla %25 daha düşük.Çıraklık platformu Yousty tarafından açıklanan verilere göre, şirketler bu yıl eleman bulmakta daha az zorlandı. Ayrıca, çıraklık eğitimine yönelen gençlerin sayısında da artış gözlendi. Yousty sözcüsü Lale Scirocco, bu artışta şirketlerin özellikle sosyal medya kampanyalarının etkili olduğuna dikkat çekti.Mevcut boş kontenjanların 1800’ü inşaat sektöründe, 600’ü restoranlarda, aynı sayıda kontenjan da makine endüstrisi ve sağlık alanında bulunuyor.Ancak uzmanlar, boş kontenjanlardaki azalmanın nitelikli iş gücü sıkıntısının çözüldüğü anlamına gelmediğini vurguluyor. Önümüzdeki yıllarda birçok uzman kuşağının emekli olacak olması, iş gücü açığını yeniden büyütebilir.Özellikle bazı mesleklerde ciddi gerilemeler yaşanıyor. Son on yılda aşçılık mesleğine ilgi %14 oranında azaldı, yol yapımında çalışan gençlerin oranı ise %4 geriledi. Scirocco’ya göre dijitalleşen dünyada gençler büro dışı mesleklere daha az ilgi gösteriyor. Ayrıca, özellikle aşçılık gibi mesleklerin sadece “tutkuyla yapılabilecek” işler olduğunu, bu nedenle “ikinci tercih” olarak pek seçilmediğini belirtiyor.Öte yandan resmi rakamlara göre, 2025 yılı için 54 bin 500 genç çıraklık sözleşmesi imzaladı. Bu sayı, bir önceki yıla göre 1300 artış anlamına geliyor. İsviçre’de gençlerin yaklaşık %60’ı çıraklık eğitimine ilgi duyuyor. En çok tercih edilen alanlar ise sırasıyla ticaret, sağlık, bilişim ve perakende.

İsviçre’de 6400 çıraklık kontenjanı boş kaldı

Avrupa Birliği temsilcisi Jessika Roswall, Cenevre’de yürütülen plastik müzakerelerinden sonuç çıkmamasına tepki göstererek, “Ölü doğmuş bir anlaşmayı kabul etmeyiz” dedi.

Plastik kirliliği

Birleşmiş Milletler’in küresel plastik kirliliğini sona erdirmeyi amaçlayan anlaşması için dünyanın dört bir yanından gelen diplomatlar, dokuz gün boyunca yoğun görüşmeler yaptı. Ancak cuma sabahı 06.30’da başlayan kapanış oturumunda Ekvadorlu müzakere komitesi başkanı Luis Vayas Valdivieso’nun sunduğu yeni taslak, ülkelerin büyük çoğunluğu tarafından reddedildi. Delegeler, metnin BM Çevre Meclisi’nin verdiği “plastik kirliliğini bitirme ve plastiğin tüm yaşam döngüsünü ele alma” hedefini yansıtmadığını savundu.Norveç’in başmüzakerecisi Andreas Bjelland Erikse, “Cenevre’den plastik kirliliğini bitirecek bir anlaşma çıkmadı, üzgünüz” ifadelerini kullandı.<h3>Petrol ihracatçısı ülkelerin tavrı</h3>Müzakereler 4 Ağustos’ta başlamıştı ve yıl sonuna kadar bir mutabakat sağlanması umuluyordu. Ancak daha ilk günlerden itibaren çıkmazın sinyalleri verildi. Grist dergisine göre Bahreyn, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Rusya’nın başını çektiği ülkeler, yeni plastik üretiminin kısıtlanması ya da tehlikeli kimyasalların aşamalı biçimde yasaklanmasına yönelik hiçbir bağlayıcı hükmü kabul etmeyeceklerini açıkladı. Oybirliği zorunluluğu ise sürecin tıkanmasına yol açtı.Busan’da geçen yıl hazırlanan taslağı basitleştirmek yerine yüzlerce yeni öneri metne eklenince görüşmeler daha da karmaşık hale geldi.<h3>Tepki çeken yeni metinler</h3>Valdivieso’nun sunduğu iki yeni taslak delegelerden büyük tepki gördü. Çarşamba günü paylaşılan ilk taslak ülkelerce “iğrenç” ve “değersiz” olarak tanımlandı. Cuma sabahı açıklanan ikinci taslak da reddedildi. Çoğu ülke, yeniden Busan taslağına dönülmesini istedi.Busan taslağı, plastik yaşam döngüsünü üretimden tasarıma, geri dönüşümden atık yönetimine kadar kapsıyordu. Tek kullanımlık plastiklerin yasaklanması, tehlikeli kimyasalların kaldırılması, plastik üretiminde şeffaflık ve küresel hedefler belirlenmesi gibi maddeler taslağın ana unsurları arasındaydı.<h3>Konsensüs tartışması</h3>Delegeler, anlaşma sürecinde oybirliği kuralının en büyük engel olduğunda birleşti. Uluslararası Kirleticilerin Ortadan Kaldırılması Ağı’ndan Bjorn Beeler, “Bu toplantı kanıtladı ki konsensüs artık işlemez hale gelmiştir” dedi. Cenevre’de sivil toplum örgütleri de “Consensus kills ambition” yazılı pankartlarla sessiz protesto düzenledi.Fiji delegesi Senimili Nakora, “Konsensüs yalnızca bizi ileri taşıyorsa değerlidir” derken, İsviçre temsilcisi Felix Wertli, sürecin sonuçsuz kalmaması için ara verilmesi gerektiğini vurguladı.<h3>Şeffaflık ve güven sorunu</h3>Birçok ülke, görüşmelerin kapalı kapılar ardında ve şeffaflıktan uzak yürütülmesinden şikâyet etti. BM Çevre Programı Direktörü Inger Andersen ise, her şeye rağmen ülkelerin kırmızı çizgilerini netleştirmesinin ilerisi için faydalı olduğunu söyledi: “Plastik kirliliği durmadıkça bu çaba da devam edecek.”Plastik endüstrisi ise üretim kısıtlamalarına karşı çıkmayı sürdürüyor. Uluslararası Kimya Dernekleri Konseyi’nden Marco Mensink, “Bu kez uzlaşı sağlanamaması kayıptır, ancak tüm ülkeler için uygulanabilir bir metne destek vermeye devam edeceğiz” dedi.<h3>Sivil toplumdan kararlı mesaj</h3>Çevre örgütleri ve yerel topluluklar, sonuçtan memnun kalmasa da “zayıf bir anlaşmadansa güçlü bir anlaşma” fikrini desteklediklerini açıkladı. ABD merkezli The Descendants Project’ten Jo Banner, “Zayıf bir metin yerine güçlü bir anlaşmanın ertelenmesi sevindirici” yorumunu yaptı.Buna rağmen kapanış oturumunda ABD ve Kuveyt’in müdahalesiyle gençlik, yerli halklar ve atık toplayıcıların konuşma fırsatı bulamadan toplantının kapatılması tepki çekti.<h3>Sürecin geleceği</h3>Bir sonraki müzakerelerin tarihi henüz netleşmedi, ancak görüşmelerin gelecek yıl devam etmesi bekleniyor. Aralık ayında toplanacak BM Çevre Meclisi, Cenevre’deki sürece dair raporu değerlendirecek. Çevre örgütleri, İran, Rusya ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin anlaşmanın kapsamını “plastiğin tüm yaşam döngüsü”nden çıkarıp yalnızca “atık yönetimi”ne indirgeme çabalarına dikkat çekiyor.Banner ise kararlılığını dile getirdi: “Daha da eminim; yaşamımızı sürdürebilmek için plastik üretimini durdurmamız gerekiyor.”

Küresel plastik anlaşması: Petrol ülkeleri süreci tıkadı mı?

ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 6 yıl aradan sonra ilk kez yüz yüze bir araya geldi. Alaska’da gerçekleşen görüşmede iki lider, Ukrayna Savaşı’nın yanı sıra Washington-Moskova ilişkilerini masaya yatırdı.

Alaska’da tarihi zirve

Trump’ı taşıyan uçak TSİ 21.00 civarında, Putin’in uçağı ise TSİ 22.00’de Alaska’ya indi. Liderler, havalimanında birbirlerini selamladıktan sonra kırmızı halıda birlikte yürüdü. Bu sırada B-2 bombardıman uçaklarının Alaska semalarında uçması dikkat çekti.Basın toplantısının yapılacağı salonda “barışın peşinde” ifadesi öne çıkarıldı. Putin’in yüz ifadeleri ve mimikleri, gazetecilerin yoğun ilgisi nedeniyle sosyal medyada gündem oldu.Putin, görüşme öncesinde bir gazetecinin “Ateşkes ilan edecek misiniz?” sorusuna el hareketleriyle cevap verdi. Ancak yanıtı kameralara yansımadı.Heyetler belli oldu Başlangıçta Trump ile Putin’in baş başa görüşmesi beklenirken, son dakikada bunun gerçekleşmeyeceği açıklandı. Trump’a görüşmede Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Hazine Bakanı Scott Bessent, Ticaret Bakanı Howard Lutnick, CIA Direktörü John Ratcliffe, Özel Temsilci Steve Witkoff ve Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt eşlik etti.Putin’in yanında ise Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Savunma Bakanı Andrei Belousov, Maliye Bakanı Anton Siluanov, Rusya Varlık Fonu Başkanı Kirill Dmitriev ve Kremlin danışmanı Yuri Uşakov yer aldı. Liderler, görüşmede tercümanlar aracılığıyla iletişim kurdu.Gündemin odağı Ukrayna Yaklaşık üç saat süren görüşmede en önemli konu Ukrayna’daki savaş oldu. Trump, ilerleyen dönemde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin de katılacağı üçlü bir zirvenin daha kritik olacağını söyledi. Dışişleri Bakanı Rubio da barışın ancak Kiev ve Moskova arasında sağlanabileceğini vurguladı.Putin, sonraki toplantılarda stratejik silahların da gündeme gelebileceğine işaret etti. Rus yetkililer ise ABD-Rusya ilişkilerinin ciddi şekilde yıprandığını, toparlanmasının zaman alacağını belirtiyor.Trump ve Putin’den açıklamalar Trump, Alaska’ya hareket etmeden önce yaptığı açıklamada, “Toprak takası gündeme gelebilir ama karar Ukrayna’nın olacaktır. Ben Ukrayna adına pazarlık yapmıyorum, onları masaya oturtmak için buradayım” demişti.Görüşmenin ardından ise “Anlaşma olana kadar anlaşma yoktur” ifadelerini kullanarak, toplantıyı verimli bulduğunu dile getirdi. Trump ayrıca, “Her hafta binlerce insanın ölmesini engelleyeceğiz. Başkan Putin de bunu istiyor” dedi.Putin ise görüşmenin yapıcı geçtiğini, Alaska’nın seçilmesinin tarihi açıdan anlamlı olduğunu vurguladı. Rus lider, iki ülkenin geçmişte ortak düşmanlara karşı birlikte mücadele ettiğini hatırlatarak, Ukrayna’da barışın sağlanması için savaşın temel nedenlerinin ortadan kaldırılması gerektiğini belirtti.Putin ayrıca, Rusya’nın kaygılarının dikkate alınmasını istedi ve Trump ile vardıkları mutabakatın Ukrayna’da barışa katkı sağlayacağına inandığını söyledi.Yeni buluşma sinyali Zirvenin sonunda Trump ile Putin’in tekrar görüşebileceği mesajı verildi. Putin, bir sonraki buluşmanın Moskova’da yapılmasını teklif etti. Trump ise bu öneriye, “Bu ilginç bir fikir. Eleştiri alacağım ama mümkün olabilir” yanıtını verdi.Yaklaşık üç saat süren zirvenin ardından iki lider, Alaska’daki Elmendorf–Richardson Üssü’nde ortak basın toplantısı düzenledi.

Trump ve Putin yıllar sonra ilk kez bir araya geldi

İsviçre Federal Konseyi, Posta Kanunu’nda yapılacak revizyonun ana hatlarını açıkladı. 

Temel hizmet garantisi sürüyor

Buna göre “Sarı Dev” İsviçre Postası, gelecekte de herkes için erişilebilir fiyatlarla yeterli düzeyde evrensel hizmet sunmaya devam edecek. Ancak dijital dönüşüm sürecine uyum sağlamak amacıyla hizmetlerde daha fazla esneklik tanınacak.Reformun yürürlüğe girmesi 2030’u bulacak. O tarihe kadar mevcut hizmetler, örneğin A ve B sınıfı mektupların gönderimi ile gazetelerin saat 12.30’a kadar dağıtımı, korunacak. 2030 sonrasında ise asgari hizmetler yeniden tanımlanacak; örneğin A sınıfı mektup gönderimi kaldırılabilecek. Bu “asgari hizmet kataloğu” yasa ile güvence altına alınacak ve talep değişse bile sunulmaya devam edecek.Sabit Şube Sayısı Yerine Temas Noktaları Federal Konsey, ülke genelinde zorunlu minimum şube sayısı belirlemektense “temas noktaları” modelini tercih ediyor. Posta hizmetleri, ana postaneler dışında ortak işletmelerde de verilebilecek. Ulaştırma Bakanı Albert Rösti, örnek olarak akşam ve öğle saatlerinde de açık olan Landi mağazalarını göstererek, “Aynı hizmeti belki daha kaliteli şekilde sunabiliriz” dedi.2026’da Yönetmelik Detayları Belli Olacak Revizyonun detayları 2026’da hazırlanacak yönetmelikle netleşecek. Böylece Posta, talebe göre bazı hizmetlerini uyarlayabilecek ancak her durumda temel katalogda yer alan hizmetleri sunmak zorunda olacak.

İsviçre Postası’na esneklik geliyor

Vaud Kantonu’nda 2025/2026 eğitim yılı, liseler ve meslek okullarında akıllı telefon ve bağlantılı saatler için yeni bir sessizlik düzenlemesiyle başlıyor. 

Dengeli çözüm

Pazartesi günü yaklaşık 135 bin öğrenci ders başı yapacak. Zorunlu eğitimde 2019’dan beri uygulanan tam yasak yerine, post-obligatoire (zorunlu sonrası) seviyede cihazların derslerde kapalı ya da sessizde tutulması, çanta veya dolapta saklanması gerekecek. Ancak teneffüslerde ve öğle aralarında kullanım serbest olacak.Eğitimden sorumlu Devlet Konseyi Üyesi Frédéric Borloz, bu yaklaşımın “katı yasak” yerine dengeli bir çözüm sunduğunu, asıl amacın cihazların masada görünür ve dikkat dağıtıcı olmamasını sağlamak olduğunu belirtti.Okullarda “Sıfır Tolerans” ile Irkçılıkla Mücadele Borloz, okul iklimini iyileştirmeyi hedefleyen ve geçen yıl duyurulan ırkçılıkla mücadele planının uygulanmaya hazır olduğunu duyurdu. Bu kapsamda ırkçılık ve antisemitizm konularının derslerde ele alınması, farkındalık çalışmaları ve “sıfır tolerans” politikası uygulanacak. Tehlikeli nesnelere, özellikle bıçak gibi kesici aletlere yönelik bir yönerge de hazırlanıyor.Notlara Ek Olarak “Öğrenci Profili” Bu yıl, öğrencilerin akademik notlarının yanında, kendi değerlendirdikleri kişisel, sosyal ve yöntemsel becerilerini içeren bir “öğrenci profili” de dosyalarına eklenecek. Güvenilirlik, ekip çalışması, yaratıcılık, girişimcilik ve el becerisi gibi yetkinlikler, staj ve çıraklık başvurularında avantaj sağlayacak. Uygulama, pilot projelerle başlayıp tüm kantona yayılacak.Velilerle İletişim İçin Yerli Uygulama Vaud yönetimi, velilerle iletişimi kolaylaştırmak amacıyla kendi geliştirdiği bir mobil uygulamayı 2026 başında test edecek. 2026-2027 öğretim yılından itibaren kademeli olarak kullanılacak sistem; duyurular, yoklama takibi ve ders programı gibi işlevleri güvenli bir ortamda sunacak.Yeni Crissier Lisesi Açılıyor Bu eğitim yılı, ayrıca Lozan yakınlarındaki Crissier’de yeni bir lisenin açılışına sahne olacak. 28 Ağustos’ta resmi olarak açılacak okul, ilk etapta 300 öğrenciyle eğitime başlayacak, 2030’a kadar kapasitesini 1200 öğrenciye çıkaracak.

Vaud Kantonu’nda liselerde akıllı cihazlara sessizlik kuralı

İngiltere, Kanada ve Avrupa Birliği’nin de yer aldığı toplam 27 ülke, Gazze’de yaşanan insani krizin “hayal edilemeyecek” boyutlara ulaştığını belirterek İsrail’e, yardım akışını engelleyen tüm kısıtlamaları kaldırma çağrısında bulundu.

Gazze'de insani kriz

Söz konusu ülkeler, insani yardım faaliyetleri ve sivil toplum kuruluşlarının (STK) karşılaştığı engellere ilişkin ortak bir yazılı açıklama yayımladı. Açıklamada, Gazze’de kıtlığın gözler önünde gerçekleştiği vurgulanarak “Açlığın durdurulması ve tersine çevrilmesi için acil eylem gereklidir” denildi.Metinde, insani yardım alanlarının korunması gerektiği, yardımların hiçbir şekilde siyasileştirilmemesi gerektiği ifade edildi. Ayrıca, İsrail’in getirdiği yeni ve kısıtlayıcı kayıt şartları nedeniyle bazı uluslararası STK’lerin yakın zamanda işgal altındaki Filistin topraklarını terk etmek zorunda kalabileceği, bunun da insani durumu daha da ağırlaştıracağı kaydedildi.Açıklamada, İsrail hükümetine tüm uluslararası STK’lerin yardım sevkiyatına izin vermesi ve temel insani yardım aktörlerinin çalışmasının önündeki engellerin kaldırılması çağrısı yapıldı. Birleşmiş Milletler, yardım kuruluşları ve uluslararası ortakların güvenli ve kapsamlı erişim için kalıcı adımlar atması gerektiği vurgulandı.Gıda, barınma, yakıt, temiz su, ilaç ve tıbbi ekipman dahil olmak üzere tüm yardım malzemelerinin Gazze’ye ulaştırılması için mevcut tüm geçiş noktaları ve yolların kullanılmasının önemine işaret edildi. Ayrıca, yardım dağıtım bölgelerinde ölümcül güç kullanımına son verilmesi, sivillerin, yardım çalışanlarının ve sağlık personelinin korunması gerektiği ifade edildi.Açıklamada, ABD, Katar ve Mısır’ın ateşkes ve barış çabaları için teşekkür edilirken, savaşı sona erdirecek bir ateşkese, esirlerin serbest bırakılmasına ve yardımların Gazze’ye karadan engelsiz şekilde ulaştırılmasına ihtiyaç olduğu belirtildi.Metne imza atanlar arasında Avustralya, Belçika, Kıbrıs, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, Japonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre ve İngiltere dışişleri bakanları ile AB’nin üst düzey temsilcileri Kaja Kallas, Dubravka Suica ve Hadja Lahbib yer aldı.

İngiltere, Kanada ve AB dahil 27 ülke Gazze için ortak çağrı yaptı

Cenevre Kantonu, İsviçre’de bir ilke imza atarak, ozon kirliliğindeki artış nedeniyle 13 Ağustos 2025 Çarşamba günü toplu taşımayı tüm kanton genelinde ücretsiz hale getiriyor. 

Hava kirliliği

Karar, Cenevre Bölgesi Arazi Departmanı (DT) tarafından Salı akşamı duyuruldu.Ayrıca, kirliliği azaltmak amacıyla “güçlendirilmiş farklılaştırılmış trafik” uygulaması da devreye girecek. Bu kapsamda, sabah 06.00 ile akşam 22.00 saatleri arasında kanton merkezinde yalnızca Stick’AIR 0, 1, 2 ve 3 etiketine sahip araçların trafiğe çıkmasına izin verilecek. Kuralı ihlal eden sürücüler para cezasıyla karşılaşacak. Cenevre çevre otoyolunda ise hız sınırı 80 km/saate düşürülecek.Ozon Değil, Azot Dioksit Hedef AlınıyorYetkililer, doğrudan ozonu azaltmanın mümkün olmadığını, bu nedenle ozon oluşumunun başlıca nedenlerinden biri olan azot dioksit (NO₂) salımını azaltmaya odaklandıklarını belirtiyor. Cenevre Kantonu Hava Servisi Direktörü Aline Staub Spörri, en kirletici araçların yasaklanmasıyla azot dioksit emisyonlarının yüzde 20-25 oranında düşmesini beklediklerini ifade etti.Sağlık Riskleri ve Öncelikli GruplarOzon kirliliği, özellikle küçük çocuklar, yaşlılar ve kalp ya da solunum rahatsızlığı olan kişiler için risk oluşturuyor. Yüksek ozon seviyeleri; baş ağrısı, astım krizleri ve solunum fonksiyonlarında azalma gibi belirtilere yol açabiliyor.Kirlilik Eşiği AşıldıDT, 2020 yılından beri ozon değerinin 180 µg/m³ sınırını aşması durumunda ertesi gün toplu taşımayı ücretsiz hale getiriyor. Salı günü Meyrin ölçüm istasyonunda değer, 230 µg/m³ seviyesine yaklaşarak bu uygulamanın devreye girmesine neden oldu.

Cenevre’de ozon kirliliği nedeniyle ulaşım Çarşamba günü ücretsiz

Geçtiğimiz Cuma günü Cenevre Gölü çevresi, Valais ve Ticino’da etkili olmaya başlayan sıcak hava dalgası önümüzdeki günlerde daha da güçlenecek. MétéoSuisse, Salı'dan itibaren sıcakların bazı Alman kantonlarına da yayılacağını bildiriyor. 

Sıcak hava dalgası

İsviçre genelinde sıcaklık rekoru beklenmese de, meteorologlar bu tür aşırı sıcak dönemlerinin giderek daha sık görüleceği uyarısında bulunuyor.MétéoSuisse, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Romandie ve Valais’deki 3. derece sıcak hava uyarısını Pazar gününe kadar uzattı. Salı ve Çarşamba en sıcak günler olacak; termometreler 35-36 derece gösterecek, Cenevre havzası ve Orta Valais’de 37 dereceye kadar çıkabilecek.Fransa’da Rekorlar Kırıldı Sıcak hava dalgası yalnızca İsviçre’yi değil, Fransa’nın güneybatısını da etkiliyor. Bazı bölgelerde sıcaklık 40 derecenin üzerine çıktı. Bordeaux’da ise Pazartesi günü tüm zamanların sıcaklık rekoru kırıldı: 41,6 derece.2003 Yazına Benzeyen Senaryo MétéoSuisse meteoroloğu Didier Ulrich, durumu 2003 yılının aşırı sıcak yazıyla karşılaştırıyor. O yıl, Haziran ve Ağustos ayları ölçümlerin başladığı 1864’ten bu yana en sıcak dönem olmuştu. Ancak şu an İsviçre, Fransa kadar aşırı sıcak yaşamıyor. Ulrich’e göre Cenevre ve Valais’in daha çok etkilenmesinin nedeni, Fransa’nın güneybatısından taşan sıcak hava akımları.Afrika’dan Gelen Sıcak Hava Ulrich, Akdeniz üzerindeki geniş yüksek basınç alanı ve Fransa açıklarındaki alçak basınç nedeniyle hava akışının kilitlendiğini belirtiyor. Bu sistem, Kuzey Afrika’dan İspanya’ya, oradan Fransa’ya çok sıcak hava taşıyor ve adeta bir “ısı pompası” etkisi yaratıyor. Bu akımın en az bir hafta daha etkili olması bekleniyor.Sıcak Dalgaları Artacak Bu yaz ikinci kez yaşanan sıcak hava dalgası, her ne kadar rekor kırmasa da, değerler oldukça yüksek. Ulrich, 2023’te 37-38 derece ölçüldüğünü hatırlatarak, bu seviyelere yaklaşılabileceğini söylüyor. Uzmanlar, gelecekte bu tür kaniküllerin daha sık yaşanacağı konusunda hemfikir.

İsviçre’de sıcak hava dalgası şiddetini artırıyor: 37 derece bekleniyor

Son dönemde özellikle gençler arasında yayılan “güneş yanığı dövmesi” modası, sağlık uzmanlarının tepkisini çekiyor. 

Cilt sağlığı

Bu trend, vücudun belirli bölgelerini bronzlaştırıp diğer bölgeleri beyaz bırakılarak desen oluşturmayı hedefliyor. Ancak uzmanlar, bu uygulamanın cilt sağlığı açısından ciddi riskler taşıdığı uyarısında bulunuyor.Lausanne Üniversitesi Hastanesi (CHUV) Dermatoloji Bölüm Şefi Dr. Olivier Gaide yaptığı açıklamada, “Arada bir güneş yanığı almak çok büyük bir sorun olmayabilir, ancak özellikle gençleri bu şekilde yönlendiren bir akımın oluşması üzücü. Çünkü güneşin zararlı etkilerine en hassas grup onlar” dedi.Dr. Gaide, her güneş yanığının cilt kanseri riskini artırdığını hatırlatarak, “Güneş sermayenizi henüz tüketmediğinizi düşünerek defalarca yanmak doğru değil. Her yanık, cildinizin sağlığı üzerinde kalıcı izler bırakabilir” uyarısında bulundu.Beden Sanatı mı, Sağlık Riski mi? Sosyolog ve antropolog David Le Breton ise bu modayı “bedeni sanat eseri haline getirme” çabası olarak tanımlıyor. Ona göre bu, modern toplumların “aşırı bireyselleşme” eğiliminin bir yansıması: “Kendi vücuduna sadece sana ait, farklı bir kimlik kazandırmak… Deri, kişinin sosyal sahnesi haline geliyor.”Uyarılara Rağmen Bronz Ten Cazibesini Koruyor Tüm uyarılara rağmen bronz ten algısının hâlâ çekici bulunduğunu vurgulayan Dr. Gaide, “Artık güneşin zararlarının farkında olan geniş bir kitle var. Ancak ‘bronz olmak güzel bir yaz geçirdiğinin kanıtıdır’ gibi eski alışkanlıklar sürüyor” dedi.Uzmanlar, bu tür trendlerin kısa vadeli estetik arayışların ötesinde, uzun vadede cilt kanseri ve erken yaşlanma gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini hatırlatarak, gençleri güneşten korunmaya davet ediyor.

Güneş yanığıyla “Dövme” modası uzmanları endişelendiriyor

Kişisel gelişim sektörü, “Potansiyelini keşfet!”, “Kendinin en iyi versiyonu ol!” gibi iddialı sloganlarla milyonlara umut veriyor. Dünya genelinde 43 milyar dolarlık bir ekonomik hacme ulaşan bu alan, sosyal medyadan kitap raflarına kadar her yerde karşımıza çıkıyor. 

Umut satışı mı, manevi sömürü mü?

Ancak, son dönemde bazı programların vaatlerinin ardında ciddi riskler olduğu ortaya kondu.RTBF’in “Le Piège: Kişisel Gelişimin Kulisleri” adlı podcast’inde gazeteci Manon Mottard ve yönetmen Frédéric Moray’in iki yıl süren araştırması, bazı kişisel gelişim seminerlerinin katılımcılar üzerinde psikolojik baskı ve maddi sömürüye yol açtığını gözler önüne seriyor. Araştırmanın odağında, Belçika ve Fransa’da yüzlerce kişiyi bir araya getiren “Başarının Anahtarları” adlı seminer var. 26 binden fazla kişinin katıldığı bu etkinlikler, “hayatınızı kökten değiştirme” vaadiyle pazarlanıyor.Katılımcıların bir kısmı olumlu deneyimler yaşadığını belirtirken, diğerleri binlerce euro değerindeki ek eğitim paketleri nedeniyle ağır borç yükü altına girdiğini aktarıyor. Bazı sosyologlar, bu tür etkinliklerde gözlemlenen yöntemleri “etki ve kontrol sistemi” olarak tanımlıyor.Mottard’a göre bu seminerler, kitap okumaktan çok daha yoğun ve sarsıcı bir deneyim sunuyor. Üç gün süren programlarda sabah 09.00’dan gece 23.00’e kadar süren oturumlar, kısa molalar ve kısıtlı yemek aralarıyla katılımcıları sürekli yüksek bir duygusal tempoda tutuyor. Araştırmada ayrıca, katılımcılarda aciliyet duygusu yaratma, eleştirel bakan yakınlardan uzaklaştırma ve gruba uyum sağlamayanların suçluluk duymasına neden olma gibi yöntemler de belgelenmiş durumda.Uzmanlar, kişisel gelişimin doğru kullanıldığında faydalı olabileceğini, ancak finansal ve duygusal sömürüye dönüşmesi halinde zararlı bir tuzağa dönüşeceğini vurguluyor.Podcast, kişisel gelişim sektörünün karanlık yüzüne ışık tutarken, bu alanın daha sıkı denetlenmesi gerektiğine dikkat çekiyor. “Le Piège” adlı yapım, altı bölüm boyunca dinleyiciye bu modern tuzaklardan nasıl korunabileceğine dair önemli ipuçları sunuyor.

Kişisel gelişim sektöründe tehlikeli tuzaklar

İsviçre’de sessizce büyüyen bir suç dalgası dikkat çekiyor: tekne motoru hırsızlıkları. Özellikle Vaud kantonu başta olmak üzere ülke genelinde yaşanan bu artış, Doğu Avrupa kökenli organize çetelerin varlığına işaret ediyor. 

Doğu Avrupa çetelerinden şüpheleniliyor

Hırsızlıkların profesyonelce ve dakikalar içinde gerçekleşmesi, tekne sahiplerinde büyük bir güvensizlik ve tedirginlik yaratıyor.<h3>1 Yılda 4 Kez Hedef Oldu</h3>Vaud kantonundaki Morges limanında uzun yıllardır teknesini bulunduran balıkçılık tutkunu Manuel Dimache, bu durumun mağdurlarından biri. Son bir yıl içinde dört kez hırsızlık girişimine maruz kalan Dimache, ikisinde motorunu kaybetti. Dimache, RTS’ye yaptığı açıklamada, “Bu olaylar duygusal olarak da büyük yük yaratıyor. Bu yüzden teknemi Bief limanından alıp daha güvenli bir yere taşıma kararı aldım” dedi.<h3>Hızlı, Sessiz ve Karlı: Binlerce Franklık Zarar</h3>Çetelerin kullandığı yöntem oldukça sistemli: Motorun cıvatalarını diskli taşlama makinesiyle keserek birkaç dakika içinde çalıyorlar. Her motorun değeri binlerce frank ile ölçülüyor. Bu hırsızlıklar, çalınan motorların yurt dışına kaçırılıp satılmasıyla büyük bir kara paraya dönüşüyor.Vaud kantonunda 2020 yılında sadece 6 vaka kaydedilmişken, 2024'te bu sayı 40'a ulaştı ve sadece bu yılın ilk yarısında da şimdiden benzer sayılara ulaşılmış durumda.<h3>Tüm İsviçre’yi Etkiliyor</h3>Vaud kanton polisi sözcüsü Sébastien Jost, suçluların genellikle Doğu Avrupa’dan geldiklerini ve kısa sürede birden fazla suç işleyip sonra ülkelerine geri döndüklerini belirtiyor.Hırsızlıkların ülke çapında yayılması üzerine İsviçre, kantonlar ve yabancı makamlar arasında bilgi paylaşımını güçlendirmek için ulusal bir görev gücü (task force) oluşturdu. Yetkililer, yaz sezonunda hırsızlıkların daha da artabileceği konusunda uyarıyor.

İsviçre'de tekne motoru hırsızlıklarında patlama

Cenevre’de bu yaz ikinci kez resmi sıcak hava alarmı verildi. Kantonun sağlık birimi, Cuma gününden itibaren belediyeler ve kurumların sıcak hava planlarını devreye alabileceğini açıkladı. 

İkinci kez sıcak hava alarm

Leman Gölü havzasında çarşamba gününe kadar devam etmesi beklenen aşırı sıcaklar nedeniyle özellikle yaşlı ve savunmasız gruplar için çeşitli destekler sağlanıyor.<h3>Yaşlılara özel destek ve ücretsiz aktiviteler</h3>Cenevre Belediyesi, sıcak dönemlerde bireysel takibe ihtiyaç duyan kişilere günlük telefonla ulaşacak. Bu kişiler hafta sonu da dâhil olmak üzere düzenli olarak aranarak sağlık ve refah durumları kontrol edilecek.Ayrıca 65 yaş üstü vatandaşlara sabah saatlerinde Les Vernets ve Varembé yüzme havuzlarına ücretsiz giriş imkânı sunuluyor. Öğleden sonraları ise Scala ve Nord-Sud sinemalarında ücretsiz seanslar düzenleniyor. Bu uygulamanın amacı, yaşlı bireylerin serin ve güvenli ortamlarda zaman geçirmelerini sağlamak.<h3>Serin alanların haritası hazırlandı</h3>Belediye, özellikle kırılgan gruplar için çeşitli serin alanlar da erişime açtı. Bu noktalar arasında yaşlı bakım evleri (EMS), alışveriş merkezlerinin kafeteryaları, Cité Seniors, Etnografya Müzesi ve Les Vernets yüzme havuzu holü gibi kamusal alanlar yer alıyor. Tüm bu alanları içeren harita, vatandaşlara sunulmuş durumda.<h3>Sokakta yaşayanlara yardım</h3>Sosyal hizmet ekiplerinin ziyaretleri artırılarak, hem önleyici bilgi veriliyor hem de içecekler dağıtılarak sokakta yaşayan kişilere yardım ulaştırılıyor. Bu yaz plan ilk kez 28 Haziran - 4 Temmuz tarihleri arasında devreye alınmış, sinema salonlarında 1000’den fazla ziyaret kaydedilmişti.<h3>Su içmeyi unutmayın, çevrenize dikkat edin</h3>Sağlık ve Ulaşım Dairesi, sıcak hava dalgalarının özellikle risk altındaki bireyler için ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini hatırlatıyor. Kantonal sağlık hizmeti, tüm vatandaşları bol sıvı tüketmeye, serin kalmaya ve çevrelerindeki yaşlı veya hassas bireylerle dayanışma içinde olmaya davet ediyor.

Cuma gününden itibaren aşırı sıcaklara karşı önlemler devrede

İsviçre’de hızla yayılan istilacı tür Asya eşekarısına karşı bilim insanları ilginç bir yönteme başvurdu: Bu tehlikeli böceklerin sırtına 160 miligramlık mini vericiler takılarak yuvaları tespit edilmeye çalışılıyor. 

İstilaya karşı mücadele

Özellikle Neuchâtel bölgesinde yürütülen bu takip operasyonları, istilanın önüne geçmek için umut vadediyor.Frelonasiatique.ch platformunun sorumlusu biyolog Carine Vogel, çalışmaları arı kovanlarının çevresinde yürütüyor. Çünkü bu bölgeler, Asya eşekarısının en sık görüldüğü alanlar arasında yer alıyor. "Önce bireyleri yakalıyoruz, ardından en güçlü olanlarına verici takıyoruz," diyor Vogel. Bu işlem sırasında eşekarıları, geçici olarak buzla sersemletiliyor; böylece hem verici kolayca yerleştiriliyor hem de biyologlar sokulma riskinden korunmuş oluyor.Verici takılan eşekarısı uyandıktan sonra yeniden doğaya salınıyor. Bilim insanları da verici sinyalini takip ederek yuvaların yerini tespit etmeye çalışıyor. Ancak bu sabır isteyen bir süreç. Vogel, “Eşekarısı bizi biraz dolaştırıyor, ama sinyali aldığımız için aramaya devam ediyoruz,” diyor. Neuchâtel kent merkezinde şimdiye dek iki yuvanın bulunduğunu belirten ekip, yeni yuvaya da kısa sürede ulaşmayı umut ediyor.2024 yılında İsviçre genelinde 750 yuvanın imha edildiğini belirten uzmanlar, 2025 itibarıyla türün Cenevre Gölü ve Jura bölgelerinden İsviçre’nin merkezine kadar yayıldığını ifade ediyor. Ekipler, istilayı sınırlamak için alarma geçmiş durumda.