Ferah

İsviçre’de yıllardır tartışılan bir konu var: Göçmenler için eşitlik meselesi. Bu ülkeye gelip çalışan, vergi ödeyen, sosyal hayata katılan herkesin İsviçrelilerle aynı şartlara sahip olması gerektiğini düşünmek çok doğal. Ne var ki, gerçek tablo çoğu zaman böyle değil.

Kimlikten dolayı ceza olur mu?

Geçtiğimiz yıl İsviçre Devlet Televizyonu SRF’in yayınladığı bir araştırma, aslında bu eşitsizliği gözler önüne serdi. Habere göre, araç sigortalarında göçmen sürücüler ciddi bir ek yük taşıyor. Özellikle Kosova, Kuzey Makedonya ve Türkiye’den gelen genç sürücüler, İsviçreli yaşıtlarına göre %75’e kadar daha fazla prim ödemek zorunda. Portekiz’den gelenler için bile fark %25 civarında. Buna karşılık, İsviçre’nin komşusu Almanya’dan gelen sürücülerde durum bambaşka: Onlar bazen İsviçrelilerden bile düşük prim ödüyorlar.Bu tablo, “eşitlik” kavramının sigorta sektöründe nasıl farklı işlendiğini açıkça gösteriyor. Sigorta şirketleri kendilerini “istatistik” ile savunuyor: Belirli milliyetlerden gelen sürücüler daha çok kazaya karışıyor, dolayısıyla risk yüksek diyorlar. Ama bireysel düzeyde bakıldığında bu yaklaşım bariz bir haksızlık. Çünkü dikkatli ve kurallara uyan bir göçmen sürücü, sadece pasaportundan dolayı cezalandırılıyor.Tam da bu noktada, geçtiğimiz günlerde İsviçre Halk Partisi (SVP) yeni bir tartışma başlattı. Parti, sağlık politikası için yayımladığı 28 sayfalık pozisyon belgesinde, son 25 yılda sağlık harcamalarının 40 milyar franktan 94 milyara çıktığını, bunun ekonomiye büyük yük getirdiğini öne sürdü. Çözüm olaraksa göçmenlerden daha fazla katkı payı talep ediyor. Önerilerine göre İsviçre’ye yeni gelen kişiler, ilk beş yıl boyunca en az 2000 franklık sağlık sigortası katkı payı ödemek zorunda olacak. Bugün en düşük katkı payı 300 franktan başlarken, SVP bunu neredeyse yedi kat artırmayı savunuyor. Dahası, göçmenin yaşı ne kadar büyükse, ödemesi gereken asgari katkı payının da o kadar yüksek olması gerektiğini ileri sürüyor.Bu öneri, aslında sigortadaki eşitsizliğin başka bir alanda yeniden karşımıza çıktığını gösteriyor. Araç sigortasında milliyet farkı üzerinden ayrımcılık yapılırken, şimdi de sağlık sigortasında göçmen kimliği üzerinden ek yük getirilmek isteniyor.Peki, bu adil mi? Bu ülkede yaşayan, çalışan, vergi veren, çocuklarını burada büyüten, gündelik hayatın tüm yükünü taşıyan göçmenler neden her defasında daha yüksek maliyetlerle karşı karşıya kalıyor? Ev kiralarken, restoranda yemek yerken, arabasına sigorta yaptırırken, hastanede tedavi görürken... Göçmenlerin kimliklerinden, geldikleri coğrafyadan dolayı ikinci sınıf muamele görmeleri kabul edilebilir mi?Zaten son yıllarda İsviçre’de herkesin cebi yanıyor. Ev kiraları uçtu, benzin fiyatları arttı, elektrik ve sağlık sigortası primleri rekor kırdı. Maaşların alım gücü düştü, enflasyon her haneyi zorlamaya başladı. Böyle bir ortamda, göçmenlere yönelik ekstra mali yük getirmek çözüm değil, toplumsal barışı bozan bir ayrımcılık olur.İsviçrelilerin yapması gereken, herkes için adil ve eşit şartları savunmaktır. Çünkü adalet, yalnızca pasaport taşıyanlar için değil, bu ülkenin refahına katkıda bulunan herkes için geçerli olmalı. Göçmenleri ötekileştirmek yerine, eşit yaşam standartları sunmak İsviçre’nin demokrasi ve hukuk devleti anlayışının da temel bir gereğidir.Eğer biz bu ülkede yaşıyorsak, çalışıyorsak ve vergimizi ödüyorsak, tek beklentimiz eşit muamele görmektir. Ne araç sigortasında, ne sağlık sigortasında, ne de hayatın herhangi bir alanında ayrımcılık kabul edilemez. Göçmenlerden daha fazla prim isteyen SVP’nin önerisi de, sigorta şirketlerinin milliyet farkı üzerinden uyguladığı yüksek primler de, adalet duygusunu zedeliyor.

İsviçre’de sigorta primlerinde ayrımcılık tartışması

Turgut

Dijital çağda görünür olmak artık bir tercih değil, bir gereklilik. İster bireysel marka olun ister bir işletme, sosyal medyada fark edilmek için sadece paylaşım yapmak yeterli değil; doğru strateji ve teknik adımlarla hareket etmek gerekiyor.

İlk adım, düzenli ve tutarlı içerik planı oluşturmaktır. Algoritmalar, düzenli paylaşım yapan hesapları öne çıkarır. Haftalık veya aylık içerik takvimi hazırlayarak hem sürekliliği koruyabilir hem de hedef kitlenizin beklentilerini yönetebilirsiniz.İkinci olarak, ilk 3 saniyeye yatırım yapın. Kullanıcıların çoğu içeriğin devamına kararını bu sürede verir. Videolarınızda çarpıcı bir soru, ilginç bir istatistik veya dikkat çekici bir görsel ile başlayın. Özellikle Reels ve Shorts gibi kısa formatlarda bu fark yaratır.Hashtag ve anahtar kelime kullanımı da görünürlüğü artıran en önemli tekniklerden biridir. Paylaşımlarınıza konuyla ilgili, arama hacmi yüksek ve niş hashtag’ler ekleyin. Ancak 20-30 hashtag doldurmak yerine 5–7 tane hedefe odaklı etiketi seçmek daha etkili olur.Altyazı ve açıklama metinlerini ihmal etmeyin. Araştırmalar, kullanıcıların büyük bölümünün videoları sessiz izlediğini gösteriyor. Altyazı, erişilebilirliği artırırken algoritmanın içeriğinizi daha iyi anlamasına da yardımcı olur. Açıklama kısmında ise net bir mesaj ve etkileşime çağrı (“Siz ne düşünüyorsunuz?” gibi) görünürlüğü destekler.Bir diğer önemli adım, yayın saatlerini analiz etmek. Takipçilerinizin en aktif olduğu zaman dilimlerinde paylaşım yapmak, erişimi artırır. Sosyal medya platformlarının sunduğu istatistik araçlarını kullanarak bu saatleri belirleyin ve paylaşımlarınızı buna göre planlayın.Görsel kimlik ve tutarlılık da markanızı öne çıkarır. Renk paletiniz, yazı tipiniz ve tasarım diliniz sabit olursa, kullanıcılar içeriği logonuzu görmeden bile sizinle ilişkilendirebilir.Son olarak, etkileşimi teşvik edin. Yorumlara cevap verin, takipçilerinizin içeriklerine ilgi gösterin ve topluluk oluşturun. Algoritmalar, aktif hesapları daha fazla kişiye gösterir.Unutmayın, görünürlük bir gecede oluşmaz. Ancak teknik detaylara dikkat ederek ve stratejik adımlar atarak sosyal medyada sadece var olan değil, fark edilen bir hesap haline gelebilirsiniz.

Sosyal medyada görünür olmanın teknik yolları

Özgür

İş hayatında zaman zaman hayal kırıklığı yaşamak, umudunu yitirmek ve motivasyonunu kaybetmek çok normaldir. Beklediğin terfi bir türlü gelmiyor olabilir, arzuladığın projeye dahil olamamışsındır ya da kariyerinde yön değiştirmek istiyorsundur ama yol uzundur. 

Bazen yöneticinle yaşadığın bir anlaşmazlık, bazen de profesyonel tatminsizlik duygusu bu hayal kırıklıklarını tetikler. Ancak bu duygular seni tanımlar hale gelirse, hem performansını hem de gelişimini engeller. Oysa bu dönemi doğru adımlarla yöneterek motivasyonunu yeniden kazanabilir ve kariyerine güç katabilirsin.<h3>1. Duygularını tanı ve kabul et</h3>İlk adım, hissettiğin duyguları bastırmak yerine onları fark etmek ve adlandırmaktır. İş yerinde neden mutsuz olduğunu netleştir: Bu durgunluk mu, takdir görmeme mi, toksik bir ortam mı, yoksa yeni bir şeyler deneme isteği mi? Sebebi belirlemek, çözüm bulmanın da ilk adımıdır. Bu nedenleri yazıya dökmek ve öncelik sırasına koymak, duygusal yükünü hafifletir ve kontrolü ele aldığın hissini güçlendirir.<h3>2. Kontrol alanına odaklan</h3>Her şeyi değiştiremeyebilirsin ama kontrol edebileceklerin üzerine odaklanabilirsin. Kendi gelişimini yönetmek, yeni beceriler edinmek, ağını genişletmek ve eksiklerini gidermek senin elindedir. Bu yaklaşım seni güçsüz hissettiren durumları fırsata dönüştürür. Unutma, kariyerinin CEO’su sensin.<h3>3. Bakış açını yeniden çerçevele</h3>Aynı duruma farklı bir gözle bakmak, düşünme biçimini değiştirir. Zorlukların seni büyütmek ve öğretmek için var olduğunu hatırla. “Bu deneyim bana ne öğretiyor?” ya da “Bu süreç gelişimime nasıl katkı sağlar?” gibi sorular sormak, negatif düşünceler yerine öğrenme odaklı bir zihin geliştirir. Sabır ve tutarlılık bu noktada en önemli iki araçtır.<h3>4. Yeni hedefler belirle</h3>Şimdiye kadar işe yaramayan şeyleri değiştirme zamanı. Kendine dürüstçe bak ve kariyer hedeflerinin bugün hâlâ seni temsil edip etmediğini sorgula. Eksik kalan ne, olmazsa olmazın ne? Hedeflerini güncelle, küçük adımlarla ilerle ve her adımı kutla. Bu yolculuk, seni hayalindeki işe bir adım daha yaklaştıracaktır.<h3>5. Pozitif bir çevre kur</h3>Etrafını seni destekleyen, inanan ve gerektiğinde seni zorlayan insanlarla çevrele. Ailen, dostların, iş arkadaşların ya da bir mentor bu süreçte en büyük destekçin olabilir. Gerekirse profesyonel yardım almaktan çekinme; bir kariyer koçu ya da mentor, sana farklı bir bakış açısı kazandırabilir.Unutma, kariyer hayal kırıklıkları sadece geçici birer duraktır. Onları sahiplen, ders çıkar ve ilerlemek için kullan. Hiçbir şey sonsuza kadar sürmez; bu dönem de geçecek ve sen bu süreçten daha güçlü çıkacaksın.

Kariyer çıkmazlarını güce dönüştürme

Hülya

Gazze, son yıllarda sadece bir coğrafya olmaktan çıkıp, insanlığın vicdanını sınayan bir alan haline geldi. İsrail’in 7 Ekim 2023’te başlattığı saldırılar, yaklaşık 23 ay süren kesintisiz bir şiddet dalgasına dönüştü. 

Zorla göç ettirilen bir halk

Bu süreçte Gazze’de büyük bir insani kriz yaşandı, yaşanıyor… 65.000’den fazla Filistinli yaşamını yitirdi, altyapı neredeyse tamamen yok oldu ve 2 milyondan fazla insan evlerini terk etmek zorunda kaldı. Sivillerin hedef alındığı bu saldırılar, uluslararası insan hakları örgütleri tarafından “soykırım” olarak nitelendiriliyor.İsrail, Gazze'deki sivilleri hedef almanın ötesinde, onları zorla göç ettirmeye yönelik adımlar atıyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi, İsrail'in Gazze'deki sivilleri büyük gruplar halinde yerinden etme çabalarını "terör estirmek" olarak tanımlıyor. Bu zorla göç ettirme, uluslararası hukukun açık ihlali olarak değerlendiriliyor ve bölgedeki insani krizi daha da derinleştiriyor.Son günlerde Avrupa ülkelerinin Filistin Devleti’ni tanıma yönündeki adımları dikkat çekiyor. Fransa, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Filistin Devleti’ni resmen tanıdığını açıkladı. Bu açıklama, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un liderliğinde yapıldı ve uluslararası toplumda büyük yankı uyandırdı. Fransa’nın ardından Monako, Belçika, Lüksemburg ve Malta da benzer adımlar attı. Ayrıca Portekiz, İngiltere, Kanada ve Avustralya da Filistin’in bağımsızlığını tanıdıklarını duyurdu.Avrupa'da, Gazze'deki duruma karşı tepkiler uzun zamandır sokaklara da yansımış durumda. Her hafta düzenlenen protestolara yüzlerce, hatta binlerce kişi katılarak İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını kınıyor ve hükümetleri daha etkin bir tutum almaya çağırıyor. Bu güçlü halk hareketleri, Filistin Devleti’ni tanıyan ülkelerin bu sesleri duymasını sağlamış ve bu adımların atılmasında önemli bir rol oynamış olabilir.Gazze’de yaşanan insanlık dramı, sadece Filistinlilerin değil, tüm dünyanın ortak vicdan sınavıdır. Avrupa’nın önde gelen ülkelerinin Filistin Devleti’ni tanıması önemli bir adım olsa da, bu adımların gerçek bir fark yaratabilmesi için uluslararası toplumun daha kararlı ve somut önlemler alması gerekiyor. Gazze’deki sivillerin çektiği acıların sona ermesi, yalnızca diplomatik tanımalarla değil, aynı zamanda uluslararası baskının artırılması ve insani yardımların etkin şekilde ulaştırılmasıyla mümkün olabilir. Avrupa’nın bu konuda üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmesi hem Gazze halkı hem de dünya için derin bir anlam taşıyacaktır.

Gazze, bir insanlık dramı 

Cihan

Yarın (07.10.2025) saat 05:47’de 14°08’ Koç burcunda bir Süper Ay Dolunayı gerçekleşiyor. 

Koç–Terazi hattında tamamlanma:&nbsp; Ben–Biz” terazisi sınanıyor. Koç Süper Dolunayı, Alpharatz sabit yıldız’ın özgürlük ateşi ve Merkür–Plüton karesinin derin sorgulamasıyla geliyor. Hız var; fakat aklın frenine, ilişkinin dengesine ihtiyaç var.Yarın 07 Ekim 2025 Salı sabahı 05:47’de Koç burcunun 14°08’ derecesinde Süper Ay Dolunayı gerçekleşiyor; Güneş Terazi 14°08’ karşısında. Ay’ın yörüngede Dünya’ya en yakın konuma yaklaşması nedeniyle “Süper Ay” adını alıyoruz: Ay daha büyük ve parlak görünür; çekim etkisi duygular, kararlar ve beden ritmi üzerinde daha belirgin hissedilir. Bu Dolunay Alpharatz (14°18’) yakınlığında çalışıyor; tema özgürlük, hızlı hareket etme isteği, otoriteye karşı duruş. “Ben” diye atılan adımın, “Biz”de nasıl yankılandığını görme zamanı.Süper Ay’ın etkisi Ay bu kez Dünya’ya çok yakın; bu yüzden Dolunay daha parlak, güçlü ve duygusal olarak sarsıcı hissedilecek. Koç’un hızlı ve cesur doğasıyla birleşince içimizden hemen harekete geçme, karar verme, rest çekme isteği yükselebilir. Ama unutma; bu aceleci tavır ilişkilerde ya da iş birliklerinde çatışma doğurabilir.Alpharatz yıldızı: Özgürlük çığlığı Dolunay tam olarak Alpharatz’ın etkisi altında. Bu yıldız “kendi yolumu seçmek istiyorum” duygusunu tetikliyor. Zincir kırma, bağımsız hareket etme, baskıya karşı çıkma isteği artıyor. Cesaret güzel; fakat düşünmeden yapılan ani çıkışlar pişmanlık yaratabilir.Merkür &amp; Plüton gerilimi Dolunay günü Merkür Akrep’te ve Plüton Kova’da sert açı yapıyor. Zihnimiz keskinleşiyor, gizli kalanlar ortaya dökülebilir. Ama aynı zamanda sözler kolayca kırıcı, manipülatif veya aşırı sert olabilir. Konuşmadan önce iki kez düşünmek, bilgiyi doğrulamak çok önemli.Ay’ın Chiron’a yaklaşması Dolunaydan sonraki saatlerde eski bir kırgınlık ya da değersizlik hissi yüzeye çıkabilir. “Beni kimse görmüyor” ya da “kararımı kendim almak istiyorum” duygusu tetiklenebilir. Bu, geçmiş bir yarayı fark edip onu cesur ama yapıcı bir şekilde ifade etme şansı getiriyor.Jüpiter’in yumuşatan eli Gökyüzü tamamen sert değil. Jüpiter Yengeç’te destek veriyor: ölçülü iyimserlik, yardımseverlik ve küçük ama faydalı adımlar atma şansı var. Duygusal yoğunluk artsa da doğru ölçüyle büyümek mümkün.Venüs &amp; Satürn dersi Venüs Başak’ta, Satürn Balık’ta karşı karşıya ilerliyor. Bu, ilişkilerde ve para konularında “gerçekten buna değer mi?” sorusunu sordurabilir. Duygularla hareket etmek yerine sorumluluk bilinciyle karar almak uzun vadede büyük hata yapmaktan korur.Bu Koç Süper Dolunayı içimizdeki özgürlük ve cesaret arzusunu en parlak hâliyle ortaya çıkarıyor. Fakat Güneş Terazi bize hatırlatıyor: yalnızca kendi yolunu seçmek değil, bunu yaparken ilişkilerde dengeyi ve adaleti korumak da önemli.Yükselen Burçlara Göre Koç Süper DolunayıYükselen Koç — “Ben” sahneye çıkıyor!&nbsp; Hayatının merkezine senin varlığın ve kararların oturuyor. Cesaretin artıyor, kendini ifade etme, yeni bir yön çizme isteği çok güçlü. Bu güzel bir yeniden doğuş enerjisi. Ancak ilişkiler alanında (Terazi) karşındakilerin sınırlarına çarpmak, sert sözlerle köprü yakmak kolay. Merkür–Plüton karesi özellikle ortaklıklar ve arkadaş ilişkilerinde manipülasyon ya da güç savaşları doğurabilir.Tavsiyem: Cesur adımlar at ama önce duygularını tart. Karşı tarafı yok saymadan sınır koy; kırıcı sözler yerine net ama saygılı iletişim kur.Yükselen Boğa — Derin temizlik ve içsel arınma Dolunay bilinçaltı kapılarını açıyor; eski yükleri bırakma, korkularla yüzleşme zamanı. Ruhsal arınma, terapi, meditasyon gibi alanlar çok destekleyici. Ancak gizli düşmanlıklar ya da arkadan gelen sözler can sıkabilir. Merkür–Plüton etkisi, kariyerle ilgili kulis ya da manipülatif bilgilere karşı uyarıyor.Tavsiyem: İç dünyana iyi bak, kendine sessizlik ve şifa alanı aç. Başkalarının gizli gündemlerine takılma; kulis yerine somut gerçeklere odaklan.Yükselen İkizler — Sosyal çevrede yeni sahne Arkadaş gruplarında öne çıkabilir, bir projeyi liderlik ederek parlatabilirsin. Hayaller ve kolektif işler için güçlü bir tamamlanma zamanı. Ancak aşk, çocuklar veya hobilerde ego çatışmaları yaşanabilir. Merkür–Plüton gerilimi iş–inanç ekseninde kafa karıştırıcı haberler getirebilir.Tavsiyem: Sosyal ilişkilerde samimiyetle öne çık ama rekabeti kışkırtma. Planlarını mantıkla destekle; bilgi teyidi yapmadan risk alma.Yükselen Yengeç — Kariyer sahnesi aydınlanıyor İş hayatında görünürlük, yeni bir görev, terfi ya da önemli bir karar kapıda. Cesaretle adım atmak faydalı olabilir.Fakat aile–kariyer dengesi zorlanabilir; işte üstlerle tartışma, evde huzursuzluk çıkabilir. Merkür–Plüton karesi finansal ve duygusal baskı yaratabilir.Tavsiyem: Hedeflerinde net ol, ancak sevdiklerinin desteğini ihmal etme. Anlık öfkeyle karar verme; verileri topla, stratejik davran.Yükselen Aslan — Ufuk genişliyor, yolculuk başlıyor Eğitim, seyahat, akademik konular veya yurt dışı bağlantıları öne çıkıyor. Yeni bir fikir veya proje seni ileri taşıyabilir. Ancak sözler keskinleşebilir, aile ya da yakın çevreyle fikir çatışmaları doğabilir. Merkür–Plüton karesi kariyer planlarını da test edebilir.Tavsiyem: Ufuk açıcı deneyimlere evet de; ama önce planı sağlamlaştır. Acele kararlar yerine delil ve bilgiyle ilerle.Yükselen Başak — Kaynak ve güvenlik sorgusu Borçlar, vergiler, miras veya partner gelirleriyle ilgili bir tamamlanma gündemi var. Psikolojik olarak da “ben neye tutunuyorum?” sorusu öne çıkıyor. Kontrolcü tavır ve kaygı artabilir; para veya güç çatışması yaşanabilir. Merkür–Plüton karesi iş/iletişimde stres yaratabilir.Tavsiyem: Maddi planlarını gerçekçi biçimde düzenle. Duygularınla değil, somut rakamlarla konuş. Kriz anında akışa güvenmeyi unutma.Yükselen Terazi — İlişkilerde büyük ayna Evlilik, ortaklık veya önemli bir karşılıklı bağ büyük bir dönüm noktasına geliyor. Yeni sözleşmeler, netleşmeler ya da kopuş kararları olabilir. Ancak duygusal dengesizlik, değer–bedel çatışması, manipülatif dil riskli. Merkür–Plüton karesi özellikle para ve haz konularında sınav getiriyor.Tavsiyem: Partnerinle açık ve dürüst konuşmalısın be bu iş birliği yaptığın ortaklarında olabilir. Haklarını savun ama öfke yerine diplomasi kullan. Sınırlarını belirlerken adil ol.Yükselen Akrep — Rutin ve sağlık alanında dönüşüm İş düzeni, günlük alışkanlıklar ve sağlık konularında bir tamamlanma zamanı. Çalışma koşullarını değiştirmek veya kendine daha iyi bakmak için fırsat var. Fakat zihin yükü artabilir; aile içi meseleler iş performansını etkileyebilir. Merkür–Plüton karesi sözleri keskinleştirebilir.Tavsiyem: Önceliklerini belirle, yüklerini sadeleştir. Duygusal konuları yazarak ya da profesyonel destek alarak boşalt.Yükselen Yay — Kalbin sahnede, ama dengede kal Aşk, çocuklar, yaratıcılık ve hobilerde önemli bir dönemeç. Yeni bir aşk başlayabilir, sanatsal bir üretim tamamlanabilir. Fakat arkadaş çevresinde rekabet ve kıskançlıklar yaşanabilir. Merkür–Plüton perde arkasından dedikodu veya bilgi manipülasyonu getirebilir.Tavsiyem: Kalbinin peşinden git ama şeffaf ve adil kal. Sosyal çevre dedikodularına takılma; keyfine sahip çık.Yükselen Oğlak — Ev, aile ve kökler odağında Taşınma, ev düzeni, aileyle ilgili önemli bir karar gündeme gelebilir. İç dünyanı güvenli kılmak için adım atabilirsin. Fakat iş ve maddi sorumluluklar ev huzurunu zorlayabilir. Merkür–Plüton karesi finansal planlama ve ekip ilişkilerini sınayabilir.Tavsiyem: Güvenli alanını oluştur ama iş baskısını yönet. Büyük kararları mantıkla ve planla al; acele etme.Yükselen Kova — Sözler güçlü, fikirler sahnede Sunum, yazı, eğitim, sosyal medya veya ticari girişimlerde parlayabilirsin. Yeni bir fikir hayatına yön verebilir. Ama dil kolayca sertleşebilir; hukuk, akademi veya yolculuk konularında kriz doğabilir. Merkür–Plüton kariyer/benlik dengesini zorluyor.Tavsiyem: Söz gücünü bilinçli kullan; kanıta dayalı konuş. İmajını koruyarak fikirlerini sun; tartışma yerine strateji üret.Yükselen Balık — Para ve değer duygusu masada Gelir–gider düzeni, kazanç modelleri veya yeteneklerinden para kazanma konusu netleşiyor. Maddi güvenlik ihtiyacı öne çıkıyor. Ancak kaygılar ve borç–harcama baskısı artabilir. Merkür–Plüton inançlarını ve bilinçaltı korkularını zorlayabilir.Tavsiyem: Gerçekçi bütçe yap, duygusal harcama tuzaklarına kapılma. Yeteneğine değer ver ama hayal yerine somut plan kur.Bu Dolunay’ın bizlere mesajı;&nbsp; “Özgürlük, sadece zincirleri kırmak değil; akıllıca yol seçmek demektir.”

Koç Burcunda Süper Dolunay: Nabız Hızlanıyor! Cesaret mi? Sabır mı?

Fatma 

Hava kapalı, güneş parlak… Peki, gerçekten dışarıdaki havaya mı bağlıyız, yoksa kendi iç iklimimizi kendimiz mi yaratıyoruz? Farkındalık, küçük bir içsel devrim başlatabilir.

Son günlerde gökyüzü kararsız. Bir gün güneşli, ertesi gün gri. Rüzgâr ve bulutlar ruhlarımıza da sızıyor gibi. Sabah pencereyi açıp bulutları görünce içimiz de kapanıyor bazen. “Bugün de içim daraldı,” diyoruz. Ama belki de asıl soru şudur: Havalar mı bize etki ediyor, yoksa biz mi kendi havamızı yaratıyoruz?Carl Jung, insanın dış dünyaya bakarak kendini unuttuğunu söyler: “Dışarıya bakan rüya görür; içeriye bakan uyanır.” Belki de hava, yalnızca gökyüzünde değil, içimizde de değişiyordur. Bulut, bastırdığımız bir duygunun metaforudur; yağmur, içimizden taşan bir sükûnet çağrısı; rüzgâr ise içsel bir temizliğin sesi.Bir sabah gri gökyüzüyle uyanırız ve moralimiz bozulur. Oysa aynı gökyüzüne bakan başka biri, “Bugün hava mis gibi serin” diyebilir. Değişen hava değil; bakış açımızdır. İnsan dünyayı olduğu gibi değil, kendi içinden geçtiği hâliyle görür.Bazı insanlar vardır; bulutlu bir günde bile içlerinden ışık taşır. Çünkü onlar havayı beklemez, kendi iklimlerini yaratır. Huzuru dışarıda aramazlar; içlerinde kurdukları bir denge, bir sessizlik, bir “iç bahar” vardır. Ve bu bahar, mevsimden bağımsızdır.Sonunda anlıyoruz ki: Gökyüzü ne yaparsa yapsın, asıl hava içimizde esiyor. Biz kararıp dağılıyoruz, biz durulup açıyoruz. En büyük olgunluk, havaya teslim olmamak; kendi iç mevsimimizi farkındalıkla seçebilmek..Kısa Hatırlatma; Bu hafta pencereyi açarken sadece gökyüzüne değil, kalbine de bak. Gökyüzü gri olabilir — ama sen istersen, kendi havanı aydınlatabilirsin.Sevgiyle…

Havalar mı Bize Etki Eder, Biz mi Kendi Havamızı Yaratırız?

Nur Hayat

Mustafa

İsviçre Ulusal Bankası (SNB), yeni banknot serisi için düzenlenen tasarım yarışmasının finalistlerini belirledi. Yarışmanın son aşamasına altı tasarımcı kaldı.


Tasarım yarışmasında 6 finalist

SNB'ye göre, 13 Ağustos - 7 Eylül 2025 tarihleri arasında banknot tasarımlarına yönelik yapılan ankete 100.000'den fazla kişi katıldı. Ayrıca, tasarımlar harici bir uzman danışma kurulu tarafından da değerlendirildi.Son aşamada, B, G, H, J, K ve L tasarımlarının sahibi olan tasarımcılar kaldı. Bu tasarımcılar, SNB ile olası bir işbirliğinin ve ticari yönlerin detaylarını görüşecek. Başlangıçta on iki tasarım vardı. Banka, kazananı 2026'nın ilk çeyreğinde açıklamayı planlıyor.Ancak yeni banknotların piyasaya sürülmesi 2030 başını bulacak. Tasarımın halen geliştirilmekte olduğu ve başlangıçtaki taslaklardan oldukça farklılaşabileceği belirtildi. Banknotların nihai tasarımına Banka Konseyi karar verecek.Finalistler Zürih, Zug, Lozan, Lugano ve Cenevre'den. Halk, iki tasarımı Zürih'ten, diğerlerini ise sırasıyla Zug, Lozan, Lugano ve Cenevre'den olmak üzere toplam altı tasarımı seçti. Karara, felsefe profesörü Christine Abbt, BAK Direktörü Carine Bachmann, grafik tasarımcı Andrea Dreier, matbaa endüstrisi temsilcisi Beat Kneubühler, bir iletişim ajansının eş başkanı Gordon Nemitz ve Orell-Füssli yönetim kurulu üyesi Johannes Schaede'den oluşan harici bir danışma kurulu da katkıda bulundu.Bir SNB sözcüsü, "Değerlendirmeye; tasarım yaratıcılığı, grafik kalitesi ve tasarımların tematik olarak uygulanması gibi kriterler dâhil edildi" dedi. Yarışma için belirlenen tema "İsviçre ve yüksek rakımlı bölgeleri" idi. Yeni banknotların, İsviçre'nin topografyasını altı farklı yükseklik katmanı üzerinden betimlemesi gerekiyor.Ayrıca SNB, yeni seri için güvenlik ve işlevsellik konusunda yüksek gereksinimler belirledi. Kolayca tanınabilen ve taklit edilmesi zor güvenlik özellikleri gerekiyor. Ulusal Banka, İsviçre banknotlarının uzun vadede en yeni güvenlik standartlarına uygun olmasını sağlamak için 10. banknot serisinin geliştirilmesini geçen Ekim ayında duyurmuştu.

İsviçre'nin yeni banknotları için finalistler açıklandı

ETH Ulaştırma Profesörü Ulrich Weidmann'ın hazırladığı kapsamlı rapor, İsviçre'nin ulaştırma politikasına yönelik çarpıcı tespitler içeriyor. Raporda, halk oylamasında reddedilen altı otoyol projesinden ikisinin öncelikli projeler listesine alınması dikkat çekiyor.

Siyasiler zor kararlar alacak

Öncelikli projelerRapora göre:<ul><li>Basel'deki "Herzstück" S-Bahn projesi ve yeraltı tren istasyonu öncelikli kategoride değil</li><li>Kasım 2024'te reddedilen Rheintunnel otoyol projesi öncelikli listede</li><li>St. Gallen'deki Rosenberg tünelinin üçüncü tüpü öncelikli</li><li>Diğer reddedilen otoyol projeleri 2045 sonrasına ertelendi</li></ul>Kazananlar ve kaybedenlerWeidmann raporunda bölgesel farklılıklar da öne çıkıyor:<ul><li>Orta İsviçre kazançlı çıkıyor: Luzern aktarma istasyonu tam kapasite inşa edilecek</li><li>Kuzeybatı İsviçre kaybediyor: Basel bölgesindeki büyük demiryolu projeleri ertelendi</li></ul>Cenevre-St. Gallen ekseni eleştirisiRapor, İsviçre demiryolu ağının bel kemiği olan Cenevre-St. Gallen hattındaki dört projeyi eleştiriyor. Bölgelerin kendi istekleri nedeniyle federal politikacıların büyük resmi gözden kaçırdığı belirtiliyor.Tartışmalı konularRapordan çıkarılacak üç tartışmalı sonuç:<ol><li>Reddedilen otoyol projelerinin yeniden gündeme gelmesi</li><li>Demiryolu yatırımları için ek kaynak ayrılması</li><li>Otoyol ve demiryolu projelerinin oylama şekli</li></ol>Demokrasi tartışmasıUlaştırma Bakanı Albert Rösti, reddedilen projelerin yeniden gündeme gelmesinin demokratik sakıncası olmadığını savunuyor. Ancak parlamento, otoyol ve demiryolu projelerini tek bir paket halinde sunabilir. Bu durumda seçmenlerin sadece tek bir "evet" veya "hayır" seçeneği olacak.

Otoyol ve demiryolu projeleri için tek paket tartışması

İsviçre Federal İstatistik Ofisi (BFS), 2024 yılına ilişkin nüfus verilerini açıkladı. Buna göre, İsviçre'de yaşayan her 100 kişiden 41'inin göçmen kökenli olduğu belirlendi. Bu oran, bir önceki yıla göre yüzde 1.1 puanlık bir artışa işaret ediyor.

İsviçre'nin demografik yapısı

Göçmen kökenlilerin dağılımıGöçmen kökenli nüfusun yaklaşık yüzde 80'i yurt dışında doğan birinci kuşak göçmenlerden oluşurken, yüzde 20'si İsviçre'de doğan ikinci kuşak göçmenlerden oluşuyor. Göçmen kökenli nüfusun yüzde 37'si İsviçre vatandaşlığına sahip.En yaygın uyruklarİsviçre vatandaşlığının ardından en yaygın uyruklar şu şekilde sıralanıyor:<ul><li>İtalyan: yüzde 9.4</li><li>Alman: yüzde 9.0</li><li>Portekiz: yüzde 7.0</li><li>Fransız: yüzde 4.5</li><li>Kosovalı: yüzde 2.8</li></ul>Göç nedenleri15 yaş ve üstü yurt dışında doğanların yüzde 40'ı ailevi nedenlerle İsviçre'ye göç ettiğini belirtirken, yüzde 38'i iş nedeniyle göç ettiğini ifade ediyor. İş nedeniyle göç edenlerin üçte ikisi, İsviçre'ye gelmeden önce bir iş bulmuş durumda.&nbsp;

İsviçre nüfusunun yüzde 41'i göçmen kökenli

Federal Siber Güvenlik Ofisi (BACS), ikinci el platformlarında yaşanan dolandırıcılık vakalarında "endişe verici bir artış" olduğunu duyurdu. Saldırganların, kurbanları kötü amaçlı yazılım yüklemeye ikna etmeye çalıştığı belirtildi.

Siber güvenlik

Yeni saldırı yöntemiBACS, halkın phishing bağlantıları konusundaki farkındalığının artması nedeniyle suçluların odak noktasını değiştirdiğini açıkladı. Artık saldırganlar, şüpheli web adresleri yerine sözde belgelerin açılmasını hedefliyor. "Info Stealer" adı verilen kötü amaçlı yazılım, tüm parolaları ve finansal bilgileri çalabiliyor.Dört aşamalı saldırı stratejisi<ol><li>Güven oluşturma: Saldırganlar, İsviçre cep telefonu numarası kullanarak WhatsApp üzerinden iletişime geçiyor</li><li>Sahte ödeme onayı: PostFinance taklidi yapan QR kodlu PDF dosyaları gönderiliyor</li><li>Kötü amaçlı yazılım: "Twint-Rechnung.zip" adlı dosyayla zararlı yazılım yüklenmeye çalışılıyor</li><li>Psikolojik manipülasyon: "Hemen kontrol edin" gibi mesajlarla zaman baskısı oluşturuluyor</li></ol>"Info Stealer" tehlikesiBu kötü amaçlı yazılım, kurbanın bilgisayarındaki tüm hassas bilgileri topluyor:<ul><li>Tarayıcılarda kayıtlı kullanıcı adları ve parolalar</li><li>Finansal bilgiler ve kredi kartı detayları</li><li>Çevrimiçi hesaplara şifresiz giriş sağlayan oturum çerezleri</li><li>Kripto para cüzdanı verileri</li><li>Kişisel belgeler ve sistem bilgileri</li></ul>Federal hükümetin tavsiyeleri<ul><li>İstenmeyen dosyalara asla güvenmeyin</li><li>Ödeme onayı için ekleri asla açmayın</li><li>Güvenli ödeme yöntemlerinde ısrar edin</li><li>Para girişini resmi banka uygulamasından kontrol edin</li><li>İşletim sistemini ve antivirüs yazılımını güncel tutun</li><li>Şüpheli dosya açıldıysa, cihazı internetten ayırın ve parolaları değiştirin</li></ul>&nbsp;

Federal hükümetten online dolandırıcılık uyarısı

40 yıllık deneyime sahip bir öğretmen, Bern kantonundaki okullarda yaşanan zorlukları paylaşıyor. Dil yetersizliği ve zorlu sosyal çevrenin eğitim sisteminde büyük bir yük oluşturduğunu belirtiyor.

Bern kantonunda eğitim krizi

Sosyal koşullar eğitimi etkiliyorDeneyimli öğretmen, "Kırsal ve varlıklı semtlerde yapılar daha istikrarlı, ebeveynler daha ilgili" diyor. Ancak zorlu sosyal koşullara ve yüksek göçmen oranına sahip kentsel okullarda durumun daha gergin olduğunu ifade ediyor. Öğretmenlerin bu tür okullarda çalışmasının büyük bir zorluk olduğunu ve bunun eğitim kalitesini doğrudan etkilediğini vurguluyor.Dil ve kültürel engellerEbeveynlerin Almanca bilmemesinin büyük bir sorun olduğunu belirten öğretmen, "Ebeveynler Almanca konuşamazsa, çocuklarını okulda destekleyemezler. Entegrasyon sadece dille mümkün" diyor. Öğretmenlerin bu boşlukları kapatmak için yeterli kaynağa sahip olmadığını ve bunun büyük hayal kırıklığına yol açtığını ekliyor.Öğretmen sıkıntısıBern kantonu yetkilileri, öğretmen eksikliğinin en büyük zorluklardan biri olduğunu kabul ediyor. Yüksek göçmen oranına sahip okullarda öğretmen devir hızının yüksek olduğu belirtiliyor. Genç öğretmenlerin bu okullarda deneyim kazandıktan sonra daha iyi okullara geçtiği ifade ediliyor.Sosyal ayrışma derinleşiyorBirçok İsviçreli ebeveynin çocuklarını özel okullara göndererek veya başka semtlere taşınarak tepki gösterdiği belirtiliyor. Bu durumun sosyal ayrışmayı daha da derinleştirdiği vurgulanıyor.Uzman görüşüEğitim araştırmacısı Katharina Maag Merki, "İsviçre'de eğitim başarısı, ortalamanın üzerinde bir şekilde ailenin eğitim geçmişine bağlı" diyor. Sosyal ve eğitim açısından ayrıcalıklı ailelerden gelen çocukların lise diploması almak gibi önemli derecelere çok daha sık ulaştığını belirtiyor.

Öğretmenler çaresiz: "Tek bir çocuk tüm sınıfı etkiliyor"

Suva'nın yaptığı bir araştırma, İsviçre'deki en riskli meslekleri ortaya koydu. Fitness eğitmenliği, meslek danışmanlığı ve inşaat çizimciliği beklenmedik şekilde listede yer aldı.

Suva araştırması

İsviçre Ulusal Kaza Sigortası Kurumu (Suva) tarafından yapılan bir araştırma, farklı meslek gruplarındaki kaza risklerini karşılaştırdı. Araştırma sonuçları, ormancılık ve inşaat sektörlerinin yanı sıra fitness eğitmenliği ve meslek danışmanlığı gibi beklenmedik mesleklerin de yüksek risk taşıdığını gösterdi.En riskli sektörler2023 yılı verilerine göre:<ul><li>Ormancılık ve tarım sektöründe her beş çalışandan biri iş kazası mağduru oldu</li><li>İnşaat sektörü ölümcül kazaların en sık yaşandığı alanlar arasında yer aldı</li><li>Eylül ayında Lyss BE'de bir işçi çamur çukuruna düşerek hayatını kaybetti</li><li>Palagnedra TI'de bir ekskavatör operatörü kaza sonucu sıkışarak hayatını kaybetti</li></ul>Sürpriz mesleklerAraştırma, sanat, eğlence ve rekreasyon sektörünün de yüksek kaza riski taşıdığını ortaya koydu. Bu kategoriye giren fitness eğitmenliği mesleği, listede beklenmedik şekilde yer aldı. Marangozluk gibi mesleklerde ise göz bölgesine yabancı cisim kaçması en sık görülen kaza türleri arasında.Kaza istatistikleriSuva'nın iş kazaları sigortası verilerine dayanan araştırma, farklı meslek alanlarındaki risk seviyelerini karşılaştırdı. Sonuçlar, geleneksel olarak tehlikeli kabul edilen mesleklerin yanı sıra, daha az riskli görünen bazı mesleklerin de önemli kaza riskleri taşıdığını gösterdi.

İsviçre'nin en tehlikeli meslekleri açıklandı

Zürih İdare Mahkemesi, Hardturm bölgesi için hazırlanan imar planına yapılan itirazları reddederek kentin yeni bir futbol stadyumuna kavuşmasının önünü açtı. Mahkeme, iki yıldan uzun bir süre önce Yapı İtiraz Mahkemesi'nin vardığı sonuca benzer bir karara imza attı.

Mahkemeden stadyum projesine onay

Proje onayı"Ensemble" projesinin sorumluları, mahkeme kararını memnuniyetle karşıladı. Projenin iletişiminden sorumlu Markus Spillmann, "Rahatladık" dedi. Spillmann, özel imar planının yasal olduğunun ikinci derece mahkeme tarafından da teyit edildiğini belirtti.Proje detaylarıPlan, kentin batısındaki Hardturm bölgesinde sadece yeni bir futbol stadyumu değil, aynı zamanda birkaç yüz konut ve ticari alanın inşasını da öngörüyor. Stadyumun finansmanı, proje kapsamında inşa edilecek iki gökdelenden sağlanacak.Sonraki adımlarKarar Federal Mahkeme'ye taşınabilecek olsa da, Spillmann proje muhaliflerine itirazlarını sonlandırmaları çağrısında bulundu. "Zürih kenti nüfusu, iki halk oylamasında bu projeyi istediğini açıkça belirtti" diye ekledi.Kulüplerin tepkisiYeni stadyum, FC Zürih ve Grasshopper Club Zürih takımlarına ev sahipliği yapacak. FCZ Başkanı Ancillo Canepa, "Yeni stadyumun planlanması ve inşasının nihayet ele alınabileceğini umuyoruz" ifadelerini kullandı. GC Başkan Yardımcısı András Gurovits ise stadyumun ekonomik açıdan önemli olduğunu vurgulayarak, "Stadyumu her beklediğimiz yıl, kendi stadyumumuz olsaydı gerçekleştirebileceğimiz milyonlarca geliri kaybediyoruz" dedi.ZamanlamaProje sorumluları, 2026'nın ikinci çeyreğinde yetkili makamlara inşaat başvurusunda bulunmayı planlıyor. İnşaatın 2028'de başlaması ve iki yıl içinde tamamlanması öngörülüyor.

Zürih yeni futbol stadyumuna bir adım daha yaklaştı

Ebeveynlerin çocuklarına harçlık verme zorunluluğu bulunmuyor ancak harçlık, çocukların para yönetimi becerilerini geliştirmelerine ve paralarını doğru şekilde bütçelemelerine yardımcı olabiliyor. 

Para eğitimi

Çocukların mümkün olduğunca erken yaşta para yönetimini öğrenmeleri gerekiyor. Harçlık bu konuda yardımcı olabilir. İşte ebeveynlere tavsiyeler.Yetişkinlerin yaklaşık yüzde 80'i 25 yaşından önce borç sarmalına giriyor, bu da erken yaşta finansal eğitimin önemini gösteriyor.Harçlık için altın kurallar- Ödemeleri düzenli ve zamanında yapın, çocuğunuzun size hatırlatması gerekmesin - Paranın ne için ve ne kadar süre yetmesi gerektiğini belirleyin, avans ödemeyin - Çocuğunuzun parasını ne için harcadığını kontrol etmeyin, özgürce harcayabilmeli - Çocuklarınıza başkalarına borç vermemeyi veya borç almamayı öğretin - Çocukla gerçek para ile kumar oynamayın veya bahse girmeyin - Harçlığı bir eğitim aracı olarak kullanmayın, notlara veya performansa bağlamayınPara yönetimini öğretmekDijital bankacılık çağında bile kumbara hala önemli bir araç. Çocuklara paranın birikimini somut olarak gösteriyor. Farklı bölmeli kumbaralar, çocukların paralarını bölümlere ayırmayı ve önceliklendirmeyi öğrenmelerine yardımcı oluyor.Ortaokulun sonlarına doğru çocuklarınıza dijital ödeme yöntemlerini anlatın. 12 yaş ve üstü çocuklar için Twint'te ön ödemeli bir hesap oluşturmak, elektronik para dünyasına giriş için iyi bir başlangıç olabilir.Önerilen harçlık miktarlarıİsviçre Bütçe Danışmanlığı Derneği'nin önerileri:1. sınıf: Haftalık 3 frank 2. sınıf: Haftalık 4 frank &nbsp; 3. sınıf: Haftalık 5 frank 4. sınıf: 15 frank, iki haftada bir 5. sınıf: 18 frank, iki haftada bir 6. sınıf: 20 frank, iki haftada bir 7. sınıf: Aylık 50 frank 8. sınıf: Aylık 60 frank 9. sınıf: Aylık 70 frankOrtaokuldan itibaren harçlığa ek olarak telefon, kıyafet, kuaför ve moped gibi giderler için bütçe belirlenmesi öneriliyor.

Çocuklara harçlık vermenin püf noktaları

Jungfraujoch'ta 3400 metre yükseklikte açılan yeni radyoaktivite ölçüm istasyonu, Avrupa'nın en yüksek istasyonu olma özelliğini taşıyor. Federal Sağlık Ofisi (BAG) tarafından işletilen istasyon, hava radyoaktivitesini sürekli olarak izleyerek olası bir acil durumda halkı uyarmayı hedefliyor.

3400 metre yükseklikte nükleer gözetim

Uluslararası izleme ağının parçasıİstasyon, yurtdışından İsviçre'ye ulaşabilecek radyoaktif bulutların hızlı bir şekilde tespit edilmesi ve sınıflandırılması için tasarlandı. BAG Proje Lideri Sybille Estier, Ukrayna'daki savaş da dahil olmak üzere mevcut siyasi dünya durumu nedeniyle riskin arttığını belirterek, "Ne yazık ki, Avrupa'daki nükleer tesislere saldırı ve radyoaktif maddelerin salınması riski arttı" dedi.Ölçüm yöntemiİstasyon, günde iki kez iletilen ve halka açık olan verilerle sürekli olarak çalışıyor. Sistem, havayı emiyor, filtreliyor ve bir dedektör aracılığıyla radyoaktiviteyi ölçüyor. Estier, "Sadece radyoaktivite ölçülmüyor, aynı zamanda maddeler ve konsantrasyonları da belirleniyor. Havada ne olduğu ve konsantrasyonun ne kadar yüksek olduğu tam olarak biliniyor" diye açıkladı.Maliyet ve bakımYeni ölçüm istasyonunun geliştirme ve satın alma maliyetleri 450.000 frank olarak gerçekleşirken, yıllık bakım maliyetleri yaklaşık 30.000 frank olarak belirlendi. İstasyon, İsviçre'deki ölçüm ağındaki bir boşluğu dolduruyor.Önceki yöntemlerDaha önce radyoaktif bulutları tespit etmek için Tiger savaş uçakları kullanılıyordu, ancak bu uçakların 2027'de hizmet dışı kalacak olması yeni bir çözüm gerektiriyordu. Jungfraujoch'taki istasyon, yeni askeri uçaklar veya test uçuşları için insansız hava araçları donatmanın daha uygun maliyetli bir alternatifi olarak görülüyor.

Avrupa'nın en yüksek radyoaktivite ölçüm istasyonu İsviçre'de açıldı

İsviçre'deki eğitimciler, giderek daha fazla çocuğun motor beceri eksiklikleri ve temel yetenek yetersizlikleri gösterdiğini bildiriyor. İsviçre'nin en üst düzey okul müdürü Thomas Minder, sosyal medya platformlarına yönelik sert önlemler alınması gerektiğini savunuyor.

Sosyal medya yasağı tartışması

Sosyal medya için yaş sınırı önerisiThomas Minder, "Bence sosyal medya reşit olmayanlar için yasaklanmalı" diyor. Yetişkinlerin bile bu programlarla sağlıklı bir şekilde başa çıkmakta zorlandığını belirten Minder, "Gerçekten, henüz gelişimini tamamlamamış çocuklarımızın beyinlerini etkilemek için algoritmalar geliştirilmesini istiyor muyuz?" sorusunu yöneltiyor.Okullar evdeki açıkları kapatmak zorundaMinder, ebeveynleri suçlamak istemediğini ancak günümüz toplumunun bir sonucu olarak okulların, evde oluşan açıkları kapatmak zorunda kaldığını ifade ediyor. Aşırı korumacı "helikopter ebeveynler" ve erken yaşta başlayan aşırı ekran süresi, çocukların gelişimindeki en büyük sorunlar arasında gösteriliyor.Okullar harekete geçiyorBirçok İsviçre okulu, bu sorunlarla mücadele etmek için önlemler almaya başladı:<ul><li>Zürih'teki Rämibühl Kampüsü'ndeki Realgymnasium, yeni eğitim yılında sınıflarda cep telefonu yasağı getirdi</li><li>Nidwalden kantonunda, ilk ve ortaokul öğrencileri için özel telefon, tablet ve laptop kullanımı yasaklandı</li><li>Köniz BE'de dokuzuncu sınıfa kadar olan okullarda cep telefonları kilitli dolaplarda saklanıyor</li></ul>Öğrencilerden karışık tepkilerUygulamalara öğrencilerden karışık tepkiler geliyor. Bazı öğrenciler teneffüslerdeki iletişimin daha canlı hale geldiğini belirtirken, diğerleri daha fazla özerklik istiyor ve acil durumlarda ulaşılamama endişesi taşıyor.

İsviçre'de okullar cep telefonu yasağıyla sorunlara çözüm arıyor

Başarısız tedaviler veya doktor hataları sonrasında sağlık sigortaları, hastanelere veya personele karşı dava açmaktan kaçınıyor. Bu durumun maliyeti prim ödeyenlere yansıyor.

Sağlık sigortaları dava açmaktan kaçınıyor

Anna Meier'in (isim bilinmektedir) hayatı bir kolonoskopi işlemi sonrasında tamamen değişti. Elektrikle ısıtılan bir probla bağırsağı yanlışlıkla delinen Meier'in bağırsağının bir kısmı ameliyatla alınmak zorunda kaldı. O tarihten beri sürekli tedavi, ağrı kesici ve bakıma ihtiyaç duyuyor - ve hayatının sonuna kadar da duyacak.Sigorta şirketi dava açmıyorMeier, hastaneye karşı hukuki yollara başvurmasına rağmen, sağlık sigortası SWICA dava açmak istemiyor. Meier, "Sigorta şirketimin hiçbir ilgisi yok, bu durum bizi şüphelendiriyor" diyor. Sonuç olarak, hastanenin sorumluluk sigortası yerine maliyeti sigorta şirketi - yani prim ödeyenler - karşılıyor.Sadece ilk yıldaki tedavi maliyetleri 70.000 frankı aşarken, her yıl yeni masraflar ekleniyor.Dava maliyetleri yüksekSWICA, güvenilir doktorunun bir dikkatsizlik ihlali bulgusuna rastlamadığını belirtti. Bağırsak delinmesinin bu tür bir işlemde ortaya çıkabilecek bir komplikasyon olduğunu ifade etti. Ancak uzmanlar, sigorta şirketlerinin davalardan kaçınmasının başka nedenleri olduğunu belirtiyor.Prio Swiss Sigorta Şirketleri Birliği'nden Dirk Meisel, "Tıbbi sorumluluk davaları İsviçre'de zahmetli ve risklidir. Delil toplama son derece zordur" diyor. Bir dava açmanın pahalı tıbbi raporlar gerektirdiğini, yüksek araştırma maliyetleri oluşturduğunu ve genellikle yıllar sürdüğünü ekliyor.Prim ödeyenler sonunda bedeli ödüyorSigorta şirketleri, beklenen dava maliyetleri karşılamaları gereken miktardan yüksek olduğunda, tazminat talebinden vazgeçiyor. İsviçre Sigorta Birliği SVV'den Thilo Kleine, "Zaman, sinir ve maliyetten tasarruf etmek için mahkeme dışı anlaşmalar yaygındır" diye belirtiyor.Sonuç olarak, yüksek ispat yükümlülüğü sigorta şirketleri için bir maliyet oluşturuyor ve bu maliyetin nihai bedelini prim ödeyenler ödüyor.

Cerrahi hataların bedelini prim ödeyen sigortalı ödüyor

İsviçre Ulusal Konseyi’nde Merkez Partisi, oylamaların %92’sinde çoğunluğun tarafında yer alarak dikkat çekici bir duruma imza attı. 

“Merkez”de olmanın gücü

Genel tabloya bakıldığında ise parlamento önceki döneme göre biraz daha sağa kaymış durumda.RTS’nin yasama döneminin ortasında yayımladığı verilere göre bu oran, partinin parlamentodaki belirleyici konumunu açıkça ortaya koyuyor. Merkez Partisi’nin bu başarısının sırrı, tam da isminde saklı: Siyasi yelpazenin ortasında yer alması, neredeyse tüm önemli kararların geçiş noktası olmasını sağlıyor.<ul><li>Sağ partiler olan UDC ve PLR, projelerini ilerletmek için Merkez’in desteğini almak zorunda.</li><li>Sol partiler de önerilerini geçirebilmek için Merkez’i ikna etmeden çoğunluğu elde edemiyor.</li></ul>En yaygın ittifak: Üçlü sağ blok Ulusal Konsey’de en sık görülen ittifak, üç sağ eğilimli partinin (PLR, UDC ve Merkez) oluşturduğu “burjuva koalisyonu.” Bu ittifak, bazen Yeşil Liberallerin desteğini de alarak, tüm oylamaların yaklaşık %40’ında belirleyici roloynuyor. Merkez ile solun iş birliği ise daha nadir görülüyor ve sadece %10 oranında çoğunluğa ulaşabiliyor.Parlamento sağa kayıyor 2023 seçimlerinde UDC’nin sandalye sayısının artmasıyla birlikte, Ulusal Konsey önceki döneme göre daha sağa eğilimli bir tablo çiziyor. Buna rağmen Merkez Partisi, yalnızca sağla değil, farklı kanatlarla da iş birliğine açık olduğunu vurguluyor.“Amacımız en geniş uzlaşıyı sağlamak” Cenevreli Merkez Partisi milletvekili Vincent Maitre, partiler arası iş birliğinin önemine dikkat çekerek şunları söylüyor:<blockquote>“Biz dosyalar üzerinden çalışıyoruz. Amacımız, mümkün olan en fazla desteği toplayarak en tatmin edici çözüme ulaşmak.”</blockquote>Maitre, partisinin “merkezde ama merkeze yakın sağ eğilimli” bir çizgide olduğunu belirterek, PLR gibi partilerle anlaşmanın daha doğal ve kolay olduğunu, solun soluyla ise uzlaşmanın daha zor olduğunu da ekliyor.İsviçre’de siyasi dengelerin merkezinde yer alan Merkez Partisi, bu stratejik konumunu ustalıkla kullanarak yasama süreçlerinde kilit rol oynuyor. Bu durum, önümüzdeki seçimlere giderken partinin belirleyici gücünü koruyacağınaişaret ediyor.

Ulusal Konsey’de Merkez Partisi’nin ezici etkisi: Oylamaların %92’sinde çoğunlukla birlikte

İsviçre’de işverenlerin çalışanlarının güvenliğini sağlama yükümlülüğü yasal olarak zorunlu olsa da, iş kazaları hâlâ yaygın ve yüksek maliyetlere yol açıyor. 

Çalışanlarının güvenliği

İsviçre’de en tehlikeli meslek, açık ara ormancı ve odunculuk (bûcheron) işi. Motorlu testere kullanımı, düşen dallar, engebeli araziler ve vinçle çalışma gibi birçok risk barındıran bu meslekte 2023 yılında her beş çalışandan biri iş kazası geçirdi.&nbsp;RTS’nin Basik programı, ülkenin en riskli mesleklerini mercek altına aldı. SUVA verilerine göre bu oran, odunculuğu ülkenin en tehlikeli mesleği haline getiriyor.Valais kantonundaki Saint-Maurice’te bulunan Cime de l'Est orman işletmesi, yaklaşık 2000 hektarlık alanı yönetiyor. Burada yaralanan ve yerine yenisi konamayan her işçi, şirkete günde 400 ila 500 frank arasında ek maliyet anlamına geliyor. Ekip şefi Julien Croset, “On yıldan fazla bu işi yapıp da kaza geçirmemiş bir ormancı yoktur” diyor. Croset, güvenlik önlemlerine büyük önem verdiklerini, SUVA tarafından belirlenen kurallara uyduklarını ve her zaman en az iki kişi halinde çalıştıklarını vurguluyor: “Ormanda tek başına bayılırsanız kimse size yardım edemez.”<h3>En tehlikeli 10 meslek listesinde kimler var?</h3>Ormancıların ardından en riskli meslekler arasında spor koçları, inşaat işçileri, marangozlar, iş danışmanları, çöp ayrıştırma personeli ve belediye temizlik/paysaj görevlileri de yer alıyor.İsviçre’de en tehlikeli 10 meslek:<ol><li>Ormancı / oduncu</li><li>Spor koçu</li><li>Şantiyede uzman işçi</li><li>İnşaat işçisi</li><li>Marangoz</li><li>İş ve istihdam danışmanı</li><li>İnşaat mühendisi / altyapı işçisi</li><li>Çiftçi / avcı</li><li>Çöp ayrıştırma görevlisi</li><li>Belediye çalışanı / peyzaj işçisi</li></ol><h3>2023’te kazaların maliyeti: 6,9 milyar frank</h3>Avrupa genelinde her gün ortalama 12 kişi iş yerinde hayatını kaybediyor. İsviçre’de ise 2023 yılında 286.000 iş kazası ve 607.000 mesai dışı kaza kayıtlara geçti. Bu olayların toplam maliyeti 6,9 milyar franka ulaştı. SUVA, kantonlar ve diğer kurumlar, kazaları azaltmak için düzenli saha kontrolleri yapıyor.Bazı kantonlar, ulusal güvenlik tavsiyelerinin ötesine geçerek ek önlemler alıyor. Örneğin Valais’de sıcak çarpmasını önlemek için işçilere alarm bilekliği takılarak yeni bir uygulama test edildi.<h3>Eğitim ve farkındalık kazaları azaltıyor</h3>Cenevre kantonundaki Satigny’de faaliyet gösteren Blanchisserie du Léman çamaşırhanesi, cirosunun %1’ini iş güvenliğine ayırıyor. Günde 35 ton çamaşır yıkanan tesiste yönetim, çalışanlarını büyük makinelerle çalışma ve doğru hareket teknikleri konusunda özel ergonomi eğitimleriyle destekliyor.Şirketin üretim sorumlusu Daniel Joseph, “Çalışanlarımızın güvenliğini sağlamak için her gün iki kez tüm çalışma alanlarını geziyorum” diyor.<h3>Gençlere erken yaşta eğitim</h3>LAA (İş Kazaları Önleme Dairesi) ise genç çalışanları hedef alan “Safe at Work” kampanyalarıyla farkındalık yaratmaya çalışıyor. Oyunlar, sosyal medya ve festivaller üzerinden yürütülen bu kampanyalar, gençlerin güvenlik bilincini erken yaşta kazanmalarını amaçlıyor. LAA Direktörü Sandrine Spina, “Eğitimin başında bu bilinci kazanmış gençler, yetişkinlikte iş güvenliğine çok daha dikkat eden çalışanlar olur” diyor.İsviçre’de iş kazalarının önlenmesi için işverenlerin yasal yükümlülükleri sürerken, eğitim ve farkındalık çalışmaları kazaların ve milyarlarca franklık maliyetin azaltılmasında kilit rol oynuyor.

İsviçre’de en tehlikeli 10 meslek: Ormancılar ilk sırada

Mesleki eğitim alan gençler, siyasetten giderek daha fazla uzaklaşıyor. Lozan Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre, bu gençler kendilerini seçilmiş kişilerde temsil edilmiş hissetmiyor ve siyasetin sadece “uzmanlara ait bir alan” olduğunu düşünüyor.

Topluma aidiyet hissetmek

Araştırmanın ortak yazarlarından Vanessa Juarez, siyasette yer almanın ve oy vermenin genç çıraklar için “göründüğünden daha karmaşık” bir süreç olduğunu söylüyor. 2021-2022 yılları arasında Romandie bölgesinde görüştükleri 99 gençle yapılan çalışmada, oy vermenin sadece teknik bir eylem olmadığını belirtiyor:<blockquote>“Oy vermek, devlete ve topluma aidiyet hissetmek, sesinin duyulduğunu ve topluluk için iyi bir şey yaptığını hissetmektir.”</blockquote><h3>“Bizi kimse duymuyor” hissi</h3>Ancak araştırmaya katılan gençler, kendilerini duyuramadıklarını düşünüyor. Çoğu, “Genç olduğumuz ve çırak olduğumuz için sesimizi kimse duymuyor” diyor ve bu nedenle toplumda değersizleştirildiklerini hissediyorlar.Ayrıca, siyasetteki temsilcilerin kendilerine benzemediğini düşünüyorlar:<blockquote>“Siyasetçiler yaşlı, beyaz, takım elbiseli adamlar… Lüks arabalara biniyorlar ve kitap diliyle konuşuyorlar. Biz onlarda kendimizi göremiyoruz.”</blockquote><h3>“Siyaset uzmanlara ait” algısı</h3>Çırakların birçoğu, siyasetin yüksek eğitimli, bilgi sahibi insanlara ait bir alan olduğunu düşünüyor ve kendilerini yeterli görmüyor. Bu durum, parlamentolarda ve seçimlerde yüksek eğitimlilerin aşırı temsil edilmesine yol açıyor. Vanessa Juarez, bunun demokrasinin temelleri açısından ciddi bir sorun olduğuna dikkat çekiyor.<h3>Gençlerin çözüm önerileri</h3>Gençler siyasete ilgi duymak için daha fazla eğitim ve pratik alan istiyor. Önerileri arasında:<ul><li>Yurttaşlık bilgisi dersleri,</li><li>Fikir oluşturmayı ve tartışmayı öğreten atölyeler,</li><li>Siyasetçileri tanıma ve siyasi kurumları yerinde görme imkânı gibi uygulamalar var.</li></ul>Amaç, siyaseti soyut ve uzak bir alan olmaktan çıkarıp “yaşayan bir şey” hâline getirmek.<h3>“Kapı açık”</h3>Gençlerin bu yaklaşımına yanıt veren Ulusal Konsey üyesi Philippe Nantermod ise siyasete atılmanın sandıklarından daha kolay olduğunu vurguluyor:<blockquote>“Siyasi partiler sayesinde bu kapı herkese açık. Aileden gelen bir siyasi geçmişiniz olmasa bile adım atabilirsiniz.”</blockquote>Ancak Nantermod, partilere duyulan güvensizliğin demokrasiye ciddi zarar verdiğini belirterek, “Partiler, demokratik tartışmanın yapıldığı yerdir” diyor.Araştırma, siyasetin genç çıraklar için daha kapsayıcı hâle gelmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Aksi hâlde, demokrasinin temel taşı olan katılım giderek daha az sayıda insanla sınırlı kalacak gibi görünüyor.

Genç çıraklar neden siyasetten uzaklaşıyor?

İsviçre'nin çeşitli kentlerinde binlerce öğrenci, federal hükümetin öğrenim harçlarını artırma planlarını protesto etti. Bern'deki Federal Meydan'da düzenlenen gösteride 2000'den fazla öğrenci, yükseköğretimdeki tasarruf önlemlerine karşı tepkisini dile getirdi.

"Eğitim pahalılaşmasın" diye yürüdüler

35.000 imzalı dilekçeİsviçre Öğrenci Birlikleri Federasyonu (VSS), federal şansölyeliğe 35.000'e yakın imza içeren bir dilekçe sundu. Dilekçede, hükümetin 2027 tasarruf paketi kapsamında öğrenim harçlarını yerli öğrenciler için iki katına, yabancı öğrenciler için ise dört katına çıkarma planına karşı çıkıldı."Fırsat eşitliğine saldırı"VSS Eşbaşkanı Julia Bogdan, "Bu, fırsat eşitliğine doğrudan bir saldırıdır. Gelecekte sadece parası olanlar değil, en fazla yeteneğe, azme veya bilgiye sahip olanlar okuyabilecek" dedi. Federasyon, eğitimde yapılacak tasarrufların gelecekte uzman sıkıntısı, daha az sosyal hareketlilik ve İsviçre'nin inovasyon merkezi olarak zayıflaması riski taşıdığını vurguladı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/05910cfda1941a473def94b03.jpg" width="1024" height="576"></figure>Ülke genelinde eylemlerProtestolar sadece Bern'le sınırlı kalmadı. Zürih'te Helvetia Meydanı'nda 700 kişi, Lausanne'da üniversite kampüsünde 150 kişi ve Basel'de de benzer eylemler düzenlendi. Gösteriler, federal hükümetin tasarruf planlarına karşı ulusal bir eylem gününün parçasıydı.Araştırma fonları da tehlikedeTasarruf önlemleri kapsamında Ulusal Fon'daki kesintiler de eleştiriliyor. VPOD sendikasına göre, fonların planlandığı gibi azaltılması, 2026-2028 yılları arasında 700 araştırma projesinin ve 2000 iş yerinin finansmansız kalmasına yol açabilir.

2000'den fazla öğrenci harç zamlarını protesto etti

İsviçre'nin önde gelen sağlık sigortası şirketlerinden Groupe Mutuel, bir yan kuruluşu aracılığıyla işlettiği iki internet sitesinde 65 yaş üstü kişileri dışladı.

65 yaş üstünü sistemden dışladılar

Groupe Mutuel sigorta şirketi, 65 yaş üstü kişileri iki online platformdan dışladı. Uygulama, temel sigorta kapsamında bile yaş ayrımcılığı yapıldığı şüphesi doğurdu.krankenkassenvergleich-online.ch ve krankenkassenprämien-schweiz.ch adlı siteler, ilk bakışta sıradan sigorta primi karşılaştırma portalları gibi görünüyordu ancak Groupe Mutuel'e ait oldukları ancak dikkatli bakınca anlaşılabiliyordu.Temel sigortada yaş sınırı skandalıPlatformlarda, 65 yaş üstü kişilerin sözde temel sigorta karşılaştırma formunu dolduramadığı belirlendi. Tüketici Koruma Vakfı'ndan Sarah Lengyel, "Groupe Mutuel'ün özellikle daha genç ve istatistiksel olarak daha sağlıklı insanları almak istediği izlenimi oluşuyor" dedi. Bu kişilere aynı zamanda ek sigorta da satılabiliyor.Yasal zorunluluk ihlaliSigorta şirketleri ek sigortalarda kendi kurallarını koyabilirken, temel sigortada kabul zorunluluğu bulunuyor. Şirketler, yaş, cinsiyet ve sağlık durumundan bağımsız olarak tüm hastaları temel sigorta kapsamına almak zorunda. Bu nedenle Groupe Mutuel'ün "yaş giyotini" uygulaması soru işaretleri yarattı.Şirketin tepkisiSRF'nin Tüketici Programı "Espresso"nun soruları üzerine Groupe Mutuel hızla tepki gösterdi. Yan kuruluş Neosana AG'nin iki portalı kaldırdığını açıklayan şirket, "Bu uyarının web sitelerine nasıl ulaştığını içeren analiz yapacağız. Yaşa göre dışlama şirketimizin anlayışına uygun değil" ifadelerini kullandı.Bağımsız karşılaştırma önerisiUzmanlar, bağımsız prim karşılaştırması için federal hükümetin Priminfo.ch sitesini ve Tüketici Koruma Vakfı'nın hizmetlerini öneriyor. Ticari portalların çoğunun belirli sigorta şirketleri adına hareket ettiği ve özellikle ek sigorta satmaya odaklandığı belirtiliyor.

Groupe Mutuel yaşlıları dışladığı için açıklama yapmak zorunda kaldı

Federal İstatistik Ofisi, 2027'den itibaren ilkokul çağındaki çocuk sayısının düşmeye başlayacağını tahmin ediyor. Bu durumun, ilkokul öğretmenlerine olan ihtiyacı önemli ölçüde azaltması bekleniyor.

İsviçre'de öğretmen ihtiyacı

Buna göre, ilk sekiz okul yılındaki öğrenci sayısının yakında artmayı bırakacağı ve 2025-2034 yılları arasında ülke genelinde yüzde 7 veya yaklaşık 52.000 çocuk azalacağı belirtildi.Öğretmen ihtiyacında düşüşBFS'nin referans senaryosuna göre:<ul><li>İlkokullardaki öğretmen sayısı yüzde 6 (4500 kişi) azalacak</li><li>Yeni öğretmenlere olan talep belirgin şekilde düşecek</li><li>2022 ve 2023'te 6000 yeni öğretmen istihdam edilirken, bu yıl 5000 olacak</li><li>2034'te bu sayı 3000'e düşecek (yüzde 40 azalma)</li></ul>Bölgesel farklılıklar2032 itibarıyla, nitelikli öğretmen arzının neredeyse her yerde ihtiyacı karşılaması bekleniyor. Ancak Kuzeybatı İsviçre bölgesinde yeni öğretmen bulmak zor olmaya devam edebilir. Bu bölgede 2034 yılında yeni eğitim almış ilkokul öğretmeni eksikliği yaşanabilir.İhtiyatlı yorum gerekiyorBFS, ilkokulların kaç yeni öğretmene ihtiyaç duyacağını tahmin etmenin karmaşık olduğunu belirtiyor. Öğretmenlerin okul hizmetinden ayrılma zamanları, yarı zamanlı çalışma veya ebeveynlik nedeniyle kariyer kesintileri gibi birçok faktörün dikkate alınması gerekiyor. Model sonuçlarının dikkatle yorumlanması ve eğilimler olarak anlaşılması gerektiği vurgulanıyor.

Doğum oranlarındaki düşüş öğretmen sıkıntısını hafifletebilir  Federal

Çok partili bir ittifak, bireysel vergilendirme reformuna karşı 65.000'den fazla imza toplayarak referandum başvurusunda bulundu. İttifak, reformun aileleri ve orta sınıfı daha fazla vergilendireceğini iddia ediyor.

Vergi reformu referandumla halka gidiyor

Merkez Parti, SVP, EVP, EDU, İsviçre Çiftçiler Birliği ve Aile 3Plus çıkar grubundan oluşan geniş bir ittifak, bireysel vergilendirme reformuna karşı referandum başvurusu için gerekli olan 50.000 imzadan 15.000 fazlasını topladı. Reformun muhtemelen Mart 2026'da halk oylamasına sunulacağı belirtildi.İttifakın argümanlarıReferandum ittifakı, bireysel vergilendirme reformunun şu sorunları beraberinde getirdiğini öne sürüyor:<ul><li>Aileleri, bekarları ve orta sınıfı daha fazla vergilendirecek</li><li>Yüksek gelirli çift gelirli hanelere avantaj sağlayacak</li><li>Evlilik cezasını ortadan kaldırmayacak</li><li>Ücretsiz emeği görmezden gelecek</li><li>Vergi sistemini karmaşık hale getirecek</li></ul>Ekonomik etkilerİttifaka göre, özellikle tek gelirli veya gelir farkı yüksek evli çiftler, benzer gelire sahip çiftlere kıyasla çok daha yüksek vergiler ödemek zorunda kalacak. Sistemin, ailelerin önemli katkılarını, özellikle ebeveynlerden birinin ücretsiz iş yapmasını dikkate almadığı belirtiliyor.Bürokratik yükBireysel vergilendirmenin büyük bir bürokrasi canavarı olduğu iddia ediliyor. Evli çiftlerin iki ayrı vergi beyannamesi doldurmak zorunda kalacağı, bunun da yılda yaklaşık 1.7 milyon ek vergi beyannamesi anlamına geleceği ifade ediliyor. Bu durumun büyük idari yük, yüksek maliyetler ve eşler arasında yıllık varlık paylaşımı zorunluluğu getireceği vurgulanıyor.

Bireysel vergilendirmeye karşı referandum: 65 bin imza toplandı

Bern kantonunda yaşayan 55 yaşındaki bir adam, karısının vefatından sonra borçları miras almamak için yasal süre içinde mirası reddetti. Ancak Helsana sigorta şirketi, yaklaşık 8000 frank tutarındaki prim ödemeleri ve katkı payları için adamı sorumlu tutmaya devam ediyor.

Mirası reddetti ama borçtan kurtulamadı

Dayanak: Dayanışma sorumluluğuAdam mirası resmen reddetmesine rağmen, Helsana Medya Sözcüsü Urs Kilchenmann dayanaklarını şu şekilde açıklıyor: "Talep miras hukukuna değil, Medeni Kanun'un 163. ve 166. maddelerine dayanan dayanışma sorumluluğuna dayanıyor. Evli çiftler, bir hanenin temel ihtiyaçlarından - ortak bir hane varsa sağlık sigortası da dahil - müştereken sorumludur."Yasal boşlukSosyal sigorta uzmanı Kaspar Gehring, sigorta şirketlerinin argümanını doğru buluyor: "Yasama organı, prim kayıplarının olmamasını sağlamak istedi. Sağlık sigorta şirketlerinin iyi finanse edilmesinin önemli olduğu düşünülüyor." Ancak Bern Borç Danışmanlığı avukatı Nora Goll, bunun potansiyel bir borç tuzağı olabileceği konusunda uyarıyor.Pratik çözüm önerileriUzmanlar, bu durumdaki kişilere şu tavsiyelerde bulunuyor:<ul><li>Resmi bir borç danışmanlığına başvurun</li><li>Denkleştirme ofisine başvurarak merhum kişinin prim indirimi hakkı olup olmadığını kontrol edin</li><li>Sigorta şirketiyle ödeme planı için müzakere edin</li></ul>Miras reddinin sınırlarıOlay, miras reddinin her zaman tüm borç yükümlülüklerinden kurtulmayı sağlamadığını gösteriyor. Zorunlu temel sigorta kapsamındaki borçlar, eşler arasındaki dayanışma sorumluluğu kapsamında ödenmek zorunda kalınabiliyor.

Ölen eşin sağlık sigortası faturaları ödenmek zorunda

Federal Konsey, Ukraynalı sığınmacılara S koruma statüsü verilmesinde yeni bir uygulama başlatıyor. Artık menşei bölgelere göre farklı değerlendirme yapılacak ve geri dönüşün makul olduğu bölgelerden gelenler için sınır dışı kararı verilebilecek.

Ukrayna krizi

Güvenli kabul edilen bölgelerFederal Konsey, şu anda Volyn, Rivne, Lviv, Ternopil, Transcarpathia, Ivano-Frankivsk ve Chernivtsi bölgelerine dönüşün makul olduğunu değerlendiriyor. SRF Federal Meclis Muhabiri Dominik Meier, "Bir büyüklük sırası vermek gerekirse: Bugün İsviçre'de bulunan ve S statüsüne sahip mültecilerin sadece yüzde onundan biraz fazlası, federal hükümetin artık güvenli olarak değerlendirdiği bölgelerden geliyor" diyor.Mevcut statü sahipleri etkilenmeyecekYeni kural 1 Kasım'dan itibaren geçerli olacak, ancak halihazırda S statüsüne sahip olanlar bu kısıtlamadan etkilenmeyecek. Federal Konsey ayrıca S koruma statüsünün en erken Mart 2027 başında kaldırılmasına karar verdi.Bireysel değerlendirme devam edecekGöç Sekreterliği (SEM), her başvuruyu bireysel olarak değerlendirmeye devam edecek. SEM, bir kişinin geri dönüşün makul olduğu bir bölgeden geldiği gerekçesiyle bir koruma başvurusunu reddederse, sınır dışı kararı çıkarılacak. Ancak sınır dışı etmenin bireysel durumda mümkün olmaması veya makul görülmemesi halinde, kişi İsviçre'de geçici olarak kabul edilecek.Diğer seçeneklerYeni kurallar uyarınca S statüsü alamayan Ukraynalılar sığınma başvurusunda bulunabilir veya kısıtlama olmayan AB ülkelerine gidebilir.

Ukraynalı mülteciler için yeni kural: S statüsü artık menşei bölgeye bağlı

Lozan Belediyesi, 2024–2033 Işık Planı kapsamında önemli bir adım atarak Pazartesi gününden itibaren yedi kent parkında gece aydınlatmasını tamamen kapatıyor. Gece az kullanılan bu parklar, biyolojik çeşitliliği teşvik etmek ve ışık kirliliğini azaltmak amacıyla karanlığa bırakılacak.

Belediyenin stratejisi

Kent yetkilileri, bu uygulamanın özellikle yarasalar, kurbağalar, ateşböcekleri ve ışık böcekleri gibi gece faunasına önemli fayda sağlayacağını belirtiyor.Karanlığa bırakılacak parklar Uygulama kapsamında Montriond Tepesi, Montétan küçük parkı, Pré-des-Casernes Parkı, Gottettaz yürüyüş yolu, Sauvabelin Gölü çevresi, Sauvabelin Tepesi’ne çıkan bazı yollar ve Elysée Parkı tamamen karanlığa gömülecek. Bu alanlar, kentin biyolojik çeşitlilik eylem planına uygun şekilde “bilinçli karanlık bölgeler” olarak düzenlenecek.Bu bir yıllık pilot proje süresince, tıpkı daha önce 120’den fazla sokak lambasının kaldırıldığı ve 500’ünün gece yarısından sonra kapatıldığı fuar alanlarında olduğu gibi, vatandaşların görüşleri de toplanacak.Üç farklı park kategorisi Belediyenin stratejisi, parkları kullanım durumuna göre üç kategoriye ayırıyor:<ul><li>“Korunan” parklar: Ekolojik değeri yüksek ve gece az kullanılan alanlar. Örneğin Gottettaz yürüyüş yolu gibi yerlerde aydınlatma tamamen kaldırılacak.</li><li>“Geçiş” parkları: Yaya geçiş noktası olarak kullanılan parklar. Burada ışıklar yalnızca hareket sensörleriyledevreye girecek ve sıcak renkli ışık kullanılacak. Örnek: Milan Parkı.</li><li>“Canlı” parklar: Gece sosyalleşme alanı olarak kullanılan parklar. Buradaki ışıklar tamamen kapatılmayacak, ancak daha sıcak tonlarda ve gece ilerledikçe azalan bir aydınlatma sistemi uygulanacak. Örnek: Montbenon Meydanı.</li></ul>Bilimsel izleme ve etkiler Sauvabelin Gölü çevresinde kamu binalarının ve otobüs duraklarının aydınlatması gece 00:30’a kadar açık kalacak; göl çevresi ve tepeye giden yollar ise tamamen karartılacak.Bourget Parkı’nda, özellikle ateşböceklerini korumak için Vidy yolu üzerindeki aydınlatma kaldırılacak; yalnızca “UNIL-EPFL” ve “Parc Bourget” durakları ışıklandırılmaya devam edecek.Uygulamanın etkilerini ölçmek üzere, Vaud Kantonu Yarasaları Koordinasyon Merkezi (CCO) ile işbirliği yapılarak bilimsel bir takip başlatıldı. İlk raporlar, yeşil alanlara karanlığın geri kazandırılmasının ve bu karanlık alanların birbirine bağlanmasının ekosistem açısından ne kadar önemli olduğunu ortaya koydu. Gözlemler 2027 yılına kadarsürecek.

Biyolojik çeşitlilik için Lozan’daki yedi park karanlığa bürünüyor

Referans faiz oranının 1,25'e düşmesiyle birçok kiracı kira indirimi talep etme hakkına sahip. Kiracılar Derneği'nden Larissa Steiner, haklarını kullanmak isteyen kiracılara tavsiyelerde bulunuyor.

Referans faiz düştü

Referans faiz oranını yüzde 1,50'den yüzde 1,25'e düşürmesiyle birçok kiracı kira indirimi talep etme hakkı kazandı. Ancak birçok kiracı, ev sahipleriyle ilişkilerinin bozulacağı endişesiyle bu hakkını kullanmaktan çekiniyor.Hak talebinden çekinmeyinKiracılar Derneği'nden Larissa Steiner, kiracıların haklarını kullanmaktan çekinmemeleri gerektiğini belirtiyor. "Kiracıların kira indirimi talep etmelerini kesinlikle öneriyorum" diyen Steiner, öncelikle kiracıların kira indirimi hakkı olup olmadığını kontrol etmelerini tavsiye ediyor.Hesaplama önemliSteiner, ev sahiplerinin referans faiz oranındaki düşüşü kiracılara aktarmakla yükümlü olduğunu, ancak enflasyon ve genel maliyet artışlarını da kiraya yansıtabildiğini hatırlatıyor. Bu iki faktörün uzun süredir ayarlanmamış olması durumunda, referans faiz indiriminin etkisinin dengelenebileceği veya daha yüksek bir kiraya bile yol açabileceği uyarısında bulunuyor.Yasal hak vurgusuBirçok kiracının sözleşmeye bağlılık nedeniyle kira indirimi talep etmekten çekindiğini belirten Steiner, "Bu his için hiçbir neden yok. Açık bir yasal hak var. Ve bu hak karşılıklı. Referans faiz oranı tekrar yükseldiğinde, ev sahiplerinin de artış talep etme hakkı var" diye konuşuyor.İntikam endişesi yersizBüyük emlak yönetim şirketlerinin referans faiz ayarlamasını otomatikleştirdiğini belirten Steiner, çoğu özel ev sahibinin de indirimleri doğru şekilde ilettiğini ifade ediyor. Ancak kiracıların indirimin yasal ölçüde verilip verilmediğini kontrol etmelerinin önemli olduğunu vurguluyor.

Kira indirimi talep etmekten çekinmeyin!

Beobachter danışma merkezine göre, mirasla ilgili en yaygın endişe sadece borç miras kalma korkusu. Mirası reddetmek isteyen varislerin sadece üç ay gibi kısa bir süresi bulunuyor. 

Yasal süre 90 gün

Bu süre kaçırıldığında, miras kabul edilmiş sayılıyor ve varisler miras bırakanın bilinen ve bilinmeyen tüm borçlarından kişisel varlıklarıyla sorumlu hale geliyor.Bilgi eksikliği riskiVarisler genellikle miras bırakan kişinin mali durumunu tam olarak bilmiyor. Bu nedenle hızlı bir şekilde finansal duruma genel bir bakış elde etmek gerekiyor. Son vergi beyannamesi ve güncel hesap ekstreleri bu konuda yardımcı olabiliyor.Yasal süreçMirasın reddi için yapılması gerekenler:<ul><li>Üç aylık yasal süre içinde mirası resmi olarak reddetmek</li><li>Miras bırakanın mali durumunu hızla değerlendirmek</li><li>Son vergi beyannamesi ve hesap ekstrelerini incelemek</li><li>Gerekirse yasal danışmanlık almak</li></ul>Önemli uyarıMirası kabul etmek, sadece mirasın varlıklarını değil, aynı zamanda tüm borçlarını da üstlenmek anlamına geliyor. Bilinmeyen borçlar bile varisleri mali sorumluluk altına sokabiliyor.

Miras yoluyla borç sorumluluğu: Reddetme hakkınız var

Dallenwil NW'de bir dolandırıcı çetesi, yaşlı bir çifti binlerce franktan etmeye çalıştı. Çift, pazartesi günü sözde bir banka çalışanından gelen bir telefon aldı. Arayan kişi, çiftin hesabında olağandışı işlemler tespit edildiğini iddia etti.

Sahte polisi gerçek polis yakaladı

Dolandırıcılık yöntemiKurbanlar, sahte bir polis telefon numarası üzerinden sözde bir savcıya yönlendirildi. Sahte savcı, çiftten binlerce frank nakit para çekmelerini ve daha sonra evlerinde bir "polise" teslim etmelerini istedi. Ancak 76 yaşındaki erkek şüphelendi ve Nidwalden Kanton Polisi'ni alarm etti.Başarılı operasyonPlanlanan para teslimi sırasında, St. Gallen'den 46 yaşındaki bir Alman vatandaşı tutuklandı ve gerçek savcılığa sevk edildi. Polis, operasyonun başarıyla sonuçlandığını duyurdu.Basel'de de benzer vakalarBasel-Stadt Kanton Polisi de benzer dolandırıcılık olayları konusunda uyarıda bulundu. Riehen BS'de geçen haftadan beri çok sayıda kişinin kendilerini banka çalışanı olarak tanıtan kişilerce arandığı bildirildi. Aramaların sahte telefon numaraları ve yanlış isimler kullanılarak yapıldığı belirtildi.Polisten uyarılarPolis, vatandaşları benzer dolandırıcılık yöntemlerine karşı uyardı:<ul><li>Yetkililer asla telefonla para talep etmez</li><li>Nakit para veya değerli eşyalar asla tanınmayan kişilere teslim edilmemeli</li><li>Şüpheli aramalar derhal 117 acil çağrı numarasına bildirilmeli</li></ul>

Telefon dolandırıcılığına polis operasyonu

Euroairport Basel-Mülhausen, 12 Ekim'den itibaren kademeli olarak yeni Giriş-Çıkış Sistemini (EES) uygulamaya başlayacak. Sistem, 29 Avrupa ülkesinde hayata geçirilecek ve 10 Nisan 2026'da tamamen faaliyete girecek.

12 Ekim'de başlıyor

Kimler etkilenecek?Yeni sistem sadece üçüncü ülke vatandaşlarını etkileyecek. AB, AEA ülkeleri (Lihtenştayn, İzlanda, Norveç) ve İsviçre vatandaşları için herhangi bir değişiklik olmayacak. Sistem, kısa süreli vize ile seyahat eden veya 180 günlük dönemde 90 güne kadar vizesiz kalabilen kişiler için geçerli olacak.Sistemin amacıEES ile sınır kontrollerinin daha verimli hale getirilmesi hedefleniyor. Sistem sayesinde:<ul><li>Üçüncü ülke vatandaşlarının giriş-çıkış bilgileri kayıt altına alınacak</li><li>Biyometrik verilerle kimlik sahtekarlığıyla mücadele edilecek</li><li>Terörizm ve organize suçlarla mücadele güçlendirilecek</li><li>İzin verilen süreden fazla kalan kişiler tespit edilebilecek</li></ul>Süreç nasıl işleyecek?Üçüncü ülke vatandaşları, sınır geçişinde self-servis sistemleri kullanarak kayıt yaptırabilecek. Bu sistemde kişisel verilerini kaydedebilecek, mevcut verilerini kontrol edip güncelleyebilecekler. Daha sonra pasaport kontrolüne geçilecek.İsviçre vatandaşları için değişen bir şey yok mu?İsviçre vatandaşları için herhangi bir değişiklik bulunmuyor. Ancak havalimanı, sistemin ilk haftalarında özellikle yoğun saatlerde daha uzun bekleme süreleri olabileceği konusunda uyarıyor. Euroairport, yetkililerle yakın işbirliği içinde yolcu akışının mümkün olduğunca verimli olmasını sağlamaya çalıştıklarını belirtiyor.

Basel Havalimanı'nda yeni sistem: Biyometrik giriş-çıkış sistemi geliyor

Jucker Farm'da düzenlenen yıllık dev balkabağı ve sebze tartım etkinliğinde, Florian Isler balkabağı kategorisinde şampiyonluğunu korurken, sebze kategorisinde iki yeni rekor kaydedildi.

766 kilogramla yeni şampiyon...

Balkabağı şampiyonu unvanını koruduEsslingen ZH'den Florian Isler, 766 kilogram ağırlığındaki squash balkabağıyla İsviçre şampiyonu unvanını başarıyla korudu. Isler geçen yıl da 727,5 kilogramlık bir balkabağıyla şampiyon olmuştu. Aynı zamanda Atlantic Giant türündeki balkabağıyla da sıralamada ikinci oldu.Sebze kategorisinde rekorlarSebze tartımında ise iki önemli rekor kırıldı:<ul><li>Hans Bitzi, 3,383 kilogram ağırlığındaki tek bir tatlı patatesle İsviçre rekoru kırdı</li><li>Meier ailesi, 43,2 kilogram ağırlığındaki tatlı patates köküyle dünya rekoru elde etti</li></ul>Rekor sebzelerin akıbetiYarışmada tartılan dev balkabakları ve sebzeler çeşitli şekillerde değerlendiriliyor. En ağır üç balkabağı, 1 Kasım 2025'e kadar Bächlihof'taki platformlarında sergilenecek, ardından Balkabağı Kesim Şenliği'nde kesilerek tohumları çıkarılacak. Bazı balkabakları ise 11 Ekim 2025'te Seegräben'deki Juckerhof'ta düzenlenecek Balkabağı Oyma Festivali'nde uluslararası sanatçılar tarafından sanat eserlerine dönüştürülecek.

İsviçre ve dünya rekorları kırıldı: Dev balkabağı ve sebze tartımı

Askeri altyapıyı korumak için İsviçre ordusu, drone savunma sistemlerini güçlendirmeyi planlıyor. Ancak bu hedefe ulaşmakta bazı zorluklar bulunuyor.

Drone tehtidine karşı önlemler

Polonya-Ukrayna sınırında düşürülen bir drone ve Danimarka'daki tekrarlanan drone tespitlerinin ardından, İsviçre ordusu askeri altyapıyı korumak için drone savunma sistemlerini hızla güçlendirme kararı aldı. Münih havalimanında drone alarmı nedeniyle uçuş trafiğinin durdurulması da bu kararı hızlandırdı.Acil tedbir planıSilahlanma Federal Ofisi (Armasuisse) bünyesinde kurulan Drone Görev Gücü, mikro ve mini drone'lara karşı bir savunma sistemi temin etmekle görevlendirildi. Ordu Komutanı Thomas Süssli, "Açıkçası bunu gelecek yıl değil, bu yıl içinde gerçekleştirmeyi tercih ederiz" dedi.Teknik zorluklarETH Zürih Güvenlik Çalışmaları Merkezi'nden savunma politikası uzmanı Ivo Capaul, drone savunmasında standart bir çözüm bulunmadığını belirtti. Capaul, "Farklı boyutlarda, farklı uçuş özelliklerine sahip ve farklı irtifalarda uçan drone'lar var. Bu nedenle drone savunmasında hazır bir çözüm yok" diye açıkladı.Güncellik riskiUzmanlar, İsviçre'de silahlanma süreçlerinin yıllar alması nedeniyle, drone savunma sistemleri hizmete girdiğinde teknolojinin eskimiş olabileceği konusunda uyarıyor. Ukrayna'daki savaşta görüldüğü gibi, drone teknolojisindeki hızlı yenilik döngüleri bu riski artırıyor.Uzun vadeli strateji ihtiyacıCapaul, sadece drone savunma sistemleri temin etmenin yeterli olmayacağını vurguladı. Ordunun kendi drone yeteneklerini sürekli geliştirebilmesi ve özel eğitimli personele yatırım yapması gerektiğini ifade etti. Sürdürülebilir bir drone savunması için uzman insan kaynağının kritik öneme sahip olduğunu belirtti.

İsviçre ordusu drone savunmasını güçlendirmek istiyor

Vaud kantonundaki yaklaşık 900 inşaat işçisi, meslektaşları Fribourg ve Cenevre’deki işçilerin ardından 3-4 Kasım’da iki günlük greve gitme kararı aldı. 

Personel sıkıntısı

İşçiler, inşaat sektörünün ulusal toplu sözleşmesinin yenilenmesine ilişkin müzakerelerde yaşanan “tıkanıklığı” protesto ediyor.Cuma akşamı Lozan’da bir araya gelen işçiler, İsviçre İnşaat Girişimcileri Birliği’nin (SSE) “çalışma koşullarını tamamen ortadan kaldırma” girişiminde bulunduğunu belirterek tepki gösterdi. Sendika Unia, yaptığı açıklamada işçilerin bu teklifleri “kabul edilemez” bulduğunu vurguladı.Tepkilere neden olan öneriler arasında haftalık çalışma süresinin 50 saate çıkarılması, şantiyeye ulaşım süresinin çalışma saatinden sayılmaması, çalışma süresinin 400 saate kadar esnetilmesi ve cumartesi günleri ek ücret olmadan çalıştırma planı yer alıyor.<h3>“İnşaat sektörü personel sıkıntısı yaşıyor”</h3>Unia Vaud’dan Pietro Carobbio, “SSE’nin bu önerileri akıl dışı. Sektörde zaten ciddi bir personel sıkıntısı var ve bu teklifler durumu daha da kötüleştirecek” dedi. İşçiler, aksine daha kısa iş günleri, ücretli yol süresi, ücretli mola ve tüm çalışanlar için adil bir maaş artışı talep ediyor.<h3>Fribourg ve Cenevre de grevde</h3>Vaud’daki karardan önce Fribourg’daki inşaat işçileri de 27 Eylül’de düzenlenen ortak sendika toplantısında oybirliğiyle greve gitme kararı almıştı. Unia Fribourg’dan Yannick Ferrari, “İşçiler SSE’nin önerilerini görünce öfkelendi. Bazı işverenler bile bu talepleri saçma buluyor” dedi. Son müzakere tarihi 28 Ekim olarak belirlendi; eğer anlaşma sağlanamazsa, 1 Ocak 2026’dan itibaren ulusal toplu sözleşme geçersiz hale gelebilir.Cenevre’de ise işçilerin grev kararı Eylül sonunda alınmıştı. Oy kullananların %94’ü grevden yana oldu. SIT ve Unia Cenevre sendikaları, “İşçiler, eşi benzeri görülmemiş bu patron saldırılarına karşı koşullarını korumakta kararlı olduklarını gösterdi” açıklamasında bulundu.📍 Üç kantonda eşzamanlı yapılacak bu grev, İsviçre inşaat sektöründe son yılların en geniş çaplı iş bırakma eylemlerinden biri olacak.

Vaud, Fribourg ve Cenevre’de inşaat işçileri 3-4 Kasım’da greve gidiyor

Politikacılar okullarda sosyal medya kısıtlamalarını ve cep telefonu yasaklarını tartışırken, uzmanlara göre çocukların dijital dünyayla daha sağlıklı bir ilişki kurmalarında en büyük rol ebeveynlere düşüyor.

Sosyal medya bağımlılığı artıyor

Birçok ebeveyn, sosyal medyanın ve uzun ekran sürelerinin çocukların ruh sağlığı üzerindeki etkilerinden endişe duysa da, bu durumu sağlıklı biçimde sınırlandırmanın yollarını bulmak kolay olmuyor.Politika yapıcılar ve sağlık otoriteleri, gençlerin ruhsal durumlarını korumak için uzun süredir sosyal medya platformlarına yaş sınırlamaları getirilmesini ve okullarda telefon yasaklarının uygulanmasını talep ediyor.Son yıllarda yapılan araştırmalar, Avrupalı gençler arasında “sorunlu sosyal medya kullanımı”nın arttığını gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) bu yıl yayımladığı rapor ise, dijital dünyanın gençler üzerindeki baskısının küresel ölçekte yalnızlığın en önemli nedenlerinden biri haline geldiğine dikkat çekiyor.Aşırı ekran süresi, yalnızca egzersiz eksikliği ve uyku bozukluklarıyla değil, aynı zamanda anksiyete, depresyon, stres ve sosyal izolasyonla da ilişkilendiriliyor. Almanya Düsseldorf Üniversite Hastanesi’nden çocuk doktoru Dr. Janna-Lina Kerth, fazla ekran süresinin çocukları dijital içeriklere daha bağımlı hale getirerek “kısır bir döngü” yarattığını söylüyor.<h3>Avrupa’da yeni önlemler gündemde</h3>Avrupa’daki karar vericiler bu döngüyü kırmak için yeni politikalar üzerinde çalışıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, eylül ayında yaptığı açıklamada, AB genelinde çocuklara yönelik sosyal medya sınırlamalarının uygulanma biçimlerinin değerlendirildiğini belirtti.Bazı ülkeler yasakların ötesine geçerek, çocukları dijital dünyadan uzaklaştıracak teşvik programları geliştiriyor. Örneğin İsveç, 8 ila 16 yaş arasındaki çocuklar için spor, sanat ya da dil kursu gibi etkinliklerin ücretini kısmen karşılayan “boş zaman faaliyet kartı” uygulamasını başlattı.İsveç Halk Sağlığı Kurumu’ndan proje yöneticisi Madeleine Larsson, Euronews Health’e yaptığı açıklamada, “Çocukların anlamlı bir boş zamana sahip olduklarını hissetmeleri gerekiyor. Bu hem fiziksel hem de zihinsel sağlık açısından temel bir hedef,” dedi.<h3>Ebeveynlere büyük görev düşüyor</h3>Dr. Kerth’e göre, çocukların ekran süresini azaltmak ve sağlıklı alışkanlıklar kazandırmak konusunda en önemli rol ebeveynlere ait.<h4>1. Söylediğinizi yaşayın</h4>Kerth, küçük çocukların büyükleri örnek alarak öğrendiğini hatırlatarak, “Ebeveynler de telefonlarına bağımlı” diyor. Bu nedenle yetişkinlerin de kendi ekran sürelerini kontrol etmeleri, örneğin akşam yemeğinden sonra e-postaları kontrol etmeyi bırakmaları gerektiğini belirtiyor. Ailece ekran süresi hedefleri belirlemek, çocukların katılımını artıran etkili bir yöntem olarak öne çıkıyor.<h4>2. Açık iletişim kurun</h4>Kerth, sosyal medya, akıllı telefon veya video oyunları gibi konularda kesin yasaklar koymanın, çocukların bu içeriklere ilgisini daha da artırabileceği uyarısında bulunuyor. “Bir içeriğin neden bu kadar ilgi çekici olduğunu ve bazı oyunların neden daha cazip geldiğini çocuklarla konuşmak çok önemli,” diyor. Bu nedenle, yasaklar koymak yerine ebeveynlerin kaygılarını ve kuralların neden gerekli olduğunu çocuklarıyla yaşlarına uygun biçimde paylaşmaları tavsiye ediliyor. Örneğin, “daha iyi uyuyabilmek için yatakta telefon kullanılmıyor” gibi net açıklamalar yapılmalı. Kerth, bu tür konuşmalara 4 yaş gibi erken dönemlerde başlanmasının faydalı olacağını söylüyor.<h4>3. Her ekran zamanı zararlı değil</h4>DSÖ, 5 yaş altı çocukların günde en fazla 1 saat ekran karşısında vakit geçirmesini öneriyor. Almanya ve Fransa’daki tıp dernekleri ise 3 yaşına kadar çocukların tamamen ekransız büyütülmesini tavsiye ediyor.Daha büyük çocuklar için kesin bir standart olmasa da uzmanlar, genel olarak “ne kadar az, o kadar iyi” görüşünde birleşiyor. Ancak Kerth, her ekran süresinin aynı etkiyi yaratmadığını vurguluyor: “Pasif izleme yerine, çocuğun aktif katılımını sağlayan eğitici ve interaktif içerikler çok daha faydalı.”<h4>4. Alternatif aktiviteler bulun</h4>Kerth, ebeveynlerin çocuklarına “ekransız zamanlarını nasıl değerlendirmek istediklerini” doğrudan sormalarını öneriyor. Çocukları arkadaşlarından izole etmeden, onları spor takımlarına veya ilgi duydukları grup etkinliklerine yönlendirmek önemli. “Sadece ‘kitap oku’ veya ‘dışarı çık’ demek kolay, ama bu aynı zamanda çocuğun arkadaş çevresinin ne yaptığıyla da ilgili,” diyor.Sonuç olarak, uzmanlara göre dijital çağda çocukları ekran bağımlılığından korumanın anahtarı, yasaklardan çok rehberlikte yatıyor. Ebeveynlerin kendi dijital alışkanlıklarını gözden geçirerek örnek olması, çocuklar için en güçlü koruma yöntemi olarak öne çıkıyor.

Çocuklarda aşırı ekran kullanımı tehdit oluşturuyor

Bilim insanlarına göre kadınların erkeklerden daha uzun yaşamasının nedeni sadece genetik farklılıklarla açıklanmıyor; tek eşlilik ve ebeveynlik davranışları da bu farkta belirleyici rol oynuyor.

Araştırma

Tarih boyunca ve günümüzde erkeklerin kadınlardan daha kısa yaşadığı bilinen bir gerçek. Peki, bu farkın arkasında ne yatıyor? Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden bir araştırma ekibi, cevabı insanlarda değil, doğadaki diğer canlılarda aradı.Bin tür üzerinde yapılan inceleme Science Advances dergisinde yayımlanan çalışmada bilim insanları, binden fazla hayvan türünü analiz ederek hangi evrimsel özelliklerin bir cinsin diğerinden daha uzun yaşamasını sağladığını araştırdı. Sonuçlara göre genetik unsurların yanı sıra tek eşli yaşam biçimi ve ebeveynlik davranışları da ömrü uzatabiliyor.İstatistikler, kadınların erkeklerden ortalama 5,4 yıl daha uzun yaşadığını gösteriyor. Ancak bu yalnızca insanlara özgü bir durum değil. Memelilerin yüzde 72’sinde dişiler, erkeklerden yaklaşık yüzde 12 oranında daha uzun yaşıyor. Bazı türlerde –örneğin geyiklerde– bu fark iki katına kadar çıkabiliyor. Buna karşılık, kuşlarda durum tersine dönüyor; türlerin yüzde 68’inde erkek kuşlar dişilere göre ortalama yüzde 5 daha uzun ömürlü.Kromozom farkı tek başına yeterli değil Araştırma ekibinden Dr. Johanna Staerk, BBC Science Focus’a yaptığı açıklamada kromozomların bu farklılıkta etkili olduğunu ancak tek başına açıklayıcı olamayacağını belirtti.“Mamellerde dişiler iki X kromozomuna, erkekler ise bir X ve kısa bir Y kromozomuna sahip. Bu nedenle erkeklerde X kromozomundaki zararlı mutasyonlar telafi edilemiyor,” diyen Staerk, ayrıca ‘zehirli Y hipotezi’ni hatırlattı. Bu hipoteze göre Y kromozomu, yaşlanmayı hızlandıran genetik unsurlar taşıyor olabilir.Kuşlarda ise sistem tersine çalışıyor. Erkeklerde iki Z kromozomu bulunurken, dişilerde biri kısalmış bir W kromozomu var. Buna rağmen, tüm kuşlarda erkeklerin daha uzun yaşadığı söylenemez; özellikle yırtıcı kuş türlerinde dişiler hem daha iri hem de daha uzun ömürlü.Rekabetin bedeli: Kısa yaşam Bilim insanlarına göre sadece genetik değil, üreme stratejileri de yaşam süresi üzerinde etkili.“Mamellerin çoğu tek eşli değildir,” diyen Staerk, erkeklerin eş bulmak için yele, boynuz gibi dikkat çekici özellikler geliştirdiğini, rakipleriyle dövüştüğünü ve bunun da yaralanma riskini artırarak ömrü kısalttığını ifade etti.Güçlü ve baskın erkekler daha fazla yavru sahibi olsalar da, bu rekabet için harcadıkları enerji onların daha kısa yaşamasına neden oluyor. Oysa tek eşli türlerde rekabet az olduğu için erkekler biyolojik olarak daha az yıpranıyor ve yaşam süresi farkı da küçülüyor.Babalık yaşam süresini uzatıyor Araştırmada dikkat çeken bir diğer sonuç ise ebeveynliğin ömrü kısaltmadığı, aksine uzattığı yönünde. Staerk, “Genellikle yavru bakımını üstlenen cinsin daha uzun yaşadığını gözlemledik,” dedi.Örneğin, primat türlerinde yavruların uzun süre bakıma muhtaç olması bu durumu güçlendiriyor. Şempanzelerde yavrular, annelerinin yanında yaklaşık 10 yıl kalıyor. Bu da annenin uzun yaşamasının yavrunun hayatta kalma şansını artırdığı anlamına geliyor.Uzun ömrün sırrı sadakatte Araştırma, erkeklerin ömrünü uzatmanın en etkili yolunun sadık bir eş olmak ve iyi bir ebeveynlik göstermekten geçtiğini ortaya koyuyor. Evrimsel açıdan bakıldığında, tek eşlilik ve babalık davranışları, yaşam süresini uzatan en güçlü faktörler arasında yer alıyor.

Erkeklerin ömrünü uzatmanın formülü: Sadakat ve babalık

Gazze'ye insani yardım filosuna katılan 19 İsviçreli aktivistin tamamı ülkeye döndü. Dışişleri Bakanlığı, aktivistlerin eleştirilerine yanıt verirken, bakanlık hatları protesto mesajlarıyla dolup taşıyor.

İsviçreli aktivistler Gazze filosundan döndü

"Global Sumud Filosu"na katılan son 10 İsviçreli aktivist İsviçre'ye döndü. Aktivizm örgütü Waves of Freedom Switzerland (Wofa) ile Dışişleri Bakanlığı (EDA) arasında karşılıklı suçlamalar yaşanırken, EDA'nın yardım hattı binlerce protesto e-postası ve telefon aramasıyla karşı karşıya kaldı.Aktivizm ve diplomasi çatışmasıAktivistler, İsrail tarafından gözaltına alındıktan sonra EDA'nın yeterli çaba göstermediğini iddia ediyor. Ancak EDA Konsüler İşler Direktörü Marianne Jenni, bu iddiaları reddederek "Tel Aviv Büyükelçiliğimiz 7/24 çalıştı ve tutukluları hapishanede iki kez ziyaret etti" dedi. Jenni, İsrail makamlarıyla katılımcıların ülkeyi terk etmesini sağlamak için yoğun temas halinde olduklarını belirtti.Mali sorumluluk tartışmasıTartışmaların bir diğer odağı ise dönüş masrafları oldu. EDA, aktivistlerin kendi dönüş masraflarını ödemeleri gerektiğini açıklarken, Jenni "Bunlar vergi parası. Katılımcılara yaptığımız harcamaları fatura ediyoruz - uçak biletleri, otel masrafları, ulaşım ve federal hizmetler ücretsiz değil" ifadelerini kullandı.Aktivizm mi sorumsuzluk mu?Aktivist Tabea Zaugg, "Konuşma zamanı bitti. Şimdi hareket zamanı. İsviçre hükümeti İsrail'i sınırlamalı ve yaptırım uygulamalı" dedi. Ancak EDA, aktivistleri önceden defalarca uyardıklarını ve bu uyarıları görmezden geldikleri için kişisel sorumluluk almaları gerektiğini vurguladı.

Gazze filosu aktivistleri Dışişleri Bakanlığı'nı eleştiriyor

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, İsrail tarafından el konulan Özgürlük Filosu'na ait teknelerde bulunan üç Türk milletvekilinin, Türkiye'ye dönmek üzere Azerbaycan'a hareket ettiğini açıkladı.

Azerbaycan üzerinden gelecekler

Keçeli, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, diğer Türk vatandaşlarının da yarın özel bir uçak seferiyle Türkiye'ye gelmesi için çalışmaların sürdüğünü belirtti. "Gerçekleşmesi halinde, söz konusu seferle üçüncü ülke vatandaşlarını da tahliye etmeyi öngörüyoruz." denilen paylaşımda, "İsrail tarafından el konulan Özgürlük Filosu’na ait teknelerde bulunan üç Milletvekilimiz, Türkiye’ye dönmek üzere Azerbaycan’a hareket etmişlerdir." ifadesi kullanıldı.<h3>Özgürlük Filosu Koalisyonu</h3>İtalya'dan yola çıkan Özgürlük Filosu Koalisyonu (Freedom Flotilla Coalition), Gazze'ye insani yardım ulaştırmak ve İsrail ablukasını kırmak için 30 ülkeden 140'tan fazla kişiyi taşıyan 1 gemi ve 8 tekneyle Mısır açıklarına ulaşmıştı.Çoğunluğunu doktor, sağlıkçı ve basın mensuplarının oluşturduğu filoya 8 Ekim'de sabaha doğru İsrail ordusu saldırdı.Gazze'ye yaklaşık 120 deniz mili mesafede uluslararası sularda saldırıya uğrayan filodaki yolcular, İsrail tarafından yasa dışı şekilde alıkonuldu.İsrail ordusu, 1 Ekim akşamında Küresel Sumud Filosu'na da saldırarak gemilerdeki yolcuları alıkoymuş, "sınır dışı" işlemlerinin ardından yüzlerce aktivistin tamamına yakını ülkelerine dönmüştü.

Özgürlük Filosu'nda alıkonulan 3 Türk milletvekili, Türkiye'ye dönüyor

Güney Fransa'nın Béziers kentinde bir ilkokul, 5 yaşındaki bir öğrencinin üzerinde esrar bulunması üzerine polise bildirimde bulundu. Çocuğun evde bulduğu uyuşturucuyu farkında olmadan okula getirdiği belirlendi.

Çocuğun ailesine hapis cezası

Polis, çocuğun ifadesi üzerine ailenin evinde arama yaptı. Aramada, satışa hazır halde paketlenmiş 4.5 kilogram esrar ele geçirildi. Uyuşturucunun yetişkinler tarafından satış amacıyla bulundurulduğu tespit edildi.Hızlı yargılama ve cezalarOlayın üzerinden yaklaşık iki hafta geçmeden ebeveynler hızlı bir yargılama süreci sonucunda hapis cezalarına çarptırıldı. Polis açıklamasına göre, ebeveynlerden biri 5 yıl, diğeri ise 1 yıl hapis cezası aldı.Çocuğun masum keşfiKüçük çocuğun evde bulduğu uyuşturucu maddeyi ne olduğunu anlamadan okula götürdüğü ve bu durumun ailesi için ciddi yasal sonuçlar doğurduğu belirtildi. Olay, çocukların erişebileceği yerlerde uyuşturucu bulundurmanın potansiyel risklerini gözler önüne serdi.

5 yaşındaki çocuk Fransa'da okula esrarla gitti

İsviçre’de Tibetçe öğretimi yapan tek üniversite programı kapatılıyor. Bu karar, dünyanın en büyük Tibet diasporalarından birine ev sahipliği yapan İsviçre’de Tibet kültürünün görünürlüğü açısından önemli bir kayıp olarak değerlendiriliyor.

Yetersiz öğrenci sayısı

Bern Üniversitesi’nde “Orta Asya Çalışmaları” programı kapsamında Tibet’in dini, sanatı, tarihi ve siyaseti öğretiliyor. Derslerde günlük konuşma dili yerine, Avrupa’daki Latince gibi daha çok tarihi metinleri anlamak için kullanılan edebi Tibetçe öğretiliyor.Programdan yeni mezun olan Tenzin Yundung için bu eğitim büyük bir ayrıcalık: “Kendi dilimi ve kültürümü sadece özel yaşamda değil, akademik bir ortamda da öğrenme şansına sahip olmak benim için çok önemli.”Resmî gerekçe: Yetersiz öğrenci sayısı Üniversite, programı sonlandırma kararını öğrenci yetersizliği ile açıklıyor. Her ders için yalnızca 5 ila 10 kişi kayıt yaptırırken, yılda ortalama bir yüksek lisans mezunu veriliyor. Üniversitenin genel sekreteri Christoph Pappa, Tibetoloji’nin oldukça zorlayıcı ve özel bir alan olduğunu vurgulayarak “Çok az kişi bu alana girmek istiyor ya da kapasite buluyor. Mezun olunca da bu bilgiyle ne yapılabilir sorusu ortaya çıkıyor.” dedi.Eleştiriler: Karar fazla basit ve vizyonsuz Tibetçe derslerini bu yıl sonuna kadar verecek olan Yannick Laurent, yalnızca öğrenci sayısını gerekçe göstermenin yetersiz bir açıklama olduğunu savunuyor. Tibetçenin öğrenilmesinin zaman ve emek gerektirdiğini, ancak bunun Latince veya Çince gibi diğer zor dillerden farklı olmadığını belirtiyor. Ayrıca din bilimleri programlarında genel olarak öğrenci sayısında bir azalma olduğunu, bu durumun sadece Bern’e özgü olmadığını hatırlatıyor.Tenzin Yundung ise kararın İsviçre ile Tibet toplumu arasındaki tarihi bağlara saygısızlık olduğunu söylüyor: “İsviçre, 1960’lı ve 1970’li yıllarda Tibetli mültecileri kabul eden ilk Batı ülkesi olmuştu. Babamın ailesi de o dönemde ülkeye sığınmıştı.”Akademik karar, siyasi yankılar İsviçre ve Avrupa’daki birçok Tibet derneği de karardan endişe duyuyor. Bu durumun, özellikle Çin’in resmi belgelerde “Tibet” adını silmeye çalıştığı bir dönemde, zaten kırılgan olan diaspora için olumsuz bir mesaj olduğu düşünülüyor. Paris ve Oxford’daki araştırmacıların da üyesi olduğu Uluslararası Tibet Çalışmaları Derneği, İsviçre’de bir akademik boşluk oluşmasından korkuyor.Bern Üniversitesi ise bu programın 20 yıl önce emekli olmuş bir profesör etrafında şekillendiğini hatırlatarak, kendi sorumluluğunun “bilimsel, siyasi değil” olduğunu vurguluyor.Alternatif çözümler gündemde Tibetoloji eğitiminin İsviçre’de tamamen yok olmaması için bazı öneriler konuşuluyor. Bunlardan biri, programın Lozan Üniversitesi’ne taşınması. Lozan Üniversitesi’nin kütüphanesinde zaten zengin bir Tibet koleksiyonu bulunuyor. Ancak bu tür bir programın devralınmasının yüksek maliyetli olacağı belirtiliyor. Ayrıca Bern Kantonu Büyük Konseyi’ne bu konuda siyasi bir önerge de sunuldu.

Bern Üniversitesi Tibetçe eğitimine son veriyor

Salı akşamı Cenevre sokaklarında düzenlenen Filistin yanlısı bir gösteriye, polis verilerine göre yaklaşık 800 kişi katıldı. 

Cornavin Garı’nda gerginlik

Bel-Air’den başlayan yürüyüş, izinli güzergâhın son noktası olan La Treille’e kadar devam etti. Gösteri, organizatör tarafından planlandığı gibi yaklaşık bir saat sonra sonlandırıldı.Ancak grup, Treille’ye ulaştıktan sonra izinsiz şekilde yürüyüşe devam etti. Katılımcılar önce Place Neuve ve ardından Place du Cirque’e ilerleyerek burada bir oturma eylemi gerçekleştirdi. Daha sonra kalabalık Cornavin tren garına yöneldi. Polis, Rue Basses ve Rue du Rhône gibi ana caddelere erişimi kapatarak önlem aldı.İzinsiz başlayan yürüyüşün katılımcı sayısı 1000 ile 2000 kişi arasında değişti. Sonrasında 600 ila 700 kişilik bir grup tren garına doğru ilerledi.Cornavin Garı’nda gerginlik Aktarılanlara göre, bir grup sonrasında gar binasına girmeye çalıştı. Polis göz yaşartıcı gaz kullanırken, bazı göstericiler hava fişekleri ile karşılık verdi.Gösteri, 7 Ekim 2025 akşamı gerçekleşti; bu tarih, Hamas’ın İsrail’e saldırısının ikinci yıldönümü.Geçtiğimiz Perşembe günü ise yine Cenevre’de tren garı yakınlarında düzenlenen başka bir Filistin yanlısı gösteriye 3000’den fazla kişi katılmış, katılımcılar İsrail tarafından durdurulan Gazze filosuna destek göstermişti. O eylemde bazı göstericiler tren hatlarını kapatmış, polis ise göz yaşartıcı gaz ve flashball kullanmıştı.

Cenevre’de Filistin’e destek gösterisi: Yürüyüş, oturma eylemi ve göz yaşartıcı gaz

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), uluslararası insani yardım fonlarındaki ciddi kesintiler nedeniyle bu yılın başından bu yana yaklaşık 5000 kişilik kadroyu azaltmak zorunda kaldı. Bu sayı, kurumun toplam personelinin dörtte birinden fazlasına denk geliyor.

İnsani yardım fonlarının azalması

UNHCR Yüksek Komiseri Filippo Grandi, ajansın yürütme komitesinin yıllık toplantısının açılışında yaptığı konuşmada, “Bu yıl yaklaşık 5000 meslektaşımız işlerini kaybetti. Bu, toplam personelimizin dörtte birinden fazlası anlamına geliyor” dedi ve daha fazla işten çıkarmanın da kaçınılmaz olduğunu belirtti.Ajansın sözcüsüne göre işten çıkarmalar yalnızca tam zamanlı çalışanları değil, geçici sözleşmeli personeli ve danışmanları da kapsıyor.UNHCR, dünya genelinde yerinden edilen insan sayısının hızla arttığı bir dönemde, insani yardım fonlarının ciddi biçimde azalmasıyla büyük bir krizle karşı karşıya. Özellikle bu yıl Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşüyle birlikte ABD’nin fon kesintileri ajansın bütçesinde derin bir boşluk yarattı.Bir anda oluşan büyük bütçe açığıABD uzun yıllardır birçok insani yardım kuruluşunun en büyük ve en önemli bağışçısıydı. Ancak Washington’un yardım bütçesinde yaptığı kesintilerle birlikte, bu kurumlar kısa sürede büyük bir finansman açığıyla karşılaştı. ABD’nin daha önce UNHCR bütçesinin %40’ından fazlasını sağladığını hatırlatan Filippo Grandi, diğer büyük bağışçı ülkelerdeki bütçe kısıtlamalarının da ajansı kritik bir duruma sürüklediğini ifade etti. “Rakamlar gerçekten çok karanlık” diye konuştu.2025 için onaylanan UNHCR bütçesi 10,6 milyar dolar olsa da ajans son yıllarda bunun ancak yarısı kadar, yılda ortalama 5 milyar dolar civarında fon alabiliyor. Grandi, bu yıl beklenen katkıların %10 azalacağını öngördüklerini, ancak durumun “beklenenden çok daha kötü” olduğunu vurguladı.Yıkıcı etkilerGrandi’ye göre ajans, 2025’i yalnızca 3,9 milyar dolar mevcut fonla kapatmayı öngörüyor. Bu, 2024’e kıyasla 1,3 milyar dolar daha az ve yaklaşık %25’lik bir düşüş anlamına geliyor. UNHCR’nin elinde 4 milyar dolardan daha az fonun bulunduğu son yıl 2015’ti; ancak o dönem dünyadaki yerinden edilmiş insan sayısı bugünkünün yarısı kadardı.“Hiçbir ülke, hiçbir sektör, hiçbir ortak bu durumdan muaf kalmadı” diyen Grandi, birçok hayati programın durdurulmak zorunda kaldığını belirtti. İşkence mağdurlarına yönelik psikososyal destek programları ve gıda yardımı da bunların arasında yer alıyor. “Etkiler gerçekten yıkıcı” sözleriyle durumun ciddiyetine dikkat çekti.

BM Mülteciler Ajansı bu yıl personelinin dörtte birinden fazlasını işten çıkarmak zorunda kaldı

Vaud kantonunda biyoçeşitliliği korumaya yönelik alınan önlemler olumlu sonuçlar vermeye başlasa da, mevcut durum hâlâ endişe verici. 

İstilacı yabancı türlerle mücadele

Gençlik, Çevre ve Güvenlik Departmanı (DJES) Pazartesi günü yaptığı açıklamada, bu alandaki politikalarını güçlendirmek amacıyla yaklaşık 50 milyon frank değerinde yeni bir önlem paketi planladığını duyurdu.Departman tarafından yapılan açıklamada, “Ormanlarda ve tarım alanlarında biyoçeşitliliğe ayrılan alanların artmasından memnuniyet duyabiliriz, ancak birçok ekosistemin kalitesi hâlâ düşük seviyede ve birçok tehdit altındaki türün durumu kötüleşmeye devam ediyor” denildi. Bu değerlendirme, yaklaşık 2000 farklı sahada kuş türleri, bitkiler ve belirli kelebek türleri gibi toplam 58 gösterge üzerinden yapılan kantonal izleme sonuçlarına dayanıyor.Önlemler dört temel eksende yoğunlaşıyor. İlk olarak, öncelikli türlerin ve onların yaşam alanlarının korunması, örneğin kurbağalar için su alanlarının oluşturulması veya mevcut olanların korunması planlanıyor.İkinci olarak, yapılaşmış alanlarda doğayı destekleyecek adımlar atılacak. Buna yarasalar için yuvalıkların yerleştirilmesi ya da su geçirmez asfalt yüzeylerin yeniden geçirgen hâle getirilmesi gibi önlemler dahil.Üçüncü eksen ise ekolojik altyapıların güçlendirilmesi. Yaban hayatı koridorlarının iyileştirilmesi ve “kurbağa geçitleri” gibi özel yolların oluşturulması bu kapsamda yer alıyor.Son olarak, istilacı yabancı türlerle mücadele önemli bir başlık olarak öne çıkıyor. Quagga midyesi, Asya eşekarısı veya Amerika’dan gelen solidago türleri gibi yaklaşık 80 istilacı tür, kantonda ciddi tehdit oluşturuyor. Bu alandaki önlemler, türlere göre değişmekle birlikte, hem önleyici tedbirleri hem de tamamen ortadan kaldırma çabalarını içeriyor.Çevreden sorumlu Eyalet Konseyi üyesi Vassilis Venizelos, “Biyoçeşitliliğin bir lüks olmadığını çok iyi anlamamız gerekiyor. Yediğimiz gıda, içtiğimiz su ve soluduğumuz hava biyoçeşitliliğe bağlı. Aynı zamanda doğal afetlere karşı en büyük müttefikimizdir” diyerek konunun önemine dikkat çekti.Yeni finansman taleplerinin 2025 sonu ile 2026 başı arasında Büyük Konsey’e sunulması bekleniyor. Venizelos, “Yaban hayatı geçitleri en maliyetli önlemleri oluşturuyor. Buna karşın biyotopların yeniden canlandırılması çok daha az maliyetli. Bu gibi durumlarda, sınırlı kaynak ve önlemle bile canlılığın geri döndüğünü görebiliyoruz” ifadelerini kullandı.

Vaud Kantonu biyoçeşitliliği korumak için önlemlerini güçlendirmek istiyor

Yaklaşık yarım asırdır aynı aile tarafından işletilen Gruyère Çömlek Atölyesi, üretimini durdurma kararı aldı. 

Geleneksel üretim

Üzerinde turna kuşu motifleri bulunan özgün sofra takımlarıyla tanınan atölye, satışların uzun süredir düşüşte olması ve üretim için gereken altyapının ağırlaşması nedeniyle kapanıyor. Böylece Fribourg kantonunun simgelerinden biri olan geleneksel üretim sona ermiş olacak.Atölyenin bugünkü sahibi Pierre Dubuis, uzun yıllardır süren aile mesleğini sonlandırma kararının kolay olmadığını belirtiyor.1940’lı yıllarda Pierre Messerli tarafından kurulan ve o dönemde çömleklerin üzerine bölgenin arması olan turna kuşlarını resmetme fikriyle öne çıkan atölye, 1981’de Antoinette Bosshard (Dubuis’nin eşi) tarafından devralındı. 1980’li ve 90’lı yıllarda büyük bir başarı yakalayarak fondü kaplarından kahve takımlarına kadar yaklaşık 250 farklı ürün üretti.Ancak 2000’li yıllardan itibaren satışların ciddi şekilde azalması, üretimin sürdürülebilirliğini ortadan kaldırdı. Fribourg veya Vevey’de genişleme girişimleri de sonuç vermedi. Pierre Dubuis, “Gruyère çömlekçiliğinin yalnızca buradaki insanlar için anlam ifade ettiğini fark ettik,” diyerek, çömleklerin bir bölgeyle bu kadar güçlü şekilde özdeşleşmesinin nadir olduğunu vurguluyor.Atölyenin bulunduğu alan, ilerleyen dönemde Fondation Clos Fleuri için bir uğraş ve aktivite merkezine dönüştürülecek. Bu dönüşüm, Gruyère çömlekçiliği için bir dönemin kapanışını simgeliyor.

Gruyère çömlekçiliğinde bir dönemin sonu

Migros, kendi markalarına ait 1000 ürünü raflardan kaldıracak ve bazı ürünlerin adlarını değiştirecek. Amaç, ürün yelpazesini sadeleştirerek tekrarları ortadan kaldırmak.

Niş ürünlerde değişim

Turuncu dev, birkaç gün önce yaptığı açıklamada, mevcut 250 özel markasından 80’inin önümüzdeki iki yıl içinde piyasadan çekileceğini duyurmuştu. Şirket, 2030 yılına kadar bu sayıyı yaklaşık 100 markaya düşürmeyi hedefliyor.Niş ürünlerde değişimOh! (proteinli ürün serisi) veya Alexis (zeytinyağı) gibi az bilinen niş markalar bu değişiklikten etkilenecek. Ürünlerin kendisi satışta kalacak ancak ambalajları değişerek doğrudan “Migros” etiketiyle satılacak.Buna karşılık Blévita gibi en tanınan markalar Migros’un ürün yelpazesinde yer almaya devam edecek.Bu sadeleştirme adımı, müşterilerin raflarda aradıklarını daha kolay bulmalarını sağlamayı ve Migros’un teslimat, depolama ve personel maliyetlerini azaltmayı hedefliyor.Şirket, CH Media’nın aktardığına göre, 2012 yılında gizli yürüttüğü bir projeyle ürün yelpazesini %10 oranında azaltarak 4000 ürünü portföyünden çıkarmıştı.

Migros 1000 ürünü satıştan kaldırıyor ve kendi markalarını sadeleştiriyor

İtalya’nın Torino ve diğer büyük şehirlerinde, İsrail donanmasının Küresel Sumud Filosu’na düzenlediği saldırıyı protesto etmek amacıyla düzenlenen gösterilerde gerginlik yaşandı.

Meloni hükümetine tepki

İşçi sendikalarının çağrısıyla gerçekleştirilen genel grevde, öğrenciler ve işçiler sokaklara çıkarak Filistin’e desteklerini gösterdi.Gösteriler, Roma, Milano, Napoli, Torino ve Bologna başta olmak üzere toplam 100 şehirde yapıldı ve yaklaşık 2 milyon kişi katıldı. Roma’da Termini Garı önünde toplanan binlerce kişi, önce Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na, ardından çevre yoluna çıkarak trafiği kapattı. Katılımcılar ellerinde Filistin bayrakları ve “Filistin’e özgürlük”, “Özgür Gazze”, “Meloni istifa” gibi sloganlar taşıdı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/05910cfda1941a473def94b0d.jpg" width="1024" height="576"></figure>Protestocular, hükümete İsrail’e karşı tavır alması çağrısı yaptı. Göstericilerden Andrea, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “İtalya hükümeti Filistin Devleti’ni tanımıyor ve İsrail’e karşı herhangi bir önlem almıyor. Bu yüzden buradayız, hükümet uluslararası düzeyde tavır almalı” dedi. Başka bir katılımcı Matteo ise hükümetin iki yıldır İsrail’le olan anlaşmaları sorgulamadığını ve aktivistlerin kaçırılmasını görmezden geldiğini belirtti.Milano’da yaklaşık 100 bin kişi yürüyüşe katılırken, çevre yolunun trafiğe kapanması ve polisin göz yaşartıcı gaz kullanmasıyla bazı protestocuların şişe atarak karşılık verdiği görüldü. Torino’da teknoloji haftası etkinliği yapılan yere girmek isteyen bir grup güvenlik güçlerinin müdahalesiyle engellendi. Napoli’de de işçiler ve öğrenciler pankartlarla protesto düzenledi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/05910cfda1941a473def94b0e.jpg" width="1024" height="576"></figure>Bologna’da çevre yolunu kapatan göstericiler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. Pisa’da ise göstericiler Galileo Galilei Uluslararası Havalimanı apronuna çıkarak uçuşların geçici olarak durmasına yol açtı.Bugünkü protestoların hedefinde olan ve istifası talep edilen Başbakan Yardımcısı ve Ulaştırma-Altyapı Bakanı Matteo Salvini, CGIL’in savaş politikası izlediğini iddia ederek, protestolar sırasında yaklaşık 30 polisin yaralandığını açıkladı.

İtalya'da Filistin’e destek protestolarında polisin müdahalesi gerginlik yarattı

İsrail’in Gazze’ye insani yardım ulaştırmak için yola çıkan Küresel Sumud Filosu’na yönelik saldırısı, farklı kıtalarda geniş çaplı protestolara neden oldu. 

İsviçre’de binlerce kişi sokaklarda

Avrupa’dan Ortadoğu’ya, Amerika’dan Afrika’ya kadar birçok ülkede düzenlenen gösterilerde İsrail karşıtı sloganlar atılırken, eylemlerde Gazze’ye destek ve ablukaya son verilmesi çağrıları öne çıktı.<h3>İsviçre’de binlerce kişi sokağa çıktı</h3>Protestoların yoğun yaşandığı ülkelerden biri de İsviçre oldu. Cenevre’deki Lisa Girardin Meydanı’nda toplanan binlerce kişi, ellerinde Filistin bayrakları taşıyarak İsrail’in filoya saldırısını kınadı. Göstericiler Fransızca, İngilizce ve Arapça sloganlar atarak Gazze ablukasının derhal kaldırılmasını talep etti.Cenevre’de Mont Blanc köprüsüne yürümek isteyen kalabalığa polis sert müdahalede bulundu. Cop, biber gazı ve tazyikli su ile dağıtılmaya çalışılan göstericiler arasında yaralananlar oldu. İsviçre’nin yalnızca Cenevre’sinde değil, Bern, Basel, Zürih, Lugano ve Luzern gibi birçok kentinde de binlerce kişi sokaklara çıkarak İsrail’i protesto etti. Basel'de gerçekleştirilen gösteriye de polis müdahalede bulundu.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a0a.jpg" width="1024" height="576" alt="Basel Filistin eylemi"><figcaption>Basel</figcaption></figure><h3>Avrupa’da geniş katılımlı protestolar</h3>İspanya’da 24 şehirde meydanlar dolarken, Barselona ve Madrid gösterilerin merkezi oldu. Göstericiler, “Özgür Filistin”, “Soykırımı durdurun” ve “Boykot İsrail” sloganları attı. Belçika’da yüzlerce kişi Dışişleri Bakanlığı önünde, Almanya’da ise Berlin’in Alexanderplatz Meydanı’nda toplandı. Almanya’daki eylemlerde aktivistler, İsrail’in uluslararası hukuku ihlal ettiğini vurgulayan pankartlar taşıdı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a0b.jpg" width="1024" height="576"></figure>Fransa’da Paris’in ünlü Cumhuriyet Meydanı’nda toplanan kalabalık, İsrail’i protesto ederek filo yolcularının serbest bırakılmasını talep etti. İngiltere’nin başkenti Londra’da ise Parlamento Meydanı’nda başlayan gösteriler, Trafalgar Meydanı’na uzandı ve polis ile göstericiler arasında gerginlik yaşandı.<h3>Akdeniz ülkelerinde yoğun tepki</h3>Yunanistan’da Dışişleri Bakanlığı önünde toplanan göstericiler, İsrail’in saldırısını protesto etti. Başkent Atina ve Selanik’in yanı sıra birçok kentte yürüyüşler yapıldı. İtalya’da Roma’daki Kolezyum önünde toplanan binlerce kişi “Soykırımı durdurun” sloganı attı. Milano’da 20 bin kişinin katıldığı gösterilerde de benzer sloganlar yükseldi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/97d4f7e1e32861c7d2ddd2a0c.jpg" width="1024" height="576"></figure><h3>Ortadoğu ve Kuzey Afrika’dan sesler</h3>Libya’da Trablus’ta, Suriye’de Şam’da, Lübnan’da Beyrut’ta ve Filistin’in farklı şehirlerinde de İsrail karşıtı protestolar düzenlendi. Batı Şeria’da Filistinliler oturma eylemleriyle saldırıyı kınarken, Gazze’ye insani yardım ulaştırma çabasının meşruiyetine dikkat çekildi. Kuveyt, Cezayir ve Fas gibi ülkelerden de resmi kınamalar gelirken, Cezayirli aktivistler İsrail’in gözaltına aldığı vatandaşlarının serbest bırakılmasını talep etti.<h3>Küresel destek</h3>1 Ekim akşamı Gazze sularına yaklaşan Küresel Sumud Filosu, bugüne dek Gazze’ye insani yardım ulaştırmak için yola çıkan en büyük sivil girişim olarak kayıtlara geçti. İsrail ordusu, uluslararası sularda düzenlediği operasyonla onlarca tekne ve gemiye el koyarak yüzlerce aktivisti gözaltına aldı.Filo katılımcıları, Gazze ablukasını kırmak ve sivillere insani yardım ulaştırmak için meşru bir girişimde bulunduklarını vurgularken, dünyanın dört bir yanındaki eylemler İsrail’e karşı büyüyen tepkinin işareti olarak görülüyor.

İsrail’in Küresel Sumud Filosu’na saldırısı dünya genelinde tepki topluyor

Gazze’ye insani yardım ulaştırmak için yola çıkan Küresel Sumud Filosu, İsrail donanmasının saldırısına uğradı.

Aktivistler kararlı

Filonun sosyal medya hesaplarından yapılan açıklamalarda, gemilerin yasa dışı şekilde kuşatıldığı, iletişim hatlarının kesildiği ve askeri personelin teknelere çıktığı bildirildi.AA’nın ulaştığı aktivistler de İsrail donanmasının filoya bağlı gemileri tek tek durdurarak ele geçirmeye başladığını doğruladı. Canlı yayınlarda bazı yolcuların can yelekleriyle güvertede oturduğu ve olası baskına karşı beklediği görüldü.<h3>İlk hedef alınan gemiler</h3>Filo sözcüsü Saif Abukeshek, İsrail tarafından durdurulan 13 geminin isimlerini paylaşarak, çok sayıda farklı milletten aktivistin gözaltına alındığını duyurdu. Aktivistler arasında İspanyol, İtalyan, Türk, Malezyalı, Tunuslu, Fransız, Brezilyalı, İrlandalı, İngiliz, Cezayirli, Norveçli, İsveçli, Meksikalı, İsviçreli ve daha pek çok ülkeden katılımcı bulunuyor.Abukeshek, saldırıların filonun kararlılığını sarsmadığını vurgulayarak, “Aktivistler motive olmuş durumda, Gazze’ye hep birlikte ulaşabilmek için ellerinden geleni yapıyorlar” dedi.<h3>Sirius gemisine baskın</h3>Filonun Instagram hesabında yayımlanan görüntülerde, Sirius gemisine İsrail askerlerinin baskın yaptığı belirtildi. Canlı yayınların kesildiği ve mürettebatın durumuna dair bilgi alınamadığı ifade edildi. Alma ve Adara gemilerindeki aktivistlerle de iletişim kesildi. Aktivistler ailelerine gönderdikleri mesajlarda, “Bu üç tekneye müdahale edildi. Lütfen sakin olun.” ifadelerini kullandı.<h3>Aktivistlerden mesajlar</h3>Türk katılımcı Hüsamettin Eyüboğlu, AA’ya yaptığı açıklamada İsrail’in Mango gemisine tazyikli su sıktığını, motorları durdurmaları yönünde baskı yaptığını aktardı. Ancak “Motorları kapatmayacağız, yolumuza devam edeceğiz” diyerek direniş mesajı verdi. Gemideki aktivistler, İsrail gemilerine “Bella Ciao” şarkısıyla ve “Free Palestine” sloganlarıyla karşılık verdi.Başka bir Türk aktivist, internetin ve telsizlerin zaman zaman kesildiğini belirterek, “Gazze özgürleşirse bütün dünya özgürleşir. Gazze artık herkesin meselesi” sözleriyle duruşlarını ifade etti.Filoda yer alan İkbal Gürpınar da İsrail gemilerinin teknelere sıvı püskürttüğünü ve bunun kimyasal olabileceğini düşündüklerini söyledi. Buna rağmen filonun yoluna devam ettiğini belirterek, “Gazze’ye hiç bu kadar yaklaşan bir filo olmamıştı” dedi.<h3>İsrail’in açıklamaları</h3>İsrail devlet televizyonu, askerlerin filodaki bazı gemilere çıktığını doğruladı. İsrail Dışişleri Bakanlığı da bazı teknelerin ele geçirildiğini ve yolcuların İsrail limanına götürüldüğünü açıkladı. Açıklamada, aralarında iklim aktivisti Greta Thunberg’in de bulunduğu bazı katılımcıların görüntüleri paylaşıldı. Ancak kaç geminin durdurulduğu ya da kaç kişinin gözaltına alındığına dair net bilgi verilmedi.<h3>Tepkiler</h3>Türkiye Dışişleri Bakanlığı, saldırıyı “uluslararası sularda işlenen bir terör eylemi” olarak niteledi. Açıklamada, bu saldırının yalnızca Filistinlileri değil, İsrail’in zulmüne karşı çıkan herkesi hedef aldığının kanıtı olduğu vurgulandı. Bakanlık, Türk vatandaşlarının serbest bırakılması için girişimlerin başlatıldığını ve saldırının faillerinin yargılanması için hukuki adımlar atılacağını duyurdu.Küresel Sumud Filosu Türkiye Delegasyonu da yazılı açıklama yaparak, saldırının “silahsız insani yardım görevlilerine yönelik yasa dışı bir müdahale” olduğunu kaydetti. Açıklamada, birkaç geminin durdurulmasına rağmen filonun Gazze kıyılarına 60 deniz mili uzaklıkta ilerlemeye devam ettiği bildirildi.<h3>Son durum</h3>Filonun sosyal medya hesaplarından yapılan paylaşımlarda, İsrail’in su sıkma ve gemilere çarpma gibi saldırılarına rağmen 30 gemilik konvoyun 46 deniz mili mesafeden Gazze’ye doğru yol aldığı belirtildi. Açıklamalarda, bu saldırıların “insanlık suçu” teşkil ettiği ve uluslararası kamuoyunun harekete geçmesi gerektiği vurgulandı.İsrail’in müdahalesi dünya genelinde büyük tepki toplarken, Küresel Sumud Filosu’ndaki aktivistler Gazze’ye ulaşma kararlılığını sürdürüyor.

İsrail donanması’ndan Sumud Filosu’na baskın

Gazze’ye insani yardım götürmek için yola çıkan Küresel Sumud Filosu’na İsrail’in düzenlediği saldırının ardından, birçok ülkede destek ve protesto gösterileri düzenlendi.

Küresel protesto dalgası

Almanya’nın başkenti Berlin’deki ana tren garında toplanan yaklaşık 300 kişi, İsrail’in müdahalesine tepki göstererek Filoya destek mesajları verdi. İsrail aleyhine sloganlar atan eylemciler, Almanya’nın Gazze’deki saldırılara destek verdiğini savunarak “Almanya finanse ediyor, İsrail bombalıyor” ifadeleriyle tepki gösterdi.Polis, protestonun istasyon dışında devam etmesini istedi ve yalnızca yolcuların içeride kalabileceğini açıkladı. Eylem sırasında bazı göstericiler, aralarında Yahudilerin de bulunduğu bir grup, gözaltına alındı.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/981d04cdfe923cd71ed4ae108.jpg" width="1024" height="576"></figure>Tunus’ta, Mağrib Sumud Konvoyu’nun çağrısıyla başkentteki Habib Burgiba Caddesi’nde toplanan kalabalık, İsrail’in saldırısını kınadı. Gösteride Filistin ve Tunus bayrakları taşındı, ayrıca filoya katılan aktivistlerin mesajları hoparlörlerden dinletildi.Konvoy üyelerinden Cevahir Şenne, İsrail’in baskınlarının kendilerini caydırmayacağını, filonun Gazze’ye ulaşmak için yoluna devam edeceğini vurguladı. Şenne, filoda yer alan eşiyle sürekli iletişim halinde olduğunu ve gemideki aktivistlerin moralinin yüksek olduğunu dile getirdi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/981d04cdfe923cd71ed4ae109.jpg" width="1024" height="576"></figure>Libya’nın başkenti Trablus’ta Cezayir Meydanı’nda düzenlenen gösteride Filistin ve Libya bayrakları taşındı. Kalabalık, İsrail’e tepki gösteren sloganlar attı ve “Denizin derinliklerinden özgürlük doğacak” yazılı pankartlar açtı.Libya’dan yola çıkan Ömer Muhtar gemisi de filoya dahil oldu. 22 Eylül’de Trablus’tan hareket eden gemi, 30 Eylül’de Akdeniz’de filoya katıldı. Sosyal medyada paylaşılan son açıklamada, İsrail botlarının geminin yakınında olduğu ancak henüz baskın yapılmadığı belirtildi.<figure class="image"><img style="aspect-ratio:1024/576;" src="https://api.pusulaswiss.ch/upload/content/981d04cdfe923cd71ed4ae10a.jpg" width="1024" height="576"></figure>Atina’da, Yunanistan Dışişleri Bakanlığı önünde toplanan eylemciler “Filistin’e özgürlük” sloganlarıyla İsrail’i protesto etti. Katılımcılar, hükümetten filoya destek vermesini istedi.Eylemci Yorgos, insani yardım taşıyan gemilere saldırı yapılmasını ve aktivistlerin tutuklanmasını kınayarak, “Hükümetimiz hiçbir tepki göstermedi, birkaç gün önceki İHA saldırılarına bile sessiz kaldı” dedi.Bir diğer aktivist Nota, ülke genelinde grev olmasına rağmen yaklaşık 1500 kişinin gösteriye katıldığını belirtti. “Filoya müdahale edileceğini biliyorduk. Haberi alır almaz dayanışma içinde buraya geldik. Hükümete baskı yapmak için öğrenciler ve işçiler de yanımızda” ifadelerini kullandı.Nota ayrıca, İsrail’in uluslararası baskıdan çekinmeye başladığını düşündüğünü söyleyerek, “Filistin meselesi artık tüm dünyanın gündeminde. Filistin özgürlüğüne kavuşana kadar da gündemde kalacak” dedi.

İsrail saldırısı sonrası Sumud Filosuna küresel destek

Cenevre Şehir Konseyi, Rue de Carouge’daki büyük altyapı çalışmasından olumsuz etkilenen esnafa destek olmak amacıyla 3,3 milyon İsviçre frangı tutarında bir tazminat fonunu onayladı. 

İşletmelerin ayakta kalması

Salı akşamı oybirliğiyle kabul edilen bu karar kapsamında, fonun 1 milyon frangı Cenevre Toplu Taşımacılık Kurumu’ndan (TPG), 300.000 frangı ise Cenevre Endüstriyel Hizmetleri’nden (SIG) sağlanacak. Başlangıçta 2 milyon olarak belirlenen bütçe, proje ortaklarıyla yapılan anlaşma sonucu artırıldı ve her kurumun proje kapsamındaki payı oranında dağıtılacak.Rue de Carouge, Haziran ayı sonundan bu yana yayalaştırma ve yeşillendirme çalışmaları kapsamında büyük bir dönüşüm geçiriyor. Şehir Belediyesi yeraltındaki kanalizasyon ağını yenilerken, TPG tramvay raylarını değiştiriyor, SIG ise kendi altyapı çalışmalarını yürütüyor. Bu nedenle Plainpalais kavşağı ile Augustins Meydanı arasındaki yol tamamen trafiğe kapatıldı; araç geçişi durdu, yayalar ise bariyerler arasında geçici köprülerle ilerleyebiliyor. Çalışmaların Aralık ayına kadar sürmesi planlanıyor.Yeni karara göre, başvuru yapan esnafa altı aylık kira bedelini karşılayacak şekilde tazminat ödenecek. Bu destek, uzun süredir devam eden yol çalışmaları nedeniyle gelir kaybı yaşayan işletmelerin ayakta kalmasına yardımcı olmayı hedefliyor.