Negatif Faizler Neden Sorun Oldu?
Normal şartlarda bankaya para yatıran tasarruf sahipleri, yatırdıkları mevduat karşılığında faiz alırlar. Ancak son yıllarda, Almanya ve İsviçre dahil birçok ülkede bankalar, müşterilerinden negatif faiz adı altında kesintiler yaptı. Bu cezai faizler, müşterilerin birikimlerini azaltarak tepki çekti. Almanya Federal Adalet Divanı, bu uygulamaların tasarruf hesaplarının doğasını olumsuz yönde değiştirdiğine ve tasarruf sahiplerinin aleyhine olduğuna hükmetti. Karar, negatif faizlerin iyi niyet ve dürüstlük ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle alındı. Almanya’daki tüketici koruma kuruluşlarının açtığı davalar sonucunda gelen bu karar, uzmanlar tarafından sınır ötesi etkileri olabilecek önemli bir kazanım olarak değerlendiriliyor.

Almanya'daki Bankalar Müşterilere Paralarını Geri Ödeyecek mi?
BGH’nin kararına rağmen, Almanya'daki bankalar müşterilere otomatik bir geri ödeme yapmayacak. 2014 ile 2022 yılları arasında kesilen negatif faizleri geri almak isteyen tasarruf sahiplerinin bireysel olarak başvuruda bulunmaları gerekiyor. Yine de, bu taleplerin bankalar için ciddi bir mali yük oluşturması bekleniyor.

Bu Kararın İsviçre'ye Etkisi Ne Olacak?
İsviçre'de de bankalar, müşterilerinden negatif faizler tahsil etti. Ancak İsviçre Bankalar Ombudsmanı Andreas Barfuss, Almanya’daki mahkeme kararlarının İsviçre'de doğrudan bir etkisinin olmadığını belirtiyor. Barfuss, “Her iki ülkede de geçerli olan yerellik ilkesinden dolayı, Almanya’daki bir kararın İsviçre’de bağlayıcı olması mümkün değil” diyor. Bununla birlikte, yurtdışındaki benzer kararların İsviçre'de hukuki tartışmalara yol açabileceğini de ekliyor.

İsviçre ve Almanya Arasındaki Farklılıklar
İsviçre'de de tüketici koruma kuruluşları negatif faizlere karşı çıkmış olsalar da, Almanya’daki gibi dava açılmadı ve bu konuda yargı kararları bulunmuyor. Bunun sebeplerinden biri de, negatif faizlerin etkilediği müşteri profili. Almanya'da 5000 veya 10.000 Euro gibi düşük tutarlardaki mevduatlar için bile negatif faiz uygulanırken, İsviçre'de bu sınır genellikle 100.000 İsviçre Frangı olarak belirlendi. Bazı bankalar ise negatif faiz uygulamasını ancak yarım milyon veya bir milyon İsviçre Frangı üzerindeki mevduatlar için başlattı. Barfuss, bu yüksek sınırların, kendilerine yöneltilen şikayet sayısının az olmasını açıklayan önemli bir faktör olduğunu ifade ediyor.

Negatif Faizler Tamamen Sona Erdi mi?
Hayır. İsviçre Merkez Bankası'nın (SNB) yeni başkanı Martin Schlegel, yakın zamanda yaptığı açıklamalarda gelecekte negatif faiz uygulamalarını tekrar gündeme alabileceklerini belirtti. İsviçre'de negatif faiz uygulamaları için ise katı kurallar geçerli. Bankalar, negatif faizleri müşterilerine önceden bildirmek ve bu uygulamayı şeffaf bir şekilde duyurmak zorunda. Bildirimler, müşteri ile banka arasındaki olağan iletişim kanalları üzerinden yapılmalı ve müşterilere önlem alabilecekleri yeterli süre tanınmalı.

Sonuç
Almanya'da alınan kararın İsviçre'de doğrudan bir etkisi bulunmasa da, bu kararın hukuki ve ekonomik yansımaları önümüzdeki süreçte tartışılmaya devam edecek. İsviçre'de daha çok varlıklı bireyler ve kurumsal müşteriler negatif faizlerden etkilenmiş olsa da, bu tür uygulamaların gelecekte daha geniş kesimleri etkileyip etkilemeyeceği merak konusu. Özellikle İsviçre Merkez Bankası'nın gelecekteki faiz politikaları, bu konunun seyrini belirleyecek önemli bir faktör olacak.