
Sektör temsilcilerine göre bu miktar, Avrupa’nın askeri kapasitesini geliştirmek adına asgari düzeyi temsil ediyor.
Mevcut uzun vadeli bütçe çerçevesinde (2021-2027) savunma ve güvenlik alanına sadece 13 milyar euro ayrılmıştı. Ancak savunma, güvenlik ve uzay alanında faaliyet gösteren endüstri temsilcileri, bu miktarın kıta için büyüyen tehditlere karşı tamamen yetersiz olduğunu belirtiyor.
Avrupa Havacılık, Güvenlik ve Savunma Sanayi Derneği (ASD) tarafından, Komisyon’un teklifini açıklamadan hemen önce yayımlanan politika belgesinde, yeni Çok Yıllı Mali Çerçeve’nin (MFF), mevcut tehditlerin büyüklüğüne ve çözümün aciliyetine uygun özel yatırım başlıkları içermesi gerektiği ifade edildi.
Sektördeki önemli aktörler, 2028’den başlayacak olan yeni bütçe döngüsü boyunca savunma ve güvenlik harcamalarının toplamda yaklaşık 150 milyar euroya ulaşması gerektiğini savunuyor.
AB geçtiğimiz aylarda, üye ülkelere ulusal savunma yatırımlarını artırmaları yönünde çağrı yaparken, yeniden silahlanma amacıyla 800 milyar euroluk geniş kapsamlı bir plan da önerdi. Ancak şimdiye kadar uygulamaya geçiş süreci yavaş ilerledi.
ASD raporunda, “Son dönemlerdeki artışlara rağmen Avrupa’nın savunma yatırım ve tedarik oranı, karşı karşıya kalınabilecek en ciddi askeri senaryolara cevap verebilecek düzeyin çok altında” ifadelerine yer verildi.
ABD'nin askeri odağını Asya-Pasifik bölgesine kaydırması ve Rusya’dan gelebilecek olası tehditlerin artması, Avrupa’nın savunma temelini yeniden güçlendirmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Uzun yıllardır süren yetersiz yatırımlar, yaklaşık 600 milyar euroluk bir savunma açığına yol açmış durumda ve bu da en az 100 milyar euroluk bir yeni yatırım ihtiyacını doğuruyor.
Komisyon’un yeni bütçe planının detayları henüz resmi olarak açıklanmasa da Euronews’in ulaştığı bilgilere göre, AB’nin mevcut 14 sanayi, teknoloji ve savunma programının birleştirilerek dev bir Avrupa Rekabet Edebilirlik Fonu (ECF) altında toplanması planlanıyor.
Bu fonun içinde Avrupa Savunma Fonu, Mühimmat Üretimini Destekleme Yasası, IRIS², InvestEU, EU4Health, LIFE Programı ve Avrupa Savunma Sanayi Programı gibi birçok girişim yer alacak. ECF ayrıca dijital teknolojiler, biyoteknoloji, uzay, güvenlik ve savunma gibi stratejik alanlarda Avrupa’nın egemenliğini pekiştirmek için bir "Avrupa tercihi" hükmü de içerecek.
Buna ek olarak Komisyon, Ortak Tarım Politikası (OTP) ve uyum politikalarını tek çatı altında birleştirmeyi değerlendiriyor. Bu yeni bütçe yapısı altında, artan güvenlik ve savunma gereksinimlerinin finanse edilmesi hedefleniyor.
Sanayi temsilcileri, uzay girişimlerine 40 ila 60 milyar euro, sivil havacılık alanına ise yaklaşık 23,5 milyar euro daha kaynak ayrılmasını talep ediyor. ASD, yeterli yatırım yapılmadığı takdirde, Avrupa’nın bu kritik sektörlerde daha da bağımlı hale gelebileceğini ve teknolojik ilerlemenin sekteye uğrayacağını belirtti.
Savunma ve Uzaydan Sorumlu Komisyon Üyesi Andrius Kubilius da geçtiğimiz günlerde Euronews’e verdiği röportajda, ABD’ye olan bağımlılığı azaltmak ve AB’nin stratejik özerkliğini güçlendirmek adına, yeni bütçede uzay projelerine daha fazla kaynak aktarılması gerektiğini ifade etti.
Net rakamlar henüz açıklanmasa da Kubilius, mevcut sistemlerin yalnızca korunmasının bile bugünkü 17 milyar euroluk bütçeden daha fazla maliyet yaratacağını kabul etti. “Bu projelere yeterli yatırım yapılmazsa, 2035’e geldiğimizde Avrupa çok daha kırılgan bir pozisyonda olabilir,” diye uyardı.