"Journal of Human Development and Capabilities" adlı akademik yayında yer alan bulgulara göre, çocukların 13 yaşından önce akıllı telefona sahip olmaları; duygusal dengesizlik, düşük öz saygı, saldırganlık eğilimleri ve gerçeklik algısında bozulma gibi sorunlarla ilişkilendiriliyor.

Araştırmada, kız çocuklarının bu etkilerden erkeklere kıyasla daha çok etkilendiği belirtildi. Ülkeler fark etmeksizin kadın katılımcıların yaklaşık yüzde 9,5’i ruhsal sıkıntılar yaşadıklarını ifade ederken, bu oran erkeklerde yüzde 7 düzeyinde kaldı.

13 yaş altındaki çocukların uyku düzenlerinde bozulmalar, dijital zorbalık vakaları ve aile içi ilişkilerde gerilim gibi sorunlar yaşama ihtimali daha yüksek.

Araştırmacılardan 'Telefonları alkol gibi düzenleyin' çağrısı
Çalışma, 18 ila 24 yaşları arasındaki 100 bin gencin kendi beyanlarıyla oluşturdukları ruhsal sağlık verilerine dayanıyor. Araştırmacılar, çocukların zihinsel durumlarını 47 farklı sosyal, duygusal ve bilişsel ölçütle değerlendirerek bir “zihin sağlığı skoru” çıkardı.

Bu skorlara göre, çocukların akıllı telefona erişim yaşı düştükçe ruh sağlığı daha olumsuz etkileniyor. Örneğin, 13 yaşında telefon kullanan bir çocuğun puanı ortalama 30 iken, bu yaş beşe indiğinde skor neredeyse bire düşüyor.

Pandemi döneminde ekran başında geçirilen sürenin artması, 18-20 yaş grubunda bu etkilerin daha yoğun hissedilmesine yol açmış olabilir.

Araştırma, çocukların yaşadığı bölge ya da sosyoekonomik durumdan bağımsız olarak, erken yaşta telefon kullanımının olumsuz etkilerinin tutarlı olduğunu gösteriyor.

Baş araştırmacı Tara Thiagarajan, bu etkilerin ciddiyeti karşısında şaşkınlığını dile getirerek, akıllı telefonların da alkol ve sigara gibi yasal düzenlemelere tabi tutulması gerektiğini savundu. Thiagarajan, bu düzenlemelerin dijital medya sınırlamaları, zorunlu dijital okuryazarlık eğitimi ve şirketlere daha fazla hesap verebilirlik yüklenmesiyle desteklenmesi gerektiğini belirtti. Thiagarajan, gelişim çağındaki zihinlerin deneyim eksikliği nedeniyle çevrimiçi ortama karşı daha savunmasız olduğunu vurguladı.

Avrupa’da hangi yasaklar uygulanıyor?
Şu anda pek çok Avrupa ülkesi okullarda cep telefonuna sınırlamalar getirmiş durumda. Fransa, Hollanda, İngiltere, İtalya, Macaristan, İspanya, İrlanda, İsveç, Belçika, Yunanistan, Letonya, Lüksemburg ve Finlandiya’da ders sırasında telefon kullanımı kısmen yasaklanmışken; bazı ülkelerde okul saatlerinin tamamında telefon kullanımı tamamen yasak.

Danimarka, Bulgaristan, Portekiz ve Kıbrıs gibi ülkeler ise daha sıkı düzenlemeler hazırlığında.

Fransa’nın Yapay Zeka Bakanı ise Avrupa genelinde 15 yaş altı çocukların sosyal medya kullanımını yasaklayan bir yasa teklifinde bulundu.

AB’den dijital koruma hamleleri
Avrupa Birliği, çocukları zararlı içeriklerden ve veri ihlallerinden korumak amacıyla Dijital Hizmet Yasası, Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Direktifi ve GDPR gibi yasal çerçeveler uygulamaya koymuş durumda.

Geçtiğimiz ay Avrupa Parlamentosu da çocukların çevrimiçi istismarına karşı daha sert önlemler içeren yasal düzenlemeleri onayladı. Bu önlemler arasında yapay zekâ üretimli çocuk istismarı görselleri, canlı yayın yoluyla istismar ve rıza yaşına dair yeni tanımlar yer alıyor.