İsviçre’de ulusal mali dengeleme sisteminin temel ilkeleri tartışma konusu oldu. 

Zürih Kantonu Maliye Direktörü ve Kantonlararası Maliye Direktörleri Konferansı Başkanı Ernst Stocker, bu kesintinin ulusal mali dengeyi tehdit ettiğini ifade etti: “Ulusal mali dengeleme, İsviçre’de dengeli kalkınmanın temelidir. Bu sistemdeki herhangi bir vida gevşerse tüm yapı sarsılır.”

Sosyal yükler hafife alınıyor

Ulusal mali dengeleme mekanizması, dağlık bölgelerdeki yüksek altyapı ve ulaşım maliyetleri gibi özel yükleri dengelemek amacıyla federal bütçeden aktarılan fonlarla çalışıyor. Aynı şekilde, büyük şehirler de yüksek nüfus yoğunluğu, sosyal sorunlar, kamu güvenliği ve ulaşım gibi merkezi işlevler nedeniyle orantısız yükler taşıyor. Bu nedenle kent kantonlarına “soysal-demografik dengeleme” adı altında federal destek sağlanıyor.

Ancak 2020 yılında yapılan reformla bu destek 140 milyon frank artırılmışken, şimdi aynı miktarın yeniden geri çekilmesi gündemde. Federal Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Reformdan beklenen tasarruflar gerçekleşmediği için söz konusu artışın iptali düşünülmektedir” ifadelerine yer verildi.

Dayanışma ilkesi tehlikede

Kantonlar için asıl endişe verici olan nokta ise federal uzman raporundaki bir cümle: Raporda “soysal-demografik yük dengelemesinin gerekliliği konusunda temel şüpheler” dile getiriliyor. Bu değerlendirme, kent kantonlarının hâlihazırda mali açıdan güçlü oldukları ve dolayısıyla ek yardıma ihtiyaç duymadıkları tezine dayanıyor.

Zürih Maliye Direktörü Stocker bu görüşe şu sözlerle karşı çıkıyor: “Biz diğer kantonlarla dayanışma içindeyiz, aynı dayanışmayı da görmek isteriz. Nasıl ki Graubünden dağlık yapısından kurtulamazsa, Zürih de merkezi işlevlerinden sıyrılamaz.”

Bu nedenle federal hükümetin önerdiği kesintilerin, bugüne dek titizlikle dengelenmiş olan mali dengeleme sisteminde bir çatlak oluşturabileceği vurgulanıyor.