RTS’nin edindiği bilgilere göre, aylardır müzakere edilen bir Fransız-İsviçre anlaşması imzalanmak üzere. Bu gelişme, suyun giderek kıymetlenen bir kaynak haline gelmesi ve Fransa’nın nükleer santral projeleri nedeniyle artan su talebiyle bağlantılı olarak gündeme geldi.

Fransa, İsviçre sınırına 70 kilometre mesafedeki Bugey Nükleer Santrali’nin yakınına, 2040’a kadar yeni nesil reaktörler inşa etmeyi planlıyor. Bu santrallerde soğutma işlemi için Rhône Nehri’nden su çekiliyor ve ardından tekrar nehre salınıyor.

Bu uygulama, Cenevre Kantonu Ekonomi Bakanı Antonio Hodgers’ın tepkisini çekiyor. Hodgers, su tüketiminin artmasıyla birlikte, iklim değişikliğinin etkileri birleştiğinde İsviçre’nin ciddi bir su sıkıntısıyla karşı karşıya kalabileceğine dikkat çekiyor. “Fransa nükleer kapasitesini artırıp daha fazla su çekmek isterse, biz de iklim krizinden dolayı suya erişimde zorlanırsak, hepimiz sorun yaşarız,” diyor Hodgers.

Fransa İçin Nükleer Öncelikli

Su, halihazırda sınır aşan jeopolitik bir mesele. Geçtiğimiz yaz yaşanan kuraklıkta Fransız çiftçilerin su tüketimini azaltmak zorunda kalması bu duruma bir örnek. Uzmanlara göre, önümüzdeki 30 yılda Rhône Nehri'nin debisi %20 azalacak; 2100 yılına kadar bu düşüş %75'e kadar çıkabilir.

Su yönetimi uzmanı Christian Bréthaut, “Her kullanım için öncelikleri belirlememiz gerekiyor. Fransa açısından Léman’dan su çekme konusundaki öncelik nükleerdir,” diyerek enerji politikalarının su talepleri üzerindeki etkisine dikkat çekiyor.

İsviçre İçin Kısmi Zafer

Yeni anlaşmaya göre, İsviçre olağan koşullarda Léman Gölü’nün seviyesini yönetmeye devam edecek. Ancak kuraklık gibi olağanüstü durumlarda Fransa müdahale edebilecek. Önemli bir ayrıntı ise, anlaşmada Fransa’ya ayrılacak belirli bir su miktarının belirtilmemiş olması; bu da İsviçre için diplomatik bir kazanım sayılıyor.

“Léman’ı bir nükleer santrali beslemek için boşaltmayacağız. Bu konuda Fransa’ya net bir mesaj verdik,” diyor Hodgers.

Fransa cephesinden ise EDF, gelecekteki reaktörlerin daha az su tüketeceğini ve Rhône’daki mevcut suyun hem reaktörleri hem de diğer kullanıcıları karşılamaya yeteceğini belirtiyor.

Ancak suya olan talep arttıkça, içme suyu, tarım, sanayi ve enerji arasında yaşanacak çekişmelerin daha da artacağı kesin görünüyor. Yaklaşan Fransız-İsviçre anlaşması bu konuda yeni bir dönemi başlatabilir.