Komisyonun “yenilikçi çözümler” olarak tanımladığı bu öneriler, sığınma başvurusu reddedilen kişilerin, AB dışındaki “güvenli üçüncü ülkelere” gönderilmesini içeriyor.
Dönem başkanlığını yürüten Danimarka’nın Göç ve Entegrasyon Bakanı Kaare Dybvad Bek, Avrupa dışındaki devletlerle yeni anlaşmalar yapma ve yaratıcı yollar geliştirme gerekliliğine işaret ederek, “Toplantıda pek çok ülkenin bu yaklaşıma yakın olduğunu gördüm. Önümüzdeki altı ay içinde ilerleme bekliyoruz,” ifadelerini kullandı.
‘Ruanda Modeli’ne benzeyen yeni uygulama
Yeni plan kapsamında, AB’nin “güvenli üçüncü ülke” tanımı genişletiliyor. Bu değişiklikle birlikte, bir kişinin gönderileceği ülkeyle kişisel bir bağının olup olmaması gözetilmeksizin, doğrudan üçüncü ülkelere sevk edilmesi mümkün hale gelecek.
Bu yaklaşım, İngiltere'nin sığınmacıları Ruanda’ya gönderme politikasını hatırlatıyor. Ancak söz konusu uygulama, İngiltere Yüksek Mahkemesi tarafından hukuka aykırı bulunarak engellenmişti.
AB dışındaki güvenli üçüncü ülkeler; sığınmacıların ciddi tehlikelerden korunabildiği, geri gönderilmeme ilkesi çerçevesinde işlem gördüğü ve işleyen bir iltica sistemine sahip olan ülkeler olarak tanımlanıyor.
Danimarkalı Bakan Bek, “Üç yıl önce bu fikirleri gündeme getirmek çok daha zordu. Bugünse birçok ülkenin hükümetleri değişti ya da yaklaşım değiştirdi ve artık bu çözümlere daha sıcak bakıyorlar,” dedi.
AB sınırları dışında iade merkezleri kurulacak mı?
Komisyon’un sunduğu ikinci öneri ise, sığınma talepleri reddedilen kişilerin, menşe ülkelerine daha hızlı şekilde gönderilmesini sağlamak amacıyla, AB dışında “iade merkezleri” kurulmasını içeriyor.
Bu merkezler, sınır dışı işlemleri tamamlanana kadar göçmenlerin tutulacağı geçici yapılar olacak. AB düzeyinde ortak bir altyapı kurulması planlanmasa da, öneri, üye devletlerin üçüncü ülkelerle bu tür merkezler oluşturmasının önünü açacak yasal temeli sağlamayı hedefliyor.
İtalya’nın Arnavutluk’ta kurmakta olduğu iki merkezin, başta sığınmacılar için planlanmış olmasına rağmen artık iade amaçlı kullanılacağı bildirildi. Bu uygulamanın diğer ülkelerde de hayata geçirilebileceği düşünülüyor.
Fransa İçişleri Bakanı Bruno Retailleau da planlara destek vererek, “Anayasamız bu konuda bazı engeller çıkarabilir ama iade süreçlerinde değil. Geri gönderme sürecini kolaylaştıran her adımı desteklerim,” dedi.
Danimarka, bu dönem başkanlığı süresince göç meselesine özel önem veriyor. Bek, görev süresi bitmeden iade politikaları konusunda genel bir mutabakata varmak istediklerini ifade etti.
AB’nin İçişlerinden Sorumlu Komiseri Magnus Brunner ise Danimarka ile Komisyon’un ortak bir çizgide hareket ettiğini belirtti. Ancak, sığınmacıların geri gönderilme oranına ilişkin kesin bir hedef açıklanmadı.
Planlara destek veren ülkeler arasında Almanya, Avusturya, Fransa, Çekya ve Polonya da yer alıyor. Bu ülkeler, AB’nin dış sınırlarını güçlendirme ve üçüncü ülkelerle iş birliğini artırma amacı taşıyan ortak bir bildiriyi imzaladı.
