Başkent Bratislava’da Perşembe günü toplanan göstericiler, hükümetin sivil toplum kuruluşlarını (STK) hedef alan yasa tasarısını protesto etti.

Parlamento binası önünde bir araya gelen kalabalık, “Özgürlükten vazgeçmeyeceğiz” ve “Rus yasasına hayır” sloganları attı. Ülkenin diğer birçok kentinde de benzer gösteriler düzenlendi.

Tasarı, belirli STK’ların "lobici" olarak etiketlenmesini ve bu kuruluşlara gelir-gider ve bağışçı bilgilerini açıklama gibi idari yükümlülükler getirilmesini öngörüyor. Ancak tasarıyı inceleyen Via Iuris adlı sivil toplum kuruluşuna göre, lobicilik kavramının net bir tanımı yapılmadığı için yasa muğlaklık içeriyor.

Via Iuris tasarının Slovakya Anayasası’na ve Avrupa Birliği düzenlemelerine aykırı olduğunu, sivil toplum gruplarını damgalamak ve faaliyetlerini kısıtlamak amacı taşıdığını ifade etti. Kuruluş adına konuşan avukat Eva Kováčechová, “Bu şeffaflık değil, gözetimdir,” dedi.

Yasa tasarısı, Fico'nun üçlü koalisyonunda yer alan aşırı sağcı Slovak Ulusal Partisi (SNS) tarafından sunuldu ve hızla parlamentoya getirildi. Hükümetin desteğini alan yasa tasarısının gelecek hafta oylanması bekleniyor.

Başbakan Fico ise bu yasa ile sivil toplum kuruluşlarının finansmanı ve faaliyetlerinin şeffaflaşmasının amaçlandığını savunuyor. Bu hafta Facebook üzerinden yaptığı açıklamalarda, “Slovak halkını hayallerle korkutmayı bırakın. Hiçbir Rus yasasını kabul etmiyoruz,” ifadelerini kullandı.

Rusya, benzer bir yasayı ilk kez 2012 yılında yürürlüğe koymuş, özellikle 2022’de Ukrayna’ya başlattığı geniş çaplı işgalden sonra bu yasayı muhalif sesleri bastırmak için sıkça kullanmaya başlamıştı. Bu yasa, yurt dışından destek alan ve siyasi faaliyet yürüten kişi ya da kuruluşların "yabancı ajan" olarak kaydedilmesini zorunlu kılıyor.

Benzer bir yasa geçen yıl Gürcistan’da da büyük protestolara neden olmuş, Macaristan’da ise 2017’de çıkarılan benzeri bir yasa 2021’de Avrupa Adalet Divanı’nın kararıyla yürürlükten kaldırılmıştı.

Cuma günü Slovakya’nın farklı şehirlerinde yeni protestolar planlanıyor. Protestolar, Fico’nun geçen Aralık ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Moskova’da yaptığı görüşmeden bu yana düzenli olarak devam ediyor.

Söz konusu ziyaretin ardından Fico, Slovakya’nın AB ve NATO’dan çıkabileceği yönünde açıklamalar yapmış ve bu durum, Batı yanlısı Slovak toplum kesimlerinde büyük endişeye yol açmıştı.

Sivil toplum kuruluşları ve muhalefet partileri, Fico hükümetini uzun süredir demokratik değerlere, adalete ve hukukun üstünlüğüne saldırmakla suçluyor. Bazı siyasi analistler ve aktivistler ise Fico’nun, bölünmüş muhalefeti zayıflatıp iktidarını pekiştirmek amacıyla pro-Rus seçmeni harekete geçirmeye çalıştığını belirtiyor.