Covid-19’a çare arayışı: Koronavirüs aşı çalışmaları adım adım nasıl ilerledi?

13 potansiyel aşı arasındaki denemelerde en ileri aşamada olan Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca’nın ChAdOx1 nCoV-19 adlı aşı adayı ile “etkisi, güvenilirliği ve bağışıklık sağlayıcılığına” ilişkin çalışmalar devam ediyor.

Klinik aşamada en çok aşı denemesi yapan Çin’i ABD, İngiltere ve Almanya izliyor.

Koronavirüs salgınının Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkışından bu yana yapılan çalışmaların gelişimini derledik:

31 Aralık: Yeni bir hastalık tanımlandı

Dünya Sağlık Örgütü’nün Çin ofisi, 31 Aralık’ta Vuhan kentinde sebebi belirlenemeyen gizemli bir hastalık tespit edildiğini bildirdi. 3 Ocak itibarıyla Vuhan’da 44 zatürre vakası olduğu açıklandı.

10 Ocak: Bilim insanları yeni tip koronavirüsün gen haritasını çıkardı

Çin’in yeni zatürre vakalarını bildirmesinden birkaç gün sonra bilim insanları, daha sonra Covid-19 olarak adlandıracakları hastalığın genom dizisini haritalandırdı. Bu, bir aşıya giden yolda ilk önemli adım oldu.

11 Ocak: Yeni tip koronavirüsün moleküler haritası yayınlandı

Uzmanlar koronavirüsün genetik dizilimini yayımladı ve sonrasında aşı için uluslararası çalışmalar başladı.

16 Mart: ABD aşı denemelerine başladı

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ulusal Sağlık Enstitüleri, hayvanlar üzerinde umut vadeden sonuçlar alınmasının ardından 18 ila 55 yaşlarındaki 45 sağlıklı yetişkin üzerinde aşı denemelerine başladı.

Çalışmalar Massachusetts merkezli biyoteknoloji şirketi Moderna ve Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından finanse edildi ve 6 hafta sürdü.

Denenen aşı mRNA-1273 olarak adlandırıldı.

2 Nisan: ‘Covid-19’a karşı tüberküloz aşı denemeleri devam ediyor’

Fransa Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırmalar Enstitüsü “Covid-19’a karşı BCG aşısını test etmek için klinik araştırmalar devam ediyor. Hollanda, Almanya, Fransa, İspanya ve Avustralya’da başlamak üzere” açıklamasını yaptı.

8 Nisan: Dünya genelinde en az 115 aşı inceleniyor

Nature.com dergisi, “Küresel Covid-19 aşısı Ar&Ge ortamında, 73’ü henüz keşif ve klinik öncesi aşamada olan 115 aşı adayı var” ifadelerini kullandı.

Bu aşı adaylarından klinik deney seviyesine ulaşmış olanlarının Inovio, Moderna, CanSino Biolohicals ve Shenzhen Geno-Immune Tıp Enstitüsü tarafından test edilenler olduğu bildirildi.

13 Nisan: Avrupa Birliği aşı çalışmaları için 80 milyon euro fon sözü verdi

Avrupa Birliği, Alman CureVac şirketinin aşı çalışmalarını desteklemek için fon ayrıldığını açıkladı.

14 Nisan: GSK ve Sanofi Covid-19 aşısı için birlikte hareket etmeye karar verdi

İngiliz şirket GlaxoSmithKline ile Fransız ilaç devi Sanofi, 2020’nin ikinci yarısında klinik denemelerin başlayacağını duyurdu. İki şirket, denemelerin başarılı olması halinde aşının 2021’in ikinci yarısında erişilebilir olacağını belirtti.

22 Nisan: Almanya koronavirüs aşısı için klinik denemelerin başladığını duyurdu

Almanya’nın yetkili kuruluşu Paul-Ehrlich Enstitüsü, Alman BioNTech şirketi ve ABD’li ortağı Pfizer’e deneysel aşıları 18 ila 55 yaşlarındaki, sağlıklı 200 gönüllü üzerinde test etmek üzere aşı ruhsatı için yeşil ışık yaktı.

24 Nisan: Oxford Üniversitesi Covid-19 aşısında insanlı deneylere başladı

(İki gruba ayrılarak yarısına aşı diğer yarısınaysa placebo verilen) bin 112 kişi üzerinde ChAdOx1 nCoV-19 ilacın denemeleri başladı. Deneklerin bağışıklık sistemlerinin virüsle mücadele için harekete geçirilmesi amaçlandı.

İlaç, genetik olarak koronavirüsü taşımak üzere tasarlanmış bir şempanze virüsü kullanılarak oluşturuldu.

İngiltere hükümeti çalışmalara 51 milyon euro hibe etti. Sağlık Bakanı Matt Hancock ilacın yüzde 80’lik bir başarı oranı sağladığını açıkladı.

13 Mayıs: Fransa’da ‘aşıya öncelikli erişim’ polemiği

Fransız ilaç devi Sanofi, aşı çalışmalarına fon sağlayan ilk ülke olduğu için ABD’ye aşıya erişimde öncelik verileceğini açıkladı. Sanofi’nin bu açıklaması tartışmalara yol açtı.