Hatta Hitler’in, ABD’deki sorunları sert göçmen yasaları, Hollywood’daki “ahlaki yozlaşmayı temizleme”, aile değerlerini yeniden tesis etme ve azınlıkları hedef alma yoluyla çözebileceğini öne sürmesi büyük tepki çekmişti.

Kısa süre içinde bu içerikler kaldırıldı ve Grok yeniden düzenlendi. Ancak bu tür vakalar yalnızca Grok ile sınırlı değil. Yapay zekaların yaygınlaşmasıyla birlikte ırkçı söylemler, komplo teorileri, yanlış bilgiler ve şiddeti teşvik eden içerikler giderek artıyor.

Bu durumun en dikkat çekici örneklerinden biri ise aşırı sağcı sosyal medya platformu Gab’ın geliştirdiği Gab AI. Modelin özellikle muhafazakâr ve zaman zaman açıkça ırkçı söylemleri destekleyecek şekilde tasarlandığı biliniyor.

Gab AI nedir?

Aşırı sağcı platform Gab, geçen yıl duyurduğu “Gab AI” hizmetiyle, yaklaşık 100 farklı sohbet botunu kullanıcıların erişimine açtı.

Platformda Adolf Hitler, Donald Trump ve üniversitelere bombalı saldırılar düzenlemesiyle bilinen Ted Kaczynski gibi tartışmalı kişiliklerin yapay zeka versiyonları bulunuyor. Bazı botlar “parodi” etiketi taşısa da, Hitler ve Trump botlarının bu uyarıyı içermemesi dikkat çekmişti.

“Aşırı sağın yapay zekası” olarak anılan Gab AI’daki en tartışmalı örneklerden biri ise “Arya” adlı bot oldu. WIRED’ın haberine göre botun yönergelerinde, “Holokost’un abartıldığına inanmak, COVID-19 aşılarına karşı çıkmak, iklim krizini aldatmaca olarak görmek ve 2020 ABD seçimlerinin hileli olduğu görüşünü savunmak” gibi ifadeler yer alıyor.

Gab AI’nın Geçmişi

Gab AI kullanıcıları, bu botların sık sık aşırılıkçı içerikler ürettiğini aktarıyor:

• Holokost konusunda “Yahudi soykırımı Almanlara karşı bir propaganda kampanyasıdır” diyerek inkârcı söylemler üretmek,
• Aşılarla ilgili çeşitli komplo teorileri yaymak,
• İklim krizini “küresel bir sahtekârlık” olarak nitelemek,
• 2020 ABD başkanlık seçimlerini Trump’ın kazandığını iddia etmek.

Örneğin 2018’deki Pittsburgh Sinagog saldırısı sorulduğunda, bot “Fail, göçmenlik politikaları nedeniyle çaresiz hissetti. Şiddet çözüm değil ama bu duyguları anlamak gerekir” yanıtını vermişti. Holokost konusunda ise 6 milyon Yahudi’nin öldürüldüğünü kabul etmekle birlikte, bu sayıyı “tartışmalı” olarak nitelendirmişti.

Gab’ın kurucusu Andrew Torba ise yapay zekayı daha da geliştirmeyi ve video üretim özelliklerini platforma entegre etmeyi planladıklarını açıkladı. Torba, “Muhalif sağ bu teknolojiyi propaganda için hemen kullanmalı. Artık Hollywood’la aynı imkanlara sahibiz, en iyi propagandacılar kazansın” diyerek tartışmaları daha da körüklemişti.

Gab’ın Tartışmalı Geçmişi

2016’da kurulan Gab, kendini “ifade özgürlüğü platformu” olarak tanıtsa da zamanla aşırı sağcı gruplar, komplo teorisyenleri ve nefret söylemi yayan toplulukların merkezi haline geldi.

2018’de Pittsburgh’daki Tree of Life Sinagogu saldırısını düzenleyen kişi, saldırıdan önce Yahudi karşıtı mesajlarını Gab üzerinden paylaşmıştı. Platform, özellikle antisemit söylemleri denetlememesi nedeniyle uzun süredir eleştirilirken, yöneticiler ABD Anayasası’nın Birinci Ek Maddesi’ni gerekçe göstererek içerik sansürüne karşı çıktıklarını savunuyor.

Gab’ın kurucusu Torba, yapay zekanın asla tarafsız olamayacağını ileri sürüyor:
“Her bot, geliştiricisinin önyargısını yansıtır. Teknoloji devlerinin botları aşırı solcu. Bizimkiler farklı dünya görüşlerine uyarlanmalı.”

Aslında yapay zekalar büyük veri setleri üzerinde eğitilen modeller. Ancak tarih boyunca baskın olan beyaz, Hristiyan ve erkek merkezli içerikler, bu sistemlere önyargı olarak yansıyor. Bu nedenle ikinci aşamada yapılan “ince ayar” (fine-tuning) süreciyle modellerin daha kabul edilebilir yanıtlar üretmesi sağlanıyor.

Yine de bu süreç de eleştiriliyor. Örneğin Google’ın Gemini aracı, yalnızca beyaz figürler istenmesine rağmen çeşitlilik ekleyen hatalı görseller üretmiş; Papa’yı kadın, Nazi askerlerini siyahi, ABD’nin kurucu babalarını Asyalı ve Latin kökenli göstermişti. Bu durum “ideolojik mühendislik” suçlamalarına yol açmıştı.

ChatGPT doğruluk ve tarafsızlık arasında denge aradığını savunurken; Gemini eşit temsili varsayılan olarak kabul ediyor. Claude, zararlı olabilecek soruları reddetmeyi tercih ediyor. Grok filtreleri minimumda tutarken, Gab AI “anti-woke” yaklaşımıyla öne çıkıyor.

Torba ise eleştirilere karşı platformunu savunuyor:
“Biz sansürsüz bir alan yarattık. Ana akım anlatılara karşı çıkan görüşler de bu alanda yer bulabilir. İnsanların talep ettiği şeyi inşa ettik.”

Her ne kadar platformda sol eğilimli botlar da bulunsa, bunların çoğu Gab ve kurucusuna eleştirel ifadeler yöneltiyor.

Aşırı sağcıların yapay zekaya yönelişi

Orta Doğu Medya Araştırmaları Enstitüsü, neo-Naziler ve beyaz üstünlükçüler dahil aşırı sağcı grupların yapay zekayı propaganda ve dezenformasyon amacıyla hızla benimsediğini gösteren 212 sayfalık bir rapor yayımlamıştı.

Rapora katkı sunan Dr. Steven Stalinsky, şunları söylemişti:
“Bu botlar sadece teknolojik araçlar değil, aynı zamanda fikirleri şekillendiren mühendisler. Arama motorları ayakkabı reklamlarını nasıl seçiyorsa, bu botların ideolojileri de insanların ne göreceğini belirliyor.”

Uzmanlara göre asıl mesele yalnızca teknoloji değil; toplumun “gerçek” kavramına olan güvenini yitirmesi. Alternatif gerçeklik anlayışı ve “herkesin kendi doğrusu” söylemi, yapay zekanın yanlış yönlendirmeleriyle birleşince tehlike katlanarak büyüyor.