ABD Ulusal Kanser Enstitüsü'nden araştırmacı Erikka Loftfield ve ekibi tarafından yürütülen ve PLOS Medicine dergisinde yayımlanan yeni araştırma, vücut sıvılarındaki biyolojik göstergelerin, ultra işlenmiş gıdalardan alınan enerjiyi ölçmede kullanılabileceğini gösterdi. Bu buluş, sağlığa etkileri tartışmalı olan bu gıda grubunun izlenmesinde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Loftfield, çalışmada sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilen gıda tüketimini gösterebilecek ilk biyobelirteçlerin tanımlandığını belirterek, “Bu belirteçler, ultra işlenmiş gıdalar ile sağlık sonuçları arasındaki biyolojik ilişkileri anlamamıza yardımcı olabilir,” açıklamasında bulundu.

Şekerli kahvaltılık gevrekler, gazlı içecekler, cipsler ve hazır pizzalar gibi ultra işlenmiş gıdalar, genellikle ev yapımı tariflerde bulunmayan katkı maddeleriyle endüstriyel işlemler sonucunda üretiliyor. Bu ürünler özellikle yüksek gelirli ülkelerde oldukça yaygın, ancak bireylerin ne yediğini net olarak takip etmek zor olduğundan bu gıdaların etkilerini değerlendirmek güçleşiyor.

Araştırmada, 1000’i aşkın yaşlı Amerikalının yer aldığı bir veri seti kullanıldı. Katılımcılardan 700’ü, bir yıllık diyet kayıtlarının yanı sıra kan ve idrar örnekleri sundu. Analizler, sindirim ve diğer metabolik süreçlerin ürünleri olan yüzlerce metabolit ile tüketilen ultra işlenmiş gıda miktarı arasında bağlantı olduğunu gösterdi.

Araştırmacılar, ultra işlenmiş gıdaların enerji kaynağı olarak ne kadar tüketildiğini doğru biçimde öngörebilen 28 kan ve 33 idrar belirtecinden oluşan bir sistem geliştirdi. Özellikle iki amino asit ve bir karbonhidratın bu analizlerde öne çıktığı belirtildi.

Bu belirteçlerden biri, ultra işlenmiş gıdaların tüketimi ile tip 2 diyabet arasında olası bir ilişki olduğunu da işaret etti.

Çalışmaya katılmayan ancak araştırmayı değerlendiren Tufts Üniversitesi Gıda ve Tıp Enstitüsü Direktörü Dr. Dariush Mozaffarian, kan ve idrar testleriyle bu gıdaların izinin sürülmesini sağlayan bu buluşu “önemli bir bilimsel ilerleme” olarak tanımladı. Mozaffarian, “Bu metabolik imzalar, hem işlenmiş gıdaların sağlığa etkilerini hem de farklı katkı maddeleri ve üretim yöntemlerinin rolünü aydınlatmamıza katkı sağlayabilir,” dedi.

Loftfield, gelecekte bu belirteçlerin, örneğin ultra işlenmiş gıdaların kansere etkisini inceleyen mevcut çalışmalarda da kullanılabileceğini belirtti. Araştırmacı, hem bilimsel dünyada hem de kamuoyunda bu gıdaların sağlığa etkisine yönelik büyük bir merak olduğunu vurguladı.