Büyük dil modeli (LLM) kategorisinde yer alan Apertus, açık kaynak yapısı ve etik ilkeleriyle dikkat çekse de uzmanlardan hem övgü hem de eleştiri aldı.

Projenin teknik yöneticilerinden ETHZ araştırmacısı Imanol Schlag, Apertus’un kişisel kullanım için geliştirilmiş bir sohbet robotu olmadığını, aksine şirketler ve araştırma kurumlarının kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabileceği temel bir yapay zekâ modeli olduğunu vurguladı. Schlag’a göre model; sağlık, e-ticaret ve çok dilli veri analizi gibi alanlarda özelleştirilebilir.

Apertus gücünü veri miktarından değil, veri kalitesinden almayı hedefliyor. Uzmanlar, Amerikan teknoloji devlerinin geliştirdiği GPT-4, Gemini veya Claude gibi modellerle kıyaslanamayacağını kabul ederken, küçük yapısıyla daha az enerji tükettiğini ve KOBİ’lere daha uygun olduğunu belirtiyor. Paris Politeknik öğretim üyesi El Mahdi El Mhamdi, farkı şu sözlerle özetledi: “Apertus’u dev Amerikan modelleriyle kıyaslamak, küçük bir Valais çiftçisini dev bir sığır üreticisiyle kıyaslamak gibi olur.”

Modelin dikkat çeken tarafı ise etik ve hukuki uyumluluk yaklaşımı. 2024’te yürürlüğe giren Avrupa Yapay Zekâ Yasası’na (AI Act) uygun olarak geliştirilen Apertus, tamamen yasal ve kamuya açık veri kaynaklarıyla eğitildi. Bu özelliğiyle telif haklarına saygılı ve şeffaf bir yapay zekâ örneği sunmayı amaçlıyor.

Apertus’un 1800’den fazla dili işleyebildiği belirtilse de yetenekleri eleştiri aldı. Swissinfo’nun testlerinde, model bazı dillerde doğru sonuçlar üretirken, özellikle İtalyanca ve Romanşça gibi dillerde yanlış veya bozuk cümleler kurduğu görüldü. Geliştirici ekip bu eksikleri doğruluyor ancak çeviri alanında bazı modellere üstünlük sağladığını savunuyor.

Her ne kadar İsviçre’de geliştirilmiş olsa da Apertus’un yalnızca İsviçre için tasarlanmadığı açıklanıyor. Projenin hedefi, Avrupa'da açık kaynaklı ve etik yapay zekâ alanında liderlik kurmak. Gelecek eğitim turları için federal hükümetten 20 milyon frank destek alan model, tamamen hidroelektrik enerjiyle çalışan Swiss Alps süper bilgisayarıile eğitilecek.

Proje ekibine göre Apertus’un en büyük zorluğu, tüm dil modelleri gibi gerçek zamanlı güncellenememesi. Her güncelleme için kapsamlı yeniden eğitim gerekiyor ve bu işlem hem zaman hem de finansman açısından oldukça maliyetli.

Geliştiriciler, Apertus’un geleceği için uluslararası iş birliklerine açık olduğunu belirtiyor: “Bu projeyi Avrupa çapında, hatta küresel düzeyde büyütmek istiyoruz” açıklamasını yaptı Maria Grazia Giuffreda.