Araştırmacılar, genellikle nadir hastalıklar için reçete edilen bir ilacın, insan kanını sivrisinekler için ölümcül hale getirebileceğini ve sıtma gibi hastalıkları engellemek için potansiyel bir yol sunabileceğini keşfetti.

Genetik bir hastalığa sahip bireylerde belirli amino asitlerin parçalanmasını engelleyen nitisinon adlı ilaç incelendi. Bu ilaç, insan vücudundaki zararlı yan ürünlerin birikmesini önleyen bir enzimi bloke ederek çalışıyor.

Science Translational Medicine dergisinde yayınlanan bulgulara göre, sivrisinekler nitisinon içeren kanı emdiklerinde, ilaç vücutlarındaki enzimi de bloke ederek kanı düzgün bir şekilde sindirmelerini engelliyor ve hızla ölmelerine neden oluyor.

Sivrisinekler için ölümcül etki

Bilim insanlarının Science Translational Medicine dergisinde yayımladığı çalışmaya göre, sivrisinekler nitisinon içeren kanı içtiklerinde, ilaç onların sindirim sistemindeki enzimi de bloke ediyor. Bu durum, sivrisineklerin kanı düzgün şekilde sindirememesine ve kısa sürede ölmesine neden oluyor.

Çalışmanın eş yazarlarından ABD'deki Notre Dame Üniversitesi'nden araştırmacı Lee R. Haines, "Kan emen böcekleri hedef alarak, onların hastalık yaymasını engellemenin bir yolu, hayvanların ve insanların kanını toksik hale getirmektir. Bulgularımız, nitisinonun sıtma gibi hastalıklarla mücadelede tamamlayıcı bir araç olarak kullanılabileceğini gösteriyor" dedi.

Diğer sivrisinek mücadele yöntemlerinden üstün

Şu anda sivrisineklere karşı ivermektin gibi parazit öldürücü ilaçlar kullanılıyor. Ancak bu ilaçların sürekli kullanımı direnç gelişmesine yol açabiliyor ve çevreye zarar verebiliyor.

Araştırmanın diğer yazarı Profesör Álvaro Acosta Serrano, nitisinonun ivermektine kıyasla daha uzun süre insan kanında kaldığını ve bu nedenle etkisinin daha kalıcı olduğunu belirtti. Ayrıca, nitisinonun yaşlı ve insektisitlere dirençli sivrisinekleri de öldürebildiği vurgulandı.

Haines, gelecekte sivrisinek mücadelesinde nitisinon ve ivermektinin dönüşümlü olarak kullanılabileceğini belirtti. Örneğin, ivermektine karşı direnç gelişen bölgelerde nitisinon devreye sokulabilir.

Sivrisinek kaynaklı hastalıklar artıyor

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'ne (ECDC) göre, sıtma, dang humması, Batı Nil virüsü, chikungunya ve sarı humma gibi hastalıklar sivrisinekler aracılığıyla bulaşıyor. Küresel ısınma, Avrupa'da sivrisineklerin yayılmasını kolaylaştırarak yeni salgın risklerini artırıyor.

Araştırmacılar, nitisinonun bu hastalıklarla mücadelede çevre dostu, uzun süre etkili ve direnç oluşturmayan bir alternatif olabileceğini vurguluyor.