Exeter Üniversitesi’nden Prof. Tim Lenton’un öncülüğünde yürütülen Global Tipping Points adlı çalışma, sıcak su mercan resiflerinin ciddi biçimde zarar gördüğünü ortaya koyuyor. Bu durum, geçimini bu ekosistemlerden sağlayan yüz milyonlarca insan için büyük bir tehdit oluşturuyor.

Küresel sıcaklık artışı şu anda 1,4°C seviyesinde seyrediyor; ancak mercanların dayanabileceği üst sınır 1 ila 1,5°C arasında. Bilim insanları, Paris Anlaşması’nda yer alan “1,5°C hedefinin” dahi artık yetersiz kaldığını vurguluyor.

Rapor, 2023–2025 yılları arasında tarihteki en kapsamlı mercan beyazlamasının yaşandığını ve bu süreçte resiflerin eşi görülmemiş oranda yok olduğunu bildiriyor. Araştırmacılar, “Dünya sıcaklığının 1,2°C’nin altına düşürülmesi, mercanların anlamlı biçimde varlığını sürdürebilmesi için zorunludur,” uyarısında bulunuyor.

Yeni risk bölgeleri: Kutup buzulları, Amazon ve okyanus akıntıları
Çalışma, yalnızca mercanların değil, kutup bölgelerindeki buzulların da geri dönüşü olmayan bir erime noktasına yaklaştığına işaret ediyor. Bu durum, küresel deniz seviyesinin metrelerce yükselmesine neden olabilir.

Ayrıca, Amazon ormanlarının çökme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu ve Atlantik akıntı sisteminin (AMOC) 2°C’nin altında bile durma riski taşıdığı belirtiliyor. Bu olasılıklar, Avrupa’da sert kışlara, gıda ve su tedarikinde küresel krizlere yol açabilir.

“Zaman tükeniyor” uyarısı
Bilim insanları, mevcut gidişatı durdurmak için sera gazı salımlarının 2030’a kadar yarıya, 2050’ye kadar ise sıfıra indirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Rapor, “Eşik noktaları aşıldıktan sonra harekete geçmek artık çok geç olur,” ifadeleriyle uyarıda bulunarak, önleyici politikaların tek güvenli yol olduğunu belirtiyor.

Buna karşın araştırmacılar, güneş enerjisi ve elektrikli araç kullanımındaki hızlı artışı “olumlu dönüm noktaları” olarak nitelendiriyor ve insanlığın hâlâ dönüşüm için gerekli güce sahip olduğunun altını çiziyor.